2. Motywy akwatyczne w sztuce
Motywy znaczeniowo związane z żywiołem
wodnym, szczególnie wykorzystywane w XIX-
wiecznej poezji pod wpływem romantycznego
uznania niezależności fenomenów natury od
człowieka. W sentymentalizmie stanowiły
nastrojowy pejzaż, na tle którego spotykali się
kochankowie.
3. Adam Mickiewicz- Świtezianka
Tu jezioro stanowi tło przyrodnicze dla
rozgrywających się wydarzeń i współtworzy
nastrój utworu. Co więcej, tytułowa bohaterka
jest rusałką – częścią tego jeziora. To ona
zwodzi młodzieńca, a potem okazuje się być
wysłanniczką sprawiedliwości i karze bohatera
za lekkomyślność i łamanie zasad.
4. Eliza Orzeszkowa- Nad Niemnem
Niemen w tym utworze to rzeka bez mała
rajska, płynie ona bowiem przez krainę
szczęścia, taką, w której istnieje niezwykła
harmonia między człowiekiem i przyrodą.
Wody te mają także znaczenie symboliczne,
by nie powiedzieć magiczne. Bronią bowiem
tego, co własne, święte, ojczyste. Stają się
ikoną „kraju lat dziecinnych”, a zarazem
strażnikiem tradycji.
5. Motyw wody jest niezwykle pojemny
znaczeniowo i chętnie wykorzystywany w
kulturze. Na uwagę zasługuje fakt, że w
zależności od rejonu świata i strefy
klimatycznej zupełnie inaczej interpretuje się
akwatyczną symbolikę. I tak w rejonach
gorących woda staje się, zwłaszcza w
literaturze, symbolem życia, a nawet
zbawienia. Na terenach zimnych, gdzie wody
jest wręcz zbyt wiele i mieszkańcom grożą
powodzie, życiodajny płyn to raczej nie
symbol egzystencji, a zagrożenia.
6. Antonio Canaletto Molo- Widok z
Placu św. Marka
Płótno niezwykle nastrojowe, utrzymane w ciepłych barwach. Całość pejzażu
niezwykle realistyczna. Woda została przedstawiona tu jako przyjazna człowiekowi.
Jej toń jest spokojna. Gondolierzy bez lęku się poruszają po kanałach. Woda nie
jest tu żywiołem, lecz czymś zupełnie poddanym człowiekowi, ponieważ pozostaje
ujarzmiona w sztucznych korytach.
7. Caspar David Friedrich- Wschód
księżyca na morzu
Obraz w tonacji różowo-szarej, pełen światłocieni, oddaje bardzo głęboką
perspektywę. Woda, tutaj niezwykle spokojna, buduje nastrój wyciszenia i
refleksji. Na brzegu i nieco dalej w głębi przedstawione są postacie,
wpatrujące się we wschodzący nad wodą księżyc.
8. Johann Strauss- Nad pięknym modrym
Dunajem
To utwór niezwykle spokojny, melodyjny,
motywy muzyczne płynnie przechodzą po
kolei, występują też rytmiczne powtórzenia.
Całość oddaje pogodny nastój wiedeńskiego
spacerowicza, utwór więc znów, co
charakterystyczne dla sztuki okresu, w którym
tworzył Strauss, ukazuje, jak przyroda, a więc i
woda, współgra z człowiekiem, a nawet
wpływa na niego.
9. Piotr Czajkowski- Jezioro Łabędzie
Bohater baletu – Zygfryd zostaje zaprowadzony przez Złego Ducha nad
jezioro, którego wygląd tu znów koresponduje z nastrojem fragmentu
utworu. Tu dziewczyna-łabędź rozkochuje w sobie bohatera. Jednak
wkrótce zamiast zaklętej w łabędzia Odetty pojawia się Odylia i to jej, nie
wiedząc o podstępie, przysięga miłość Zygfryd. Sztuczka Złego Ducha,
zaklętego w puchacza, udaje się. Przebywające nad jeziorem dziewczęta-
łabędzie wraz z Odettą nie mogą być odczarowane. W końcu Odetka, za
nią Zygfryd, rzucają się ze skały, by śmierć mogła ich połączyć na zawsze, a
w tym czasie inne dziewczęta-łabędzie topią Złego Ducha, który je
prześladuje. Woda w tym utworze emanuje tajemniczością, tworzy także
atmosferę grozy, jest tak naprawdę narzędziem w rękach Złego. Pod
koniec utworu, jednak zaczyna służyć dobru – dzięki niej zaklęte
dziewczęta wymierzają sprawiedliwość. Można tu zauważyć odniesienie
pośrednie do tekstu biblijnego, w którym woda najpierw służy złu,
nieuporządkowaniu (jest synonimem chaosu), później zaś pełni rolę
wykonawcy wyroków Sprawiedliwego. W utworze Czajkowskiego jednak
sprawiedliwość nie zostaje wymierzona do końca, gdyż Duch powraca.
10. Znaczenie kulturowe wody
W kulturowej symbolice woda jest jednym z
żywiołów i przeciwstawiana jest ogniowi,
powietrzu i ziemi. Symbolizuje życie, płodność
i oczyszczenie. Woda jest częstym elementem
mitów kosmogonicznych. Bywa też uważana
za medium ułatwiające przejście z jednego
świata do drugiego W wielu religiach
zanurzenie w wodzie symbolizuje oczyszczenie
i odrodzenie.
12. Woda święcona
Woda święcona –sakramentalium
występujące w niektórych wyznaniach
chrześcijańskich. Woda święcona jest wodą
pobłogosławioną przez biskupa, księdza lub
diakona przeznaczoną do udzielania chrztu lub
błogosławieństwa osób, miejsc lub rzeczy.
Swoje istnienie czerpie z wiary w moc
oczyszczającą wody obecną już w Starym
Testamencie oraz z faktu chrztu Chrystusa w
Jordanie.
13. ChrzestW chrześcijaństwie obrzęd nawrócenia i
oczyszczenia z grzechów, mający postać
sakramentalnego obmycia wodą, któremu
towarzyszy słowo (Ef 5,26). Zgodnie z wiarą
chrześcijańską obrzęd ten ma znaczenie wcielenia
w Chrystusa jako ukrzyżowanego i
zmartwychwstałego Pana i łączy z Ludem Bożym
Nowego Przymierza. Typowy obrzęd chrztu w
chrześcijaństwie sprawowany jest w imię Trójcy
Świętej: Ojca i Syna i Ducha Świętego – na
polecenie samego założyciela Chrystusa (Mt
18,18-20).
15. Światowy Dzień Wody
Święto ustanowione przez Zgromadzenie
Ogólne ONZ rezolucją z 22 grudnia 1992,
obchodzone corocznie 22 marca. Powołane
zostało w czasie konferencji Szczyt Ziemi 1992
(UNCED) w Rio de Janeiro w Brazylii, w ramach
Agendy 21. Powodem był fakt, że ponad
miliard ludzi na świecie cierpi z powodu braku
dostępu do czystej wody pitnej.
16. Śmigus-dyngusoblaniec) – zwyczaj, pierwotnie słowiański, a wtórnie
związany z Poniedziałkiem wielkanocnym. Śmigus
polegał na symbolicznym biciu witkami wierzby lub
palmami po nogach i wzajemnym oblewaniu się wodą,
co symbolizowało wiosenne oczyszczenie z brudu i
chorób, a w późniejszym czasie także i z grzechu. Na
śmigus nałożył się zwyczaj dyngusowania
(dyngowanie), dający możliwość wykupienia się
pisankami od podwójnego lania. Nie wiadomo, kiedy te
dwa obyczaje się połączyły.Znany także jako:
Poniedziałek wielkanocny, lany poniedziałek, polewany
lub oblewany.
