1. CynnwysAr-lein
Gwir, Ffug,
Amhriodol ac Anghyfreithlon
CynnwysAr-lein
Gwir, Ffug,
Amhriodol ac Anghyfreithlon
Mae bod ar y Rhyngrwyd heddiw yn dod â chi i gysylltiad â phob math o
gynnwys – da a drwg – ar ffurf testun, fideo, clyweledol a delweddau! Mae’r
gallu i farnu pa mor ddibynadwy yw’r cynnwys yn bwysig iawn. P’un ai a
ydych yn siecio os yw e-bost a gawsoch yn debygol o fod yn sgam yn chwilio
am wybodaeth amdanoch, neu’n penderfynu a ddylech osod app cŵl ar
Gweplyfr, mae angen meddwl cyn penderfynu gwneud dim.
www.wisekids.org.uk
• Beth yw amcan y wefan, ac oes ganddi
ragfarn arbennig?
• Ydy hi’n ceisio gwthio safbwynt arbennig
arnoch? Er enghraifft, mae yna wefannau
hanesyddol wedi’u hysgrifennu gan bobl sydd
am gyflwyno fersiwn arall ar hanes i chi.
• Oes yna fanylion cyswllt ar y wefan?
• Pa mor aml y mae’r wefan yn cael ei diweddaru?
• Ai gwefan bersonol, busnes neu un y llywodraeth
yw hi? Er enghraifft a yw’n diweddu gyda .gov.uk?
• Sut mae’r cynnwys yn cymharu gyda
ffynonellau eraill?
Asesu gwefannau
Gyda’r offer sydd ar gael heddiw, gall unrhyw un bron gael presenoldeb ar-lein, er
enghraifft, Sianel YouTube, cyfrif Gweplyfr neu Trydar neu wefan. Gall unrhyw un
sefydlu gwefan yn hawdd, a gall edrych yn swyddogol hyd yn oed! Er enghraifft, ydych
chi wedi gweld y wefan Endangered Tree Octopus: http://zapatopi.net/treeoctopus?
Dyma rai cwestiynau i’w gofyn wrth asesu gwefannau:
• Os yw’r safle yn casglu gwybodaeth
bersonol amdanoch chi, oes ganddi
‘bolisi preifatrwydd’ sy’n dweud wrthych
sut y byddan nhw’n defnyddio ac yn
delio gyda’ch data personol chi?
• Os yw’n defnyddio cwcis, ydy hi’n rhoi’r
dewis i chi optio allan?
• O ba wlad y daw parth y wefan, ac allwch
chi wirio pwy sy’n berchen arni drwy
ddefnyddio gwasanaethau fel:
http://lookup.ws
Cynnwys amhriodol ac anghyfreithlon
Efallai eich bod hefyd wedi dod ar draws gwefannau gyda chynnwys ar gyfer oedolion,
neu wefannau sy’n hyrwyddo eithafiaeth, casineb hiliol, hunan-niweidio a thrais. Tra bo
peth o’r cynnwys yn anghyfreithlon yn y DU, efallai nad yw mewn gwledydd eraill, felly
gallai fod yn anodd cael gwared ohono. Fodd bynnag, mae rhai heddluoedd yn
cydweithredu gyda heddluoedd eraill ledled y byd i gael gwared ar gynnwys sy'n
anghyfreithlon yn eu gwledydd. Yn eich ysgol, byddwch hefyd yn sylwi bod llawer
o wefannau amhriodol ac anghyfreithlon wedi’u blocio. Yn y DU, gallwch riportio pob
math o gasineb ar-lein drwy wefan True Vision: www.report-it.org.uk. Felly hefyd, mae
Sefydliad Gwylio’r Rhyngrwyd (IWF) yn llinell boeth yn y DU i riportio cynnwys
anghyfreithlon. Gweler: http://www.iwf.org.uk am fwy o wybodaeth.
Hawlfraint © 2012 WISE KIDS. Trwydded Creative Commons: CC BY-NC-ND 3.0
http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.en_GB