What is central processing unit

2. uOHieliqïtallhmß.Klfhafud<hhs'mß.Klhfj;wdodkh
jko;a;Wmfoia j,g wkqj ieliSï fuysld¾h Ndrhhs'
Wmfoia meñKùu ;=<ska o;a;leojdf.ktao;a"tajdmÍlaId
lr ne,Su;a wjidkfhaWmfoials%hd;aullsÍu;auOHieliqï
tallhu.ska isÿfõ'uOHieliqïtallh;=< fldgiardYshls'
yeoskaùu

3. 1. Control unite (CU)
2. Arithmetic & Logic unit(ALU)
3. Registers
4. Buses
5. Clock
6. Cache Memory

4. CPU එකෙහි ක්‍රියාොරිත්වය

5. Control Unite(CU)
mß.Klfha ish¿ufldgia fj; o;a; iyWmfoia mßjykh md,kh lsÍu Control Unite
ys ld¾hNdrhhs'fuu.ska ieliqï l%shdj,shla^Processing& isÿfkdjkw;r uOH
moaO;sh f,iyeisÍ mß.Kl moaO;sh i;= ish¿u Wmdx. md,kh"l<uKdlrKh iy
iudfhdackh lsÍuisÿ lrhs'mß.Klh ;=< hka;%hl%h^Machine Cycle& md,kh
lsÍfïWmlrKh jkafkAofuu tallhhs'hka;%hl%fha m%Odk l%shdldrlï 4 lawe;'
•Fetching - m%Odk u;lfhka Wmfoia /f.k tau
•Decode - mß.Klhg wjfndaO lr.; yels wdldrfha úOdk
njg /f.k wd Wmfoia mßj¾;kh lsÍu'
•Execute - úOdkieliSu'
•Store - m%;sM, m%Odk u;lh fj; ,sùu'

6. Arithmetic & Logical unit (ALU)
fuu tallh u.ska m%Odk.Ks;l¾u wdldr 3 la isÿ lrhs'
•Arithmetic Operation- .=KlsÍu^*&"tl;= lsÍu^+&"wvq lsÍu^ - &"iy fnoSu ^ /&
•Relational or Comparison Operators - l=vd fõ^<&" úYd, fõ^>&" l=vd iy
iudk fõ ^ < = & " iudk fõ^=& iy wiudk fõ^&
• logical Operations
NOT
AND
OR
XOR
mß.Klh wdYs%; ish¿u ls%hd fuu uq,sl .Ks;l%u tall j,g fnod l%shd;aul lsßu fuu tallh ;=<oS
isÿ fõ'tla tla hka;%pl%hloS fuu tla tla .Ks;l%u j,ska tlla muKla l%shd;aul fõ' ALtallh jrlg
tla fohla muKla isÿ l<ofndfyda fõ.fhka lghq;= lsÍug we;syelshdj ksid iuia:hla jYfhka .;al<
fuu l%shdj,sh b;dfõ.j;ah'

7. Registers
ALU l%shd;aul ù .KkhlsÍï isÿlrk l, m%Odku;lh fj;ska /f.ktk o;a;iy Wmfoia ;djld,slj .nvdlr
;nd.ekSuioyd ia:khla wjYH fõ' ;jo Memory Addreess o.nvdlr ;nd.;hq;=ia:dkhla
wjYH fõ'fï ioyd CPU ;=<Registers we;'idudkHfhka Register ;=<Word tall ^1
word=2 bytes& o;a;m%udKhla .nvdlr;eìhyel'
Processor fyj;a CPU j¾.h iy yelshdj u; Processor ;=< we;s Registers
.Kkiy j¾.fjkia fõ'uOH ieliqï tallhla ;=< we;s registermy; mßÈ my; LdKav lsysmhlg fnod
oelaúh yel‘
•General Purpose Registers
•Pointer Registers
•Segment Registers
•Index Registers
•Flag Registers
•Instruction pointer Registers

8. Buses
uOH ieliqï tallh ;=,o;a;iy Wmfoia tla tallhl isg ;j;a tallhla olajd mßjykh lsÍu ioyd iudka;r .;
lïì f.dkq ^Bundle Of Parallel Wires&fhdod .kS'fïjd nihka ^Buses& f,i
yeÈkafõ'fndfyd úgfïjd lïì wfÜ f.dkq ^8,16,2,64,128&f,i yÿkd.; yelsh' CPU;=< fukau
bka bj;g iy mß.Klh ;=<wdodk iy m%;sodktall fukau m%Odk u;lh jekswdjhkhka
^Storages&lrdo o;a;iy Wmfoia mßjykh Busses fhdod .kS'nifha m<, fyj;a we;s lïì
.Kko;a;iïfm%aIK fõ.h fyj;a iuia; mß.Klfha fõ.h ms<snoj b.simhkq ,nhs'nifha m<, jeä kï o;a;
iïfm%aIK fõ.h fyj;a iuia: mß.Klfha fõ.h ms<snoj b.simhkq ,nhs'nifha m<, jeäkï o;a;
iïfma%IK fõ.h jeäh'nihka m%Odk wdldr ;=kls'
•Data Bus - o;a;iy Wmfoia mßjykh
•Address Bus - Memory Locationj "adderss iïfm%alaIKhg
•Control Bus - mß.Klfha fkdfhl=;a fldgia fj; md,k
ix{d iïfm%aIKhg fhdod .kS

9. moaO;s ld, .Kkh^System Clock&
uOH ieliqï tallfha ls%hdldrlï j, m%Odkld, .KlWmlrKh f,i system clock yÿkd .;
yel'CPU u.ska isÿflfrk ish¿u ls%hdjka ioyd lsishï lsishï ld, pl% ^Clock Cycle& ixLHdjla
wdfoaY lrkq ,efí'
System Clock iamkaO j,gwkqj uOHieliqï tallh Wmfoia u; l%shd;aul fõ'tla Clock
iamkaOhlg tal l%shd;aul ùu;a hk wdldrfhka fuu iu uqyq¾; ùu^ synchronization&
isÿfõ'moaO;s ld,.Klh fõ.j;a jkjd iu.ui;a; ieliqï fõ.h mß.Klfha fõ.ho by< hhs'
ld, .Klh;;amrhla;=<§iamkaOk ñ,shkhla ksl=;a lrhs kï tu ld, .Klhfu.d y¾Üia ^1MHz&
ld,.Klhla f,i yeÈkafjk w;rth wvx.=udOH ieliqï tallh ^CPU&tu fõ.h Processor j, fõ.h
;;amrhlgld, pl% ì,shkhla ^1 GHz&jk mßÈ .Kklflf¾'ulaksido h;a j¾;udkfha yuqjk CPUj,
fõ.h ukskq ,nkafka .s.dy¾Üia ^GHz& j,ska neúks' WodyrK Pentium 4 3.8GHz
Processor fuys ld,.Klh ;;amrhgiamkaOfyj;a ld, pl% ì,shk 3.8we;s lrjhs'

10. සංචිත මතකය (Cache Memory)
මමය processor එක තුල පවතින තාවකාලික මතකයකි. එක
විට වැඩි උපමෙස් ප්‍රමාණයක් processor එක මවත ලබා දුන්
විට මෙවත් එකවර කාර්යයන් කිහිපයක් කරන සමෙර
අවස්ථාවලදී processor එකට එය ෙරා ගත මනොෙැකිව
ක්ෂණිකව ක්‍රියා විරහිත මවයි. මෙවත් stuck මවයි. වැඩි cache
memory එකක් processor එක සතුව ඇත්නම් මමය සිදු
මනොමේ. එවිට එක විට ලබා මෙන උපමෙස් cache memory
එක තුළ මතකමේ තබාමගන (buffer) ඒවා එකින් එක
ක්‍රමවත්ව processor එක මවත ලබාමෙයි.

11. සංචිත මතක මට්ටම් 3ක් තිමේ.
Three types of Cache Memory

12. 1. Level 1 Cache Memory
ඉතාමත් මේගවත්ම මට්ටම වන්මන් මමම
මට්ටමයි. ඒ නිසා මමහි ෙත්ත processor එකට ගමන්
කිරීමට ෙත්ත බසය (data bus) භාවිතා මනොකරයි.
මමමගින් processor එකට අවශ්‍ය ෙත්ත පමණක්
සපයන අතරම මමය ප්‍රධාන මතකයට වඩා මේගවත්ය.

13. 2. Level 2 Cache Memory
මමය motherboard එමක් පිහිටා ඇති විට ෙත්ත
යැවීමට ෙත්ත බසය භාවිතා කරන අතර තරමක් මේගය
අඩු මවයි. නමුත් ප්‍රධාන මතකයට වඩා මේගවත් මවයි.
මමමගින් Level 1 Cache Memory එකට අවශ්‍ය ෙත්ත
ලබාමෙයි.

14. 3. Level 3 Cache Memory
මමයෙ motherboard එමක් පිහිටා ඇති විට ෙත්ත
යැවීමට ෙත්ත බසය භාවිතා කරන අතර තරමක් මේගය
අඩු මවයි. නමුත් ප්‍රධාන මතකයට වඩා මේගවත්
මවයි. මමමගින් Level 2 Cache Memory එකට
අවශ්‍ය ෙත්ත ලබාමෙයි.

15. CPU නිශ්පාදනය ෙරන සමාගම් කිහිපයක්
intel AMD
IBM
MOTOROLA

16. Thank you
Present by-:
D.L.I.D.SANDARUWAN BAD/IT/2019/P/0025