Полови органи кај човекот
Машки полов орган
Женски полов орган
Оплодување
Трудна жена
Сонографски снимки
Планирање на смејство
Контрацепција
Сексуално преносливи болести
Последици
Инфекции
Сифилис
Гонореа (Трипер)
Сексуален однос
Полови органи кај човекот
Машки полов орган
Женски полов орган
Оплодување
Трудна жена
Сонографски снимки
Планирање на смејство
Контрацепција
Сексуално преносливи болести
Последици
Инфекции
Сифилис
Гонореа (Трипер)
Сексуален однос
2. ДЕФИНИЦИЈА И
ОПШТИ ОСОБИНИ
• Се наоѓаат помеѓу живиот и неживиот свет.
• Присуството на нуклеински киселини и
способноста таа да се менува (мутира) со Што
вирусите се прилагодуваат на промените во
надворешната средина како и присуството на
протеини се својства на живите организми.
• Од друга страна, во однос на живиот
свет, вирусите немаат клеточна градба
(ацелуларни се), нити способност за
остварување на метаболитички процеси.
• Како резултат на тоа што се им недостига
можат да се размножуваат само внатре во
живите клетки.
3. • Надвор од клетката на домаќинот не
покажуваат особини на живи
суштества, дури можат и да
кристализираат.
• Кристализирани вируси ја задржуваат
способноста за инфицирање на
клетките.
• Зрела вирусна,слободна честичка
способна да инфицира клетката на
домаќинот е позната како вирион.
• Со влегување во клетката вирион
станува активен т.е. вирус.
4. • Вирусте во клетката ја превземаат
контролата над молекуларниот
апарат на домаќинот и го користи за
сопствено размножавање.
• Клетките на домаќинот почнуваат да
ги создаваат деловите на вирусот, а
не материи кои се потребни за
нормално функционирање на
клетката.
• Вируси се сметаат за искључиво
внатеклеточни– облигатни паразити
(лат. облигатен =
обавезан,задолжителен).
5. • Големината на вирусите се
движи од 10 – 300 нм (1
nm=1000 mm)
• Можат да се видети само со
електронски микроскоп што
значи да су ултрамикроскопски
( лат. ултра = прекомерно ; грч.
миkро = ситно; scopeo =
гледам).
6. ГРАДБА И ХЕМИСКИ СОСТАВ
• Вируси најчесто се градени од само
две компоненти:
• нуклеински киселини и
• протеини (капсид),
• Тие заедно образуваат нуклеокапсид.
• Некои вируси покрај наведениве
делови садржат и додатна обвивка
изграден од липиди и гликопротеини
(липидите се со потекло од
мембраната на клетката домаќин)
7. Геном на вирусите
• Единствени ги немаат двете нуклеински
киселини,
• Најмал геном на планетата
• Вирусниот геном го сочинуваат
нуклеинска киселина,која може да е
или DNK или RNK
• Нуклеинските киселини можат да бидат
едноверижни, двоверижни, кружни
• 150-200000 нуклеотиди т.е. геном
можат да содржат од неколку гени до
неколку стотици гени.
8. Капсид
• Капсид је обвивка, изграден од
протеини, који ја обвиткуваат
нуклеинската киселина.
• Тој е составен од еднакви протеински
единици – капсомери.
• Капсидот има улога:
• Ја штити нуклеинската киселина од разорното
дајство на ензимите на клетката домаќин;
• овозможува пренесување на нуклеинската
киселина од една до друга клетка домаќин (како
“пакет”);
• реактивните групи во капсидот овозможуваат
вирусот да може да се врзи за рецепторите
(осетливи места) на клетката домаќин;
• Протеините на капсидот имаат својства на
антигени.
11. • Вируси можат, покрај
наведените соединенија да
содржат и ензими кои им
овозможуваат да ги нападнат
клетките, како и ензими за
размножување во тие клетки.
12. ПОДЕЛБА на
ВИРУСИТЕ
• Вирусите се класифицираат
врз основа на
• нуклеинските киселини кои
ги содржат,
• симетријата на капсидот,
•големината,
• присуство или одсуство на
дополнителна обвивка.
13. • Според нуклеинската киселина која
ја содржат, се делат на
• ДНК вируси
• ДНК вируси, со неколку исклучоци, се
размножуваат во јадрото на клетката
домаќин.
• ДНК вируси се нпр. Херпес вируси
(предизвикуваат орални и генитални
инфекции, мононуклеози и др.) и
аденовируси (респираторни и цревни
инфекции).
• РНК вируси.
• За сите досега познати РНК вируси утврдено
е дека се размножуваат во цитоплазмата на
клетката домаќин.
• РНК вируси се ретровируси (предизвикуваат
СИДА), вируси предизвикувачи на рубеола,
14. ТРОПИЗАМ нa ВИРУСИТЕ
(СПЕЦИФИЧНОСТ)
• Вируси покажуваат специфичност
(особеност) во препознавање и сврзување
за рецепторите на клетките на домаќинот.
• Тоа ја одредува нивната особина да ги
инфицираат одредени клетки или
организми, што се означува како тропизам.
Анимални (животински) вируси ги
инфицираат животните,
растителни вируси – растенија, а
бактериофаги - бактерии.
15. БАКТЕРИОФАГИ (ФАГИ)
• Вируси кои ги
инфицираат бактериите
и во нив паразитираат,и
се познати како
бактериофаги или
поедноставно фаги.
• Фагите можат да имаат
двоверижна ДНК
(поретко едноверижна
ДНК) или могу имати
едноверижна РНК.
16. Градба на
фагите
• Изградени се од
глава, опаш и
базална плоча со
влакненца.
• Главата на фагот ја
сочинуваат
нуклеинска
киселина и капсид.
• Опашот содржи
ензими кои го
разложуваат
клеточниот зид на
бактеријеата со Што
овозможува
влегување на фагот
во бактеријата.
• Базалната плоча со
влакненцата служи
за прикрепување на
на фагот за
бактериската
17. РАЗМНОЖУВАЊЕ на
ВИРУСИТЕ
• Вируси се размножуваат на начин кој
е единствен во живиот свет
Клетката домаќин, по влегувањето на
вирусот во неа, произведува неколку
десетина до неколку стотини вирусни
нуклеински киселини и над илјада
протеински капсомери, а после тоа
овие делови се спојуваат во поголем
број вирусни честички.
18. ЛИТИЧКИ ЦИКЛУС
• Фази при размножување на
вирусите се
• адсорпција,
• пенетрација,
• декапсидација,
• синтеза на деловите на вирусот,
• созревање и
• Ослободување на вироните