KDV,

2. Dünya’da ilk 1954 yılında
Fransa’da bir devlet vergisi olarak
uygulanmaya başlanmış,
sonrasında çeşitli ülkeler
tarafından kolaylıkla benimsenmiş
ve maliye tarihinin en hızlı yayılan
vergisi olmuştur.
Günümüzde dünyada 100
civarında ülkede KDV’nin farklı
şekillerde uygulandığı
görülmektedir.
Ülkemizde de 25.10.1984 tarihinde
kabul edilen 3065 sayılı ‘Katma
Değer Vergisi Kanunu’ 01.01.1985
tarihinde yürürlüğe girmiştir.

3. KDV Kanun’unun 1.
maddesinde Türkiye’de yapılan
işlemlerin katma değer vergisine
tabi olduğu hüküm altına alınmıştır.
Buna göre aşağıdaki işlemler
katma değer vergisine tabidir.
1. Ticari, sınai, zirai faaliyet
ve serbest meslek faaliyeti
çerçevesinde yapılan teslim ve
hizmetler,
2. Her türlü mal ve hizmet
ithalatı,
3. Diğer faaliyetlerden doğan
teslim ve hizmetler

4. a) Posta, telefon, telgraf, teleks ve
bunlara benzer hizmetler ile radyo ve
televizyon hizmetleri,
b) Her türlü şans ve talih oyunlarının
tertiplenmesi ve oynanması,
c) Profesyonel sanatçıların yer aldığı
gösteriler ve konserler ile profesyonel
sporcuların katıldığı sportif faaliyetler,
maçlar, yarışlar ve yarışmalar tertiplenmesi,
gösterilmesi
d) Müzayede mahallerinde ve
gümrük depolarında yapılan satışlar ile
Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk
Kanununa göre düzenlenen ürün
senetlerinin, senedin temsil ettiği ürünü
depodan çekecek olanlara teslimi,
e) Boru hattı ile ham petrol, gaz ve
bunların ürünlerinin taşınması,

5. 1) Teslim, bir mal üzerindeki
tasarruf hakkında malik veya onun
adına hareket edenlerce, alıcıya
veya adına hareket edenlere
devredilmesidir. Bir malın alıcıya
veya onun adına hareket edenlerin
gösterdiği yere veya kişilere tevdii
ve teslim hükmündedir. Malın
alıcıya veya onun adına hareket
edenlere gönderilmesi halinde,
malın nakliyesinin başlatılması
veya sürücüye tevdi edilmesi de
mal teslimidir.

6. 2) Bir mal üzerindeki tasarruf
hakkının iki veya daha fazla kimse
tarafından zincirleme akit yapılmak
suretiyle, malın bu arada el değiştirmeden
doğrudan sonuncu kişiye devredilmesi
halinde, aradaki safhaların her biri ayrı bir
teslimdir.
3) Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma,
ve benzeri şekillerdeki dağıtımlar da mal
teslimidir.
4) Kap ve ambalajlar ile döküntü ve
tali maddelerin geri verilmesinin mutat
olduğu hallerde teslim, bunlar dışında kalan
maddeler itibariyle yapılmış sayılır. Bunların
yerine aynı cins ve mahiyette kap ve
ambalajlar ile döküntü tali maddelerin geri
verilmesinde de aynı hüküm uygulanır.
5) Trampa iki ayrı teslim
hükmündedir.

7. a) Vergiye tabi malların her ne suretle
olursa olsun, vergiye tabi işlemler
dışındaki amaçlarla işletmeden
çekilmesi, vergiye tabi malların
işletme personeline ücret, prim,
ikramiye, hediye, teberru gibi
namlarla verilmesi,
b) Vergiye tabi malların, üretilip teslimi
vergiden istisna edilmiş olan mallar
için her ne surette olursa olsun
kullanılması veya sarfı,
c) Mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılan
satışlarda zilyedliğin devri ,
d) Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin
işletmede kullanılmak üzere imal
veya inşaa edilmesi halinde, Vergi
Usul Kanunu hükümlerine göre bu
kıymetlerin aktife alınması veya
kullanılmaya başlanması.

8. 1) Hizmet, teslim ve teslim sayılan
haller ile mal ithalatı dışında kalan
işlemlerdir. Bu işlemler, bir şeyi
yapmak işlemek, meydana
getirmek, imal etmek, onarmak,
temizlemek, muhafaza etmek,
hazırlamak, değerlendirmek,
kiralamak, bir şeyi yapmamayı
taahhüt etmek gibi, şekillerde
gerçekleşebilir.
2) Bir hizmetin karşılığının bir mal
teslimi veya diğer bir hizmet
olması halinde bunların her biri
ayrı işlem olup, hizmet veya teslim
hükümlerine göre ayrı ayrı
vergilendirilirler.

9. 1) Vergiye tabi bir hizmetten, işletme
sahibinin, işletme personelinin veya
diğer şahısların karşılıksız
yararlandırılması hizmet sayılır.
2) Her türlü mal ve hizmet ithalatı
a) Posta, telefon, telgraf, teleks ve
bunlara benzer hizmetler ile radyo ve
televizyon hizmetleri,
b) Spor-Toto oynanması, piyango
tertiplenmesi, at yarışları ve diğer müşterek
bahis ve talih oyunları tertiplenmesi,
oynanması,
c) Profesyonel sanatçıların yer aldığı
gösteriler ve konserler ile profesyonel
sporcuların katıldığı sportif faaliyetler,
maçlar, yarışlar ve yarışmalar tertiplenmesi,
gösterilmesi,
d) Müzayede mahallerinde ve
gümrük depolarında yapılan satışlar,

10. e) Boru hattı ile ham petrol, gaz ve
bunların ürünlerinin taşınmaları,
f) Gelir Vergisi Kanunun 70’inci
maddesinde belirtilen mal ve hakların
kiralanması işlemleri,
g) Genel ve katma bütçeli
idarelere, il özel idarelerine, belediyeler
ve köyler ile bunların teşkil ettikleri
birliklere, üniversitelere, dernek ve
vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara
ait veya tabi olan veyahut bunlar
tarafından kurulan veya işletilen
müesseseler ile döner sermayeli
kuruluşların veya bunlara ait veya tabi
diğer müesseselerin ticari, sınai, zirai ve
mesleki nitelikteki teslim ve hizmetleri,
h) Rekabet eşitsizliğini gidermek
maksadıyla isteğe bağlı mükellefiyetler
suretiyle vergilendirilecek teslim ve
hizmetler

11. Türkiye ile yabancı ülkeler
arasında yapılan taşımacılık ile
transit taşıma işlerinde, hizmetin iç
parkura isabet eden Türkiye’de
yapılmış sayılır.

12. 1) Katma Değer Vergisinin Mükellefi:
a) Mal teslimi ve ifası hallerinde bu
işleri yapanlar,
b) İthalatta mal ve hizmet ithal
edenler,
c) Transit taşımalarda gümrük
veya geçiş işlemine muhatap olanlar,
d) PTT İşletme Genel Müdürlüğü
ve radyo ve televizyon kurumları,
e) Her türlü şans ve talih
oyunlarını tertip edenler
f) 1. maddenin 3. fıkrasının c
bendine giren hallerde bunları
tertipleyenler veya gösterenler,
h) Gelir Vergisi Kanunun 70.
maddesinde belirtilen mal ve hakları
kiraya verenler,
ı) İsteye bağlı mükellefiyette
talepte bulunanlardır.

13. 2) Vergiye tabi işlem söz konusu
olmadığı veya katma değer
vergisinin fatura veya benzeri
vesikalarda katma değer vergisi
gösterenler, bu vergiyi ödemekle
mükelleftir. Bu husus kanuna göre
borçlu oldukları vergi tutarından
daha yüksek bir meblağı gösteren
mükellefler için de geçerlidir. Bu
gibi sebeplerle fazla ödenen
vergiler, Maliye Bakanlığının
belirleyeceği usul ve esaslara göre
ilgililere iade edilir.

14. Vergiyi doğuran olay, işlemin
niteliğine göre değişik biçimlerde
görülmektedir.
- Mal teslim ve hizmet ifasında, ilke
olarak , teslim ya da hizmetin
gerçekleştirilmesi vergiyi doğurur.
- İthalatta vergiyi doğuran olayın,
gümrük vergisine tabi ithalat için
gümrük vergisi mükellefiyetinin
başladığı anda, gümrük vergisine tabi
olmayan ithalatta ise, gümrük
beyannamesinin tescili sırasında
ortaya çıktığı kabul edilmektedir.

15. Katma Değer Vergisi oranı,
vergiye tabi işlemler için % 10 dur.
Bakanlar Kurulu bu oranı, dört katına
kadar arttırmaya, %1 e kadar
indirmeye, bu oranlar dahilinde
muhtelif mal ve hizmetler ile bazı
malların perakende safhası için farklı
vergi oranları tespit etmeye yetkilidir.
KDV oranları , en son
30,07.2002 tarih ve 2002/4480 sayılı
BKK ile yapılan değişiklikle %1, %8
ve % 18 olmak üzere üç tanedir.

16. Bir vergilendirme dönemine ait
KDV, beyanname vermek zorunda
olan mükellefler ya da vergi
sorumluları tarafından beyanname
verme süresi içinde ödenir. Yani, bir
aylık döneme ilişkin satışların vergisi
ertesi ayın 25’İ akşamına kadar
ödenir. Kesinti yoluyla alınan KDV,
kesintinin yapıldığı tarihten itibaren bir
ay içinde beyan edilerek yatırılır. Mal
ithalatında, KDV gümrük vergisiyle
birlikte ödenir. Beyanname vermek
zorunda olmayan mükellefler de KDV
tarh süresinde ödenir.

17. KDV gelir ve kurumlar vergisi
matrahının saptanmasında gider
olarak yazılamaz. Perakende satış
yapan mükellefler fiyata KDV dahildir
yazısını yazmak zorundadırlar.
Toptan satış yapan mükelleflerse,
düzenleyecekleri belgelerde katma
değer vergisini ayrıca göstermek
zorundadırlar. Serbest bölgelerde
yapılan teslimlerde ve hizmet
ifalarında KDV uygulanmaz. Fason
olarak yaptırılan tekstil ve
konfeksiyon KDV tevkifatın tabidir.
Taksitli satışlarda vade farkı ve faiz
dahil toptan bedel üzerinden KDV
hesaplanır.

18. İhracat İstisnası: Yurt içinde üretilip ihraç edilen
malların Türk dolaylı vergilerinden arındırılıp
gideceği yerde vergilendirilmesi amacıyla
konulmuştur. Doğrudan yurtdışındaki müşteriler
için ifa edilen hizmet ve üretilen mallar katma
değer vergisi kapsamı dışında tutulmaktadır. Bu
istisna Türkiye’ de ikamet etmeyen kişilerin satın
alarak Türkiye dışına götürdüğü mallar da
dahildir. Ancak istisna uygulaması farklı bir
şekilde gerçekleştirilir.
İhracat teslimlerinde istisna yalnız malı
teslim edenlere tanınır. Ancak, ihraç edilmek
üzere, imalatçının ihracatçıya yurtiçindeki mal
teslimleri de ihraç sayılarak KDV dışında tutulur.
Vergi önce tecil edilir. Sınır ticareti yoluyla
ihracat işlemleri de, bu hükmün kapsamında
değerlendirilerek, tecil terkinden yararlandırılır.

19. Taşıt Araçlarına İlişkin İstisna:
KDVK mükelleflerin işletmelerinde
kullanacakları deniz, hava ve
demiryolu araçlarının ve yüzer
tesislerin teslimiyle bunların imal ve
inşası ile ilgili olarak yapılan
teslimleri, deniz ve hava taşıma
araçları için liman ve hava
meydanlarında yapılan hizmetleri
vergiden müstesna tutmaktadır.
Ancak, istisna, ilk teslimden sonra
bahis konusu araçların üçüncü
kişilere satılmasını kapsamaz.

20. PETROL ARAMA İSTİSNASI:
Petrol kanununa göre petrol arama
faaliyetlerinde bulunanlara yapılan
hizmetlerle mal teslimleri –yalnızca
bu faaliyetlerle sınırlı olmak üzere-
KDV den müstesnadır.

21. Teşvik Belgeli Yatırım İstisnası:
Yatırım teşvik belgesi sahibi
mükelleflere belge kapsamındaki
makine ve teçhizat teslimleri
istisna kapsamındadır.
Taşımacılık İstisnası: KDVK’ nun
Bakanlar Kuruluna verdiği yetki
çerçevesinde –Bakanlar Kurulu
Kararı ile- transit olarak hava,
kara, deniz ve demiryolu ile
yapılan tüm yük ve taşıma işleri
vergiden müstesna tutulmuştur. Bu
istisnadan ikametgahı kanuni ve iş
merkezi Türkiye’ de bulunmayan
mükellefler yararlanırlar.

22. Diplomatik İstisnalar:
1-Aşağıdaki teslim ve hizmetler vergiden
müstesnadır.
a) Karşılıklı olmak kaydıyla, yabancı
devletlerin Türkiye’deki diplomatik
temsilciliklerine, konsolosluklarına ve
bunların diplomatik haklara sahip
mensuplarına yapılan teslim ve hizmetler,
b) Uluslararası anlaşmalar gereğince
vergi muafiyeti tanınan uluslararası
kuruluşlara ve bunların mensuplarına
yapılan teslim ve hizmetler,
2- Bu istisnaların uygulamasına ilişkin usul
ve esaslar ile istisnanın uygulanacağı asgari
miktarları tespite Maliye ve Gümrük
Bakanlığı yetkilidir.