Uzun Hava Nedir?

1. UZUN HAVA

2. UZUN HAVA NEDİR ?
Uzun Havalar, serbest tartımlı (parlando)
ezgilerdir. Düzenli bir ritim özelliği göstermeyen
ancak bazı geleneksel söyleyiş kalıplarına göre
icra edilen bir formdur. Uzun hava terimi halk
arasında yaygın değildir. Bu terim yerine bu
formu belirleyen bazı tür adları halk arasında
daha fazla yaygındır.

3. ZURNA
TEF

4. UZUN HAVA TÜRLERİ
1. Mayalar
2. Hoyratlar
3. Bozlaklar
4. Gurbet Havaları
5. Divanlar
6. Ağıtlar

5. MAYALAR
Türk Halk Müziğinin en
yaygın uzun hava türlerinden
birisidir. Hemen hemen her
yörede bulunur. Bir giriş
sazından sonra (bu giriş sazı
ritmik bir melodi de olabilir)
uzun hava serbest tarzda
okunur.

6. Aralarda yine aynı saz partisi çalınır.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu
bölgelerinde daha fazla görülür. Mayalar
tüm doğal ve sosyal olayları konu edinir.

7. HOYRATLAR
Hoyratlar, cinaslı manilerle söylenen uzun
hava türüdür. Hoyratın yurt düzeyinde yayılışı
şöyledir. Sivas’tan başlayarak bütün Doğu
Anadolu’da, Güney Doğu Anadolu’da ve bugün
Irak sınırları içinde olan Kerkük’te hoyratlar
söylenir. Hoyratlar bazı isimlerle anılırlar. Gelin
Hoyratı, Nöbetçi Hoyratı, Muhalif Hoyratı, Kesik
Hoyrat, Muçula Hoyratı.

8. BOZLAKLAR
Bozlak, feryat etmek çığlık
atmak anlamındadır.
Bozlaklar insan feryadını,
çığlığını andıran müzikal
haykırışlardır. Orta
Anadolu’da yaygın olmakla
birlikte orta toroslarda Maraş,
Antep, illerinde de söylenir.
Bozlaklar genel olarak minör
karakterli ezgi yapısına
sahiptir.

9. La eksenine göre 2.nci derece
(seconder tone) si bemol veya si
bemol 3 komalık (quarter tone)sesler
içerir. En yaygın bozlak türleri
şunlardır: Avşar bozlağı, Türkmen
bozlağı, Kırşehir bozlağı, Şekerdağı
bozlağı, Kırat bozlağı, Katırcıoğlu
bozlağı, Aydost bozlağı.

10. GURBET HAVALARI
Türkiyenin Güneybatı kesiminde yer
alan ve adına teke yöresi denilen bölgede
çalınan ve söylenin uzun hava türüne
Gurbet Havası denir. Daha çok gurbet ve
hasret temalarını işlemektedir. Gurbet
havalarının en tanınmışları şunlardır:
Avşar Beyleri, Güllük Dağı, Ne Dönersin
Kahpe Felek, Çıktım Gurbet Ele Geri
Gelinmez.

11. DİVANLAR
Uzun havaların hem aruz vezni hem de
hece vezniyle söylenen özel türlerinden
birisidir. Aruz vezninin failatün / failatün /
failatün / failün kalıbıyla veya hece
vezninin 11-15 li kalıbıyla söylenir. Çoğu
kez ritmik bir giriş sazından sonra uzun
havanın vokal partisi gelir. Sonra yine
ritmik aranağme çalınır.

12. Ezgi tekrar siz tekrar ses
sıralamasıyla devam eder. Saz
partilerinin serbest tartımlı
(parlando rubato) olduğu divanlar
da vardır. Divanlar Anadolu’nun
pek çok yerinde icra edilirse de
orta ve doğu Anadolu’da daha
çok bulunur.

13. AĞITLAR
Toplum vicdanında derin izler bırakan
doğal olaylarla bazı üzücü kişisel olayları konu
edinen uzun hava türlerinden biridir. Ağıtlar
ezgi karakteri itibarı ile de yöresel bir niteliğe
sahiptirler. Örneğin bir sel felaketini veya bir
zelzeleyi konu edinebildiği gibi genç yaşta
ölen bir gelini veya savaşta ölen bir askeri
konu edinir. Daha çok bir ölünün ardından
söylenir.

14. Anadolu’nun hemen her yöresinde
ölülerin başında ağıt yakıcılar (lament
singers) adıyla bilinen kadınlar o ölünün
niteliklerini dile getiren ağıtlar söylerler.
Ağıtçı kadınlar (lamentest womens) bu işi
profesyonel bir uğraş olarak yerine
getirirler. Ağıtlar uzun hava formunda
olabildiği gibi kırık hava formunda da
olabilir.