Unidade 3 cor_e_as_harmonias

COLEXIO“SAN JOSÉ DE LA GUÍA”
r/ Dr. Corbal, 25.- 36207 VIGO
Tlfno. 986 376 153 – FAX 986 264 959
UNIDADE 3:
A COR E AS HARMONÍAS.
PROFESORA: Sara Estarque Moreno
MATERIA: Educación Plástica e Visual
CURSO: 3º da ESO
email: csjoseguia@planalfa.es
www.sanjosedelaguia.com

Tlfno. 986 376 153 – FAX 986 264 959
OBXECTIVOS DA UNIDADE
• Comprender a natureza física da cor e saber explicalo proceso que permite a percepción
da cor aos humanos.
• Comprendela diferencia entre síntese aditiva e subtractiva.
• Diferenciar e recoñecer en obras de arte as relacións de harmonía existentes entre as
cores
• Apreciar as posibilidades expresivas da linguaxe cromática e as harmonías e saber
aplicala en creacións propias..
• Comprender e analizar o emprego da cor en movementos artísticos da pintura moderna,
sabendo extrapolar a composicións propias os aspectos principais destes.
COMPETENCIAS DA UNIDADE
• COMPETENCIA CULTURAL E ARTÍSTICA.
◦ Identificar e recoñecer as harmonías en producións artísticas como recurso expresivo,
así como saber empregalas en producións propias.
◦ Comprender os valores estéticos das manifestacións artísticas doutras épocas e
culturas.
• AUTONOMÍA E INICIATIVA PERSOAL.
◦ Tomar decisións de xeito autónomo e avaliar os resultados antes e despois da toma
de decisións tanto durante o proceso creativo tanto persoal en grupo.
◦ Establecer estratexias de planificación, previsión de recursos, de anticipación e de
avaliación do resultados
• COMPETENCIA SOCIAL E CIDADÁ.
◦ Traballar en equipo con actitudes de respecto, tolerancia e cooperación, valéndose
das habilidades sociais.
• COMPETENCIA EN APRENDER A APRENDER.
◦ Reflexionar sobre os propios procesos de creación.
• TRATAMENTO DA INFORMACIÓN DIXITAL.

Tlfno. 986 376 153 – FAX 986 264 959
◦ Facer uso dos recursos tecnolóxicos para a procura de información sabendo
discriminar, organizar e sintetizar a información relevante.
◦ Empregar as tecnoloxías como medio de comunicación que facilite e proceso de
ensinanza-aprendizaxe.
• COMPETENCIA MATEMÁTICA.
◦ Desenvolver o gusto pola certeza e a súa busca a través do razoamento mediante a
utilización de elementos e soportes matemáticos: resolución de problemas.
• COMPETENCIA NO COÑECEMENTO E INTERACCIÓN CO MEDIO FÍSICO.
◦ Observar, experimentar e descubrir as cores e as formas na observación da contorna
a través da creación de pequenos exercicios de expresión gráfica.
◦ Facer un bo uso dos materiais de traballo, reciclando sempre que sexa posible e
mantendo o entorno limpo e ordenado.
• COMPETENCIA NA COMUNICACIÓN LINGÜÍSTICA.
◦ Expresarse correctamente incorporando o vocabulario específico sobre a cor, as
harmonías e gamas, explicando as investigacións e traballos feitos aos compañeiros.
◦ Comunicar sentimentos, ideas ou emocións empregando a comunicación visual.
SECUENCIACIÓN DO TRABALLO NA UNIDADE
• Do 20 de xaneiro ao 2 de febreiro: Conceptos e exercicios rápidos persoais de concepto.
• O 3 de febreiro: exame.
• O 17 de febreiro: recuperación se fose preciso.
• O PROXECTO COOPERATIVO DESTA UNIDADE FARASE DESPOIS DA SEGUINTE
UNIDADE PORQUE IMOS COMBINALAS NUN ÚNICO PROXECTO.
CRITERIOS DE AVALIACIÓN DA UNIDADE
• Comprender e saber explicar o proceso de percepción da cor,
• Distinguir entre cores luz e pigmento.
• Recoñecer nunha obra plástica as harmonías, clasificalas correctamente e identificar que
expresan.

Tlfno. 986 376 153 – FAX 986 264 959
• Elaborar unha análise comparativa sobre o emprego da cor entre movementos artístico
diversos.
• Elaborar composicións usando diferentes relaciones harmónicas.

Tlfno. 986 376 153 – FAX 986 264 959
A COR E AS HARMONÍAS.
Que suxiren as cores destas obras?, e como se traballa a cor en cada unha delas?
"Selfportrait with felt hat", Vincent Van Gogh,
1887-1888
"Houses at night", Karl Schmidt Rottluff, 1912

Tlfno. 986 376 153 – FAX 986 264 959
A COR.
A cor non é unha calidade fixa das formas, posto que a aparencia de cor de calquera
cousa varia segundo o tipo de luz que a ilumine ou a hora do día. Por outra banda, a cor, dende
un punto de vista artístico, ten unha grande capacidade expresiva, permite expresar dende
sensacións ata emocións ou ideas.
A natureza da Cor.
Dende un punto de vista físico, a
cor é unha onda electromagnética igual que
o son as ondas das radios, os microondas, os
raios X ou os infravermellos (empréganse por
exemplo en tratamentos de fisioterapia).
Existe unha ampla variedade de ondas
electromagnéticas que cobren un amplo
rango de frecuencias, a todo este rango
completo se lle chama espectro
electromagnético.
Dentro de este amplo espectro existe unha pequena franxa a que se denomina espectro
visible no que se sitúan unha ondas de luces coloreadas as que coñecemos coma espectro
visible. O nome ven dado polo feito de que se corresponde có espectro de ondas que o ollo
humano é capaz de ver.
Se denomina luz branca a luz solar, que non é outra cousa que unha onda
electromagnética que cobre unha estreita franxa de todo o espectro, precisamente a franxa do
espectro visible. As luces coloreadas que contén este espectro visible son as que podemos
observar no arco da vella, e son, a súa vez, as responsables de vexamos os obxectos das cores
que os vemos.
Pero, por que vemos as cousas como as vemos?
O sol, ou calquera fonte de luz, emite a
luz branca que chega á superficie dos obxectos,
estes, á súa vez, absorben parte de esta radiación
Espectro electromagnético

Tlfno. 986 376 153 – FAX 986 264 959
e reflicten o resto das ondas que reciben, así, as ondas reflectidas polos obxectos serán as que
cheguen aos nosos ollos. O ollo humano, pola súa banda, é un órgano complexo que, a grandes
trazos, contén: un iris que regula a entrada de luz no ollo, un líquido transparente chamado
humor acuoso basicamente formado por auga, e unha retina no fondo do ollo (existen máis
capas pero non imos entrar tan polo miúdo). A retina é como unha tea que está recuberta
dunha serie de células fotosensibles unha a luz (os bastóns) e outras á cor (os conos). Estas
pequenas células son as responsables de enviar os estímulos correspondentes ao cerebro para
que xere a sensación de luz e cor que nos permiten ver as cousas tal e como as coñecemos. Pero
á percepción das cores non é unha mera clasificación das lonxitudes de ondas que o cerebro
percibe por medio do ollo, senón que o cerebro interpreta a cor das cousas en función das
experiencias previas ou da contorna que rodea ao obxecto.
O estudo das cores na historia.
Xa en tempos da Grecia clásica Aristóteles (384-322 a. C.) definiu que todas as cores se
conformaban coa mestura de catro cores elementais que se corresponden con cato elementos
fundamentais do noso planeta dentro do pensamento clásico que son: terra, auga, fogo e ceo, e
tamén determinou a importancia da incidencia da luz sobre os obxectos y como percibimos a
cor destes. Ata Leonardo da Vinci (1452-1519), máis de dez séculos despois, non volveu xurdir
unha nova teoría sobre as cores fundamentais e a súa orixe. Para Leonardo definiu unha escala
de cores fundamentais dos que derivar todos os demais cores que ían dende o branco, cor
principal, o amarela para a terra, o verde para a auga, o azul do ceo, o vermello para o fogo, e o
negro para a escuridade. Leonardo tamén intuíu a existencia dunha relación entre a luz e a cor
pero non puido explicala.
Non será ata o s. XVII en que por fin Isaac
Newton conseguiu determinar i principio
fundamental que explica que a luz é unha cor. Ao
facer pasar un feixe de luz por un prisma de vidro
observou coma este de descompuña no arco da
vella conformando o espectro de luz visible que
hoxe coñecemos e no que se atopan as seis cores
fundamentais da luz. E foi o seu discípulo Thomas
Disco YoungEspectroscopio de
Newton

Tlfno. 986 376 153 – FAX 986 264 959
Young quen continuou co seu estudo e fixou as tres cores fundamentais da luz nas que hoxe
coñecemos: o verde, o vermello e o azul-violeta.
A Síntese Aditiva, as cores primarias e secundarias luz.
Coma xa sabemos a descomposición da luz branca da
coma resultado as cores luz e as tres fundamentais ou primarias
da luz son a verde a vermella e a azul-violeta. A mestura a igual
proporción destas tres cores primarias da como resultado as tres
secundarias luz que son o maxenta, o azul-ciano e o amarelo. A
esta mestura se lle coñece có nome de síntese aditiva e o nome
ven dado do feito de que a medida que engadimos máis cores a
unha mestura de luces obtemos sempre coma resultado unha luz
máis clara. De feito a mestura das tres cores fundamentais a igual intensidade da coma
resultado a luz branca.
As cores complementarias luz.
Dúas cores son complementarias cando se sitúan enfrontadas
no círculo cromático, ademais a súa mestura da coma resultado a luz
branca posto que é a mestura dunha cor luz primaria e máis unha
secundaria que non contén esta primaria.
A Síntese Subtractiva: cores primarias e secundarias.
Os pigmentos son substancias colorantes que, mesturadas
con diferentes aditivos permítennos obter dende óleos ou témperas a
lapis de cores. No caso das cores pigmento as cores fundamentais ou
primarias son o amarelo o maxenta e o azul-ciano, que son as
secundarias luz. E da mestura destas cores a igual proporción
obtemos as secundarias luz: verde, vermello e azul-violeta. A esta
mestura de cores pigmento se lle chama mestura subtractiva de
cores e o seu nome deriva do feito de que cada vez que engadimos cores a unha mestura
obtemos unha cor máis escura ou menos luminosa que a anterior. De feito a mestura das tres
cores primarias pigmento en igual proporción da coma resultado unha cor próxima ao negro.
Síntese Aditiva
Cores complementarias
Síntese subtractiva

Tlfno. 986 376 153 – FAX 986 264 959
As cores complementarias pigmento.
Dúas cores son complementarias cando se sitúan
enfrontadas no círculo cromático, ademais a súa mestura da coma
resultado o negro posto que é a mestura dunha cor luz primaria e
máis unha secundaria que non contén esta primaria.
As Harmonías Cromáticas.
Unha harmonía cromática é unha relación equilibrada entre dous ou máis cores, é dicir,
o emprego de cores tendo en conta o peso visual de cada un deles para determinar a cantidade
que se pode empregar de cada un deles. As harmonías poden ser de dous tipos:
Harmonía de cores complementarias.
É aquela harmonía na que se traballa con cores complementarias. Neste caso teremos
que ter en conta coma de contrastadas sexan as cores para ter en conta que cantidade de cada
un deles empregamos. Para sabelo teremos que observar, en primeiro lugar
a luminosidade das cores, así as cores máis contrastadas son o amarelo e o
violeta e terán que empregarse en
diferente proporción de xeito que a
luminosidade do amarelo se vexa
compensada pola presenza escura do
violeta. Para elo empregaremos, máis ou menos un 20% de
amarelo, fronte un 80% de violeta. Se seguimos xirando no
círculo cromático atoparemos diferentes combinacións de
complementarios de tal xeito que a medida que nos achegamos
ao verde e o vermello cós que poderemos traballar na mesma
proporción.
O emprego de cores complementarias ou contrastadas
favorece a obras máis expresivas, con forza visual. Son pezas
nas que a mirada do observador móvese con axilidade pola composición de un estímulo ao
seguinte. Concentran nun punto a acción por ser o que concentra as cores máis fortes
afastándoo do fondo, normalmente en cores menos vivos.
Cores complementarias
"Fränzi ante unha cadeira", Ernst
Ludwig Kirchner

Tlfno. 986 376 153 – FAX 986 264 959
Harmonía de cores afíns.
É aquela harmonía na que as cores que empregamos sitúanse
próximas no círculo cromático, non máis aló dun cuarto de
circunferencia do círculo. Se os afíns que empregamos son de valores
contrastados estamos ante unha
harmonía de afíns contrastados e
se son afíns pero de valores
próximos estamos nunha harmonía de cores
homoxéneos. Neste caso as cantidades de cada cor que
teñamos que empregar é análogo ao anterior, canto máis
contrastadas sexan as cores máis diferencia nas
cantidades que empreguemos.
As harmonías de cores afíns son composicións onde a mirada do espectador observa a
obra con detemento, relaxadamente paseando a mirada por toda a superficie porque non hai
ningún punto concreto que centre a tensión visual.
Harmonías de grises complementarias e de grises afíns.
As harmonías de grises son composicións nas que se
traballa con cores grises ou con tons grises lixeiramente
mesturadas con outras cores coa fin de atenuar a forza das cores
relaxando a expresión destas, pero sen perder totalmente a
capacidade expresiva das cores coas que se combinen.
Harmonía de grises complementarios: son
composicións onde as cores complementarias, perden parte da
súa forza por verse mesturadas con grises.
"Le lac d'Annecy", Paul Cezanne, 1896
"The pitcher", Braque, 1909

Tlfno. 986 376 153 – FAX 986 264 959
Harmonía de grises afíns: son composicións onde
as cores afíns, están mesturadas con grises, neste caso, a
suavidade e serenidade propias das cores afíns homoxéneas
vese non se perde cós tons grises.
Valores expresivas das cores.
Como falamos no comezo da unidade as cores teñen unha grande capacidade expresiva
polas sensacións visuais que producen. Así os tons cálidos son cores activos, próximos e
dinámicos e as cores frías expresan afastamento, quietude e tranquilidade.

Tlfno. 986 376 153 – FAX 986 264 959
CRÉDITOS DAS IMAXES
“Selfportrait with felt hat”, Vincent Van Gogh, 1887-1888:
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:WLANL_-_h3m3ls_-_Vincent_van_Gogh_Self-
portrait.jpg
Espectro electromagnético:
http://www.mimagnetoterapia.com/espectro-electromagnetico
Percepción da cor:
http://www.fotonostra.com/digital/ojohumano.htm

Unidade 3 cor_e_as_harmonias

Recommended

Recommended

More Related Content

More from Sara Estarque

More from Sara Estarque (20)

Unidade 3 cor_e_as_harmonias