Tsonga - Ecclesiasticus the Wisdom of Jesus the Son of Sirach.pdf

NDZIMA YA 1
1 Xingheniso Xa Vutlhari Bya Yesu N’wana Sirak. Hikuva
hi nyikiwile swilo swo tala ni leswikulu hi Nawu ni
vaprofeta, ni hi van'wana lava landzeleke mikondzo ya
vona, leswi Israele a faneleke ku bumabumeriwa
hikwalaho ka swona hikwalaho ka ku dyondza ni vutlhari;
naswona eka swona ku nga ri vahlayi ntsena lava faneleke
ku va ni vutshila hi voxe, kambe ni lava navelaka ku
dyondza va kota ku vuyerisa lava nga ehandle, hi ku
vulavula ni ku tsala: kokwa wa mina Yesu, loko a
tinyiketele ngopfu eku hlayeni ka nawu , ni vaprofeta, ni
tibuku tin’wana ta vatata wa hina, naswona a a kumile ku
avanyisa lokunene eka tona, u kokeriwe eka yena n’wini ku
tsala nchumu lowu khumbaka dyondzo ni vutlhari; hi
xikongomelo xa leswaku lava va navelaka ku dyondza, ni
lava godzomberiweke hi swilo leswi, va ta vuyeriwa
swinene hi ku hanya hi ku landza Nawu. Hikokwalaho ndzi
pfumeleleni ndzi mi khongotela leswaku mi yi hlaya hi
tintswalo ni nyingiso, ni ku hi rivalela, laha hi nga vonaka
hi pfumala marito man'wana, lawa hi tikarhateke ku ma
hlamusela. Hikuva swilo leswi fanaka leswi vuriweke hi
Xiheveru, ni leswi hundzuluxeriweke hi ririmi rin'wana, a
swi na matimba yo fana eka swona; swi vulavuriwa hi
ririmi ra vona. Hikuva hi lembe ra vu-30 loko ndzi fika
eEgipta, loko Euergetes a ha ri hosi, ndzi hambeta kwalaho
nkarhi wo karhi, ndzi kume buku leyi nga riki yitsongo:
hikwalaho ndzi vone swi fanerile swinene leswaku ndzi
tikarhata ni ku tikarhata ku yi hlamusela; hi ku tirhisa ku
xalamuka lokukulu ni vutshila eka ndhawu yoleyo ku tisa
buku emakumu, ni ku yi vekela na vona, lava etikweni leri
va nga va tiviki va tiyimiseleke ku dyondza, va lunghekile
emahlweni hi mahanyelo yo hanya hi ku landza nawu.
Vutlhari hinkwabyo byi huma eka HOSI Xikwembu, byi
na yena hilaha ku nga heriki.
2 I mani la nga hlayaka sava ra lwandle, ni mathonsi ya
mpfula, ni masiku ya hilaha ku nga heriki?
3 I mani la nga kumaka ku tlakuka ka tilo, ni ku anama ka
misava, ni ku enta, ni vutlhari?
4 Vutlhari byi tumbuluxiwile emahlweni ka swilo
hinkwaswo, ni ku twisisa ka vutlhari ku sukela hilaha ku
nga heriki.
5 Rito ra Xikwembu leri tlakukeke ngopfu i xihlovo xa
vutlhari; naswona tindlela ta yena i swileriso leswi nga
heriki.
6 Xana rimitsu ra vutlhari ri hlavuteriwile eka mani?
kumbe i mani la tivaka makungu ya yena ya vutlhari?
7 Xana vutivi bya vutlhari byi kombisiwe eka mani?
naswona i mani loyi a twisiseke ntokoto wa yena lowukulu?
8 Ku ni un’we la tlhariheke ni la chaviwaka swinene, Hosi
leyi tshameke exiluvelweni xa yona.
9 U n’wi tumbuluxe, a n’wi vona, a n’wi hlayela, a n’wi
chululela ehenhla ka mintirho yakwe hinkwayo.
10 U ni nyama hinkwayo hi ku ya hi nyiko yakwe,
naswona u n’wi nyike lava n’wi rhandzaka.
11 Ku chava Yehovha i ku xiximeka, ni ku vangama, ni ku
tsaka, ni harhi ya ku tsaka.
12 Ku chava Yehovha swi endla leswaku mbilu yi tsaka, yi
nyika ntsako, ni ku tsaka, ni vutomi byo leha.
13 Loyi a chavaka Yehovha, swi ta n'wi fambela kahle eku
heteleleni, kutani u ta kuma tintswalo hi siku ra rifu ra yena.
14 Ku chava Yehovha i masungulo ya vutlhari, naswona
byi tumbuluxiwile ni vapfumeri va ha ri ekhwirini.
15 U ake masungulo lama nga heriki ni vanhu, u ta ya
emahlweni ni mbewu ya vona.
16 Ku chava Yehovha i vutlhari lebyi teleke, naswona swi
tata vanhu hi mihandzu ya xona.
17 Yi tata yindlu ya vona hinkwayo hi swilo leswi
navetisiwaka, ni nhlengeleto hi swibyariwa swa yena.
18 Ku chava Yehovha i harhi ya vutlhari, ku endla leswaku
ku rhula ni rihanyo leri hetisekeke swi kula; havumbirhi
bya swona i tinyiko ta Xikwembu, naswona swi kurisa ku
tsaka ka vona lava xi rhandzaka.
19 Vutlhari byi nisa vutshila ni vutivi bya ku twisisa ku
yima, byi va tlakusa leswaku va xixima lava va byi
khomeke.
20 Rimitsu ra vutlhari i ku chava Yehovha, ni marhavi ya
byona ma hanya nkarhi wo leha.
21 Ku chava Yehovha ku hlongola swidyoho, naswona
laha ku nga kona, ku tlherisela vukarhi.
22 Munhu la hlundzukeke a nga ka a nga voniwi la
lulameke; hikuva ku tsekatseka ka vukarhi bya yena ku ta
va ku lovisiwa ka yena.
23 Munhu la lehisaka mbilu u ta handzula swa xinkarhana,
endzhaku ka sweswo, ntsako wu ta n’wi mikela.
24 U ta fihla marito ya yena swa xinkarhana, milomu ya vo
tala yi ta twarisa vutlhari bya yena.
25 Swifaniso swa vutivi swi le xumani xa vutlhari, kambe
ku chava Xikwembu i manyala eka mudyohi.
26 Loko u navela vutlhari, hlayisa swileriso, kutani HOSI
Xikwembu xi ta ku nyika byona.
27 Hikuva ku chava Yehovha i vutlhari ni ku dyondzisa;
28 U nga tshembi ku chava Yehovha loko u ri xisiwana, u
nga ti eka yena hi timbilu timbirhi.
29 U nga vi mukanganyisi emahlweni ka vanhu, u yingisa
leswi u swi vulaka.
30 U nga titlakusi, u nga tshuki u wa, u tisa tingana ehenhla
ka moya wa wena, kutani Xikwembu xi kuma swihundla
swa wena, xi ku lahlela ehansi exikarhi ka nhlengeletano,
hikuva a wu fikanga hi ntiyiso eku chaveni ka Hosi, kambe
embilwini ya wena yi tele hi vuxisi.
NDZIMA YA 2
1 N'wananga, loko u ta ku ta tirhela HOSI Xikwembu,
lunghiselela moya wa wena ku ringiwa.
2 Lulamisa mbilu ya wena, u tshama u ri karhi u tiyisela, u
nga hatliseli enkarhini wa maxangu.
3 Namarhela eka yena, u nga suki, leswaku u ta andza
emakumu ya wena yo hetelela.
4 Xin’wana ni xin’wana lexi tisiwaka ehenhla ka wena,
teka hi ku tsaka, u lehisa mbilu loko u hundzuriwa u va
xiyimo xa le hansi.
5 Hikuva nsuku wu ringiwa endzilweni, ni vanhu lava
amukelekaka ekheleni ra maxangu.
6 Pfumela eka yena, kutani u ta ku pfuna; hlela ndlela ya
wena kahle, u n'wi tshemba.
7 N’wina lava chavaka Yehovha, rindzeni tintswalo ta
xona; mi nga tshuki mi hambuka, leswaku mi nga wa.”
8 N’wina lava chavaka Yehovha, n’wi kholwi; naswona
hakelo ya wena a yi nge heli.
9 N’wina lava chavaka Yehovha, tshembani leswinene, ni
ntsako lowu nga heriki ni tintswalo.
10 Langutani switukulwana swa khale, mi vona; xana u
tshame a tshemba Hosi, kutani a pfilunganyeka? kumbe u
kona loyi a tshameke a chava, a tshikiwa xana? kumbe i

mani loyi a tshameke a n'wi sandza, loyi a n'wi vitaneke
xana?
11 Hikuva Hosi yi tele ntwela-vusiwana ni tintswalo, yi
lehisa mbilu, yi twela vusiwana swinene, yi rivalela
swidyoho, yi ponisa hi nkarhi wa ku xaniseka.
12 Khombo eka timbilu leti chavaka, ni mavoko lama
tsaneke, ni mudyohi la fambaka hi tindlela timbirhi!
13 Khombo eka loyi a tsaneke! hikuva a nga pfumeli;
hikwalaho a nga ka a nga sirhelelekanga.
14 Khombo eka n'wina lava lahlekeriweke hi ku lehisa
mbilu! mi ta endla yini loko HOSI Xikwembu xi mi
endzela xana?
15 Lava chavaka Yehovha a va nge ri yingisi Rito ra yena;
lava n'wi rhandzaka va ta hlayisa tindlela ta yena.
16 Lava chavaka Yehovha va ta lava leswinene, leswi n’wi
tsakisaka; lava n'wi rhandzaka va ta tala hi nawu.
17 Lava chavaka Yehovha va ta lunghiselela timbilu ta
vona, va titsongahata mimoya-xiviri ya vona emahlweni ka
yena;
18 A ku: “Hi ta wela emavokweni ya Yehovha, ku nga ri
emavokweni ya vanhu;
NDZIMA YA 3
1 Ndzi yingiseni tata wa n'wina, n'wina vana, mi endla
endzhaku ka sweswo, leswaku mi ta hlayiseka.
2 Hikuva HOSI Xikwembu xi xixime tatana ehenhla ka
vana, xi tiyisile vulawuri bya manana ehenhla ka vana va
majaha.
3 Loyi a xiximaka tata wakwe, u rivalela swidyoho swa
yena.
4 Loyi a xiximaka mana wakwe u fana ni loyi a
hlengeletaka xuma.
5 Loyi a xiximaka tata wakwe, u ta tsaka hi vana va yena;
kutani loko a endla xikhongelo xa yena, u ta yingisiwa.
6 Loyi a xiximaka tata wakwe, u ta va ni vutomi byo leha;
loyi a yingisaka HOSI Xikwembu, u ta chavelela mana wa
yena.
7 Loyi a chavaka Yehovha u ta xixima tata wakwe, u ta
tirhela vatswari va yena ku fana ni le ka vini va yena.
8 Xixima tata wa wena ni mana wa wena hi marito ni hi
swiendlo, leswaku u ta kuma nkateko eka vona.
9 Hikuva nkateko wa tatana wu tiyisa tindlu ta vana;
kambe ndzhukano wa manana wu tsuvula masungulo.
10 U nga tidzunisi hi ku tsongahatiwa ka tata wa wena;
hikuva ku tsongahatiwa ka tata wa wena a ku ku vangamisi.
11 Hikuva ku vangama ka munhu ku huma eka ku
xiximiwa ka tata wakwe; naswona manana la nga
xiximekiki i xisandzu eka vana.
12 N'wananga, pfuna tata wa wena loko a dyuharile, u nga
n'wi khomisi gome loko a ha hanya.
13 Loko ku twisisa ka yena ku tsandzeka, n'wi lehisela
mbilu; u nga n’wi sandzi loko u ri ni matimba ya wena
hinkwawo.
14 Hikuva ku ntshunxiwa ka tata wa wena a ku nge
rivariwi, ematshan'wini ya swidyoho ku ta engeteriwa ku
ku aka.
15 Hi siku ra nhlomulo wa wena wu ta tsundzukiwa;
swidyoho swa wena na swona swi ta n'oka, kukota ayisi
eka maxelo yo kufumela yo saseka.
16 Loyi a tshikaka tata wakwe u fana ni musandzi; loyi a
hlundzukisaka mana wa yena u rhukaniwile: hi Xikwembu.
17 N’wananga, yana emahlweni ni ntirho wa wena hi ku
olova; u ta va la rhandzekaka eka loyi a amukelekaka.
18 Loko u ri lonkulu, u titsongahata swinene, u ta kuma
tintswalo emahlweni ka Yehovha.
19 Vo tala va le henhla, va tiveka ngopfu, kambe
swihundla swa paluxiwa eka lava rhuleke.
20 Hikuva matimba ya Yehovha i makulu, naswona wa
xiximiwa hi lava nga ehansi.
21 U nga lavi swilo leswi ku tikelaka ngopfu, naswona u
nga lavi swilo leswi tlulaka matimba ya wena.
22 Kambe leswi u lerisiweke swona, anakanyisisa ha
swona hi xichavo, hikuva a swi bohi leswaku u vona swilo
leswi nga exihundleni hi mahlo ya wena.
23 U nga lavi ku tiva timhaka leti nga lavekiki, hikuva u
kombisiwe swilo swo tala ku tlula leswi vanhu va swi
twisisaka.
24 Hikuva lavo tala va kanganyisiwa hi mavonelo ya vona
ya hava; naswona ku kanakana ko biha ku mbundzumuxe
ku avanyisa ka vona.
25 Loko u nga ri na mahlo u ta pfumala ku vonakala, u nga
tshuki u vula vutivi lebyi u nga riki na byona.
26 Mbilu yo nonon’hwa yi ta va ni khombo eku heteleleni;
loyi a rhandzaka khombo ú ta lova eka rona.
27 Mbilu yo nonon’hwa yi ta rhwaleriwa hi gome; kutani
munhu wo homboloka u ta hlengeleta xidyoho ehenhla ka
xidyoho.
28 Eka ku xupuriwa ka lava tikukumuxaka a ku na murhi;
hikuva ximilani xa vuhomboloki xi dzime timitsu eka yena.
29 Mbilu ya lavo tlhariha yi ta twisisa xifaniso; naswona
ndleve leyi yingisaka i ku navela ka munhu wo tlhariha.
30 Mati ma ta tima ndzilo lowu pfurhaka; naswona tinyiko
ta tintswalo ti endla ku rivaleriwa ka swidyoho.
31 Loyi a tlheriselaka ku hundzuka lokunene, u tsundzuka
leswi nga ta humelela endzhaku ka sweswo; kutani loko a
wa, u ta kuma xisirhelelo.
NDZIMA YA 4
1 N'wananga, u nga kanganyisa xisiwana hi ku tihanyisa ka
xona, u nga endli mahlo ya swisiwana ku rindza nkarhi wo
leha.
2 U nga endli moya-xiviri lowu nga ni ndlala wu va ni
gome; naswona mi nga hlundzuki munhu loko a ri eku
karhatekeni ka yena.
3 U nga engeteli ku karhateka loku engetelekeke embilwini
leyi karhatekeke; naswona u nga hlweli ku nyika loyi a
pfumalaka.
4 Mi nga tshuki mi ala xikombelo xa lava xanisekaka; u
nga tshuki u fularhela xisiwana.
5 U nga tshuki u fularhela xisiwana, u nga n’wi nyiki
nkarhi wo ku rhukana.
6 Hikuva loko a ku rhukana hi ku vava ka moya-xiviri wa
yena, xikhongelo xa yena xi ta twiwa hi loyi a n’wi endleke.
7 Tikumele rirhandzu ra nhlengeletano, u khinsamisa
nhloko ya wena emahlweni ka munhu lonkulu.
8 Swi nga ku twisa ku vava ku nkhinsama xisiwana ndleve
ya wena, u n’wi hlamula hi xinghana hi ku olova.
9 Ku kutsula loyi a xanisekaka evokweni ra mutshikilelo;
naswona u nga heli mbilu loko u tshamile eku avanyiseni.
10 Vana tanihi tatana eka lava nga riki na tatana,
ematshan’wini ya nuna eka mana wa vona, u ta fana ni
n’wana wa Loyi a nge Henhla-henhla, u ta ku rhandza ku
tlula mana wa wena.

11 Vutlhari byi tlakusa vana va byona, byi khoma lava va
byi lavaka.
12 Loyi a n’wi rhandzaka u rhandza vutomi; kutani lava
lavaka ku n'wi lava ka ha ri mixo va ta tala hi ntsako.
13 Loyi a n'wi khomelelaka, u ta dya ndzhaka ya ku
vangama; naswona kun'wana ni kun'wana laha a nghenaka
kona, HOSI Xikwembu xi ta katekisa.
14 Lava va n’wi tirhelaka va ta tirhela Mukwetsimi;
15 Loyi a n’wi yingisaka u ta avanyisa matiko, loyi a n’wi
khathalelaka u ta tshama a sirhelelekile.
16 Loko wanuna a tinyiketela eka yena, u ta n'wi dya
ndzhaka; xitukulwana xa yena xi ta n'wi khoma.
17 Hikuva eku sunguleni u ta famba na yena hi tindlela leti
hombolokeke, a tisa ku chava ni ku chava eka yena, a n’wi
xanisa hi ku tshinya ka yena, kukondza a tshemba moya-
xiviri wa yena, a n’wi ringa hi milawu ya yena.
18 Kutani ú ta tlhelela eka yena hi ndlela yo lulama, a n'wi
chavelela, a n'wi komba swihundla swa yena.
19 Kambe loko a hoxile, u ta n’wi tshika, a n’wi nyiketa
eku lovisiweni ka yena n’wini.
20 Hlayisa nkarhi lowu nga kona, mi tivonela eka leswo
biha; naswona u nga khomiwi hi tingana loko swi khumba
moya-xiviri wa wena.
21 Hikuva ku ni tingana leti tisaka xidyoho; kutani ku ni
tingana leti nga ku vangama ni tintswalo.
22 U nga amukeli munhu loyi a lwisanaka ni moya-xiviri
wa wena, naswona xichavo xa munhu u nga ku endli ku wa.
23 U nga tshuki u nga vulavuli, loko ku ri ni nkarhi wo
endla leswinene, naswona u nga tumbeti vutlhari bya wena
eka ku saseka ka yena.
24 Hikuva vutlhari byi ta tiviwa hi ku vulavula, ni ku
dyondza hi rito ra ririmi.
25 U nga tshuki u vulavula ku lwisana ni ntiyiso; kambe
khomiwe hi tingana hikwalaho ka xihoxo xa ku pfumala ka
wena vutivi.
26 U nga khomiwi hi tingana ku vula swidyoho swa wena;
naswona u nga sindzisi ndlela leyi nambu wu fambaka ha
yona.
27 U nga tiendli mufumi wa xiphukuphuku; naswona mi
nga amukeli munhu wa matimba.
28 Lwela ntiyiso ku fikela eku feni, kutani HOSI
Xikwembu xi ta ku lwela.
29 U nga hatliseli hi ririmi ra wena, u nga hatliseli
eswiendlweni swa wena.
30 U nga tshuki u fana ni nghala endlwini ya wena, kumbe
ku chava exikarhi ka malandza ya wena.
31 Voko ra wena ri nga tshuki ri tshambuluta ku amukela,
ri pfariwa loko u fanele ku hakela.
NDZIMA YA 5
1 U nga veki mbilu ya wena eka nhundzu ya wena;
naswona u nga vuli, ndzi na leswi ringaneke evuton’wini
bya mina.
2 U nga landzeleli mianakanyo ya wena ni matimba ya
wena, u famba etindleleni ta mbilu ya wena.
3 U nga vuli u ku: ‘I mani la nga ta ndzi hlundzukisa
hikwalaho ka mintirho ya mina? hikuva HOSI Xikwembu
xi ta rihisela ku tikukumuxa ka wena.
4 U nga vuli u ku: ‘Ndzi dyohile, ku ni khombo rihi leri
ndzi humeleleke? hikuva HOSI Xikwembu xi lehisa mbilu,
a xi nge ku tshiki nikatsongo.
5 Malunghana ni ku vuyelelana, mi nga tshuki mi nga
chavi ku engetela xidyoho eka xidyoho.
6 Naswona u nga vuli leswaku tintswalo ta Yena i tikulu; u
ta rhulisiwa hikwalaho ka ku tala ka swidyoho swa mina,
hikuva tintswalo ni vukari swi huma eka yena, ku
hlundzuka ka yena ku tshama ehenhla ka vadyohi.
7 U nga tshuki u hlwela ku hundzukela eka Yehovha, u nga
tshuki u hlwela siku na siku, hikuva vukari bya Yehovha
byi ta huma hi xitshuketa, u ta lovisiwa hi ku sirheleleka ka
wena, u lova hi siku ra ku rihisela.
8 U nga veki mbilu ya wena eka nhundzu leyi kumiweke hi
ndlela yo biha, hikuva a yi nge ku vuyerisi hi siku ra
khombo.
9 Mi nga tshuki mi hunga hi mheho yin’wana ni yin’wana,
mi nga ngheni etindleleni hinkwato, hikuva mudyohi la nga
ni ririmi rimbirhi u endla tano.
10 Tiyisela eku twisiseni ka wena; kutani rito ra wena a ri
fana.
11 Hatlisisa ku yingisa; naswona vutomi bya wena a byi ve
bya ntiyiso; naswona hi ku lehisa mbilu nyika nhlamulo.
12 Loko u ri ni ku twisisa, hlamula warikwenu; loko swi
nga ri tano, veka voko ra wena enon'wini wa wena.
13 Ku xiximeka ni tingana swi vulavula, ririmi ra munhu i
ku wa ka yena.
14 U nga tshuki u vuriwa muhleveri, u nga tshuki u etlela
hi ririmi ra wena, hikuva tingana leti nyenyetsaka ti le
henhla ka khamba, ni nandzu wo biha ehenhla ka ririmi
lerimbirhi.
15 Mi nga tshuki mi nga tivi nchumu emhakeni leyikulu
kumbe leyitsongo.
NDZIMA YA 6
1 Ematshan’weni ya munghana u nga vi nala; hikuva u ta
dya ndzhaka ya vito ro biha, ni tingana, ni xisandzu;
2 U nga tikurisi hi xitsundzuxo xa mbilu ya wena n’wini;
leswaku moya-xiviri wa wena wu nga handzuriwi ku fana
ni nkunzi leyi hambukeke yi ri yoxe.
3 U ta dya matluka ya wena, u lahlekeriwa hi mihandzu ya
wena, u siya kukota murhi lowu omeke.
4 Moya-xiviri wo homboloka wu ta lovisa loyi a nga na
wona, wu ta n’wi hlekisa hi valala va yena.
5 Ririmi ro nandziha ri ta andzisa vanghana, naswona
ririmi leri lulameke ri ta engetela ku xeweta hi musa.
6 Vana hi ku rhula ni lavo tala, hambi swi ri tano, va ni
mutsundzuxi un’we ntsena wa vanhu va gidi.
7 Loko u lava ku kuma munghana, rhanga u n’wi kambela
naswona u nga hatliseli ku n’wi dzunisa.
8 Hikuva munhu un’wana i munghana wa yena n’wini,
naswona a nge tshami esikwini ra maxangu ya wena.
9 Ku ni munghana, loyi loko a hundzuke vulala, ni ku
holova u ta kuma xisandzu xa wena.
10 Nakambe, munghana un’wana i munghana etafuleni,
naswona a nge hambeti esikwini ra ku xaniseka ka wena.
11 Kambe eku humeleleni ka wena u ta fana ni wena, u ta
va ni xivindzi eka malandza ya wena.
12 Loko wo tsongahatiwa, u ta lwa na wena, u ta tumbela
emahlweni ka wena.
13 Tihambanise ni valala va wena, u tivonela eka vanghana
va wena.
14 Munghana wo tshembeka i xisirhelelo lexi tiyeke,
naswona loyi a kumeke munhu wo tano u kume xuma.

15 A ku na nchumu lowu nga tlheriselaka munghana wo
tshembeka, naswona vukulukumba bya yena i bya risima
swinene.
16 Munghana wo tshembeka i murhi wa vutomi; kutani
lava chavaka HOSI Xikwembu va ta n'wi kuma.
17 Loyi a chavaka Yehovha u ta kongomisa vunghana bya
yena hi ndlela leyinene, hikuva nakulobye u ta va tano
hilaha a nga hakona.
18 N'wananga, hlengeleta swiletelo ku sukela evuntshweni
bya wena, u ta kuma vutlhari ku fikela loko u dyuharile.
19 Tanani eka yena kukota loyi a rimaka a tlhela a byala, u
rindza mihandzu ya yena leyinene, hikuva a wu nge
tikarhati ngopfu ku n'wi tirhela, kambe u ta dya mihandzu
ya yena ku nga ri khale.
20 A nga tsakisi ngopfu eka la nga dyondzekanga, loyi a
nga riki na ku twisisa a nge tshami na yena.
21 U ta etlela ehenhla ka yena ku fana ni ribye ra matimba
ra ndzingo; naswona u ta n’wi cukumeta eka yena swi nga
si teka nkarhi wo leha.
22 Hikuva vutlhari byi fambisana ni vito ra yena, a byi
vonaki eka vo tala.
23 N'wananga, yingisa ndleve, amukela xitsundzuxo xa
mina, u nga ali xitsundzuxo xa mina;
24 U nghenise milenge ya wena eswibohani swa yena, ni
nhamu ya wena enketanini ya yena.
25 Khwamisa makatla ya wena, u n’wi rhwala, u nga
tshuki u vaviseka hikwalaho ka swiboho swa yena.
26 Tana eka yena hi mbilu ya wena hinkwayo, u hlayisa
tindlela ta yena hi matimba ya wena hinkwawo.
27 Lavisisa, u lava, u ta tivisiwa eka wena, kutani loko u
n'wi khomile, u nga n'wi tshiki.
28 Hikuva eku heteleleni u ta kuma ku wisa ka yena, kutani
sweswo swi ta hundzuriwa ku tsaka ka wena.
+ 29 Kutani swiboha swa xona swi ta va xisirhelelo xo tiya
eka wena, ni tinketana ta xona ti ta va nguvu yo vangama.
30 Hikuva ku ni xikhaviso xa nsuku ehenhla ka yena, ni
tintambhu ta yena i tintambhu ta xivunguvungu.
31 U ta n’wi ambala tanihi nguvu yo xiximeka, u n’wi
rhendzela ku fana ni harhi ya ntsako.
32 N'wananga, loko u swi lava, u ta dyondzisiwa;
33 Loko u rhandza ku yingisa, u ta kuma ku twisisa;
34 Yimani exikarhi ka ntshungu wa vakulukumba; mi
namarhela loyi a tlhariheke.
35 Tiyimisele ku yingisa nkulumo yin’wana ni yin’wana ya
Xikwembu; naswona swifaniso swa ku twisisa swi nga ku
balekeli.”
36 Loko u vona munhu wa ku twisisa, n'wi tshinelela, u
tshike nenge wa wena wu boha switepisi swa nyangwa wa
yena.
37 Miehleketo ya wena a yi veke eka milawu ya Hosi, u
anakanyisisa hi swileriso swa yena nkarhi hinkwawo, u ta
tiyisa mbilu ya wena, a ku nyika vutlhari hi ku navela ka
wena.
NDZIMA YA 7
1 U nga endli leswo biha, kutani ku nga tshuki ku ku wela
khombo.
2 Suka eka lavo homboloka, ku homboloka ku ta ku
fularhela.
3 N'wananga, u nga byali emigerhweni ya ku homboloka, u
nga tshuki u tshovela ka nkombo.
4 Mi nga tshuki mi lavi Hosi ku rhanga, mi nga lavi
xitshamo xa ku xiximeka eka hosi.
5 U nga tivuli la lulameke emahlweni ka Hosi; u nga
tinyungubyisi hi vutlhari bya wena emahlweni ka hosi.
6 Mi nga lavi ku va muavanyisi, mi nga swi koti ku susa
vuhomboloki; leswaku u nga chavi munhu wa matimba, ku
nga xikhunguvanyiso endleleni ya ku lulama ka wena.
7 U nga tshuki u khunguvanyisa vunyingi bya muti, kutani
u nga tshuki u lahlela ehansi exikarhi ka vanhu.
8 U nga bohi xidyoho xin’we eka xin’wana; hikuva eka
yin'we a wu nge pfuki u xupuriwi.
9 U nga vuli, Xikwembu xi ta languta ku tala ka
magandzelo ya mina, kutani loko ndzi nyikela eka
Xikwembu lexi tlakukeke, xi ta swi amukela.
10 U nga heli mbilu loko u endla xikhongelo xa wena, u
nga honisi ku nyikela tintswalo.
11 Mi nga hleki munhu loyi a sandzaka hi ku vava ka
moya-xiviri wa yena, hikuva ku ni loyi a titsongahataka a
tlhela a tlakusa.
12 U nga kunguhati makwenu mavunwa; naswona u nga
endli leswi fanaka eka munghana wa wena.
13 Mi nga tshuki mi hemba hi ndlela yo karhi, hikuva
mukhuva wa kona a hi wunene.
14 U nga tirhisi marito yo tala eka vunyingi bya vakulu,
naswona u nga tshuki u vulavula ngopfu loko u khongela.
15 Mi nga vengi ntirho wo tika, hambi ku ri ku rima, loku
La nge Henhla-henhla a ku vekeke.
16 U nga tihlayi exikarhi ka vunyingi bya vadyohi, kambe
tsundzuka leswaku vukarhi a byi nge heli nkarhi wo leha.
17 Titsongahata swinene, hikuva ku rihisela ka lava nga
chaviki Xikwembu i ndzilo ni swivungu.
18 U nga hundzuli munghana hi nchumu lowunene
nikatsongo; hambi ku ri makwerhu wo tshembeka
hikwalaho ka nsuku wa Ofira.
19 U nga tshikeli wansati wo tlhariha ni lonene, hikuva
tintswalo ta yena ti tlula nsuku.
20 Loko nandza wa wena a tirha hi ntiyiso, u nga n’wi
khongeleli leswo biha kumbe muthori la tinyiketelaka hi ku
helela hikwalaho ka wena.
21 Moya-xiviri wa wena a wu rhandza nandza lonene, u
nga n'wi kanganyisa hi ku ntshunxeka.
22 Xana u ni swifuwo xana? va na tihlo eka tona, kutani
loko ti ku pfuna, ti hlayise na wena.
23 Xana u ni vana? va dyondzise, u nkhinsama enhan’wini
ya vona ku sukela evuntshweni bya vona.
24 Xana u ni vana va vanhwanyana? va khathalela miri wa
vona, u nga tikombi u tsakile eka vona.
25 Teka n’wana wa wena wa nhwanyana, kutani u ta va u
endlile mhaka ya nkoka, kambe n’wi nyike wanuna wa ku
twisisa.
26 Xana u ni nsati hi ku landza miehleketo ya wena? u nga
n'wi tshiki, kambe u nga tinyiketi eka wansati wo vevuka.
27 Xixima tata wa wena hi mbilu ya wena hinkwayo, u nga
rivali gome ra mana wa wena.
28 Tsundzuka leswaku u tswariwile hi vona; u nga va
hakela njhani swilo leswi va ku endleleke swona?
29 Chava Yehovha hi moya-xiviri wa wena hinkwawo, u
xixima vaprista va yena.
30 Rhandza loyi a ku endleke hi matimba ya wena
hinkwawo, u nga tshiki vatirheli va yena.
31 Chava Yehovha, mi xixima muprista; u n'wi nyika
xiavelo xa yena, hilaha u lerisiweke hakona; mihandzu yo
sungula, ni gandzelo ra nandzu, ni nyiko ya makatla, ni

gandzelo ra ku kwetsimisiwa, ni mihandzu yo sungula ya
swilo swo kwetsima.
32 U tshambuluta voko ra wena eka swisiwana, leswaku
nkateko wa wena wu hetiseka.
33 Nyiko yi ni tintswalo emahlweni ka munhu un’wana ni
un’wana la hanyaka; naswona hikwalaho ka vafi u nga yi
khomi.
34 U nga tsandzeki ku va ni lava rilaka, u rila ni lava rilaka.
35 U nga hlweli ku endzela lava vabyaka, hikuva sweswo
swi ta ku endla u va la rhandzekaka.
36 Xin’wana ni xin’wana lexi u xi khomaka, tsundzuka
makumu, u nga tshuki u homboloka.
NDZIMA YA 8
1 U nga lweli ni wanuna wa matimba' leswaku u nga weli
emavokweni ya yena.
2 U nga tshuki u kanetana ni munhu la fuweke, leswaku a
nga ku tiki ngopfu, hikuva nsuku wu lovise vo tala, wu
soholote timbilu ta tihosi.
3 Mi nga tshuki mi lwa ni munhu la teleke ririmi, mi nga
n’wi hlengeleti tihunyi endzilweni wakwe.
4 U nga tshuki u hlekula munhu wa tihanyi, leswaku
vakokwa wa wena va nga khomisiwi tingana.
5 U nga tshuki u rhuketela munhu la fularhelaka xidyoho,
kambe tsundzuka leswaku hinkwerhu hi fanele ku
xupuriwa.
6 U nga tshuki u xixima munhu loko a dyuharile, hikuva
van’wana va hina hi dyuharile.
7 U nga tsakeli hi leswi nala wa wena lonkulu a feke,
kambe tsundzuka leswaku hi fa hinkwerhu.
8 U nga sandzi mavulavulelo ya lavo tlhariha, kambe
titolovete swivuriso swa vona, hikuva u ta dyondza ku
dyondzisa ni ku tirhela vanhu lavakulu hi ku olova eka
vona.
9 U nga pfumali mavulavulelo ya vakulukumba, hikuva na
vona va dyondze eka vatata wa vona, u ta dyondza ku
twisisa ni ku hlamula hi ku landza xilaveko.
10 U nga tshuki u pfurhetela makala ya mudyohi, leswaku
u nga tshuki u hisiwa hi langavi ra ndzilo wa yena.
11 U nga pfuki u hlundzukile emahlweni ka munhu la
vavisaka, leswaku a nga tshuki a ku phasa hi marito ya
wena
12 U nga lomba loyi a nga ni matimba ku tlula wena;
hikuva loko u n'wi lomba, swi hlaye swi lahlekile.
13 U nga tiyiseki ku tlula matimba ya wena, hikuva loko u
tiyiseka, tivonela ku yi hakela.
14 U nga yi enawini ni muavanyisi; hikuva va ta n'wi
avanyisa hi ku ya hi ku xiximeka ka yena.
15 U nga fambi endleleni ni munhu la nga ni xivindzi,
leswaku a nga ku hlundzukeli, hikuva u ta endla hi ku
landza ku rhandza ka yena, kutani u ta lova na yena
hikwalaho ka vuphukuphuku bya yena.
16 U nga holovi ni munhu la hlundzukeke, u nga fambi na
yena endhawini leyi nga yoxe, hikuva ngati yi fana ni
nchumu emahlweni ka yena, naswona laha ku nga riki na
mpfuno, yi ta ku wisa.
17 U nga vulavurisani ni xiphukuphuku; hikuva a nge swi
koti ku hlayisa xitsundzuxo.
18 U nga endli nchumu wa le xihundleni emahlweni ka
munhu loyi u nga n’wi tiviki; hikuva a wu swi tivi leswi a
nga ta swi humesa.”
19 U nga pfuleli munhu un’wana ni un’wana mbilu ya
wena, leswaku a nga ku tlheriseli hi vutlhari.
NDZIMA YA 9
1 U nga vi na mavondzo hikwalaho ka nsati wa xifuva xa
wena, u nga n'wi dyondzisi dyondzo yo biha eka wena.
2 U nga nyiki moya-xiviri wa wena eka wansati leswaku a
veka nenge wa yena ehenhla ka rifuwo ra wena.
3 U nga tshuki u hlangana ni nghwavava, leswaku u nga
weli mintlhamu ya yena.
4 U nga tirhisi ngopfu xinghana ni wansati la nga
xiyimbeleri, leswaku u nga tekiwi hi ku ringeta ka yena.
5 U nga languti nandza wa xisati, leswaku u nga wi hi
swilo leswi nga swa risima eka yena.
6 U nga nyiki moya-xiviri wa wena eka tinghwavava,
leswaku u nga lahlekeliwi hi ndzhaka ya wena.
7 U nga languti etlhelo ka wena eswitarateni swa muti, u
nga tshuki u famba-famba endhawini ya wona leyi nga
yoxe.
8 Susa tihlo ra wena eka wansati wo saseka, u nga languti
ku saseka ka un’wana; hikuva vo tala va kanganyisiwile hi
ku saseka ka wansati; hikuva hi leswi rirhandzu ri pfurha
kukota ndzilo.
9 U nga tshameli nikatsongo ni nsati wa wanuna un’wana,
kumbe ku tshama na yena emavokweni ya wena, u nga
tirhisi mali ya wena na yena eka vhinyo; leswaku mbilu ya
wena yi nga n'wi rhurhumeli, kutani hi ku navela ka wena u
wela eku lovisiweni.
10 U nga tshiki munghana wa khale; hikuva lontshwa a nga
ringanisiwi na yena: munghana lontshwa u fana ni vhinyo
leyintshwa; loko se ri dyuharile, u ta ri nwa hi ntsako.
11 U nga vondzoki ku vangama ka mudyohi, hikuva a wu
swi tivi leswaku makumu ya yena ma ta va yini.
12 U nga tsakeli nchumu lowu va nga chaviki Xikwembu
va wu tsakelaka; kambe tsundzukani leswaku a va nge
fambi va nga xupuriwi esirheni ra vona.
13 Ku hlayise ekule ni munhu la nga ni matimba yo dlaya;
kutani u nga kanakani ku chava rifu, kutani loko wo ta eka
yena, u nga tshuki u endla xihoxo, leswaku a nga ku tekela
vutomi bya wena hi nkarhi wolowo: tsundzuka leswaku u
famba exikarhi ka mintlhamu, ni leswaku u famba ehenhla
ka tinyimpi ta muti.
14 Hi laha u nga kotaka ha kona, ringanyeta warikwenu, u
vulavurisana ni lavo tlhariha.
15 Ku vulavula ka wena a ku ve ni lavo tlhariha, ni ku
vulavula ka wena hinkwako a ku ve eNawini wa Loyi a
nge Henhla-henhla.
16 Vanhu lava lulameke a va dye ni ku nwa na wena; ku
tinyungubyisa ka wena a ku ve eku chaveni ka HOSI
Xikwembu.
17 Hikuva voko ra muendli wa vutshila ri ta
bumabumeriwa ntirho, ni mufumi wo tlhariha wa vanhu
hikwalaho ka mavulavulelo ya yena.
18 Munhu wa ririmi ro biha u ni khombo emutini wa ka
vona; kutani loyi a nga ni vuxiyaxiya eku vulavuleni ka
yena, u ta vengiwa.
NDZIMA YA 10
1 Muavanyisi wo tlhariha u ta letela vanhu va yena;
naswona hulumendhe ya munhu wo tlhariha yi hlelekile
kahle.

2 Tanihi leswi muavanyisi wa vanhu a nga yena, vatirhela-
mfumo va yena va tano; naswona mufumi wa muti i munhu
wa muxaka muni, hinkwavo lava tshamaka eka wona i
munhu wo tano.
3 Hosi leyi nga tlharihangiki yi lovisa vanhu va yona;
kambe muti wu ta akiwa hi vutlhari bya lava nga ni
vulawuri.
4 Matimba ya misava ma le mavokweni ya Yehovha,
naswona hi nkarhi lowu faneleke u ta yi veka ehenhla ka
yona leyi vuyerisaka.
5 Ku humelela ka munhu ku ni evokweni ra Xikwembu,
naswona u ta veka ku xiximeka ka yena ehenhla ka munhu
wa mutsari.
6 U nga vengi warikwenu hikwalaho ka xihoxo xin’wana
ni xin’wana; naswona u nga endli nchumu nikatsongo hi
mikhuva leyi vavisaka.
7 Ku tikukumuxa i ku vengiwa emahlweni ka Xikwembu
ni le ka vanhu, naswona munhu u endla leswo biha ha
swona.
8 Hikwalaho ka ku tirhisana loku nga lulamangiki, ku
vaviseka ni rifuwo leri kumiweke hi vuxisi, mfumo wu
hundzuluxiwa wu suka eka vanhu van’wana wu ya eka
van’wana.
9 Ha yini misava ni nkuma swi tikukumuxa? A ku na
nchumu wo homboloka ku tlula munhu wa makwanga,
hikuva munhu wo tano u xavisa moya-xiviri wa yena
n'wini; hikuva loko a ha hanya u cukumeta marhumbu ya
yena.
10 Dokodela u tsema vuvabyi byo leha; loyi namuntlha a
nga hosi mundzuku u ta fa.
11 Hikuva loko munhu a file, u ta dya ndzhaka ya
swihadyana leswi hahaka, ni swivandzana ni swivungu.
12 Masungulo ya ku tikukumuxa hi loko munhu a suka eka
Xikwembu, kutani mbilu ya yena yi fularhela Muendli wa
yena.
13 Hikuva ku tikukumuxa i masungulo ya xidyoho,
naswona loyi a nga na swona u ta chulula manyala, kutani
HOSI Xikwembu xi va tisela makhombo lama nga
tolovelekangiki, xi va herisa hi ku helela.
14 HOSI Xikwembu xi cukumete swiluvelo swa tihosana
leti tikukumuxaka, xi veka lava rhula ematshan'wini ya
tona.
15 HOSI Xikwembu xi tshove timitsu ta matiko lama
tikukumuxaka, xi byala lava titsongahataka endhawini ya
vona.
16 HOSI Xikwembu xi mbundzumuxe matiko ya vamatiko,
xi ma lovisa ku fikela emasungulweni ya misava.
17 U teke van’wana va vona, a va lovisa, a herisa
xitsundzuxo xa vona emisaveni.
18 Ku tikukumuxa a ku endleriwanga vavanuna, ni ku
hlundzuka lokukulu hikwalaho ka lava velekiweke hi
wansati.
19 Lava chavaka Yehovha i mbewu leyi tiyeke, ni lava yi
rhandzaka i ximilani lexi xiximekaka; lava tlulaka milawu i
mbewu leyi kanganyisaka.
20 Exikarhi ka vamakwerhu loyi a nga murhangeri wa
xiximeka; va chava Yehovha emahlweni ka yena va tano.
21 Ku chava Yehovha ku rhanga hi ku kuma vulawuri,
kambe ku tikukumuxa ni ku tikukumuxa i ku lahlekeriwa
ka swona.
22 Ku nga khathariseki leswaku i mufuwi, wa xiyimo xa le
henhla kumbe xisiwana, ku vangama ka vona i ku chava
Yehovha.
23 A swi fanelanga ku sandza xisiwana lexi nga ni ku
twisisa; naswona a swi olovi ku kurisa munhu wa xidyoho.
24 Vavanuna lavakulu ni vaavanyisi ni vafumi va ta
xiximiwa; kambe a nga kona eka vona lonkulu ku tlula loyi
a chavaka HOSI Xikwembu.
25 Lavo ntshunxekeke va ta tirhela nandza la tlhariheke,
naswona loyi a nga ni vutivi a nge hlundzuki loko a
pfuxetiwile.
26 U nga tshuki u tlhariha ku tlula mpimo eku endleni ka
timhaka ta wena; u nga tinyungubyisi hi nkarhi wa ku
xaniseka ka wena.
27 Loyi a tirhaka hi matimba, a tala hi swilo hinkwaswo,
wa antswa ku tlula loyi a tibumaka, a pfumala xinkwa.
28 N’wananga, dzunisa moya-xiviri wa wena hi ku olova,
u wu xixima hi ku ya hi xindzhuti xa wona.
29 I mani loyi a nga ta n’wi endla a lulamile loyi a
dyohelaka moya-xiviri wa yena n’wini? naswona i mani la
nga ta xixima loyi a nga xiximeki vutomi bya yena n'wini
xana?
30 Xisiwana xi xiximiwa hikwalaho ka vutshila bya xona,
ni mufuwi u xiximiwa hikwalaho ka rifuwo rakwe.
31 Loyi a xiximiwaka evuswetini, xana a xiximiwa ngopfu
hi rifuwo? ni loyi a nga xiximiwiki hi rifuwo, xana a nga
xiximiwi ngopfu evuswetini xana?
NDZIMA YA 11
1 Vutlhari byi tlakusa nhloko ya munhu wa xiyimo xa le
hansi, byi n'wi endla a tshama exikarhi ka vanhu lavakulu.
2 U nga bumabumeli munhu hikwalaho ka ku saseka ka
yena; hambi ku ri ku nyenya munhu hikwalaho ka
xivumbeko xa yena xa le handle.
3 Tinyoxi i titsongo eka leti fanaka ni tinyenyana; kambe
mihandzu ya yena i ndhuna ya swilo swo nandziha.
4 U nga tinyungubyisi hi swiambalo swa wena ni
swiambalo swa wena, u nga titlakusi hi siku ra ku xiximeka,
hikuva mintirho ya Yehovha ya hlamarisa, ni mintirho ya
yena exikarhi ka vanhu yi fihliwile.
5 Tihosi to tala ti tshame ehansi; naswona leyi a yi nga si
tshama yi ehleketiwa yi ambale harhi.
6 Tinhenha to tala ti khomisiwe tingana swinene; ni lava
xiximekaka va nyiketiwa emavokweni ya vanhu van’wana.
7 U nga soli u nga si kambisisa ntiyiso: rhanga u twisisa,
kutani u tshinya.
8 U nga hlamuli u nga si twa mhaka ya kona, u nga
kavanyeti vanhu exikarhi ka mavulavulelo ya vona.
9 U nga karhati emhakeni leyi nga ku khumbaka; naswona
u nga tshami u avanyisa ni vadyohi.
10 N'wananga, u nga ngheneleli etimhakeni to tala, hikuva
loko u nghenelela ngopfu, a wu nge vi na nandzu; kutani
loko u landzela, a wu nge kumi, naswona a wu nge poni hi
ku baleka.
11 Ku ni loyi a tirhaka hi matimba, a tikarhata, a hatlisaka,
a sale endzhaku swinene.
12 Nakambe, ku ni yin’wana leyi nonokaka, leyi lavaka
mpfuno, yi pfumala vuswikoti, yi tele vusweti; kambe tihlo
ra HOSI Xikwembu ri n'wi langutile hi ndlela leyinene, ri
n'wi yimisa exiyin'weni xa yena xa le hansi;
13 A tlakusa nhloko yakwe emaxangwini; lerova vo tala
lava swi voneke va n'wi hlamala.
14 Ku humelela ni maxangu, vutomi ni rifu, vusweti ni
rifuwo, swi huma eka Hosi.

15 Vutlhari ni vutivi ni ku twisisa Nawu swi huma eka
Hosi, rirhandzu ni ndlela ya mintirho leyinene swi huma
eka yena.
16 Vuhomboloki ni munyama swi sungule swin’we ni
vadyohi;
17 Nyiko ya Yehovha yi tshama eka lava chavaka
Xikwembu, naswona tintswalo ta yena ti tisa ku humelela
hilaha ku nga heriki.
18 Ku ni loyi a fuweke hi ku tivonela ka yena ni ku
pfotlosa ka yena, naswona lexi i xiphemu xa hakelo ya
yena.
19 Hikuva a ku: “Ndzi kumile ku wisa, sweswi ndzi ta dya
rifuwo ra mina nkarhi hinkwawo; naswona hambi swi ri
tano a nga swi tivi leswaku nkarhi lowu nga ta n’wi fika, ni
leswaku u fanele ku siya swilo sweswo eka van’wana, a fa.
20 Tiyisela eka ntwanano wa wena, u tolovelane na wona,
u dyuharile entirhweni wa wena.
21 Mi nga hlamali hi mintirho ya vadyohi; kambe tshemba
Hosi, u tshama entirhweni wa wena, hikuva swa olova
emahlweni ka HOSI Xikwembu ku fuwa xisiwana.
22 Mikateko ya Hosi yi le ka hakelo ya lava chavaka
Xikwembu, kutani hi xitshuketa yi endla leswaku mikateko
ya yona yi kula.
23 U nga vuli u ku: “Ndzi vuyerisa yini hi ntirho wa mina?”
naswona hi swihi swilo leswinene leswi ndzi nga ta va na
swona endzhaku ka leswi?
24 Nakambe, u nga vuli u ku: ‘Ndzi ni leswi ringaneke, +
naswona ndzi ni swilo swo tala, + naswona i khombo rihi
leri ndzi nga ta va na rona endzhaku ka leswi?
25 Hi siku ra ku humelela ku rivala ku xaniseka, naswona
hi siku ra ku xaniseka a ka ha tsundzuki ku humelela.
26 Hikuva swa olova eka Yehovha hi siku ra rifu ku hakela
munhu hi ku ya hi tindlela ta yena.
27 Ku xaniseka ka nkarhi wun’we ku endla munhu a rivala
ku titsakisa, kutani eku heleni ka yena swiendlo swa yena
swi ta voniwa.
28 U nga avanyisi munhu loyi a katekisiweke a nga si fa,
hikuva munhu u ta tiviwa hi vana va yena.
29 U nga tshuki u tisa un’wana ni un’wana endlwini ya
wena, hikuva muxisi u ni swirhendzevutana swo tala.
30 Ku fana ni ximanga lexi tekiweke xi hlayisiwa ekhejini,
mbilu ya lava tikukumuxaka yi tano; u langutela ku wa ka
wena ku fana ni nhlori.
31 Hikuva u etlele, u hundzula leswinene swi va leswo
biha, u ta ku sola eswilo leswi faneleke ku dzunisiwa.
32 Nhulu ya malahla ya pfurha hi ntlhavelo wa ndzilo,
kutani munhu la dyohaka u rindzele ngati.
33 Tivonele munhu wo biha, hikuva u endla vubihi;
leswaku a nga ku tiseli thyaka leri nga heriki.
34 Amukela muendzi endlwini ya wena, kutani u ta ku
kavanyeta, a ku susa eka ya wena.
NDZIMA YA 12
1 Loko u lava ku endla leswinene tiva loyi u swi endlaka;
hi ndlela yoleyo u ta nkhensiwa hikwalaho ka mimpfuno
ya wena.
2 Endla leswinene eka munhu la chavaka Xikwembu,
kutani u ta kuma hakelo; naswona loko ku nga ri eka yena,
kambe u huma eka La nge Henhla-henhla.
3 A ku na leswinene leswi nga ta eka Loyi a khomekeke hi
vubihi minkarhi hinkwayo, hambi ku ri eka loyi a nga
nyikeliki tinyiko.
4 Nyika munhu la chavaka Xikwembu, u nga pfuni
mudyohi.
5 Endla leswinene eka loyi a titsongahataka, kambe u nga
nyiki loyi a nga chaviki Xikwembu: khoma xinkwa xa
wena, u nga n'wi nyiki, leswaku a nga ku hluriwi hi swona,
hikuva loko swi nga ri tano u ta kuma swo biha leswi
phindhiweke kambirhi hikwalaho ka leswinene hinkwaswo
leswi u nga ta va na swona swi endliwile eka yena.
6 Hikuva Loyi a nge Henhla-henhla u venga vadyohi, u ta
rihisela eka lava nga chaviki Xikwembu, a va hlayisa ku
nga si fika siku ra matimba ra ku xupuriwa ka vona.
7 Nyikani lavanene, u nga pfuni mudyohi.
8 Munghana a nge tiviwi hi ku humelela, nala a nge fihliwi
emaxangwini.
9 Loko munhu a humelela valala va ta vaviseka, kambe
munghana wa yena u ta suka eku xanisekeni ka yena.
10 U nga tshuki u tshemba nala wa wena, hikuva
vuhomboloki bya yena byi fana ni ku rhurhumela ka
nsimbi.
11 Hambiloko a titsongahata, a famba a korhamile,
tivonela u n’wi tivonela, u ta va eka yena onge hi loko u
sula nghilazi yo languta, u ta swi tiva leswaku thyaka ra
yena a ri sulanga hi ku helela.
12 U nga n’wi veki ekusuhi na wena, leswaku loko a ku
wise, a nga yimi ematshan’weni ya wena; naswona u nga
tshuki a tshama evokweni ra wena ra xinene, leswaku a nga
lavi ku teka xitulu xa wena, kutani eku heteleleni u
tsundzuka marito ya mina, u tlhaviwa hi wona.
13 I mani loyi a nga ta twela vusiwana mutlhari loyi a
lumiweke hi nyoka, kumbe un’wana ni un’wana loyi a
tshinelaka eka swiharhi swa nhova?
14 Kutani loyi a yaka eka mudyohi, a nyamisiwa na yena
hi swidyoho swa yena, i mani la nga ta twela vusiwana?
15 U ta tshama na wena swa xinkarhana, kambe loko wo
sungula ku wa, a nge hlweli.
16 Nala u vulavula hi milomu yo nandziha, kambe
embilwini ya yena u anakanya ndlela yo ku hoxa ekheleni,
u ta rila hi mahlo ya yena, kambe loko a kuma nkarhi, a
nge eneriseki hi ngati.
17 Loko ku tshuka ku ku wela, u ta rhanga u n’wi kuma
kwalaho; hambiloko a tiendla onge wa ku pfuna, u ta ku
tekela ehansi.
18 U ta dzungudza nhloko, a ba mavoko, a hlevetela
ngopfu, a cinca xikandza xa yena.
NDZIMA YA 13
1 Loyi a khumbaka xivungu ú ta nyamisiwa hi xona; loyi a
nga ni xinakulobye ni munhu la tikukumuxaka u ta fana na
yena.
2 U nga tikiseli matimba ya wena loko wa ha hanya;
naswona u nga vi na xinakulobye ni loyi a nga ni matimba
ni la fuweke ku tlula wena, hikuva xigwitsirisi ni mbita ya
vumba swi pfumelelana njhani? hikuva loko un'wana a
biwa hi un'wana, u ta tshoveka.
3 Munhu la fuweke u endlile leswo biha, kambe u xungeta
hi xisiwana;
4 Loko u vuyeriwa hi yena, u ta ku tirhisa, kambe loko u
nga ri na nchumu, u ta ku tshika.
5 Loko u ri na nchumu, u ta hanya na wena, u ta ku veleka,
a nga ka a nga ri na gome.

6 Loko a ku lavela, u ta ku kanganyisa, a ku n’wayitela, a
ku veka ni ntshembo; u ta ku vulavula kahle, a ku: “U lava
yini xana?”
7 U ta ku khomisa tingana hi swakudya swa yena,
kukondza a ku omisa kambirhi kumbe kanharhu, naswona
eku heteleleni u ta ku hleka a ku sandza endzhaku ka
sweswo, loko a ku vona, u ta ku tshika, a ku dzungudza
nhloko.
8 Tivonele leswaku u nga kanganyisiwi ni ku wisa hi ku
tsaka ka wena.
9 Loko u rhambiwa hi wanuna wa matimba, tihambanise, u
ta ku rhamba ngopfu.
10 U nga n’wi tshikilele, leswaku u nga tlheriseriwi
endzhaku; u nga yimi ekule, leswaku u nga rivariwi.
11 U nga tshuki u ringanisiwa na yena hi ku vulavula, u
nga pfumeli marito ya yena yo tala, hikuva u ta ku ringa hi
ku vulavula ko tala, u ta humesa swihundla swa wena hi ku
n’wayitela.
12 Kambe hi tihanyi u ta hlayisa marito ya wena, a nge ku
tsetseleli ku ku vavisa ni ku ku pfalela ekhotsweni.
13 Languta, u tivonela swinene, hikuva u famba hi khombo
ra ku mbundzumuxiwa ka wena, loko u twa swilo leswi,
pfuka u etlele.
14 Rhandza Yehovha vutomi bya wena hinkwabyo, u n’wi
vitana leswaku a ku ponisa.
15 Xiharhi xin’wana ni xin’wana xi rhandza leswi fanaka
na xona, naswona un’wana ni un’wana u rhandza
warikwavo.
16 Nyama hinkwayo yi hlangana hi ku ya hi tintswalo,
munhu u ta namarhela leswi fanaka na yena.
17 Hi xihi xinakulobye xa mpfundla ni xinyimpfana? hi
ndlela yoleyo mudyohi ni lava chavaka Xikwembu.
18 Hi wihi ntwanano lowu nga kona exikarhi ka nghala ni
mbyana? naswona ku rhula kwihi exikarhi ka lava fuweke
ni swisiwana?
19 Tanihi leswi mbhongolo ya nhova yi nga xiharhi xa
nghala emananga;
20 Ku fana ni lava tikukumuxaka va vengaka ku
titsongahata, ni lava fuweke va nyenya swisiwana.
21 Munhu la fuweke la sungulaka ku wa u tlakusiwa hi
vanghana va yena, kambe xisiwana lexi nga ehansi xi
hlongoriwa hi vanghana va xona.
22 Loko munhu la fuweke a wa, u ni vapfuni vo tala, u
vula swilo leswi nga fanelangiki ku vuriwa, kambe vanhu
va n’wi lulamile. u vulavule hi vutlhari, a nga swi koti ku
va ni ndhawu.
23 Loko munhu la fuweke a vulavula, un’wana ni un’wana
u khoma ririmi rakwe, kutani, vona leswi a swi vulaka, va
ri dzunisa emapapeni, kambe loko xisiwana xi vulavula, va
ku: “I mani loyi?” naswona loko a khunguvanyeka, va ta
pfuneta ku n’wi wisela ehansi.
24 Rifuwo i rinene eka loyi a nga riki na xidyoho, naswona
vusweti byi bihile enon’wini wa lava nga chaviki
Xikwembu.
25 Mbilu ya munhu yi cinca xikandza xa yena, hambi ku ri
hi leswinene kumbe leswo biha;
26 Xikandza lexi tsakeke i xikombiso xa mbilu leyi
humelelaka; naswona ku kuma swifaniso i ntirho lowu
karharisaka wa mianakanyo.
NDZIMA YA 14
1 Ku katekile munhu loyi a nga tshukatshukiki hi nomu wa
yena, a nga tlhaviwi hi swidyoho swo tala.
2 Ku katekile loyi ripfalo ra yena ri nga n'wi solaka, ni loyi
a nga wiki eku tshembeni ka yena eHosini.
3 Rifuwo a ri tsakisi eka mudyandzhaka, xana munhu wa
mavondzo u fanele a endla yini hi mali?
4 Loyi a hlengeletaka hi ku kanganyisa moya-xiviri wa
yena, u hlengeletela van’wana, loyi a nga ta tirhisa rifuwo
ra yena hi mpfilumpfilu.
5 Loyi a hombolokeke eka yena n’wini, u ta va lonene eka
mani? a nga ka a nga tsakeli nhundzu ya yena.
6 A nga kona la biheke ku tlula loyi a tivonaka; naswona
leswi i ku hakeriwa ka vubihi bya yena.
7 Loko a endla leswinene, u swi endla a nga swi lavi;
naswona eku heteleleni u ta twarisa vubihi bya yena.
8 Munhu wa mavondzo u ni tihlo ro homboloka; u
fularhela xikandza xa yena, a sandza vanhu.
9 Tihlo ra munhu wa makwanga a ri enerisi hi xiavelo xa
yena; ku homboloka ka lowo homboloka ku omisa moya-
xiviri wa yena.
10 Tihlo ro homboloka ri na mavondzo eka xinkwa xa rona,
naswona i xiphukuphuku etafuleni ra rona.
11 N'wananga, tiendlele leswinene hi ku ya hi leswi u swi
kotaka, u nyikela Hosi gandzelo ra yona leri faneleke.
12 Tsundzuka leswaku rifu a ri nge teki nkarhi wo leha ri ta,
ni leswaku ntwanano wa sirha a wu kombisiwi eka wena.
13 Endlela munghana wa wena leswinene u nga si fa, u
tshambuluta voko ra wena u n’wi nyika hi ku ya hi
vuswikoti bya wena.
14 U nga tixisi hi siku lerinene, naswona xiphemu xa ku
navela lokunene xi nga ku tluli.
15 Xana a wu nge tshikeli un’wana ku xaniseka ka wena?
ni mintirho ya wena ku averiwa hi vuhlolotwana xana?
16 Nyika, u teka, u kwetsimisa moya-xiviri wa wena;
hikuva a ku na ku laviwa ka swakudya swo nandziha
esirheni.
17 Nyama hinkwayo yi dyuharile ku fana ni nguvu, hikuva
ntwanano ku sukela eku sunguleni wu ri: “U ta fa rifu.”
18 Ku fana ni matluka ya rihlaza emurhini wo tiya,
man’wana ma wa, man’wana ma mila; swi tano ni
xitukulwana xa nyama ni ngati, xin'wana xi fika emakumu,
xin'wana xi velekiwa.
19 Ntirho wun’wana ni wun’wana wa bola, wa hela,
mutirhi wa wona u ta famba na wona.
20 Wa katekile munhu loyi a anakanyisisaka hi swilo
leswinene hi vutlhari, a anakanyisisa hi swilo swo
kwetsima hi ku twisisa ka yena.
21 Loyi a anakanyaka hi tindlela ta yena embilwini ya yena,
u ta va ni ku twisisa eswihundleni swa yena.
22 N’wi landza kukota loyi a landzaka, u rindza etindleleni
ta yena.
23 Loyi a pfulaka emafasitereni ya yena, u ta yingisa na le
tinyangweni ta yena.
24 Loyi a tshamaka ekusuhi ni yindlu ya yena, u ta boha
xipikiri emakhumbini ya yena.
25 U ta dzima tende ra yena ekusuhi na yena, a etlela
evutshamelweni laha ku nga ni swilo leswinene.
26 U ta veka vana va yena ehansi ka vutumbelo bya yena, a
tshama ehansi ka marhavi ya yena.
27 Hi yena u ta funengetiwa hi ku hisa, u ta tshama eku
vangameni ka yena.

NDZIMA YA 15
1 Loyi a chavaka Yehovha u ta endla leswinene, naswona
loyi a nga ni vutivi bya Nawu u ta n’wi kuma.
2 U ta hlangana na yena tanihi manana, a n’wi amukela
tanihi nsati la tekiweke hi nhwana.
3 U ta n’wi phamela hi xinkwa xa ku twisisa, a n’wi nyika
mati ya vutlhari leswaku a nwa.
4 U ta pfaleriwa ehenhla ka yena, a nga tshuki a tsekatseka;
va ta titshega hi yena, a va nge khomisiwi tingana.
5 U ta n’wi tlakusela ehenhla ka vaakelani va yena, u ta
pfula nomu exikarhi ka nhlengeletano.
6 U ta kuma ntsako ni harhi ya ntsako, kutani u ta n’wi
endla a dya ndzhaka ya vito leri nga heriki.
7 Kambe vavanuna va swiphukuphuku a va nge n’wi
fikeleli, ni vadyohi a va nge n’wi voni.
8 Hikuva u le kule swinene ni ku tikukumuxa, naswona
vavanuna va mavunwa a va nge n’wi tsundzuki.
9 Ku dzunisiwa a swi faneli enon’wini wa mudyohi, hikuva
a nga rhumiwanga hi Hosi.
10 Hikuva ku dzunisiwa ku ta vuriwa hi vutlhari, HOSI
Xikwembu xi ta ku humelela.
11 U nga vuli u ku: ‘Ndzi wile hi Hosi, hikuva a wu
fanelanga ku endla swilo leswi yi swi vengaka.
12 U nga vuli u ku: ‘U ndzi hambukisile, hikuva a nga lavi
mudyohi.
13 HOSI Xikwembu xi venga swilo hinkwaswo leswi
nyenyetsaka; naswona lava chavaka Xikwembu a va swi
rhandzi.
14 Hi yexe u endle munhu ku sukela eku sunguleni, a n’wi
siya evokweni ra makungu yakwe;
15 Loko u swi lava, u hlayisa swileriso ni ku endla
vutshembeki lebyi amukelekaka.
16 U veke ndzilo ni mati emahlweni ka wena, tshambuluta
voko ra wena leswaku u swi lava.
17 Emahlweni ka munhu ku ni vutomi ni rifu; na yena u ta
nyikiwa loko a fana na yena.
18 Hikuva vutlhari bya Hosi i byikulu, u ni matimba ya
matimba, u languta hinkwaswo.
19 Mahlo yakwe ma langute lava n’wi chavaka, u tiva
ntirho wun’wana ni wun’wana wa munhu.
20 A nga lerisanga munhu ku endla leswo biha, a nga
nyikanga munhu mpfumelelo wo dyoha.
NDZIMA YA 16
1 Mi nga tshuki mi navela ntshungu wa vana lava nga
pfuniki nchumu, mi nga tsakeli vana va majaha lava nga
chaviki Xikwembu.
2 Hambiloko va andza, u nga ti tsakeli, handle ka loko ku
chava Yehovha ku nga ri na vona.
3 U nga tshembi evuton’wini bya vona, u nga xixi vunyingi
bya vona, hikuva lowo lulama u antswa ku tlula 1 000;
naswona swa antswa ku fa u nga ri na vana, ku ri ni ku va
ni lava nga chaviki Xikwembu.
4 Hikuva muti wu ta tatiwa hi loyi a nga ni ku twisisa,
kambe maxaka ya lavo homboloka ma ta hatla ma va
rhumbi.
5 Ndzi swi vonile swilo swo tala swo tano hi mahlo ya
mina, ndleve ya mina yi twe swilo leswikulu ku tlula leswi.
6 Enhlengeletanweni ya lava nga chaviki Xikwembu ku ta
pfurha ndzilo; naswona etikweni leri xandzukeke vukarhi
byi hisiwa.
7 A nga rhuliwanga eka swihontlovila swa khale, leswi
weke hi matimba ya vuphukuphuku bya swona.
8 Naswona a nga va tsetselelanga ndhawu leyi Lota a a
tshama eka yona, kambe a va nyenya hikwalaho ka ku
tikukumuxa ka vona.
9 A nga va twela vusiwana vanhu va ku lovisiwa, lava
susiweke eswidyohweni swa vona.
10 Naswona vavanuna va 600 000 lava fambaka hi milenge,
lava hlengeletaneke hi ku nonon’hwa ka timbilu ta vona.
11 Loko ku ri ni un’wana la nonon’hwaka exikarhi ka
vanhu, swa hlamarisa loko a baleka a nga xupuriwi, hikuva
tintswalo ni vukarhi swi na yena; u ni matimba yo rivalela,
ni ku chulula ku nga tsakeli.
12 Tanihi leswi tintswalo ta yena ti nga tikulu, ni ku
lulamisela ka yena i kukulu, u avanyisa munhu hi ku ya hi
mintirho ya yena
13 Mudyohi a nge poni ni swilo swa yena leswi
phangiweke, ku lehisa mbilu ka lavo chava Xikwembu a ku
nge herisiwi.
14 Pfulela ntirho wun’wana ni wun’wana wa tintswalo,
hikuva un’wana ni un’wana u ta kuma hi ku ya hi mintirho
yakwe.
15 Yehovha a nonon’hwisa Faro leswaku a nga n’wi tivi,
leswaku mintirho ya yena ya matimba yi tiviwa hi misava.
16 Tintswalo ta yena ti vonaka eka swivumbiwa
hinkwaswo; naswona u hambanise ku vonakala ka yena ni
munyama hi ku tiyimisela.
17 U nga vuli u ku: ‘Ndzi ta tumbela eka HOSI Xikwembu,
xana u kona loyi a ndzi tsundzukaka a ri ehenhla? A ndzi
nge tsundzukiwi exikarhi ka vanhu vo tala swonghasi,
hikuva moya-xiviri wa mina i yini exikarhi ka swivumbiwa
leswi nga pimekiki?
18 Waswivo, matilo ni matilo ya matilo, vuenti, ni misava
ni hinkwaswo leswi nga eka yona, swi ta tsekatseka loko a
endzela.
19 Tintshava ni masungulo ya misava swi tsekatsekisiwa hi
ku rhurhumela, loko Yehovha a swi languta.
20 Ku hava mbilu leyi nga anakanyaka hi swilo leswi hi
ndlela leyi faneleke;
21 I xidzedze lexi ku nga riki na munhu loyi a nga xi
vonaka, hikuva mintirho ya yena yo tala yi fihliwile.
22 I mani la nga twarisaka mintirho ya vululami bya yena?
kumbe i mani la nga swi tiyiselaka? hikuva ntwanano wa
yena wu le kule, kutani ku ringiwa ka swilo hinkwaswo ku
ta hetelela.
23 Loyi a pfumalaka ku twisisa u ta anakanya hi swilo swa
hava;
24 N'wananga, ndzi yingisa, u dyondza vutivi, u fungha
marito ya mina hi mbilu ya wena.
25 Ndzi ta kombisa dyondzo hi ntiko, ndzi vula vutivi bya
yena hi ku kongoma.
26 Mintirho ya Hosi yi endliwa hi ku avanyisa ku sukela
eku sunguleni, naswona ku sukela enkarhini lowu a wu
endleke ha wona, u lahla swiphemu swa wona.
27 U khavisile mintirho ya yena hilaha ku nga heriki,
naswona evokweni ra yena ku ni tindhuna ta yona ku ya
fika eka switukulwana hinkwaswo.
28 Ku hava ni un’we wa vona la sivelaka un’wana,
naswona a va nge pfuki va nga yingisi rito rakwe.
29 Endzhaku ka sweswo Yehovha a languta misava, a yi
tata hi mikateko ya yena.
30 Xi funengete xikandza xa xona hi swilo hinkwaswo
leswi hanyaka; kutani va ta tlhelela eka yona nakambe.

NDZIMA YA 17
1 HOSI Xikwembu xi tumbuluxe munhu wa misava, xi
tlhela xi n'wi hundzula eka yona.
2 A va nyika masiku ma nga ri mangani, ni nkarhi wo
koma, ni matimba ni le ka swilo leswi nga eka swona.
3 A va nyika matimba hi voxe, a va endla hi ku ya hi
xifaniso xa yena.
4 A veka ku chava munhu eka nyama hinkwayo, a n’wi
nyika vulawuri ehenhla ka swiharhi ni swinyenyana.
5 Va amukele ku tirhisiwa ka matirhelo ya ntlhanu ya Hosi,
naswona eka xiyimo xa vutsevu u va nyike ku twisisa,
naswona eka mbulavulo wa vunkombo, muhlamuseri wa
ku anakanyisisa ka swona.
6 Xitsundzuxo, ni ririmi, ni mahlo, tindleve ni mbilu, swi
va nyike ku twisisa.
7 A va tata hi vutivi bya ku twisisa, a va komba leswinene
ni leswo biha.
8 U veke tihlo ra yena etimbilwini ta vona, leswaku a va
komba vukulu bya mintirho ya yena.
9 U va nyike ku tidzunisa hi swiendlo swa yena swo
hlamarisa hilaha ku nga heriki, leswaku va ta twarisa
mintirho ya yena hi ku twisisa.
10 Vahlawuriwa va ta dzunisa vito ra yena ro kwetsima.
11 Handle ka leswi a va nyika vutivi, ni nawu wa vutomi
wu va ndzhaka.
12 U endle ntwanano lowu nga heriki na vona, a va komba
vuavanyisi bya yena.
13 Mahlo ya vona ma vone ku vangama ka yena, ni
tindleve ta vona ti twa rito ra yena leri vangamaka.
14 A ku ka vona: “Tivoneleni eka ku homboloka hinkwako;
un'wana ni un'wana a a nyika xileriso malunghana ni
munhu-kulobye.
15 Tindlela ta vona ti tshama ti ri emahlweni ka yena, a ti
nge fihliwi ematihlweni ya yena.
16 Munhu un’wana ni un’wana ku sukela evuntshweni
byakwe u tinyiketele eka leswo biha; naswona a va nga swi
koti ku tiendlela timbilu ta nyama hi maribye.
17 Hikuva eku avanyiseni ka matiko ya misava hinkwayo,
u vekile mufumi ehenhla ka vanhu hinkwavo; kambe
Israele i xiavelo xa Hosi;
18 Loko a ri mativula ya yena, u n'wi wundla hi ku tshinya,
naswona ku n'wi nyika ku vonakala ka rirhandzu ra yena a
swi n'wi tshiki.
19 Hikokwalaho mintirho ya vona hinkwayo yi fana ni
dyambu emahlweni ka yena, mahlo yakwe ma tshama ma
ri karhi ma languta tindlela ta vona.
20 A ku na xin’we xa swiendlo swa vona swo biha lexi
fihliweke eka yena, kambe swidyoho swa vona hinkwaswo
swi le mahlweni ka Yehovha
21 Kambe HOSI Xikwembu a xi ri ni tintswalo ni ku tiva
ntirho wa xona, a nga va tshikanga kumbe ku va tshika,
kambe a va tsetselela.
22 Tinyiko ta tintswalo ta munhu ti fana ni mfungho eka
yena, u ta hlayisa swiendlo leswinene swa munhu ku fana
ni apula ra tihlo, a endla leswaku vana va yena va majaha
ni va vanhwanyana va hundzuka.
23 Endzhaku ka sweswo u ta pfuka a va hakela, a va hakela
etinhlokweni ta vona.
24 Kambe lava hundzukeke, a va pfumelela ku tlhelela, a
chavelela lava tsandzekeke hi ku lehisa mbilu.
25 Tlhelela eka Yehovha, u tshika swidyoho swa wena, u
endla xikhongelo xa wena emahlweni ka xikandza xa yena,
u nga khunguvanyeki ngopfu.
26 Tlhela u tlhelela eka La nge Henhla-henhla, u fularhela
ku homboloka, hikuva u ta ku humesa emunyameni u ya
eku vonakaleni ka rihanyo, u venga manyala swinene.
27 I mani loyi a nga ta dzunisa Loyi a nge Henhla-henhla
esirheni, ematshan’weni ya lava hanyaka ni ku nkhensa?
28 Ku nkhensa ku lova eka lava feke, ku fana ni lava nga
riki kona;
29 Musa wa rirhandzu wa Hosi Xikwembu xa hina i
wukulu swonghasi, ni ntwela-vusiwana wa yena eka lava
hundzukelaka eka yena hi ku kwetsima!
30 Hikuva swilo hinkwaswo a swi nge vi eka vanhu,
hikuva n’wana wa munhu a nga fi.
31 I yini lexi voningaka ku tlula dyambu? kambe ku
vonakala ka yona ka hela; kutani nyama ni ngati swi ta
anakanya swo biha.
32 U languta matimba ya ku tlakuka ka matilo; naswona
vanhu hinkwavo i misava ni nkuma ntsena.
NDZIMA YA 18
1 Loyi a hanyaka hilaha ku nga heriki U tumbuluxe swilo
hinkwaswo hi ku angarhela.
2 HOSI Xikwembu ntsena xi lulamile, a ku na un'wana
handle ka yena;
3 Loyi a fumaka misava hi voko ra yena, kutani swilo
hinkwaswo swi yingisa ku rhandza ka yena, hikuva i Hosi
ya hinkwavo, hi matimba ya yona ya ku avanyisa swilo
swo kwetsima exikarhi ka swona eka leswi nga nyawuriki.
4 Xana u nyikile mani matimba yo twarisa mintirho ya
yena? naswona i mani loyi a nga ta kuma swiendlo swa
yena swa xiyimo xa le henhla xana?
5 I mani la nga ta hlaya matimba ya vukulukumba bya
yena? naswona i mani la nga ta n'wi byela tintswalo ta yena
xana?
6 Loko ku ri mintirho yo hlamarisa ya Hosi, a va nge
tekeriwi nchumu eka vona, hambi ku ri nchumu lowu va
vekeriweke wona, ni misava ya vona a yi nge kumeki.
7 Loko munhu a endlile, u sungula; kutani loko a tshika, u
ta kanakana.
8 Munhu i yini, naswona u tirhela kwihi? i yini leswinene
swa yena, ni vubihi bya yena i yini?
9 Nhlayo ya masiku ya munhu hi ku tala i malembe ya
dzana.
10 Ku fana ni thonsi ra mati leri yaka elwandle, ni ribye ra
ribye loko ri pimanisiwa ni sava; swi tano ni hi gidi ra
malembe ku ya fika emasikwini lama nga heriki.
11 Hikokwalaho Xikwembu xi va lehisela mbilu, xi va
chululela tintswalo ta xona.
12 U vone ni ku vona makumu ya vona ma ri yo biha;
hikwalaho a andzisile ntwela-vusiwana wa yena.
13 Tintswalo ta munhu ti le ka munhu-kulobye; kambe
tintswalo ta HOSI Xikwembu ti le henhla ka nyama
hinkwayo: wa tshinya, wa kurisa, wa dyondzisa, wa vuyisa
ntlhambi wa yena kukota murisi.
14 U twela vusiwana lava amukelaka ku tshinyiwa ni lava
lavaka ku avanyisa ka yena hi ku hiseka.
15 N’wananga, u nga soli swiendlo swa wena leswinene,
naswona u nga tirhisi marito lama nga tsakisiki loko u
nyikela nchumu.

16 Xana mberha a yi nge rhurhumeli ku hisa? hi ndlela
yoleyo rito ra antswa ku tlula nyiko.
17 Waswivo, xana rito a ri antswi ku tlula nyiko? kambe
havumbirhi bya vona va ni wanuna wa tintswalo.
18 Xiphukuphuku xi ta rhuketela, nyiko ya mavondzo yi
dya mahlo.
19 Dyondza u nga si vulavula, u tirhisa physick kumbe u
tshame u vabya.
20 Loko u nga si avanyisiwa, tikambisise, kutani hi siku ra
ku xanisiwa u ta kuma tintswalo.
21 Titsongahata u nga si vabya, u titsongahata hi nkarhi wa
swidyoho.
22 Ku nga tshuki ku ku sivela nchumu ku hetisisa
xihlambanyo xa wena hi nkarhi lowu faneleke, naswona u
nga hlweli ku fikela eku feni leswaku u ta va la lulameke.
23 U nga si khongela, tilunghiselele; mi nga tshuki mi fana
ni loyi a ringaka Hosi.
24 Anakanya hi vukarhi lebyi nga ta va kona emakumu, ni
nkarhi wa ku rihisela, lowu a nga ta fularhela xikandza xa
yena.
25 Loko u kuma leswi eneleke, tsundzuka nkarhi wa ndlala,
kutani loko u fuwile, anakanya hi vusweti ni ku pfumala.
26 Ku sukela nimixo ku fikela nimadyambu nkarhi wa
cinciwa, kutani swilo hinkwaswo swi hatla swi endliwa
emahlweni ka Yehovha.
27 Munhu wo tlhariha u ta chava eka hinkwaswo, kutani hi
siku ra ku dyoha u ta tivonela eku dyoheni, kambe
xiphukuphuku a xi nge hlayisi nkarhi.
28 Munhu un’wana ni un’wana wa ku twisisa u tiva
vutlhari, u ta dzunisa loyi a n’wi kumeke.
29 Lava a va twisisa marito na vona va tlharihile, va
chulula swifaniso leswinene.
30 U nga fambi ku landza ku navela ka wena, kambe u
papalata ku navela ka wena.
31 Loko wo nyika moya-xiviri wa wena ku navela loku
n’wi tsakisaka, u ta ku endla xihlekiso eka valala va wena
lava ku rhuketelaka.
32 Mi nga tsakeli ku tsaka lokukulu, naswona mi nga
boheleliwi hi ku tinyungubyisa ka swona.
33 U nga endliwi mukomberi hi ku dya nkhuvo loko u
lomba, loko u nga ri na nchumu exikhwameni xa wena,
hikuva u ta rindza vutomi bya wena, u ta vulavuriwa.
NDZIMA YA 19
1 Munhu la tirhaka hi matimba loyi A a tinyiketeleke ku
dakwa a nge fuwi, naswona loyi a tekelaka ehansi swilo
leswitsongo, u ta wa hakatsongo-tsongo.
2 Vhinyo ni vavasati swi ta endla leswaku vavanuna lava
tlhariheke va wa, naswona loyi a namarhelaka tinghwavava
u ta va la nga ni vuxiyaxiya.
3 Swimanga ni swivungu swi ta n’wi endla ndzhaka,
naswona munhu la nga ni xivindzi u ta tekiwa.
4 Loyi a hatliselaka ku dzunisa, u ni mianakanyo yo
vevuka; loyi a dyohaka ú ta dyoha moya wa yena n'wini.
5 Loyi a tsakelaka ku homboloka u ta avanyisiwa, kambe
loyi a lwisanaka ni ku titsakisa u rhwexa harhi ya vutomi
bya yena.
6 Loyi a kotaka ku fuma ririmi ra yena ú ta hanya handle
ko holova; loyi a vengaka ku vulavula, u ta va ni vubihi
byitsongo.
7 U nga titoloveti un’wana leswi u byeriweke swona,
kutani a wu nge humeleli ku tlula sweswo.
8 Ku nga khathariseki leswaku i munghana kumbe nala, u
nga vulavuli hi vutomi bya vanhu van’wana; naswona loko
u swi kota handle ko khunguvanyeka, u nga va paluxi.
9 Hikuva u ku twile a ku langutisisa, kutani loko nkarhi wu
fika u ta ku venga.
10 Loko u twile rito, a ri fe na wena; u va ni xivindzi, a swi
nge ku pfurhi.
11 Xiphukuphuku xi veleka hi rito, ku fana ni wansati la
velekelaka n’wana.
12 Rito leri nga endzeni ka khwiri ra xiphukuphuku ri fana
ni nseve.
13 Tsundzuxa munghana wa wena, swi nga endleka
leswaku a nga swi endlanga, naswona loko a swi endlile, a
nga ha swi endli.
14 Tsundzuxa munghana wa wena, swi nga endleka
leswaku a nga swi vulanga;
15 Tsundzuxa munghana, hikuva minkarhi yo tala i ku
lumbeta, naswona u nga pfumeli ntsheketo wun’wana ni
wun’wana.
16 Ku ni loyi a rhetaka evulavulweni bya yena, kambe ku
nga ri embilwini ya yena; naswona i mani loyi a nga
dyohangiki hi ririmi ra yena xana?
17 Tsundzuxa warikwenu u nga si n’wi xungeta; naswona
mi nga hlundzuki, mi nyika nawu wa Loyi a nge Henhla-
henhla.
18 Ku chava Yehovha i goza ro sungula ra ku amukeriwa
eka yena, naswona vutlhari byi kuma rirhandzu ra yena.
19 Ku tiva swileriso swa Hosi i dyondzo ya vutomi,
naswona lava endlaka leswi yi tsakisaka va ta kuma
mihandzu ya murhi lowu nga fiki.
20 Ku chava Yehovha i vutlhari hinkwabyo; naswona eka
vutlhari hinkwabyo ku ni ku hetiseka ka nawu, ni ku tiva
matimba ya yena hinkwawo.
21 Loko nandza a ku eka n’wini wa yena: “A ndzi nge
endli leswi u swi rhandzaka; hambileswi endzhaku ka
sweswo a swi endlaka, u hlundzukisa loyi a n'wi wundlaka.
22 Ku tiva vuhomboloki a hi vutlhari, hambi ku ri
xitsundzuxo xa vadyohi nkarhi wihi na wihi vutlhari.
23 Ku ni vubihi, ni manyala; naswona ku ni xiphukuphuku
lexi pfumalaka vutlhari.
24 Loyi a nga ni ku twisisa lokutsongo, a chava Xikwembu,
u antswa ku tlula loyi a nga ni vutlhari byo tala, a tlula
nawu wa Loyi a nge Henhla-henhla.
25 Ku ni vukanganyisi lebyikulu, naswona a byi lulamanga;
kutani ku ni loyi a hambukaka ku endla leswaku ku
avanyisa ku vonaka; ku ni wanuna wo tlhariha la lulameke
eku avanyiseni.
26 Ku ni wanuna wo homboloka loyi a lenga-lenga nhloko
yakwe a ri ni gome; kambe endzeni u tele vuxisi, .
27 U lahlela xikandza xa yena ehansi, a endla onge a nga
swi twanga, u ta ku endla vubihi laha u nga si swi tivaka.
28 Loko a siveriwa ku dyoha hikwalaho ka ku pfumala
matimba, kambe loko a kuma nkarhi u ta endla leswo biha.
29 Munhu u nga tiviwa hi ku languteka ka yena, ni loyi a
twisisaka hi xikandza xa yena, loko u hlangana na yena.
30 Swiambalo swa munhu, ni ku hleka ku tlula mpimo, ni
ku famba ka yena, swi kombisa leswi a nga xiswona.
NDZIMA YA 20
1 Ku ni ku tshinya loku nga nyawuriki, kambe munhu
un'wana u khoma ririmi ra yena, u tlharihile.

2 Swa antswa swinene ku tshinya, ku ri ni ku hlundzuka
exihundleni, kutani loyi a vulaka xihoxo xa yena u ta
ponisiwa leswaku a nga vavisiwi.
3 I swinene swonghasi, loko u tshinyiwa, ku kombisa ku
hundzuka! hikuva hi ndlela yoleyo u ta balekela xidyoho
xa vomu.
4 Ku fana ni ku navela ka mutsheniwa ku onha nhwana;
swi tano ni loyi a avanyisaka hi madzolonga.
5 Ku ni un’wana la miyelaka, a kumiwa a tlharihile,
un’wana u va la vengiwa hi ku vulavula ngopfu.
6 Munhu un’wana u khoma ririmi ra yena, hikuva a nga
fanelanga ku hlamula, kasi un’wana u miyela, a tiva nkarhi
wa yena.
7 Munhu wo tlhariha u ta khoma ririmi ra yena kukondza a
vona nkarhi, kambe muvulavuleri ni xiphukuphuku a swi
nge wu tekeli enhlokweni nkarhi.
8 Loyi a tirhisaka marito yo tala ú ta nyenyetsa; loyi a
titekelaka vulawuri eka byona ú ta vengiwa.
9 Ku ni mudyohi loyi a humelelaka kahle eka swilo swo
biha; naswona ku ni ku vuyeriwa loku hundzukaka ku
lahlekeriwa.
10 Ku ni nyiko leyi nga ta ku pfuna; naswona ku ni nyiko
leyi hakelo ya yona yi phindhiweke kambirhi.
11 Ku ni ku tsongahatiwa hikwalaho ka ku vangama;
kutani ku ni loyi a tlakuselaka nhloko yakwe exiyin’weni
xa le hansi.
12 Ku ni loyi a xavaka swo tala hi switsongo, a swi hakela
ka nkombo.
13 Munhu wo tlhariha hi marito ya yena u n'wi endla a
rhandzeka, kambe tintswalo ta swiphukuphuku ti ta
chuluriwa.
14 Nyiko ya xiphukuphuku a yi nge ku pfuni nchumu loko
u ri na yona; hambi ku ri loyi a nga ni mavondzo
hikwalaho ka xilaveko xa yena, hikuva u langutele ku
amukela swilo swo tala hikwalaho ka xin'we.
15 U nyika switsongo, u rhuketela ngopfu; u pfula nomu
wa yena ku fana ni murimi; namuntlha wa lomba, kutani
mundzuku u ta tlhela a swi kombela;
16 Xiphukuphuku xi ri: “A ndzi na vanghana, a ndzi
nkhensi hikwalaho ka swiendlo swa mina hinkwaswo
leswinene, naswona lava dyaka xinkwa xa mina va ndzi
rhuketela.”
17 U ta hlekiwa kangani, ni ku hlekiwa ka vangani! hikuva
a nga swi tivi kahle leswi swi nga ta va na swona; naswona
hinkwaswo i xin’we eka yena onge hi loko a nga ri na
swona.
18 Ku rhelela ehenhla ka ribye swa antswa ku tlula ku
rhelela hi ririmi, kutani ku wa ka lavo homboloka ku ta
hatla ku fika.
19 Ntsheketo lowu nga riki na tinguva wu ta tshama wu ri
enon’wini wa lava nga tlharihangiki.
20 Xigwevo xa vutlhari xi ta ariwa loko xi huma enon'wini
wa xiphukuphuku; hikuva a nge swi vuli hi nkarhi lowu
faneleke.
21 Ku ni loyi a sivelaka ku dyoha hikwalaho ka ku pfumala,
naswona loko a wisa, a nge karhateki.
22 Ku ni loyi a lovisaka moya-xiviri wa yena hi tingana, ni
ku amukela vanhu u ti hlula.
23 Ku ni loyi hikuva tingana ti tshembisa munghana wa
yena, ti n'wi endla nala wa yena mahala.
24 Mavunwa i thyaka eka munhu, kambe ma tshama
enon’wini wa loyi a nga dyondzisiwangiki.
25 Khamba ra antswa ku tlula munhu la toloveleke ku
hemba, kambe havumbirhi bya vona va ta lovisiwa va va
ndzhaka.
26 Mhaka ya muhembi a yi xiximiwi, naswona tingana ta
yena ti tshama ti ri na yena.
27 Munhu wo tlhariha u ta titlakusa hi marito ya yena,
naswona loyi a nga ni ku twisisa u ta tsakisa vanhu
lavakulu.
28 Loyi a rimaka tiko ra yena u ta kurisa nhulu ya yena,
naswona loyi a tsakisaka vanhu lavakulu u ta rivaleriwa ku
homboloka.
29 Tinyiko ni tinyiko swi pfala mahlo ya lavo tlhariha, swi
yimisa nomu wa yena leswaku a nga swi koti ku tshinya.
30 Vutlhari lebyi fihliweke, ni xuma lexi hlengeletiweke,
xana swi vuyeriwa yini eka swona havumbirhi bya swona?
31 Loyi a fihlaka vuphukuphuku bya yena wa antswa ku
tlula munhu la tumbetaka vutlhari bya yena.
32 Ku lehisa mbilu loku lavekaka eku laveni ka Hosi swa
antswa ku tlula loyi a hanyaka vutomi bya yena a nga ri na
mukongomisi.
NDZIMA YA 21
1 N'wananga, xana u dyohile xana? u nga ha endli tano,
kambe kombela ku rivaleriwa eka swidyoho swa wena swa
khale.
2 Balekela xidyoho kukota loko xi ri emahlweni ka nyoka,
hikuva loko wo tshinela ngopfu eka xona, xi ta ku luma;
3 Vuhomboloki hinkwabyo byi fana ni banga ra matlhelo
mambirhi, timbanga ta rona ti nga horisiwi.
4 Ku chavisa ni ku endla leswo biha swi ta onha rifuwo,
xisweswo yindlu ya vanhu lava tikukumuxaka yi ta va
rhumbi.
5 Xikhongelo lexi humaka enon’wini wa xisiwana xi fika
etindleveni ta Xikwembu, ku avanyisa ka xona ku ta hi ku
hatlisa.
6 Loyi a vengaka ku tshinyiwa u le ndleleni ya vadyohi,
kambe loyi a chavaka Yehovha u ta hundzuka embilwini
yakwe.
7 Munhu la nga ni vutshila byo vulavula u tiviwa ekule ni
le kusuhi; kambe munhu wa ku twisisa wa swi tiva loko a
rhelela.
8 Loyi a akaka yindlu yakwe hi mali ya vanhu van’wana, u
fana ni loyi a ti hlengeletelaka maribye ya sirha ra ku
lahliwa ka yena.
9 Nhlengeletano ya lavo homboloka yi fana ni koka leyi
phutseriweke swin’we, makumu ya vona i langavi ra ndzilo
leri nga ta va lovisa.
10 Ndlela ya vadyohi yi va erivaleni hi maribye, kambe
emakumu ka yona ku ni mugodi wa tihele.
11 Loyi a hlayisaka Nawu wa Hosi u kuma ku twisisa ka
wona, naswona ku hetiseka ka ku chava Yehovha i vutlhari.
12 Loyi a nga tlharihangiki a nge dyondzisiwi, kambe ku ni
vutlhari lebyi andzisaka ku vava.
13 Vutivi bya munhu wo tlhariha byi ta andza ku fana ni
ndhambi, ni xitsundzuxo xa yena xi fana ni xihlovo lexi
tengeke xa vutomi.
14 Swirho swa le ndzeni swa xiphukuphuku swi fana ni
xibya lexi tshovekeke, naswona a xi nge khomi vutivi loko
xi ha hanya.
15 Loko munhu la nga ni vutshila a twa rito ra vutlhari, u ta
ri bumabumela, a engetela eka rona, kambe hi ku hatlisa

loko munhu la nga riki na ku twisisa a ri twa, a swi n’wi
tsakisi, kutani a ri cukumeta endzhaku.
16 Ku vulavula ka xiphukuphuku ku fana ni ndzhwalo
endleleni, kambe tintswalo ti ta kumeka emilon’wini ya
lavo tlhariha.
17 Va vutisa enon’wini wa wanuna wo tlhariha evandlheni,
va ta anakanyisisa hi marito yakwe embilwini ya vona.
18 Ku fana ni yindlu leyi onhiweke, vutlhari byi tano eka
xiphukuphuku;
19 Dyondzo eka swiphukuphuku yi fana ni swiboha
emilengeni, yi fana ni swihuku evokweni ra xinene.
20 Xiphukuphuku xi tlakusa rito ra xona hi ku hleka;
kambe munhu wo tlhariha a nga n’wayiteli katsongo.
21 Ku dyondza ku fana ni xikhaviso xa nsuku eka munhu
wo tlhariha, ku fana ni xingwavila evokweni ra yena ra
xinene.
22 Nenge wa xiphukuphuku wu hatla wu nghena endlwini
ya munhu-kulobye, kambe munhu la nga ni ntokoto wa
n’wi khomisa tingana.
23 Xiphukuphuku xi ta hlometela enyangweni ya yindlu,
kambe lexi kurisiweke kahle xi ta yima ehandle.
24 I vudlakuta bya munhu ku yingisa enyangweni, kambe
munhu wo tlhariha u ta vaviseka hikwalaho ka tingana.
25 Milomu ya vavulavuri yi ta va yi vulavula swilo leswi
nga riki swa vona, kambe marito ya lava nga ni ku twisisa
ma pimiwa exikalo.
26 Timbilu ta swiphukuphuku ti le enon’wini wa tona,
kambe nomu wa lavo tlhariha wu le timbilwini ta vona.
27 Loko munhu la nga chaviki Xikwembu a rhukana
Sathana, u rhukana moya-xiviri wa yena n’wini.
28 Muhleveleri u nyamisa moya-xiviri wa yena, wa
vengiwa kun'wana ni kun'wana laha a tshamaka kona.
NDZIMA YA 22
1 Munhu wo loloha u fanisiwa ni ribye ra thyaka, un’wana
ni un’wana u ta n’wi hisa leswaku a khomisa tingana.
2 Munhu wo loloha u fanisiwa ni thyaka ra xihlahla xa
vulongo, un’wana ni un’wana loyi a byi rhwalaka u ta
khoma voko.
3 Munhu la kurisiweke hi ndlela yo biha i ku khomisiwa
tingana hi tata wakwe la n’wi velekeke, + naswona n’wana
wa nhwanyana wa xiphukuphuku u velekiwa a lahlekeriwa
hi yena.
4 N’wana wa nhwanyana wo tlhariha u ta tisa ndzhaka eka
nuna wa yena, kambe loyi a hanyaka hi ndlela yo pfumala
vutshembeki i ku tika ka tata wa yena.
5 Loyi a nga ni xivindzi u tsongahata tata wakwe ni nuna
wakwe, kambe havambirhi va ta n’wi sandza.
6 Ntsheketo lowu nga hundzeriwiki hi nkarhi wu fana ni
vuyimbeleri bya ku rila, kambe swivati ni ku lulamisa
vutlhari a swi humi hi nkarhi.
7 Loyi a dyondzisaka xiphukuphuku u fana ni loyi a
namarhetaka xibya xa poto, ni loyi a pfuxaka munhu
evurhongweni lebyinene.
8 Loyi a byelaka xiphukuphuku ntsheketo u vulavula ni
loyi a etleleke;
9 Loko vana va hanya hi ku tshembeka, naswona va ri ni
mali, va ta funengeta ku titsongahata ka vatswari va vona.
10 Kambe vana, hi ku tikukumuxa, hi ku delela ni ku
pfumala ku kurisiwa, va thyakisa vukulukumba bya
maxaka ya vona.
11 Rilani mufi, hikuva u lahlekeriwe hi ku vonakala, mi
rilela xiphukuphuku, hikuva xi pfumala ku twisisa, mi nga
rileli ngopfu mufi, hikuva xi wisa, kambe vutomi bya
xiphukuphuku byi bihe ku tlula rifu.
12 Vanhu va rila masiku ya nkombo hikwalaho ka loyi a
feke; kambe eka xiphukuphuku ni munhu la nga chaviki
Xikwembu masiku hinkwawo ya vutomi bya yena.
13 U nga vulavuli ngopfu ni xiphukuphuku, u nga yi eka
lexi nga riki na ku twisisa, tivonela eka xona, leswaku u
nga tshuki u va ni maxangu, u nga tshuki u nyamisiwa hi
vuphukuphuku bya xona a karhatekile hi ku penga.
14 I yini lexi tikaka ku tlula ntsopfu? kutani vito ra yona i
mani, handle ka xiphukuphuku xana?
15 Sava, ni munyu, ni nhulu ya nsimbi, swa olova ku swi
rhwala, ku tlula munhu la nga riki na ku twisisa.
16 Tanihi leswi timhandzi leti bohiweke ni leti bohiweke
emuakweni ti nga ntshunxiwangiki hi ku tsekatseka, kutani
mbilu leyi tiyeke hi xitsundzuxo lexi tsundzuxiweke a yi
nge chavi nikatsongo.
17 Mbilu leyi tshamisekeke emianakanyweni ya ku twisisa
yi fana ni ku rhungela lokunene erirhangwini ra galari.
18 Pales leyi vekiweke endhawini leyi tlakukeke a yi nge
pfuki yi yime ni moya, kutani mbilu leyi chavaka
emianakanyweni ya xiphukuphuku a yi nge yimi na ku
chava kwihi na kwihi.
19 Loyi a tlhavaka tihlo u ta chulula mihloti;
20 Loyi a hoxelaka swinyenyana hi ribye, wa swi
rhurhumerisa, loyi a rhuketelaka munghana wa yena u
herisa vunghana.
21 Hambiloko u hoxe banga eka munghana wa wena, u nga
heli ntshembo, hikuva ku nga ha va ni ku tlheriseriwa eka
tintswalo.
22 Loko u pfule nomu wa wena eka munghana wa wena, u
nga chavi; hikuva ku nga va ni ku vuyelelana: handle ka ku
rhuketela, kumbe ku tikukumuxa, kumbe ku paluxa
swihundla, kumbe xilondza xa vukanganyisi, hikuva
munghana un'wana ni un'wana u ta suka hikwalaho ka
swilo leswi.
23 Tshembeka eka warikwenu evuswetini bya yena,
leswaku u ta tsaka hi ku humelela ka yena, tshama u tiyile
eka yena hi nkarhi wa maxangu ya yena, leswaku u va
mudyandzhaka na yena eka ndzhaka ya yena, hikuva
ndzhaka yo biha a yi fanelanga ku tekeriwa ehansi
minkarhi hinkwayo : kumbe swifumi leswi nga
vuphukuphuku ku va na swona hi ku tsakeriwa.
24 Ku fana ni mpfula ni musi wa ndzilo lowu hundzaka
emahlweni ka ndzilo; so ku rhuketela emahlweni ka ngati.
25 A ndzi nge khomiwi hi tingana ku lwela munghana; na
mina a ndzi nge ti tumbeti eka yena.
26 Loko ku humelela swo biha eka mina hi yena, un’wana
ni un’wana la swi twaka u ta tivonela eka yena.
+ 27 I mani loyi a nga ta veka rindza enon’wini wa mina,
ni mfungho wa vutlhari emilon’wini ya mina, leswaku ndzi
nga wi hi xitshuketa, ni leswaku ririmi ra mina ri nga ndzi
lovisi?
NDZIMA YA 23
1 We Hosi, Tatana ni Holobye wa vutomi bya mina
hinkwabyo, u nga ndzi tshiki eka switsundzuxo swa vona,
naswona ndzi nga weli hi swona.
2 I mani la nga ta veka switlhavi ehenhla ka miehleketo ya
mina, ni ku tshinya ka vutlhari ehenhla ka mbilu ya mina?

leswaku va nga ndzi tsetseleri hikwalaho ka ku pfumala
vutivi ka mina, naswona a swi hundzi eswidyohweni swa
mina;
3 Leswaku ku pfumala vutivi ka mina ku nga kula,
swidyoho swa mina swi nga andzi ku ya eku lovisiweni ka
mina, kutani ndzi wela emahlweni ka valala va mina, nala
wa mina a nga tsakisi hikwalaho ka mina, loyi ntshembo
wa yena wu nga ekule ni tintswalo ta wena.
4 We Hosi, Tatana ni Xikwembu xa vutomi bya mina, u
nga ndzi nyiki tihlo ro tikukumuxa, kambe u fularhela
malandza ya wena minkarhi hinkwayo u ri ni mianakanyo
leyi tikukumuxaka.
5 Tlhela mintshembo ni ku navela ka hava eka mina, u ta
khoma loyi a navelaka ku ku tirhela minkarhi hinkwayo.
6 Makwanga ya khwiri kumbe ku navela ka nyama swi nga
ndzi khomi; naswona u nga ndzi nyiki nandza wa wena
emianakanyweni yo pfumala vuxiyaxiya.
7 N'wina vana, yingisani ndzayo ya nomu, loyi a yi
hlayisaka a nge tekiwi emilon'wini ya yena nikatsongo.
8 Mudyohi u ta sala evuphukuphuku bya yena, loyi a
vulavulaka leswo biha ni la tikukumuxaka va ta wa
hikwalaho ka swona.
9 U nga toloveti nomu wa wena ku hlambanya; naswona u
nga ti tirhisi ku thya Mukwetsimi vito.
10 Hikuva nandza la tshamelaka ku biwa a nga ka a nga vi
na mfungho wa wasi, kutani loyi a hlambanyaka a tlhela a
thya vito ra Xikwembu nkarhi hinkwawo a nga ka a nga vi
na xihoxo.
11 Munhu la hlambanyaka ngopfu u ta tala ku homboloka,
ni ntungu a wu nge pfuki wu sukile endlwini ya yena, loko
a dyoha, xidyoho xa yena xi ta va ehenhla ka yena; loko a
hlambanya swa hava, a nge vi na nandzu, kambe yindlu ya
yena yi ta tala hi makhombo.
12 Ku ni rito leri ambaleke rifu: Xikwembu a xi nga kumi
eka ndzhaka ya Yakobe; hikuva swilo swo tano hinkwaswo
swi ta va swi ri ekule ni lava chavaka Xikwembu, va nga
ka va nga rhurhumeli eswidyohweni swa vona.
13 U nga tirhisi nomu wa wena ku hlambanya hi ndlela
leyi nga ringaniki, hikuva rito ra xidyoho ri le ka rona.
14 Tsundzuka tata wa wena na mana wa wena, loko u
tshama exikarhi ka vanhu lavakulu. U nga rivali emahlweni
ka vona, kutani hi mukhuva wa wena u va xiphukuphuku, u
navela onge a wu nga velekiwanga, u va rhukana siku ra ku
velekiwa ka wena.
15 Munhu loyi a toloveleke marito yo sandza a nge pfuki a
pfuxetiwile masiku hinkwawo ya vutomi bya yena.
16 Tinxaka timbirhi ta vanhu ti andzisa xidyoho, kutani wa
vunharhu u ta tisa vukarhi: miehleketo yo hisa yi fana ni
ndzilo lowu pfurhaka, a yi nge pfuki yi timiwile ku kondza
yi hela: muoswi emirini wa nyama ya yena a nge tshiki ku
kondza a pfurhetela a ndzilo.
17 Swakudya hinkwaswo swa nandziha eka muxavisi wa
nghwavava, a nge swi tshiki ku kondza a fa.
18 Munhu la tshovaka vukati, a vula leswi embilwini ya
yena: “I mani la ndzi vonaka?” Ndzi rhendzeriwe hi
munyama, marhangu ma ndzi funengeta, a ku na miri lowu
ndzi vonaka; ndzi fanele ndzi chava yini? La nge Henhla-
henhla a nge swi tsundzuki swidyoho swa mina;
19 Munhu wo tano u chava mahlo ya vanhu ntsena, kambe
a nga swi tivi leswaku mahlo ya Hosi ma voninga ku tlula
dyambu minkarhi ya khume ra magidi, a languta tindlela
hinkwato ta vanhu, a anakanya hi swiphemu leswi nga
xihundla ngopfu.
20 A a tiva swilo hinkwaswo loko swi nga si tumbuluxiwa;
kutani endzhaku ka loko va hetisekile, a va languta
hinkwavo.
21 Munhu loyi u ta xupuriwa eswitarateni swa muti, kutani
laha a nga ehleketiki kona u ta tekiwa.
22 Swi ta famba hi ndlela yoleyo ni wansati la siyaka nuna
wakwe, a tisa mudyandzhaka hi un’wana.
23 Hikuva xo sungula, a nga yingisanga nawu wa Loyi a
nge Henhla-henhla; xa vumbirhi, u dyohele nuna wa yena;
xa vunharhu, u endle vuoswi, a tisa vana hi wanuna
un'wana.
24 U ta humesiwa enhlengeletanweni, kutani vana va yena
va ta tengisiwa.
25 Vana va yena a va nge dzimi timitsu, ni marhavi ya
yena a ma nge tswali mihandzu.
26 U ta siya ku tsundzuka ka yena leswaku a rhukaniwa,
naswona xisandzu xa yena a xi nge susiwi.
27 Lava salaka va ta swi tiva leswaku a ku na nchumu wo
antswa ku tlula ku chava Yehovha, ni leswaku a ku na
nchumu wo nandziha ku tlula ku yingisa swileriso swa
Yehovha.
28 I ku vangama lokukulu ku landzela Hosi, naswona ku
amukeriwa hi yena i vutomi byo leha.
NDZIMA YA 24
1 Vutlhari byi ta tidzunisa, byi tinyungubyisa exikarhi ka
vanhu va byona.
2 U ta pfula nomu wa yena enhlengeletanweni ya Loyi a
nge Henhla-henhla, a hlula emahlweni ka matimba ya yena.
3 Ndzi humile enon’wini wa Loyi a nge Henhla-henhla,
ndzi funengeta misava kukota papa.
4 Ndzi tshame etindhawini leti tlakukeke, xiluvelo xa mina
xi le phuphu ya mapapa.
5 Mina ndzi ri ndzexe ndzi rhendzele xirhendzevutana xa
tilo, ndzi famba ehansi ka xidziva.
6 Eka magandlati ya lwandle ni le misaveni hinkwayo, ni
le ka vanhu hinkwavo ni matiko hinkwawo, ndzi kume
ndzhaka.
7 Ndzi lave ku wisa eka hinkwaswo leswi, kutani ndzi ta
tshama eka ndzhaka ya mani?
8 Kutani Muvumbi wa swilo hinkwaswo a ndzi nyika
xileriso, ni loyi a ndzi endleke a wisa tabernakela ya mina,
a ku: “Ku tshama ka wena a ku ve eka Yakobe, ni ndzhaka
ya wena eIsrayele.”
9 U ndzi tumbuluxe ku sukela eku sunguleni emahlweni ka
misava, naswona a ndzi nge pfuki ndzi tsandzekile.
10 Ndzi tirhele emahlweni ka yena etabernakeleni yo
kwetsima; kutani ndzi simekiwile eSiyoni.
11 Hilaha ku fanaka, a ndzi wisa emutini lowu
rhandzekaka, + matimba ya mina a ma ri eYerusalema.
12 Ndzi dzime timitsu eka vanhu lava xiximekaka, hambi
ku ri eka xiphemu xa ndzhaka ya Hosi.
13 Ndzi tlakusiwile ku fana ni murhi wa kedari eLibano, ni
murhi wa xiperesi etintshaveni ta Hermoni.
14 Ndzi tlakusiwile ku fana ni murhi wa ncindzu eEni-
Gadi, ni murhi wa rosa eYeriko, ku fana ni murhi wa
mitlhwari wo saseka ensin’wini yo saseka, kutani ndzi kula
ku fana ni murhi wa xihangu ekusuhi ni mati.
15 Ndzi humese nun’hwelo wo nandziha ku fana ni
sinamoni ni aspalathusi, kutani ndzi humesa nun’hwelo wo
nandziha ku fana ni mira leyinene ngopfu, + ku fana ni

galbanum, ni oniksi, ni storax yo tsokombela, + ni ku fana
ni musi wa murhi wa risuna etabernakeleni.
16 Ndzi andlale marhavi ya mina ku fana ni murhi wa
terpentine, marhavi ya mina i marhavi ya ku xiximeka ni
musa.
17 Ku fana ni murhi wa vhinya, ndzi humesa nun’hwelo
wo nandziha, ni swiluva swa mina i mihandzu ya ku
xiximeka ni ya rifuwo.
18 Hi mina manana wa rirhandzu ro saseka, ni ku chava, ni
vutivi, ni ntshembo wo kwetsima;
19 Tanani eka mina, n’wina hinkwenu lava ndzi navelaka,
mi tata mihandzu ya mina.
20 Hikuva xitsundzuxo xa mina xi nandziha ku tlula
vulombe, ni ndzhaka ya mina ku tlula vulombe.
21 Lava va ndzi dyaka va ta va va ha ri ni ndlala, ni lava
ndzi nwaka va ta ha khomiwa hi torha.
22 Loyi a ndzi yingisaka a nge pfuki a khomisiwe tingana,
naswona lava tirhaka hi mina a va nge endli swo biha.
23 Swilo leswi hinkwaswo i buku ya ntwanano wa
Xikwembu lexi tlakukeke ngopfu, ku nga nawu lowu Muxe
a wu leriseke leswaku wu va ndzhaka ya mavandlha ya
Yakobe.
24 U nga karhali ku va ni matimba eHosini; leswaku a ta
mi tiyisa, namarhelani eka yena, hikuva Hosi ya Matimba
Hinkwawo i Xikwembu ntsena, handle ka yena a ku na
Muponisi un'wana.
25 U tata swilo hinkwaswo hi vutlhari bya yena, kukotisa
Fisoni na Tigrisi enkarhini wa mihandzu leyintshwa.
26 U endla leswaku ku twisisa ku andza ku fana na Yufrata,
ku fana na Yordani hi nkarhi wa ntshovelo.
27 U endla leswaku dyondzo ya vutivi yi vonaka tanihi ku
vonakala, ni ku fana na Geyoni enkarhini wa vhinya.
28 Wanuna wo sungula a nga n'wi tivanga hi ku hetiseka;
29 Hikuva miehleketo ya yena yi tlula lwandle, ni
makungu ya yena ya dzika ku tlula vuenti lebyikulu.
30 Ndzi tlhele ndzi huma ku fana ni nambu lowu humaka
enambyeni, ni mugodi lowu nghenaka entangeni.
31 Ndzi ku: “Ndzi ta cheleta ntanga wa mina lowunene
ngopfu, ndzi cheleta ngopfu ntanga wa mina.”
32 Ndzi ta ha endla leswaku dyondzo yi voninga kukota
nimixo, ndzi ta rhumela ku vonakala ka yona ekule.
33 Ndzi ta ha chululela dyondzo yi va vuprofeta, ndzi yi
siya eka malembe hinkwawo hilaha ku nga heriki.
34 Vonani leswaku a ndzi tirhanga hi mina ntsena, kambe
ndzi tirhela hinkwavo lava lavaka vutlhari.
NDZIMA YA 25
1 Ndzi sasekisiwe hi swilo swinharhu, ndzi yima ndzi
sasekile emahlweni ka Xikwembu ni le ka vanhu: vun’we
bya vamakwerhu, rirhandzu ra vaakelani, wanuna ni nsati
lava pfumelelanaka swin’we.
2 Moya wa mina wu venga vanhu va tinxaka tinharhu,
kutani ndzi khunguvanyeka swinene hikwalaho ka vutomi
bya vona: xisiwana lexi tikukumuxaka, xifumi xa muhembi,
ni muoswi wa khale la endlaka.
3 Loko u nga hlengeletanga nchumu evuntshweni bya
wena, xana u nga wu kuma njhani nchumu hi malembe ya
wena?
4 Ku avanyisa ka misisi ya mpunga, ni le ka vanhu va
khale ku tiva xitsundzuxo, i nchumu wo saseka swonghasi!
5 Vutlhari bya vakhalabye byi sasekile swonghasi, ni ku
twisisa ni xitsundzuxo eka vanhu lava xiximekaka.
6 Ntokoto wo tala i harhi ya vakhalabye, naswona ku chava
Xikwembu i ku vangama ka vona.
7 Ku ni swilo swa nhungu leswi ndzi swi avanyiseke
embilwini ya mina leswaku swi tsakisa, naswona xa
vukhume ndzi ta swi vula hi ririmi ra mina: Munhu la
tsakeke hi vana va yena; ni loyi a hanyaka ku vona ku wa
ka nala wa yena.
8 U kahle loyi a tshamaka ni nsati wa ku twisisa, loyi a nga
rhetaka hi ririmi ra yena, ni loyi a nga tirhelangiki wanuna
la nga fanelekiki ku tlula yena.
9 Loyi a kumeke vutlhari, ni loyi a vulavulaka etindleveni
ta lava nga ta yingisa u kahle.
10 Loyi a kumaka vutlhari i nkulu swonghasi! kambe a nga
kona loyi a chavaka HOSI Xikwembu ku tlula yena.
11 Kambe rirhandzu ra Hosi ri tlula hinkwaswo leswaku ri
voninga, loyi a ri khomeke, u ta fanisiwa ni yini?
12 Ku chava Yehovha i masungulo ya rirhandzu ra yena,
ripfumelo i masungulo ya ku namarhela eka yena.
13 Ndzi nyike ntungu wihi na wihi, handle ka ntungu wa
mbilu, ni vubihi byihi na byihi, handle ka vubihi bya
wansati.
14 Ku xaniseka kun’wana ni kun’wana, kambe ku xaniseka
loku humaka eka lava va ndzi vengaka, ni ku rihisela
kun’wana ni kun’wana, kambe ku rihisela ka valala.
15 A ku na nhloko ehenhla ka nhloko ya nyoka; naswona a
ku na vukarhi lebyi tlulaka vukarhi bya nala.
16 A swi antswa ku tshama ni nghala ni dragona, ku ri ni
ku tshama endlwini ni wansati wo homboloka.
17 Vuhomboloki bya wansati byi hundzula xikandza xa
yena, byi endla munyama xikandza xa yena ku fana ni
nguvu yo khwaxa.
18 Nuna wa yena u ta tshama exikarhi ka vaakelani va
yena; loko a swi twa, u ta hefemuteka swinene.
19 Vuhomboloki hinkwabyo i byitsongo eka vubihi bya
wansati, xiphemu xa mudyohi a xi wela ehenhla ka yena.
20 Tanihi leswi ku khandziya ndlela ya sava swi nga
emilengeni ya lava dyuhaleke, + nsati u tele marito eka
wanuna la rhuleke.
21 U nga khunguvanyeki hi ku saseka ka wansati, u nga
n’wi naveli ku titsakisa.
22 Wansati, loko a hlayisa nuna wakwe, u tala ku
hlundzuka, ku pfumala vuxiyaxiya ni ku rhuketeriwa
lokukulu.
23 Wansati wo homboloka u hunguta xivindzi, u endla
xikandza xo tika ni mbilu leyi vavisekeke;
24 Ku sungule xidyoho eka wansati yoloye, naswona
hinkwerhu hi fa ha yena.
25 Mi nga nyiki mati ku hundza; hambi ku ri wansati wo
homboloka a nga ntshunxekanga ku gad ematikweni
mambe.
26 Loko a nga fambi hilaha u lavaka hakona, n’wi tseme
enyameni ya wena, u n’wi nyika papila ra ku dlaya vukati,
u n’wi tshika a famba.
NDZIMA YA 26
1 Ku katekile wanuna loyi a nga ni nsati lonene, hikuva
nhlayo ya masiku ya yena yi ta phindhiwa kambirhi.
2 Wansati la nga ni mahanyelo lamanene u tsakisa nuna
wakwe, kutani yena u ta hetisisa malembe ya vutomi bya
yena hi ku rhula.
3 Nsati lonene i xiavelo lexinene, lexi nga ta nyikiwa hi
lava chavaka Yehovha.

4 Ku nga khathariseki leswaku munhu a fuwile kumbe a ri
xisiwana, loko a ri ni mbilu leyinene eka Hosi, minkarhi
hinkwayo u ta tsaka hi xikandza lexi tsakeke.
5 Ku ni swilo swinharhu leswi mbilu ya mina yi swi
chavaka; kutani eka ra vumune ndzi chava ngopfu: ku
lumbeta ka muti, ku hlengeletana ka ntshungu lowu nga
lawulekiki, ni ku hehliwa ka mavunwa: hinkwaswo leswi
swi bihe ku tlula rifu.
6 Kambe ku vaviseka ka mbilu ni gome i wansati la nga ni
mavondzo hikwalaho ka wansati un’wana, ni ku tlhaviwa
hi ririmi leri vulavulaka ni vanhu hinkwavo.
7 Nsati wo biha i joko leri tsekatsekaka hala ni hala, loyi a
n’wi khomeke u fana ni loko a khome xikhovha.
8 Wansati la dakweke ni la nga ni vukarhi swi vanga ku
hlundzuka lokukulu, naswona a nge tifunengeti tingana ta
yena.
9 Vumbhisa bya wansati byi nga ha tiviwa hi ku
tikukumuxa ka yena ni swirhumbana swa yena swa mahlo.
10 Loko n’wana wa wena wa nhwanyana a nga ri na
tingana, n’wi hlayise hi ku nonon’hweriwa, leswaku a nga
tikhomi hi ndlela yo biha hi ku ntshunxeka ku tlula mpimo.
11 Tivonele tihlo leri nga riki na vuxiyaxiya, u nga hlamali
loko ri ku dyohela.
12 U ta pfula nomu wa yena, kukota mufambi la nga ni
torha loko a kume xihlovo, a nwa mati hinkwawo ekusuhi
na yena, u ta tshama ehansi etlhelo ka rirhangu rin’wana ni
rin’wana, a pfula miseve yin’wana ni yin’wana.
13 Tintswalo ta nsati ti tsakisa nuna wa yena, ni vutlhari
bya yena byi ta nonisa marhambu ya yena.
14 Wansati la miyeleke ni la nga ni rirhandzu i nyiko ya
Hosi; naswona a ku na nchumu lowu nga wa nkoka
swinene ku fana ni mianakanyo leyi dyondzisiweke kahle.
15 Wansati la khomisaka tingana ni la tshembekaka i
tintswalo timbirhi, naswona mianakanyo yakwe ya tiko-
nkulu a yi nge tekiwi yi ri ya nkoka.
16 Ku fana ni dyambu loko ri huma etilweni leri tlakukeke;
swi tano ni hi ku saseka ka nsati lonene eku hleleni ka
yindlu ya yena.
17 Kukotisa ku vonakala loku baseke ehenhla ka
xikhomela-ndhawu xo kwetsima; swi tano ni hi ku saseka
ka xikandza eka malembe lama vupfeke.
18 Ku fana ni tiphuphu ta nsuku leti nga ehenhla ka
swiseketelo swa silivhere; swi tano ni milenge yo saseka
leyi nga ni mbilu leyi nga cinciki.
19 N'wananga, hlayisa xiluva xa malembe ya wena xi
hanye kahle; naswona u nga nyiki matimba ya wena eka
valuveri.
20 Loko u kume ndzhaka leyi vekaka mihandzu ensin’wini
hinkwayo, yi byala hi mbewu ya wena, u tshemba vunene
bya swifuwo swa wena.
21 Kutani rixaka ra wena leri u ri siyaka ri ta kurisiwa, ri ri
ni ku tshemba ka rixaka ra rona lerinene.
22 Nghwavava u ta tekiwa tanihi machava; kambe wansati
la tekiweke i xihondzo xo lwisana ni rifu eka nuna wa yena.
23 Wansati wo homboloka u nyikiwa wanuna wo
homboloka a va xiphemu xa yena, kambe wansati la
chavaka Xikwembu u nyikiwa loyi a chavaka Yehovha.
24 Wansati la nga tshembekiki u tekela ehansi tingana,
kambe wansati wo tshembeka u ta xixima nuna wa yena.
25 Wansati la nga riki na tingana u ta hlayiwa tanihi
mbyana; kambe loyi a khomisiweke tingana u ta chava
HOSI Xikwembu.
26 Wansati la xiximaka nuna wa yena ú ta avanyisiwa hi
vutlhari eka hinkwavo; kambe loyi a n'wi khomisaka
tingana hi ku tikukumuxa ka yena, u ta tekiwa a nga chavi
Xikwembu.
27 Ku ta laviwa wansati la huwelelaka ni ku rhuketeriwa
leswaku a hlongola valala.
28 Ku ni swilo swimbirhi leswi khomisaka mbilu ya mina;
wa vunharhu wa ndzi hlundzukisa: Munhu wa nyimpi la
xanisekaka evuswetini; ni vavanuna va ku twisisa lava nga
vekiwangiki; ni loyi a vuyaka eku lulameni a ya
exidyohweni; HOSI Xikwembu xi lunghiselela munhu wo
tano leswaku a ta tlhava.
29 Muxavisi a nga ka a nga endli leswo biha; naswona
huckster a yi nge ntshunxekanga eka xidyoho.
NDZIMA YA 27
1 Vo tala va dyohile hi mhaka leyitsongo; loyi a lavaka ku
tala, u ta hundzuluxa mahlo yakwe.
2 Ku fana ni xipikiri lexi namarhelaka swinene exikarhi ka
swihlanganisi swa maribye; hi ndlela yoleyo xidyoho xi
namarhela exikarhi ka ku xava ni ku xavisa.
3 Loko munhu a nga tikhomi hi matimba eku chaveni ka
Yehovha, yindlu yakwe yi ta mbundzumuxiwa ku nga ri
khale.
4 Ku fana ni loko munhu a sefa hi sefo, thyaka ri sala;
hikwalaho thyaka ra munhu eka mbulavulo wa yena.
5 Ndzilo wu kambela swibya swa muvumbi; hikwalaho ku
ringiwa ka munhu ku le ku anakanyisiseni ka yena.
6 Mihandzu yi vula loko murhi wu ambariwile; swi tano ni
hi ku vulavula ka ku tikukumuxa embilwini ya munhu.
7 U nga dzunisi munhu u nga si n'wi twa a vulavula;
hikuva lowu i ndzingo wa vanhu.
8 Loko u landzela ku lulama, u ta ku kuma, u n'wi ambala
kukota nguvu yo leha yo vangama.
9 Tinyenyana ti ta tirhisa leswi fanaka na tona; hi ndlela
yoleyo ntiyiso wu ta tlhelela eka lava tiendlaka eka yena.
10 Ku fana ni nghala yi rindza xiharhi lexi xi yi dyaka;
kutani xidyoho hikwalaho ka lava endlaka leswo
homboloka.
11 Nkulumo ya munhu la chavaka Xikwembu minkarhi
hinkwayo yi ni vutlhari; kambe xiphukuphuku xi cinca
kukota n’weti.
12 Loko u ri exikarhi ka lava nga tlharihangiki, hlayisa
nkarhi; kambe tshama u ri exikarhi ka vanhu lava twisisaka.
13 Mavulavulelo ya swiphukuphuku ya karhata, naswona
ntlango wa swona i vudyoho bya vudlakuta.
14 Mavulavulelo ya loyi a hlambanyaka ngopfu ma yimisa
misisi yi ololoka; naswona ku holova ka vona ku endla
leswaku munhu a yimisa tindleve.
15 Ku holova ka lava tikukumuxaka i ku halata ngati,
naswona ku rhuketela ka vona ku vava swinene endleveni.
16 Loyi a tshubulaka swihundla u lahlekeriwa hi ku
dzuneka; naswona a nge pfuki a kume munghana
emianakanyweni ya yena.
17 Rhandza munghana wa wena, u tshembeka eka yena,
kambe loko u xenga swihundla swa yena, u nga ha n'wi
landzeli.
18 Hikuva tanihi leswi munhu a dlayeke nala wakwe; u
lahlekeriwe hi rirhandzu ra warikwenu.
19 Ku fana ni loyi a tshikaka xinyenyana evokweni rakwe,
u tshike warikwenu a famba, u nga ha n’wi tlheriseli

20 Mi nga ha n’wi landzeli, hikuva u le kule ngopfu; u fana
ni ximanga lexi balekeke entlhan’wini.
21 Loko ku ri xilondza, xi nga ha bohiwa; kutani endzhaku
ka ku rhuketela ku nga va na ku vuyelelana, kambe loyi a
xengaka swihundla a nga na ntshembo.
22 Loyi a pfotlosaka mahlo u endla leswo biha;
23 Loko u ri kona, u ta vulavula hi ndlela yo nandziha, u ta
tsakela marito ya wena;
24 Ndzi venge swilo swo tala, kambe a ku na nchumu lowu
fanaka na yena; hikuva HOSI Xikwembu xi ta n'wi venga.
25 Loyi a hoxaka ribye ehenhla, u ri hoxela enhlokweni ya
yena; kutani xitlhavi xa vuxisi xi ta endla timbanga.
26 Loyi a celaka mugodi ú ta wela eka wona, kutani loyi a
vekaka ntlhamu u ta khomiwa eka wona.
27 Loyi a endlaka vubihi, byi ta n'wi wela, a nge tivi
leswaku byi huma kwihi.
28 Ku hlekula ni ku sandziwa swi huma eka lava
tikukumuxaka; kambe ku rihisela, kukota nghala, ku ta va
rindza.
29 Lava tsakaka hi ku wa ka lavo lulama va ta khomiwa hi
ntlhamu; kutani ku xaniseka ku ta va dlaya va nga si fa.
30 Vubihi ni vukarhi, leswi i manyala; mudyohi u ta va na
swona havumbirhi bya swona.
NDZIMA YA 28
1 Loyi a rihiselaka u ta kuma ku rihisela eka Hosi, kunene
u ta tsundzuka swidyoho swa yena.
2 Rivalela warikwenu ku vaviseka loku a ku endleke kona,
swidyoho swa wena na swona swi ta rivaleriwa loko u
khongela.
3 Munhu un’wana u venga un’wana, xana u kombela ku
rivaleriwa eka Hosi?
4 A nga kombisi tintswalo eka munhu la fanaka na yena,
xana u kombela ku rivaleriwa swidyoho swa yena n'wini?
5 Loko loyi a nga nyama ntsena a wundla rivengo, i mani
la nga ta kombela ku rivaleriwa swidyoho swa yena?
6 Tsundzuka makumu ya wena, vulala a byi hele;
tsundzuka ku onhaka ni rifu, mi tshama eka swileriso.
7 Tsundzuka swileriso, u nga tshuki u rhwexa makhombo
eka munhu-kuloni, u tsundzuka ntwanano wa Loyi a nge
Henhla-henhla, u pfotlosa mahlo hi ku pfumala vutivi.
8 Papalata ku holova, u ta hunguta swidyoho swa wena,
hikuva munhu la hlundzukeke u ta pfuxa timholovo;
9 Munhu wa xidyoho u karhata vanghana, a holova
exikarhi ka lava nga ni ku rhula.
10 Ku fana ni mhaka ya ndzilo, wu pfurha hi ndlela leyi
fanaka; ku hlundzuka ka yena ku tlakuka hi ku ya hi rifuwo
ra yena; naswona loko lava lwaka va ri ni matimba, va ta
ya va pfurha.
11 Mpfilumpfilu wa xihatla wu pfurhetela ndzilo, ku lwa hi
xihatla ku halata ngati.
12 Loko u pfurheta ntlhavelo, wu ta pfurha, loko wo wu
tshwutela wu ta tima, kutani leswi haswimbirhi swi huma
enon’wini wa wena.
13 Rhukana muhleveri ni wa tindzimi timbirhi, hikuva lava
fanaka va lovise lavo tala lava a va ri ni ku rhula.
14 Ririmi ro rhuketela ri karhate vo tala, ri va hlongola ku
suka eka tiko rin’wana ku ya eka rin’wana, ri
mbundzumuxe miti ya matimba, ri mbundzumuxa tindlu ta
vanhu lavakulu.
15 Ririmi leri rhuketelaka ri hlongole vavasati lavanene, ri
va tsona mintirho ya vona.
16 Loyi a yingisaka, a nge pfuki a kume ku wisa, a nga ka
a nga tshami a rhulile.
17 Ku biwa ka xibakele ku endla swivati enyameni, kambe
ku ba ka ririmi ku tshova marhambu.
18 Vo tala va wile hi banga, kambe a hi vo tala lava wile hi
ririmi.
19 U kahle loyi a sirhelelaka hi chefu ya kona; loyi a nga
kokangiki joko ra wona, hambi ku ri ku bohiwa hi
tintambhu ta yena.
20 Hikuva joko ra wona i joko ra nsimbi, ni tintambhu ta
rona i tintambhu ta koporo.
21 Rifu ra rona i rifu ro biha, sirha a ri antswa ku ri tlula.
22 A ri nge fumi lava chavaka Xikwembu, naswona a va
nge hisiwi hi malangavi ya rona.
23 Lava tshikaka Yehovha va ta wela eka wona; wu ta
pfurha eka vona, wu nga timeki; wu ta rhumiwa ehenhla ka
vona kukota nghala, wu va dya kukota nghala.
24 Languta leswaku u rhendzela ndzhaka ya wena hi mitwa,
u boha silivhere ya wena ni nsuku.
25 U pima marito ya wena hi xikalo, u endla nyangwa ni
xisirhelelo xa nomu wa wena.
26 Tivonele, u nga tshuki u rhelela hi yona, leswaku u nga
weli emahlweni ka loyi a etleleke.
NDZIMA YA 29
1 Loyi a nga ni tintswalo u ta lomba nakulobye; loyi a
tiyisaka voko ra yena u hlayisa swileriso.
2 Lomba warikwenu hi nkarhi wa xilaveko xa yena, u
tlhela u hakela warikwenu hi nkarhi lowu faneleke.
3 Hlayisa rito ra wena, u tirhisana na yena hi ku tshembeka,
u ta kuma leswi lavekaka eka wena minkarhi hinkwayo.
4 Vo tala, loko va lombiwe nchumu, va wu hlayela
leswaku wu kumiwile, kutani va va veka ekhombyeni leri
va pfuneke.
5 Ku kondza a amukela, u ta tswontswa voko ra munhu;
naswona hikwalaho ka mali ya muakelani wa yena u ta
vulavula hi ku titsongahata, kambe loko a fanele ku hakela,
u ta lehisa nkarhi, a tlherisela marito ya gome, a vilela hi
nkarhi.
6 Loko a hlula, a nga ka a nga wu kumi hafu ya yona, u ta
hlayiwa onge u yi kumile, loko a nga yi kumi, u n'wi
tsonile mali ya yena, u n'wi kumile nala handle ka
xivangelo, u n'wi hakela hi ku rhukana ni swisirhelelo swa
swisirhelelo; naswona hikwalaho ka ku xiximeka u ta n’wi
khomisa tingana.
7 Hikokwalaho, vo tala va arile ku lomba mali hikwalaho
ka ku xanisiwa ka vavanuna van’wana, hi ku chava ku
kanganyisiwa.
8 Nilokoswiritano, tiyisela munhu loyi a nga evuswetini, u
nga hlweli ku n'wi komba tintswalo.
9 Pfuna xisiwana hikwalaho ka xileriso, mi nga xi fularheli
hikwalaho ka vusweti bya xona.
10 Lahlekeriwe hi mali ya wena hikwalaho ka makwenu ni
munghana wa wena, naswona yi nga tshuki yi rhurhumela
ehansi ka ribye leswaku yi lahleka.
11 Hlengeleta xuma xa wena hi ku landza swileriso swa
Loyi a nge Henhla-henhla, xi ta ku tisela ku vuyeriwa ku
tlula nsuku.
12 Pfala tinyiko ta tintswalo etindlwini ta wena ta
vuhlayiselo, kutani yi ta ku kutsula emaxangwini
hinkwawo.

13 Ri ta ku lwela ni valala va wena ku antswa ku tlula
xitlhangu xa matimba ni fumu ro tiya.
14 Munhu wo tshembeka u tiyiseka eka munhu-kulobye,
kambe loyi a nga ni vuxiyaxiya u ta n’wi tshika.
15 U nga rivali vunghana bya mutiyisi wa wena, hikuva u
nyikerile vutomi bya yena hikwalaho ka wena.
16 Mudyohi u ta herisa ndzhaka leyinene ya xitiyisekiso xa
yena.
17 Loyi a nga ni mianakanyo yo ka a nga nkhensi, u ta
n’wi siya ekhombyeni leri n’wi poniseke.
18 Ku tiyiseka ku herise rifuwo ro tala lerinene, ri va
tsekatsekisa ku fana ni magandlati ya lwandle;
19 Munhu wo homboloka loyi a tlulaka swileriso swa Hosi
u ta wela eka xitiyisekiso, naswona loyi a tiendlaka ni ku
landzela ntirho wa vanhu van’wana leswaku a vuyeriwa, u
ta wela etimhakeni.
20 Pfuna warikwenu hi ku ya hi matimba ya wena, u
tivonela leswaku wena u nga weli eka leswi fanaka.
21 Nchumu lowukulu wa vutomi i mati, ni xinkwa, ni
swiambalo, ni yindlu yo funengeta tingana.
22 Vutomi bya xisiwana exiyin’weni xo biha byi antswa ku
tlula mali yo olova endlwini ya munhu un’wana.
23 Ku nga khathariseki leswaku i switsongo kumbe swi
tele, khoma u eneriseka, leswaku u nga yingisi ku
rhuketeriwa ka yindlu ya wena.
24 Hikuva i vutomi byo biha ku famba-famba hi yindlu ni
yindlu, hikuva laha u nga muendzi, a wu na xivindzi xo
pfula nomu wa wena.
25 U ta titsakisa, u dya, u nga nkhensi, ku tlula kwalaho u
ta twa marito yo vava.
26 Tana, wena muendzi, u ta lunghisa tafula, u ta ndzi
phamela leswi u swi lunghiseleleke.
27 Nyika ndhawu, wena muendzi, munhu la xiximekaka;
makwerhu wa mina u ta ku ta etlela, kutani ndzi lava
yindlu ya mina.
28 Swilo leswi swa vava eka munhu wa ku twisisa; ku
rhuketeriwa ka kamara ra le kaya, ni ku rhuketeriwa ka
mudyeleki.
NDZIMA YA 30
1 Loyi a rhandzaka n’wana wakwe, u n’wi twa nhonga
minkarhi yo tala, leswaku eku heteleleni a ta tsaka ha yena.
2 Loyi a tshinyaka n'wana wa yena, u ta tsaka eka yena, u
ta n'wi tsaka exikarhi ka lava a va toloveleke.
3 Loyi a dyondzisaka n'wana wa yena, u vavisa nala, kutani
u ta n'wi tsaka emahlweni ka vanghana va yena.
4 Hambiloko tata wakwe a fa, u fana ni loko a nga fi,
hikuva u siye un’wana la fanaka na yena.
5 Loko a ha hanya, u n’wi vonile a tlhela a n’wi tsaka;
6 U siye murihiseri eka valala va yena, ni loyi a nga ta
tlherisela musa eka vanghana va yena.
7 Loyi a nga n'wana wa yena ku tlula mpimo, u ta boha
timbanga ta yena; kutani marhumbu ya yena ma ta
karhateka hi xirilo xin’wana ni xin’wana.
8 Hanci leyi nga tshovekiki yi va ni nhloko, kutani n’wana
la siyiweke a ri yexe u ta va hi vomu.
9 Koka n'wana wa wena, u ta ku chavisa, tlanga na yena, u
ta ku tika.
10 U nga hleki na yena, leswaku u nga vi na gome na yena,
u nga tshuki u rhurhumela meno ya wena eku heteleleni.
11 Mi nga n’wi ntshunxekanga loko a ha ri vuntshwa, u
nga n’wi pfuxi tihlo eka vuphukuphuku bya yena.
12 Nkhinsama nhamu yakwe loko a ha ri ntsongo, u n’wi
ba ematlhelo loko a ha ri n’wana, leswaku a nga nonon’hwi,
a nga ku yingisi, kutani hi ndlela yoleyo a tisa gome
embilwini ya wena.
13 Tshinya n'wana wa wena, u n'wi khoma hi matimba,
leswaku mahanyelo ya yena ya manyala ma nga ku
khunguvanyisa.
14 Xisiwana xa antswa, xi hanye kahle naswona xi tiyile hi
vumbiwa, ku tlula munhu la fuweke la xanisekaka emirini
wa yena.
15 Rihanyo ni rifuwo lerinene ra miri swi tlula nsuku
hinkwawo, ni miri lowu tiyeke wu tlula rifuwo leri nga
pimekiki.
16 A ku na rifuwo leri tlulaka miri lowu hanyeke kahle, ni
ntsako lowu tlulaka ntsako wa mbilu.
17 Rifu ra antswa ku tlula vutomi byo vava kumbe vuvabyi
lebyi hambetaka.
18 Swakudya swo nandziha leswi cheriweke enon’wini
lowu pfaleriweke, swi fana ni nyama leyi pfanganisiweke
esirheni.
19 Xana gandzelo ra xifaniso xi pfuna yini? hikuva a yi swi
koti ku dya ni ku nun'hwela, na loyi a xanisiwaka hi Hosi u
tano.
20 U vona hi mahlo, a konya, kukota mutsheniwa loyi a
angarhaka nhwana a hefemulela ehenhla.
21 U nga tinyikeli ku tika, u nga tikarhati hi makungu ya
wena.
22 Ku tsaka ka mbilu i vutomi bya munhu, ku tsaka ka
munhu ku lehisa masiku ya yena.
23 Rhandza moya-xiviri wa wena n’wini, u chavelela
mbilu ya wena, u susa ku vilela ekule na wena, hikuva
gome ri dlaye vo tala, a ku na vuyelo bya kona.
24 Mavondzo ni vukarhi swi pfuxeta vutomi, naswona ku
tivonela swi tisa ku dyuhala ku nga si fika nkarhi.
25 Mbilu leyi tsakeke ni leyinene yi ta khathalela nyama ni
swakudya swa yona.
NDZIMA YA 31
1 Ku langutela rifuwo swi dya nyama, ku khathalela ka
yona ku hlongola vurhongo.
2 Ku langutela nkhathalelo a swi nge pfumeleli munhu ku
etlela, tanihi leswi vuvabyi lebyi vavaka byi tshovaka
vurhongo.
3 Lava fuweke va tirha ntirho lowukulu eku hlengeleteni
ka rifuwo; kutani loko a wisa, u tala hi swakudya swa yena
swo nandziha.
4 Xisiwana xi tirha hi matimba endhawini ya xona ya
vusiwana; naswona loko a tshika, wa ha pfumala.
5 Loyi a rhandzaka nsuku a nga ka a nga endliwi la
lulameke, naswona loyi a landzelaka ku onhaka u ta kuma
leswi ringaneke.
6 Nsuku wu lovise vo tala, ku lovisiwa ka vona a ku ri
kona.
7 I xikhunguvanyiso eka lava va humeselaka yona
magandzelo, xiphukuphuku xin’wana ni xin’wana xi ta
tekiwa na xona.
8 Ku katekile la fuweke la kumekaka la nga riki na xivati,
la nga laviki nsuku.
9 I mani? hi ta n'wi vula la katekisiweke, hikuva u endlile
swilo swo hlamarisa exikarhi ka vanhu va yena.
10 I mani loyi a ringetiweke ha swona, kutani a kumiwa a
hetisekile? kutani a a tidzunise. I mani loyi a nga

Tsonga - Ecclesiasticus the Wisdom of Jesus the Son of Sirach.pdf

Tsonga - Ecclesiasticus the Wisdom of Jesus the Son of Sirach.pdf

Recommended

Recommended

More Related Content

More from Filipino Tracts and Literature Society Inc.

More from Filipino Tracts and Literature Society Inc. (20)

Tsonga - Ecclesiasticus the Wisdom of Jesus the Son of Sirach.pdf