1. 10 Opinie
DE TIJD l WOENSDAG 13 JULI 2011
Zwitserland kan
Het Zwitsers model is ook bij uitstek een con-
sensusmodel. Elk probleem wordt vanuit elke COLUMN
mogelijke invalshoek geanalyseerd en opnieuw
bediscussiërd, todat uiteindelijk een meerderheid
akkoord kan gaan met een voorstel. Voor zaken
JOHAN ALBRECHT
die het kantonaal niveau overstijgen, probeert
men allianties te vormen met andere kantons. Dat
België gidsen
kan over de taalgrenzen heen, bijvoorbeeld de
grote steden die gelijkaardige belangen hebben,
of de bergkantons voor agrarische zaken. Opslorpend
Het Belgische model is daarentegen per defi-
nitie conflictueel, doordat het één tegen één is, en
CONFLICTUEEL
vermogen
wat de ene wint, lijkt de ander te verliezen. Het Tijdens de koopjesstrooptochten verpozen er-
zou in België bijvoorbeeld een ander beeld geven varen shoppers graag even op een terras of plein-
als het de provincies zouden zijn die de macht
hebben in plaats van de deelstaten. Misschien zou tje dicht bij de winkelstraten. De mooie draag-
bijvoorbeeld het rijkere Waals-Brabant zich dan tassen van de grote ketens bewijzen dat al een
meer verbonden voelen met de sociaal-economi-
België maakt zijn zoveelste ‘rien-ne-va-plus’-moment mee en lijkt politiek nu al meerdere jaren op een stuurloos schip. Het blijft sche belangen van de Vlaamse provincies. mooi parcours is afgelegd. Vorige week werden
Taalkwesties zijn er ook nauwelijks. Er zijn op de Gentse Kouter enkele bankjes tussen de
verbazend dat er niet meer gekeken wordt naar het Zwitserse model. vier tweetalige kantons. De taal van het kanton is
ingeschreven in de lokale grondwet en daar valt puffende shoppers ingenomen door een groepje
Z
dus niet over te praten. Zo vermeldt Genève in net aangekomen vreemdelingen met al hun spul-
zijn grondwet dat Frans de bestuurstaal is. Daar-
witserland heeft heel wat gemeen Stad, Genève, Zürich, Vaud) een redelijk flink be- mee weten de 50 procent buitenlanders, die vaak len in anonieme tassen en stevige vuilzakken. Ze
met België. Er zijn de verschillende drag aan financiële transfers aan de armere kan- een andere moedertaal hebben, waar ze aan toe leken net afgeleverd door hun transporteur uit
taalgroepen, die net als in België de tons (Uri, Jura, Wallis). Het bedrag wordt zo be- zijn. Je kan gerust bellen in het Engels (iemand
facto gescheiden naast elkaar leven, paald dat de armere kantons na ontvangst van de vinden die Duits spreekt zal wat moeilijker zijn) Roemenië of Bulgarije. Zij komen niet naar Gent
elkaars taal niet kunnen of willen transfers op een niveau komen van 85 procent en men zal je proberen te helpen, maar je moet
omwille van de koopjes, maar zoeken een betere
spreken en elk hun aparte eigen me- van het Zwitserse gemiddelde. De verdeelsleutel geen rechten opeisen.
dia hebben. Er zijn vier officiële talen en negen of- houdt ook rekening met objectieve handicaps zo- De verschillen in politieke voorkeur tussen de toekomst. Misschien zijn ze deskundig ingelicht
ficiële schrijfwijzen voor het land, waaronder als geografische factoren (de bergregio’s) en kantons zijn groot maar niet zo extreem als in Bel-
over de periodieke regularisaties, de opvang in
zelfs een in het latijn (de CH van op de auto’s). sociodemografische (agglomeraties). Om de vier gië. De etiketten hebben bovendien een andere
De socio-economische en politieke voorkeu- jaar worden de fondsen opnieuw bekeken. Alles betekenis. Politiek situeert alles zich een stuk hotelkamers of het
ren verschillen net als in België sterk tussen de wordt op een zakelijke manier becijferd en beslist. meer naar rechts. Het programma van de Zwitser-
twee grote taalregio’s. Zo is Duitstalig Zwitserland Niemand tekent een blanco cheque. De Zwit- se socialische partij zit eerder op het vlak van de Belgische aanbod van
maatschappelijk en economisch veel conservatie- sers houden van statistiek en duidelijke cijfers. CD&V. Zo werd de stad Genève de jongste jaren uitkeringen dat jaar-
ver en eurosceptischer dan Franstalig Zwitser- Het eerste wat zij volgens mij zouden doen in Bel- door socialisten bestuurd, maar dat belet niet dat
land. Net als in België zijn er redelijk grote ver- Patrick Soetens gië, is objectief de transfers berekenen, zodat daar zij zich voluit inspant in het verdedigen van het fi- lijks toegankelijk
schillen in welvaart tussen de armere bergkan- al geen discussie meer over kan bestaan. nanciële centrum en werkt aan belastingverlagin- wordt gemaakt voor
■ Werkt voor Keytrade Bank in Genè-
tons en de rijke stedelijke kantons. gen voor bedrijven om concurrentieel te blijven.
Er bestaat in Zwitserland met andere woorden ve. Hij schrijft deze bijdrage in eigen DEMOCRATIE Het beleid is hier veel pragmatischer en veel vele duizenden nieuw-
een cocktail met dezelfde ingrediënten die kun- naam. Wat democratisch karakter en minder doctrinair. Zeker de partij- komers.
nen leiden tot dezelfde impasse. Maar paradoxaal ■ Denkt dat Zwitserland België de respect voor de kiezer betreft, kan Zwitserland is programma’s van de Parti Socialiste
genoeg is Zwitserland een van de meest welvaren- weg kan tonen naar een nieuw elan. de Belgische politiek ook iets opste- of cdH zouden bijna als extreem- In het eengemaakte
de, politieke meest stabiele en best draaiende eco- ken van het uniek Zwitserse sys- een cocktail links worden beschouwd en gevaar- Europa leven nog altijd
nomieën ter wereld. Terwijl België verdrinkt on- teem van absolute democratie. El- met dezelfde lijk voor de welvaart.
der een overheidsbeslag dat tot de hoogste ter we- ders is dit moeilijk voor te stellen, Kan ons miljoenen gezinnen in
reld behoort, kan Zwitserland uitpakken met een maar echt elk onderwerp wordt be- ingrediënten, BESCHEIDENHEID systeem jaar- erbarmelijke toestan-
van de laagste percentages belastingdruk in de Elk kanton kan zijn eigen politieke voorkeuren slist door de Zwitser zelf. Dat gaat maar die leiden Inspiratie voor het Belgische po-
OESO. Er gaat tegenwoordig ook geen maand dus volledig tot uiting brengen. En reken maar dat van de openingsuren van winkels of litieke bestel zit er zeker ook in de
lijks tienduizen- den, zonder sanitaire
voorbij of Zwitserland haalt een nieuwe gouden dat gebeurt. De vennootschaps- of personen- een nieuwe tramlijn op lokaal ni- niet tot een bescheidenheid van de politiek en den nieuwe en voorzieningen of elek-
medaille in de internationale vergelijkingen tus- belastingen tussen de duurste en goedkoopste veau over roken op café of meer En- impasse, zoals de politieke partijen. De regering voornamelijk
sen landen. De ene maand wordt Zwitserland kantons verschilt een factor één tot drie. Een al- gels leren op kantonaal niveau tot telt slechts zeven leden en het triciteit. Voor die ge-
door het Wereld Economisch Forum tot meest leenstaande betaalt tot drie keer meer belastingen en met of de btw dient verhoogd op in België. bondspresidentschap is een jaarlijk- ongeschoolde zinnen opent het Bel-
concurrentiële economie ter wereld uitgeroepen, in bijvoorbeeld Genève dan in Zug. Er wordt een het federale niveau. Uiteindelijk se beurtrol. Niemand voelt zich be-
de andere maand blijkt Zwitserland wereldwijd harde concurrentiestrijd gevoerd tussen de kan- heeft de Zwitser het laatste woord. Als het volk nadeeld, de nadruk ligt veel meer op beleid dan op
gezinnen gische leefloon de deu-
het nummer één op het vlak van innovatie. tons, die maximaal proberen bedrijven naar zich weigert, moet de regering haar huiswerk opnieuw persoonlijkheden, die nauwelijks bekend zijn. absorberen? ren van het paradijs op
toe te trekken met aantrekkelijke voorwaarden. maken. Politiek bedrijven gebeurt veel meer low pro-
DECENTRALISATIE Maar ook de werkloosheidsduur of hoe het on- Die democratische vrijheid en het recht om te file. Parlementslid zijn in de nationale raad en de aarde. Bovenop de in-
Hoe is het dan geregeld? Wat meteen opvalt in derwijs geregeld is, verschilt sterk. Niemand heeft worden gehoord beschouwen de Zwitsers als een kantonsraad is bijvoorbeeld een parttime bezig- tra-Europese migra-
het federale Zwitserland, is de grote decentralisa- daar een probleem mee. Als het ene kanton veel grondrecht en de basis van de stabiliteit en wel- heid. Het parlement heeft maar vier sessies van
tie van bevoegdheden. De basis is het subsidiari- meer sociale accenten wenst te leggen dan een an- vaart. Het is een geweldig complex en traag sys- drie weken per jaar en de leden krijgen enkel een tiestromen komt de recente instroom van mi-
teitsprincipe, waarbij een hoger niveau slechts der kanton, kan het dat zonder probleem. Maar teem, maar het maakt wel dat een grote verbon- bescheiden dagvergoeding voor effectief gepres- granten uit landen zoals Tunesië en Egypte. Die
bevoegdheden krijgt als die niet op een lager ni- de rekening van het gekozen beleid dient wel denheid heerst met het land. De staat heeft maar teerde zitdagen en een beperkte onkostenvergoe-
veau kunnen worden geregeld. Bevoegdheden steeds zelf te worden betaald. de macht die het volk hem toekent. Na de verkie- ding. Behalve de zeven leden van de bondsraad zal wellicht zeer sterk toenemen. Het aanbod van
zijn ook altijd netjes afgebakend. Ofwel is iets fe- zingen iets anders uitvoeren dan wat je voordien zijn er weinig fulltime politici en de meesten heb-
TRANSFERS kandidaat-migranten naar het rijke Europa lijkt
deraal geregeld, ofwel is het kantonaal ofwel ge- gezegd hebt, kan niet. ben een job als advocaat, leraar, arts. Ze staan met
meentelijk. Maar niet van alles een beetje. Het mooie is echter dat fiscale concurrentie Daarbij dient opgemerkt dat je wel Zwitser twee voeten in de dagelijkse praktijk, wat het par- onbeperkt, terwijl het absorptievermogen van
De meeste bevoegdheden en het belangrijkste niet in de weg staat van een solidariteit tussen rij- moet zijn om te mogen stemmen op kantonaal of lementaire werk ten goede komt. In vergelijking
deel van de uitgaven bevinden zich op het vlak van kere en armere regio’s. Zo wordt er door de bonds- federaal vlak. De Zwitserse nationaliteit verwer- met Zwitserland is het aantal fulltime politici in het oude Europa onderhevig is aan budgettaire
de kantons. Die hebben hun eigen grondwet en raad - de zevenkoppige federale regering - een be- ven is een privilege dat slechts onder erg strenge België redelijk hallucinant. en andere beperkingen.
parlement, bepalen hun eigen directe belastin- drag bepaald aan solidariteit (momenteel 3 mil- voorwaarden en na een lange en dure procedure Voor mij is duidelijk dat het Zwitserse model
gen, regelen het onderwijs en justitie en voeren jard Zwitserse frank per jaar tussen 2008 en kan worden bekomen, als sluitstuk van een ge- de juiste weg kan tonen naar een nieuw elan voor Tussen 2004 en 2010 steeg de toename van
hun sociaal en economisch beleid. 2011). Zo betalen de rijke kantons (Zug, Basel- slaagde integratie. België. het aantal gezinnen in ons land van 30.000 per
jaar naar 50.000 per jaar. Die aangroei is vooral
het gevolg van externe migratie. Als dat migra-
tieritme aanhoudt, tellen we tegen 2020 bijna
GESPOT DE OPINIE VAN een half miljoen bijkomende gezinnen in ons al
ZAK
JOHN COUSTAS
GRIEKS SCHEEPSMAGNAAT dichtbevolkte landje. Waar kunnen die mensen
wonen, enzovoort?
De Griekse tragedie ondernemende activi-
zou zijn begonnen toen teit werd gediaboli- Van de huidige instroom is voorlopig nog
het land in 2001 toe- seerd en winst nastre- steeds een aanzienlijk deel goed geschoold en af-
trad tot de eurozone. ven uit den boze was.
Athene kon toen lenen De bevolking wijsma- komstig uit de buurlanden. Wel lijkt het aandeel
tegen een rente op ken dat de rijken wel van ongeschoolde migranten toe te nemen. Dan
maat van Berlijn en het zullen betalen, is wel
stapelde de schulden heel populistisch. 30 volgt de onvermijdelijke vraag of ons huidige sys-
op tot 155 procent van
het bbp. Maar de rot Tijd dat de procent van de Grieken
is zelfstandige, het be-
teem een jaarlijkse instroom van tienduizenden
begon al in 1974, toen
de politici in een geher-
Grieken zelf grip ‘rijk’ wordt zo wel
heel breed. Al wie in-
nieuwe en voornamelijk ongeschoolde gezinnen
democratiseerd land iets doen, en vesteringen overwoog,
kan absorberen?
de staat begonnen uit
te breiden om hun in- dat beter doen. werd beschouwd als
een bloedzuiger. Ieder-
De huidige migratiedruk valt samen met een
toenemende dualiteit in onze economie. Het Eu-
vloed te vergroten. Dat een is het er nu over
proces versnelde na eens dat de Griekse ropa van vandaag heeft het zeer moeilijk om on-
1981, toen de Grieken privésector moet groei-
geschoolden te integreren in het economische
hun eerste socialisti- en, maar niemand
sche regering kregen. vraagt de sector wat circuit. De steenkoolmijnen zijn al lang dicht, de
Het socialisme in Griekenland betekende le- nodig is om investeringen aan te moedigen.
landbouw is een kleine kapitaalintensieve sector
ningen krijgen. En de politici - van alle pluima- Niemand luistert. Het verwondert me dat ie-
ge - zijn nooit eerlijk geweest over de echte dereen de mond vol heeft over privatiseren en geworden en de industrie zoekt vandaag vooral
toestand. Met de uitbreiding van de staat investeren in Griekenland, terwijl iedereen
kwam er ook een systeem van overheidssub- weet dat het in de huidige constellatie onmo- flexibele kenniswerkers. Dan zijn er ook nog de
sidies - en ik reken daar ook de EU-subsidies gelijk is. Griekenland heeft heel wat potentiële huidige begrotingsproblematiek en de bijko-
toe - dat meer kwaad dan goed doet. Als je troeven, zoals klimaat, landbouw, energie en
iets creëert met nul ondernemingsrisico, doe toerisme, maar of reddingen zullen helpen, is mende kosten van de vergrijzing. Je zou als Belg
je dat om gebruik te maken van die geldpot- naast de kwestie zolang onduidelijk is wat voor minder willen migreren. Maar naar waar?
ten, niet om iets productiefs te scheppen. Griekenland zelf bereid is te doen.
Lange tijd werd geld uitgegeven terwijl elke ■ Deze opinie is gespot in The Wall Street Journal. ■ Johan Albrecht is senior fellow aan het Itinera Institute en
hoogleraar economie aan de Universiteit Gent.
COLOFON DE TIJD
ADRES ABONNEMENTEN & DISTRIBUTIE REDACTIE REKENING ADVERTENTIES ALGEMEEN DIRECTEUR OPERATIONEEL DIRECTEUR FINANCIEEL DIRECTEUR REDACTIEDIRECTEUR REDACTIEMANAGER
Mediafin, Tel. 0800/55.150, Tel. : +32 (0)2 423.18.40, Fax: +32 (0)2 423.18.15 Mediafin: 412-7058051-21 Trustmedia Dirk Velghe Dieter Haerens Arnaud Delmarcelle Frederik Delaplace Olivier Ditroia
Havenlaan 86c, bus 309 1000 Brussel Fax +32 (0)2 454.28.32, Lezers: reacties@tijd.be, BTW-NUMMER Tel. (02) 422 05 11, Fax (02) 422 05 10,
Tel. +32 (0)2 423.16.11 ; op werkdagen van 8u30 tot 18u abo@tijd.be Persberichten: persberichten@tijd.be, Opinie: opinie@tijd.be 404.800.301 info@trustmedia.be DE TIJD is een uitgave van Mediafin
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: DIRK VELGHE, HAVENLAAN 86C, BUS 309, 1000 BRUSSEL