1857 movement

1. 10ನೇ ತರಗತಿ ಅಧ್ಯಾಯ:06
ಭಾರತದ ಪರಥಮ ಸ್ವಾತಂತ ರಯಾ ಸಂಗ್ರಮ

2. ● ಭಾರತದಲ್ಲಿ ತಮಮ ಅಧಿಕಾರ ವಿಸತರಣೆಯ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಇಂಗ್ಲಿಷರು
ಸಹಾಯಕ ಸೈನಯಾ ಪದಧ ತಿ ಮತುತ ದತುತ ಮಕಕ ಳಿಗೆ ಹಕಕ ಲಲಿ ಎಂಬ
ನೇತಿಗಳನುನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿದದ ರು.
● ಈ ನೇತಿಗಳಿಂದ ಹಲವು ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು ಬ್ರಟಿಷರ ವಶವಾದವು
ಇದರಿಂದಾಗ್ ಭಾರತಿೇಯರು ಅಸಮಾಧ್ನಗೆೊಂಡರು.ಇವರ
ಆಡಳಿತದ ಬಗೆಗೆಯೊ ಜನರಲ್ಲಿ ಅಸಮಾದಾನವಿತುತ.
● ಈ ಅಸಮಾಧ್ನವು 1857ರಲ್ಲಿ ಮಹಾ ಪರತಿಭಟನಯ ರೊಪದಲ್ಲಿ
ಸೊಫೇಟಿಸಿತು.
● ಭಾರತಿೇಯ ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಈ ಘಟನಯನುನು 'ಭಾರತದ ಪರಥಮ
ಸ್ವಾತಂತ ರಯಾ
ಸಂಗ್ರಮ' ಎಂದು ಕರೆದರೆ,ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಇದೊಂದು
'ಸಿಪಾಯಿ ದಂಗೆ' ಮಾತ ರಎಂದು ಕರೆದರು .
ಡಾಲ್ಹೌಸಿ

3. ಭಾರತದ ಪರಥಮ ಸ್ವಾತಂತ ರಯಾ ಸಂಗ್ರಮ
ಕಾರಣಗಳು
1.ರಾಜಕೇಯಕಾರಣಗಳು
2.ಆಥಿರ್ಥಿಕಕಾರಣಗಳು
3.ಆಡಳಿತಾತಮ ಕಕಾರಣಗಳು
4.ಸೈನಕಕಾರಣಗಳು

4. ರಾಜಕೇಯ ಕಾರಣಗಳು:
● ಬ್ರಟಿಷರು ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿದದ 'ದತುತ ಮಕಕ ಳಿಗೆ ಹಕಕ ಲಲಿ ' ಎಂಬ ನೇತಿಯಿಂದಾಗ್
ಹಲವು ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು ತಮಮ ಅಸಿತತವಾ ವನುನು ಕಳೆದುಕೊಳಳ ಬೇಕಾಯಿತು.
● ಈ ನೇತಿಯಿಂದಾಗ್ ಸತಾರ,ಜೈಪುರ,ಝಾನಸ,ಉದಯಪುರ ಮೊದಲಾದ
ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು ಬ್ರಟಿಷರ ವಶವಾದವು.
● ಡಾಲ್ ಹೌಸಿಯು ತಂಜಾವೂರು ಮತುತ ಕನಾರ್ಥಿಟಿಕ್ ನವಾಬರಿಗ್ದದ ರಾಜ
ಪದವಿಗಳನುನು ರದುದಪಡಿಸಿದನು.
● ಮೊಘಲ್ ಚಕ ರವತಿರ್ಥಿ,ಔದ್ ನ ನವಾಬ ಮೊದಲಾದ ರಾಜರುಗಳನುನು
ಬ್ರಟಿಷರು ಅಧಿಕಾರದಿಂದ ಪದಚುಯಾತ ಗೆೊಳಿಸಿದರು.ಪರಿಣಾಮವಾಗ್
ಇವರನುನು ಅವಲಂಬ್ಸಿದ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಸೈನಕರು ನರುದೊಯಾೇಗ್ಗಳಾದರು.
● ಇದು ಬ್ರಟಿಷರ ವಿರುದಧ ದ 1857ರ ಪರತಿಭಟನಗೆ ಪ್ರೇರಕವಾಯಿತು.

5. ● ಇಂಗೆಲಿಂಡಿನಲ್ಲಾದ ಕೈಗ್ರಿಕಾ ಕಾರಂತಿಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗ್
ಕರಕುಶಲತೆ ಮತುತ ದೇಶೇಯ ಕೈಗ್ರಿಕಗಳು ಕ್ಷೀಣಿಸಿದವು.
● ಇಂಗೆಲಿಂಡ್ ವಾಯಾಪಾರಿ ರಾಷಟ ರವಾಗ್ರದ ಕೈಗ್ರಿಕಗಳ
ಕಾಯಾರ್ಥಿಗ್ರವಾಯಿತು.
ಆಥಿರ್ಥಿಕ ಕಾರಣಗಳು:

6. ● ಭಾರತದಲ್ಲಿದದ ಂತಹ
ಕರಕುಶಲಗ್ರರು
ನರುದೊಯಾೇಗ್ಗಳಾದರು.
● ವಿಶೇಷವಾಗ್ ಬಟ್ಟ ಮತುತ ಉಣೆಣೆ
ಕೈಗ್ರಿಕಗಳು ಅವನತಿ ಹೊಂದಿ
ನೇಕಾರಿಕ ವೃತಿತಯವರೊ ಉದೊಯಾೇಗ
ಕಳೆದುಕೊಂಡರು.
● ಗೃಹ ಕೈಗ್ರಿಕಗಳು ತಿೇವರ
ಆಥಿರ್ಥಿಕನಷಟ ಅನುಭವಿಸಿ
ಶಥಿಲಗೆೊಂಡವು.

7. ● ಬ್ರಿಟಿಷರು ಭಾರತದ ವಸ್ತುತುಗಳನ್ನುನು ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ್ನಲ್ಲಿ ಮಾರಲು ದುಬಾರಿ ಸ್ತುಂಕವನ್ನುನು
ಹೇರಿದರು.
● ಜಮೇನ್ದಾರಿ ಪದಧ ತಿಯಿಂದಾಗಿ ಸ್ತಕಾರ್ಕಾರ ಮತುತು ರೈತರ ಮದ್ಯೆ ಇದದಾ ಮಧಯೆ ವತಿರ್ಕಾ
ಜಮೇನ್ದಾರರು ಕೃಷಿಕರನ್ನುನು ಶೋೇಷಿಸ್ತುತಿತುದದಾ ರು.
● ಕಂದಾಯ ವಸ್ತೋಲಿ ಮಾಡಲು ತಾಲೋಲೆಕುದಾರರಿಗಿದದಾ ಹಕುಕುಗಳನ್ನುನು
ಹಿಂಪಡೆಯಲಾಯಿತು.
● ಇನ್ಂ ಆಯೋಗ ನೇಮಸಿ ಇನ್ಂ ಭೋಮಯನ್ನುನು ವಾಪಸ್ ಪಡೆಯಲಾಯಿತು.
● ಇದರಿಂದಾಗಿ ಕೃಷಿಕರು ತಿೇವರವಾಗಿ ಅವಮಾನ್ನ ಮತುತು ಆಥಿರ್ಕಾಕ ಸ್ತಂಕಷಟ
ಅನ್ನುಭವಿಸಿದರು.
- ಇವು 1857ರ ಪರಿತಿಭಟನಗ್ ಕಾರಣವಾದವು.

8. ಆಡಳಿತಾತಮ ಕ ಕಾರಣಗಳು :
● ಬ್ರಿಟಿಷರುಹೋಸ್ತನ್ಗರಿಕಮತುತುಅಪರಾಧಕಾಯ್ದಾಗಳನ್ನುನುಜಾರಿಗ್ತಂದರು.
● ಕಾನ್ನೋನಿನ್ನಲ್ಲಿಪಕಷ ಪಾತಮತುತುಭಾರತಿೇಯರಿಗ್ಪರಿತ್ಯೆೇಕನಿಯಮಗಳು
ಅನ್ನವ ಯವಾಗುತಿತುದದಾ ವು.
● ಆಂಗಲೆ ಭಾಷೆಯುನ್ಯೆಯಾಲಯದಭಾಷೆಯಾಗಿತುತು.
● ಇಂಗಿಲೆಷ್ನ್ಯೆಯಾಧೇಶರುಬಹುತ್ೇಕವಾಗಿಇಂಗಿಲೆಷರಪರವಾಗಿನ್ಯೆಯನಿೇಡುತಿತುದದಾ ರು.
● ಹೋಸ್ತಕಾನ್ನೋನಿನ್ನಆಶಯಗಳುಜನ್ನರಿಗ್ಅರಿವಾಗಲಿಲಲೆ .

9. ಸೈನಿಕ ಕಾರಣಗಳು
➔ ಬ್ರಿಟಿಷರಸೈನ್ನಯೆ ದಲ್ಲಿದದಾ ಭಾರತಿೇಯಸಿಪಾಯಿಗಳಸಿಥಿತಿಯು
ಗಂಭೇರವಾಗಿತುತು.
➔ ಆಂಗಲೆ ಸೈನಿಕರಿಗಿದದಾ ಸ್ಥಿನ್ನಮಾನ್ನ,ವೇತನ್ನ,ಬಡಿತುಅವಕಾಶಗಳು
ಭಾರತಿೇಯಸಿಪಾಯಿಗಳಿಗ್ಇರಲಿಲಲೆ .
➔ ಭಾರತಿೇಯಸೈನಿಕರನ್ನುನುಸ್ಗರೋೇತತುರಸೇವಗ್ಒತಾತುಯಿಸಿದುದಾ
ಧಾರ್ಮರ್ಕಾಕವಾಗಿಸೈನಿಕರನ್ನುನುಪರಿಚೋೇದಿಸಿತು.

10. 1857ರ ದಂಗ್ಗ್ ತತ್ ಕಷ ಣದ ಕಾರಣಗಳು
● ಇಂಗಿಲೆಷ್ಸೇನಯಲ್ಲಿದದಾ ಹಚ್ಚಿನ್ನ
ಪರಿಮಾಣದಭಾರತಿೇಯ
ಸಿಪಾಯಿಗಳುತಾವಲಲೆ ರೋ
ಒಂದಾಗಿಹೋೇರಾಡಿದರ
ಇಂಗಿಲೆಷರನ್ನುನುಭಾರತದಿಂದ
ಓಡಿಸ್ತಬಹುದುಎಂಬ
ಆತಮ ವಿಶ್ವಸ್ತವನ್ನುನುಹೋಂದಿದದಾ ರು.

11. ● ಬ್ರಿಟಿಷರು ಸೈನಿಕರಿಗ್ 'ರಾಯಲ್ ಎನ್ ಫೇಲಡ ್' ಎಂಬ
ಹೋಸ್ತ ಬಂದೋಕುಗಳನ್ನುನು ನಿೇಡುತಿತುದದಾ ರು.
● ಈ ಬಂದೋಕುಗಳಿಗ್ ಉಪಯೋಗಿಸ್ತುತಿತುದದಾ
ತುಪಾಕಿಗಳಿಗ್ ಹಂದಿ ಮತುತು ಹಸ್ತುವಿನ್ನ ಕೋಬಬ ನ್ನುನು
ಸ್ತವರಿದ್ದಾರಂಬ ವದಂತಿ ಹಬ್ಬತುತು.
● ಹಿಂದೋಗಳಿಗ್ ಹಸ್ತು ಪವಿತ ರವಾದರ , ಮುಸಿಲೆಮರಿಗ್
ಹಂದಿಯು ನಿಷಿದದಾ ವಾಗಿತುತು -. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಈ
ಘಟನಯು ದಂಗ್ಗ್ ತಕಷ ಣದ ಕಾರಣವಾಯಿತು.

12. ದಂಗ್ಯ ಹರಡುವಿಕ :
● ಬಾಯೆರಕ್ ಪುರ :
ಈ ದಂಗ್ ಮೊದಲು ಆರಂಭವಾಗಿದುದಾ ಬಾಯೆರಕ್ ಪುರದಲ್ಲಿ.
● ಇಲ್ಲಿಯ ಸೈನಿಕರಿಗ್ ಬ್ರಿಟಿಷರು ತುಪಾಕಿಯನ್ನುನು ಹಲ್ಲಿನಿಂದ
ಕಚ್ಚಿ ತ್ಗ್ಯುವಂತ್ ಆದ್ೇಶಿಸಿದಾಗ ಇದನ್ನುನು ತಿರಸ್ತಕು ರಿಸಿ
ಮೇಲಾಧಕಾರಿಗಳ ವಿರುದಧ ಬಾಯೆರಕ್ ಪುರದ ಸೈನಿಕರು
ಬಂಡಾಯವದದಾ ರು.
● ಇದ್ೇ ಸ್ತಂದಭರ್ಕಾದಲ್ಲಿ ಮಂಗಲ್ ಪಾಂಡೆ ಎಂಬ ಸೈನಿಕನ್ನು
ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸೈನ್ನಯೆ ದ ಅಧಕಾರಿಯನ್ನುನು ಕೋಂದನ್ನು.
ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಮಂಗಲಪಾಂಡೆಯನ್ನುನು
ವಿಚಾರಣೆಗ್ೋಳಪಡಿಸಿ ಗಲ್ಲಿಗ್ೇರಿಸ್ತಲಾಯಿತು.

13. ಮೀರತ್
➢ ಮೀರತ್ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಪರಿಬಲ ಸೀನಾ ನೆಲೆಯಾಗಿತ್ತುತ. ಇಲ್ಲಿಯೂ ಕೂಡ
ಇಂಗಿಲಿಷರು ಭಾರತೀಯ ಸೈನಿಕರಿಗೆ ತ್ತುಪಾಕಿಗಳನ್ನುನು ಬಳಸಲು
ಆದೀಶಿಸಿದಾಗ ಭಾರತೀಯ ಸೈನಿಕರು ಅದನ್ನುನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಆಗ
ಸಿಪಾಯಿಗಳನ್ನುನು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತ್ತು.ಇದರಿಂದಾಗಿ ಮೀರತ್ ನ್ನಲ್ಲಿ
ದಂಗೆಯುಂಟಾಯಿತ್ತು.
➢ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಸೈನಿಕರು ಸರೆಮನೆಗೆ ನ್ನುಗಿಗಿ ಈಗಾಗಲೆೀ ಬಂಧಿತ್ತರಾಗಿದದ
ಭಾರತೀಯ ಸಿಪಾಯಿಗಳನ್ನುನು ಬ್ಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿದರು.ಇದು ಸ್ವಾತ್ತಂತ್ತ ರಯ
ಸಂಗಾರಿಮದ ಬ್ೀಜಾಂಕುರಕ್ಕೆ ನಾಂದಿಯಾಯಿತ್ತು.
ಮೀರತ್

14. ● ಸೈನಿಕರಗುಂಪುಮೀರತ್ನಿಂದದಹಲಿಗೆ
ತ್ತಲುಪಿತ್ತು.
● ಸೈನಿಕರುಕ್ಂಪುಕ್ೂೀಟೆಗೆಮುತತಗೆಹಾಕಿ
ಮೊಘಲ್ದೂರೆಎರಡನೆೀಬಹದೂದರ
ಷಾನ್ನನ್ನುನುಭಾರತ್ತದಚಕ ರವರ್ತರ್ತಿಎಂದು
ಘೂೀಷಿಸಿದರು.
● ಹಲವುಭಾಗಗಳಿಂದಪರಿತಭಟನಾನಿರತ್ತ
ಸಿಪಾಯಿಗಳುದಹಲಿತ್ತಲುಪಿದರು.
● ಇದರಿಂದಾಗಿಪರಿತಭಟನೆಯುತೀವರ್ರಸವಾ ರೂಪ
ತಾಳಿತ್ತು.(ಪರಿತಭಟನೆಯುದಹಲಿ,
ಕಾನ್ನುಪುರ,ಝಾನಿಸಿಗಳಲ್ಲಿಹರಡಿತ್ತು)

15. ● ಕಾನ್ನುಪುರದಲ್ಲಿನಾನಾಸ್ಹೀಬನ್ನುಬ್ರಿಟಿಷರ
ವಿರುದಧ ಸಿಡಿದದದ ನ್ನು.
● ಈತ್ತನಿಗೆತಾತಾಯಟೊೀಪೆಯು
ಸಹಾಯಕನಾಗಿದದ ನ್ನು.
● ಕಾನ್ನುಪುರಬ್ರಿಟಿಷರವರ್ಶವಾದಮೀಲೆ
ತಾತಾಯಟೊೀಪೆಯುಝಾನಿಸಿರಾಣಿಯ
ಸಹಾಯಕ್ಕೆಬಂದನ್ನು.
➔ ನ್ನಂತ್ತರ ಪರಿತಭಟನೆಯು ಲಕ್ೂನುೀದಲ್ಲಿ
ಉಂಟಾಯಿತ್ತು, ಆದರೆ ಅಂತಮವಾಗಿ
ಲಕ್ೂನುೀ ಬ್ರಿಟಿಷರ ವರ್ಶವಾಯಿತ್ತು.
ಕಾನ್ನುಪುರದ ದಂಗೆ

16. ಝಾನಿಸಿರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿಬಾಯಿಯ ದಂಗೆ
ಝಾನಿಸಿಯ ಕ್ೂೀಟೆ
* ಝಾನಿಸಿ

17. ● ಬ್ರಿಟಿಷರು ಜಾರಿಗೆ ತ್ತಂದ ದತ್ತುತ ಮಕಕೆ ಳಿಗೆ ಹಕಿಕೆ ಲಲಿ
ನಿೀತಯನ್ನುನು ಪರಿತಭಟಿಸಿ ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿೀಬಾಯಿ,
ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದಧ ಯುದಧ ಸ್ರಿದಳು.ಮತ್ತುತ
ಗಾವಾಲಿಯರನ್ನುನು ವರ್ಶಪಡಿಸಿಕ್ೂಂಡಳು.
● ನ್ನಂತ್ತರದಲ್ಲಿ ನ್ನಡೆದ ಯುದಧ ದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದಧ
ಶೌರ್ಯರ್ತಿದಿಂದ ಹೂೀರಾಡಿ ರಾಣಿಯು
ಅಸುನಿೀಗಿದಳು.
● ಇಂದಿಗೂ ರಾಣಿಯು ಸ್ವಾತ್ತಂತ್ತ ರಯ ಸಂಗಾರಿಮ
ಇತಹಾಸದಲ್ಲಿ ಹಮಮಿಯ ಸ್ಥಾನ್ನವರ್ನ್ನುನು ಹೂಂದಿದ್ದಾಳ.

18. ➔ ಇದು ಇಡಿೀ ಭಾರತ್ತವರ್ನ್ನುನು ವಾಯಪಿಸಿದ ದಂಗೆಯಾಗಿರಲಿಲಲಿ .
➔ ಇದು ದೀಶದ ಬ್ಡುಗಡೆಗಾಗಿ ನ್ನಡೆದದದ ಕಿಕೆ ಂತ್ತ ಅವರ್ರ ಸವಾ ಹಿತಾಸಕಿತ ಹಾಗೂ ಹಕುಕೆಗಳಿಗಾಗಿ ನ್ನಡೆದ
ದಂಗೆಯಾಗಿತ್ತುತ.
➔ ಇದು ಯೋಜಿತ್ತ ದಂಗೆಯಾಗಿರದ ಅನಿರಿೀಕ್ಷ್ತ್ತ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಪೆರಿೀರೆೀಪಿತ್ತವಾಗಿತ್ತುತ.
➔ ಭಾರತೀಯ ಸೈನಿಕರಲ್ಲಿ ಒಗಗಿ ಟಿಟಿರಲಿಲಲಿ .
➔ ದಂಗೆಗೆ ಸೂಕತ ಮಾರ್ಗರ್ತಿದಶರ್ತಿನ್ನ ಮತ್ತುತ ವರ್ಯ ವರ್ಸಿಥಾತ್ತ ಸಂಘಟನೆಯ ಕ್ೂರತೆಯಿತ್ತುತ.
➔ ಯುದಧ ತ್ತಂತ್ತ ರ, ಸೈನಿಕ ಪರಿಣಿತ,ಸೂಕತ ಸೀನಾ ನಾಯಕತ್ತವಾ ಮತ್ತುತ ಶಿಸಿತನ್ನ ಕ್ೂರತೆ
➔ ಹೂೀರಾಟಗಾರರಲ್ಲಿ ನಿಶಿಚಿತ್ತ ಗುರಿ ಇರಲಿಲಲಿ .
➔ ಹಲವಾರು ದೀಶಿೀಯ ಸಂಸ್ಥಾನ್ನಗಳ ರಾಜರು ಬ್ರಿಟಿಷರಿಗೆ ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದಿದುದ, ಸಿಪಾಯಿಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ
ನಿೀಡಲಿಲಲಿ .
➔ ಸಿಪಾಯಿಗಳು ಮಾರ್ಡಿದಂತ್ತಹ ಲೂಟಿ,ದರೊೀಡೆ ಮೊದಲಾದ ಗಂಭೀರವಾದ ತ್ತಪುಪುಗಳಿಂದಾಗಿ ಜನ್ನರ ವಿಶ್ವಾಸ
ಕಳದುಕ್ೂಂಡರು.

19. ದಂಗೆಯ ಪರಿಣಾಮಗಳು
● ಈಸಟ ್ಇಂಡಿಯಾಕಂಪನಿಯಆಡಳಿತಕೊನೆಗೆೊಂಡುಬ್ರಿಟನ್
ಸಾಮ್ರಿಜ್ಞಿಗೆಆಡಳಿತವುವರ್ಗಾರ್ಗಾವರ್ಣೆಗೆೊಂಡಿತು.
● ಭಾರತದವರ್ಯ ವರ್ಹಾರವರ್ನ್ನುನುಬ್ರಿಟಿಷ್ಪಾರ್ಲಿರ್ಗಾಮೆಂಟಿನ್ನಭಾರತದ
ವರ್ಯ ವರ್ಹಾರಗಳಕಾರ್ಯರ್ಗಾದಶಿರ್ಗಾಗೆಒಪ್ಪಿಸಲಾಯಿತು.
● 1858ರಲ್ಲಿಬ್ರಿಟನ್ರಾಣಿಯುಘೊೋಷಣೆಯನ್ನುನು
ಹೊರಡಿಸಿದಳು.

20. ● ರಾಣಿ ಘೊೋಷಣೆಯ ಅಂಶಗಳು:
✔ ಕಂಪನಿಯು ದೋಶಿೋ ರಾಜರೊಂದಿಗೆ ಮ್ಡಿಕೊಂಡಿದದ
ಒಪಪಿ ಂದಗಳನ್ನುನು ಅಂಗೋಕರಿಸಲಾಯಿತು.
✔ ಪಾರ್ರಿದೋಶಿಕ ವಿಸತರಣೆಯ ಅಪೋಕ್ಷೆಯನ್ನುನು ಕೈಬ್ಡುವುದು.
✔ ಭಾರತೋಯರಿಗೆ ಸುಭದರಿ ಸಕಾರ್ರ್ಗಾರವರ್ನ್ನುನು ನಿೋಡುವುದು.
✔ ಕಾರ್ನ್ನೊನಿನ್ನ ಮುಂದ ಸಮ್ನ್ನತ.
✔ ಧಾರ್ಮಿರ್ಗಾಕ ಸಹಿಷುಣುತಯೊಂದಿಗೆ, ಧಾರ್ಮಿರ್ಗಾಕ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ
ಹಸತಕ್ಷೇಪ ಮ್ಡದಿರುವುದು.
● ಭಾರತೋಯರ ಪ್ರಿೋತ,ಬೆಂಬಲ,ವಿಶ್ವಾಸವಿಲಲ ದಿದದ ರ ಶ್ಂತಯಿಂದ ಆಳಿವಾಕ ಮ್ಡಲು
ಸಾಧಯ ವಿಲಲ ವೆಂಬುದನ್ನುನು ಬ್ರಿಟಿಷರು ಅರಿತರು.
● ಇದು ಭಾರತೋಯರ ಸಾವಾತಂತ ರಯ ಹೊೋರಾಟಕಕೆ ಹೊಸ ದಿಕೊಸೂಚಿಯನ್ನುನು ನಿೋಡಿತು.

21. ವರ್ಂದನೆಗಳು
ಧನ್ನಯ ಕುಮ್ರ ಎನ್ ಸಹಶಿಕಷ ಕರು
ಸಕಾರ್ರ್ಗಾರಿ ಪ್ರಿಢಶ್ಲೆ ಚಿಕಕೆ ಜಾಲ
ಬೆಂಗಳೊರು ಉತತರ ವರ್ಲಯ-04.