1. Tehlikeli Maddeler-1
Dr. Yavuz NACAKLI
12`nci Hava Ulaştırma Ana Üs Komutanlığı

2. Takdim Planı
 Tehlikeli Madde Kavramı
 Kuralların Temeli ve Uygulanması

3. Tehlikeli Madde Kavramı
Tehlikeli Maddeler:
İnsan veya diğer canlı organizmalar ile çevreye zarar veren
katı, sıvı veya gazlardır.

4. Tehlikeli Madde Kavramı
Tehlikeli Maddeler:
 Radyoaktif,
 Yanıcı,
 Patlayıcı,
 Aşındırıcı,
 Oksitleyici,

5. Tehlikeli Madde Kavramı
Tehlikeli Maddeler:
 Boğucu,
 Zehirli,
 Patojen,
 Alerjik,
 Biyolojik olarak tehlikeli maddeleri içerirler.

6. Kuralların Temeli ve Uygulanması
 Tehlikeli maddeler genellikle baklava şekilli levhalar
ile gösterilirler.
 Levha rengi Tehlike
 Ateş
 Yüksek ısı
 Kırmızı + Sarı
 Yanıcı + Oksitleyici

7. Kuralların Temeli ve Uygulanması
 Tehlikeli maddeler ile ilgili doğabilecek risklerin
azaltılması; tehlikeli maddelerin nakliyesi, kullanımı,
depolanması ve ortadan kaldırılması işlemleri
sırasında alınması gereken önlemleri gerektirir.
 Birçok ülke tehlikeli maddeleri yasalar ile düzenler ve
uluslararası antlaşmalara tabidirler.
 En yaygın şekilde uygulanan düzenleme tehlikeli
maddelerin nakliyesi ile ilgilidir.

8. Kuralların Temeli ve Uygulanması
 Tehlikeli maddeler, özelliklerinden dolayı uçak, yolcu
ve diğer gönderilerin güvenliğini tehdit eden
kargolardır ve çok sıkı denetim altındadırlar.
 Tehlikeli maddelerin hava yolu ile nakliyesine sadece
özel durumlar ve belirli şartlar altında izin verilir.
 Hava yoluyla taşımaya uygun olmayan maddeler
taşınamaz.

9. Kuralların Temeli ve Uygulanması
 Birleşmiş Milletler Uzmanlar Komitesi (UN CoE);
“Tehlikeli Maddelerin Nakliyesinde Birleşmiş Milletler Tavsiyeleri”
Birçok bölgesel ve ulusal düzenlemeye temel teşkil etmiştir.
Radyoaktif maddeler dışındaki her türlü tehlikeli maddenin
nakliyesi ile ilgili prosedürleri geliştirmişlerdir. Bu prosedürler tüm
nakliye yöntemlerine uygulanabilir niteliktedirler.
 Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA);
“Radyoaktif Maddelerin Güvenli Nakliyesi İçin Düzenlemeler”
Radyoaktif maddelerin güvenli nakliyesi ile ilgili prosedürleri
geliştirmiştir.

10. Kuralların Temeli ve Uygulanması
 Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu (ICAO);
“Tehlikeli Maddelerin Havayolu ile Güvenli Nakliyesi İçin Teknik
Talimatlar (Annex 18)”
BM modelini ve Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu yayınlarını
temel alarak tehlikeli maddelerin havayolu ile nakliyesi
düzenlemelerini geliştirmiştir.
 Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA);
“IATA Tehlikeli Maddeler Düzenlemeleri”
Teknik Talimatların tüm gereksinimlerini bu yayında toplar.
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği, Teknik Talimatlardan daha
bağlayıcı olan ilave gereksinimleri de içerir ve endüstriyel
standart pratiklerini de yansıtır.

11. Kuralların Temeli ve Uygulanması
 Uygulanabilirlik:
IATA “Tehlikeli Maddeler Düzenlemeleri”;
 IATA üyesi olan tüm havayolları,
 IATA Çokuluslu Trafik Antlaşması`na taraf olan tüm havayolları,
 Bu isletmecilere sevkiyat öneren tüm nakliyeci ve acentelere
uygulanır.
ICAO “Tehlikeli Maddelerin Havayolu ile Güvenli Nakliyesi için
Teknik Talimatlar”;
 Tehlikeli maddelerin ICAO üyesi devletlerden, devletlere veya
devletler boyunca nakliyelerinde uygulanabilir.

12. Kuralların Temeli ve Uygulanması
 İstisnalar:
İşletmecilere sağlanan istisnai bilgiler dışında bu düzenlemelerin
hükümleri aşağıda belirtilen durumlar için tehlikeli maddelerin
havayolu ile taşınması esnasında uygulanmaz;
 Bir hastaya tıbbi destek sağlamak amacıyla isletmecinin onayı
alınarak uçağa alınan tehlikeli maddeler,
 Gaz silindirleri içerilerinde ihtiva ettikleri gazların
depolanması ve nakliyesi için özel olarak üretilmiş olmalıdır.
 Islak hücreli pil ihtiva eden ekipmanlar elektrolitlerin
dökülmesini önlemek amacıyla dik durumda muhafaza
edilmelidirler.
 Uçuş boyunca bir hayvana veteriner yardımı sağlamak
amacıyla,

13. Kuralların Temeli ve Uygulanması
 İstisnalar:
 Havayolu ile taşınabilecek şekilde üretilen veya dizayn edilen
araçlar aşağıdaki kriterleri sağladıklarında uçak ile taşınabilirler;
 Devlet tarafından uygun görülen yetkililer tarafından
ruhsat verilen araçlar,
 Uçak içerisinde dik bir pozisyonda emniyete alınmış olan
araçlar,
 Uçağa yükleme, uçaktan indirme ve nakliye sırasında
yakıt dökülmesini önleyecek şekilde yakıt depoları uygun
olarak doldurulmuş araçlar,
 Araçların taşındığı uçakların kargo bölümünde uygun
havalandırma şartları yerine getirilmelidir.

14. Kuralların Temeli ve Uygulanması
 İstisnalar:
 Zirai, ormancılık, veya çevre kirliliği kontrolü çalışmaları ile ilgili
olarak havadan malzeme atma, ilaçlama, vb. uçuş faaliyetleri
sırasında,
 Arama-kurtarma faaliyetleri ile ilgili yardım uçuşları esnasında,
 Hava taşıtının uçması veya özel bir cihazının çalışması (ör:
soğutma üniteleri) için gerekli ya da işletim düzenlemeleri için
(ör: yangın söndürme tüpleri) gerekli olan tehlikeli maddeler.