T.C. İçişleri Bakanlığı 2017 Bütçe Sunuşu

TÜRKİYE CUMHURİYETİ
İÇİŞLERİ BAKANLIĞI
aziz milletimizin kahraman evlatlarına..
KapakGörseli:AnadoluAjansıArşivi
TBMM
Plan ve Bütçe Komisyonu
BÜTÇE
SUNUŞU
23 Kasım 2016
2017

İÇİNDEKİLER
İÇ GÜVENLİK HİZMETLERİ
Güvenlik Birimlerinin Görev ve Sorumluluk Alanları
İç Güvenlik Personel
İç Güvenlikte Yeniden Yapılanma
Personel Alımları
Güvenlikte Araç ve Gereç Temini
Güvenlikte Son Teknoloji
PTS (Plaka Tanıma Sistemi) Entegrasyonu
TOPLUMSAL GÜVENLİK PROJELERİ
Toplum Destekli Polislik
ÇOGEP
Güvenli Okul Güvenli Eğitim
Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesi
Hizmetin Yerinde İfa Edilmesi Projesi
Kayıp Alarmı Projesi
Kiralık Araç Bildirim Sistemi Projesi
TERÖRLE MÜCADELE
PKK/KCK TERÖR ÖRGÜTÜ İLE MÜCADELE
Yol Güvenliği
Sınır Güvenliği
Öncelikli Güvenlik Yolları
Koruculuk Sistemi
Polis Güvenlik Noktası
Terörle Mücadelede Ekonomik ve Sosyal Tedbirler
Terörle Mücadelede İdari Tedbirler
Vatandaşlarımızın Terörden Doğan Zararlarının Karşılanması
9
10
12
13
16
18
22
26
31
32
33
34
35
36
36
37
40
43
46
48
49
50
52
53
56
58

Şehit Aileleri ve Gazilerimiz
FETÖ İLE MÜCADELE
DEAŞ TERÖR ÖRGÜTÜ İLE MÜCADELE
Yabancı Terörist Savaşçılarla Mücadele
SUÇ VE SUÇLULARLA MÜCADELE
Uyuşturucu ile Mücadele
Narkoterörle Mücadele
Organize Suçlarla Mücadele
Kaçakçılıkla Mücadele
Sigara ve Alkollü İçki Kaçakçılığı
Akaryakıt Kaçakçılığı
İnsan Ticaretiyle Mücadele
Tarihi Eser Kaçakçılığı
Siber Suçlarla Mücadele
Özel Güvenlik
İNSAN HAKLARI
Kolluk Gözetim Komisyonu
YEREL YÖNETİMLER
KÖYDES Projesi
Köydes İzleme Sistemi Altyapısı Kurulumu Projesi
Muhtar Bilgi Sistemi
NÜFUS VE VATANDAŞLIK HİZMETLERİ
Kimlik Paylaşım Sistemi
Adres Kayıt Sistemi
Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Kartı Projesi
Mekânsal Adres Kayıt Sistemi (Maks)
Dijital Arşiv Projesi
59
63
69
71
73
74
77
80
82
83
83
84
84
85
87
88
89
91
93
94
95
97
99
99
100
101
102

Kimlik Paylaşım Sistemi
Okunabilir e-Pasaportlar
Yeni Tip Sürücü Belgeleri
SİVİL TOPLUMUN GÜÇLENDİRİLMESİ
Sivil Toplum Kuruluşları
Dernekler Bilgi Sistemi Projesi (DERBİS)
Sivil Toplum Kuruluşlarının Desteklenmesi
İLTİCA VE GÖÇ
Düzensiz Göçle Mücadele
Birebir Kabul Sistemi
Geri Kabul Merkezleri
Diğer Ülkelerle İkili ve Çok Taraflı İşbirlikleri
Geri Kabul Anlaşmaları
e-ikamet
Ahıska Türklerinin Ülkemizde İskânı
Uyum Faaliyetleri ve 157 Yabancılar İletişim Merkezi (YİMER)
Uluslararası Koruma ve Geçici Koruma
İL İDARESİ, YATIRIM İZLEME VE KOORDİNASYON ,
112 ACİL ÇAĞRI PROJESİ, HÜKÜMET KONAKLARI
Vatandaşla Buluşma
Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıkları
112 Acil Çağrı Merkezleri Projesi
Hükümet Konakları
BÜTÇE RAKAMLARI
103
104
105
107
108
109
109
111
112
116
117
118
119
120
120
121
122
123
124
125
126
128
129

6
TÜRKİYE CUMHURİYETİ İÇİŞLERİ BAKANLIĞI
Gününden ve Geleceğinden Emin
TÜRKİYE
“Gününden ve Geleceğinden Emin Türkiye” vizyonuna
ulaşmak için “temel hak ve hürriyetleri esas alarak iç
güvenlik, sınır, kıyı ve karasularımızın muhafaza ve em-
niyetini sağlama, etkili sınır yönetimi ve göç politika-
larını oluşturma, kamu hizmetlerinin koordinasyonu ile
etkin il ve ilçe yönetimini tesis etme, mahalli idarelerin
hizmet standartlarını yükseltme, nüfus ve vatandaşlık
hizmetlerini sunma ve sivil toplumu destekleme görev-
lerini insan odaklı olarak ifa etme” misyonuyla güçlü bir
motivasyon ve kararlılıkla çalışıyoruz.

7
2017 YILI BÜTÇE SUNUŞU
Hizmet Anlayışımızın Temel İlkeleri
STRATEJİK AMAÇLARIMIZ
Vatandaşlarımızın doğumundan ölümüne kadar hayatın her safhasında hizmet aldığı bir ku-
rum olan Bakanlığımız, yürütmekte olduğu tüm çalışmalarda ve halkla ilişkilerde “hukukun
üstünlüğünü, adalet ve merhameti, insan haklarına saygıyı, şeffaflığı, hesap verebilirliği, etik
değerlere bağlılığı, katılımcılığı, hızlı ve kaliteli hizmeti ve özgürlük-güvenlik dengesini” temel
ilkeler olarak benimsemiştir.
“Misyon, Vizyon ve Temel Değerlerimize” uygun olarak belirlediğimiz;
• İç güvenlik, göç ve sınır yönetimi hizmetlerinin insan hakları çerçevesinde etkinleştirilmesi
ile güven ve huzur ortamını sağlama,
• Mülki ve mahalli idarelerin sunduğu hizmetlerde hız ve kaliteyi artırma,
• Sivil toplum faaliyetlerini destekleme,
• Hizmet sunumunda bilgi teknolojilerini etkin, verimli ve güvenli olarak kullanma,
• Bakanlık hizmetlerinde hız ve kaliteyi artırma
amaçlarını tüm teknolojik ve beşeri kaynaklarımızı seferber ederek gerçekleştirmeye,
azim ve kararlılıkla devam ediyoruz.

TBMM
BÜTÇE
SUNUŞU
23 Kasım 2016
2017
İÇ GÜVENLİK
HİZMETLERİ

10
Güvenlik Birimlerinin Görev ve
Sorumluluk Alanları
Yüzölçüm olarak Ülkemizin;
% 91’i jandarma,
% 9’u ise polis görev ve sorumluluk
alanındadır.
Toplam nüfusun ise;
% 79’u polis,
% 21’i ise jandarma sorumluluk alanında
yaşamaktadır.
Satıcıya Göre Ba ı Toplama Sonuçları
KATILIMCI SATILAN B R M
POL S 91
JANDARMA 9
SORUMLULUK ALANI (YÜZÖLÇÜM)
%9
%91
POL S
JANDARMA
KATIL
POLİS
JAND
SORUMLULUK ALANI (NÜFUS)
%21
%79
POLİS
JANDARMA

Ülkemizin toplam 8.484 km uzunluğundaki
kıyı şeridinin, karasularımızın ve ülkemiz
yüzölçümünün yaklaşık yarısı büyüklüğündeki
378.000 km² lik deniz sorumluluk alanlarının
güvenliği ve emniyeti de Sahil Güvenlik Komu-
tanlığı’nca sağlanmaktadır.
8.484 km
378.000 km2
KIYI ŞERİDİ
DENİZ SORUMLULUK ALANI

12
İÇ GÜVENLİK PERSONEL
Bakanlığımız, güvenlik hizmetlerini, bağlı kuruluşlarımız olan
Emniyet Genel Müdürlüğü,
Jandarma Genel Komutanlığı,
Sahil Güvenlik Komutanlığı vasıtasıyla yürütmektedir.
Ayrıca 47 Bin 426 Güvenlik Korucusu, 18 Bin 388 Gönüllü Güvenlik Korucusu olmak üzere
toplam 65 Bin 814 Korucumuz bulunmaktadır.
2016 Kasım ayı itibariyle;
personel görev yapmaktadır
265 Bin 391 139 Bin 721 5 Bin 7

13
Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı
25.07.2016 tarih ve 668 sayılı KHKile Bakanlığımıza
bağlanmıştır.
İÇ GÜVENLİKTE YENİDEN YAPILANMA
İç güvenlik birimleri arasında güçlü bir işbirliği ve
ikame ilişkisi için yasal zemin oluşturulmuştur.
• Genel kolluk niteliği ön plana çıkartılmıştır.
• Askeri yargı dışına çıkartılmıştır.
• Personel rejimi sivilleştirilmiştir.
• Terfi ve atama sistemi değiştirilmiştir.
• Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi kurulmuştur.

14
SAHİL GÜVENLİK
KOMUTANLIĞINI
GELİŞTİRİYORUZ
Sahil Güvenlik Komutanlığı kadro tavanını 2036’ya kadar yıllara sari olarak 17.860’a çıkardık ve
bu amaçla personel temin faaliyetlerine devam etmekteyiz.
Amacımız, aynı dönem içerisinde, çevre denizlerimizde her türlü olaya en kısa süre içerisinde
müdahale edebilecek şekilde ülkemizin tüm sahillerinde Sahil Güvenlik Komutanlığımızın
taşra yapılanmasının tamamlanmasıdır.

16
PERSONEL ALIMLARI
POLİS : 4.000 Özel Harekat Polisi alımı yapıldı
: Polis Meslek Yüksekokullarına 2.500 lise mezunu alımı yapıldı
: 2.000 Komiser Yardımcısı alımı yapıldı
: Üniversite mezunları arasından 10 bin polis alımı yapıldı
: Lise mezunları arasından 10 bin özel harekat polisi alımı
yapılıyor
JANDARMA : 2016 yılında 700 subay, 3.450 Astsubay, 9 bin Uzman
Jandarma alımı devam ediyor.
SAHİL GÜVENLİK : 50 Subay, 105 Astsubay ve 635 Uzman erbaş alımı çalışmaları
devam ediyor.
ÇARŞI VE MAHALLE BEKÇİSİ ALIMI : 5 ilde (Diyarbakır, Mardin, Şırnak, Şanlıurfa ve
Hakkari) alım ilanına çıkılmış, 1.233 kişinin ataması yapılarak göreve başlatılmış,
733 kişinin işlemleri ise devam etmektedir.

18
İç güvenlik birimlerimizin her türlü bina, araç, gereç ve diğer
ihtiyaçlarının zamanında karşılanmasına özel önem veriyoruz.
AK PARTİ Hükümetleri döneminde Emniyet Teşkilatımıza;
38 bin 795 adet standart,
3.050 adet zırhlı olmak üzere
Toplam 41 bin 845 adet taşıt kazandırılmıştır.
TOPLAM
41.845 TAŞIT
38.795
3.050
STANDART
ZIRHLI

19
2017- 2018 Yıllarında 200 adet tam teçhizatlı Motosiklet alımı yapılacaktır.
Yıl sonuna kadar, Polisimizin daha etkin ve başarılı olması için, 231 adedi zırhlı olmak
üzere toplam 2.684 adet taşıt alınacaktır.
Savunma Sanayii Müsteşarlığınca ülkemizde yabancı ortaklıkla üretilecek olan T70
helikopterlerinden 20 adet alım çalışmaları devam etmektedir.
EGM’ye şu ana kadar 173 adet farklı sınıflarda İnsansız Hava Aracı
(İHA) - DRONE kazandırılmış olup,
2015 yılı içerisinde 29 adet Mikro İHA (DRONE),
2016 yılı içerisinde ise 117 adet farklı sınıflarda DRONE ve insansız hava aracı alımı
yapılmıştır.
2017 yılında da Güvenlik birimlerimizin ihtiyaçları doğrultusunda SİHA (Silahlı İn-
sansız Hava Aracı), İHA, İKU (İnsanlı Keşif Uçağı), DRONE gibi hava unsurlarının te-
darik çalışmaları devam edecektir.

20
Jandarma Genel Komutanlığına
2016 yılında 87 adet Mayına Karşı
Korumalı Taktik Tekerlekli Araç
(Kirpi) alınmıştır.
100 adet Kirpi aracının Savunma
Sanayi Destekleme Fonu kaynağıy-
la alım işlemi devam etmektedir.
38 adet Zırhlı Komuta Kontrol aracı
alınmış olup, 2016 yılında 116 ade-
dinin alımı devam etmektedir.
30 adet genel maksat helikopteri
alımına yönelik projenin ise 2025
yılında tamamlanması planlan-
maktadır.

21
Sahil Güvenlik Komutanlığı’na 2016
yılı içerisinde 25 Tonluk (1) adet Sa-
hil Güvenlik Botu teslim alınmıştır.
Sahil Güvenlik Komutanlığı
teşkilatımızı güçlendirmeye yöne-
lik araç ve teknik ekipman tedarik
çalışmalarına büyük bir hızla de-
vam etmekteyiz.
Uçak ve helikopter
8 adet 600 sınıfı Sahil Güvenlik
gemisi
44 adet arama kurtarma botu
145 adet kontrol botu
İnsansız hava araçları
alım projesi çalışmaları devam
etmektedir.

22
Güvenlikte Son Teknoloji
Suçla mücadelede önemli katkı sağlayan ve MOBESE olarak da bilinen Kent Güvenlik
ve Yönetim Sistemi’nden (KGYS) azami ölçüde yararlanılmaktadır.
81 il merkezi ve 319 ilçemizde sistemin kurulumu tamamlanmış, 46 ilçemizde kuru-
lum çalışmaları devam etmektedir.
2005 yılından bu yana KGYS kurulumları için genel bütçeden 630 milyon 374 bin TL
harcanmıştır.
• Ayrıca, Savunma Sanayii Müsteşarlığı ile yürütülen proje kapsamında;
• KGYS bulunmayan 424 ilçede kurulum,
• KGYS bulunan 80 il merkezi ile 243 ilçede genişleme ve modernizasyon yapıla-
caktır.
• Proje 2016 yılında başlamış olup, 2018 Haziran ayında tamamlanacaktır.

24
İç güvenlikte milli teknolojileri
kullanmaya büyük önem veriyoruz
Tamamen milli teknolojiler ve çözümler kullanılarak geliştirilen ve kısa adı JEMUS olan
“Jandarma Entegre Muhabere ve Bilgi Sistemi Projesi” 2002 yılında başlatılmıştır.
JEMUS dünya standartlarına uygun olarak geliştirilmiş bir kamu güvenliği haberleşme
sistemidir.
JEMUS sisteminin kullanımıyla, jandarma birimleri arasında sağlanan hızlı koordi-
nasyon ve yönetim imkânı sayesinde, emniyet ve asayiş hizmetleri süratli bir şekilde
yürütülmektedir.
SAHMUS (Sahil Güvenlik Emniyetli Muhabere Sistemi) Projesi kapsamında, Sahil
Güvenlik Komutanlığı da emniyetli haberleşme ve anlık gemi takip imkânı kazanmıştır.
Ayrıca Sahil Güvenlik Komutanlığımızca denizlerimizin MOBESE’si olacak Sahil
Gözetleme Radar Sistemi Projesi, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
ve Deniz Kuvvetleri Komutanlığı ile entegre olarak Marmara ve Ege
Bölgelerinde yürütülmektedir.

25
www.icisleri.gov.tr
JEMUS
Jandarma Entegre
Muhabere ve
Bilgi Sistemi
SAHMUS
Sahil Güvenlik
Emniyetli Muhabere
Sistemi
Sahil Güvenlik Emniyetli Muhabere Sistemine (SAHMUS) de altyapı hizmeti veren
Jandarma Entegre Muhabere ve Bilgi Sistemi
JEMUS
Emniyet Muhabere Sistemi ile
entegre olacaktır.
Emniyet
Muhabere
Sistemi

26
PTS (Plaka Tanıma Sistemi)
Entegrasyonu
Emniyet Genel Müdürlüğü İle Jandarma Genel
Komutanlığı Arasındaki PTS’nin (Plaka Tanı-
ma Sisteminin) Entegrasyonu sağlanmıştır.
Polis ve jandarma bölgelerindeki PTS’lerden (Plaka
Tanıma Sistemi) geçiş yapan sakıncalı araç bilgile-
rinin, aracın geçiş yaptığı il ve ilçeler ile komşu il ve
ilçe polis haber merkezlerine ve eş zamanlı olarak
jandarma merkez ve taşra teşkilatındaki birimlere
iletilmek üzere Jandarma Genel Komutanlığı’na ak-
tarma işi tamamlanmış olup 19 Ekim 2016 Çarşam-
ba günü faaliyete geçirilmiştir.
KGYS (Kent Güvenlik Yönetim Sistemi), EDS
(Elektronik Denetleme Sistemi) ve PTS’leri (Pla-
ka Tanıma Sistemi) birbirleri ile entegre eden
yapıyı 2017 ve 2018 yıllarında oluşturacağız.
EDS
6 il ve 13 ilçede olmak üzere
toplam 19 EDS sistemi kurulu-
mu tamamlanmış olup, revizyon
çalışması yapıldıktan sonra
yeniden faaliyete geçecektir.
40 il merkezi ve 82 ilçede EDS
kurulum çalışmalarına devam
edilmektedir.

27
PLAKA TANIMA
SİSTEMİ
ELEKTRONİK DENETLEME
SİSTEMİ
(TEDES)
HIZLI GEÇİŞ
SİSTEMİ
EDS
HGS OGS
JANDARMA
GENEL
KOMUTANLIĞI
EMNİYET
GENEL
MÜDÜRLÜĞÜ
KENT GÜVENLİĞİ
YÖNETİM
SİSTEMİ
(MOBESE)
KGYS
OTOMATİK GEÇİŞ
SİSTEMİ
KENT GÜVENLİK YÖNETİM
SİSTEMİNDE
EMNİYET VE JANDARMANIN
ENTEGRESİNİ SAĞLIYORUZ
POLNET

28

29
Suç ve suçlu arasındaki ilişkinin kurulmasında, özellikle adli makamların kararlarına
esas teşkil edecek delillerin incelenmesi bakımından, Kriminal Laboratuvarlarına ve
Olay Yeri İnceleme Birimlerinin teknik çalışmalarının geliştirilmesine büyük önem
veriyoruz.
Güvenlik teşkilatlarımız, her türlü teknolojik imkâna ve uluslararası akrediteye sahip
gelişmiş kriminal laboratuvarlarda faaliyet göstermektedir.
Ülke genelinde halen; Emniyet Genel Müdürlüğü’ne ait 11, Jandarma Genel
Komutanlığına ait 4 adet kriminal laboratuvarı faaliyet göstermektedir.
Bu bağlamda, “Otomatik Parmak ve Avuç İzi Teşhis Sistemi” “Bilgisayarlı Kovan ve
Mermi Çekirdeği Karşılaştırma Sistemi” ile suçların aydınlatılma süreleri kısalmış,
zaman ve kaynak tasarrufu sağlanmıştır.
TÜBİTAK’la yapılan çalışmalar ile Kriminal Laboratuvarlarda kullanılan sarf
malzemelerin milli imkânlarla üretilmesi yönünde çalışmalar devam etmek-
tedir.
Suçun aydınlatılma sürelerini teknoloji ile
daha da kısaltıyoruz

TBMM
BÜTÇE
SUNUŞU
23 Kasım 2016
2017
TOPLUMSAL
GÜVENLİK
PROJELERİ

32
Güvenlik hizmetlerine toplumun
katılımını ve desteğini sağlamak, suçla
mücadeleyi etkinleştirmek amacıyla
başlattığımız “Toplum Destekli Po-
lislik Projesi”ni 2006 yılından beri 81
ilimizde başarıyla uyguluyoruz.
Toplum Destekli Polislik
YILLAR 2012 2013 2014 2015 2016
BİLGİLENDİRME
ÇALIŞMALARI
(Huzur
Toplantıları,
Okul Aile Birliği
Toplantıları,
Kurumlara
Yönelik
Toplantılar)
TOPLANTI 185.659 116.308 118.564 120.248 38.251
KATILIMCI 1.742.832 2.563.939 2.220.067 2.365.826 1.138.796
ETKİNLİKLER
(Sosyal
Etkinlikler, Spor
Müsabakaları
vb.)
ETKİNLİK 14.252 19.114 37.417 50.921 12.312
KATILIMCI 996.716 732.403 855.481 501.841 255.950
DAĞITILAN
AFİŞ/BROŞÜR/DERGİ
5.243.338 5.008.304 3.640.142 3.370.030 2.772.783
KURUMLARA
YAPILAN BİLDİRİM
82.256 64.326 43.743 12.613 12.900
SUÇ MAĞDURU
DESTEK ZİYARETİ
64.885 27.536 29.305 72.001 8.826

33
Dezavantajlı toplum kesimlerine mensup 12-25 yaş arası çocuk ve gençlerin sosyal
gelişimlerinin sağlanması amacı ile 6 Bakanlık, TOBB ve Türkiye Belediyeler Birliği
arasında 2012 yılında imzalanan protokolle ülke genelinde beş yıllığına 120 Milyon
TL bütçe ile başlatılmıştır.
Projeler için Kalkınma Bakanlığı tarafından 106.8 Milyon TL bütçe tahsis edilmiş, bu
güne kadar 87 Milyon TL kullanılmıştır.
2017 yılından itibaren; yıllık 15 Milyon TL bütçe ile beş yıl süreyle yürütülmek üzere,
Kalkınma Bakanlığı’na yeni proje teklifinde bulunulmuş ve proje orta vadeli yatırım
programına alınmış, yeni protokol metni için çalışmalar devam etmektedir.
ÇOGEP(Çocuk ve Gençler Sosyal Koruma ve Destek Programı)

34
Okullar ve çevrelerinde meydana gelen olayların önlenmesi amacıyla yürütülen
çalışmaların yanında, okul çevrelerine hakim olacak şekilde kamera sistemi konul-
ması, bu görüntülerin İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri içerisinde özel güvenlik tarafın-
dan aralıksız olarak izlenmesi ve meydana gelen/gelebilecek olayların ivedilikle po-
lisle paylaşılması hususunda gerekli çalışmalar Milli Eğitim Bakanlığıyla birlikte
yürütülmektedir.
“Güvenli Okul- Güvenli Eğitim” projesi kapsamında alınan güvenlik tedbirlerinde;
1.Öncelikli Okul : 762
2.Öncelikli Okul : 941
3.Öncelikli Okul : 5.025
olmak üzere toplam 6.728 okul tespiti yapılmış ve 17.490 okulda 13.491 “Polis İrtibat
Görevlisinin”, 1.145 müdahale ekibi ve 4.837 okul giriş-çıkışlarında sabit ekip görev-
lendirilmesi yapılmıştır.
OKUL ÇEVRELERİNİN
KAMERALARLA İZLENMESİ
GÜVENLİOKULGÜVENLİEĞİTİM

35
Ailenin Korunması ve
Kadına Karşı Şiddetin
Önlenmesi
Kadınların daha etkin biçimde korunmasına yöne-
lik tedbirler Bakanlığımızca büyük bir hassasiyetle
yerine getirilmektedir.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile birlikte ‘‘Aile İçi
Şiddetle Mücadele Projesi’’ kapsamında 500 eğiti-
ci personel yetiştirilmiş ve personelin hizmet içi
eğitimlerine başlanmıştır.
Şiddet mağduru kadınların daha etkin korunması
amacıyla, Ankara ve İzmir illerinde “Elektronik
kelepçe” uygulamasına devam edilmektedir.

36
HİZMETİN YERİNDE İFA
EDİLMESİ PROJESİ
KAYIP ALARMI PROJESİ
Polis Vazife ve Salahiyet Kanununda yapılan değişik-
likle; müşteki, mağdur ve tanık ifadelerinin, ikamet-
gâh ya da işyerlerinde alınmasına imkân sağlanmış,
bu kapsamda, 357 bin vatandaşımız söz konusu
hizmetten faydalanmıştır.
Kayıp kişilerin bulunmasında sosyal medya ve mobil iletişim ağlarının kullanılması önem
arz etmektedir.
“Kayıp Alarmı Projesi” kapsamında, kayıp şahsa ait bilgiler ile fotoğraf içeren mesajlar,
GSM operatörleri ve Türk Telekom tarafından mobil ve sabit telefon kullanıcılarına
gönderilerek bilgilendirme yapılmaktadır. Sosyal medyada kayıp konusunda farkındalık
oluşturmak amacıyla, Kayıp Alarmı başlıklı Twitter ve Facebook hesapları açılmıştır.
Hizmet
Alıyorum
www.egm.gov.tr
www.asayis.pol.tr

37
KİRALIK ARAÇ BİLDİRİM SİSTEMİ
PROJESİ
Aranan 4.108 şahıs bu sistem sayesinde yakalanmıştır.
Kiralık araçlar ile işlenen suçların önlenmesi ve faillerin kısa sürede tespit edilerek
yakalanması amacıyla, Kimlik Bildirme Kanununda 27.03.2015 tarihinde yapılan
değişiklikle, araç kiralama hizmetlerinde kimlik bildirim işlemlerinin düzenli olarak
yapılması için Kiralık Araç Bildirim Sistemi Projesi gerçekleştirilmiştir.

38
DİKKATLİ YAYA BİLİNÇLİ SÜRÜCÜ GÜVENLİ TOPLUM
2011-2020 yılları arasında trafik kazalarında meydana gelen ölümleri % 50 azaltmayı
hedefleyen “Karayolu Trafik Güvenliği Stratejisi ve Eylem Planı” 31 Temmuz 2012
tarihinde yürürlüğe girmiştir. Hükümetimizin yol ve trafik güvenliği konusunda yaptığı
çok yönlü çalışmalar neticesinde;
Ülke genelinde, 2015 yılında; 2010 yılına göre,
Ölümlü kaza sayısında % 2,8
Ölüm sayısında % 5,3 azalma meydana gelmiştir.
2016 yılının ilk 10 ayında ise 2015 yılının ilk 10 ayına göre,
Ölümlü kaza sayısında % 5,4
Ölüm sayısında % 6,5 azalma meydana gelmiştir.
SON 10 YILDA;
Nufus : % 7.9 artmıştır.
Yol ağı : % 4.5 artmıştır.
Bölünmüş yol % 280 artmıştır.
Sürücü sayısı % 56.2 artmıştır.
Araç sayısı % 63.5 artmıştır.
Kaza sayısı % 90.4 artmıştır.
Ölümlü kaza sayısı % 14.5. AZALMIŞTIR.
Ölü sayısı % 17.3 AZALMIŞTIR.
Trafik
kontrol ve denetimlerinde,
öncelikle kazaların önlenerek
vatandaşlarımızın can ve mal
kaybının asgariye indirilmesi
hedeflenmektedir.

39
ARAÇ TESCİL İŞLEMLERİNİN NOTERLERE DEVRİ KONUSUNDA ÇALIŞMALAR
DEVAM EDİYOR
TESCİL BELGESİ 81,50 TL
TRAFİK BELGESİ 108,50 TL
NOTER İŞLEM ÜCRETİ 36,50 TL
TOPLAM 226,50 TL
EMNİYETİN TASARRUFLARI:
Tasarruf kalemleri
Yıllık tasarruf
Miktarı
1
3.453 personel tasrrufu (Aylık: 3.453 x
4500=15.538.500)
186.462.000
2
Posta ücreti (2015 yılı: Tescil edilen 8.846.642 araç X
7.75TL.)
68.561.475
3 609 hizmet binaları ve onarımı 18.270.000
4
Büro müştemilatı (Masa, sandalye, bilgisayar,
22.883.031
MEVCUT TESCİL BELGE MALİYETİ:
Araç tescil işlemlerinin maliyetinin 226.50 TL’nin altında olacak şekilde
düzenlenmesi için çalışmalar devam ediyor.

TERÖRÜN
KÖKÜNÜ
KAZIMAKTA
KARARLIYIZ

42
TERÖRÜN KÖKÜNÜ KAZIMAKTA KARARLIYIZ
FETÖ, PKK, DEAŞ ve tüm diğer terör örgütleriyle kararlı ve etkili
mücadelemiz sürmektedir.
Türkiye’nin milli güvenliğine tehdit teşkil eden terör örgütleri ile mücadelesi kararlılıkla
sürmektedir.
Bu dönemde ülkemiz, tarihinin hiçbir döneminde olmadığı kadar yoğunlukta aynı merkezden
yönetildiği değerlendirilen FETÖ, PKK/PYD, DEAŞ ve sol terör örgütlerinin şiddet içerikli eylem-
leriyle karşı karşıya kalmıştır.
FETÖ eliyle gerçekleştirilmeye çalışılan 15 Temmuz darbe girişiminin başarısızlığa uğratılmasın-
dan sonra PKK ve DEAŞ’ın terör eylemleri hız kazanmıştır.
Söz konusu örgütler eşzamanlı olarak harekete geçerek, aynı amacın farklı araçları olduklarını
ortaya koymuşlardır.
Her üç örgüt eliyle yürütülen saldırıların amacı
Türkiye’yi; İstikrarsızlaştırmak,
Meşgul ederek etrafındaki coğrafyaya ilgisini ve izlemesini engellemektir.
Terör örgütleri ve onların destekçileri 2011 yılında Suriye’de oluşan istikrarsızlık ve kaos or-
tamını ülkemize taşıyarak yönetilemeyen bir ülke görüntüsü vermek istemişlerdir.

PKK/KCK
TERÖR ÖRGÜTÜ
İLE MÜCADELE

44
PKK İLE MÜCADELEDE YENİ GÜVENLİK
KONSEPTİNE GEÇİLDİ
Yeni terörle mücadele konseptimiz, terörü bütün yönleri ve sonuçlarıyla ortadan kaldır-
mayı hedeflemektedir. Bu amaçla, ülkemiz için tehdit oluşturan tüm terörist unsurlarla
PROAKTİF bir şekilde mücadele edilmektedir.
• Terör örgütlerinin yeni militan devşirmelerini engelleyecek,
• Mali kaynaklarının kurutulmasını sağlayacak
• Güvenlik tedbirlerinin yanı sıra vatandaşlarımızın devlete olan güven ve bağlılıklarını
güçlendirecek sosyal ve ekonomik politikalar uygulanmaktadır.
Bu çalışmalar süresince hukuk devleti anlayışı ve demokratik ilkelerden hiçbir şekilde taviz
verilmemektedir. Güvenlik-özgürlük dengesi çerçevesinde vatandaşlarımızın hak ve özgürlükleri
en geniş şekilde korunmakta, mağduriyetlerin ortaya çıkmaması için azami özen gösterilmekte-
dir.

46
Vatandaşlarımızın can ve mal güvenliğini korumak, terör örgütlerinin hareket alanını daraltmak
amacıyla, Jandarma, Emniyet ve Koruculardan oluşan karma timlerle yol güvenliği uygulamaları
yapılmaktadır.
GÜNLÜK ORTALAMA OLARAK;
• 81 İLDE 24 SAAT ESASINA GÖRE 2 BİN 646 NOKTADA,
• 24 BİN 500 PERSONELİN KATILIMIYLA yol güvenliği uygulaması yapıyoruz.
Ocak-Kasım 2016 tarihleri arasında;
• 36 milyon 788 bin 91 şahıs kontrol edilmiş, 109 bin 394 şahsa işlem
yapılmıştır.
• 17 milyon 556 bin 404 araç kontrol edilmiş, 269 bin 454 araca işlem
yapılmıştır.
YOL GÜVENLİĞİ

47
2015 ve 2016 Yıllarında;
BAKANLIĞIMIZCA ACİL SINIR FİZİKİ GÜVENLİK SİSTEMİ KAPSAMINDA SINIRLARIMIZDA;
Modüler Beton Duvar:
• Planlanan Modüler Beton Duvar 90 km
• Tamamlanan Modüler Beton Duvar 77 km
28 km yol tamamlanmıştır
Kafes Tel:
• Planlanan Kafes Tel 55 km
• Tamamlanan Kafes Tel 40 km
Aydınlatma:
• Planlanan 310 km aydınlatma tamamlanmıştır
Ayrılan Ödenek : 128.162.000 TL
911 km Suriye sınırının fiziki güvenliğinin sağlanması amacıyla Duvar ve Güvenlik
Yol Yapımı çalışması devam etmektedir.
2017 yılı için Ağrı ve Iğdır illerimizin Sınır Fiziki Güvenlik Sistemi için 72 Milyon 460 Bin
TL, Sınır Aydınlatma Bakım Onarım gideri için 26 Milyon 326 Bin TL ödenek ayrılmıştır.

48
Sınırlarımızda yaptığımız duvar ve güvenlik yollarıyla İç güvenlik açısından Cumhuriyet
tarihimizin en önemli tedbirlerinden birini gerçekleştiriyoruz. Sınırlarda gerekli ted-
birlerin alınmasıyla, insan kaçakçılığı ve kayıt dışı geçişlere de izin verilmeyecektir. ,
Ağrı-Van hattında İran sınırından sızmalara karşı 42 km’lik duvar ve güvenlik yolunun
yapılması,
Iğdır ili İran sınır hattında kaçakçılık ve terörist unsurların geçişlerini engellemeye yöne-
lik olarak 28 km’lik beton duvar ve fiziki emniyet sistemi oluşturulması çalışmalarına hız
verilmiştir.
SINIR GÜVENLİĞİ

49
Öncelikli Güvenlik Yolları
2006 yılında başlatılan proje kapsamında;
29 ilimizde 240 proje programa alınmıştır.
Planlanan 2.607 km yolun 1.976 km’si (%75) tamam-
lanmıştır.
Bugüne kadar 957 Milyon 79 Bin 12 TL ödenek tahsis
edilmiştir.
2016 Yılı Ödeneği 113 Milyon 774 Bin TL’ dir.
2017 Yılı Ödeneği Bütçe Kanun Tasarısı’nda 145 Milyon
234 Bin TL öngörülmüştür.
YAPIMI DEVAM EDEN ÖNEMLİ PROJELER
• 76 km’lik Şırnak-Van ve Siirt bağlantı yolunun 11 km’si
tamamlanmış, geri kalanın tamamlanması çalışma-
ları devam etmektedir.
• Çukurca-Dağlıca yolu 75 km (9,5 km’si yapıldı) ikinci
ve üçüncü kısımlarının yapılması için gerekli güvenlik
tedbirleri alınmaktadır.
ÇUKURCA-DAĞLICA YOLU

50
KORUCULUK SİSTEMİNİ GÜNCELLEDİK
GÜVENLİK KORUCULARIMIZIN YAŞ
ORTALAMASINI DÜŞÜRÜYORUZ
Güvenlik Korucularımızın % 50’si 40 yaş ve üzeri
Yapılan düzenleme ile 49 yaşını dolduranlar ile 44 yaşını doldurmuş ancak 50 yaşın-
dan gün almamış ve 15 yıl ve üzeri olan güvenlik korucularının başvuruda bulunma-
ları şartıyla emekli edilmeleri düzenlenmiş, çocuklarından birisi yoksa kardeşlerin-
den birisinin güvenlik korucusu olarak istihdam edilmesi imkanı getirilmiştir.
OPERASYONLARA AKTİF OLARAK KATILAN KORUCULARIMIZIN ETKİNLİK, MORAL VE
MOTİVASYONU ARTIRILIYOR
• Korucular Daire Başkanlığı’ kuruldu,
• Korucularımızın ‘’statüsü güçlendirildi’’,
• Geçici köy korucusu yerine ‘’Güvenlik Korucusu’’ geldi,
• 5 bin ilave korucu kadrosu alındı,
• Silah ruhsatlarından alınan harç bir defaya mahsus olmak üzere kaldırıldı,
• Operasyonlarda ek tazminat alacaklar,
Operasyonlarda asker ve polis ile aynı silah ve teçhizatı kullanacaklar,

52
Operasyonlarla temizlenen bölgelerde, terör faaliyetlerinin tekrar etmemesi ve
güvenlik tedbirlerini artırmak için,
11 il ve 37 ilçede 95 Geçici Polis Güvenlik Noktası,
28 il ve 134 ilçede 220 Kalıcı Polis Güvenlik Noktası kurulmaktadır.
GEÇİCİ POLİS GÜVENLİK NOKTASINDAN
Faaliyete Geçen : 80
Bu Yıl Sonuna Kadar Faaliyete Geçecek : 15
KALICI POLİS GÜVENLİK NOKTASINDAN
2017 yılında faaliyete geçmesi planlanan : 170
2018 yılında faaliyete geçmesi planlanan : 50
POLİS GÜVENLİK NOKTASI YAPIMLARI
TÜM HIZIYLA DEVAM EDİYOR

53
AK PARTİ iktidarı olarak, konunun bu yönüne de büyük önem veriyoruz ve gereklerini yerine ge-
tirmek için yoğun bir çaba içerisindeyiz.
Bölgelerimiz arasındaki ekonomik kalkınma ve sosyal gelişme farklılıklarını ortadan kaldıracak,
işsizlik ve göç gibi sorunları çözmeye yönelik projeler yürütüyoruz.
Terör zararlarını karşılayacak hukuki altyapıyı oluşturarak, terör nedeniyle yerinden olmuş kişilerin
istekleri halinde dönüşlerini kolaylaştıracak destek mekanizması kurulmuştur.
Ekonomik ve Sosyal Tedbirler
4 Eylül 2016
Diyarbakır

54
Teröre karşı yürütülen etkin mücadele sonucu:
22 Temmuz 2015 tarihinde Ceylanpınar’da 2 polisimizin şehit edilmesiyle
birlikte eylemlerini artıran örgüte karşı tüm güvenlik birimlerimizin tam
bir koordinasyon içerisinde yapmış olduğu başarılı operasyonlar sonucu
aralarında üst düzey yöneticilerin de bulunduğu çok sayıda terörist etkisiz
hale getirilmiştir.
Bazı il ve ilçelerimizde sokaklara barikatlar kurarak, çukurlar kazarak kamu
düzenini bozan ve vatandaşlarımızın en temel haklarını dahi kullanmalarını
engelleyen terör faaliyetlerine son verilmiştir.
TESLİM OLMA;
Son 17 yılın enyüksekseviyesineçıkmış, 2016
yılında 457 kişi örgütten kaçarak Adli makamlara
teslim olmuştur

56
Bazı belediyelerin terör örgütlerinin kontrolüne girmesiyle; Kamu düzeni ve güven-
liğinin, kamu hizmetinin ve demokratik sistemin işleyişinin engellendiğinin açıkça
ortaya çıkmasından dolayı;
Hukukun üstünlüğünün, demokratik nizamın ve kamu hizmetinin devamlılığının
yeniden sağlanması için bazı yerel yönetimlere geçici mahiyette görevlendirme
uygulamasına başlanmıştır.
Terörle Mücadelede İdari Tedbirler
MARDİN DERİK BELEDİYESİ

57
TERÖR NEDENİYLE GÖREVİNDEN UZAKLAŞTIRILAN 41 BELEDİYE BAŞKANI
[36 PKK/KCK ( 8 İL, 28 İLÇE, 5 BELDE ) VE 5 FETÖ/PDY (4 İLÇE, 1 BELDE)] İLE
104 Belediye Meclis üyesi (92 PKK/KCK, 12 FETÖ) yerine görevlendirme yapılmıştır.
GÖREVLENDİRME YAPILAN BELEDİYELERGÖREVLENDİRME YAPILAN BELEDİYELER
S.N. BELEDİYE GÖREVLENDİRİLEN ÜNVANI
1 ADANA (Pozantı) MAHMUT SAMİ BAYSAL MECLİS ÜYESİ
2 AĞRI (Diyadin) MEKAN ÇEVİREN KAYMAKAM
3 BATMAN ERTUĞ ŞEREF AKSOY VALİ YRD.
4 BATMAN (Beşiri) MUSTAFA MASLAK KAYMAKAM
5 BATMAN (İkiköprü) MUSTAFA MASLAK KAYMAKAM
6 BATMAN (Gercüş) ÜNAL KOÇ KAYMAKAM
7 DİYARBAKIR B.ŞEHİR CUMALİ ATİLLA KAYMAKAM
8 DİYARBAKIR (Silvan) MURAT KÜTÜK KAYMAKAM
9 DİYARBAKIR (Sur) BİLAL ÖZKAN VALİ YRD.
10 DİYARBAKIR (Hani) ŞABAN ARDA YAZICI KAYMAKAM
11 ERZURUM (Aşkale) ŞENOL POLAT MECLİS ÜYESİ
12 ERZURUM (Hınıs) BÜLENT AY KAYMAKAM
13 GİRESUN (Çamoluk) MUSA VARICI MECLİS ÜYESİ
14 HAKKARİ CÜNEYT EPÇİM VALİ YRD.
15 IĞDIR (Hoşhaber) BİLGEHAN KARANFİL VALİ YRD.
16 IĞDIR (Tuzluca) İBRAHİM CİVALEK KAYMAKAM
17 KONYA (Ilgın) MEHMET KARAHAN MECLİS ÜYESİ
18 MARDİN (Dargeçit) M. YAŞAR YEŞİLTAŞ KAYMAKAM
19 MARDİN (Derik) ALİ İKRAM TUNA VALİ YRD.
20 MARDİN (Mazıdağı) HALİT BENEK KAYMAKAM
21 MARDİN (Nusaybin) ERGÜN BAYSAL KAYMAKAM
22 MUŞ (Bulanık) ÖMER ŞAHİN KAYMAKAM
23 MUŞ (Varto) MEHMET NURİ ÇETİN KAYMAKAM
24 SİİRT (Eruh) MURTAZA DAYANÇ KAYMAKAM
25 ŞANLIURFA (Suruç) TARIK AÇIKGÖZ VALİ YRD.
26 ŞIRNAK (Cizre) AHMET ADANUR KAYMAKAM
27 ŞIRNAK (Silopi) SAVAŞ KONAK KAYMAKAM
28 ŞIRNAK (İdil) ERSİN TEPELİ KAYMAKAM
GÖREVLENDİRME YAPILAN BELEDİYELER
S.N. BELEDİYE GÖREVLENDİRİLEN ÜNVANI
1 ADANA (Pozantı) MAHMUT SAMİ BAYSAL MECLİS ÜYESİ
29 VAN (Edremit) İBRAHİM ÖZKAN VALİ YRD.
30 VAN (Erciş) MEHMET ŞİRİN YAŞAR KAYMAKAM
31 VAN (İpekyolu) ÖNDER CAN VALİ YRD.
32 VAN (Özalp) SERDAL KARAL KAYMAKAM
33 ZONGULDAK(Karaman) SEDAT YILDIRIM VALİ YRD.
34 BİTLİS (Ahlat-Ovakışla) Bülent TEKBIYIKOĞLU KAYMAKAM
35 ŞIRNAK (Merkez) Turan BEDİRHANOĞLU VALİ YRD.
36 ŞIRNAK İdil - Sırtköy Ersin TEPELİ KAYMAKAM
37 TUNCELİ OLGUN ÖMER VALİ YRD.
38 VAN Büyükşehir İBRAHİM TAŞYAPAN VALİ
39 MARDİN Büyükşehir MUSTAFA YAMAN VALİ
40 SİİRT CEYHUN DİLŞAD TAŞKIN VALİ YRD.
41 BURDUR – BUCAK Yasin UĞUR MECLİS ÜYESİ

58
Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun
çerçevesinde, terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetler nedeniyle zarar
gören vatandaşlarımızın zararları karşılanmaktadır.
Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında
Kanun Kapsamında Yapılan Başvurular ve Ödemeler (2004-2016)
VATANDAŞLARIMIZIN TERÖRDEN
DOĞAN ZARARLARINI KARŞILIYORUZ
Toplam Başvuru Sayısı
(Adet)
Sonuçlandırılan Başvuru
Sayısı (Adet)
Toplam Ödeme Tutarı
(TL)
398.331 369.891 3.662.136.875
Sonuçlandırma Oranı
%93

59
Bakanlığımız mensupları ve güvenlik korucularımızdan terörle mücadelede şe-
hit olanların yakınları ile yaralananlara tazminat ödenmektedir.
Nakdî Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun Kapsamında Yapılan
Ödemeler
ŞEHİT AİLELERİ VE GAZİLERİMİZİN
HER ZAMAN YANINDAYIZ
Tablo: Nakdî Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun Kapsamında Yapılan
Ödemeler
Yıllar
Toplam
Ödeme Tutarı (TL)
2015 25.372.338
2016 (Kasım Ayı İtibariyle) 57.745.595

60
Terörle mücadele alanında politika ve strateji geliştirme görevi çerçevesinde,
• Araştırma-geliştirme projeleri,
• Toplumsal bütünleşme ve aidiyet algılarına ilişkin saha araştırmaları,
• Çatışma çözümleri ve demokratikleşme politikalarına ilişkin ülke raporları,
• Radikalleşme sorunu ve yabancı terörist savaşçılarla ilgili araştırma raporları
hazırlanmakta,
• Terörle mücadele alanında yayın çalışmaları yapılarak analiz ve raporlarla karar
alıcılara nitelikli bilgiler üretilmektedir.
Ayrıca terörle mücadele alanında görevli kurumlar tarafından yapılan faaliyetler in-
celenmekte ve kurumlararası eşgüdüm Müsteşarlık tarafından sağlanmaktadır.
KAMU DÜZENİ VE GÜVENLİĞİ
MÜSTEŞARLIĞINCA;

61
• Yeni terörle mücadele konsepti çerçevesinde tüm terör unsurlarıyla mücadele
kapsamında araştırma ve analiz çalışmaları yapılacaktır. Terörden zarar gören
kişilerin rehabilitasyonuna ilişkin faaliyetler hayata geçirilecektir.
• Terörle mücadeleye ilişkin gerçekleştirilen sosyal projelerin bir araya getirilerek
izlenmesi ve koordine edilmesi amacıyla tedbir faaliyetleri yürütülmektedir.
• Ülkemizin Terörle Mücadele Stratejisinin güncellenmesi ve Terörizme Yol Açan
Radikalleşme ve Şiddete Varan Aşırıcılıkla Mücadele Stratejisi geliştirilmesi
çalışmaları tamamlanacaktır.
• Terörden etkilenen kesimlerle daha güçlü iletişim geliştirmeye dönük projeler
hayata geçirilecektir.
• Bölgedeki kanaat önderleri ve Sivil Toplum Kuruluşu temsilcileriyle geliştirilen
diyalog çalışmaları artırılarak sürdürülecektir.
• Terör olgusunun ülke genelindeki ve bölgesel yansımalarını ortaya koyacak alan
araştırmalarının yapılmasına devam edilecektir.
2017 YILINDA;

62

63
FETÖ
TERÖR ÖRGÜTÜ
İLE MÜCADELE

Terör saldırıları içerisinde en kritik olanı, hiç kuşkusuz
ülkesini korumak için Türk Silahlı Kuvvetlerine verilen
uçak, tank ve silahlarla, kendi devletine ve halkına
acımasızca saldıran FETÖ terör örgütüne mensup
hainlerin 15 Temmuz günü girişmiş olduğu kanlı dar-
be girişimidir.
Başta Cumhurbaşkanımız, hükümetimiz ve siyasal
partilerimiz olmak üzere, halkımızın kahramanca
direnişi ve vatanına sadık güvenlik güçlerimizin kararlı
mücadelesiyle önlenen 15 Temmuz darbe girişimi,
ülkemizin maruz kaldığı terör eylemleri arasındaki en
kanlı saldırı olarak tarihteki yerini almıştır.

MGK’nın tavsiyesi, Bakanlar Kurulu ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin 21 Temmuz 2016
tarihli kararlarıyla yürürlüğe giren üç aylık Olağanüstü Hal uygulamasıyla, FETÖ ve diğer terör
örgütleriyle mücadelede hızlı ve etkili tedbirler alınmasının yolu açılmıştır.
TBMM’nin 11 Ekim 2016 tarihli ve 1130 sayılı Olağanüstü Halin üç ay daha uzatılmasına ilişkin
kararı çerçevesinde, FETÖ ve benzeri terör yapılarının bir daha ülkemize tehdit oluşturmaması
için gereken tüm tedbirlerin alınmasına yönelik çalışmalara devam edilecektir.

66
KANLI DARBE GİRİŞİMİ SONUCUNDA;
DARBE KALKIŞMASI VERİLERİ

ŞEHİT (Polis-63, Asker-4, Sivil-181) 248
YARALI
(Polis-146, Asker-21, Sivil-2.026)
2.193
(Tedavisi Devam-9 , Ankara-4, İstanbul-5)

ÖLÜ ELE GEÇİRİLEN DARBECİ (Ankara-20, İstanbul-14, Malatya-1) 35
YARALI ELE GEÇİRİLEN DARBECİ (Ankara-18,İstanbul-25,Malatya-4,Sakarya-2) 49

GÖZALTINDA İŞLEM DEVAM 3.328
TUTUKLU SAYISI 36.951
ADLİ KONTROL 27.645
SERBEST 11.588
FİRARİ JANDARMA 22 (18’i Subay), POLİS 415 (81‘i Müdür) 410

67
FETÖ SORUŞTURMASI KAPSAMINDA HAKKINDA
İŞLEM YAPILAN BAKANLIK PERSONELİ
SIRA
GÖREVDEN
UZAKLAŞ.
GÖZALTI TUTUKLU
SERBEST
KALAN
YAKALAMA
EMRİ
BULUNAN /
FİRARİ
GÖREVE İADE
EDİLEN
İHRAÇ
EDİLEN
VEFAT
1 76 6 154 51 6 17 303 1
2 10 1 2 0 0 5 112 0
3 152 8 57 16 2 63 301 0
4 0 0 0 0 0 0 10 0
5 1.204 52 1.109 911 22 163 1.921 8
6 10.253 264 8.367 4.480 415 3.310 17.615 0
7 173 0 53 86 0 9 28 0
8 72 1 2 0 0 2 31 0
9 1.003 18 40 574 15 0 1.449 0
10 42 6 2 20 7 0 159 0
12.985 356 9.786 6.138 467 3.569 21.929 9
KAMU DÜZENİ VE GÜVENLİĞİ
MÜSTEŞARLIĞI
ÖREVDEN ALINMA VE İHRAÇ DURUMU
KURUMU
PERS. GEN. MÜD.-MÜLKİ İDARE AMİRİ
PERS. GEN. MÜD.-MERKEZ GEN. İDARE
PERS. GEN. MÜD.-TAŞRA GEN. İDARE
GENEL TOPLAM
JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI
EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
SAHİL GÜVENLİK KOMUTANLIĞI
GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
MAH. İD. GN. MD.-BELEDİYELER
MAH. İD. GN. MD.-ÖZEL İDARELER

68
TÜRKİYE CUMHURİYETİ İÇİŞLERİ BAKANLIĞI15 Temmuz darbe girişiminde;
Hayatını kaybeden şehitlerimizin ailelerine, 40 MİLYON 594 BİN 687 TL tazminat ödenmiştir.
Yaralananlara, 75 milyon 967 bin 34 TL olmak üzere, 15 KASIM 2016 tarihi itibariyle
toplam 116 milyon 561 bin 721 TL nakdi tazminat ödemesi yapılmıştır.

69
DEAŞ
TERÖR ÖRGÜTÜ
İLE MÜCADELE

70
Ortadoğu’daki istikrarsızlıktan beslenen ve ülkemizde yaptığı bombalı eylemler-
le masum vatandaşlarımızı hedef alan DEAŞ’e yönelik operasyonlar kararlı bir
şekilde sürmektedir.
Türk Silahlı Kuvvetlerinin DEAŞ unsurlarını sınırlarımızdan temizlemeyi amaçlayan
“Fırat Kalkanı Operasyonu” ile ülkemizi tehdit eden terör unsurları sınır hat-
tımızdan uzaklaştırılmıştır. Aynı şekilde ülke içindeki DEAŞ mensuplarına yönelik
kararlı operasyonlarla örgütün faaliyetleri büyük ölçüde kısıtlanmıştır.
Son dönemde DEAŞ’e yönelik yürütülen istihbari çalışma ve operasyonlarla 24
eylem girişimi engellenmiştir.
145 ülkeden 52 Bin 75 kişiye giriş yasağı konulmuş,
98 ülkeden 3 Bin 790 kişi sınır dışı edilmiştir.
DEAŞ ile mücadelede 2016 yılında;
3 Bin 89 kişi (1.381 yabancı) gözaltına alınmış,
1.204’ü (618’i yabancı) tutuklanmıştır.

71
YABANCI TERÖRİST SAVAŞÇILARLA
MÜCADELE
Ülkemiz uluslararası terörizmle bağlantılı yabancı terörist savaşçılarla da etkin bir
şekilde mücadele etmektedir. Bugüne kadar çatışma bölgeleriyle bağlantısı olduğu
düşünülen 145 farklı ülkeden yaklaşık 52 bin 75 yabancıya giriş yasağı kararı alınmış
olup, ülke sınırları içerisinde yakalanan 98 farklı ülkeden yaklaşık 3 bin 857 ya-
bancı sınır dışı edilmiştir.
Açıklama Ülke Sayısı Kişi Sayısı
Giriş Yasağı
Konulan
145 52.075
Sınır Dışı Edilen 98 3.857

TBMM
BÜTÇE
SUNUŞU
23 Kasım 2016
2017
SUÇ VE
SUÇLULARLA
MÜCADELE

74
UYUŞTURUCU İLE MÜCADELE
Bakanlığımızca uyuşturucu ile mücadeleye özel bir önem ve öncelik verilmektedir.
Böylelikle birçok Yeni Nesil Uyuşturucu Maddenin, daha ülkemizde görülmeden “2313 Sayılı
Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun” kapsamına alınması sağlanmıştır.
Sosyal uyum merkezine ihtiyaç
Uyuşturucuyla topyekün mücadelede yaşanan sorunların en önemlilerininden biri
de, ülkemizde hala 49 ilde 79 tedavi merkezi olmasına karşın, tedavi edilen bireyi te-
davi edecek ve sosyal hayata yeniden entegrasyonunu sağlayacak rehabilitasyon ve
sosyal hayata uyum merkezlerinin bulunmayışı gelmektedir. Öncelikli olarak İstanbul’da
4, Anakara’da 2, İzmir’de 4, Adana’da 2 olmak üzere, 12 rehabilitasyon ve sosyal uyum
merkezine ihtiyaç duyulmaktadır.
Narkotimler
2014 yılında hayata geçerilen Narkotimler Projesiyle 29 ilde uyuşturucuyla sokak bazlı
mücadelede % 60 başarı elde edilmiştir.
2014 yılı sonunda kurulan ve 29 İlimizde görev yapmakta olan NARKOTİM Ekiplerinin
2017 yılında 30 il ve 28 ilçede daha kurulması planlanmaktadır.

75
7,5 MİLYAR TL PİYASA
DEĞERİNDE UYUŞTURUCU
YAKALADIK
İç güvenlik birimlerimizce 2016 yılı başından günümüze ka-
dar gerçekleştirilen 24.592 uyuşturucu operasyonunda
piyasa değeri 7,5 Milyar TL olan;
• 114 ton 657 kg esrar,
• 5 ton 47 kg eroin,
• 211 kg afyon,
• 621 kg kokain,
• 10 milyon 81 bin 183 adet uyuşturucu hap,
• 547 kg sentetik kannabinoid (Bonzai),
• 143 kg metamfetamin,
• 82 milyon 540 bin 597 adet kenevir bitkisi ele
geçirilmiştir.
38.160 şüpheli gözaltına alınmıştır.

76
SAHİL GÜVENLİK KOMUTANLIĞINCA
05 Ocak 2016 tarihinde uluslararası sularda uyuşturucu taşıyan yabancı bayraklı bir
gemiye uluslararası hukuk kuralları çerçevesinde, Emniyet Genel Müdürlüğü ile koor-
dineli olarak müdahale edilmiştir. Operasyon kapsamında 2.440.945 gr. toz esrar ve
105.730 gr. (604.171 adet tablet) captagon ele geçirilmiştir.

77
NARKOTERÖRLE
MÜCADELE
Terör Örgütleri ve onların uyuşturucu
kaçakçılığından elde ettikleri finansmanın
kurutulmasına dönük Narkoterörle mücadele
önemli önceliklerimiz arasındadır.
PKK/KCK terör örgütüne büyük darbe vurulan
operasyonlarda ele geçirilen uyuşturucunun
piyasa değeri yaklaşık 4 milyar TL’ dir.
FETÖ’ye yönelik Narkoterör operasyonlarında
yakalanan uyuşturucunun piyasa değeri yak-
laşık 75 milyon TL’dir.

78
NARKOTERÖRLE MÜCADELE
Ülkemiz uluslararası sorumluluğunun bilincinde olarak her türlü uluslararası suç
örgütüyle kararlılıkla mücadele etmektedir. Biz uyuşturucu imal ve ticaretini bir in-
sanlık suçu, uyuşturucu kullanımını ise bir hastalık olarak görmekteyiz.
Dünya Uyuşturucu Raporlarında; Avrupa genelinde gerçekleştirilen eroin yaka-
lamalarının dünya genelindeki yakalamaların %38’ini teşkil ettiği ve Türkiye’nin eroin
yakalamalarında Avrupa’da ilk sırada yer aldığı ifade edilmiştir. 2016 Raporunda
ise; 2014 yılında Türkiye’nin yaklaşık 13 ton ile küresel eroin yakalamalarının
%16’sını tek başına gerçekleştirdiğine yer verilmiştir.
Ülkemiz uyuşturucu konusunda hedef ülke konumundadır
2016 Avrupa Uyuşturucu Raporu’nda da yer verilen, ülkemizin Avrupa gene-
linde yakalanan 6.155.434 ekstazi tabletinin yaklaşık %60’ına denk gelen
3.600.831 tableti tek başına yakalaması, ülkemizin bu mücadeledeki kararlılığını
göstermektedir.
Avrupa, doğudan batıya sevkedilen afyon ve türevlerinin kendi ülkelerine
girmesini önleme adına ülkemiz ile yoğun bir şekilde işbirliği yapmaktadır.
Fakat kendi coğrafyalarında üretilen sentetik uyuşturucuların üretiminin
durdurulması ve ülkemize transfer edilmesinin engellenmesi noktasında aynı
işbirliğini göstermemektedirler.

79
NARKOTERÖRLE MÜCADELE
PKK/KCK terör örgütünün yılda uyuşturucudan 1,5 Milyar dolar
gelir elde ettiği değerlendirilmektedir.
Terörle mücadeledeki en önemli hususlardan birisi de bu finans kaynaklarının or-
tadan kaldırılmasıdır.
Bu itibarla, narkoterör çalışmaları kapsamında 22 Haziran - 03 Temmuz 2016
tarihleri arasında Emniyet Genel Müdürlüğü Uyuşturucu ile Mücadele Daire
Başkanlığı ve Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından Diyarbakır ili Lice, Hazro ve Kocakaya
kırsallarında operasyonlar düzenlenmiştir.
Operasyonlarda bölücü terör örgütünün finans kaynağı olan birçok uyuşturu-
cu madde ekim alanı imha edilmiş, ayrıca 19 adet uzun namlulu silah, 19
ton Amonyum Nitrat, 43 El Yapımı Patlayıcı (EYP), 6 adet tabanca, 22 adet
çalıntı araç (3’ü kamuya ait), 17 ton Esrar, 67,9 Milyon kök Kenevir Bitkisi ele
geçirilmiştir. Ele geçirilen uyuşturucuların piyasa değeri yaklaşık 4 Milyar
TL’dir. Böylelikle PKK/KCK terör örgütüne büyük darbe vurulmuştur.

80
ORGANİZE SUÇLARLA MÜCADELE
Hükümetlerimiz döneminde, suç örgütleriyle mücadelede yasal boşlukları gidermeye
yönelik olarak, başta Türk Ceza Kanunu olmak üzere mevzuat düzenlemeleri yapılmış,
bu suçlara karışanlara yönelik ağır cezalar ve caydırıcı hükümler getirilmiştir.
2016-2021 Organize Suçlarla Mücadele Ulusal Strateji Belgesi ve eki olan 2016-2018
Organize Suçlarla Mücadele Eylem Planı 17.04.2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Organize Suç Örgütleriyle Mücadele (Emniyet Genel Müdürlüğü)Organize Suç Örgütleriyle Mücadele (Emniyet Genel Müdürlüğü)
Yıllar Operasyon sayısı İşlem Yapılan Şahıs
Sayısı
Ele Geçirilen
Silah Sayısı
Ele Geçirilen
Çek-Senet Sayısı
2015 86 927 221 507
2016 (İlk 9 ay) 142 4.772 81 27

81
Organize Suç Örgütleriyle Mücadele (Jandarma Genel Komutanlığı)
Organize Suç Örgütleriyle Mücadele (Jandarma Genel Komutanlığı)
Yıllar Operasyon sayısı İşlem Yapılan Şahıs Sayısı
2015 96 1.170
2016 (İlk 9 ay) 75 868

82
KAÇAKÇILIKLA MÜCADELE
Kaçakçılık suçları ile mücadele çerçevesinde, ulusal ve uluslararası kurum ve ku-
ruluşlarla koordineli olarak önemli operasyonlar gerçekleştirilmiştir.
Bu kapsamda;
Sigara ve Alkollü İçki Kaçakçılığı,
Akaryakıt Kaçakçılığı,
Tarihi Eser Kaçakçılığıyla etkin bir şekilde mücadele edilmektedir.

83
Sigara ve Alkollü İçki Kaçakçılığı
Akaryakıt Kaçakçılığı
İç Güvenlik Birimlerince Ele Geçirilen Kaçak Sigara ve Alkollü İçki Miktarı ve Tutarı
İç Güvenlik Birimlerince Ele Geçirilen Kaçak Akaryakıt Miktarı (Litre)
İç Güvenlik Birimlerince Ele Geçirilen Kaçak Sigara ve Alkollü İçki Miktarı ve Tutarı
Yıllar
Kaçak Sigara Kaçak Alkollü İçki
Ele
Geçirilen
(Adet)
Piyasa
Ele
Geçirilen
(Adet)
Piyasa
2015 187.471.310 1.267.011.500 330.449 16.590.000
2016 (İlk 9 ay) 93.551.007 635.000.000 664.363 20.609.700
İç Güvenlik Birimlerince Ele Geçirilen Kaçak Akaryakıt Miktarı (Litre)
Yıllar Kaçak Akaryakıt (Litre)
2015 6.821.796
2016 (İlk 9 ay) 2.850.906

84
Tarihi Eser Kaçakçılığı
Ülkemizin kültürel mirasının korunmasına yönelik olarak, suç örgütlerine karşı
yürütülen çalışmalar da başarılı bir şekilde devam etmektedir.
İç Güvenlik Birimlerinin Tarihi Eser Kaçakçılığıyla Mücadelesiİç Güvenlik Birimlerinin Tarihi Eser Kaçakçılığıyla Mücadelesi
Yıllar Olay Sayısı (Adet)
Ele Geçirilen Tarihi
Eser ve Sikke Sayısı
(Adet)
2015 2.149 71.058
2016 (İlk 9 ay) 1.562 58.857
İNSAN TİCARETİYLE MÜCADELE
Tablo. İç Güvenlik Birimlerince İşlem Yapılan İnsan Ticaretine İlişkin Bilgiler
Yıllar
İnsan Ticareti
Operasyon Sayısı
Yakalanan
İnsan Taciri
Sayısı
2015 35 102
2016
(İlk 9 Ay)
13 36
İnsan ticaretine yönelik 2015 yılında gerçekleştirilen 35 operasyonda, 102
insan taciri, 2016 yılında gerçekleştirilen 13 operasyonda ise, 36 insan taciri
yakalanmıştır.

85
Gelişen teknolojiyle birlikte her geçen
gün artan ve yaygınlaşan bilişim suçları
ile daha etkin mücadele edebilmek
amacıyla, Emniyet Genel Müdürlüğü
bünyesinde Siber Suçlarla Mücadele
Daire Başkanlığı ve illerde de Siber
Suçlarla Mücadele Şube Müdürlükleri
kurulmuştur.
SİBER SUÇLARLA
MÜCADELE

86
GÜNÜBİRLİK KİRALANAN EVLER KİMLİK
BİLDİRME KANUNU KAPSAMINDA OLACAK
Günübirlik evlerin, Kimlik Bildirme Kanunu kapsamında sayılması, konaklama bilgileri-
nin tutularak, kolluk bilgisayarına bağlanması yönünde yapılan çalışmalar kapsamında;
• Günübirlik evler, Kimlik Bildirme Kanunu kapsamına alınmıştır.
• Tüm otellerin kayıtlarını bilgisayarda “günü gününe tutma ve genel kolluğa
bildirme” şartı buralar için de getirilmiştir.
• Bildirmeme veya gerçeğe aykırı bilgi gönderme Ceza miktarları artırılmıştır.
• Cezaların mülki amir tarafından verileceği hükme bağlanmıştır.

87
ÖZEL GÜVENLİK DENETİMLERİ
Özel güvenlik hizmetlerinin etkin bir şekilde yürütülmesi amacıyla, Bakanlığımızca her
türlü idari düzenleme yapılmaktadır.
2016 YILINDA
TOPLAM
26.599
DENETLEME YAPILMIŞTIR
388
493
25.718
GÜVENLİK ŞİRKETİ
EĞİTİM KURUMU
ÖZEL GÜVENLİK İZNİ
FETÖ/PDYFETÖ Terör Örgütü ile mücadele kapsamında
yapılan inceleme ve araştırmalar neticesinde, 11
şirket kapatılmış, 3 şirkete mahkeme kararıyla
kayyum atanmış, ayrıca 1363 kişinin özel güven-
lik sektöründe çalışma izinleri iptal edilmiş olup
valiliklerce konu ile ilgili gerekli araştırma ve incele-
meler devam etmektedir.

TBMM
BÜTÇE
SUNUŞU
23 Kasım 2016
2017
İNSAN
HAKLARI

89
KOLLUK GÖZETİM KOMİSYONU
İŞKENCEYE SIFIR TOLERANS
Güvenlik personeliyle ilgili şikâyetlerin daha etkin soruşturulması ve izlenmesi için,
Bakanlığımız tarafından hazırlanan 6713 sayılı Kolluk Gözetim Komisyonu Kurul-
ması Hakkında Kanun, 20/05/2016 tarihinde yayımlanmıştır.
Kanunla; Bakanlığımız müsteşarının başkanlığında; kolluk şikayet sisteminin işleyişine
ilişkin ilkeleri tespit etmek, koordinasyonu sağlamak, Bakanlığa önerilerde bulunmak,
soruşturmaların sonuçlarını takip etmek, kolluk etik ilkelerinin uygulanmasını izle-
mek, ilgili mevzuat düzenlemeleri hakkında görüş vermek gibi görevlerle donatılmış
bağımsız bir kolluk gözetim komisyonu kurulmuştur.
Ülkemiz 2002 yılından itibaren işkenceye karşı sıfır tolerans politikasını benimsemiş
ve bu politikayı istisnasız bir şekilde uygulama kararlılığını her platformda vurgulamıştır.
Bu bağlamda;
İşkence suçunun cezası artırılmış, bu suçtan dolayı zamanaşımının işlemeyeceği hükme
bağlanmıştır.
Kolluk görevlilerine yoğun olarak insan hakları eğitimi verilmiş, başlangıç eğitimleri ve
hizmetçi eğitimlere müfredatta yer verilmiştir.
İşkenceden dolayı Devletçe ödenen tazminatların sorumlu personele rücu edeceği
hükmü getirilmiştir.
2015 ve 2016 yıllarında işkence ve eziyet suçlarıyla ilgili adli ve disiplin yönünden kusur-
lu bulunarak cezalandırılan personel bulunmamaktadır.

TBMM
BÜTÇE
SUNUŞU
23 Kasım 2016
2017
YEREL
YÖNETİMLER

92
51 30’u
1.397 51’i
18.334 519’u
400’ü
397’si
İL ÖZEL
İDARESİ
BÜYÜKŞEHİR
BELEDİYESİ
İL
BELEDİYESİ
BÜYÜKŞEHİR İLÇE
BELEDİYESİ
İLÇE
BELEDİYESİ
BELDE
BELEDİYESİ
BELEDİYE
KÖY
ÜLKEMİZDE; 1.397 Belediyenin;
bulunmaktadır

93
KÖYDES PROJESİYLE YOLU VE
İÇME SUYU BULUNMAYAN KÖY
KALMAMIŞTIR
Cumhuriyetin ilk yıllarında, ülkemiz nüfusunun %85’i köylerde, %15’i şehirlerde yaşa-
maktaydı.
Ancak bugün, ülkemizdeki nüfusun %93,65’i belediye sınırları içerisinde, %6,35’i ise
belediye sınırları dışında yaşamaktadır.
Köylerin, temel alt yapı ihtiyaçlarının
karşılanması amacıyla 2005 yılında uygu-
lamaya konulan KÖYDES Projesi için bu
güne kadar toplam 9 milyar 441 milyon
TL ödenek kullanılmıştır.
2016 Yılında 391 milyon 699 bin TL
ödenek tahsis edilmiş iken; KÖYDES
Projesinin 2017 yılı ödeneği geçen yıla
göre iki katından fazla artırılarak 840
milyon TL’ye çıkartılmış; %115 artış
sağlanmıştır.

94
KÖYDES İZLEME SİSTEMİ ALTYAPISI
KURULUMU PROJESİ
KÖYDES Projesi çerçevesinde gerçekleştirilen çalışmaların Coğrafi Bilgi Sistemleri
(CBS) temelinde dijital ortama aktarılması amacıyla KÖYDES İzleme Altyapısı Kurulumu
Projesi uygulamaya konulmuştur.
2010/2 YPK Kararı gereğince KÖYDES Projesi çerçevesinde gerçekleştirilen çalışma-
ların CBS temelinde dijital ortama aktarılması amaçlanmıştır.
Projenin bütçesi 3 milyon 500 bin TL’dir.
Proje kapsamında; 202.381 yol, 43.000 km yol onarımı, 1.341 adet köprü ve 37.050
adet menfez yapılmış,18.954.951 m² parke taşı döşenmiştir.
4.409 adet içme suyu tesisi yapılmış, 50.919 köy ve bağlısının içme suyu tesisleri ye-
nilenmiş olup, bu hizmetlerden 15 milyon 544 bin 277 vatandaşımız yararlanmıştır.
13 adet gölet, 624 adet sulama tesisi ve 16 adet hayvan içme suyu göleti tamamla-
narak 62.643 hektar tarımsal alana sulama hizmeti götürülmüş ve 69.469 çiftçi ailesi-
nin bu hizmetlerden yararlanması sağlanmıştır.
Tamamlanan 150 adet fosseptik tesisi ve 16 adet arıtma tesisiyle 50.080 vatandaşımı-
za hizmet götürülmüştür.

95
MUHTAR BİLGİ SİSTEMİ
Muhtarlarımızın talepleri takip etmek ve sonuçlandırmak için Bakanlığımız tarafından,
• Muhtarların taleplerini elektronik ortamda yapabilmesi için Bilgi İşlem Dairesi
Başkanlığı tarafından “Muhtar Bilgi Sistemi” adında bir web sitesi oluşturulmuş,
• Bakanlığımızda Mahalli idareler Genel Müdürlüğünde Muhtarlar Daire Başkanlığı
kurulmuş,
• Talepleri yakından takip etmek amacıyla büyükşehir belediyelerinde muhtarlar
daire başkanlığı, diğer belediyelerde ise muhtarlar müdürlüğü kurulması sağlan-
mış, 19 Ekim, Muhtarlar Günü olarak ilan edilmiştir. Bu sene de ilk Muhtarlar
Günü kutlanmıştır.

96
MUHTARLARIN MAHALLELERİYLE İLGİLİ İKAMET
DEĞİŞİKLİKLERİNİ ANLIK TAKİP EDEBİLMESİ; HAFTALIK, AYLIK
VEYA BELLİ ARALIKLARLA RAPORLAMA YAPABİLMESİ,
Muhtarların, mahallelerine taşınan ve ayrılanlarla ilgili değişiklikleri güncel olarak takip
etmeleri için “Kimlik Paylaşım Sistemi” (KPS) üzerinden gerekli link verilmesi için yapılan
çalışma Aralık ayı itibariyle bitecek,

TBMM
BÜTÇE
SUNUŞU
23 Kasım 2016
2017
NÜFUS VE
VATANDAŞLIK
HİZMETLERİ

98
Bakanlığımızın son yıllarda yaptığı çalışmalarla Nüfus ve vatandaşlık hizmetlerinde
önemli değişim ve dönüşümler gerçekleştirilmiş, bürokrasiyi azaltıcı tedbirler uygula-
maya konulmuş ve iş süreçleri hızlandırılarak vatandaş memnuniyeti artırılmıştır.
Bu kapsamda; nüfus ve vatandaşlık hizmetleri alanında hayata geçirilen
MERNİS,
T.C. Kimlik Numarası,
Kimlik Paylaşımı Sistemi,
Adres Kayıt Sistemi ve
Mekânsal Adres Kayıt Sistemi
uygulamaları başarıyla yürütülmektedir.

99
Sistemle adreslerin belli bir standarda kavuşturulması, adres bilgilerinin elektronik or-
tamda, merkezi bir yapı içerisinde güncel olarak tutulması sağlanmıştır.
Adres Kayıt Sistemi ile nüfus sayımı ve tespitler anlık olarak yapılabilmektedir
ADRES KAYIT SİSTEMİ
Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü merkezi veri tabanında tutulan kayıtların
(kişi ve adres bilgileri) ilgili mevzuatta belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde, kamu
kurumları ve diğer tüzel kişiler ile güncel, güvenli ve 7 gün 24 saat esası ile çevrimiçi
paylaşılmasına imkân sağlayan bir sistemdir.
Bugün itibariyle Kimlik Paylaşım Sistemi’ne bağlanarak hizmet yürüten kurum
ve kuruluş sayısı 1801’ dir.
KİMLİK PAYLAŞIM SİSTEMİ

100
Bakanlık olarak yürüttüğümüz önemli
projelerimizden biri de;
• Kolay taşınabilir,
• Taklit, tahrif ve sahteciliğe imkân tanımayan,
• Geleneksel ve elektronik ortamda güvenli kimlik
doğrulama amacıyla kullanılabilecek,
• Biyometrik unsurlar da içeren,
• Uluslararası standartlara uygun,
Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Kartı Projesi’dir.
Kimlik kartına ilişkin yasal düzenleme 27 Ocak 2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Kimlik Kartı başvurularının alınmasına 14.03.2016 tarihinde Kırıkkale İlinde
başlanmıştır.
Yaygınlaştırma Projesi kapsamında, Ekim ayı itibariyle Trabzon, Rize, Artvin, Er-
zurum ve Erzincan İllerinde başvurular alınmaya başlanmıştır. Kasım ayı sonun-
da ise Adıyaman, Aksaray, Burdur, Uşak ve Yalova İllerinde başvurular alınmaya
başlanacaktır. 2017 yılının başından itibaren tüm illerde başvurular alınmaya
başlanacak olup 3 yıl içerisinde tüm vatandaşlara dağıtılması hedeflenmektedir.
TÜRKİYE CUMHURİYETİ KİMLİK KARTI PROJESİ
Nüfus Cüzdanı (Defter Şeklinde)
Türkiye Cumhuriyeti
İçişleri Bakanlığı
Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü
1926
Nüfus Cüzdanı (Kart Şeklinde)
1976
2016
Devlet-i Aliye-i Osmaniye Tezkiresi
1904

101
MAKS ile Ulusal Adres Veri Tabanında metin olarak tutulan adres bileşenlerini harita
tabanlı hale getirmek suretiyle bu bilgilere mekânsal boyut kazandırılmasına dönük
merkezi teknik altyapı oluşturulmuştur.
MAKS sistemi, acil çağrı merkezlerine (112, 155 ve 156), tapu oto-
masyon sistemlerine, imar çalışmalarına ve navigasyon altyapısına
veri altlığı oluşturacaktır.
MEKÂNSAL ADRES KAYIT SİSTEMİ (MAKS)

102
Dijital Arşiv Projesiyle Nüfus arşivlerinde
bulunan aile kütük defterleri, vukuat defter-
leri ve özel kütükler (dayanak) belgelerinin
fiziki arşiv düzenlemelerinin ve restorasyon-
larının yapılması, taranarak kurulacak Diji-
tal Arşiv Yönetim Sistemine aktarılması, bu
sistem ile kurumdaki mevcut yönetim bilgi
sistemlerinin entegre edilerek, bu sistemle-
rdeki bilgilere dayanak teşkil eden belgelere
elektronik ortamda hızlıca erişilebilmesi ve
ilgili diğer kurumlar ile bu belgelerin elek-
tronik ortamda paylaşılabilmesi amaçlan-
maktadır.
DİJİTAL ARŞİV
PROJESİ
NÜFUS İŞLEMLERİNDE
BÜROKRASİYİ AZALTIYORUZ

103
ADRES VE NÜFUS KAYIT ÖRNEĞİNİN
E-DEVLET KAPISI ÜZERİNDEN
ALINMASI İMKÂNI SAĞLANMASI İÇİN
YÖNETMELİK DEĞİŞİKLİĞİ YAPILIYOR
KİMLİK PAYLAŞIM SİSTEMİNİN (KPS) SERVİSLERİNİN İŞLEVSEL
KULLANIMI,
(KPS) ile Nüfus Ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü merkezi veri tabanında tutulan
kayıtlar (kişi ve adres bilgileri); hâlihazırda 1801 kurum ve kuruluşla paylaşılmaktadır.
Ancak pek çok kurumun halen vatandaştan belge istemeye devam ettiği, KPS servislerini
işlevsel kullanamadığı görülmektedir. Bu durum nüfus müdürlüklerinin iş yükünü daha
da artırdığı gibi vatandaşlarımıza da ek külfet getirmektedir.
Konuyla ilgili ilgili Başbakanlık Genelgesine de atıf yapılarak Genelge hazırlanmış ve tüm
Merkez ve Taşra birimlerine gönderilecektir.

104
OKUNABİLİR E-PASAPORTLAR
Elektronik olarak okunabilir, çipli yeni tip pasaportların verilmeye başlandığı Haziran
2010 tarihinden günümüze kadar 15 milyon 380 bin 791 pasaport vatandaşlarımıza
teslim edilmiştir.
Vatandaşlarımızın kendilerine en yakın yerden hizmete daha kolay ulaşabilmesi için
504 yurtiçi, 186 yurtdışı olmak üzere toplam 690 pasaport müracaat merkezinden
hizmet verilmektedir.
Pasaport ve Sürücü Belgelerinin Nüfus ve Vatandaşlık Genel Müdürlüğünce verilmesi
676 sayılı KHK ile hükme bağlanmıştır. Böylece bir yandan ülke genelinde hizmetlere
erişim kolaylaşacak, diğer yandan bu konuda çalışan 5.200 emniyet teşkilatı personeli
de asli görevlerine dönecektir.
ARTIK PASAPORT VE SÜRÜCÜ BELGELERİ
NÜFUS TEŞKİLATINCA VERİLECEK

105
YENİ TİP SÜRÜCÜ BELGELERİ
Ülkemizdeki sürücü belgesi, sınıfları şekil ve içerik olarak Avrupa Birliği mevzuatına ve
1968 tarihli Karayolu Trafiği Konvansiyonu’na uyumlu hale getirilmiştir.
Yeni tip sürücü belgelerinin verilmesine 01/01/2016 tarihinden itibaren başlanmıştır.
21.11.2016 tarihi itibariyle 2 Milyon 142 Bin 930 yeni sürücü belgesi verilmiştir.

TBMM
BÜTÇE
SUNUŞU
23 Kasım 2016
2017
SİVİL
TOPLUMUN
GÜÇLENDİRİLMESİ

108
Sivil toplum kuruluşları (STK), sivil toplumun,
katılımcılığın, çoğulculuk ve demokrasinin
vazgeçilmez unsurlarıdır. Bu nedenle, Bakan-
lık olarak sivil toplum örgütlerine büyük önem
veriyor ve onları destekliyoruz.
Ekim 2016 tarihi itibariyle ülke-
mizdetoplamaktifderneksayısı
109 bin 620’dir.
SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI

109
Dernekler tüm iş ve işlemlerini elektronik ortamda yapabilmekte, ayrıca sendika ve
siyasi partilerin iş ve işlemleri ile derneklerin proje başvurusu ile proje ile ilgili diğer
tüm süreçleri de elektronik ortamda takip edilmektedir.
Bakanlığımız bütçesindenDerneklereYardımYapılmasıHakkındaYönergeKapsamın-
da; 2010 yılından bugüne kadar 1.410 derneğe 77 Milyon TL (2016 yılında 208
derneğe 11 Milyon 600 TL) proje desteği verilmiştir.
DERNEKLER BİLGİ SİSTEMİ PROJESİ (DERBİS);
SİVİL TOPLUM KURULUŞLARININ
DESTEKLENMESİ

TBMM
BÜTÇE
SUNUŞU
23 Kasım 2016
2017
İLTİCA VE
GÖÇ

112
DÜZENSİZ GÖÇLE MÜCADELE
Ülkemizde 2010-2014 yılları arasında ortalama 50 bin düzensiz göçmen yakalanırken,
2015 yılında yaklaşık üç katı bir artışla 146 bin 485 düzensiz göçmen yakalanmıştır.
2016 yılında (18 Kasım 2016 tarihi itibariyle) yakalanan düzensiz göçmen sayısı ise
160 bin 86’ya ulaşmıştır.
Ülkemiz coğrafi konumu itibariyle yasal sınır geçişleri ve ticaret yolları üze-
rinde bir kavşak konumunda olduğu gibi, Yasadışı sınır geçişleri ve kaçakçılık
teşebbüslerinin yöneldiği bir transit ve hedef ülke konumdadır.
44.415 47.510
39.890
58.647
146.485
160.086
0
20.000
40.000
60.000
80.000
100.000
120.000
140.000
160.000
180.000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 (18
Kasım)
Yıllara Göre Yakalanan Göçmenler

113
DENİZLERDE;
Sahil Güvenlik Komutanlığınca 590 olayda 12.066 insan hayatı kurtarılmış, 37.151
gemi/tekne kontrol edilmiş, 10.113 şahıs ve gemiye çeşitli kusurlarından dolayı adli
ve idari yasal işlem uygulanmıştır.
2011 YILINDAN İTİBAREN YAKALANAN
DÜZENSİZ GÖÇMEN VE ORGANİZATÖR;
Düzensiz Göçmen : 497 Bin 33’tür.(153 Bin 354’ü denizde)
Organizatör : 13.207
2016 YILINDA YAKALANAN DÜZENSİZ
GÖÇMEN VE ORGANİZATÖR;
Düzensiz Göçmen : 160 Bin 86’dır.(35.658’i denizde)
Organizatör : 2.985 (909’u tutuklanmıştır)

114
16.657
25.277
23.850
9.023
8.910 9.705
11.612
14.827
16.255 17.250
6.720
0
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
30.000
2016 YILINDA AYLARA GÖRE YAKALANAN
YASADIŞI GÖÇMEN SAYILARI
20 Mart 2016 sonrası Yunan adalarına günlük geçiş ortalaması 1.869’dan
155’e düşmüştür.

115
Ege Denizinde Koordinatör Vali
Ege Denizinde kaçak göçmenlere müdahalede bulunmak üzere askeri birliklerden yardım
taleplerinin tek merkezden koordine edilmesi amacıyla İzmir Valisini koordinatör vali olarak
görevlendirdik.

116
BİREBİR KABUL SİSTEMİ
YUNAN ADALARINDAN TÜRKİYE’YE DÖNEN HER BİR SURİYELİ KARŞILIĞINDA, BAŞKA
BİR SURİYELİ AB ÜLKELERİNE YERLEŞTİRİLMEKTEDİR.
GERİ ALINAN : 721 KİŞİ
SURİYE : 82
PAKİSTAN : 354
AFGANİSTAN : 72
DİĞER(18 Ülke) : 213
937 ALMANYA
401 FRANSA
272 İSVEÇ
255 HOLLANDA
129 FİNLANDİYA
98 BELÇİKA
75 İTALYA
GÖNDERİLEN : 2.330 SURİYELİ
57 İSPANYA
52 LÜKSEMBURG
25 LİTVANYA
12 PORTEKİZ
11 ESTONYA
6 LETONYA

117
GERİ KABUL MERKEZLERİ

118
Yasa dışı göç, sınır aşan örgütlü suçlar, terörizm, uyuşturucu ve insan kaçakçılığı gibi
suçların hızla yaygınlaştığı dünyamızda ülkelerin güvenliğinin sağlanmasında ikili ve
çok taraflı işbirliklerinin tesisi her zamankinden fazla önem taşımaktadır.
Bu kapsamda
Bakan düzeyinde 2016 yılında 27 yabancı heyetin kabulü, 9 ülke bakanı ile toplam 14
telefon görüşmesi ve 3 yurtdışı çalışma ziyareti gerçekleştirilmiştir.
Yine Bakan yardımcısı düzeyinde 16 yabancı heyetin kabulü, 3 telefon görüşmesi, 6
yurtdışı çalışma ziyareti gerçekleştirilmiştir.
Müsteşar ve Müsteşar Yardımcıları düzeyinde ise 24 yabancı heyet kabulü, 2 telefon
görüşmesi ve 6 yurtdışı çalışma ziyareti gerçekleştirilmiştir.
2016 yılında ikili ve çok taraflı işbirliğinin geliştirilmesine yasal zemin teşkil edecek
olan 5 anlaşma, 1 protokol, 6 niyet beyanı imzalanmıştır.
DİĞER ÜLKELERLE İKİLİ VE
ÇOK TARAFLI İŞBİRLİKLERİ

119
GERİ KABUL ANLAŞMALARI
İMZALANAN, HENÜZ YÜRÜRLÜĞE GİRMEYEN ANLAŞMALAR
GERİ KABUL, BAŞKA BİR DEVLETE YASADIŞI GİRİŞ YAPTIĞI VEYA SÖZ KONUSU
DEVLETTE YASADIŞI ŞEKİLDE BULUNDUĞU TESPİT EDİLEN BİR KİŞİNİN (KENDİ
VATANDAŞI OLAN, ÜÇÜNCÜ BİR ÜLKENİN VATANDAŞI OLAN VEYA VATANSIZ
KİŞİLER) BİR DEVLET TARAFINDAN GERİ KABUL EDİLMESİDİR.
YÜRÜRLÜKTE OLAN GERİ KABUL ANLAŞMALARI
10 ÜLKE VE AVRUPA BİRLİĞİ İLE (BELARUS, KARADAĞ, KIRGIZİSTAN,
MOLDOVA, PAKİSTAN, ROMANYA, RUSYA FEDERASYONU, SURİYE, UKRAYNA,
YUNANİSTAN VE AB)

21.11.2016
ÜLKELER İMZA TARİHİ DURUMU
1
NİJERYA 02.02.2011 TBMM GENEL KURULU
2
YEMEN 20.10.2012 TBMM GENEL KURULU
3
BOSNA-HERSEK 16.02.2012 TBMM GENEL KURULU
4
KOSOVA 15.12.2015 TBMM DIŞİŞLERİ KOMİSYONU
5
NORVEÇ 26.04.2016 DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI

120
Son yıllarda Türkiye’nin artan ekonomik ve siyasî gücü, ülkemize yönelik göç hareketleri-
ni arttırmaktadır. Türkiye, uluslararası göç hareketlerinde geçiş ülkesi olmasının yanında
hedef ülke haline de gelmiştir.
E-İKAMETDüzenli göç işlemlerinin daha hızlı yerine getirilebilmesi ve Türkiye’de yaşayan yabancıların
ikamet izni başvurularını internet üzerinden yapabilmeleri için “e-ikamet” uygulamasına
geçilmiştir.
E-ikamet uygulaması, kısa sürede yabancılar tarafından büyük ilgi görmüş ve 2015 yılın-
da 370 bin 309 yabancıya, 2016 yılında ise (14 Ekim 2016 tarihi itibariyle) 357 bin
972 yabancıya ikamet izni bu sistem aracılığıyla verilmiştir.
AHISKA TÜRKLERİNİN ÜLKEMİZDE İSKÂNI
Ukrayna’nın çatışma bölgelerinde yaşayan Ahıska Türklerinden 677 ailenin, Erzincan/
Üzümlü ve Bitlis/Ahlat’a iskan edilmeleri 5543 sayılı İskan Kanunu ve 3835 sayılı Ahıska
Türklerinin Türkiye’ye Kabulü ve İskanına Dair Kanun çerçevesinde 27/04/2015 tarihli ve
2015/7668 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla kararlaştırılmıştır.
Bakanlığımız Göç İdaresi Genel Müdürlüğü koordinasyonunda yürütülen çalışma-
larla 466 aile (2.098 kişi) Erzincan/Üzümlü ve Bitlis/Ahlat’a iskan edilmiştir. Geri
kalan 211 ailenin iskân işlemleri devam etmektedir.

121
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü bünyesinde, 20 Ağustos 2015 tarihi itibariyle faaliyete
geçen Yabancılar İletişim Merkezi (YİMER ALO 157), 7 gün 24 saat kesintisiz bir şekil-
de Türkçe, Arapça, İngilizce, Almanca, Farsça ve Rusça dillerinde yabancıların
tüm soru ve sorunlarına cevap vermektedir.
UYUM FAALİYETLERİ VE
157 YABANCILAR İLETİŞİM MERKEZİ (YİMER)

122
2005-2015 yılları arasında ülkemize koruma bulmak amacıyla gelen 216 bin 351 ya-
bancı, 2016 yılında ise (13 Ekim 2016 tarihi itibariyle) 46 bin 337 yabancı, uluslararası
koruma başvurusu yapmıştır.
Son yıllarda, başta Suriye olmak üzere, komşu ülkelerde meydana gelen karışıklıklar-
dan dolayı çok sayıda yabancı, ülkemize kitlesel olarak göç etmiştir.
2014 yılında çıkarılan Geçici Koruma Yönetmeliği kapsamında bulunan biometrik
kayıtlı Suriyeli sayısı (13 Ekim 2016 tarihi itibariyle) 2 milyon 750 bin 45’tir. Kayıtları
yapılan Suriyelilerin 254 bin 881’i 10 ilde bulunan 24 barınma merkezinde barındırıl-
maktadır.
ULUSLARARASI KORUMA VE GEÇİCİ KORUMA

TBMM
BÜTÇE
SUNUŞU
23 Kasım 2016
2017
İL İDARESİ
YATIRIM İZLEME VE KOORDİNASYON
112 ACİL ÇAĞRI PROJESİ
HÜKÜMET KONAKLARI

124
Vatandaşla buluşma kapsamında, vatandaşlarımızın istek, öneri ve şikayetlerini alıp
değerlendirmek ve onlarla doğrudan temas kurma, toplumun tüm kesimlerine daha
geniş bir şekilde ulaşılması amacıyla basına kapalı olarak, illerimizde valiler, ilçeler-
imizde kaymakamlar başkanlığında her ay düzenli toplantılar yapılması 05.11.2016
tarihinde talimatlandırılmıştır.
Bu bağlamda;
Muhtar toplantıları
Ekonomik toplantılar
Halk toplantıları
Güvenlik toplantıları
yapılacaktır.
VATANDAŞLA BULUŞMA

125
Büyükşehir statüsünde bulunan 30 ilde; Valiye bağlı olarak Yatırım İzleme ve Koordi-
nasyon Başkanlıkları kurulmuştur.
674 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 3152 sayılı İçişleri Bakanlığı Teşkilat ve
Görevleri Hakkında Kanunda değişiklik yapılarak, Yatırım İzleme ve Koordinasyon
Başkanlıkları kamu tüzel kişiliğini haiz ve özel bütçeli bir yapıya kavuşturulmuştur.
Bu sayede, merkezi idare birimlerinin taşrada yapacağı yatırımların etkin ve verim-
li bir şekilde yerine getirilmesi, ödeneklerin kullanım ve aktarılmasındaki bürokratik
işlemlerin azaltılması, il özel idarelerinin kaldırılmasından sonra ortaya çıkan aksak-
lıkların giderilmesi, kalkınma ajansları, organize sanayi ve teknoloji geliştirme bölgeleri
ile Avrupa Birliği projeleri başta olmak üzere yürütülen projelerdeki eş finansman ve
temsil sorunlarının çözülmesi amaçlanmıştır.
YATIRIM İZLEME VE KOORDİNASYON
BAŞKANLIKLARI

126
112 ACİL ÇAĞRI MERKEZLERİ PROJESİ
ACİL ÇAĞRIDA TEK NUMARA DÖNEMİ
Birden fazla olan acil çağrı numaralarının, Avrupa ülkelerinde olduğu gibi tek numara
(112) altında toplanması amacıyla Bakanlığımız koordinesinde 112 Acil Çağrı Merke-
zleri Projesi yürütülmektedir.
Proje kapsamında, 23 ilimizde (Afyonkarahisar, Aksaray, Ankara, Antalya, Burdur,
Denizli, Düzce, Hatay, Isparta, Kahramanmaraş, Karaman, Kırıkkale, Kırşehir, Ko-
caeli, Konya, Kütahya, Mersin, Muğla, Niğde, Sivas, Yalova, Manisa ve Yozgat) çağrı
merkezleri faaliyete geçirilmiştir.
2017 yılında 9 ilimizde (Amasya, Balıkesir, Bilecik, Bolu, Bursa, İzmir, Nevşehir,
Sakarya, Uşak) çağrı merkezleri faaliyete geçecektir.
Hizmet binası yapımı için ödenek gönderilen 43 ilimizde ise yer belirlenmesi, proje ve
inşaat çalışmaları devam etmektedir.

127
POLİS İMDAT
155
ORMAN YANGIN İHBAR
177
SAHİL GÜVENLİK
158
JANDARMA İMDAT
156
ALO AFAD
122
ACİL YARDIM HİZM. DES.HATTI
132
SIHHİ İMDAT
112
YANGIN İHBAR
110

128
Vatandaş odaklı hizmet anlayışı çerçevesinde, kamu hizmetlerinin en iyi şekilde sunul-
masını sağlayan ve bulundukları yörenin tarihi ve kültürel dokusuna uygun, yerel mimari-
yi ön plana çıkaran tarzda Hükümet Konaklarının yapılması noktasında yoğun bir gayret
içindeyiz.
Bu kapsamda 2009-2015 yılları arasında 11’i il merkezinde olmak üzere toplam 116 adet
hükümet konağı tamamlanmış olup 676.653.208 TL ödenek kullanılmıştır. Bakanlığımız
yatırım programında 10’u il merkezi olmak üzere toplam 137 adet hükümet konağı yer
almakta olup 2016 yılı ödeneği 238.500.000 TL. dir. Yıl sonu itibariyle 34 hükümet konağı
tamamlanacaktır. 37 adet hükümet konağının da etüt-proje çalımaları devam etmektedir.
Ayrıca; 2016 yılında Hükümet Konakları’nın bakım onarımları için 51 milyon TL
ödenek ayrılmış olup, söz konusu ödenekler yapılan planlama çerçevesinde ilgili yerlere
aktarılmıştır.
HÜKÜMET KONAKLARI

TBMM
BÜTÇE
SUNUŞU
23 Kasım 2016
2017
BÜTÇE
RAKAMLARI

130
2017 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Tasarısında
Bakanlığımızın 2017 yılı bütçesi 2016 yılına göre %13 artış-
la 39 Milyar 764 Milyon 606 bin TL olarak öngörülmüştür.
2016
YILI ÖDENEKLERİ
35.079.559.000
TL
39.764.606.000
TL
2017
YILI ÖDENEKLERİ
%13
ARTIŞ

131
T.C. İçişleri Bakanlığı ve bağlı kuruluşları 2016-2017 yılı ödenekleriİçişleri Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları 2016-2017 Yılı Ödenekleri
İDARELER
2016 YILI
ÖDENEKLERİ
2017 YILI
ÖDENEKLERİ
2016-2017
ARTIŞ ORANI
%
İÇİŞLERİ BAKANLIĞI TOPLAM 35.079.559.000 39.764.606.000 % 13,4
o BAĞLI KURULUŞLAR HARİÇ
BAKANLIK BÜTÇESİ
4.794.246.000 5.834.586.000 % 21,7
o KAMU DÜZENİ VE
GÜVENLİĞİ MÜSTEŞARLIĞI
19.962.000 17.857.000 % -10,6
o JANDARMA GENEL
KOMUTANLIĞI
8.276.881.000 9.374.739.000 % 13,3
o EMNİYET GENEL
MÜDÜRLÜĞÜ
21.140.638.000 23.537.811.000 % 11,3
o SAHİL GÜVENLİK
KOMUTANLIĞI
576.812.000 649.761.000 % 12,6
o GÖÇ İDARESİ GENEL
MÜDÜRLÜĞÜ
271.020.000 349.852.000 % 29,1

T.C. İçişleri Bakanlığı 2017 Bütçe Sunuşu

T.C. İçişleri Bakanlığı 2017 Bütçe Sunuşu

Recommended

Recommended

More Related Content

Featured

Featured (20)

T.C. İçişleri Bakanlığı 2017 Bütçe Sunuşu