Tahreek aur karkun by Maulana Maudodi

4. ‫‍ک‬‍‫ل‬‍‍‍‍‍‍‍‍‍‫س‬‫م‬
•‫‍کی‍پوری‍پیروی‬ ۖ‫شریعت‍محمدی‬
•‫اسالم‍میں‍پورا‍داخلہ‬
•‫شریعت‍کا‍علم‍قران‍و‍حدیث‍سے‬
•‫نظریات‍قران‍کے‍مطابق‬
•‫نہ‍تقلید‍جامد‍اور‍نہ‍ایسا‍اجتہاد‍۔‬‫۔۔‬

5. ۳‫فاسد‍اصول‬
•‍‫ال‍دینیت‬(Secularism)
•‫قوم‍پرست‬(Nationalism)
•‫حاکمیت‍جمہور‬
(Democracy)
۳‫صالح‍اصول‬
•‫خدا‍پرستـــی‬
•‫انسانیــــت‬
•‫‍جمہــور‬ِ‫ت‬‫خالف‬

6. ‍‫‍اسالمی‍کے‬ِ‫ت‬‫دعو‬۳‫نکات‬
‫بندگی‍رب‬
•‫دخلوا‍فی‍السلم‍کافہ‬ُ‫ا‬
•‫ی‍می‬ٰ‫ہللا‍کو‍پورے‍معن‬‍‍‍‍‍‍‫ں‬
‍،‍‫ہ‍،‍رب‍،‍مالک‍،‍آقا‬ٰ‫ال‬
‫قانون‍ساز‍ماننا‬
•‫ذاتی‍اور‍اجتماعی‍زندگی‬
‫میں‍سپردگی‬
‍‫ر‍کی‬ُ‫ی‬‫امامت‍میں‍تغ‬
‫ضرورت‬
•‫صرف‍خواہشات‍سے‍نہیں‬
‫ہوگا‬
•‍‫صالحیتں‬+‍‫قوتیں‬+‫صف‬‍‫ات‬
‫درکار‍ہیں‬
•‍‫مخلص‍اور‍صالح‍گروہ‬+
‍‍‫صفات‍میں‍موجودہ‬
‫کارفرماؤں‍سے‍فائق‬
‫منافقت‬‍‫اور‬‫تناقص‬
‫سے‍پاک‬
‍‫ایک‍دین‍کی‍پیروی‬
‫ط‍پ‬ّ‫ل‬‫دوسرے‍کے‍تس‬‍‫ر‬
‫اطمینان‬
‍‫زبانی‍دعوے‍اور‍عمل‬
‫میں‍فرق‬

7. ‫دعوت‍اسالمی‍کی‍اخالقی‍بنیاد‬‫یں‬
‫بنیادی‍انسان‬‍‫ی‬
‫اخالقیات‬
•‍‫انسانی‍کامیابی‍کی‬
‫الزمی‍شرط‬
•‍‫انسان‍کے‍اخالقی‍وجود‬
‫کی‍اساس‬
‍‫اسالمی‬
‫اخالقیات‬
•‫بنیادی‍انسانی‍اخالقی‬‍‫ات‬
‫کی‍تکمیل‬
•‫بنیادی‍انسانی‍اخالقی‬‍‫ات‬
‫کو‍نشونما‍اور‍مستحک‬‍‫م‬
‫کرتی‍ہیں‬

8. ‫بنیادی‍انسانی‍اخالقی‬‫ات‬
•‫مضبوط‍ارادہ‬
•‫عزم‍و‍حوصلہ‬
•‫صبر‍و‍استقالل‬
•‍ّ‫م‬‫تح‬‫ل‍و‍برداشت‬
•‍ّ‫م‬‫ہ‬‫ت‍و‍شجاعت‬
•‫مستعدی‍جفاکشی‬
•‫اپنے‍مقصد‍سے‍عش‬‫ق‬
•‍‫قربانی‍کا‍جذبہ‬
•‫احتیاط‬
•‍ّ‫د‬‫ت‬‫بر‍و‍معاملہ‍فہمی‬
•‫حاالت‍کو‍سمجہنا‍اور‍اپنے‍آپ‬
‫کو‍ڈھالنا‬
•‫جذبات‍اور‍خواہشات‍پر‍قابو‬
•‍‫دوسروں‍کا‍دل‍موہ‍لینے‍کی‬
‫صالحیت‬

9. ‫کچھـ‍شریفانہ‍خصا‬‫ئ‬‫ل‍بھی‍درکار‍ہ‬‫یں‬
•‫طہارت‍و‍نظافت‬
•‫خودداری‬
•‍ّ‫ی‬‫ف‬‫اضی‬
•‫رحم‍دلی‬
•‫ہمدردی‬
•‫انصاف‬
•‍ِ‫ت‬‫وسع‬‫قلب‬
•‍ّ‫چ‬‫س‬‫ا‬‫ئ‬‫ی‬
•‫راستبازی‬
•‫عہد‍کا‍پاس‬
•‫معقولیت‬
•‫اعتدال‬
•‫شا‬‫ئ‬‫ستگی‬
•‫ذہن‍و‍نفس‍کا‍انضباط‬
‍‫ایسا‍سرمایہ‍انسانیت‬‫طاقتور‍اجتماعیت‬

10. ‫اجتماعیت‍کی‍اکثریت‍میں‍مزید‍اخالقی‍اوصاف‍درکار‬‫ہیں‬
•‫کسي‍نصب‍العین‍پر‍متفق‍ہو‬
•‫نصب‍العین‍عزیز‍ہو‬
•‍ّ‫ب‬‫باہمی‍مح‬‫ت‍اور‍ہمدردی‬
•‫مل‍کر‍کام‍کرسکیں‬
•‫نفسانیت‍کی‍قربانی‬
•‫صحیح‍اور‍غلط‍رہنما‍میں‍تمیز‍اور‍اسکا‍انتخا‬‫ب‬
•‫رہنما‬‫ؤ‬‫ں‍میں‍اخالص‍اور‍حسن‍تدبر‬
•‫رہنما‬‫ؤ‬‫ں‍پر‍اعتماد‍اور‍انکی‍اطاعت‬

11. ‫اسالمی‍مشن‍کے‍لۓ‍کام‬
‫منظم‍جماعت‬
‫اسالمی‍اخالقیات‬
‫بنیادی‍انسانی‍اخالقیا‬‫ت‬
‫تکمی‬‫ل‬‫صحیح‍مرک‬‍‫ز‬
‫و‍محور‬
‫مستحکم‬‫نشونما‬
‫انتہاہ‬
‫بھال‬‫ئ‬‫یوں‍ک‬‍‫و‬
‫پھیالنے‍ک‬‍‫ا‬
‫مشن‬
‫برا‬‫ئ‬‫یوں‍کو‬
‍‫روکنے‍کا‬
‫مشن‬
‫کو‬‫ئ‬‫ی‍مقابلہ‍نہیں‍کرس‬‫کتا‬

12. ‫امامت‍کے‍بارے‍میں‍ہللا‍کی‍سن‬‫ت‬
‫منظم‍انسانی‍گروہ‬ (‍ِ‫ت‬‫جماع‬‫صالح‬)
‍‫اسالمی‍اخالقیات‬+
‫بنیادی‍انسانی‍اخالقی‬‫ات‬
‍ّ‫د‬‫ما‬‫ی‍وسا‬‫ئ‬‫ل‍کا‍استع‬‫مال‬
‍ّ‫د‬‫ما‬‫ی‍وسا‬‫ئ‬‫ل‍کا‍بہتر‍استع‬‫مال‬
‫بنیادی‍انسانی‍اخالقی‬‫ات‬
‫کفر‍و‍فسق‍کی‍طاق‬‫تیں‬
‫کفر‍و‍فسق‍کی‍جماعت‍سے‬
‫کشمکش‍و‍قربانی‬
‫جماعت‍صالحہ‍کی‍غیر‍موجودگی‬
‫دنیا‍کا‍نظم‍و‍نسق‬ ‫دنیا‍کی‍امامت‬
‫اہلیت‍کا‍ثبو‬‫ت‬

13. ‫بنیادی‍اور‍اسالمی‍اخالقیات‍کی‍طاقت‍کا‍ف‬‫رق‬
100‍ّ‫د‬‫٪‍ما‬‍‫ی‬
‫وسا‬‫ئ‬‍‫ل‬
25‍ّ‫د‬‫٪‍ما‬‍‫ی‬
‫وسا‬‫ئ‬‫ل‬
‍‫مجموعی‍اسالمی‬
‫اخالقیات‬
‫کامیابی‬
‍‫بنیادی‬
‫اخالقیات‬
++

14. ‫اسالمی‍اخالقیات‍کے‍چار‍مراتب‬
‫اسالم‬ ‫‍ان‬‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‫م‬‫ای‬‍ٰ‫تقــوی‬‫احسان‬

15. ‫ایمان‬
‫زندگی‍کے‍تما‬‫م‬
‍‫شعبوں‍پر‬
‫حاوی‬
‍‫سب‍سے‍بلند‬
‫مقام‬
‍ّ‫ب‬‫ہللا‍کی‍مح‬‫ت‬
‫ہللا‬
‍،‫خالق،‍رب‬
،‫مالک‬
‫مطاع‍،‍صاحب‬
‫امر‍و‍نہی‬
‍‫انفرادی‍و‬
‫اجتماعی‬
‫زندگی‬
‫پسند‍و‍ناپسند‍ک‬‫ا‬
‫معیار‬
‫سب‍کچھہ‍ہللا‍ک‬‫ے‬
‫لۓ‍قربان‬
‫دشمنی‍و‍دوستی‬
،
‍ّ‫ب‬‫مح‬‫ت‍و‍نفرت‬
‫سب‍ہللا‍کے‍لۓ‬
‫تمام‍وفاداریاں‍ہللا‬
‫کے‍لۓ‬
‫اسالمی‍اخالقیات‍کے‍چار‍مراتب‬

16. ‫اســـــالم‬
-‫ایمان‍کا‍عملی‍ظہور‬
-‫ایمان‍کا‍جو‍پہلو‍کمزور‍ہوگا‍وہاں‍عمل‍صادر‍نہیں‍ہوگا‬
‍ٰ‫تقــــوی‬
-‫ہللا‍کی‍ناپسندیدہ‍چیز‍کھٹکےگی‬
-‫حقوق‍ہللا‍اور‍حقوق‍العباد‍کی‍ادا‬‫ئ‬‫گی‬
‫اسالمی‍اخالقیات‍کے‍چار‍مراتب‬

17. ‫احســــــان‬
•‍‫ہللا‍،‍رسول‍اور‍دین‍سے‬:
-‫قلبی‍لگا‬‫ؤ‬
-‫گہری‍محبت‬
-‫سچی‍وفاداری‬
-‫فدویت‍وجانثاری‬
‫فنا‍فی‍االسال‬‫م‬
‫اسالمی‍اخالقیات‍کے‍چار‍مراتب‬

18. ‫عمـلــی‍خــاکــــہ‬
‫معاشرہ‍کو‍حق‬
‫کی‍دعوت‬
‫معاشرہ‍کی‍نظ‬‍‫ر‬
‫برائیوں‍پر‬
‫سیرت‍کی‍تعم‬‫یر‬
‫مسلسل‍دعوت‬
‍‫آزمائشوں‍پر‬
‫صبر‬
‫قبول‍دعوت‬
‍‫بندگی‍رب‍کے‬
‫حوالے‬
‍‫ایمان‍کی‍ضد‬
‫زندگی‍سے‍دور‬

19. •‫حکمت‍اور‍موعظہ‍الحسنہ‬
•‫تدریج‍اور‍فطری‍ترتیب‬
•‫بنیادی‍اصول‍پہلے‍جزئی‬‍‫ات‬
‫بعد‍میں‬
•‫‍ہضم‍کا‍خیال‬ِ‫ت‬‫قو‬
•‍‍‫طبیب‍کی‍حیثیت‍سے‬
‫اصالح‬
‫طریــقــــہ‍دعــوت‬
•‫ظلم‍اور‍ایذا‍پر‍صبر‬
•‫جاہلوں‍کے‍ساتھہ‍مناظروں‍سے‬
‫پرہیز‬
•‫لغو‍اور‍بیہودہ‍باتوں‍سے‍درگز‬‫ر‬
•‍‫ی‍بعد‍میں‬ٰ‫حق‍سے‍مستغن‬
‫طلب‍حق‍پہلے‬
•‫ریا‍نمود‍و‍نمائش‍سے‍پرہیز‬

20. ‫طریـقــــہ‍تربــیــــت‬
‍‫طریقہ‍کار‍و‬
‫اصول‍تنظیم‬
‫‍تنقید‬ِ‫روح‬
‍‫جماعت‍کی‬
‫اندرونی‍اصالح‬
‫دعوت‍و‍تبلی‬‫غ‬
‫اپنی‍اصالح‬
‫مصائب‬
‫‍جماعت‬ِ‫نظم‬
‍‫سمع‍و‍اطاعت‬
‫فی‍المعروف‬
‫تربیت‍کی‍تکم‬‫یل‬
‫اصالح‍کا‍احساس‬ ‫دعوت‍سے‍عشق‬
•‫ابتدائی‍مسلمانوں‍کی‍طرح‬
‫گھــر‬‍،‫بستی‬‍،‫بازاروں‬‫میں‬
-‫مزید‍تقویت‍ملی‬:

21. ‫الئحـــہ‍عمــــــل‬
‫صالح‍افراد‍ک‬‍‫ی‬
‫تنظیم‍و‍تربی‬‫ت‬
‍‫نظام‍حکومت‬
‫کی‍اصالح‬
‍‫تطہیر‍و‬
‫تعمیر‍افک‬‫ار‬
‍‫اصالح‬
‫معاشرہ‬

22. ‫الئحـــہ‍عمــــــل‬
‫تطہیر‍و‍تعمیر‍افکار‬
•‫اسالمی‍قدامت‍کی‍جگہ‍حقیقی‍اسالم‬
•‫ّن‍پر‍تن‬‫د‬‫مغربی‍علوم‍و‍فنون‍،‍تہذیب‍و‍تم‬‫قید‬
•‫کیا‍قابل‍ترک‍ہے‍اور‍کیا‍قابل‍اخذ‬
•‫اسالمی‍اصولوں‍کا‍حال‍کے‍مسائل‍پر‍انطباق‬
‫صالح‍افراد‍کی‍تنظیم‍و‍تربیت‬
•‫صالح‍افراد‍کی‍تالش‬
•‫جان‍مال‍اور‍وقت‍کی‍قربانی‍پر‍تیار‬
•‫‍جماعت‍سے‍اتفاق‬ِ‫مقصد‍،‍طریقہ‍کار‍اور‍نظام‬
•‍‫کارکن‍،‍رکن‍یا‍جو‍تائید‍کرے‬-‫متفق‬

23. ‫الئحـــہ‍عمــــــل‬
‫اصالح‍معاشرہ‬
•‫ہر‍طبقے‍کی‍اصالح‬
•‫مسجدوں‍کی‍اصالح‬
•‫عوام‍الناس‍کو‍اسالم‍کا‍پیغ‬‫ام‬
•‫تعلیم‍بالغاں‬
‫نظام‍حکومت‍کی‍اصالح‬
•‫اسکے‍بغیر‍کوئی‍تدبیر‍اصالح‍کی‍کارگر‍نہ‍ہوگی‬
•‍‫حکومت‍کے‍ذریعہ‍جو‍بگاڑ‍ہوگا‍اسکی‍اصالح‬
‫صرف‍وعظ‍و‍تبلیغ‍سے‍نہ‍ہوگی‬
•‫جمہوری‍نظام‍میں‍حکومت‍کی‍تبدیلی‍انتخابات‍کے‍ذ‬‫ریعہ‬
•‫دار‍المطالعہ‍کا‍قیام‬
•‫ظلم‍و‍ستم‍کے‍خالف‍جدوجہد‬
•‍ِ‫صفائی‍اور‍حفظان‬‫صحت‬
•‫یتیموں‍،‍بیوا‬‫ؤ‬‫ں‍،‍طالبعلموں‍کی‬‫مدد‬
•‍‫دینی‍مدارس‍اور‍اسکولوں‍کا‍قیام‬

24. ‫صالح‍گروہ‍کے‍لئے‍کم‍از‍کم‍ضروری‍صف‬‫ات‬
•‫مجاھدہ‍نفس‬
•
•‫فنا‍فی‍االسالم‬
•‫اسالم‍کا‍صحیح‍فہم‬
•‫اسالم‍پر‍پختہ‍ایمان‬
•‫قول‍و‍عمل‍میں‍مطابقت‬
•‫دین‍بحیثیت‍مقصد‬
•‫باہمی‍ہمدردی‬
•‫باہمی‍مشاورت‬
•‫نظم‍و‍ضبط‬
•‫تنقید‍بغرض‍اص‬‫الح‬
•‫ایثار‬
•‫دل‍کی‍لگن‬
•‫سعئ‍پیہم‬
•‫تعلق‍باہللا‍و‍خلوص‬
-‫بڑھانے‍کے‍طریقے‬
-‫افزائش‍کے‍وسائل‬
-‫ناپنے‍کا‍پیمانہ‬
•‫ترجیح‍آخرت‬
•‫حسن‍سیرت‬
•‫صبر‍و‍استقامت‬
•‫حکمت‬
‫شخصی‍اوصاف‬‫اجتماعی‍اوصاف‬‫تکمیلی‍اوصاف‬

25. •‫کبــــر‍و‍غـرور‬
•‫نمــــود‍و‍نمائـــــش‬
•‫نیــــت‍کا‍کھــــوٹ‬
‫وہ‍عیوب‍جن‍سے‍تحریک‍کے‍کارکنوں‍کو‬
‫پاک‍ہونا‍چاہئے‬

26. •‫نفسانـیـــــت‬
•‫مزاج‍کی‍بے‍اعتدالی‬
•‍‫تنــگ‍دلـی‬(‫‍نفس‬ّ‫ح‬‫ش‬)
•‫ضعـــــــف‍ارادہ‬
‫وہ‍نقائص‍جن‍کی‍تاثیر‍کام‍کو‍بگاڑ‍دیت‬‫ی‍ہے‬

27. .1‫مقصد‍ہمارے‍سامنے‍رہے‬
.2‫مقصد‍کو‍حاصل‍کرنے‍کے‍لئے‍جن‍صفات‍کی‍ضرورت‍ہے‍اسکو‍پیدا‍ک‬‍‫رنے‬
‫کی‍کوشش‬
.3‫احسان‍کے‍مرتبے‍تک‍پہنچنے‍کی‍کوشش‬
.4‫دعوت‍و‍تبلیغ‍کا‍کام‍کریں‬
.5‍ِ‫نظم‬‫جماعت‍کی‍پابندی‍کریں‬
.6‫تعلق‍باہللا‍کو‍مضبوط‍کریں‍،‍اسکو‍پروان‍چڑھائیے‍،‍اسکو‍ناپتے‍رہ‬‫یں‬
.7‫آخرت‍کو‍ہر‍معاملے‍میں‍ترجیح‍دیں‬
.8‍‫کبر‍و‍غرور‬+‍‫نمود‍و‍نمائش‬+‫نیت‍کے‍کھوٹ‍سے‍اپنے‍آپ‍کو‍پاک‍رکھ‬‫یں‬
.9‍ِ‫نفسانیت‍،‍مزاج‍کی‍بے‍اعتدالی‍،‍تنگ‍دلی‍اور‍ضعف‬‫ارادہ‍سے‍اپنے‍ک‬‍‫و‍دور‬
‫رکہیں‬
‫پــیــغـــــــــام‬

28. ‍ّ‫ن‬ِ‫ـل‍م‬ّ‫ب‬‫ق‬َ‫ت‬‍‫نـا‬ّ‫ب‬َ‫ر‬‍ُ‫ک‬‫ـ‬ّ‫ن‬ِ‫ـا‍و‍م‬‫م‬