Ποντιακά ήθη και έθιμα

1. Πόντος

2. Ποντιακοί Χοροί
• Στους ποντιακούς χορούς, οι άνδρες και οι γυναίκες
σχηματίζουν συνήθως κύκλο και πιάνονται από τους
καρπούς. Χορεύουν με στητό το σώμα, τα πόδια
ελαφρά ανοιχτά και τα χέρια άλλοτε υψωμένα και
άλλοτε με λυγισμένους τους αγκώνες. Το σώμα
ακολουθεί, με πιστά ρυθμικές και συγχρονισμένες
κινήσεις (ιδίως των γλουτών), τα μικρά βήματα των
ποδιών. Οι ποντιακοί χοροί εκτελούνται με συνοδεία
μουσικής από κεμεντζέ που παίζει ο κεμεντζετζής
(λυράρης), ο οποίος συχνά στέκεται στο κέντρο του
κύκλου. Κατά τις υπαίθριες γιορτές, η μουσική
προέρχεται από τουλούμ (ασκί, γκάιντα)
και ταούλ (νταούλι, ζουρνά) ή κεμεντζέ και ντέφι.

3. Μουσικά ποντιακά όργανα
• Τα μουσικά όργανα που
χρησιμοποιεί ο ποντιακός
λαός είναι έγχορδα, όπως
η λύρα, πνευστά, το
αγγείο ή φλογέρα, και
κρουστά, το νταούλι.
Είναι όργανα
παραδοσιακά που τα
κατασκευάζουν ειδικοί
λαϊκοί τεχνίτες.

4. • Αποκλειστικός συνοδός του τραγουδιού συχνά
είναι η λύρα. Η λύρα, ο λόγος, και η μελωδία,
δεμένα σφιχτά με το ρυθμό, μιλούν με τον πιο
πειστικό τρόπο στην καρδιά του ποντιακού λαού.
Σπανιότερη είναι η χρήση άλλων οργάνων, όπως
το κλαρίνο, το βιολί.
Η Ποντιακή λύρα

5. Ποντιακό θέατρο - Μωμόγεροι
• Λαϊκό σατυρικό δρώμενο .Τελείται από τους
Πόντιους με παραλλαγές στους νομούς
Δράμας ( Πλατανιά και Σιταγρούς )και στο
Θρυλόριο Ν. Ροδόπης. Αναπαρίσταται στις
αυλές των σπιτιών και στις πλατείες τις
ημέρες του Δωδεκαημέρου ( μεταξύ 17
Δεκεμβρίου και 1ης Ιανουαρίου ) .Κύριο
πρόσωπο ο Μωμόγερος η Κιτί Γοτσάς με
θίασο συντελεστών όπως η νύφη και ο
γαμπρός ,ο Αλής ( έφιππος ) , ο πατέρας ,ο
γιατρός, ο οργανοπαίχτης, ο κουμπάρος, ο
χωροφύλακας, δυο μικροί διάβολοι , η έγκυος
γυναίκα και η συνοδεία .

6. Ποντιακές παροιμίες
• Αδάμ’ς αιΐδα ‘κ’ είχεν και πυτίδα εσέρευεν.
• Ο Αδάμ γίδια δεν είχε και πυτιές μάζευε.
• Λέγεται: Γι αυτόν που προσπαθεί ν’ αποκτήσει πράγμα που δεν το
χρειάζεται.
• Αλεπόν τρώει κι η ζεπίρα πρέσκεται.
• Η αλεπού τρώει και το κουνάβι πρήζεται.
• Η αρκούδα, η αλεπού και το κουνάβι κάνανε συνεταιριλίκι για την
ανεύρεση τροφής. Η αλεπού έτρωγε κρυφά και με την πονηριά της έπειθε
την αρκούδα ότι τα έτρωγε το κουνάβι. Έτσι το κουνάβι πρηζόταν από το
ξύλο που έτρωγε από την Αρκούδα.

7. • Άλλα ζα σπάουνταν και άλλα μαρουκούνταν
• Άλλα ζώα σφάζονται και άλλα μηρυκάζουν
• Λέγεται: Γι αυτούς που ευθυμούν ενώ άλλοι δυστυχούν
• Άλλ’ τερούν και σπάν’νε κι άλλ’ τρώγ’νε και σπάν’νε
• Άλλοι κοιτούν και σκάνε και άλλοι τρώνε και σκάνε.
• Άλλοι υποφέρουν από την στέρηση και άλλοι από την κατάχρηση της
αφθονίας.
• Αλλομίαν αν αντρίζω θ’ εγροικώ και κοιματίζω.
• Αν ξαναπαντρευτώ θα ξέρω να προσποιούμαι.
• Η πείρα είναι ο καλύτερος οδηγός