საზღვაო–საქალაქო ცივილიზაციები. ბერძენ–სპარსელთა ომები

1. qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui
opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfgh
jklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvb
nmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwer
tyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopas
dfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzx
cvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq
wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuio
pasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghj
klzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbn
mqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty
uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdf
ghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc
vbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmrty
uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdf
ghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc
ს ა ზღვ ა ო–ს ა ქ ა ლა ქ ო
ცივ ილიზა ციე ბ ი
ბერძენ–სპარსელთა ომები
4/24/2016
Elisabed1998

2. ისტორიამ ბერძნებს აცალა, რამდენიმე საუკუნის მანძილზე
თავის ნებაზე მოეწყოთ საკუთარი ცხოვრება, მაგრამ ძვ.წ VI
საუკუნის მეორე ნახევარში მათ ძლიერი და სახიფათო
მეზობელი გამოუჩნდათ სპარსეთის იმპერიის სახით.
სპარსელები თავიანთი სიძლიერის მწვერვალზე იყვნენ ,
მათი ძალაუფლება იონიურ პოლისებზეც გაავრცელეს .
ადგილობრივმა მოსახლეობის უმრავლესობამ კი ,
სპარსელების „მონობას“ სამშობლოს მიტოვება ამჯობინა .
დარიოს I–მა ძვ.წ VI ს. მიწურულს ბოსფორის სრუტეზე
ხიდი ააგო და ევროპაში სკვითების დასალაშქრად გადავიდა,
სკვითები გენერალურ ბრძოლას თავს არიდებდნენ და
დარიოსის ლაშქარს მცირე თავდასხმებით აწუხებდნენ ,
მათმა მიდგომა ეფექტიანი აღმოჩნდა . დარიოსი
სერიოზული დანაკარგით დაბრუნდა უკან . დარიოსის
წარუმატებლობამ იონიელებს იმედი გაუჩინათ. ძვ.წ 500
წელს იონიაში აჯანყება დაიწყო, რომელსაც ათენი და
ზოგიერთი სხვა ბერძნული პოლისიც ეხმარებოდა. დარიოსმა
აჯანყება სასტიკად ჩაახშო და იონიელთა მოკავშირეების
დასჯა განიზრახა , პირველ რიგში ათენის.
ათენი ჯერ ქარიშხალმა იხსნა , რომელმაც სპარსელების
ფლოტი დალეწა , შემდეგ კი , ძვ.წ 490 წელს, საკუთარ
მოქალაქეთა გმირობამ. მილტიადესის სარდლობით
ათენელებმა მარათონის ველზე სძლიეს მტრის
მრავალრიცხოვან ლაშქარს.
მძიმედ შეჭურვილი ქვეითები – ჰოპლიტები.

3. მარათონის ბრძოლაში გამარჯვები ამბავი ათენს
ფილიპიდესმა ახარა. ამ მებრძოლმა სრული
აღჭურვილობით ( იარაღის დაყრა უდიდეს სირცხვილად
ითვლებოდა, თანაც, შორიდან რომ უიარაღოთ მორბენალი
კაცი დაენახათ, ნამდვილად ცუდს იფიქრებდნენ.) გაირბინა
42 კილომეტრი მარათონის ველიდან ათენამდე ,
გავიმარჯვეთო დაიძახა და უსულოდ დაეცა . მის
პატივსაცემად იმართება დღეს სპორტული შეჯიბრება –
მარათონული სირბილი.
დარიოსის სიკვდილმა ბერძნებს ამოსუნთქვის საშუალება
მისცა. დარიოსის ვაჟმა ქსერქსემ ტახტზე ასვილად
რამდენიმე წელი ქვეყნის დალაგებას მოანდომა , შემდეგ კი
საბერძნეთში ლაშქრობისთვის მზადება დაიწყო.
ათენის ერთ–ერთი თავკაცის, თემისტოკლეს წინადადებით
დაიწყო სამხედრო ფლოტის მშენებლობა , რამაც გადაწყვიტა
ომის ბედი და ათენის ომის შემდგომ აყვავება.
ძვ.წ 480 წელს საბერძნეთში სპარსელების
მრავალრიცხოვანი არმია შემოიჭრა, ბერძნებს შორის არ იყო
თანხმობა თავდაცვის გეგმის თაობაზე. სპარტას არ უნდოდა
ლაშქრის შორს გაგზავნა და სამხრეთის პელოპონესის დაცვას
აპირებდა. ათენს ერჩივნა მტერი შორს შეეჩერებინა ,
ამისთვის ხელსაყრელი ადგილი – თერმოპილეს კარი იყო.
სპარტამ ჯერ თანხმობა გამოთქვა მაგრამ შემდეგ რელიგიური
დღესასწაული მოიმიზეზეს და ჯარი შინ დატოვეს.

4. მხოლოდ მეფე ლეონიდასმა და მისმა სამასკაციანმა ლაშქარმა
შეასწულა სიტყვა. თერმიპოლეს კარი ღალატით აიღეს
სპარსელებმა . სპარსელებმა ათენი აიღეს , მაგრამ
თემისტოკლემ მოახერხა მოსახლეობის და ფლოტის
გადარჩენა . გაერთიანებულ ბერძნებს სათავეში სპარტა ედგა
, ფლოტის სარდლობაც სპარტელ ევრიბიადესს მიანდეს,
თემისტოკლეს კი არ უსმენდნენ რადგან მათ ათენი უკვე
დაკარგული ჰქონდათ, ამიტომ მან ხრიკს მიმართა
კ.სალამინთან სპარსელები ბრძოლაში ჩაითრია და
ბრწყინვალე გამარჯვება მოიპოვა. ქსერქსემ არმიის დიდი
ნაწილი შინისკენ გააბრუნა , რადგან მომარაგების გარეშე
დარჩნენ, ხოლო ათენში დატოვა მარდონიოსი დიდი არმიით
, არც ამ არმიის გამოკვება აღმოჩნდა იოლი და ნელ–ნელა
ჩრდილოეთით გადაინაცვლეს .
მომდევნო წელს მარდონიოსი კვლავ შეიჭრა ათენში და
პლატეასთან გაერთიანებულ ბერძნულ არმიას
დაუპირისპირდა , ბერძნებმა სპარტელ პავსანიასის
სარდლობით დაამარცხეს სპარსელები ზღვაზეც და
ხმელეთზეც. მათ შორის შეტაკებები კვლავ გრძელდებოდა
თუმცა მთავარი გამარჯვება უკვე მოპოვებული იყო :
ბერძნებმა საკუთარი ძალების ირწმუნეს. ამ ისტორიული
გამარჯვებით დასავლურმა ცივილიზაციამ ჩამოართვა
აღმოსავლეთს პირველობა რაც მაკედონელის დაპყრობებმა
დააგვირგვინა.