Respiratory protection (filters)

1. Εξοπλισμός
22
ΦΙΛΤΡΑ ΑΤΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΔΩΝ
Η χρήση ατομικής προσωπίδας με φίλτρο είναι
συνήθης στα πυροσβεστικά δεδομένα και αποσκοπεί
βέβαια στην προστασία της αναπνοής του χρήστη από
ανεπιθύμητα και επικίνδυνα στοιχεία.
Τι είναι τα φίλτρα
Τα φίλτρα είναι «κουτιά» με πλαστικό ή αλουμινένιο
περίβλημα που μέσα τους περιέχουν είτε ενεργό
άνθρακα για την κατακράτηση βλαβερών αερίων,
είτε ένα ειδικό πεπιεσμένο χαρτί (ή υαλόνημα) για
κατακράτηση σωματιδίων είτε και τα δύο παραπάνω
(φίλτρα συνδυασμού).
Γενική κατάταξη των φίλτρων - Επισήμανση αυτών
Τα φίλτρα διαχωρίζονται σε τρία γενικά είδη:
- φίλτρα αερίων (εικ 2)
- φίλτρα σωματιδίων (εικ. 1)
- φίλτρα συνδυασμού (αερίων, σωματιδίων εικ. 3)
Αναλόγως του βαθμού κατακράτησής τους,
κατανέμονται σε τρεις κλάσεις: 1, 2 ή 3 (η
μεγαλύτερη).
Τα φίλτρα επισημαίνονται εξωτερικά με διάφορα
γράμματα και χρώματα, ενδεικτικά των αερίων που
κατακρατούν. Έτσι το φίλτρο που έχει εξωτερικά το
γράμμα “Α” και χρώμα “καφέ” κατακρατεί ορισμένους
οργανικούς ατμούς και αέρια με σημείο βρασμού άνω
των 65°C. Το γράμμα “Β” και χρώμα “γκρι”, ορισμένα
ανόργανα αέρια και ατμούς
(εκτός του CO) π.χ. χλώριο, υδροκυάνιο, υδρόθειο
κ.α. Το γράμμα “Ε” και χρώμα “κίτρινο”, για όξινα αέρια
και ατμούς π.χ. διοξείδιο του θείου, υδροχλώριο κ.α.
Το γράμμα “Κ” και χρώμα “πράσινο”, για αμμωνία και
παράγωγα οργανικής αμμωνίας. Τα γράμματα “CO”
και χρώμα “μαύρο”, για μονοξείδιο του άνθρακα.
Ο συνδυασμός “Hg-P3” και χρώμα “κόκκινο”, για
υδράργυρο υπό μορφή σωματιδίων ή ατμών. Τέλος,
το γράμμα “P” και χρώμα “λευκό” αντιστοιχεί σε φίλτρο
κατακράτησης στερεών ή υγρών σωματιδίων, τα οποία
μπορεί να είναι σκόνη από πριονίδια, αλευρόσκονη,
μεταλλεία, σκόνη αμιάντου, καπνοί από καύση,
δηλητηριώδεις ή τοξικές σκόνες, βακτηρίδια, μέχρι και
μικρόβια.
Τα φίλτρα προσαρμόζονται στις -ειδικές γι’ αυτά-
μάσκες ολόκληρου προσώπου. Το σπείρωμα βιδώματος
αυτών επί των μασκών είναι το προβλεπόμενο από
τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές ΕΝ 148/1 και είναι το
ΙΔΙΟ με το σπείρωμα των παλαιών αναπνευστικών
συσκευών ανοιχτού κυκλώματος με προσωπίδες
αρνητικής πίεσης (τύποι AUER, DRAGER PA54). Το
βάρος τους είναι μέχρι 500 γραμμάρια.
Φίλτρα και Πυροσβεστικό Σώμα
- Περιορισμοί χρήσης αυτών
Τα φίλτρα που χρησιμοποιεί σήμερα η Υπηρεσία
μας είναι φίλτρα ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΥ, δηλαδή κατακρατούν
και αέρια και σωματίδια και είναι του τύπου Α2 Β2
Ε2 Κ2 P3 (ή ABEK2P3) ή ABEK2Hg-P3. Προσοχή!
ΕΙΔΙΚΟΣ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ (Νο 2)
Εικ. 1
Εικ. 2
Εικ. 3

2. ΔΕΝ κατακρατούν το μονοξείδιο του άνθρακα (CO).
Για το λόγο αυτό πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο
σε ανοιχτούς χώρους και όπου το οξυγόνο του αέρα
δεν είναι κατώτερο του 17% κατ’ όγκον. Δηλαδή,
ενδείκνυται η χρήση τους σε ανοιχτό περιβάλλον με
δακρυγόνα ή άλλα ερεθιστικά αέρια, σε κατάσβεση
δασικής πυρκαγιάς κ.λ.π. Αντενδείκνυται όμως η
χρήση τους για είσοδο σε καιόμενο κλειστό χώρο
(αντί της αναπνευστικής συσκευής) ή για κάθοδο στον
πυθμένα δεξαμενής ή φρεατίου γενικότερα, όπου η
συγκέντρωση των βλαβερών και βαρύτερων του αέρα
αερίων είναι μεγαλύτερη του επιτρεπομένου και όπου
το οξυγόνο του αέρα έχει - λόγω ανεπαρκούς αερισμού
- κατέλθει του 17% κατ’ όγκον. Επίσης δεν πρέπει να
χρησιμοποιούνται τα φίλτρα για αέρια τα οποία δεν
κατακρατούν, δηλαδή όταν δεν μας είναι γνωστό
ακριβώς το είδος και οι ιδιότητες του βλαβερού αερίου.
Σε κάθε περίπτωση, συμβουλευόμαστε τις - υποχρεωτικά
υπάρχουσες- “εντός εκάστου κυτίου” οδηγίες χρήσης,
όπου αναφέρεται επακριβώς η παρεχόμενη προφύλαξη
και η συνιστώμενη χρήση.
Διάρκεια χρήσης φίλτρου
Η διάρκεια χρήσης ενός φίλτρου εξαρτάται από
το ρυθμό αναπνοής, από τη συγκέντρωση των
επιβλαβών αερίων ή σωματιδίων, από την υγρασία,
από τη θερμοκρασία κ.λ.π. Συνεπώς είναι δύσκολο να
προκαθοριστεί η διάρκεια χρήσης ενός φίλτρου, η οποία
μόνο εμπειρικά μπορεί να διαπιστωθεί. Στα “φίλτρα
συνδυασμού” που χρησιμοποιεί η Υπηρεσία μας θα
συμβεί είτε αύξηση της αντίστασης της αναπνοής από
το “γέμισμα” του φίλτρου σωματιδίων από σωματίδια ή
σκόνες, είτε ανίχνευση με την όσφρηση οσμής εντός της
μάσκας, σημάδι ότι το φίλτρο αερίου (δηλαδή ο ενεργός
άνθρακας) δεν κατακρατά άλλο τα αέρια. Αυτό όμως θα
συμβεί σιγά-σιγά και ποτέ ξαφνικά.
Τα κατώτατα όρια διάρκειας των χρησιμοποιούμενων
από το Π.Σ. φίλτρων (για τα αέρια και σε μετρήσεις
εργαστηριακές) για πυκνότητα αερίου 0,5% (ή
5000ppm) είναι το ελάχιστον 20 λεπτά της ώρας. Στην
πράξη και σε ανοιχτό χώρο, οι πυκνότητες των αερίων
είναι συνήθως πολύ μικρότερες και έτσι έχουμε χρόνους
διάρκειας από 1-24 ώρες αθροιστικά.
Αποθήκευση - Διάρκεια Φίλτρων
Μετά τη χρήση ξεβιδώνουμε το φίλτρο, το σκουπίζουμε
με στεγνό πανί και κλείνουμε τις εισόδους του με τα
ανάλογα πώματα. Κλειστό και στο κουτί του φυλάσσεται
σε στεγνό και σκιερό μέρος.
Η διάρκεια αποθήκευσης φίλτρων που δεν έχουν
αποσφραγιστεί (άρα διατηρούν ανέπαφη την ταινία
ασφαλείας τους και στα δύο άκρα) είναι συνήθως 4-6
χρόνια. Επί του φίλτρου υπάρχει τυπωμένη, εκτός των
άλλων, και η ημερομηνία λήξης αυτού.
Εάν το φίλτρο αποσφραγιστεί, πρέπει να
αντικατασταθεί ύστερα από 6 μήνες, ανεξάρτητα
από το αν χρησιμοποιήθηκε ή όχι. Για το λόγο αυτό
συνιστάται να σημειώνεται επάνω στο κουτί του φίλτρου
η ημερομηνία αποσφράγισής του. Η εφάπαξ χρήση
του δεν το καθιστά άμεσα και απαραίτητα ανενεργό.
Τέλος, αναφέρεται ότι το κόστος αγοράς ενός φίλτρου
συνδυασμού σε τιμή μονάδας στο ελεύθερο εμπόριο
είναι περίπου 5-6.000 δρχ.
Επίλογος
Ελπίζουμε όλα τα παραπάνω να διελεύκαναν σκοτεινά
σημεία, να επέλυσαν τυχόν απορίες και να συνετέλεσαν
στην πληρέστερη και σαφή ενημέρωση του συναδέλφου
χρήστη τέτοιων φίλτρων. Πεποίθησή μας είναι ότι η
γνώση των δυνατοτήτων και των ιδιαιτεροτήτων του
χρησιμοποιούμενου εξοπλισμού αποτελεί απαραίτητη
προϋπόθεση εξοικείωσης και ορθής χρησιμοποίησης
αυτού, προς όφελος κυρίως της ατομικής προστασίας
του πυροσβέστη στο ποικιλότροπα βεβαρημένο
περιβάλλον που καλείται να επέμβει.
Τμήμα Ειδικού Πυρ/κού Εξοπλισμού
Δ/ση Τεχνικών Εφαρμογών Α.Π.Σ.
23
Κίτρινι Χαρτι
«Ανάλυση φίλτρου συνδυασμού»
Τα μαύρα είναι ενεργός άνθρακας.
Το άσπρο είναι το φίλτρο σωματιδίων.
Τα ενδιάμεσα συντελούν στη συγκράτηση αυτών.