1. СОУ Гоце Делчев -Валандово
Проектна задача по Физика
Тема:
“Месечина”
Изработил: Ментор:
Крсте Дончев Столе Манолев

2. Вовед:
Месечината е единствениот природен сателит на
планетата Земја и најблиско небесно тело до неа.
Просечното растојание од Земјата до Месечината
изнесува 384.400 км, така што светлината од
Месечината до Земјата пристигнува за 1,25 секунди.

3. Настанување:
Се смета дека Месечината настанала пред околу 4,5
милијарди години, по судир на комети. При ударот била
исфрлена голема количина материјал во Земјината
орбита од кој бил обликувана Месечината.Таа и релјефно е
многу интересно небесно тело.
Првиот цртеж на Месечината го направил Галилео
Галилеј во 1609 годинаа. Најниските подрачја на
Месечината се огромни сиви површини кои понекогаш
можат да се забележат и со голо око. Тие рамници
во 1651 година Ѓовани Ричиоли(Giovanni Riccioli) (1598 -
1671) ги нарекол мориња, иако во нив нема вода. Овие
мориња не се еднолични рамници, бидејќи во нив се
забележуваат набори, кои понекогаш личат на ѕидови,
долги по неколку стотини километри, и пукнатини, кои
личат на речни корита. По рабовите на рамниците се
протегаат големи планински венци, кои носат имиња на
планините на Земјата (Алпи, Апенини, Пиренеи, итн.).
Највисоката точка на Месечината се наоѓа на
планинитеЛајбниц (Leibniz), кои се наоѓаат на месечевиот
јужен пол, каде некои врвови достигнуваат и 9000 метри.
Освен планинските венци, на Месечината можат да се
видат и кратери или вртачи, кои повторно носат имиња по
најпознатите светски научници. Најдлабок еЊутновиот
кратер (Исак Њутн), со длабочина од околу 7250 м. Тие
кратери се со многу голем пречник (до 300 км). Иако
рабовите им изгледаат стрмни, тие се со многу мал наклон.
Тоа откритие му припаѓа на Германецот Јозеф
Хопман (Josef Hopmann), кој пронашол специјални методи
за истражување со помош на должината на сенките. На
Месечината се откриени околу 30 илјади кратери.

4. Карактеристики:
Месечината е цврсто небесно тело со пречник од 3473,3
км. По површина таа е 14 пати, по обем е 50 пати, а по
маса е 80 пати помала од Земјата. Гравитацијата на
Месечината е 6 пати помала отколку онаа на Земјата.
На Месечината нема атмосфера за да може да се
пренесува звук, а поради немањето атмосфера
Месечината многу брзо се лади и се загрева. Во текот на
еден месечев ден, кој трае 14 земски дена, температурата
се искачува на +120 °C, а во текот на ноќта се спушта до -
160°С. Токму овие промени се причина нејзината
површината да биде пустинска и безживотна, составена од
карпи и длабок слој на прав. Месечината била покриена
со кратери формирани од астероиди кои паѓале на
месечината по нејзиното создавање. Некои од нив ја
пробиле месечевата кора, при што лавата истекла
на површината. Тоа се темните „мориња“ кои можат да се
видат од Земјата.
Месечината околу Земјата се движи по елипсеста патека со
просечна брзина од 1,02 км/сек, и поминува дневен лак од
13 степени и 10 минути. Едно цело свртување околу
Земјата прави за 27 денови, 7 часа и 11,5 секунди[1]
, што
се нарекува сидерички месец. Месечевата патека е
подложна на силни температурни вибрации што ги
предизвикува Сонцета, па наклонот на патеката спрема
еклиптиката во текот на 173 денови се менува од 5 степени
до 5 степени и 18 минути.
Гравитацијата на Земјата ја врти Месечината околу
нејзината орбита. Месечината се оддалечува 3-4 cm од
Земјата. Гравитацијата на Месечината ги привлекува
нашите океани, предизвикувајќи “прилив“ (плима) и “одлив“
(осека) и го забавува ротирањето на планетата Земја за
еден стоти дел од секундата на еден век. Ние, од Земјата
постојано ја гледаме истата страна на Месечината. Имено,

5. околу 40 % од површината на Месечината за нас е
невидлива.
Месечеви мени
Поради постојаното менување на положбата во однос
на Сонцето и Земјата, Месечината е различно осветлена,
па затоа одЗемјата можат да се забележат различни фази,
односно месечеви мени, од кои покарактеристични се
четири:
млада Месечина (Месечината е невидлива, освен за
веме на замрачување на Сонцето)
прва четвртина (Месечината е видлива навечер, и
заоѓа на полноќ)
полна Месечина (Месечината е видлива преку цела ноќ)
последна четвртина (Месечината се појавува на полноќ
и е видлива до излегувањето на Сонцето)
Инаку, сите месечеви мени се: Млада Месечина,
Прва фаза (новина), Прва четвртина,
Последна фаза на осветлување, ПолнаМесечина,
Прва фаза на затемнување, Последна четвртина,
Последна фаза на затемнување.
Времето на движење на Месечината околу Земјата се
нарекува лунарен т.е. синодички месец[2]
или лунација.
Бидејќи на Месечината и се потребни 29 дена, 12 часа, 44
минути и 2,8 секунди да го заврши своето движење околу
Земјата, времето од еден со следниот месечев месец
варира меѓу 29 и 30 дена, а бидејќи во соларната
година има 12 лунации, овој период се нарекува уште
и лунарна година. Доколку се земат предид овие бројки при
пресметување на 12 месеци во текот на една година, тогаш
годишниот збир на денови во годината би изнесувал 354
дена, што е за 11 или 12 дена помалку од деновите во
тропската или соларна (сончева) година.

6. Човекеот на месечината:
На 20 јули 1969 г. космонаутите Нил Армстронг и Едвин
Олдрин, со космичкиот брод „Аполо 11“ први стапнаа на
површината на Месечината. Тогаш Нил Армстронг изјавил:
„Ова е мал чекор за човекот, но голем за човештвото“.