2. Ако за еден момент се осврнеме на секојдневните работи во
нашите животи ќе забележиме дека речиси сите имаат врска со
енергијата. Електричната енергија е една од неопходностите за
денешниот модерен живот. Речиси да е невозможно да се
замисли денешниот живот без телевизија, радио, топла вода,
компјутери, без осветление… Бенефитот од електричната
енергија е голем и често не се внимава како се користи
електричната енергија. Сепак, со порастот на цената на
електричната енергија и нејзиното севкупно влијание врз
животната средина, свеста за нејзиното рационално користење е
зголемена. С со цел порационално користење, има неколкуѐ
работи кои секој може да ги примени како би имал енергетски
поефикасен дом, а со тоа и помали сметки за електрична
енергија.
1.Еден од најголемите потрошувачи во домот е рерната.
Вклучувајте ја само кога е неопходно. Значително помалку
енергија ќе се потроши ако се користи ринглата а не рерната.
2.Машината за перење е исто така еден од поголемите
потрошувачи на електрична енергија во домот. Доколку е
делумно наполнета за истата енергија ќе испере помалку
облека. Исто така денес е возможно со помош некои детергенти
да се пере и на пониски температури што би значело помала
потрошувачка на енергија.

3. 3. Добар дел од работите што важат за
машината за перење на алишта важат
и за машината за перење на садови.
Таа треба да се пушта во употреба
само кога е целосно наполнета. Исто
така доколку има опција за кратко и
економично миење треба да се
одбере таа опција
.
4. Системот за греење. Доколку
системот за греење е опремен со
термостат треба да биде поставен на
околу 20 степени. Навечер доволно е
да биде на околу 15 до 17
целзиусови степени со што би се
генерирарала дополнителна заштеда.
Така, на тој начин наутро за кратко
време системот за греење би
постигнал 20 степени.
5.Не го оставајте
мониторот или
компјутерот на “stand
by” или пуштени кога
не се во употреба. Со
самото тоа тие трошат
енергија речиси исто
како да ги работите.
6. Фрижидерот треба
да биде поставен на
ладно место подалеку
од каков било
топлински извор. Кога
се вели топлински
извор се мисли на
шпорет, печка или
слично. Исто така,
пожелно е да не биде
изложен на сончево
зрачење.

4. 7. Користете ја топлата
вода од бојлерот
рационално. Пожелно е
кога еднаш се загрее
бојлерот, што повеќе луѓе
да ја искористат водата во
побрз временски период.
Што повеќе се чека, толку
бојлерот повеќе би се
изладил и би морало
повторно да се вклучува за
да се загрева. Со оглед
дека бојлерите имаат
минимум грејачи од 3 kw
тогаш повеќе од јасно е за
колкава заштеда станува
збор.
8. Внимавајте на осветлувањето и дали е
потребно да биде вклучено во некоја
просторија или не. Често пати децата или
тинејџерите не внимаваат и оставаат
вклучени светилки без разлика што тие не
се во собата. Свртете им внимание на тој
факт и укажете им на важноста на тоа.
9. При готвење исклучете ја рерната
или ринглата 5 минути порано. Речиси
секогаш тие се доволно загреани и
имаат акумулирано доволна топлина за
да се доврши јадењето. Така, по 5
минути заштеда од секој зготвен оброк
речиси секој ден би се направило
голема заштеда на сметката за
електрична енергија.
10. Не го оставајте премногу време фрижидерот
отворен. На секој фрижидер му требаат повеќе од 3
минути за да ја достигне саканата температура ако се
држи отворен една минута.

5. Многу често кога купуваме електрични апарати на апаратите ке видиме налепницата која ни
помага да направиме подобар избор при купување на апаратите за домаќинство, затоа што
содржи информација за потрошувачката на енергија и квалитетот на работењето на апаратите.
Буквите во ознаката од "А" до "Г" го покажуваат квалитетот на апаратите што се однесува до
енергетските и останати карактеристики, и апаратот е поквалитетен колку ознаката му е поблиску
до А. Апаратите со енергетски оддел "А", "А+", "А++" и "А+++" спаѓаат во најефикасни апарати.
Дополнителната ознака "+" , "++" и "+++" означува дека апаратот има поголема енергетска
ефикасност од оние кои се со категоријата "А".
• Што придонесува за повисока ефикасност на еден уред во однос со друг?
Разликите помеѓу уредите со различна ефикасност може да бидат значајни.Тие може да се јават
како вградени мотори, пумпи, вентили, електронски сензори и др. Иако и два модели однадвор
изгледаат слично, можна е голема разлика во потрошувачка, која е последица на нивната
конструкциска разлика.
• Зашто би бил загрижен за енергетската ефикасност на уредите?
Постојат две причини. Прво, сметките за потрошена електрична енергија ќе
бидат намалени ако се користат енергетски ефикасни уреди. Друго, намалена потрошувачка на
енергија со себе повлекува намалено загадување, зачувување на околината и природните
расурси. Како илустрација даваме податок дека за секој киловат-час произведена електрична
енергија во нашите термоелектрани се троши околу 2 килограми лигнит.
Како да се штеди електричната енергија во
домаќинствата?

6. Класи на енергетска ефикасност
При купувањето на бела техника, како на пример, ладилник, машина за перење алишта или
електричен шпорет, најчесто главен критериум претставува цената уредот и неговата интелигенција,
додека пак за потрошувачката на електрична енергија најчесто најмалку се води сметка.
После воведувањето на класификацијата на енергетски класи, која ги дели уредите на класи од А до
G, односно A (оптимален), B (одличен), C (добар), Е (просечен), F (слаб) и G (лош) степен на
ефикасност, производителите сè повеќе вложуваат во развојот на енергетски ефикасни уреди.
Целта на енергетските класи, кои според Правилникот за означување на енергетската ефикасност на
куќните апарати треба да ги имаат сите електрични фрижидери, замрзнувачи, машини за перење
алишта, машини за миење садови, електрични шпорети, клима уреди и сијалици за домаќинство, е да
се информира купувачот за тоа колку ефикасно се искористува електричната енергија кај одреден
уред.
За илустрација, машината за перење од класа А троши 8% помалку енергија од онаа со ознака B,
додека разликата помеѓу класите B и C изнесува дури 17%. Уредите и расветните тела од А класа
трошат и до 45% помалку енергија од истите уреди од D класа.
Затоа, при купувањето на бела техника информирајте се класата на енергетската ефикасност на
уредот. Доколку ознаката за енергетската ефикасност не е на видно место, информирајте се кај
продавачот.
Машините за перење алишта покрај енергетската ефикасност, имаат и ознаки за ефикасност на
перење (потрошувачка на вода), како и ознака за ефикасност на сушење (центрифугирање), како на
пр. ААА, АBB итн. Слично е и кај машините за миење садови, каде првата буква ја означува
енергетската ефикасност, втората ефикасноста на миење, а третата ефикасноста на сушење.

7. Каде се можностите за напуштање на нашата лоша навика да
се грееме со уреди што трошат електрична енергија?
Одговорот е во користење обновливи извори на енергија, ред
сé, сонцето и геотермалната енергија, кои ќе произведуваат
енергија на местото на потрошувачката
Потребната топлина за греење во зимскиот период во ниеден
случај не треба да се обезбедува од уреди што се напојуваат со
електрична енергија, бидејќи таа е скапа и дефицитарна. За
секој киловат-час доведен како топлинска енергија во зградите,
во електричните централи треба да се искористи за толку
повеќе примарна енергија за да се покријат загубите во
трансформацијата на различните облици на енергија во
процесот на производство, како и загубите во преносот и
дистрибуцијата на електричната енергија. Добиената корисна
електрична енергија изнесува помалку од 30 отсто од
примарната енергија. Од тие причини, во многу земји
употребата на електрична енергија за греење е забранета.

8. И не заборавајте штедете
ја електричната енергија!

9. ИзработкаИзработка::
Марјанчо ЃоревскиМарјанчо Ѓоревски
VIVIб одд.б одд.

10. ИзработкаИзработка::
Марјанчо ЃоревскиМарјанчо Ѓоревски
VIVIб одд.б одд.