Փաստեր շների մասին

1. 10 ՓԱՍՏ ՇՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ
Լուսինե Վարդանյան Արմտևան դպրոց 3․1 դասարան

2. ԸՆՏԱՆԻ ՇՈՒՆ ԿԱՄ ՇՈՒՆ (ՀՈԳՆԱԿԻ՝ ՇՆԵՐ), ՇՆԱԶԳԻՆԵՐԻ ԸՆՏԱՆԻՔԻ ԿԱԹՆԱՍՈՒՆ Է։ ՇՈՒՆԸ ԳՈՐՇ ԳԱՅԼԻ ԵՆԹԱՏԵՍԱԿՆԵՐԻՑ Է, ԱՇԽԱՐՀՈՒՄ
ԸՆՏԵԼԱՑՎԱԾ ԱՄԵՆԱՏԱՐԱԾՎԱԾ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԻՑ։ ԱՌԱՋԻՆ ԸՆՏԵԼԱՑՎԱԾ ԿԵՆԴԱՆԻՆ Է։ ԱՌԱՋԻՆ ՄԱՍԱՄԲ ԸՆՏԵԼԱՑՎԱԾ ՇՆԵՐԸ ԳՈՅՈՒԹՅՈՒՆ ԵՆ
ՈՒՆԵՑԵԼ ԱՎԵԼԻ ՔԱՆ 33 000 ՏԱՐԻ ԱՌԱՋ։ ԴՐԱՆՑ ՆԱԽՈՐԴՆԵՐԸ ՉԵՆ ԳՈՅԱՏևԵԼ ՍԱՌՑԵ ԴԱՐԱՇՐՋԱՆՈՒՄ, ԴՐԱՆԻՑ ՀԵՏՈ ԸՆՏԵԼԱՑՎԱԾ ՇՆԵՐԻ
ՀՆԱԳՈՒՅՆ ՄՆԱՑՈՐԴՆԵՐ ՀԱՅՏՆԱԲԵՐՎԵԼ ԵՆ ԵԼԻՍԵևԻՉԻ (ԲՐՅԱՆՍԿԻ ՇՐՋԱՆՈՒՄ) ՎԵՐԻՆՊԱԼԵՈԼԻԹՅԱՆ ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԻՑ և ՎԵՐԱԳՐՈՒՄ ԵՆ
ՄԻՆՉև 19 000 ՏԱՐԻ[1]։ ԸՆՏԵԼԱՑՈՒՄԻՑ Ի ՎԵՐ ՇՆԵՐԸ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ԴԵՐ ՈՒՆԵՆ ՄԱՐԴՈՒ ԿՅԱՆՔՈՒՄ։ ԱՊՐԵԼՈՎ ՄԱՐԴՈՒ ՀԵՏ՝ ՄԱՍՆԱԿՑԵԼ ԵՆ
ՈՐՍՈՐԴՈՒԹՅԱՆԸ, ՀՍԿԵԼ ԵՆ ՏԻՐՈՋՆ ՈՒ ԲՆԱԿԱՏԵՂԻՆ։ ԱՇԽԱՐՀՈՒՄ ՇՈՒՆԸ ԼԱՅՆՈՐԵՆ ԸՆԿԱԼՎՈՒՄ Է ՈՐՊԵՍ ՄԱՐԴՈՒ ԼԱՎԱԳՈՒՅՆ ԸՆԿԵՐ,
ՄԱՐԴՈՒ ԲԱՐԵԿԱՄ։ ՀԻՆ ԵԳԻՊՏՈՍՈՒՄ ՇՈՒՆԸ ՏԱՐԲԵՐ ԴԱՍԱԿԱՐԳԵՐԻ ՍԻՐԵԼԻ ՈՒ ԳՐԵԹԵ ՍՐԲԱԶԱՆ ԿԵՆԴԱՆԻՆ ԷՐ, ԱՅՆ ՆԱև ԹԱՂՎՈՒՄ ԷՐ
ՈՒ ՄՈՒՄԻՖԻԿԱՑՎՈՒՄ։

3. ՇՆԵՐՆ ՕԳՏԱԳՈՐԾՎՈՒՄ ԵՆ ՏԱՐԲԵՐ ՈԼՈՐՏՆԵՐՈՒՄ։ ՀՆՈՒՑ Ի ՎԵՐ ԳՈՅՈՒԹՅՈՒՆ ԵՆ ՈՒՆԵՑԵԼ ՄԱՐՏԱԿԱՆ ՇՆԵՐ, ԴՐԱՆՔ ՆՇԱՆԱՎՈՐ ԵՆ
ՆԱև ՀԱՄԱՇԽԱՐՀԱՅԻՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄՆԵՐՈՒՄ։ ՆԵՐԿԱՅՈՒՄ ԿԱՆ ՈՍՏԻԿԱՆԱԿԱՆ, ԾԱՌԱՅՈՂԱԿԱՆ՝ ՄԱՐԴԿԱՆՑ ՀԵՏ ԳՈՐԾԱԿՑԵԼՈՒ և
ՀԱՇՄԱՆԴԱՄՆԵՐԻՆ ՕԳՆԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ, և ԱՅԼ ԱՇԽԱՏԱՆՔ ԿԱՏԱՐՈՂ ՇՆԵՐ։ ԵՐԿՐԱԳՆԴԻ ՏԱՐԲԵՐ ՀԱՏՎԱԾՆԵՐՈՒՄ ՇՆԵՐԻ ՀԱՆԴԵՊ
ՎԵՐԱԲԵՐՄՈՒՆՔԸ ՏԱՐԲԵՐ Է։ ԴՐԱՆՔ ՆԱև ՍՆՆԴԻ ԱՂԲՅՈՒՐ ԵՆ՝ ՕԳՏԱԳՈՐԾՎՈՂ ՃԱՇԱՏԵՍԱԿՆԵՐ ՄԵՋ, ԻՆՉԸ ՀԱՏՈՒԿ Է ԱՐևԵԼՅԱՆ ԽՈՀԱՆՈՑԻՆ։
ՕՏԱՐԵՐԿՐԱՑԻՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ՝ 2008 ԹՎԱԿԱՆԻ ՊԵԿԻՆԻ ՕԼԻՄՊԻԱԿԱՆ ԽԱՂԵՐԻ ԺԱՄԱՆԱԿ ՊԱՇՏՈՆԱՊԵՍ ՍՊԱՍԱՐԿՈՂ 112 ՌԵՍՏՈՐԱՆՆԵՐՈՒՄ
ԱՐԳԵԼՎԵՑ ՇԱՆ ՄՍԻ ՄԱՏՈՒՑՈՒՄԸ։

4. ԱՇԽԱՐՀՈՒՄ ԿԱ ՇՈՒՐՋ 500 ՄԻԼԻՈՆ ՇՈՒՆ, ՈՐՈՆՑ 75%-Ը ԹԱՓԱՌՈՂ ՇՆԵՐՆ ԵՆ։ ԴՐԱՆՑ ՀԵՏ
ԿԱՊՎԱԾ ԽՆԴԻՐՆԵՐՆ ԱՎԵԼԻ ԸՆԴԳԾՎԱԾ ԵՆ ԶԱՐԳԱՑՈՂ ԵՐԿՐՆԵՐՈՒՄ։ ՇՆԵՐԸ
ՀԱՆԴԻՍԱՆՈՒՄ ԵՆ ՏԱՐԲԵՐ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԿՐՈՂՆԵՐ ՈՒ ՓՈԽԱՆՑՈՂՆԵՐ։ ԱՅԺՄ ԿԱ
ՇՆԵՐԻ ՄԻ ՔԱՆԻ ՀԱՐՅՈՒՐ ՏԵՍԱԿ, ՆՐԱՆՑ ՄԻՋԻՆ ՉԱՓԵՐԸ ՀԻՄՆԱԿԱՆՈՒՄ ՏԱՏԱՆՎՈՒՄ ԵՆ 15-
84 ՍՄ ՄԻՋև, ՔԱՇԸ՝ 1-79 ԿԳ ՄԻՋև։

5. ՇՆԵՐԻ ՆԱԽՆԻՆԵՐՆ ԱՌԱՋԱՑԵԼ ԵՆ ԳԱՅԼԵՐԻ ՑԵՂԻՑ, ՈՐԻ ԲՈԼՈՐ ՏԵՍԱԿՆԵՐՆ ԷԼ ԿԱՐՈՂ ԷԻՆ ԽԱՉԱՍԵՐՎԵԼ՝ ՍԿԻԶԲ ՏԱԼՈՎ
ՇՆԵՐԻՆ։ ՍԱԿԱՅՆ ՇՆԵՐԻ ԱՆՄԻՋԱԿԱՆ ՆԱԽՆԻՆ ՀԱՄԱՐՎՈՒՄ Է ՀԵՆՑ ԳՈՐՇ ԳԱՅԼԸ, ՈՐԸ ԳԵՆԵՏԻԿ ԻՆՖՈՐՄԱՑԻԱՅՈՎ ԱՎԵԼԻ
ՄՈՏ Է ՇԱՆԸ։ ԸՆՏԵԼԱՑՎԱԾ ՇՆԵՐԻ ԱՌԱՋԱՑՄԱՆ ՏԱՐԲԵՐ ՎԱՅՐԵՐ ԵՆ ԱՌԱՋԱՐԿՎԵԼ ՀՆԱԳԻՏԱԿԱՆ
ՀԱՅՏՆԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՎ, ԴՐԱՆՔ ՀԵՐՔԵԼ ԿԱՄ ԼՐԱՑՐԵԼ ԵՆ ՄԻՄՅԱՆՑ։ ՅՈՒԹԱՅՈՒՄ՝ ՎՏԱՆԳԻ ՔԱՐԱՆՁԱՎՈՒՄ (DANGER
CAVE) 9000-10 000 ՏԱՐՎԱ ՄՆԱՑՈՐԴՆԵՐԻ, ՊԵՐՈՒՈՒՄ և ԿՈԼՈՒՄԲԻԱՅՈՒՄ ՄՆԱՑՈՐԴՆԵՐԻ ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ՑՈՒՅՑ ԵՆ
ՏԱԼԻՍ, ՈՐ ՀՅՈՒՍԻՍԱՅԻՆ և ԼԱՏԻՆԱԿԱՆ ԱՄԵՐԻԿԱՆԵՐԻ ՇՆԵՐԻ ՆԱԽՆԻՆ ևՍ ԳՈՐՇ ԳԱՅԼՆ Է ԵՎՐԱՍԻԱՅՈՒՄ։
ԱՅԴՈՒԱՄԵՆԱՅՆԻՎ ԸՆԴՀԱՆՐԱՊԵՍ ՇՆԵՐԻ ԾԱԳՈՒՄՆ ՈՒ ԸՆՏԵԼԱՑՈՒՄԸ ՀԱՍՏԱՏԱՊԵՍ ՊԱՐԶԵԼ ԴԺՎԱՐ Է, ՔԱՆԻ ՈՐ ՆԵՐԿԱ
ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԸ ՖԻԼՈԳԵՆԵՏԻԿՈՐԵՆ ՏԱՐԲԵՐՎՈՒՄ ԵՆ ՎԵՐՋԻՆ 150 ՏԱՐՈՒՄ։

6. ԳԱՅԼԵՐԻ և ՄԱՐԴԿԱՅԻՆ ՄԻՄՅԱՆՑ ԱՌՆՉՎՈՂ ԱՌԱՋԻՆ ՈՍԿՈՐՆԵՐԻՆ ՎԵՐԱԳՐՈՒՄ ԵՆ ՄԻՆՉև 400 000 ՏԱՐԻ, ԳԵՆԵՏԻԿ ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ՑՈՒՅՑ ԵՆ ՏԱԼԻՍ, ՈՐ
ՇՈՒՆԸ ԿԱՐՈՂ Է ԱՌԱՋԱՑԱԾ ԼԻՆԵԼ 135 000 ՏԱՐԻ ՍՐԱՆԻՑ ԱՌԱՋ։ 2002-ԻՆ ՀՐԱՊԱՐԱԿՎԱԾ ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅՈՒՆՆ ԱՌԱՋԱՐԿՈՒՄ Է ՆԱև 40 000 ՏԱՐԻ ԱՌԱՋ ՎԱՐԿԱԾԸ։
ՀՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԱՂԲՅՈՒՐՆԵՐՈՎ ԱՄԵՆԱՀԻՆ ՇՆԵՐԸ ԵՂԵԼ ԵՆ ԲԵԼԳԻԱՅՈՒՄ՝ ԳՈՅԵԻ ՔԱՐԱՆՁԱՎՈՒՄ ՝ 31 700 ՏԱՐԻ ԱՌԱՋ[10],, ՍԻԲԻՐՈՒՄ՝ ՌԱԶԲՈՅՆԻՉՅԱ
ՔԱՐԱՆՁԱՎՈՒՄ՝ 33 000 ՏԱՐԻ ԱՌԱՋ[, ՖՐԱՆՍԻԱՅՈՒՄ՝ ՇՈՎԵՅԻ ՔԱՐԱՅՐՈՒՄ ՝ ԵՐԵԽԱՅԻ ՈՒ ՇՆԱԶԳԻԻ ՀԵՏՔԵՐ 26 000 ՏԱՐԻ ԱՌԱՋ[։

7. Իսրայելի հյուսիսում հայտնաբերվել
են Նաթուֆյան ժամանակներում միասին
թաղված երեխայի և գայլի կամ շան ձագի
ոսկերներ՝ ստորին ծնոտ ու կարնասիալ
(գիշատիչ) ատամներ, դրանք վկայում են
12 000 տարի առաջ ընտելացման մասին։
Դեռևս 1873-ին Շվեյցարիայում՝
Կեսլերլոխի քարայրում գտնված վերին
ծնոտի մնացորդները 14 100- 14 600
տարվա են։ Սակայն շների և գայլերի
ծնոտների նմանությունը միայն այն
գայլերի հետ է, որոնք հանդիպում են
Չինաստանում։

8. ԱՅՍՊԵՍ, ԸՍՏ ԱՐԱԿԱՆ ՔՐՈՄՈՍՈՄԻ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅԱՆ՝ ԸՆՏԱՆԻ ՇՈՒՆԸ ԾԱԳԵԼ Է ՉԻՆԱՍՏԱՆԻ ՀԱՐԱՎ-ԱՐևԵԼՔՈՒՄ ՆՈՒՅՆ ՈՒՂՂՎԱԾՈՒԹՅԱՄԲ՝
ՄԻՏՈՔՈՆԴՐԻԱԼ ԴՆԹ-Ի ԱՅԼ ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅՈՒՆ ԿՈՆԿՐԵՏԱՑՐԵՑ ԾԱԳՄԱՆ ՎԱՅՐԸ՝ ՅԱՆՑԶԻ ԳԵՏԻՑ ՀԱՐԱՎ, ԺԱՄԱՆԱԿԸ՝ ՄՈՏ 16 300 ՏԱՐԻ ՍՐԱՆԻՑ ԱՌԱՋ։
ՄԴՆԹ-Ի ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅԱՆԸ ՀԱԿԱԴՐՎՈՒՄ Է, ԴՐԱՆ ՀԱՋՈՐԴԱԾ, ԱՅԼ ՈՒՍՈՒՄՆԱՍԻՐՈՒԹՅՈՒՆ, ԸՍՏ ՈՐԻ ԸՆՏԱՆԻ ՇԱՆ ԳԵՆՈՄԻ ԱՌԱՎԵԼԱԳՈՒՅՆ
ՀԱՄԸՆԿՆՈՒՄԸ ՆՈՒԿԼԵՈՏԻԴԻ ՄԱԿԱՐԴԱԿՈՎ ՄԻՋԻՆ ԱՐևԵԼՔԻ ԳՈՐՇ ԳԱՅԼԻՆ Է ՀԱՄԱՊԱՏԱՍԽԱՆՈՒՄ, և ՀԵՆՑ ՄԻՋԻՆԱՐևԵԼՅԱՆ ԳԱՅԼԻ ԳԵՆՈՄՆ Է
ՀԵՏԱԳԱՅՈՒՄ ԱՌԱՎԵԼԱԳՈՒՅՆԸ ՏԱՐԲԵՐԱԿՎՈՒՄ։ ԱՅՍ ԵՐԿՈՒ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՆ ԷԼ ՈՒՆԵՆ ԻՐԵՆՑ ՔՆՆԱԴԱՏՈՒԹՅՈՒՆԸ։

9. ՇՈՒՆԸ ՎԱՅՐԻ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԻՑ ԱՌԱՋԻՆՆ Է, ՈՐԻՆ ՄԱՐԴՆ ԸՆՏԵԼԱՑՐԵԼ Է ԴԵՌևՍ ՔԱՐԻ ԴԱՐՈՒՄ՝ ՇՈՒՐՋ 12 ՀԶ. ՏԱՐԻ ԱՌԱՋ։ ԸՆՏԵԼԱՑՄԱՆ և ԲՈՒԾՄԱՆ ԸՆԹԱՑՔՈՒՄ
ՍՏԵՂԾՎԵԼ Է ՇՆԵՐԻ ԱՎԵԼԻ ՔԱՆ 400 ՑԵՂ, ՈՐՈՆՔ ՄԻՄՅԱՆՑԻՑ ՏԱՐԲԵՐՎՈՒՄ ԵՆ ՄԱՐՄՆԻ ՉԱՓԵՐՈՎ ՈՒ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔՈՎ, ՄԱԶԱԾԱԾԿՈՎ, ԳՈՒՅՆՈՎ ՈՒ ՎԱՐՔԱԳԾՈՎ։
ԴՐԱՆՔ ԲՈԼՈՐԸ ՍԵՐՈՒՄ ԵՆ 1 ՆԱԽՆՈՒՑ՝ ԳԱՅԼԻՑ։ ԱՅԺՄ ԸՆՏԱՆԻ ՇՆԵՐՆ ԱՊՐՈՒՄ ԵՆ ԱՄԵՆՈՒՐԵՔ, ՈՐՏԵՂ ՄԱՐԴԻԿ ԿԱՆ։ ՇՆԵՐՆ ՈՒՆԵՆ ԼԱՎ ԶԱՐԳԱՑԱԾ
ԼՍՈՂՈՒԹՅՈՒՆ, ՏԵՍՈՂՈՒԹՅՈՒՆ և ՀՈՏԱՌՈՒԹՅՈՒՆ։ ԼԱՎ ՎԱԶՈՒՄ և ԼՈՂՈՒՄ ԵՆ։ ԾՆՈՒՄ ԵՆ 1–2 (ԵՐԲԵՄՆ՝ 12–18) ԿՈՒՅՐ, ԽՈՒԼ և ԱՆԱՏԱՄ ՁԱԳԵՐ։ ԱՊՐՈՒՄ ԵՆ 10–12
(16–17) ՏԱՐԻ։ ՀԻՄՆԱԿԱՆ և ԼՐԱՑՈՒՑԻՉ ԿԵՐԵՐՆ ԵՆ ՄԻՍԸ, ՇԻԼԱՆ, ՈՍԿՈՐԸ, ՈՍԿՐԱԼՅՈՒՐԸ, ԲԱՆՋԱՐԵՂԵՆԸ։ ՇՆԵՐԻՆ ՊԱՀՈՒՄ ԵՆ ԲՆԵՐՈՒՄ, ՑԱՆԱՑԱՊԱՏ
ՎԱՆԴԱԿՆԵՐՈՒՄ, ՏՆԵՐՈՒՄ։

10. ԿԱՆ ՆԱև ԹԱՓԱՌՈՂ ՇՆԵՐ։ ՇՆԵՐԻՆ ԲՈՒԾՈՒՄ ԵՆ ՈՐՍՈՐԴԱԿԱՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ, ՀԱՏՈՒԿ ԲՈՒԾԱՐԱՆՆԵՐՈՒՄ։ ՇՆԵՐԻ ԺԱՄԱՆԱԿԱԿԻՑ ՑԵՂԵՐԸ ՄԻԱՎՈՐՎՈՒՄ
ԵՆ ԾԱՌԱՅՈՂԱԿԱՆ, ՈՐՍՈՐԴԱԿԱՆ և ԳԵՂԱԶԱՐԴԻՉ ԽՄԲԵՐՈՒՄ։ ԾԱՌԱՅՈՂԱԿԱՆ ՇՆԵՐԻՑ ԵՆ ՄԿԱՆՈՒՏ, ՓՈՐԸ ՆԵՐՍ ԸՆԿԱԾ ԱՐևԵԼԱԵՎՐՈՊԱԿԱՆ ՀՈՎՎԱՇՆԵՐԸ,
ՓԱՐԹԱՄ ՄԱԶԱԾԱԾԿՈՎ ԿՈԼԼԻՆԵՐԸ (ՇՈՏԼԱՆԴԱԿԱՆ ՀՈՎՎԱՇՆԵՐԸ), ՀՍԿԱ, ԲՐԴՈՏ, ԱՐՋԻ ՊԵՍ ԿԱՐՃ ԴՆՉՈՎ ԿՈՎԿԱՍՅԱՆ ՀՈՎՎԱՇՆԵՐԸ, ՍՊԻՏԱԿ, ԳԱՆԳՈՒՐ ՈՒ
ԵՐԿԱՐ ՄԱԶԱԾԱԾԿՈՎ ՀԱՐԱՎՌՈՒՍԱԿԱՆ ՀՈՎՎԱՇՆԵՐԸ։ ՍՐԱՆՔ ԲՈԼՈՐԸ ԽՈՇՈՐ, ՈՒԺԵՂ ՇՆԵՐ ԵՆ։ ԱՐևԵԼԱԵՎՐՈՊԱԿԱՆ ՀՈՎՎԱՇՆԵՐԸ ՀԻԱՆԱԼԻ ԾԱՌԱՅՈՂԱԿԱՆ
ՇՆԵՐ ԵՆ, «ԾԱՌԱՅՈՒՄ ԵՆ» ՊԵՏԱԿԱՆ ՍԱՀՄԱՆԻՆ, ՔՐԵԱԿԱՆ ՀԵՏԱԽՈՒԶՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ և ԱՅԼ ՈԼՈՐՏՆԵՐՈՒՄ։ ՆՐԱՆՑ ՀԱՏՈՒԿ ՎԱՐԺԵՑՆՈՒՄ ԵՆ «ՇՆԵՐԻ ԴՊՐՈՑՈՒՄ»։
ՇՈՏԼԱՆԴԱԿԱՆ, ՀԱՐԱՎՌՈՒՍԱԿԱՆ և ԿՈՎԿԱՍՅԱՆ ՀՈՎՎԱՇՆԵՐԸ ՈՉԽԱՐՆԵՐԻ ՀՈՏԵՐԸ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒՄ ԵՆ ԳԻՇԱՏԻՉՆԵՐԻՑ։ ԱՐՋԻ ՆՄԱՆ ՀԱՍՏԱԹԱԹ ՈՒ ԲՐԴՈՏ,
ԾԱՆՐ ՊՈՉՈՎ Սև, ՀՍԿԱ ՆՅՈՒՖԱՈՒՆԴԼԵՆԴՆԵՐԸ ԿԱՄ ՋՐԱՍՈՒԶԱԿՆԵՐԸ ԿԱՐՈՂԱՆՈՒՄ ԵՆ ԼՈՂԱԼ ՈՒ ՍՈՒԶՎԵԼ և ՓՐԿԵԼ ԽԵՂԴՎՈՂՆԵՐԻՆ։

11. ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ ԺԱՄԱՆԱԿ ՇԱՏ ԵՆ ՕԳՆՈՒՄ ԱԿԱՆՆԵՐ ՈՐՈՆՈՂ ՇՆԵՐԸ. ԱՅՆՏԵՂ, ՈՐՏԵՂ ՇՈՒՆԸ ՊԱՅԹՈՒՑԻԿ ՆՅՈՒԹԻ ԱՌԿԱՅՈՒԹՅՈՒՆ Է ԶԳՈՒՄ, ՆՍՏՈՒՄ Է։ ՇՆԵՐԸ
ԶԻՆՎՈՐԱԿԱՆ ՄԵԿ ԱՅԼ «ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ» ԷԼ ՈՒՆԵՆ՝ ՍԱՆԻՏԱՐՆԵՐ ԵՆ. ՄԱՐՏԻ ԴԱՇՏՈՒՄ ՈՐՈՆՈՒՄ, ԳՏՆՈՒՄ ԵՆ ՎԻՐԱՎՈՐՆԵՐԻՆ։ ՇՆԵՐԸ ՆԱև ՌԱԶՄԱԿԱՆ
ՀՐԱՄԱՆՆԵՐ ՈՒ ԶԵԿՈՒՅՑՆԵՐ ԵՆ ՏԵՂ ՀԱՍՑՆՈՒՄ. ՆՐԱՆՔ ՍՈՂԱԼՈՎ ԱՌԱՋ ԵՆ ՇԱՐԺՎՈՒՄ ԲԱՑ ՏԵՂԱՆՔՈՎ, ՍԼԱՆՈՒՄ ԳՆԴԱԿՆԵՐԻ ՏԱՐԱՓԻ ՏԱԿ և ՀԱՅՏՆՎՈՒՄ
ԱՅՆՏԵՂ, ՈՐՏԵՂ ՉԷՐ ԿԱՐՈՂ ՀԱՍՆԵԼ ՄԱՐԴԸ։ ԾԱՌԱՅՈՂԱԿԱՆ ՇՆԵՐԻ ՇԱՐՔՈՒՄ ԿԱՆ ԲՐԴՈՏ, ՇԻԿԱԿԱՐՄԻՐ ԿԱՄ ԳՈՐՇ ԲԾԵՐՈՎ, ՄԵԾ ՈՒ ՀԱՆԳԻՍՏ ՍՊԻՏԱԿ ՇՆԵՐ։
ԴՐԱՆՔ ՍԵՆԲԵՌՆԱՐՆԵՐՆ ԵՆ՝ ՓՐԿԱՐԱՐՆԵՐԸ. ԲՈՒԾՎԵԼ ԵՆ 17-ՐԴ ԴԱՐՈՒՄ ԱԼՊԵՐՈՒՄ՝ ԴԺՎԱՐԱՆՑԱՆԵԼԻ ՈՒ ՎՏԱՆԳԱՎՈՐ ԼԵՌՆԱՆՑՔԻՆ ՄՈՏԻԿ ՀԱՄԱՆՈՒՆ
ՎԱՆՔՈՒՄ։ ՀՅՈՒՍԻՍՈՒՄ ԼԱՅԿԱՆԵՐԸ ՀԻԱՆԱԼԻ ԵՆ ԿԱՏԱՐՈՒՄ ԵՂՋԵՐՈՒՆԵՐԻ ՀՈՎՎԻ ՊԱՐՏԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ, ՇՆԱՍԱՀՆԱԿՈՎ ՄԱՐԴ ՈՒ ԲԵՌՆԵՐ ՓՈԽԱԴՐՈՒՄ։