భారతీయ అంతరీక్ష విశేషాలు ఇస్రో ప్రయాణం

1. భారతీయ అంతరిక్ష విశేషాలు మరియు ఇస్రో
ప్ోయాణం
1. ఇస్రో 1969 లో ఏరాాటు జరిగింది . ఇస్రో (ISRO) అనగా భారతీయ అంతరిక్ష
ప్రిశోదానాలయం లేదా ఇండియన్ స్పాస్ రేసర్చ్ ఆరగనైజేషన్ .
2. ఇస్రో ప్ోధాన కారాాలయం కరా
ా టకలోని బంగుళూరులో వ ంది.
ఇస్రో ఏరాటడానికీ కృషి చేస్ిన కమిటీ INCOSPAR అనగా ఇండియన్ నేషనల్ కమిటీ
ఫర్చ స్పాస్ రేసర్చ్ .
3. INCOSPAR కమిటి డా. వికరమ్ స్ారా భాయి మరియు డా. రామనాథన్
ఆద్వరంలో డిపారట్మంట్ ఆఫ్ అటామిక్ ఎనరజీ కంద్ ఏరాాటు చేయడం జరిగినది .
4. డా. వికరమ్ స్ారా భాయి ని భారతీయ అంతరిక్ష శాస్ర పితామహుడు అని పిలుస్ా
్ రు
.

2. 5. ఇస్రో స్పవలు అంధీచిన శాస్రవేత్లు ఎంధరో వ నాారు . కానీ వారిలో డా. సతీష్
ధావన్ , డా. అబు
ు ల్ కాలం స్పవలు యనలేనవీ.
6. వారి స్పవలకు గాని “ మిషెల్ మేన్ ఆఫ్ ఇండియా” గా డా. అబు
ు ల్ కాలం
ప్ోస్ాంస్ించబడా
ా రు .

3. 7. అదే విధంగా డా. సతీష్ ధావన్ ఇస్రో లో ఆయన చేస్ిన కృషిక గాను ఫాద్ర్చ ఆఫ్
ఫ్ల
ూ యిడ్ డయనమిక్ రేసర్చ్ ఇన్ ఇండియా.
8. డా. నంబి నారాయణన్ అను శాస్రవేత్ “కరయోజటనిక్్” అను విభాగంలో తీవో కృషి
చేశారు. “ ORMAKALUDE BHRAMANAPADAM “ అతని ఆతమకధ పపరు ।

4. 9. 1972 లో గవరామంట్ ఆఫ్ ఇండియా స్పాస్ కమిషన్ అండ్ డిపారట్మంట్ ఆఫ్ స్పాస్
ను ఏరాాటు చేస్ింది .
10. భారతదేశ మొట్మొద్టి శాటిలైట్ “ ఆరాభట్” . ఈ వలప్గరహం 1975 లో తే స్ొ వేట్
యూనియన్ అనగా రషాా సహయంతో ప్ోయోగిoప్బడింది .
11. భారతీయ సవదేశీ మొట్మొద్టి వలప్గరహం ( satellite ) “ రోహిణి” 1980 లో
ప్ోయోగింప్బడింది .
12. ఇస్రో లో ప్ోయోగింప్బడే శాటిలైట్ ముఖ్ాముగా రటండు రకాలు అవి 1. పిఎస్ఎల్వవ ,
2. జిఎస్ఎల్వవ
13. PSLV అనగా పర లార్చ శాటిలైట్ వహికల్ , GSLV అనగా జియోస్ీనయాకురటైషపన్
శాటిలైట్ లాంచ్ వహికల్
14. భారతీయ ముఖ్ా అంతరిక్ష ప్రిశోధన సంసులు
1. ( VSSC ) విక్రమ్ సారా భాయి స్పేస్ స్ెంటర్ , తిరువనoతపురెం, కేరళ .
2. ( SDSC ) & ( SHAR) – సతీష్ ధావన్ స్పేస్ స్పెంటర్ , శ్రరహరికోట, నెల్ల
ూ రు
, ( ఆెంధ్ర పరదేశ్ ) . ఈ “ సతీష్ ధావన్ స్పేస్ స్ెంటరేను “ స్పేస్ పో ర్్ ఆఫ్
ఇెండియా అని పిల్ుసా
ా రు
3.( NRSA OR NRSC) – నేషనల్ రిమోట్ స్నిసెంగ్ ఏజెన్సస / నేషనల్ రిమోట్
స్నిసెంగ్ స్ెంటర్ , షాధ్ నగర్ , తెల్oగాణ.
( IIRS) –ఇెండియన్ ఇన్ససటయూట్ ఆఫ్ రిమోట్ స్నిసెంగ్ , డెహ్రాడూన్ ,
ఉతారాఖెండ్ .

5. 4.SAC- స్పేస్ అపిూకేషన్ స్ెంటర్ ( SPACE APPLICATION CENTRE )
అహమదాబాద్ , గుజరాత్ .
5.ఇటీవల్ే తమిళనాడుక్ు చెెందిన క్ుల్శేఖరపురెం ల్ో చినన
చినన శాటిల్ైట్స ను పెంపిెంచడానికి ల్ాెంచిెంగ్ స్ెంటర్ గా గురిాెంచిెంది।
15.ఇస్రో 1992 నుంచి వివిధ దేశాల ఉప్గరహాలను ప్ంపిoచడo కోసం “ అంతరిక్ష
కారపారేషన్ ల్వమిటెడ్ ( ACL )ను ఏరాాటు చేస్ింది.
16.ఇస్రో ఒకేస్ారి 104 ఉప్గరహలను అంతరిక్షలోక (2017-2018) ప్ోప్ంచ దేశాలకు
సవాలు విస్ిరింది.
17. అమరికా కు చందిన స్పాస్ X అను సంసు 145 వ ప్గరహాలను( 2021 జనవరి 25 )
నింగిలోక ప్ంపించింది.
18.మన దేశ మొట్మొద్టి రాకటట్ ప్ోయోగించిన ప్ోదేశం ( TERLS) త ంబ
ఎకావటోరియల్ రాకటట్ లాంచింగ్ స్ెంటర్చ (1963) , కేరళ
ఇండియాకీ సంబంధించిన కొనిా ముఖ్ామయిన
వలప్గరహాలు వాటి ప్ని -:
కొనిా ఉప్గరహలు వాటి ప్ని -:

6. 1. ఆరాభట్(19 APRIL 1975 ) – X REY అస్ర్ ో నమి , స్ర లార్చ ఫిజిక్్ . –
RASSIA
భాసకర – హడా
ో లజీ మరియు అడవి ( ఫారటస్ి్ో )
రోహిణి -: భారతీయ సవదేశీ వలప్గరహం జులై 18 1980 ప్ోయోగించారు .
శీర హారికోట నలల
ూ రు . ఇది కమూానికేషన్ వావసు కీ సంబందించింది . డా.
కలామ్ గారు పా
ో జటకు
్ డైరటక్ర్చ గా ప్ని చేశారు

7. 2. చంద్ోయాన్ -1 (2008) , చంద్ోయాన్ -2(2019) – చంద్ు
ో డు పెై కాలు
పెటి్న 6 వ దేశం.
3. మాంగళయాన్ – మార్చ్/ అంగారగరహం

8. 4. గగన్ యాన్ – మానవ నిా అంతరిక్షలోక తసుకువళ్ళే పా
ో జటకు
్
ప్ోతేాక మయిన వలప్గరహాలు వాటి ప్ని తీరు -:
జిఎస్ఎల్వవ(GSLV) ( జియో స్ా
్ టినరజ శాటిల్వట్ లాంచింగ్ వహికల్ )-
వాతవరణ విశేషయాలు , డేటా , టెల్వవిజన్ , అండ్ రేడియో . ఉదాహరణ
ఇనా్ట్ (INSAT SYSTEM ) , జీశాట్ ( GSAT SYSTEM ) .
5. ఎర్చ్ అబ్రేవషన్ స్ిస్మ్ -: భూమి మీద్ వ నా వివిద్ భౌతీక కరకాలను
గురి్ంచడానిక వలప్యోగప్డుత ంది. వాటిలో కొనిా ముఖ్ామయిన
స్ాటిలైట్్ IRS SATELITE SYSTEM , CARTOSAT , RISAT ,
SARAL , RESOURCESAT , OCEANSAT , EMSAT , MEGHA
TROPIQUES

9. 6. నావిగేషన్ శాటిలైట్ స్ిస్మ్ -: ఇవి వాణిజా రకానిక సంబందిoచినవి .
ఉదాహరణ – INDIAN REGIONAL NAVIGATION SATELITE
SYSTEM (IRNSS) , GAGAN (GPS AIDED GEO AUGMENTED
NAVIGATION )
7. IRNSS-; ఇది కేవలం భారతీయ అనువర్నకు వలప్యోగప్డేది మరియు
ఏ విషయానిా అయిన కచి్తమైన నిజనిరా
ు రణ కోసం , నావిగేషన్ కోసం ,
కాల నిరాయస్పవల కోసం వలప్యోప్డును
8. GAGAN-: ఇది ఇస్రో మరియు ఎయిర్చ పర ర్చ్ ఆధారజటి ఆఫ్ ఇండియా (AAI
) సమనవయంతో నడిచేది. విమానయానా దారులు టా
ో ఫిక్
తల్వయజేయడానిక ఊప్యోగప్డును.
9. భారతీయ రటైలేవలో నావిగేషన్ కొరకు గగన్ ను వాడుత నాారు.
ఇసోర చరితర ల్ో మహిళా శాసారవేతాల్ క్ృషి -:

10. ల్ాలితాెంబిక్ -: ఈమ భారతీయ ప్ోసు
్ త పా
ో జటకు
్ “గగన్ యాన్ ” డైరటక్ర్చ . గగన్ యాన్
అనగా మనవ ణిా అంతరజక్షణిక తీసుకువళ్ళే పా
ో జటకు
్ .
మినాల్ సెంపత్ -: ఈమ మిషన్ “మంగళ్ యన్ “ ప్నిచేస్ిన మహిళ శాస్రవేత్. ఈ మిషన్
కోసం 2 సంత్రాలు రోజుక 18 గంటలు ప్నిచేశారు . ఈ మిషన్ మార్చ్ / అంగాకర గరహం

11. గూరి్ తల్వయచేయును.
రీతూ క్రిధాల్ -: ఈమ లకోాక చందిన ఏరోస్పాస్ ఇంజనీర్చ. ఈమ మాంగలాన్ మిషన్ క డి.
వో. డి గా ప్నిచేశారు . ఈమ స్పవలకు గాను “ రాకటట్ ఉమన్ “ గా పిలుస్ా
్ రు. అలాగే
చంద్ోయాన్ -2 క కలడా ప్నిచేశారు.
ముతాయూ వనిత -: ఈమ మొద్టి మహిళ్ా పా
ో జటకు
్ డైరటక్ర్చ ఆఫ్ ఇస్రో . ఈమ డిప్లాటీ
పా
ో జటకు
్ డైరటక్ర్చ ఫర్చ డాటా స్ిస్మ్ ,కారో్ శాట్-2 ,ఓషియాన్-2 కు ప్నిచేశారు.

12. N.వాల్రమతి-: ఈమ మన దేశం సవయంగా రూపొందిoచిన రాడార్చ ఇమేజింగ్ శాటిలీట్
(RISAT-1)కు పా
ో జటకు
్ డైరటక్ర్చ గా ప్నిచేశారు. వీటితో పాటు INSAT-2 ,IRS-1C , IRS-1
D ,(TES) TECHNOGY EXPERIMENT SATELITES క తన స్పవలు అందిoచారు.
అలాగే తమిళనాడు ప్ోభుతవo నుండి ‘’ డా. అబు
ు ల్ కాలమ్ “ అవారు
ా పరందిరి.
మౌమిత దతా -: ఈమ స్పాస్ అపిూకేషన్ స్ెంటర్చ అహమదాబాద్ , ఇస్రో లో ప్నిచేస్ిన భౌతిక
శాస్రవేత్ మరియు ఇంజనీరు. ఈమ ఆపి్కల్, ఐర్చ స్ెన్ర్చ్ , పపూలోయడ్్ ( కటమరా ,
ఇమేజింగ్ స్ెాకో్ో మీటరు తయారు చేయడం లో ప్ోస్ిదిు చేoదిరి.

13. తేస్సస థామస్ -: ఈమ “మిషెల్ పొో జటకటో
ూ ” ప్ని చేస్ిన మొద్టి మహిళ. ఈమ “అగిా-4
మిస్యిల్ “ పా
ో జటకు
్ డైరటక్ర్చ గా ప్నిచేశారు.
అనురాధ్ టి. కె. -: ఈమ శాటిలైట్్ GSAT-12 , GSAT-10 కల ప్నిచేశారు.

14. మెంగళ మణి -: ఈమను “ పర లార్చ ఉమన్ ఆఫ్ ఇస్రో “ గా పపరు గాంచారు. ఈమ
అంటారకటికా ద్ృవ పా
ో ంతo లో ఇస్రో ను నడిపారు.
రచన మరియు సెంగరహణెం
తాడి రాజశేఖర్