1. Ертөнцийн 7 гайхамшиг буюу Эртний дэлхийн долоон гайхамшиг нь хүний гараар
бүтээгдсэн уран нарийн хийц бүхий, түүхийн сонгодог үеийн маш алдартай
байгууламжууд билээ. Энэ бүтээлүүд нь Газрын дундад тэнгисийн эрэг орчмын нутгуудад
бүтээгдсэн барилга байгууламжууд бөгөөд Эртний Грек хүмүүсийн үзэл бодлоор
илэрхийлэгдсэн байдаг. Энэ жагсаалт нь дундад зууны болон орчин цагийн гэх мэт
Дэлхийн гайхамшгуудын хувилбарууд байдаг.
Түүхч Геродот /МЭӨ484 – 425/, эрдэмтэн Киренегийн Каллимакус /МЭӨ 305-204 он
орчим/ эртний үеийн “7 гайхамшиг”-ийн жагсаалт хийсэн нь Александрия хотын музейд
хадгалагддаг байсан тухай бичигдсэн байдаг ч өнөө үед уг бичээсүүд хадгалагдаж
үлдээгүй байна. МЭӨ 140 оны үед Сидоны Антипатер энэхүү гайхамшигуудын
жагсаалтыг эмхлэн нэгтгэж, байгууламжуудын бүтцийг тайлбарласан яруу найраг
тууривжээ.
“...Би хос дугуйт тулааны морин тэрэг явж болохуйц зам бүхий Вавилоны өргөн хэрэм,
дүүжинт цэцэрлэг, Олимп уулын Зевс, Родосын Гелиос, агуу Пирамидууд, Мауссолосын
бунханг нүдээрээ үзсэн боловч тэдгээрийн аль нь ч үүлсийн дээр сүндэрлэх Артемисийн
сүмийн гуа үзэсгэлэнг үл гүйцэх билээ...” Антипатер, Грекийн утга зохиолын цоморлиг,
IX.58
VI зууны сүүлч үеэр инженер Византийн Фило хүснэгтээр зохион гаргажээ.
Үгүй
Баригдсан Устгагдсан
Гайхамшиг Байгуулагчид Онцлог болсон
үе шалтгаан
үе
Эртний Египетийн 4 дэх
өнөөдөр
Гизагийн аугаа МЭӨ эзэнт улсын Фараон
Египетүүд оршин -
Пирамид 2650-2500 Хуфугийн шарил
буй
хадгалах байгууламж.
Диодориусийн
тодорхойлсноор олон
түвшин бүхий
цэцэрлэгийн нийт өндөр
Вавилоны МЭӨ I
22 метр орчим байсан ба
дүүжинт МЭӨ 600 Вавилончууд зууны Газар хөдлөлт
ус түгээх механик
цэцэрлэг дараа
системтэй байсан. Олон
тооны гоёмсог цэцэгс,
моддыг шатлуулан
тарьсан байжээ.
12 м өндөр бурхан,
мэдэгдээгүй,
Олимп дахь түүнийг байрлуулсан V-VI
МЭӨ 435 Грекчүүд газар хөдлөлт,
Зевсийн хөшөө сүмийн барилгын зуунд
түймэрт устсан.
архитектур
Эфес дэх МЭӨ 550 Лидичүүд, Грекийн домгийн дарь эх МЭӨ шатаагдсан
Артемисийн Персүүд, Грек Артемист зориулан 356
сүм барьж байгуулахад 120
жил зарцуулсан.
Геростратус гэгч хүн
алдар нэртэй болохын

2. тулд уг сүмийг
шатаасан.
Газар хөдлөлтөд
Oйролцоогоор 45 метр
гэмтсэн ба
өндөр, 4 тал бүхий гоёл
Галикарнассын Европынхон
МЭӨ 351 Перс, Грек чимэглэл бүхий барилга. 1494 онд
Бодрум бунхан Загалмайтны
Мавзолей нь уг хааны
аян дайны үед
нэрээс бий болсон..
нураасан.
Грекийн домгийн бурхан
Гелиосын аварга хөшөө
Родос арлын
МЭӨ бөгөөд Нью Йоркийн МЭӨ
Гелиосын Грекчүүд Газар хөдлөлт
292-280 Эрх чөлөөний хөшөөний 224
хөшөө
3/4-тай дүйцэхүйц том
байжээ.
Oйролцоогоор 115-135
метр өндөр байсан нь
Александрын МЭӨ III олон зууны турш хүн 1303-148
Грек Газар хөдлөлт
гэрэлт цамхаг зуун төрөлхтний байгуулсан 0 он
хөмгийн өндөр барилга
байсан юм.
Грекчүүд энэхүү зүйлсийг гайхамшиг гэхээсээ илүү заавал үзэх ёстой байгууламжууд гэж
тооцдог байжээ.
Антипатерын өөрийнх нь зохиосон гайхамшигуудын жагсаалтад Александрын гэрэлт
цамхаг ороогүй байдаг бөгөөд түүний оронд Вавилоны Иштар хаалга дурдагдсан байдаг.
Гэвч VI зуунаас хойш энэ нь хасагдсан байна. Эдгээр байгууламжуудаас Гизагийн
Пирамид л устаж үгүй бололгүйгээр өнөөг хүрсэн билээ. Дүүжинт цэцэрлэг оршин байсан
эсэх нь тодорхойгүй байдаг. Харин бусад 5 бүтээл оршин байсан гэдгийг хүлээн
зөвшөөрдөг. Артемисийн сүм болон Зевсийн хөшөө нь түймэрт үрэгдсэн бол
Александрийн гэрэлт цамхаг, Колоссус, Мауссолосын бунхан нь газар хөдлөлтөд эвдрэн
үгүй болжээ. Мауссолосын бунхан, Артемисийн сүмийн загвар Лондоны Британийн
музейд байдаг.