1. SES Gruplarının
Profilleri
İstanbul

2. Büyüklüklerine Göre
SES Grupları Dağılımı
Merkez (%) Kır (%) Toplam (%)
A 1,5 0 1,1
B 12,2 2,2 9,1
C1 23,3 8,9 18,9
C2 31,8 31,2 31,6
D 23,3 40,3 28,5
E 7,9 17,4 10,8
2

3. Amaç
• Yeni SES araştırması ile ayrıştırılmış grupları tanımak,
• Seçilmiş değişkenlerle SES grupları karşılaştırması yapmak,
• Adlandırılmış SES gruplarını daha “görünür” kılmaya çalışmak,
onların dünyasına, evine girmek,
• SES grupları arasındaki geçiş alanlarını tanımlamaya ve
adlandırmaya çalışmak,
• Ve bütün bunları kent nüfusunu dikkate alarak yapmak...
3

4. Değişkenler
• Temel Demografik Özellikler
• Konut Sahipliği ve Kullanımı
• Çeşitli Eşya ve Araç Sahiplikleri
• Alışveriş ve Alışverişe İlişkin Tutumlar
• Temizlik Ürünleri Kullanımı
• Teknoloji Kullanımı
• Finansal Tutumlar
• Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma
• Kültürel Farklar ve Okurluk
• Boş Zaman Kullanımı ve Ev Dışı Faaliyetler
Yorumlar bireysel ve algısaldır; araştırmayı bağlamaz.4

5. Gerçekte Nasıl?
• Toplumsal hayatta sosyo-ekonomik statü grupları statik değil dinamik.
• Bu nedenle ayrıştırılabiliyor; ancak “mutlak biçimde homojen” değil.
• Her bir sosyo-ekonomik statü grubunun yüzü, belli oranda kendinden
önceki bir üst ve kendinden sonraki bir alt sosyo-ekonomik statü grubuna
da dönük.
• Her sosyo-ekonomik statü grubu ile izleyen grup arasında
“geçiş alanları” var.
5

6. A
S.E.S. Grubu
• Genel nüfusun içinde çok azlar ve büyük ölçüde
ya tek başına yaşıyorlar ya da iki kişiler.
• Bu grup mutlak bir biçimde eğitimli, hem de çok
iyi eğitimli; en az iki kuşaktır.
• Yarıya yakını çocuksuz. Çocukluların çok büyük
ölçüde 1-2 çocuğu var.
• 1/3’ü on yıldan fazla bir yerde oturmuyor. İşin
yanında eğitim de bu açıdan önemli bir gerekçe.
• Hanede iki kişinin çalışma oranı ortalamanın çok
üstünde (% 62). Türkiye genelinde bu oran oldukça
düşük (% 23).
• Kiracı olmayı reddetmiyorlar. Oturduğu eve sahip
olma oranının en düşük olduğu grup.
6

7. A
S.E.S. Grubu
• Üç odalı evlerde oturuyorlar ve çocuklarının yatak
odası var.
• Evlerinde konfor standartları var. Salonda zemin
parke ve avize ile aydınlanıyorlar. (Halı/kilim üçte
bir oranında her grupta görülüyor.)
• İkinci evleri var ve bu daha çok yazlık amaçlı.
• Dayanıklı tüketim ürünleri konusunda seçici
davranıyorlar. Fonksiyonelliğin yanında ileri
teknoloji ürünlerini tercih ediyorlar. No-frost
buzdolabı veya mikrodalga fırın sıkça görülüyor.
• Araç sahipliği çok yüksek. Genelde yeni araç
alıyorlar ve sık sık araçlarını değiştiriyorlar.
7

8. A
S.E.S. Grubu
• Evin alışverişi kadın tarafından yapılıyor.
• Mutfak alışverişi genelde büyük marketlerden
yapılıyor; açık ürünlere (gıda/temizlik) fazla itibar
edilmiyor.
• Tuvalet kağıdı, kağıt havlu, sıvı sabun, şampuan, diş
fırçası yaygın olarak kullanılıyor.
• Hazır yiyecekler, dondurulmuş gıda maddeleri,
dilimlenmiş ekmek gibi farklılaşan talepleri var.
• Ödemeleri kredi kartı ile ya da nakit olarak
yapıyorlar.
• Herkesin cep telefonu var (% 96); ama herkesin ev
telefonu yok (% 78).
8

9. A
S.E.S. Grubu
• 2/3’ünde bilgisayar var ve yarıdan fazlası
internet ile dünyaya bağlı. Bu grup bilgiye
ulaşmanın yollarını bulmuş ve bilgiyi kullanıyor. A
ve B grupları bu konuda diğer gruplardan anlamlı
şekilde ayrılıyor.
• Büyük ölçüde fotoğraf makinesi kullanıyorlar (%
74) ve bunun yarısı dijital. Video kamerada ise
aynı oranlar yok (% 22).
• Teknolojiye bağımlılıklarını elektronik eşyada da
gösteriyorlar. Ev sineması, müzik seti, DVD
oynatıcı en fazla bu grupta.
• Normal antenleri bırakmışlar ve ücretli TV
yayınlarına abone olmuşlar.
9

10. A
S.E.S. Grubu
• Birden çok kredi kartları var ve haftada birden
fazla kullanıyorlar. Ayrıca mağaza kartları da var
ve borçlanmaktan korkmuyorlar; banka kredisi
kullanıyorlar.
• Telefon ve internet bankacılığı bu grubun işi.
Menkul yatırımlara ilgi en yüksek bu grupta; risk
alabiliyorlar.
• Hasta olmaktan çok korkuyorlar. Hasta
olmadan evvel de doktora ve diş hekimine
gidiyorlar; çocuklarını da götürüyorlar.
• Tamamının sosyal sağlık güvencesi var. Özel
sağlık ve emeklilik sigortaları da var; ancak
yetersiz düzeyde (% 10).
10

11. A
S.E.S. Grubu
• Üçte biri oturduğu odaya tablo ya da fotoğraf
asıyor. Ancak bunun dini içerikli olma olasılığı
çok düşük. Daha çok doğa ve memleket
görüntüleri var.
• Ev içinde canlı da olsa, yapma da olsa çiçeği
seviyoruz. A, B ve C1’de bu oran aynı ve yüksek
(% 75). Yapma çiçek oranı alt segmentlerde
artıyor.
• Bu grubun kütüphanesi ve antika eşyaları var.
Porselen ve cam tabaklarda yemek yiyorlar ve
ayakkabılarını büyük ölçüde kapının önünde
bırakmıyorlar (% 74).
• Koltukların ve diğer eşyaların üstünde örtü ya
da dantel örtü çok sık görülmüyor (% 26).
11

12. A
S.E.S. Grubu
• Kentlerdeki sinema salonlarının en önemli
müşterileri.
• Tiyatro ve konserlere gidiyorlar; ama frekansı
sinemadan oldukça düşük.
• En yüksek spor yapma oranı bu grupta (% 33). Spor
yapmak gruplar arası farklılaşmada önemli bir
indikatör.
• Diğer yandan bu grup kitap okuyor ve müzik
dinliyor; cafe, bar, gece kulübü gibi mekanlara çok
olmasa da gidiyor.
• Hafta sonlarında evde oturmuyorlar ve insanlarla
bir arada oluyorlar. Kısacası, A grubu boş
zamanlarında hiç boş durmuyor.
12

13. A
S.E.S. Grubu
• Kent nüfusunun üçte ikisi gazete okurken bu
grup % 100 gazete okuyor. Bu grupta on kişiden
birinin gazeteyi internetten de okuması,
toplumdaki yeni dinamik.
• A grubu için belirleyici bir diğer değişken dergi
okurluğu ve oldukça yüksek. Kısaca okumak A
grubu için çok belirleyici bir özellik.
• Tatillerini yazlık evlerinde ya da otel-tatil köyü
gibi mekanlarda geçiriyorlar. Ancak üçte biri de
memleketine, köyüne gidiyor.
• 2/3’ü en az haftada bir kez dışarıda yemek
yiyor. Aynı oranda evde yardımcı bir kişi var.
• Bu insanlar modern, tüketim endeksli,
zamanı satın alan ve değerli gördüğü şeyleri
biriktiren bir grup sanki.
13

14. B
S.E.S. Grubu
• İdeal aile dört kişiden oluşuyorsa, B grubu büyük
ölçüde bunu yakalıyor. Çocuksuz aile sayısı çok az
ve üçte ikisi 1 ya da 2 çocuklu.
• B grubu, eğitim profili olarak A grubunun bir
kuşak öncesini andırıyor.
• İş gücünün önemli temsilcileri. Bu ailelerin
2/3’ünde bir kişi, geri kalanında iki kişi çalışıyorlar.
• 10 yıldan uzun süredir aynı yerde yaşıyorlar.
Diğer tüm gruplarda olduğu gibi bu grupta da iş,
yer değiştirmenin en önemli saiki.
14

15. B
S.E.S. Grubu
• Evlerindeki oda sayısı A grubuna benzer ve
çocukların ayrı odaları var. Ancak oturduğu eve sahip
olma oranı A’ dan biraz yüksek.
• Salon zeminde parke yanında laminat, rabıta ve
marley de kullanılıyor. Salonda avize yine çoğunlukta;
ancak çıplak ampul ve flüoresan, az da olsa,
görülüyor.
• Üçte birinin ikinci evi var; ancak yazlık azalırken,
kentte veya köydeki ikinci evler ağırlık kazanıyor.
• Dayanıklı tüketim ürünlerine olan talep A grubuna
neredeyse özdeş. Farklar minör.
• Yarısının özel binek aracı var. İkinci el araç sahibi
olanlar bu grupta artıyor. Ancak araç değiştirme
oranı yüksek (% 74).
15

16. B
S.E.S. Grubu
• A grubu ile büyük bir diğer benzerlik, tüketim
mallarında eve ne alınırsa alınsın, alışveriş
sorumluluğunun annede olması.
• Bu grupta da büyük marketler favori. Pazara gitme
oranı artıyorsa da, tüm gruplarda birbirine yakın
oranlar görülüyor; belirleyici değil.
• Üçte ikisi kredi kartı kullanıyor. Ancak bu grupta az
da olsa veresiye satın almalar başlıyor.
• Açık gıda maddelerini az olmakla birlikte
kullanıyorlar. Ancak açık temizlik maddelerine
talepleri oldukça düşük. Paketlenmiş gıda
maddelerine talepleri yüksekken, hazır ve/veya
dondurulmuş yiyecekler ve dilimlenmiş ekmek benzeri
ürünlere talepleri oldukça düşük.
16

17. B
S.E.S. Grubu
• Kişisel temizlik ürünleri açısından anlatacak bir
şey yok; A’ nın aynı.
• Burada da herkesin cep telefonu var (% 96), hatlı
ev telefonu daha az. Yarısının bilgisayarı var; onun
da yarısı interneti kullanıyor.
• Bu grup da önemli ölçüde fotoğraf çekmeyi
seviyor. Ancak dijital makine oranı daha düşük.
Video kamera % 10’un altında.
• Müzik seti, DVD oynatıcı daha düşük oranlarda
görülüyor.
• Ücretli TV aboneliği bu grupta üçte bire düşüyor.
17

18. B
S.E.S. Grubu
• Kredi kartı sahipliği ve kart sayısı açısından A
grubu ile büyük benzerlikler var. Ancak
kullanma frekansları kısmen geriliyor. Buna
benzer olarak bankalardaki tasarruf hesapları
da A’ nın gerisinde.
• Bu grup da bankaya borçlanmaktan fazla
korkmuyor; ancak menkul değerlere yatırım
dörtte bire iniyor. Riske girme azlıyor.
• Sağlık söz konusu olduğunda bu grubun
düzenli olarak doktora gittiğini söyleyemeyiz.
Ancak hasta olduklarında gidiyorlar ve bu
durum çocuklar için de geçerli. Satın alma
güçlerinin biraz daha düşük olması, önleyici
hekimliğe fon ayırmalarını sanki zorlaştırıyor.
• Ancak hemen hepsinin, özel olmamak
kaydıyla, sağlık güvencesi var.
18

19. B
S.E.S. Grubu
• Oturulan mekanda tablo / fotoğraf kullanımı oranı
dörtte bire düşüyor... Burada bir saptamaya dikkat
çekelim:
Üst SES gruplarında yaşanılan mekana eklemeler
yapmak, alt gruplardan daha yüksek ve daha çok
doğa / memleket görüntülerini içeriyor. Bu olgu alt
gruplarda anlamlı olarak azalıyor ve daha çok dini
motifler içeriyor; bir nevi dünyevi - dini farklılaşması
şeklinde.
• Evlerde üçte bir oranında kütüphane var; antika
sahipliği hızla düşüyor. Koltuk örtüsü kısmen, eşyalar
üstünde dantel örtü hızla artıyor (% 55).
• Onlar porselen veya cam tabaklarında yemeklerini
yerlerken yarısının evinin önünde ayakkabılar
çıkartılıyor.
19

20. B
S.E.S. Grubu
• Üçte biri hafta sonunu evde geçiriyor. Spor
yapanların oranı sadece % 10. Boş zamanlarında
onlar da boş durmuyorlar. Ziyaretler, kitap,
müzik ve ev işleri önemli etkinlikler.
• Yarısı sinemaya, üçte biri tiyatro ve konsere
gidiyor. Ancak frekanslar A grubundan anlamlı
ölçüde düşük.
• Üçte ikisi ya dışarıda çok seyrek yemek yiyor
ya da yemiyor.
• Yaklaşık dörtte biri tatil yapmıyor. Yapanlar
otel, yazlık ve akraba yanına giderken üçte biri
memleketine, köyüne gidiyor.
• Eve yardımcı alma oranı A grubunun üçte biri
(% 27).
20

21. B
S.E.S. Grubu
• Çok büyük çoğunluk gazete okuyor. İnternette
gazete okuma oranı çok düşük. Düzenli dergi
okuyanlar grubun 1/3’ü.
• Güçlü aile yapısı olan bu grup kırsal
kökeninden uzaklaşmış, ama unutmamış bir
grup; hızlı koşuyorlar ve bir şeylere yetişmeye,
yakalamaya çalışıyor.
• Onlar da verimli fidanlar ve çiçek açıyorlar.
Ancak sanki köklerini yeterince derine
salamamışlar gibi.
21

22. C1
S.E.S. Grubu
• B grubuna benziyor ve yarıdan fazlası 3-4 kişilik aile;
ancak 5-6 kişinin bir arada yaşaması oranı yükseliyor (%
25).
• Bu grupta üniversite eğitimi, hem aile reisi hem de eşi
için gündemden kalkıyor.
• Bu grupta da 2/3 oranında 1-2 çocuk var, ancak geri
kalan üçte birinde çocuk sayısı artıyor.
• Aynı yerde 10 yıldan uzun süre yaşama oranı bu
gruptan itibaren hızla artıyor; ancak eğitim artık etkin
bir faktör değil.
• Ailede içinde 1 kişinin çalışma oranının en yüksek
olduğu grup (% 72).
• Ataerkil ailenin yapısal özellikleri bu gruptan
itibaren kendini giderek artan yoğunlukta
hissettiriyor.
22

23. C1
S.E.S. Grubu
• Konut sahipliği oranı artmaya devam ediyor,
yaşanılan oda sayısı da azalmaya. Sadece üçte birinde
çocukların ayrı bir odası var.
• Salonda parke azaldı; rabıta, mozaik karo, marley
artmaya başladı; hatta salonlarda artık şap bile var.
• Avize ile aydınlanma üçte bire geriledi; üçte ikisi
salonda çıplak ampullerle aydınlanıyor.
• Sadece % 20’si ikinci bir eve sahip; ya köyde ya
şehirde.
• Dayanıklı tüketim ürünleri kullanımında üst iki
gruptan büyük bir farklılık göstermiyor. Sadece tek
kapılı buzdolabı bulunma oranı artarken, no-frost
buzdolabı, bulaşık makinesi ve mikrodalga fırın
azalmaya başladı.
23

24. C1
S.E.S. Grubu
• Yarıya yakını araç sahibi ve ticari araç
sahipliği bu grupta görülmeye başlıyor. Önemli
ölçüde araçlarını ikinci el alıyorlar ve araç
değiştirme oranı oldukça yüksek.
• İlk iki gruba oranla alışverişte babanın
sorumluluğu anneye yaklaşıyor.
• Büyük marketlerden alışveriş hala çok
yüksek; ancak mahalle bakkalından alışveriş
bu grupta artmaya başladı; aynen veresiye
oranındaki artış gibi.
• Önemli bir gerileme de alışveriş sırasındaki
kredi kartı kullanımında. Oran neredeyse % 50.
24

25. C1
S.E.S. Grubu
• Açık gıdayı yarısı kullanıyor, yarısı
kullanmıyor. Ancak temizlik ürünlerinde 2/3’ü
açık ürün kullanmayı reddediyor.
• Paketlenmiş gıda talebi devam ederken hazır
yiyecek, dondurulmuş gıda ve dilimlenmiş
ekmek türü ürünleri bu grup oldukça az
tüketiyor.
• Temizlik ürünleri kullanımı B grubundan
biraz geri; ama hala yüksek oranlarda. Ancak
dişlerini fırçalamayanlar ilk olarak bu grupta
görülüyor.
• Çok büyük ölçüde cep telefonu kullanıyorlar
(% 89). Hatlı telefon oranı ise kent
ortalamasının üstünde (% 82).
• Beş aileden birinde bilgisayar var. Ancak
internete girme oranı şimdilik oldukça düşük
(% 8). Bu grup dünyaya açılmaya istekli ve
hevesli. 25

26. C1
S.E.S. Grubu
• Fotoğraf makinesi kullanıyorlar, ama yarıdan az.
Dijital makine oranı da çok düşük. Bu grupla birlikte
video kamera evlerden çekiliyor.
• Elektronik eşyalara merak ve istek devam ediyor;
ancak doğaldır ki azalan oranlarda; aynı ücretli TV
aboneliği gibi.
• Sadece üçte birinin tasarruf hesabı var ve %50’si
kredi kartı kullanıyor. Kredi kartı kullanım davranışları
B ile oldukça benzerlik gösteriyor; ancak frekans biraz
daha azalıyor.
• Banka kredisi kullanımında daha tedbirli bir grup ve
menkul değerlere ilgi oldukça düşük (% 17).
• Kontrol amaçlı doktora gitme olasılıkları düşük.
Genelde hasta olduklarında ya da çok hasta
olduklarında doktora gidiyorlar ve aynı şey çocukları
için de geçerli. 26

27. C1
S.E.S. Grubu
• Sosyal sağlık güvenceleri var. Bu güvence içinde
Bağkur oranı % 20, ki bu oran, grubun esnaf
yapısını hatırlatıyor.
• Bu grubun evlerinde kütüphaneye ve antika
eşyaya artık çok az rastlanıyor. Buna karşın evlerin
yaklaşık yarısında koltuklar örtü ile korunuyor;
eşyaların üzerinde ise 2/3 olasılıkla dantel örtü
var.
• Bu grupta porselen ve cam tabak kullanımı ilk iki
gruptan çok da farklı değil; ancak alüminyum,
çinko ve bakır tabak kullanımı da görülmeye
başladı.
• Üçte ikisinin evinde ayakkabı kapı önüne bırakılır.
• Çok az oranda sinemaya gidiyorlar. Tiyatro ve
konser daha da seyrek.
27

28. C1
S.E.S. Grubu
• Sadece % 5’i spor yapıyor ve yarıya yakınının
hafta sonlarında hayatları hiç değişmiyor.
Ancak boş zamanları pek de yok. Ev işleri,
tamirat ve eş dost akraba ziyaretleri en yüksek
bu grupta. Bunun yanında kitap okuma (% 28)
ve müzik dinleme (% 31) oranları da ihmal
edilebilir gibi değil.
• Üçte biri tatile çıkmıyor. İkinci üçte bir
memlekete gidiyor ve ancak son üçte bir,
büyük ölçüde akraba yanında olmak kaydıyla,
tatil yapıyor. Yarısı hiç dışarıda yemek yemiyor,
yiyenler ortalama ayda bir kez. 10 aileden biri
eve yardımcı alabiliyor.
• Dörtte üçü gazete okuyor; ancak dergi
okuyanlar %10’un az üstünde.
•Bu grup orta direği temsil ediyor.
28

29. C2
S.E.S. Grubu
• Hanede yaşayan insan sayısı genelde 4 ve üstü,
çocuk sayısı C1’ e benzer; ancak 3-5 çocuk oranı
daha yüksek.
•C2’de aile reisi ve eşinin eğitimle bağlantısı
ilkokulda noktalanıyor.
• Genelde tek kişi çalışıyor; iki kişinin çalışma oranı
da dikkat çekici (% 23).
• Bu gruptan itibaren 10 yıldır aynı yerde oturma
oranı artarak devam ediyor. Konut sahipliği C2, D
ve E gruplarında aynı (% 65)!! Oda sayısı hala
ağırlıklı olarak üç; ama iki odalı olma oranı bu
grupta artıyor. Çocuklar oda sahibi olma şansını
kaybetti.
• Salon zemininde şap ve rabıta yaygınlaşırken
parke kaybolmaya yüz tuttu. Avize kullanımı1/5’in
altında; flüoresan ve çıplak ampul denk 29
ağırlıklarda.

30. C2
S.E.S. Grubu
• Alışverişte anne ve baba eşitlenmiş durumda.
Büyük marketlerin bu alışveriş içindeki payı
%50’ye düşerken mahalle bakkalının oranı
kısmen artıyor.
• Bu grup en fazla pazara giden grup (% 64).
Veresiye oranı artarken (% 21) kredi kartı
kullanımı (% 19) düşüyor.
• İkinci ev sahipliği C1’e çok benzer ve
köydekinde az bir artış var. Yarısı tek kapılı
buzdolabı kullanıyor. Bulaşık makinesi çok düştü
• Üçte birinin aracı var ve çoğu ikinci el araçlar.
Araç değiştirme bu grupta da sıkça görülüyor.
30

31. C2
S.E.S. Grubu
• Gıdada daha çok açık ürün kullanıyor.
Açık temizlik ürünleri kullanımında da
dikkat çekici bir artış var.
• Bu gruptan itibaren dondurulmuş gıda ya
da dilimlenmiş ekmek gibi ürünlerin
kullanımı yok denecek kadar az.
• Temizlik ürünleri kullanımı azalan
oranlarda devam ediyor. Ancak talep hala
güçlü. İlk diş yıkamayanlar bu grupta
kendini gösteriyor.
• Bunlarda da cep telefonu sahipliği çok
yüksek. Normal ev telefonu ise biraz daha
fazla (% 82). 10 aileden birinde bilgisayar
var ve internet bağlantısı artık kesildi.
31

32. C2
S.E.S. Grubu
• Tamamına yakını çatı anteninin aldığı kadar TV
seyredebiliyor.
• 1/4’ünde fotoğraf makinesi var; ancak dijital
değil. Müzik seti azaldı, DVD oynatıcı yok gibi.
• Az sayıda ailenin tasarruf hesabı var ve o da
vadesiz. 1/3’ünde kredi kartı var ve genelde çok
az kullanıyorlar. ¼’ü kredi kullanıyor; menkul
değerlerden çok uzaktalar.
• Doktora hasta olduklarında gidiyorlar; sosyal
sağlık güvenceleri var. SSK’nın en yüksek olduğu
bu grup, daha çok işçi vatandaşlarımızı temsil
ediyor. Yeşil kart sahipliği bu grupta görülmeye
başlıyor (% 5).
• Ayakkabılarımızı kapının önünde çıkartalım.
32

33. C2
S.E.S. Grubu
• Evde kullanılan metal tabakların yanında melamin
tabaklar da kendini göstermeye başladı.
• Bu olgu aslında bir sağlık ve hijyen zaafiyeti.
• Kütüphane ve antika neredeyse bitti; koltuklar daha
fazla korunuyor; dantel örtü azalmaya başladı.
• Bu gruptan itibaren sinema, tiyatro ve konser bitti!!
• Evde yardımcı işgücü yok denecek kadar az.
33

34. C2
S.E.S. Grubu
• Dörtte üçü dışarıda yemek yemiyor.
• Grubun yarıdan fazlasında hafta sonlarında hayat
değişmiyor. Olsa olsa eş-dost ziyareti yapılıyor.
• Az da olsa bir bölümü, boş zamanlarında hiç bir şey
yapmıyor. Kitap okuma onda bire düştü; müzik
dinleme de beşte bire. Yarıdan az fazlası gazete
okuyor; ama dergilerde umut kalmadı.
• Acaba hayattan alınan zevkler azalmaya mı
başladı? Yoksa farklı bir yaşam paradigmasına mı
girdik? Bu grupla birlikte bazı şeyler artık sona erdi.
34

35. D
S.E.S. Grubu
• Geldik afet bölgesine... Şaka bir yana dostlar,
buralarda hayat bir hayli zor. Pazarlama, satış, strateji,
reklam, iletişim…. bu son iki grupta bu kavramların
hepsi sanki anlamsızlaşıyor.
• Bu son iki grup birbirine çok benzer ve hatta
neredeyse özdeş. Farkları göreceğiz.
• Bu grubun yarısı ya 5 kişilik, ya altı veya daha fazla
nüfusa sahip aileler ve 2/3’ünde çocuk sayısı 3-5 yada
6+.
Nüfus açısından üretkenlik üst düzeyde.
• Eğitim açısından en alttakiler. D sosyo ekonomik statü
grubunda her beş, E sosyo ekonomik statü grubundaki
her üç aile reisinden birinin okuma yazması bile yok.
35

36. D
S.E.S. Grubu
• C2’den itibaren bu üç grup sanki yaşadığı
mekana kök salıyor ve artık hareket etmiyor. Çok
büyük çoğunluk 10 yıldan fazla aynı yerde
oturuyor.
• Oda sayısı % 40 olasılıkla 2 ve aynı olasılıkla 3, ki
bu sayı aile nüfusunun çok altında.
• Dolayısıyla grubun yarısı çocuklara ayrı oda
sağlayamıyor. Ciddi bir sosyal sorun ve son 10
yılda değişen bir şey olmamış.
• Onda biri çalışmıyor, geri kalan çoğunlukta bir
kişi çalışıyor. 2/3’ü ev sahibi ve bu grupta ayrıca
akraba evlerinde oturma oranı da azımsanmamalı.
• ¼’ün üstünde salonlarda şap ve ikinci sırada
rabıta geliyor, yani yere çivilenmiş düz tahta.
Avize çok az, çıplak ampul çok fazla.
36

37. D
S.E.S. Grubu
• Onda birinin ikinci evi var ve daha çok kentte.
• Dayanıklı tüketim ürünlerinde bulunabilirlik
oranı hala yüksek; ancak genelde ihtiyaç
giderici boyutta ve yeni teknoloji ürünler
azalmış.
• 2/3’ünde tek kapılı buzdolabı var. No-frost
buzdolabı ve bulaşık makinesinde ikinci el
olasılığı yüksek.
• Araç sahipliği oldukça az (% 17) ve bir
bölümü ticari. Genelde araçlar ikinci el ve
yarısı ilk araç.
37

38. D
S.E.S. Grubu
• Alışverişte kadın hala var, ama erkek ağırlığı
belirgin olarak hissediliyor. 4-5 çocuk yetiştirmeye
çalışan anne, olmayan para ile ne kadar alışveriş
yapabilir ki?
• Mahalle bakkalı ve semt pazarı en çok rağbet
gören mekanlar. Veresiye alımlar C2’nin iki katı (%
37). Gıda ve temizlik ürünlerinde açık olanlar
tercih ediliyorlar.
• Artık ekmeklerini kendileri dilimliyorlar.
• Tuvalet kağıdı ile birlikte temizlik ürünleri
kullanımı kalıp sabun dışında azalıyor. Diş
yıkamama oranı daha da arttı (% 13).
• Bilgisayar çok az , fotoğraf makinesi çok az, video
kamera yok. Elektronik aletlerde kayda değer bir
şeyler yok, ücretli TV aboneliğinde de durum farklı
değil (% 3). 38

39. D
S.E.S. Grubu
• Cep telefonu sahipliği çılgın yarıştan koptu ve
2/3’e geriledi. Hatlı telefon ise daha yüksek.
• Bankaya giden sayısı çok az; vadesiz mevduat
oranı % 15. Onda birinde kredi kartı var ve o da
çok az kullanıyor, ayda 2-3 kez.
• Az bir bölüm kredi kullanıyor (% 13),
çoğunlukla ev kredisi. Menkul kıymetlere
talepleri çok az.
• Doktora ya hasta olduklarında ya da çok hasta
olduklarında gidiyorlar. Çocukları için de durum
farklı değil.
• 1/3’ünün sosyal sağlık sigortası yok. Bu grupta
yeşil kart oranı yükseliyor (% 19).
39

40. D
S.E.S. Grubu
• Yaklaşık yarısı metal tabakta yemek yiyor. Eve
ayakkabı ile girilmiyor.
• Yaşanılan odanın duvarlarında tablo ya da fotoğraf
çok sık görülmüyor. Olanlar ise büyük çoğunlukla
dini motifli. Bu olgu E grubunda da artarak devam
ediyor.
• Hafta sonunda hayatları fazla değişmiyor ve
sinemaya falan gitmiyorlar. ¼’ü boş zamanlarında
bir şey yapmıyor. Geri kalan ev işleri ve tamirat ile
vakit geçiriyor. Eş dost ziyaretleri en önemli
eğlenceleri. 1/3’ü tatilde ya akraba yanına gidiyor
ya da köyüne veya memleketine. Geri kalan tatil
yapmıyor. Neredeyse hiç dışarıda yemek
yiyemiyorlar.
• 1/3’ü gazete okuru, dergi yok, kitap yoka yakın.
• Hayat artık çok zorlaştı bu ailelerde.
40

41. E
S.E.S. Grubu
• Bu grup çok kalabalık ailelerden oluşuyor.
1/3’ün çocuk sayısı 6’dan fazla. Gruptaki
ailelerin onda birinde çalışan yok. Ancak
sadece bu grupta altıdan fazla kişinin çalıştığı
az da olsa görülüyor.
• En yüksek konut sahipliği bu grupta (D) ile
birlikte. % 10’u da akraba evinde oturuyor.
• Yarıdan fazlası iki ya da tek odada oturuyor.
Evde oda sayısı aile bireylerinin çok altında ve
çocuklar ebeveynleri ile yatıyorlar.
• Şap en yaygın zemin malzemesi, çıplak ampul
de aydınlatmada. Çok azı ikinci evi olduğunu
ifade etmiş köyde ve kentte.
41

42. E
S.E.S. Grubu
• Alışverişi öncelikle baba sonra anne yapıyor.
Ancak bu grupta alışverişe çocuklar da
katılıyorlar; çünkü onlar da para kazanmak
zorundalar.
• % 90’ında buzdolabı var, çoğunlukla tek
kapılı. Diğer ürünlerde oranlar düşük ve belki
de çoğunluğu ikinci el ürünler.
• Onda birinin aracı var ve büyük çoğunluğu
ikinci el. İlgi çekici; çok düşük gelir
düzeylerinde bile özel araç var. Araçlarının
yarısı ilk araç.
42

43. E
S.E.S. Grubu
• Bakkal ve semt pazarı, en çok alışveriş yaptıkları
yerler. Nadiren büyük marketlere gidiyorlar. Satın
almalarının yarısı veresiye. Eskiyi kapatıp yeniyi
alıyorlar.
• Her zaman açık malzemeler alıyorlar. Temizlik
ürünlerinin en az kullanıldığı grup ve üçte biri dişini
yıkamıyor.
• Bu zor yaşam koşullarına rağmen yarıdan
fazlasında cep telefonu ve ev telefonu var. İletişim
sen nelere kadirsin!!! Ancak bilgisayarları da yok,
videoları da. Çok azının fotoğraf makinesi var ve
eski analog. Elektronik aletlerde durum farklı değil.
• Çok düşük oranda kredi ihtiyacı dışında banka ile
hiç işleri olmuyor; kredi kartları ile de (% 10).
43

44. E
S.E.S. Grubu
• Oturulan mekanlarda koltuk ve az sayıda büfenin
dışında başka bir şey yok. Yoğun olarak kullanılan
metal ve melamin tabaklar belki de bu evlerin en
yaygın aksesuarı.
• Üçte biri ancak kendisi veya çocuğu çok hasta
olduğunda doktora gidiyor. Yarıya yakınının sosyal
güvencesi yok ve en yüksek yeşil kart sahipliği bu
grupta (% 37).
• Sinemaya filan gitmiyorlar. Dışarıda yemek de
yemiyorlar. Hafta sonlarında hayat hiç değişmiyor.
Yarıya yakını boş zamanlarını boş geçiriyorlar. Tatile
de gitmiyorlar.
• Beşte biri gazete okuyor. Dergi alacak ne paraları
var ne de moralleri.
• Bu onların itici dürtülerini de kaybettiklerini
gösteriyor. Ve bu insanlar beşer altışar çocuk
yetiştiriyorlar. 44

45. Son Söz
• A grubu B ile, C1 grubu C2 ile ve D grubu E ile çok benzeşiyorlar.
• Ancak şirketlerin yönetimlerindeki pazarlamacı dostlarımızın
segmentasyon analizine daha çok önem vermeleri lazım ki, alt kırılımları
belirleyerek hedef kitlelerini daha sağlıklı oluşturabilsinler.
45