Skepsis congres 2015 - Deskundigheid in de economie - Harro Maas

1. Economen: Deskundigen, Consultants,
of Politici?
Harro Maas
Centre Walras-Pareto
Universiteit Lausanne

2. I.
De “voorspellingen”
van het CPB

6. conjunctuuronderzoek in het interbellum

7. Harvard barometer
Voor de franse statisticus Émile Cheysson,
(eind 19e eeuw) waren grafieken
instrumenten die automatisch de wetten en
verborgen verbanden in de economie
zichtbaar zouden maken

8. Conjunctuuronderzoek op het CBS
Terugblikkend in 1921
schreef De Bosch
Kemper dat hij
verwachtte dat de
conjunctuurbarometer
“welhaast automatisch
de stand van de
conjunctuur zou
aangeven en de
verwachtingen voor de
nabije toekomst.”

10. CBS-barometer

11. Tinbergen’s “wiskundige machines”

12. Keynes contra Tinbergen :
expert oordeel versus modellenbouw
It is a strange reflection that this book
looks likely, as far as 1939 is concerned, to
be the principal activity and raison d’être of
the League of Nations. (Keynes over
Tinbergen’s conjunctuuronderzoek voor de
Volkerenbond)

15. Voorspellingen of simulaties?
• Hoe kies je de waarden van de exogene
variabelen?
• Hoe introduceer je een
beleids/gedrags/contextverandering in het
model?
• Produceren simulaties « feiten »?
• …

17. De autoriteit van modellen
Het zou voor een doelmatige
discussie van groote waarde
zijn, wanneer de bezwaren
tegen het hier weergegeven
model aldus geformuleerd
werden, dat daarbij steeds werd
vermeld op welke vergelijking
zij betrekking hebben, of welke
detailleering van het model als
noodzakelijk wordt
gezien.(Tinbergen in nota voor
Economische zaken, 1935)

18. Het Poldermodel

19. {
NRC, donderdag 14 maart, 2013

20. Modellen ordenen discussies en
evalueren beleid
20
Tinbergen in 1936
Het zou voor een doelmatige
discussie van groote waarde
zijn, wanneer de bezwaren
tegen het hier weergegeven
model aldus geformuleerd
werden, dat daarbij steeds werd
vermeld op welke vergelijking
zij betrekking hebben, of welke
detailleering van het model als
noodzakelijk wordt
gezien.(Tinbergen in nota voor
Economische zaken, 1935)
Het CPB in 2006
Many policy measures in
the macroeconomic sphere
can only be understood and
discussed properly with the
help of a model which sets
out the key relationships
between macroeconomic
variables. Such a model is an
important instrument in
considering relevant
relationships. (Henk Don &
Johan Verbruggen 2006)

21. ... maar voorspellen slecht:
(Vrij Nederland, 4-4-2009) Ondertussen neemt de kritiek op de
voorspellingen van het CPB toe. Over de afgelopen maanden
lukte het CPB-directeur Coen Teulings niet de economische groei
correct te voorspellen:
September 2008: GDP groei van 1,25%
December 2008: -0,75%
Maart 2009: -3,5%
“Een gigantische ramingsfout.” Niettemin vind Teulings niet dat
hij heeft gefaald: “Er zijn ramingen gegeven die ons hoofdpijn
hebben gegeven. In dit geval geloof ik niet dat we het beter
zouden kunnen hebben gedaan.”
“We zijn slecht in het doen van voorspellingen.”

22. II
Consultants of experts?
Exxon Valdez

24. • “Contingent Valuation”= hypothetische vragen
naar “willingness to pay” voor publiek goed
(bijv. Behoud natuurgebied).
• Representatieve steekproef
• Extrapoleer naar relevante populatie
• Gaat om goed waar geen markt voor is
(publieke goederen)
Hoe beoordeel je financiële schade (olie)ramp?

27. • THE AUTHORS
• Kenneth J. Arrow is the Joan Kenney Professor of Economics and Professor of Operations
Research at Stanford University. Professor Arrow is the recipient of the Nobel Prize in
Economic Sciences, the von Neumann Prize, the John Bates Clark Medal, and numerous
honorary degrees.
• Mike A. Denning is an economist with Exxon Company, U.S.A.
• Peter A. Diamond is the Paul A. Samuelson Professor of Economics at the Massachusetts
Institute of Technology. Professor Diamond is a recipient of the Indian Econometric
Association's Mahalanobis Memorial Award.
• Jerry A. Hausman is the John and Jennie S. McDonald Professor of Economics at the
Massachusetts Institute of Technology. He is also a special consultant at Cambridge
Economics, Inc. Professor Hausman is a recipient of the Econometric Society's Frisch
Medal, as well as the American Economic Association's John Bates Clark Medal.
• Michael A. Kemp is Vice-President of Charles River Associates.
• Daniel L. McFadden is the E. Morris Cox Professor of Economics and Director of the
Econometrics Laboratory at the University of California at Berkeley. Professor McFadden
has received the American Economic Association's John Bates Clark Medal and the Frisch
Medal of the Econometric Society.
Consultants or experts?

28. The papers and comments are revised versions of research
presented at a conference organized by Cambridge Economics,
Inc., and held in Washington, D.C., on April 2-3,1992.
The research funding for the papers and conference was
provided by Exxon Company, U.S.A. The opinions expressed
here are those of the authors and not necessarily those of
Exxon.
The importance of an informed understanding of CV goes well
beyond its possible use in litigation arising from oil spills, in
part, because of CV's incorporation into the Department of the
Interior's regulations for measuring the damages associated
with oil spills and hazardous wastes.
CV is also sometimes used by governmental agencies, for
example, the Corps of Engineers, in benefit-cost analyses of
proposed governmental projects.

32. 1. Voorspellingen zijn geen voorspellingen,
maar ramingen.
2. Expertise bestaat uit “considerate
judgement”, d.i. evalueren van beleid, niet het
voorspellen van de toekomst.
3. Economen zeggen niet “de waarheid”, maar
zijn spelers in strijd van belangen.
4. Sociale wetenschappen kennen niet alleen
“contested concepts”, maar ook “contested
methods and data”. Dat is inherent aan een
sociale wetenschap, zie 3).
De Moraal