2. Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği
• R. Gazete no:25325 Tarih. 23.12.2003
• Bu Yönetmelik
24/6/1992 tarihli ve 92/58/EEC sayılı
Avrupa Birliği Konsey Direktifi
esas alınarak hazırlanmıştır
4. 1.Amaç ve Kapsam
• Yönetmeliğin amacı:
İşyerlerinde kullanılacak
güvenlik ve sağlık işaretlerinin
uygulanmasıyla ilgili kuralları belirlemektir
5. 1.Amaç ve Kapsam
Yönetmelik 22/05/2003 tarihli ve 4587 sayılı iş
kanunu kapsamına giren tüm işyerlerini kapsar.
Ancak,
Tehlikeli maddelerin,preparatların, ürünlerin
veya malzemelerin piyasa arzında kullanılan
işaretlemelerde,
Karayolu,demiryolu, iç su yolu deniz ve hava
taşımacılığında
kullanılmaz
6. 2. Tanımlar
•Yasak işareti
•Emredici işaret
• Güvenlik ve sağlık işaretleri
• •Uyarı işareti
• •Acil çıkış ve ilkyardım işaretleri •Bilgilendirme işareti
• •İşaret levhası
• •Güvenlik rengi
• •Işıklı işaret
• •Sözlü iletişim
• •Operatör
•El bilgi levhası
•Sembol veya piktogram
•Sesli sinyal
•El işareti
•İşaretçi
7. 3. İşverenin Yükümlülükleri
İşveren,
risk değerlendirmesi sonuçlarına göre;
• Çalışma yöntemleri ,
• İş organizasyonu
• Toplu korunma önlemleriyle
işyerindeki risklerin giderilemediği veya
yeterince azaltılamadığı durumlarda
güvenlik, sağlık işaretlerini
bulundurmak ve uygun şekilde kullanmak
zorundadır.
8. 3. İşverenin Yükümlülükleri
İşveren, işyerinde kullanılan güvenlik ve sağlık
işaretleri hakkında işçileri ve/veya
temsilcilerini bilgilendirecektir.
İşaretlerin anlamları ve bu işaretlerin gerektirdiği
davranış biçimleri yazılı talimat haline
getirilerek işçilere ve temsilcilerine verilecektir.
Güvenlik ve sağlık işaretleri ile ilgili konularda
işçilerin ve/veya temsilcilerinin görüşleri
alınarak katılımları sağlanacaktır.
9. İşaret çeşitleri
Sabit ve kalıcı işaretler
• Sabit ve kalıcı işaret levhaları; yasaklamalar, uyarılar ve
yapılması zorunlu işler ile acil kaçış yollarının ve ilk yardım
bölümlerinin yerlerinin belirtilmesi ve tanınması için
kullanılacaktır.
Yangınla mücadele ekipmanının bulunduğu yerler,
işaret levhası ve kırmızı renkle kalıcı şekilde
işaretlenecektir.
• Konteynır ve borular üzerindeki işaretler Ek–III’te belirtildiği
şekilde olacaktır.
• Engellere çarpma veya düşme riski olan yerler, işaret levhası ve
güvenlik rengi ile kalıcı şekilde belirlenecektir.
• Trafik yolları güvenlik rengi ile kalıcı olarak işaretlenecektir.
10. İşaret çeşitleri
Geçici işaretler
• Gerekli hallerde ve aşağıda 3 üncü maddede belirtildiği
şekilde işaretlerin birlikte ve birbirinin yerine kullanılma
imkanı da dikkate alınarak; tehlike sinyali vermek,
insanların belli bir takım hareketleri yapması ve acil
tahliyesi için ışıklı işaretler, sesli sinyaller ve/veya sözlü
iletişim kullanılacaktır.
• Gerekli durumlarda, tehlikeye yol açabilecek ya da
tehlikeli manevralar yapan kimseleri yönlendirmek için el
işaretleri ve/veya sözlü iletişim kullanılacaktır.
11. 4. EK I
Sabit ve kalıcı İşaretler
• Yasaklamalar, uyarılar, yapılması zorunlu işler acil
kaçış yolları,ilk yardım bölümlerinin yerleri
• Konteynır ve borular üzerindeki işaretler(ek III’e göre)
• Engellere çarpma veya düşme riski olan yerler
• Trafik yolları
Geçici işaretler
• Tehlike sinyali vermek,
• Işıklı işaretler,
• Sesli sinyaller ve/veya sözlü iletişim
12. İşaretlerin birlikte ve birbirinin yerine
kullanılması
Aynı derecede etkili ise, aşağıdaki işaretlerden
herhangi biri kullanılabilir:
–Engel veya düşme tehlikesi olan yerlerde;
işaret levhası veya güvenlik rengi
– Işıklı işaret, sesli sinyal veya sözlü haberleşme
– El işaretleri veya sözlü haberleşme
Aşağıda belirtilen işaretler birlikte kullanılabilir.
– Işıklı işaret ve sesli sinyal.
– Işıklı işaret ve sözlü haberleşme.
– El işaretleri ve sözlü haberleşme.
13. Renk Anlamı ve amacı Talimat ve Bilgi
Kırmızı Yasak işareti Tehlikeli hareket veya davranış
Tehlikealarmı Dur, kapat, düzeneği acil durdur , tahliyeet
Yangınlamücadele
ekipmanı
Ekipmanların yerinin gösterilmesi ve ne olduğu
Sarı Uyarı işareti Dikkatli ol, önlem al, kontrolet
Mavi(1) Zorunlulukişareti Özel davranış yada eylem. Kişisel Koruyucudonanım
kullan
Yeşil Acil çıkış, ilkyardım
işareti
Kapılar, çıkış yerleri ve yolları, ekipman, tesisler
(1)Mavi: Sadece dairevi bir şekil içinde kullanıldığında emniyet
rengi kabul edilir.
(2)Fluoresan:
turuncu
Emniyeti işaretleri yerine sarı yerine
kullanılabilir.Özellikle zayıf doğal görüş şartlarında bu
renk çok dikkat çekicidir.
14. Güvenlik işaretinin işlevi olumsuz etkilenmemesi için
Görülmesini veya işitilmesini zorlaştıracak veya
engelleyecek, aynı türden bir başka emisyon kaynağının
bulunması önlenecek,
özellikle;
• İşaretler çok sayıda işaret birbirine yakın şekilde yerleştirilmeyecek
• Karıştırılma ihtimali olan iki ışıklı işaret çok yakında kullanılmayacak
• Işıklı bir işaret diğer ışıklı işaretin çok yakınında kullanılmayacak
• Birden fazla sesli sinyal aynı anda kullanılmayacak
• Çok fazla ortam gürültüsü olan yerlerde sesli sinyal kullanılmayacaktır
• Yeterli sayıda yerleştirilecek, düzenli aralıkla temizlenecek, bakımı
yapılacak
15. İşaretlerin ya da sinyal aygıtlarının;
•uygun tasarımı,
•yeterli sayıda olması,
•uygun bir şekilde yerleştirilmesi,
•bakım ve onarımının iyi yapılması ve
•doğru çalışması
sağlanacaktır.
16. • İşaretler ve sinyal aygıtları imalindeki
karakteristik özelliklerini ve/veya işlevsel
niteliğini korumak için,
düzenli aralıklarla,
– temizlenecek,
– kontrol,
– bakım ve
– tamiri yapılacak ve
– gerektiğinde değiştirilecektir.
17. 4. EK I
• İşaretlerin sayı ve yerleştirileceği yerler, tehlike
büyüklüğü ve uygulanacağı yere göre
belirlenecektir
• Enerji kaynağıyla çalışan işaretlerde yedek
enerji kaynağı olacak ve derhal çalıştırması
sağlanacaktır
• Işıklı işaret ve sesli sinyal kullanılıp
durmasından hemen sonra tekrar
çalışılabilir olacaktır
18. 4. EK II
Yasaklayıcı işaretler
• Daire biçiminde
• Beyaz zemin üzerine siyah piktogram,
kırmızı çerçeve ve diyagonal çizgi(kırmızı
kısımlar işaret alanının en az %35’ini
kapsayacaktır)
19. 4. EK II
Uyarı işaretleri
• Üçgen içerisinde
• Sarı zemin üzerine siyah piktogram, siyah
çerçeve ve diyagonal çizgi(sarı kısımlar
işaret alanının en az %50inin
kapsayacaktır)
20. 4. EK II
Emredici işaretler
• Daire biçiminde
• Mavi zemin üzerine beyaz piktogram,(mavi
kısımlar işaret alanının en az %50 sini
kapsayacaktır)
21. 4. EK II
Acil çıkış ve ilk yardım işaretleri
• Dikdörtgen veya kare biçiminde
• Yeşil zemin üzerine beyaz piktogram(yeşil
kısımlar işaret alanın en az %50 sini
kapsayacaktır)
22. 4. EK II
Yangınla mücadele işaretleri
• Dikdörtgen veya kare biçiminde
• Kırımızı zemin üzerine beyaz
piktogram(kırmızı kısımlar işaret alanın en
az %50 sini kapsayacaktır)
24. 4. EK III
• Boru ve Kaplar Üzerindeki işaretlerle İlgili
Asgari Gerekler
• İçinde tehlikeli madde veya aparatların
bulunduğu veya depolandığı kaplar,borular renkli
zemin üzerine piktogram veya etiketle
işaretlenecek
• Katlanmaz,kendinden yapışkanlı veya boyama
biçiminde olacak, görünür yüzeylere
yerleştirilecek
• Vanalar ve bağlantı yerleri gibi tehlikeli noktaların
yakınına uygun aralıklarla konulacak
• Değişik tehlikeli madde veya aparatın
depolandığı yerlerde,genel tehlikeyi belirten
uyarı işareti olabilir
25. 4. EK IV
• Yangınla Mücadele İşaretleriyle İlgili
Asgari Gerekler
• Yangınla mücadele ekipmanlarıkırmızırenk
kullanılacaktır ve EK II, bölüm 3.5 de verilen
işaretler kullanılacaktır
26. 4. EK V
• Engeller ,Tehlikeli Yerler, Trafik
Yollarının Belirlemek İçin Kullanılan
İşaretler İle İlgili Asgari gerekler
• Engellere çarpma, düşme veya nesnelerin
düşme tehlikesinin bulunduğu yerler,
birbirini takip eden sarı siyah veya kırmızı-
beyaz şeritlerle yaklaşık 45 derece açıyla
ve aynı büyüklükte boyanacaktır
27. 4. EK V
• Trafik yollarının işaretlenmesi
Çalışma yerlerinin biçimi kullanım biçimi
ve ekipmanlar işçilerin korunmasını
gerektiriyorsa araç trafiğine açık yollar
sarı veya beyaz renkli sürekli şeritlerle
araçlar ve araçlara yakın bulunabilecek
nesneler arasında emniyetli mesafeyi
belirleyecek şekilde çizilecektir
28. • Işıklı işaretler için asgari kurallar
• Bir aygıt hem sürekli hem de aralıklı
işaret gönderiyorsa ,aralıklı gönderilen
işaret sürekli işaretin belirttiğinden daha
fazla tehlikeli bir durumu veya acil olarak
yapılması istenen/emredilen durumu
ifade eder
• Ciddi tehlikeyi bildiren yanıp sönen ışıklı
işaretler özel olarak gözlem altında
tutulacak ve yedek bir lamba
bulundurulacaktır
29. 4. EK VII
• Sesli sinyaller için asgari kurallar
• Bir aygıt hem sabit ve değişken sinyal
yayıyorsa; aygıtın yaydığı değişken
frekanslı sinyal, sabit frekanslı sinyale
göre daha fazla tehlikeli bir durumu
veya acil olarak yapılması
istenen/emredilen durumu ifade eder
• Tahliye işaretleri sürekli olacaktır
30. 4. EK VII
• Sözlü haberleşme için asgari kurallar
• Başlat: bir işlem veya hareketi başlatmak için
• Dur: Bir hareketi durdurmak veya sona erdirmek
• Tamam: Bir işlemi sona erdirmek
• Yukarı: Bir yükü yukarı kaldırmak için
• Aşağı: Bir yükü aşağı indirmek için
• İleri-geri-sağ-sol: uygun el işaretleriyle
eşgüdümlü kullanım
• Kes: Acil olarak durdurmak için
• Çabuk: Güvenlik nedeniyle bir hareketi
hızlandırmak için kullanılacaktır
31. 4. Ek VII
BAŞLAT Hazır ol
Başlama komutu
Avuç içleri öne bakacakşekilde
her iki kol yere paralel
DUR
DUR
Kesinti/ ara
Hareketi durdur
Avuç içi öne bakacak şekilde sağ
kol yukarı kalkık
TAMAM İşlemin sonu Her iki kol göğüs hizasında eller
kenetli
32. 4. Ek VII
KALDIR Sağ kol avuç içi öne bakacak şekilde
yukarı kalkıkken yavaşça daire çizer
İNDİR Sağ kol avuç içi içeri bakacak şekilde yere
doğru indirilmişken yavaşça daire çizer
DÜŞEY
MESAFE
Mesafe her iki elin arasındaki boşlukla
ifade edilir
33. 4. Ek VII
İLERİ Her iki kol avuç içleri yukarı bakacakşekilde
bel hizasında bükülüyken kollardirsekten
kırılarak yukarı hareket eder
GERİ Her iki kol avuç içleri aşağı bakacak şekilde
göğüs önünde bükülüyken kollar dirsekten
kırılarak yavaşça gövdeden uzaklaşır
SAĞ
Manevracın
nsağı
Sağ kol avuç içi yere bakacak şekilde yere
paralel sağa uzatılmışken sağa doğru
yavaşça küçük hareketler
SOL
Manevracını
n solu
Sol kol avuç içi yere bakacak şekilde yere
paralel sola uzatılmışken sola doğru yavaşça
küçük hareketle
34. 4. Ek VII
YATAYMESAFE Eller arasındaki boşlukmesafeyi
ifade eder
TEHLİKE acil dur Avuç içleri öne bakacak şekilde her
iki kol yukarı kalkık
