Referentie documenten over China. PVDA - 1980

1
Partij van de Arbeid van België
Referentie documenten over China
INHOUD
Over China
(Resolutie goedgekeurd door het Centraal Komitee op 29 maart 1980)
China: terug naar Mao
(Ludo Martens; in Konkreet nr 26, 29 juli 1981)
Kulturele Revolutie: zware fout, maar schade werd beperkt
(Ludo Martens, in Konkreet nr 27, 5 augustus 1981)
De socialistische modernisering
(Ludo Martens, in Konkreet nr 28, 12 augustus 1981)
Bestaat er nog klassenstrijd in China?
(Ludo Martens, in Konkreet nr 31, 2 september 1981)

2
CHINA
(Resolutie goedgekeurd door het Centraal Komitee op 29 maart 1980)
I.
In de imperialistische wereld kondigen zich dramatische veranderingen aan : de
ekonomische krisis wordt scherper, de situatie van vele derde wereldlanden is uitzichtloos
en zal tot revolutionaire omwentelingen leiden, het Russisch expansionisme doet het
gevaar van een derde wereldoorlog toenemen.
In zo’n situatie wil de burgerij haar ideologische greep op de werkende massa's
versterken. De burgerij voert een versterkte ideologische kampagne tegen het
kommunisme en voornamelijk tegen de Volksrepubliek China. Telkens wanneer zich
wendingen voordoen in de politiek van het socialisme of wanneer dramatische
gebeurtenissen plaatsgrijpen, profiteert de burgerij van de gelegenheid om het failliet van
de kommunisme te verkondigen en het vertrouwen in het socialisme onder de massa's te
breken.
Deze kampagne wordt in de huidige wereld aangevoerd door Moskou en zal steeds
scherpere vormen aannemen naarmate het oorlogsgevaar toeneemt. Om zijn agressies te
rechtvaardigen is Moskou verplicht agitatie te voeren tegen "de reaktionaire alliantie
tussen China en de USA" en tegen "de vernietiging van het socialisme in China". De
burgerij en de sociaal-demokratie verspreiden de teorie van de onvermijdelijkdheid van het
verval van het kommunisme, om de bestaande burgerlijk-demokratische orde te glorifiëren
: "Er is een logische lijn van Lenin over Stalin naar Bresnjev; in de derde wereld zijn de
produktiekrachten niet rijp voor het socialisme, zie de diktatuur in Viemam en zie Pol Pot;
er is in weze geen verschil tussen het Russisch en het Chinees systeem" ,
II.
Iedere grote anti-kommunistische kampagne rondom ons heeft noodzakelijk haar weerslag
binnen de partij. Burgerlijke en kleinburgerlijk stromingen duiken regelmatig op in de eigen
partij. Bepaalde kameraden onderhouden onvoldoende banden met de massa's, nemen
onvoldoende deel aan de klassenstrijd, laten de revolutionaire praktijk terzijde; hun geloof
in de massa's en in de revolutie brokkelt af. Zij verlangen naar een rustig, kleinburgerlijk
leven. Men kan deze ideologische problemen gemakkelijk op de rug van China schuiven :
"met wat zich nu allemaal afspeelt in China, geloof ik er niet meer in".
Andere kameraden hebben een weifelende houding omdat het hen ontbreekt aan
marxistisch-leninistische scholing. Uit het verleden kunnen we leren dat elke revolutie
hoogtes en laagtes kent, zich soms voor uitzonderlijke tegenslagen en haast onoplosbare
problemen ziet gesteld, linkse en rechtse fouten maakt in haar ontwikkeling. We moeten
de studie van het marxisme-leninisme en van de teksten van de Chinese Kommunistische
Partij (CKP) sterker aanmoedigen opdat de kameraden op allerlei komplekse situaties
voorbereid zijn.
III
Alle partijleden moeten vasthouden aan het fundamenteel prinicipe van het proletarisch
intenationalisme: we zijn voor de totale en onwankelbare solidariteit met alle marxist-
leninisten ter wereld. Wij hebben allen dezelfde vijanden, wij streven allen naar hetzelfde

3
doel, onze strijd kan soms uiterst kompleks zijn en tegenslagen kennen, maar wij hebben
steeds een wederkerige solidariteit nodig. Wij hebben onze problemen en China heeft de
zijne. Het Chinese Socialisme kan niet direkt een oplossing bieden voor de vele
komplekse problemen zoals die zich in West-Europa stellen. We moeten goed beseffen
dat China vooral als taak heeft de problemen van een land van de derde wereld op te
lossen, een weg te ontdekken naar het socialisme vertrekkend van een onderontwikkeld,
feodaal land. Wij hebben in het verleden vaak idealistische opvattingen gehuldigd over het
socialisme in China en in andere landen. Wij weten dat het socialisme een superieur
maatschappelijk systeem vormt, vergeleken met het kapitalisme. Op een idealistische
manier leiden wij daaruit af dat het socialisme in China voor alle problemen die wij in onze
kapitalistische maatschappij zien een oplossing biedt.
De verwezelijkingen van het socialisme in China moeten worden afgemeten tegenover de
oude maatschappij met haar onderontwikkeling. zwarte armoede, onwetendheid,
genadeloze terreur voortgebracht door het feodalisme en het imperialisme.
Het feodalisme werd in Europa bijna tweehonderd jaar geleden vernietigd door de
burgerlijke revoluties; het imperialisme ontwikkelde zijn produktiekrachten door toedoen
van een niets ontziende uitbuiting van de derde wereld. Een socialistisch land van de
derde wereld kan onmogelijk een antwoord bieden op alle problemen zoals die konkreet
gesteld zijn in een hoogontwikkeld, imperialistisch land.
De kommunisten in China kunnen de laatste twintig jaar vele fouten gemaakt hebben.
Maar hebben wij, de kommunisten uit West-Europa, dan zo briljant gepresteerd deze
laatste twintig jaar? Alle kommmunistische partijen hebben hun zwakke en sterke kanten.
Wij moeten niet ontredderd zijn als zwakke kanten aan het licht komen, maar we moeten
dat zien als een waarschuwing aan onszelf, we moeten zoveel mogelijk leren, op een
kreatieve manier, van hun positieve ervaringen en wij moeten solidair zijn zowel in
voorspoed als in tegenspoed.
IV.
Wij moeten onze revolutionaire wil putten uit de band met de massa's in ons eigen land en
uit de klassenstrijd die wij in België voeren. We moeten de massa’s dienen, eigen ervaring
opdoen en een eigen lijn en principes voor de revolutie in België ontdekken; de ervaring uit
een ander land kan alleen als ontwikkeling. We moeten de studie van het marxisme-
leninisme en van de teksten van de CKP sterker aanmoedigen opdat de kameraden op
allerlei komplekse situaties voorbereid zijn.
IV.
Wij moeten onze revolutionaire wil putten uit de band met de massa's in ons eigen land en
uit de klassenstrijd die wij in België voeren. We moeten de massa's dienen, eigen ervaring
opdoen en een eigen lijn en principes voor de revolutie in België ontdekken; de ervaring uit
een ander land kan alleen als referentie dienen bij het fonnuleren van een politiek die moet
beantwoorden aan onze eigen realiteit.
De gebeurtenissen in een andere partij kunnen en mogen geen determinerende invloed
uitoefenen op onze partij. In het verleden hebben wij vaak de kleinburgerlijke en
intellektualistische houding aangenomen om teksten van andere partijen te gebruiken als
een soort officiële orthodoksie van de kommunistische wereldbeweging. Die teksten
weerspiegelen vaak een realiteit waarvan wij de kompleksiteit niet goed kennen; zij zijn

4
vaak een episode in de interne partijdiskussie, waarvan wij geen kennis hebben. Die
teksten zijn vaak het resultaat van strijd tussen verschillende standpunten of bevatten de
neerslag van linkse of rechtse lijnen ... Wanneer men zich baseert op een "buitenlands
model", vervalt men gemakkelijk in de methodes van het blindelings aanbidden of
blindelings verketteren, en beide slaan gemakkelijk in elkaar om. Dit komt voornamelijk tot
uiting in de houding tegenover China, Albanië, Joegoslavië, maar ook in de houding
tegenover andere partijen. Wij moeten een materialistische en dialektische houding
aannemen tegenover alle partijen, hun ervaring enkel als een referentie beschouwen, en
alleen onszelf verantwoordelijk achten wanneer we één of andere stelling aannemen.
V.
Onze partij heeft een fundamenteel vertrouwen in de Chinese Kommunistische Partij,
gebaseerd op de prestaties van deze partij sinds 60 jaar. Zij heeft een langdurige
gewapende revolutie weten te organiseren in het meest bevolkte en komplekse land ter
wereld. Na 1949 heeft zij een eigen weg gevolgd, zonder blindelings de Russische
ervaring over te nemen. Toen Kroetsjev een aanval ondernam tegen Stalin en tegen alle
fundamentele beginselen, heeft zij Stalin op een dialektische manier verdedigd en het
hoofd geboden aan de revisionistische storm. Nadat de Kulturele Revolutie manifest was
ontspoord, heeft zij het roer weten om te gooien. De Chinese partij heeft steeds de
fundamentele werken van Marx, Engels, Lenin, Stalin en Mao onder het volk verspreid en
steeds opgeroepen om die kreatief toe te passen, vertrekkend van de konkrete analyse
van de konkrete situatie. Wij geven er ons rekenschap van dat gedurende de voorbije tien
jaar linkse fouten werden begaan en achten het niet uitgesloten dat er nu en in de
toekomst rechtse fouten voorkomen. De linkse fouten van het verleden hebben ons niet
belet om fundamenteel solidair te zijn met de CKP en zeer veel van haar te leren. Zelfs
indien er in de toekomst evenveel naar rechts zou worden afgeweken als vroeger naar
links, zijn wij solidair en moeten wij weten te leren van wat korrekt is in de huidige werking
van de CKP.
Wij moeten een visie hebben op lange termijn, oordelen over periodes van twintig, dertig
jaar. Gedurende die periode kan de balans nu eens van extreem-rechts naar exteeem-
links gaan en omgekeerd, maar het globale beeld is beslissend. Het is duidelijk dat er in
de USSR onder Stalin reeds vele zaken verrot waren; maar pas in 1956 verklaarde de
CKP dat Kroetsjev fundamentele principes verloochende. Tot in '60 geloofde de Chinese
partij in een mogelijke ommekeer en zelfs nog in '64, na de val van Kroetsjev, hield de
CKP rekening met een mogelijke positieve evolutie.
Het socialisme is als maatschappelijk systeem nog zeer jong. Vele problemen op het
gebied van de ideologie, de politiek en de ekonomie bleven tot nog toe onopgelost; zij
zullen nog heel wat ervaring. onderzoek. diskussie en strijd vragen.
VI.
De kleinburgerlijke stromingen in de partij buigen telkens voor de druk van de
antikommunistische propaganda: "er zal toch wel iets van waar zijn, ik heb toch twijfels, ik
stel me toch vragen, kunt ge vertrouwen hebben ... " Ieder partijlid moet systematisch
werken aan de omvorming van zijn wereldopvatting : we moeten onze refleksen,
opvattingen, waarin zich de kleinburgerlijke klassepositie weerspiegelt, aan kritiek
onderwerpen, en in deze strijd een proletarische klassepositie verwerven.
De kleinburgerij spreekt haar "twijfels" uit, zowel over het socialisme als over het

5
kapitalisme; zij probeert zich te onttrekken aan de klassenstrijd tussen proletariaat en
burgerij, zowel op nationaal als op internationaal vlak; zij vervalt in passiviteit, pessimisme,
ongeloof in de revolutie. In iedere ontwikkeling rijzen onvermijdelijk voortdurend nieuwe,
komplekse problemen. De kleinburgerij ziet deze vragen niet als een uitdaging waarop wij
een antwoord moeten bieden dat het volk en de revolutie dient. Deze nieuwe problemen
zijn voor de kleinburgerij alleen aanleiding tot vertwijfeling. Een proletarische klassepositie
aannemen betekent in deze kwestie:
1. De essentiële dokumenten van de CKP grondig studeren en hun fundamentele
stellingen goed overwegen;
2. Vooral interesse en enthousiasme opbrengen voor het positieve en de vooruitgang;
3. Kritiek leveren op een veranwoorde wijze. onder kommunisten.
Voor onze houding tegenover de politiek die thans in China wordt gevoerd. betekent dit
het volgende:
1. Ons enthousiasme voor het socialisme moet tot uiting komen in het propageren van de
grote oriëntaties van de politiek van de CKP, waar wij achter staan op basis van een
zelfstandig oordeel.
2. Het principe vast weerleggen van alle antikommunistische aanvallen.
3. Wij verdedigen voor alles al datgene wat wij juist en positief vinden in elke beweging of
verklaring.
4. Wij geven blijk van een kritische geest, wij formuleren onze eigen mening. Daarbij
moeten wij voor alles voorzichtig zijn, proberen rekening te houden met de reële
situaties in China, met de reële bedoelingen van de CKP. Wij kunnen onze mening uiten
dat bepaalde oriëntaties naar links of naar rechts afwijken, dat bepaalde konkrete
maatregelen verkeerd zijn.
VII.
We moeten een korrekte houding aannemen tegenover het denken van Mao Zedong. We
hebben vaak de verkeerde opvatting gehuldigd dat juist is, wat overeenkomt met wat Mao
heeft geschreven. De teksten van Mao of Lenin, worden dan het kriterium van de
waarheid. We moeten daarentegen steeds vertrekken van een konkreet onderzoek van de
gegeven situatie. We moeten streven naar een zo volledig mogelijke kennis van de gehele
leer van Marx, Lenin en Mao, om in staat te zijn hun denkmethode te gebruiken bij het
verrichten van konkreet onderzoek.
Het is mogelijk dat een aantal stellingen van Mao tijdens de kulturele revolutie vals waren.
De verheerlijking van eik van Mao's woorden tijdens die kulturele revolutie maakte in elk
geval een dialektisch-materialistische benadering onmogelijk: een woord of een idee van
Mao in vraag stellen betekende partij kiezen voor het andere kamp. Uiteindelijk kan alleen
door de praktijk van de massa's worden uitgemaakt of een bepaalde stelling van Mao
moet verworpen of behouden worden. Het essentiële is dat er werkelijk socialistische
demokratie bestaat onder de mass's, zodat alle meningen aan bod komen en de
akkumulatie van ervaring uiteindelijk tot een korrekt oordeel kan leiden.

6
VIII.
De massabewegingen onder de studenten, scholieren en arbeiders hebben het ontstaan
gegeven aan de basiskern van de PVDA. Onze solidariteit met de kulturele revolutie en
met het socialisme in China heeft een belangrijke betekenis gehad voor de ontwikkeling
van onze partij.
In het grote debat van 1963 heeft de Chinese partij de wezenlijke beginselen van het
leninisme verdedigd tegen het revisionisme. Tijdens de kulturele revolutie heeft Mao
Zedong het gevaar van de ontaarding van een socialistisch land beklemtoond en het
beginsel uitgewerkt van de voortzetting van de klassenstrijd onder de diktatuur van het
proletariaat.
In de jaren '70 heeft de Chinese partij een materialistische en dialektische analyse
gemaakt van de veranderingen op wereldvlak en de teorie van de drie werelden
geformuleerd.
De studie van deze teksten van de CKP heeft ons sterk geholpen om een meer diepgaand
begrip van het marxisme-leninisme te verwerven. "Leren van de Chinese Kommunistische
Partij" was een korrekte oriëntatie, vooral in de jaren '60, toen het revisionisme de
kommunistische wereldbeweging overspoelde en toen de nieuwe revolutionaire krachten
een algemene ideologische basis zochten. Om een echte revolutionaire partij in België op
te bouwen, bestaat de essentiële taak erin zelf ervaring op te doen, zelf in de konkrete
klassenstrijd een politieke lijn uit te werken, die beantwoordt aan de specifieke situatie van
ons land en die gebaseerd is op de algemene waarheid van het marxisme-leninisme en
het denken van Mao Zedong.
De PVDA is geen pro-Chinese partij, zoals wij ook geen pro-Joegoslavische of een pro-
Koreaanse partij zijn. Wij hebben in het verleden de fout begaan om alle wendingen en
wisselvalligheden in de politiek van de Chinese partij te "verantwoorden". Niemand kan
van onze partij "verantwoording" of "uitleg" eisen voor deze of gene maatregel van de
Chinese partij. Wij blijven leren van de Chinese partij, maar wij doen dit op een
dialektische manier, ons baseren op onze eigen ervaring en overtuiging.
IX.
Wij zijn van mening dat de huidige grote oriëntaties van China juist zijn en
overeenstemmen met het marxisme-leninisme en de gedachte van Mao Zedong.
1. De vier moderniseringen zijn het zwaartepunt van het werk van heel de partij en heel
het land.
a. China zal erin slagen een ontwikkeld en modem socialistisch land te worden.
China zal erin slagen een uitweg te tonen voor de ontwikkelde landen. Momenteel bewijst
China reeds voor alle landen van de derde wereld dat de enige uitweg die is van de
socialistische revolutie.
b. China blijft de weg volgen van een harmonische ontwikkeling: het neemt de landbouw
als basis, ontwikkelt de lichte industrie en neemt de zware industrie als leidende kracht.
c. China blijft in de eerste plaats op eigen kracht steunen, en neemt de buitenlandse hulp

7
als steun.
d. Het doel van de vier moderniseringen: de materiële basis van de diktatuur van het
proletariaat versterken, welvaart brengen voor het volk, de superioriteit van het
socialistisch systeem bewijzen en aldus de strijd van het wereldproletariaat stimuleren, de
defensie-kapaciteit van de socialisme verstevigen, een groter hulp bieden aan de
.bevrijdingsstrijd van de mensheid.
2. De vier "principes waaraan men moet vasthouden" geven de juiste politieke oriëntatie
aan.
a. China gaat verder op de socialistische weg en verwerpt elke kapitalistische weg.
b. De partij groepeert effektief de beste revolutionairen van het land en zij is de enige
kracht die bekwaam is om de opbouw van het socialisme te leiden.
c. China oefent verder de diktatuur van het proletariaat uit tegen alle vijanden van het
socialisme en zet de klassenstrijd tegen alle pro-kapitalistische tendenzen voort.
d. De partij en het volk verwerpen de demaoïsering, steunen Mao Zedong en Tsjoe En Lai
en studeren het marxisme-leninisme en de gedachte Mao Zedong.
3. China ontwikkelt de socialistische demokratie.
a. China vormt een bewijs van de superioriteit van de socialistische demokratie boven alle
vormen van burgerlijke demokratie. China experimenteert aktief met de volksdemokratie in
de fabrieken en de staat
b. Vele kaders hebben een bevrijde, dialektische, open en kritische geest.
c. De partij en de massa's bestrijden aktief het burokratisme.
d. China versterkt de socialistische wettelijkheid om de demokratische rechten van het
volk beter te garanderen.
4. China bezit een ware geest van proletarisch internationalisme.
a. China steunt elke strijd van de volkeren over de wereld.
b. China is tot elk offer bereid om de anti-hegemonistische en de anti-imperialistische strijd
te steunen.
c. China wil leren van de revolutionaire ervaring van het internationale proletariaat, het wil
leren van de wetenschappelijke en kulturele kennis van de andere volkeren en ontwikkelt
de vriendschap met alle volkeren ter wereld.
d. China is waakzaam tegenover de tendenzen van grootmacht-chauvinisme.
X.
In zijn opmars op de weg: van het socialisme moet China nog talrijke en ernstige
problemen overwinnen. Men moet de moeilijkheden en problemen van China begrijpen om

8
te kunnen oordelen over de huidige algemene oriëntatie van de Chinese partij. Men moet
er zich aan verwachten dat deze problemen in de toekomst aanleiding zullen geven tot
belangrijke en ingewikkelde strijdbewegingen.
1. China blijft een relarief arm land van de derde wereld, dat geruïneerd werd door het
imperialisme en het feodialisme.
2. Tijdens de kulturele revolutie zijn kleinburgerlijke en anarchistische stromingen
opgedoken, die aangemoedigd werden door arrivisten en komplotteurs. Deze tendensen
hebben schade berokkend aan de ekonomische opbouwen hebbben een negatieve
weerslag gehad op politiek, ideologisch en kultureel vlak.
3. Er zijn verschijnselen van burokratisme, er bestaan nog feodale ideeën en pro·
kapitalistische stromingen duiken op, en dit zowel in de partij als in de administratie en in
de maatschappij.
XI.
De kulturele revolutie was een historische gebeurtenis. De ontaarding van de Sovjet-Unie
tot staatskapitalisme is de grootste katastrofe die de kommunistische beweging gekend
heeft sinds haar ontstaan. De kulturele revolutie heeft voor de massa's het probleem
gesteld van het gevaar van een kapitalistisch herstel.
Wij denken dat men de nadruk moet leggen op de positieve aspekten, de
verwezenlijkingen en de juiste stellingen van de kulturele revolutie. Wij denken dat het
eenzijdig, anti-dialektisch, politiek verkeerd en schadelijk is voor de kommunistische
beweging, om de kulturele revolutie te behandelen als een "zwarte periode", "fascistische
diktatuur van de Vier". Gedurende heel deze periode hebben Mao Zedong, Tsjoe Enlai, Zu
De, Ye Kien Yien, Li Qian Nian, Hwa Kwo Feng en anderen het land geleid en hun lijn
overheerste ondanks de interferenties van Lin Biao en de Bende van Vier, die op sommige
domeinen wellicht zeer ernstig geweest zijn.
1. Het moderne revisionisme moest bekampt worden. De ontaarding van de USSR werd
maar duidelijk in '56-60. De openlijke polemiek had plaats in '63. Het was korrekt dat
China in '66-'68 een grote massabeweging voerde om het verschijnen van het
revisionisme in China te beletten.
2. Er waren ernstige uitingen van burokratisme, er waren "verantwoordelijken die de
kapitalistische weg volgen".
3. Het was juist om zijn toevlucht te nemen tot de brede demokratie en tot een mobilisatie
vanuit de basis.
4. Het marxisme-leninisme en de gedachte Mao Zedong werden gepropageerd en
gestudeerd zoals nooit tevoren in enig land ter wereld.
5. Arbeiders, boeren en werkers zijn meer bewust dat zij de meesters van de straat zijn.
De idee het volk te dienen heeft zich bij de intellektuelen en de kaders veranderd.
6. De kaders zijn verbonden met de massa 's en onderwerpen aan hun kontrole. Zij nemen
deel aan de handenarbeid en vormen zich in de 7 mei-kaderscholen.

9
7. Het suivisme, de blinde gehoorzaamheid zowel tegenover rechtse als ultra-linkse lijnen
werden bestreden. De dialektische geest verspreidde zich.
8. Het volk heeft de zekerheid dat al wat ingaat tegen zijn belangen vroeg of laat zal
uitgeschakeld worden: privileges, burokratisme, machtsmisbruik.
9. De partij en de massa's werden gestaald door de positieve en negatieve ervaringen van
de Kulturele Revolutie. Het was de eerste dergelijke beweging in de geschiedenis. In een
dergelijke beweging zijn negatieve ervaringen onvermijdelijk en zij helpen om de juiste
weg te vinden.
10. De Kulturele Revolutie heeft de basis gelegd voor de volksbewegingen onder leiding
van de kommunisten tegen de anti-marxistische lijn van de Bende van Vier. De Tien An
Men-beweging was een grote massabeweging. De overgrote meerderheid van de partij en
de massa 's heeft zich gekeerd tegen de Vier, die op geen enkele plaats in staat waren
hun "burgeroorlog" te ontketenen.
XII.
Van in het begin waren er fouten in de opvatting en de methodes van de Kulturele
Revolutie. Lin Biao en de Bende van Vier hebben kunnen profiteren van deze fouten om
een anti-volkse en rampzalige politiek te ontwikkelen.
Men heeft geen analyse gemaakt van de verschillende anti-soicialistische krachten in het
land en in de partij noch van de ernst van de dreiging die zij uitmaakten ..
Men heeft geen konkrete en nauwkeurige analyse gemaakt van wat de begrippen "de
revisionistische lijn en "de verantwoordelijken die de kapitalistische weg volgen"
betekenen.
Men heeft bijzonder vage doelwitten voor de strijd aangegeven, hetgeen anarchistische,
destruktieve en anti-partijstromingen meebracht.
Men heeft aangespoord tot strijd tot het uiterste, tot "strijd tot ter dood".
Men heeft niet begrepen dat de ontwikkeling van de produktiekrachten van beslissend
belang is om werkelijk in staat te zijn "het denken, de kultuur, de zeden en de gebruiken
van de uitbuitende klassen" uit te schakelen. Gedurende heel de Kulturele Revolutie was
er herhaalde strijd tussen de marxistisch-leninistische lijn en de lijn van Lin Biao en de
Bende van Vier. Het demokratische centralisme werd ernstig doorbroken in de partij en in
het land. Uiteenlopende meningen mochten niet meer geuit worden.
De leidende rol van de partij in de opbouw van het socialisme werd op vele plaatsen
uitgeschakeld, hetgeen het ontketenen van kapitalistische en feodale krachten
vergemakkelijkte .
Oude feodale opvattingen en feodale willekeur die China gedurende duizenden jaren
overheerst hebben kwamen opnieuw te voorschijn op sommige plaatsen in een extreem-
linkse taal.
Op vele plaatsen stagneerden de produktie of werd ze ontregeld. De universiteiten, het
onderwijs, de wetenschappelijke aktiviteiten waren voor een groot deel verlamd. Het

10
kultureel leven was zeer arm en overheerst door het dogmatisme.
XIII.
Wij verschillen van mening of maken voorbehoud wat betreft sommige standpunten die op
dit ogenblik in China verdedigd worden. Het lijkt ons dat het probleem van het gevaar van
een kapitalistisch herstel niet met de nodige nadruk gesteld wordt voor de partij en het
volk.
Men doet onvoldoende kreatieve inspanningen om de wetten te ontdekken van de
klassenstrijd onder het socialisme en de wetten betreffende het verschijnen van nieuwe
burgerlijke lagen die er naar streven de uitbuiting opnieuw in te voeren.
Het probleem van de socialistische demokratie is nog niet voldoende in het klare
getrokken; het volk neemt nog niet voldoende deel aan de debatten over de grote politieke
orientaties. Men gaat het maken van een dialektisch en konkreet bilan van de verdiensten
en fouten van Mao Zedong en Liu Chaochi uit de weg.
Bij het voeren van de noodzakelijke strijd tegen het dogmatisme en het "linkse"
revisionisme verwaarloost men de strijd tegen het rechtse revisionisme en de
kapitalistische tendenzen. Er zijn stromingen die streven naar een westerse levensstijl
zonder de kritiek te maken van het kapitalisme en het imperialisme. Het burokratisme en
het streven naar voorrechten blijven bestaan. Wij brengen deze meningsverschillen en
reserves met grote voorzichtigheid. Onze kennis over de konkrete werkelijkheid van het
leven van dit miljard mensen is uitermate beperkt. .
In België slagen we er niet in de kommunistische problemen op te lossen; het zou grotesk
zijn van China te eisen dat het op de ruines van het feodalisme een socialistische
maatschappij opbouwt zonder donkere of zelfs zwarte vlekken. China kan zijn problemen
slechts één voor één oplossen. De strijd om de invloed van het dogmatisme en sektarisme
uit te roeien, om de stabiliteit en de eenheid te verwezenlijken, om orde op zaken te stellen
in de ekonomie en om een begin te maken met de verwezenlijking van de vier
modernizeringen is zonder twijfel essentiëel op dit ogenblik. De meningsverschillen die wij
hoger vermeld hebben zijn op dit ogenblik in China ter diskussie. Het is bemoedigend te
zien dat in China tegenstrijdige opvattingen naar voor komen over zo'n kruciale
onderwerpen.
China heeft de goede werkstijl opnieuw ingevoerd die er in bestaat bilans op te maken van
de praktische ervaring. Indien mettertijd klaarblijkelijke fouten opduiken in de oriëntaties en
praktische maatregelen dan korrigeert de partij deze openlijk.

11
Chinese Kommunistische Partij beoordeelt haar beleid sinds 1949
China: terug naar Mao
(Konkreet nr. 26 - 29 juli 1981)
Op 27 juni nam het Centraal Komitee van de Chinese Kommunistische Partij een
uitgebreid dokument aan, waarin de belangrijkste beleidslijnen van de partij sinds de
bevrijding van '49 worden beoordeeld. Lange tijd hebben meningsverschillen bestaan
onder de partij verantwoordelijken en vonden er hevige diskussies plaats. De bijeenkomst
van het Centraal Komitee werd daarom herhaaldelijk uitgesteld. Alles wijst erop dat thans
de meningsverschillen onder de leden van de centrale leiding in volle openheid worden
uitgediskussieerd en dit in tegenstelling met wat tijdens de laatste jaren van Mao's
leiderschap gebeurde. De eensgezindheid waarmee de voorliggende tekst werd gestemd,
wijst dan ook op een ruime consensus over de ingenomen stellingen. De beoordeling van
het denken van Mao Zedong staat centraal in het dokument. De vraag of China
demaoïseert dan wel trouw blijft aan Mao's denkbeelden, heeft hevige diskussies uitgelokt
zowel in het buitenland als in China zelf.
Er heerst ruime eensgezindheid onder de Chinese bevolking dat tien jaar ervaring heeft
uitgewezen dat de Kulturele Revolutie helemaal fout zat, dat ze voornamelijk verwarring
en chaos heeft voortgebracht. Daar Mao deze Kulturele Revolutie had ontworpen,
kwamen bepaalde van zijn denkbeelden in vraag te staan. Iedere zin van Mao werd niet
langer als een absolute waarheid beschouwd, het dogmatisme werd onder vuur genomen.
En dat was zeker noodzakelijk.
Maar in China zijn er nog andere krachten die heimwee hebben naar de feodaliteit, andere
die de "westerse maatschappij" als ideaal hebben en een deel van de kleinburgerij is er
niet van overtuigd dat het socialisme de enige uitweg is voor China.
Al deze krachten hoopten te kunnen gebruik maken van de strijd tegen het dogmatisme,
om de onbruikbaarheid van het hele denken van Mao Zedong aan te tonen. Allerlei
spekulaties werden naar voor gebracht: de partij kritiseert nu bepaalde stellingen van Mao;
wie zegt dat morgen niet alle ideeën van Mao zullen worden afgeschreven? Bepaalde
elementen schilderen met zichtbaar leedvennaak de Kulturele Revolutie af als een periode
van "zwarte, fascistische diktatuur". Een aantal ideeën van Mao Zedong schreven zij op
rekening van de Bende van Vier. De bedoeling was duidelijk: indien de Bende van Vier
een "fascistische diktatuur" heeft uitgeoefend gedurende tien jaar, waarom zou men dan
van Mao niet hetzelfde zeggen? De regering van Taiwan, die alleen nog in Zuid-Afrika en
Israël op sympatie kan bogen, schrijft sinds 1949 dat Mao een "feodaal keizer" is; dit soort
ideeën vond nu gehoor bij studenten en intellektuelen. Het falen van de Kulturele
Revolutie leidde onvermijdelijk tot een vertrouwenskrisis die echter gretig werd
aangewakkerd door antisocialistische elementen. Die vertrouwenskrisis drukte zich uit in
de idee dat het marxisme-leninisme "voorbijgestreefd" is, "niet is aangepast aan de
Chinese realiteit", "altijd leidt tot diktatuur". Daar er op het gebied van de ideologie nooit
een vakuüm bestaat, zou die vertrouwenskrisis in de kortste keren leiden tot het
heropleven van Confucianisme, Boedhisme en andere godsdiensten, tot het belijden van
het "model Taiwan" of het "model West-Europa".
In het Westen schreven ondertussen alle burgerlijke kranten wild enthousiast over de
"demaoïsering".

12
Daarmee brachten ze vooral hun eigen verwachtingen onder woorden, maar ze hoopten
tevens verwarring te veroorzaken onder de revolutionairen van hun eigen land. Alleen de
Russische pers oordeelde dat China vast hield aan "de rampzalige ideeën van Mao
Zedong" : de Russische leiders zien immers geen tekenen dat China bereidt is het
Russiche model over te nemen en zich onder Russische bescherming te plaatsen.
Bij ons vroegen sommige marxist-leninisten zich af of China niet bezig was feitelijk de
demaoïseren, terwijl men zich formeel op Mao zou blijven beroepen, zowat in de stijl
waarin de Russische nieuwe tsaren zich op Lenin beroepen.
Mao's denken opnieuw bevestigd.
Op al deze vragen en problemen biedt het dokument van de Chinese Kommunistische
Partij een duidelijk antwoord dat naar onze mening een korrekte houding tegenover het
denken van Mao Zedong uitdrukt. De volgende passages lijken ons de kern uit te maken
van het standpunt van de CCP.
"Het denken van Mao Zedong vormt het kostbare geestelijke kapitaal van onze partij. In de
toekomst zal het nog lange tijd onze aktie leiden". "(Men moet) een onderscheid maken
tussen het denken van Mao Zedong - wetenschappelijke theorie die de proef van de tijd
heeft doorstaan - en de fouten die kameraad Mao Zedong in de laatste jaren van zijn leven
heeft begaan. Het is absoluut noodzakelijk een dergelijk onderscheid te maken".
"Kameraad Mao Zedong was een groot marxist, een groot revolutionair, een groot strateeg
en een grote. proletarische theoretikus. Hij heeft zeker zware fouten gemaakt tijdens de
"Kulturele Revolutie", maar als men zijn leven als geheel bekijkt, dan worden zijn fouten
verre overtroffen door zijn bijdrage tot de Chinese revolutie. Zijn verdiensten nemen de
eerste plaats in terwijl zijn fouten slechts een sekundaire plaats bekleden".
Verschillende opvattingen over Mao's denken
Bepaalde partijkaders in China hebben voorgesteld om alleen te spreken over het
marxisme-leninisme en het denken van Mao Zedong niet langer te vermelden. Het partij
dokument wijst erop dat er birmen de kommunistische wereld beweging op het einde van
de jaren '20, begin van de jaren '30 een sterke tendens bestond om het marxisme-
leninisme als een dogma te beschouwen. Het is in strijd met deze stroming dat Mao het
marxisme konkreet heeft verbonden met de realiteit van de klassenstrijd in China.
Andere kaders blijven zich vastklampen aan de letter van Mao's teksten. Hen wordt erop
gewezen dat het denken van Mao Zedong is gegroeid als een marxistische samenvatting
van een konkrete praktijk. "De Chinese kommunisten, met Mao Zedong als voornaamste
vertegenwoordiger, hebben zich gebaseerd op de fundamentele beginselen van het
marxisme-leninisme en zij hebben een teoretische samenvatting gemaakt van onze unieke
ervaring die in de loop van een lange revolutionaire parktijk werden verworven. Dit heeft
geleid tot de vorming van een wetenschappelijke leidende theorie, aangepast aan de
omstandigheden van het land. Deze samenvatting is het denken van Mao Zedong,
ontstaan uit de verbinding van de algemene principes van het marxisme-leninisme met de
konkrete praktijk van de Chinese revolutie".
Tijdens de Kulturele Revolutie werd het denken van Mao Zedong maar al te vaak
voorgesteld als de schepping van één enkel persoon. In de werken van Mao vindt men
echter de samenvatting van de ervaring, van de ideeën en voorstellen van talrijke
partijleden en kaders. De resolutie beklemtoont daarom dat het denken van Mao Zedong

13
het kollektieve werk is van de hele partij.
Mao's boeken opnieuw ter studie
Een tijdlang kon het er de schijn van hebben dat de studie van Mao's boeken in China uit
de mode was geraakt. Vooral wetenschappelijke en technische werken stonden in de
belangstelling. De resolutie doet een oproep om Mao's werk weer ter hand te nemen. Niet
minder dan 45 werken worden expliciet als aangeprezen literatuur vermeld.
"Talrijke essentiële wetenschappelijke theorieën, principes en methodes die in zijn
geschriften worden behandeld, hebben een algemene draagwijdte en zij spelen een
belangrijke rol als onze leidraad en dat zal ook in de toekomst zo blijven".
Het dokument duidt zes domeinen aan waarop Mao het marxisme-leninisme heeft verrijkt.
Vooreerst wordt de opvatting van Mao over de nationale demokratische revolutie in een
derde wereldland vermeld.
Ook zijn lessen inzake het formuleren van de politiek en de taktiek van een
kommunistische partij worden onderstreept. De bijdrage van Mao voor de uitbouw van het
revolutionaire leger en voor de uitwerking van een militaire strategie, wordt beklemtoond.
Het is niet zonder belang dat daarbij de principes van het politiek werk in het leger, van de
eenheid tussen officieren en soldaten en tussen het leger en het volk worden in
herinnering geroepen.
Een stuk wordt gewijd aan de stellingen van Mao inzake de socialistische revolutie en
opbouw. Daarin valt onder meer volgende passage op : "Mao heeft ook onderstreept dat
de arbeiders de meesters zijn van de bedrijven en dat de kaders moeten deelnemen aan
de handenarbeid of aan de produktie, dat de arbeiders moeten deelnemen aan het
bestuur, dat de niet-rationele reglementen moeten veranderd worden en dat de "drie-
eenheid" van technisch personeeel, arbeiders en kaders moet worden toegepast.
Punt vijf handelt over Mao' s opvattingen over het politieke en ideologische werk. Ook hier
bevestigt de tekst wezenlijke principes waarvan sommigen meenden dat ze allang waren
geliquideerd in naam van de strijd "tegen het dogmatisme" .
"Het ideologische en politieke werk is van vitaal belang voor het ekonomische en voor al
het andere werk". "Men moet de eenheid verwezenlijken van het politiek en ekonomische
werk, van het politieke werk en het technische en professionele werk, met moet
terzelfdertijd rood en expert zijn". "De intellektuelen spelen een belangrijke rol in de
revolutie en bij de opbouw van het land. Zij moeten zich integreren onder de massa's van
arbeiders en boeren en de proletarische wereldopvatting aannemen doorheen de studie
van het marxisme-leninisme, de studie van de maatschappij en doorheen het praktische
werk. De vraag wie we moeten dienen is een fundamentele vraag, een principe-kwestie.
Wij moeten het volk van ganser harte dienen, een scherpe verantwoordelijkheidszin
hebben voor het revolutionaire werk, standvastig strijden en voor geen enkel offer
terugwijken".
Op de zesde plaats worden de theoriën van Mao Zedong over de opbouw van de partij
vermeld. "Mao Zedong heeft een bijzonder belang toegekend aan de opbouw van de partij
op ideologisch gebied". "De partijleden moeten er voortdurend over waken om de niet-
proletarische ideeën te overwinnen en om te vormen door middel van de proletarische

14
ideologie". "Kameraad Mao Zedong heeft herhaaldelijk onderstreept dat wij bescheiden en
voorzichtig moeten blijven, dat we moeten oppassen voor verwaandheid en overhaasting,
dat wij een stijl van eenvoudig leven en harde strijd moeten bewaren, moeten waakzaam
zijn voor de ondermijnende invloed van de burgerlijke ideologie, dat wij het bureaukratisme
moeten bekampen dat ons zou afsnijden van de massa's".
Mao's filosofische werken
Het dokument van de Chinese Kommunistische Partij besteedt in een apart hoofdstuk
bijzondere aandacht aan de bijdrage die Mao leverde tot de ontwikkeling van het
dialektisch materialisme. Vooral het belang van zijn werken "Over de Praktijk" en "Over de
Tegenstelling" wordt onderstreept
Mao's opvatting over de massalijn wordt verdedigd. "Zolang wij ons steunen op het volk,
vast geloven in zijn onuitputtelijke scheppende kracht, vertrouwen hebben in het volk en er
ons mee verenigen, kunnen wij al onze moeilijkheden overwinnen, geen enkele vijand zal
ons kunnen verpletteren, terwijl wij in staat zullen zijn de vijand te vernietigen". "Men moet
de ideeën van de massa's verzamelen om ze te systematiseren en ze terug naar de
massa's te brengen opdat ze op een konsekwente manier in praktijk zouden worden
gebracht en opdat hun juistheid zou getoetst worden in de aktie van de massa's".
Ook Mao's principe "onafhankelijkheid en vertrouwen in eigen kracht" wordt in het licht
gesteld. "De proletarische revolutie is een internationalistisch werk dat een wederzijdse
hulp vereist tussen de proletariërs van alle landen. Maar om deze zaak te doen
zegevieren, moet het proletariaat van elk land voor alles kunnen rekenen op zijn eigen
land en op de inspanningen van de revolutionaire krachten en de volksmassa 's van zijn
land". De tekst neemt stelling tegen het terugplooien op zichzelf. tegen xenofobie en
chauvinisme.
Buitenlandse hulp is nodig en men moet alles wat nuttig en gevorderd is in het buitenland,
bestuderen. Men moet echter zijn nationale waarheid en zijn nationaal vertrouwen
bewaren.
LUDO MARTENS

15
Chinese Kommunistische Partij maakt bilan op van haar beleid
Kulturele Revolutie: zware fout, maar schade werd beperkt.
(Konkreet nr.27 - 5 augustus 1981)
De resolutie die door het Centraal Komitee van Chinese Kommunistische Partij op 27 juni
werd uitgebracht, bevat een beoordeling van de Kulturele Revolutie die China tussen '66
en '76 in rep en roer zette. Het oordeel is ondubbelzinnig negatief. Nochtans zijn wij vooral
getroffen door de duidelijke betrachting van de tekst om eenzijdigheid en overdrijving te
vermijden. De voorbije jaren gebeurde het vaker dat Chinese auteurs wilde uitlatingen ten
beste gaven over de periode van "zwarte, fascistische diktatuur" onder de Bende van Vier.
Ook Hu Yaobang, thans tot voorzitter gekozen, was in het verleden niet altijd gelukkig in
zijn woordkeuze. "Tijdens de kulturele revolutie is er niets korrekt of positiefs gebeurt. Alles
was negatief'. Aldus Hu in Beijing Information van 22 september 1980. Dergelijke
overdrijvingen kunnen gemakkelijk de verwarring, de ontreddering en de wanhoop van
vele jongeren versterken en aldus voedsel geven aan anti-socialistische stromingen. Het
komt ons voor dat er binnen de Chinese Kommunistische Partij een ernstig en grondig
debat heeft plaatsgevonden over de analyse van de Kulturele Revolutie. Wij kunnen ons in
grote mate aansluiten bij de konklusies.
Het dokument is zo opgebouwd, dat de fouten van de Kulturele Revolutie worden
gerelativeerd. De fouten die Mao en de Partij hebben gemaakt tussen '66 en '76 deden
vele wankele elementen twijfelen of de Kommunistische partij wel noodzakelijk is om
China vooruit te helpen.
De resolutie wijst erop dat vanaf 1840 vele revolutionaire partijen van de burgerij en
kleinburgerij gewapende massastrijd hebben aangevoerd. Maar geen enkele bron kon een
weg vinden voor de bevrijding van het imperialisme en het feodalisme. De redding van
China was maar mogelijk door de oprichting van de Kommunistische Partij in 1921,
doorheen 28 jaar gewapende strijd van arbeiders, boeren en intellektuelen aangvoerd
door de Partij.
Chinezen die alleen de periode van de Kulturele Revolutie voor ogen hebben, gaan vaak
twijfelen of het socialisme wel noodzakelijk is in China. De resolutie beklemtoont dat men
een globale beoordeling moet maken van het opbouwwerk: in China sinds de bevrijding in
'49.
"De geschiedenis van de Chinese Kommunistische Partij sinds de stichting van de
Volksrepubliek is in het algemeen de geschiedenis geweest van de jaren waarin zij onze
verschillende nationaliteiten met sukses heeft aangevoerd in de socialistische revolutie en
opbouw, geleid door het marxisme-leninisme en het denken van Mao Zedong. Voor de
"Kulturele Revolutie" hadden we reeds fouten gemaakt zoals het te ver uitbreiden van de
klassenstrijd en het overhaast en avontuurlijk vooruitgaan bij de ekonomische opbouw.
Daarna hebben we nog die zware, veralgemeende en langdurige fout gemaakt die de
"Kulturele Revolutie" was. Al deze fouten hebben ons belet om de grotere suksessen te
behalen die we hadden moeten bereiken".
Er wordt op gewezen dat het Chinese Volk erin is geslaagd een totaal nieuwe,
revolutionaire staatsmacht op te bouwen, geleid door de arbeidersklasse en gebaseerd op
het bondgenootschap arbeiders-boeren; doorheen een komplexe strijd is men erin

16
geslaagd deze demokratische volksdiktatuur te verstevigen en dit is de meest belangrijke
waarborg dat China een modem, welvarend en machtig socialistisch land zal opbouwen
dat demokratisch is en een hoogontwikkelde kultuur kent". Inzake landbouw, industriële
ontwikkeling, onderwijs, wetenschappen en kultuur heeft China voor zijn 1.000 miljoen
inwoners resultaten behaald die nu reeds bewijzen dat alleen het socialisme een uitweg
biedt voor alle derde wereld-landen.
"We hebben door op eigen krachten te steunen, voor het essentiële weten te voldoen aan
de behoeften inzake voeding en kleding van één miljard inwoners". "In 1980 was het
konsumptieniveau per inwoner in de steden en op het platteland bijna het dubbele van dat
van 1952",
De Kulturele Revolutie, een zware gauchistische fout
De Kulturele Revolutie zelf wordt beoordeeld als een "zware, gauchistische fout met
nationale afmetingen en van lange duur".
De argumenten waarmee Mao deze revolutie heeft ingezet, waren fout.
De resolutie formuleert vier stellingen.
Vooreerst bestonden er wel bepaalde negatieve aspekten in China, maar er was geen
revisionistische lijn en geen kapitalistische weg. Wanneer we de teksten van Mao uit de
periode '63- '66 terug doorlezen, vallen een aantal zaken op.
Mao heeft de grote lijnen van het verval van de Sovjetunie duidelijk aangewezen. Hij heeft
echter onvoldoende studie verricht over de vraag in welke maten de situatie van de
Chinese Partij verschillen en gelijkenissen vertoonde met die van de Sovjet-Partij. Hij heeft
ook niet aangeduid wat er specifiek was aan het revisionisme zoals het zich in China
voordeed. In feite was er geen klare bepaling van wat in China precies revisionisme was
en wat behoorde tot het domein van fouten en vergissingen die normaal in een partij
kurmen voorkomen. Ook de weinig materialistische, idealistische opvatting van de
Kulturele Revolutie valt op. Het doel ervan wordt als volgt omschreven:
"Het morele uitzicht van de hele maatschappij omvormen met het nieuwe denken, de
nieuwe kultuur, zeden en gewoonten van het proletariaat". (8 augustus 1966)
Lenin had over dit probleem wel andere opvattingen die dichter staan bij de huidige
modemiserings-kampagne in China. "De kleine boer omvormen, geheel zijn mentaliteit en
zijn gewoontes omvormen, is het werk van hele generaties. Alleen de materiële basis, de
techniek, het massale gebruik van traktoren en machines in de landbouw, de elektrifikatie
op grote schaal kurmen dat probleem oplossen". (Lenin, deel 32, blz. 227)
Op de tweede plaats stelt het dokument dat de Kulturele Revolutie verwarring heeft
gezaaid omtrent de vraag wie behoort tot het volk en wie behoort tot het vijandelijke kamp.
Vele echte kommunisten werden ten onrechte als kapitalistische verantwoordelijken
gebrandmerkt. In de termen van de "Circulaire van 16 mei '66", waarmee de Kulturele
Revolutie van start ging; klinkt het als volgt: "De vertegenwoordigers van de burgerij zijn
binnegedrongen in de partij, de regering, het leger, in de verschillende sektoren van de
kultuur en vormen een contra-revolutionair, revisionistisch samenveegsel. Indien de
gelegenheid zich voordeed, zouden ze de macht grijpen en de diktatuur van het
proletariaat omvormen in de diktatuur van de burgerij".

17
Dergelijke overtrokken maar vage richtlijnen moesten onvermijdelijk tot anarchie leiden.
Ten derde : de Kulturele Revolutie stond los van de partij-organisaties en het grootste deel
van de massa's ging snel met veel scepticisme tegen deze beweging aankijken.
Lin Biao houdt op 18 augustus een ophitsende rede waarin veel sprake is van "neerslaan"
en "uitroeien" en waarin hij niet één woord besteed aan de rol van de Partij.
Hij stelt: " Waarop moeten wij ons steunen? Op het grote denken van Mao Zedong en op
de wijsheid en de kracht van de massa's". Op vele plaatsen grepen slechte elementen de
macht, wie een omvergeworpen kommunistisch leider durfde te verdedigen, werd als
"contra-revolutionair" beschouwd; wie kritiek durfde uiten op de leiders van de Kulturele
Revolutie, werd beschouwd als een aanhanger van de kapitalistische weg. Vele mensen
die in het begin aktief aan de Kulturele Revolutie deelnamen, trokken zich terug omdat ze
meenden dat haar methodes de socialistische demokratie radbraakten.
Ten vierde heeft de Kulturele Revolutie geen enkel probleem opgelost maar alleen chaos
en wanorde gezaaid in de partij en in de bestuurslichamen. In de circulaire van 16 mei
werd de Kulturele Revolutie beschouwd als "een strijd tot ter dood". Zij heeft veel
vernieling aangericht maar heeft geen alternatief weten uit te bouwen.
Mao's verdienste tijdens de Kulturel Revolutie
Voor alle zo juist beschreven fouten, wordt Mao Zedong aangeduid als de
hoofdverantwoordelijke.
Maar, zo stelt de tekst: "Deze zware gauchistische fout werd begaan door een groot
proletarisch revolutionair". In een voorbereidend dokument schreef Huan Kecheng :
"Ondanks zijn hoge leeftijd, koesterde voorzitter Mao grote ambities en hij probeerde voor
zijn dood een werk te volbrengen dat men maar zal kunnen voltooien in meerdere
honderden jaren. Men moet oog heben voor de eerlijke wil van voorzitter Mao om de
revolutionaire zaak van het volk tot een goed einde te brengen" (Beijing Information 17.'
81)
Het dokument van de Chinese Kommunistische Partij wijst er met nadruk op dat Mao
Zedong tijdens de laatste tien jaar van zijn leven ook heel wat positieve zaken heeft
gedaan. "Kameraad Mao Zedong had een voortdurende aandacht besteed aan het
verbeteren van de onvolkomenheden in het leven van de partij en van de staat". "Terwijl
hij ernstige fouten maakte, riep hij de hele partij herhaaldelijk op om ernstig de werken van
Marx, Engels, Lenin en Stalin te studeren, in de ovenuiging dat zijn theorie en praktijk
marxistisch waren en noodzakelijk om de diktatuur van het proletariaat te versterken.
Daarin ligt zijn tragedie. Terwijl hij globaal gezien volhardde in de fouten van de Kulturele
Revolutie, heeft hij in konkrete gevallen bepaalde fouten gestopt en verbeterd. Hij heeft
ook leidende kaders van de partij en gekende niet-kommunistische personaliteiten
beschermd. Dit heeft het mogelijk gemaakt dat bepaalde verantwoordelijke kaders
terugkeerden op belangrijke leidende posities. Hij leidde de strijd om de contra-
revolutionaire kliek van Lin Biao uit te schakelen. Hij leverde strenge kritiek aan het adres
van Jian Tsing en Tchang Tchouen Kiao en anderen, hij droeg in grote mate bij tot hun
ontmaskering en belette hen op die manier om hun ambities te verwezenlijken en de
hoogste leiding in beslag te nemen.
Dat alles heeft later een groot belang gehad, daar het de vernietiging van de Bende van
Vier door onze partij heeft vergemakkelijkt. Tijdens de laatste jaren van zijn leven heeft hij

18
zich altijd waakzaam ingespannen om de veiligheid van ons land te vrijwaren, hij hield
stand tegenover de druk van het sociaal-imperialisme, paste een juiste buitenlandse
politiek toe en leverde zonder voorbehoud hulp en steun aan de juiste strijd van alle
volkeren. Hij bepaalde de juiste strategie van de verdeling van de drie werelden en hij
formuleerde het belangrijke koncept dat ons land nooit naar hegemonie zal streven.
Tijdens de "Kulturele Revolutie" is onze Panij niet vernietigd geworden en zij is er zelfs in
geslaagd haar samenhang te bewaren".
"De grondslagen van ons socialistisch systeem hebben we kunnen bewaren en we
hebben de ekonomische opbouw van het socialisme kunnen voortzetten. Ons land heeft
zijn eenheid weten te bewaren en oefent een grote invloed uit op het internationale vlak. Al
deze belangrijke feiten zijn onafscheidelijk verbonden met de aanzienlijke rol die
kameraad Mao Zedong heeft gespeeld".
Schade van de Kulturele Revolutie in zekere mate beperkt
Bij de beschrijving van het verloop van de Kulturele Revolutie, wordt er nadrukkelijk op
gewezen dat er een voortdurende strijd heeft plaats gevonden tussen de gauchistische lijn
van Mao Zedong en de meer korrekte marxistisch leninistische standpunten van andere
kaders.
Vooral de rol van Chou Enlai wordt in het licht gesteld. Van hem wordt gezegd dat hij zicht
inspande om "de schade veroorzaakt door de Kulturele Revolutie zoveel mogelijk te
beperken". Er valt inderdaad heel wat te zeggen voor deze stelling. Het is daarbij
interessant de "Beslissing over de Grote Proletarische Kulturele Revolutie" van 8 augustus
1966 door te nemen. De tekst is duidelijk een kompromis tussen twee tegengestelde
lijnen, hij bevat heel wat stellingen die elkaar direkt tegenspreken.
Tegen de eenzijdige negatieve beoordeling van wat in China gebeurde tussen '66 en '76,
stelt de partijdokument : "De strijd die de partij en het volk hebben geleverd gedurende de
"Kulturele Revolutie" tegen de gauchistische fouten en tegen de contra-revolutionaire
klieken van Lin Biao en Jian Tsin, kenden moeilijkheden en wisselvalligheden maar hij
heeft nooit opgehouden". "Dankzij deze strijd (. .. ) hebben wij de vernieling veroorzaakt
door de "Kulturele Revolutie" in zekere mate kunnen beperken. Onze nationale ekonomie
heeft vooruitgang geboekt, hoewel de verliezen aanzienlijk waren. De produktie van graan
is regelmatig omhoog gegaan. Belangrijke verwezenlijkingen werden tot stand gebracht op
het domein van industrie en vervoer, basis-konstruktie, wetenschap en techniek". Dit klinkt
in elk geval anders dan het overtrokken: "Onze ekonomie stond op de rand van de
ineenstorting". Het dokument ziet duidelijk de ernst van de gemaakte fouten onder ogen,
maar het wil geen voedsel geven aan allerlei anti-socialistische stromingen die te keer
gaan tegen "de periode van zwarte fascistische diktatuur".
Het dokument stelt terecht: "De partij, de volksrnacht, het volksleger en geheel onze
maatschappij zijn niet van natuur veranderd".
LUDO MARTENS

19
Chinese Kommunistische Partij maakt bilan op van 30 jaar beleid
De socialistische modernisering
(Konkreet m.28 - 12 augustus 1981)
Eerlijk en openhartig. Dat zijn twee kenmerken van het bilan dat de Chinese
Kommunistische partij van haar werk sinds 1949 maakte. Wij zijn ver van de vaak holle
triomf-kreten uit de Kulturele Revolutie. Met harde feiten wordt aangetoond dat het
socialisme in China zijn superioriteit heeft bewezen. Maar de schaduwzijden worden niet
ontkend. Er wordt precies aangegeven welke vergissingen Mao Zedong heeft begaan. En
het hele Centrale Komitee erkent een medeverantwoordelijkheid voor vele van diens
fouten. Ook bepaalde maatregelen door de partij genomen na de val van de Bende van
Vier, worden kritisch doorgelicht. Waarom een dergelijk bilan? Om een klimaat te bereiken
waarin de gehele Chinese bevolking haar betrachtingen en haar krachten koncentreert op
een gezamenlijk doel: "geleidelijk ons land omvormen tot een machtige socialistische staat
met een hoge graad aan demokratie en een hoogstaande beschaving, uitgerust met een
moderne landbouw, industrie, nationale verdediging, wetenschap en techniek". Opvallend
aan deze definitie, is dat zij de "vier moderniseringen" verbindt met de begrippen
demokratie en socialistische beschaving. In het Westen werd vaak beweerd dat de
modernisering van China's ekonomie gepaard zou gaan met een geleidelijke overgang
naar kapitalistische verhoudingen. Daarom onderstreept de Chinese Partij dat de
modernisering gebeurt "op basis van het behoud van de vier fundamentele beginselen :
stevig vasthouden aan de socialistische weg, aan de diktatuur van volksdemodratie, 't is te
zeggen aan de diktatuur van het proletariaat, aan de leiding uitgeoefend door de
Kommunistische Partij en aan het marxisme-leninisme en het denken van Mao Zedong".
Bevestiging van Mao's ekonomische principes
De resolutie spreekt de mening uit dat de opvaningen die Mao tussen '49 en '66 uitwerkte
over de ekonomische opbouw van China, grotendeels juist waren; de belangrijkste
positieve ervaring waarop de partij thans haar ekonomische politiek baseert, werden toen
opgedaan. De resolutie herneemt dan ook de belangrijkste ekonomische principes die
Mao in die periode vastlegde.
Het is nuttig erop te wijzen dat Mao zijn principes neerschreef op basis van de eigen
Chinese ervaring maar ook van een kritische studie van het werk van Stalin. In '58-'59
maakte Mao studienota's en aantekeningen bij Stalin's werk "De ekonomische problemen
van het socialisme in de USSR". Hij onderstreepte de vele korrekte thesissen, maar
formuleerde ook belangrijke kritieken. Mao noteerde onder meer het volgende : "De
fundamentele fout van Stalin komt voort uit het feit dat hij geen vertrouwen had in de
boeren". "Wat betreft de problemen van de zware industrie, de lichte industrie en de
landbouw, heeft de Sovjet-Unie nauwelijks aandacht besteed aan de twee laatste. Zij heeft
daar ook de gevolgen van moeten dragen. Verder zijn de verhoudingen tussen de direk.te
belangen en de belangen op lange termijn, slecht geregeld in de Sovjet-Unie".
"In de Sovjet-Unie is er geen gelijktijdige ontwikkeling van de grote, middelgrote en kleine
ondernemingen noch van de streken en de centrale macht of van de industrie en de
landbouw. In al die domeinen lopen de Sovjets niet op twee benen". "Voor hen is de
techniek beslissend in alles. Zij leggen de nadruk op "expert" en niet op "rood", op de
kaders en niet de massa's". i

20
Al deze "maoïstische" principes werden in de huidige resolutie van de Chinese KP
bekrachtigd. Diegenen die verkondigen dat China nu wel snel de weg van de Sovjet-Unie
zal opgaan, hebben er weinig grond onder de voeten.
Het is opvallend dat het kreatief werk van Mao Zedong op ekonomisch gebied van voor '66
en grotendeels van voor '58 dateert. Tijdens de kulturele revolutie werd vooral Mao's werk
"Over de juiste oplossing van de tegenstellingen onder het volk" gepromoot. Het
verscheen in '57. Maar het is erg bizar om vast te stellen dat heel wat principes uit dat
werk tijdens die tien beroerde jaren werden met de voeten getreden.
Wat is de hoofd tegenstelling in China?
Uit de ervaring sinds '49 leidt de Chinese KP drie fundamentele principes af voor de
ekonomische opbouw. "Na de voltooiing, voor het essentiële, van de socialistische
omvorming, was de belangrijkste tegenstelling die door ons land moest worden opgelost,
de tegenstelling tussen de stijgende materiële en kulturele noden van het volk en de
achterlijke toestand van de sociale produktie. De partij en de staat hadden dus hun
aktiviteiten voornamelijk moeten wijden aan de socialistische modernisering, met de
ekonomische opbouw als spil; zij moesten een grote ontplooiing verzekeren van de
produktiekrachten van de maatschappij en op die basis geleidelijk het materiële en
kulturele leven van het volk verbeteren".
Mao Zedong heeft deze stelling bekampt en gesteld dat de tegenstelling tussen
proletariaat en bourgeoisie de hoofdtegenstelling is onder het socialisme. Zijn argumenten
zijn echter weinig afdoende gebleken. Waarom hebben de Chinese arbeiders en boeren
gewapende klassenstrijd gevoerd? Om het imperialisme en feodalisme omver te werpen
en om de produktiekrachten in China snel te ontwikkelen in dienst van de belangen van
het volk. Na de revolutie werd klassenstrijd gevoerd om met vreedzame middelen de
ekonomische macht van de nationale bourgeoisie uit te schakelen. Maar eenmaal het
socialistische systeem stevig is gevestigd en de burgerlijke elementen onderdrukt zijn, kan
men dan nog stellen dat de hoofdzaak de strijd tegen de bourgeoisie is?
Lenin was van mening dat de hoofdtaak van het nieuwe sociale systeem erin bestond de
produktiekrachten snel te ontwikkelen. Dit neemt niet weg dat de klassenstrijd en de
politieke strijd een rol blijven spelen en op bepaalde momenten zelfs beslissend kunnen
zijn. Toen Trotsky en Boekharine zware fouten begingen bij de aanpak van de vakbonden,
stelde Lenin : "Ik heb altijd de wens uitgedrukt dat we ons minder zouden bezighouden
met politiek en meer met ekonomie. Maar het is niet moeilijk te begrijpen dat deze wensen
maar werkelijkheid kunnen worden, wanneer er geen politieke gevaren of geen politiek
fouten voorkomen".
"Zonder een juiste politieke positie kan een bepaalde klasse haar macht niet in stand
houden en bijgevolg kan zij ook haar taak in de produktie niet meer volbrengen". (Lenin
deel 32, p.83-85)
De Chinese partij stelt dat haar aandacht in de toekomst nooit meer mag worden afgeleid
van de socialistische modernisering, tenzij in geval van vreemde invasie. Hoewel dit in
weze juist is, lijkt het toch te ongenuanceerd.
Kollektief werk en individuele bedrijvigheid
"De veranderingen in de socialistische produktieverhoudingenii
en de verbetering van
deze verhoudingen moeten aangepast zijn aan het niveau van de produktiekrachten en

21
moeten de produktie begunstigen. De staatsekonomie en de kollektieve ekonomie van de
werkers die binnen zekere limieten mag bestaan, vormt een noodzakelijke aanvulling, bij
de ekonomie gebaseerd op het gemeenschappelijk bezit. Het is noodzakelijk om
specifieke systemen van bestuur en van verdeling uit te werken, aangepast aan de
verschillende sektoren van de ekonomie. Het is noodzakelijk dat we een geplande
ekonomie hebben, terwijl we terzelfdertijd, als secundair hulpmiddel, de regelende rol van
de marKt laten spelen". In deze vragen heeft China over het algemeen een meer
behoudzame en korrekte politiek gevolgd dan de Sovjet-Unie in Stalin’s tijd. Toch werden
fouten gemaakt doordat men te snel wilde vooruitgaan. In bepaalde sektoren met weinig
ontwikkelde produktiekrachten, werd te snel het kollektief bezit van de produktiemiddelen
ingevoerd. Dit remde de ontwikkeling van de produktie in plaats van ze te versnellen.
Daarom laat men nu in China binnen bepaalde grenzen opnieuw individuele bedrijvigheid
toe in de sektoren van handel, ambachten en diensten. De oprichting van bedrijven in
koöperatief bezit, wordt aangemoedigd. Bij de boeren blijft het werk in de kollektieve
produktie centraal; maar daarna kunnen zij ook produceren op hun individueel stukje
grond en artisanale produktie verrichten
Ook op het gebied van de verdeling worden gauchistische fouten rechtgetrokken. Zekere
verschillen inzake beloning worden ingevoerd volgens het principe : aan iedereen volgens
zijn gepresteerde arbeid. Tijdens de Kulturele Revolutie oordeelde men dat als deze
maatregelen een bron waren van heropleving van kapitalisme. In feite zijn deze
maatregelen onvermijdelijk omdat ze beantwoorden aan de huidige stand van een deel
van de produktiekrachten. Natuurlijk moet de staat ervoor zorgen dat het geheel in
socialistische richting evolueert.
Tegen overhaasting en ondoordachte beslissingen
Een derde principe wordt als volgt geformullerd : "In de socialistische ekonomische
opbouw moeten wij krachtige inspanningen leveren om op een methodische manier, stap
voor stap, de doelstellingen van de modernisering te verwezenlijken, rekening houdend
met de omstandigheden en de bronnen van ons land". "Wij moeten een wetenschappelijke
houding aannemen, de toestand grondig kennen en analyseren, aandachtig luisteren naar
de meningen van de kaders, van de massa 's en van de specialisten en zoveel mogelijk
rekening houden met de objektieve wetten van de ekonomie en de natuur".
De resolutie spreekt de mening uit dat tegen deze regels ernstige fouten werden gemaakt
door Mao en door de partijleiding vanaf de Grote Sprong Voorwaarts in '58. Men wilde al
te snel successen behalen, men bouwde zijn politiek al te zeer op de subjektieve
verlangens en de wil van de partij en de massa's zonder voldoende materialistische studie
en enquête, zonder de plannen eerst uit te proberen op beperkte schaal.
De resolutie onderstreept dat de ekonomische opbouw maar succesrijk kan vorderen,
wanneer de kaders en de massa's een dialektisch materialistische werKstijl ontwikkelen.
Er zijn immers zeer veel onopgeloste en nieuwe problemen. Men moet voortdurend het
bilan maken van de praktische ervaring, de maatregelen die geen voldoening geven
veranderen en de uitgewerKte politiek bijsturen en korrigeren.
LUDO MARTENS

22
Chinese Kommunistische Partij maakt bilan op van haar beleid
Bestaat er nog klassenstrijd in China?
(Konkreet nr 31 - 2 september 1981)
"De socialistische maatschappij strekt zich uit over een tamelijk lange historische periode
waarin de klassen, de klassentegenstellingen en de klassenstrijd alsook de strijd tussen
de kapitalistische en de socialistische weg en het gevaar van een kapitalistisch herstel
blijven bestaan. Men moet begrijpen dat deze strijd lang en komplex zal zijn, dubbel
waakzaam zijn en de socialistische opvoeding voortzetten."
In deze paar zinnen borstelde Mao zijn bilan van het verval dat in de Sovjetunie is
ingetreden. Velen beschouwen deze theorie over het voortzetten van de klassenstrijd
onder het socialisme als de belangrijkste bijdrage van Mao.
De Resolutie van de zesde zitting van het Centraal Komitee van de Chinese
Kommunistische Partij stelt nu dat deze theorie van Mao Zedong "een vergissing" was. Op
het eerste gezicht een ingrijpende wijziging in politiek.
De draagwijdte van deze uitspraak wordt echter onmiddellijk fel beperkt. Tijdens de
Kulturele Revolutie gaf men aan het ordewoord: voortzetting van de revolutie onder de
diktatuur van het proletariaat "een specifieke betekenis" die erin bestond "op te roepen tot
het omverwerpen van een klasse door een andere klasse". Wat wordt afgewezen is de
uiterst-linkse lijn van de Kulturele Revolutie die een hele groep van partij
verantwoordelijken wou neerslaan.
De resolutie spreekt de bewering tegen dat China niet langer erkent dat er nog klassen en
klassenstrijd bestaat. "De klassenstrijd is niet langer de belangrijkste tegenstelling na de
uitschakeling van de uitbuitende klassen als klasse. Maar gezien de nationale en
internationale faktoren zal de klassenstrijd lange tijd binnen bepaalde perken blijven
bestaan en hij zou zelfs in bepaalde ' omstandigheden scherp kunnen worden."
"Het is nodig dat wij heel waakzaam blijven voor de sabotage-aktiviteiteft van alle
elementen die vijandelijk staan tegenover het socialisme en we moeten een doeltreffende
strijd tegen hen voeren op het terrein van de politiek, de ekonomie, de ideologie en de
kultuur alsook in het sociale leven."
In december '78 werd een kritiekbeweging geopend tegen het dogmatisme en tegen de
personenkultus van Mao. De partij ging dichter aansluiten bij de konkrete problemen en
durfde nieuwe wegen te openen. Er ontstonden echter ook rechtse tendenzen in het land
die tijdig werden aangepakt. "Het politiek bureau stelde de historische taak om de
ondermijnende invloed van de burgerlijke ideologie te bestrijden en om de schadelijke
invloed van de feodale overblijfselen op politiek en ideologisch gebied uit te schakelen."
Vier maand later werd besloten het politiek en ideologisch werk van de partij te versterken
en grote inspanningen te leveren om een socialistische geestelijke beschaving uit te
bouwen.
Naar onze mening levert de Chinese Partij thans terecht kritiek op een uiterst linkse
opvatting van het voortzetten van de klassenstrijd die tien jaar lang tot chaos en anarchie
heeft geleid. Terzelfdenijd grijpt de Chinese Partij daadwerkelijk naar het wapen van de

23
klassenstrijd, wanneer zich rechtse krachten in China tegen het socialisme verzetten. De
partij heeft echter nog geen samenhangende theorie weten uit te werken over de manier
waarop klassenstrijd onder het socialisme moet gevoerd worden. Tekenend is dat de
resolutie verwijst naar het klassieke werk van Mao "Over de juiste oplossing van de
tegenstellingen onder het volk" uit '57. Datzelfde werk werd in '69 op het negende kongres
aangeprezen als de theoretische grondslag van de Kulturele Revolutie ...
Wat met de strijd tegen het revisionisme?
Het komt ons voor dat ook in het vraagstuk van het revisionisme en het gevaar van
kapitalistisch herstel, de Chinese partijleiding nog niet tot een eenstemmig oordeel is
gekomen. De resolutie gaat volledig voorbij aan de strijd die Mao Zedong en de hele
Chinese partijleiding heeft gevoerd tegen het moderne revisionisme. Nadat Kroetsjev het
marxisme-leninisme volledig had verloochend is een groot deel van de kommunistische
wereldbeweging ineengestort. Vele partijen zijn overgelopen naar de burgerij en hebben
de socialistische revolutie uit hun programma geschrapt.
In de Sovjetunie en de meeste Oosteuropese landen werden stapsgewijs opnieuw
kapitalistische strukturen ingevoerd. Dit is de grootste nederlaag die de proletarische
wereldbeweging ooit heeft geleden.
Het is een historische verdienste van Mao Zedong dat hij de strijd tegen het revisionisme
heeft aangewezen als een vitale taak voor alle echte marxist-leninisten. Mao zelf heeft
deze taak met een grote revolutionaire bezieling aangepakt. Onder zijn leiding werd de
tekst opgesteld: "Het pseudokommunisme van Kroetsjev en de historische lessen die het
aan de wereld geeft" .
Dit werk blijft een belangrijke mijlpaal in de strijd tegen het revisonisme. Het heeft
ongetwijfeld ook zijn beperkingen: het is voornamelijk een principiële weerlegging van
Kroetsjev's theorieën terwijl de konkrete analyse van het verwordingsproces in de
Sovjetunie nog weinig is uitgewerkt. Een aantal kritieken zijn eenzijdig en overhaast.
Mao heeft ook voor China het probleem van het revisonisme gesteld, maar bij de aanpak
heeft hij zware linkse vergissingen begaan. Zwijgen over het probleem van het
revisionisme kan echter al evenmin tot een korrekte oplossing leiden.
Het gevaar voor revisionisme en kapitalistisch herstel bestaat objektief en de huidige
Chinese leiding zal in de toekomst worden beoordeeld op basis van de oplossing die zij
heeft weten uit te werken.
Waar zit het gevaar van revisionisme in China ?
In het werk dat de Chinese Partij de laatste jaren verrichtte, zien we een aantal belangrijke
elementen voor een koherente strategie van strijd tegen revisionisme en kapitalistisch
herstel.
Vooreerst zal de modernisering van China, de snelle ontwikkeling van de
produktiekrachten, het politieke en sociale leven sterk beïnvloeden. Vele feodale ideeën
en gewoonten bij de boeren kunnen maar afsterven door het gebruik van radio en TV, van
moderne kommunikatie en transport, door mechanisatie van de landbouw, door
veralgemening van wetenschappelijke vorming.

24
Vervolgens wordt de strijd tegen het bureaukratisme op een ernstige manier aangepakt.
Men zoekt nieuwe strukturen, systemen, reglementen die een afbouw van de bureaukratie
mogelijk maken en die efficiënte kontrole door het volk invoeren. Waarschijnlijk is de
bureaukratie van de staatsadministratie de machtigste faktor die in China in de richting van
een kapitalistisch herstel werkt. In zijn rapport voor het Chinese parlement zei Huo
Guofeng op 7 september '80 : "Tegenwoordig vormden de veralgemeende uitingen van
bureaukratisme in de regeringsorganismen op de verschillende niveau' s een zeer ernstig
probleem." "De bureaukratie heeft sinds lang hevige mistevredenheid veroorzaakt onder
de volksmassa's." In zijn rapport somt Hua een reeks praktische maatregelen op die thans
in toepassing worden gebracht.
Een derde punt: China heeft tweeduizend jaar feodaliteit achter de rug en de feodale
ideeën en gewoonten wegen nog zwaar op de schouders van het volk. Personenkultus,
onafzetbaameid, verwerven van privileges, gebruik van relaties, onderlinge bescherming
van de hooggeplaatsten, enz ... Deze kwalen kurmen niet afdoende worden bestreden
door chaotische massabewegingen zoals de Kulturele Revolutie. Het komt erop aan de
demokratische strukturen en organisatievonnen te vinden die aangepast zijn aan het
bewustzijnsniveau van de bevolking.
"Een fundamentele taak van socialistische revolutie bestaat erin geleidelijk een sterk
demokratisch, socialistisch politiek systeem te vestigen. Sinds de stichting van de
Volksrepubliek hebben wij geen aandacht besteed aan deze taak." Aldus de resolutie.
Hoe strijd voeren in China ?
De tekst roept verder op om "vastberaden de revolutionaire strijd voon te zetten op de
verschillende terreinen", maar het komt ons voor dat er geen klaarheid is over de
methodes om die strijd te voeren.
"Op geen enkele manier en op geen enkele plaats mag men opnieuw een chaotische
situatie laten ontstaan gelijkend aan die van de Kulturele Revolutie." "De revolutionaire
strijd onder het socialisme wordt niet verwezenlijkt doorheen gewelddadige
klassebotsingen en konflikten, maar dank zij het socialistisch systeem zelf, onder een
methodische en geordende leiding."
Deze stelling is in wezen juist, maar zij kan aanleiding geven tot een eenzijdigheid. Ook
Mao Zedong was van mening dat de massa's onder het socialisme hun problemen
meestal kunnen oplossen door zich te wenden tot de partij, tot de
staatsverantwoordelijken, tot de vakbonden. Maar Mao heeft terecht ook op het volgende
aspekt gewezen: "Indien er kaders zijn die in bureaukratie vervallen, de problemen van de
massa's niet oplossen, hen aanvallen en tyranniseren en die blijven weigeren hun fouten
te verbeteren, dan zullen de massa's gelijk hebben hen uit hun funkties te ontslaan." "De
boeren zullen met hun draagjukken zwaaien, de arbeiders betogen en de studenten zullen
beroering verwekken. Wanneer zo'n incidenten zich voordoen, moet men ze voornamelijk
als een goede zaak beschouwen, dat is mijn mening." (1956, Deel V, blz. 372)
LUDO MARTENS

25
Hoe het proletarisch internationalisme toepassen?
Het proletarisch internationalisme, de solidariteit onder de socialistische en revolutionaire
krachten van de hele wereld, is een wezenlijk beginsel.
Maar het is ook in naam van de steun aan links, dat het Russisch imperialisme zich in
steeds meer landen inplant. Wie de Russische militaire expansie en inmenging
bekritiseert, krijgt te horen dat hij verraad pleegt aan het internationalisme. De resolutie
van de Chinese Kommunistische Partij roept dan ook terecht een aantal wezenlijke
stellingen van het proletarisch internationalisme in herinnering.
"De proletarische revolutie is een internationalistisch werk dat wederzijdse bijstand vereist
onder de arbeiders van alle landen. Maar om deze zaak te doen zegevieren, moet het
proletariaat van elk land voor alles steunen op zijn eigen land en op de inspanningen van
de revolutionaire krachten en van de volksmassa 's van zijn land, het moet de algemene
beginselen van het marxisme-leninisme verbinden met de konkrete praktijk van zijn eigen
revolutie en goed de taken van de revolutie in eigen land volbrengen." "Wij zijn voor het
vreedzaam samenbestaan, de gelijkheid en de hulp tussen de volkeren. Terwijl wij onze
eigen onafhankelijkheid vrijwaren, respekteren wij het recht van de andere volkeren op
onafhankelijkheid. De weg van de revolutie en de opbouw die beantwoordt aan de
specifieke kenmerken van een land, moet worden ontdekt, ontworpen en bepaald door het
volk van dat land; niemand heeft het recht zijn gezichtspunten aan anderen op te dringen.
Alleen door zo te handelen, brengen wij een echt internationalistische praktijk: anders zou
het slechts hegemonisme zijn."
China levert als socialistische staat een enorme bijdrage tot de revolutionaire
wereldbeweging. Door met sukses haar socialistische ekonomie op te bouwen, toont
China een uitweg voor het grootste deel van de mensheid dat in de Derde Wereld leeft.
Door steun en hulp te verlenen aan de landen van de Derde Wereld, helpt China de anti-
imperialistische bewegingen in die landen versterken. Door een korrekte en soepele
politiek van eenheidsfront helpt China de Russische expansie indijken en levert een
essentiële bijdrage tot het bewaren van de wereldvrede.
Een kommunistische partij die aan de macht is, bedient zich van twee verschillende
instrumenten en werkt op twee verschillende terreinen bij het toepassen van het
internationalisme: de socialistische staat handelt op het terrein van de internationale
betrekkingen tussen staten en de kommunistische partij treedt op binnen de
kommunistische wereldbeweging.
In de resolutie handelt de Chinese Partij alleen over de manier waarop de Chinese staat
het proletarisch internationalisme in toepassing brengt.
In een bilan van 32 jaar werking van de partij, lijkt het ons noodzakelijk aan te geven hoe
de specifieke plichten van de partij als dusdanig, inzake proletarisch internationalisme,
werden vervuld.
Alle partijen moeten de beginselen van onafhankelijkheid, autonomie en niet-inmenging in
acht nemen. Maar alle partijen hebben tevens de plicht te werken aan de versterking van
de marxistisch-leninistische wereldbeweging, elkaar steun en bijstand te verlenen en te
leren van elkaars positieve en negatieve ervaringen. Elke partij moet haar bijdrage leveren
opdat de kommunistische wereldbeweging haar revolutionair karakter zou bewaren en
opdat zij zowel het revisionisme als het dogmatisme zou overwinnen.

26
Elke partij moet de massa's voortdurend opvoeden in de geest van het proletarisch
internationalisme. De resolutie stelt: "Wij moeten de dekadente burgerlijke ideologie en de
overblijfselen van de feodale ideologie bekampen ( ... ) en het patriottisme dat de
belangen van het vaderland boven alles stelt, in ere houden. "
Het socialistische patriottisme is ongetwijfeld een positieve faktor om de eenheid en
samenhorigheid van een socialistisch land te versterken. Maar het proletarisch
internationalisme betekent dat alle nationale belangen worden beoordeeld vanuit de
hogere algemene belangen van de internationale arbeidersbeweging en van de
revolutionaire wereldbeweging.
Op het einde van zijn leven huldigde Stalin de opvattingen dat de belangen van de
socialistische Sovjetunie boven alles moesten worden geplaatst en dit bracht hem tot
ernstige fouten.
LUDO MARTENS
i Mao Tse-Toung et la Construction du socialisme, Textes présentés par Hu Cbi-hsi. éd Seuil. p.40-41,46
ii Produktie-krachten: werktuigen, machines, techniekers en de mensen die ze bedienen. Produktie-
verhoudingen: de manier waarop het bezit van de produktie-middelen is geregeld, waarop de resultaten van
de produktie worden verdeeld, waarop de produktie wordt geleid en georganiseerd.

Referentie documenten over China. PVDA - 1980

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Referentie documenten over China. PVDA - 1980

Similar to Referentie documenten over China. PVDA - 1980 (20)

Referentie documenten over China. PVDA - 1980