SlideShare a Scribd company logo
Przepisy
sanitarno –
epidemiologiczne
w hotelu
i obiekcie SPA
Author: Krzysztof Maliński, www.dbamyobhp.pl
WYMAGANIA OGÓLNE
• Pracodawca jest odpowiedzialny za zgodną z
BHP budowę i utrzymanie obiektów
budowlanych w tym hotelowych.
• Za zgodność projektu obiektu z przepisami
BHP odpowiada rzeczoznawca BHP
• Uprawnienia rzeczoznawcy BHP mogą być
przyznane w obszarach: budownictwa
przemysłowego, ogólnego bez obiektów
ochrony zdrowia (m.in. Hotele), rolno-
spożywczego i specjalistycznego.
• Rzeczoznawca określa zgodność projektu
budowy lub przebudowy z przepisami BHP.
• Rzeczoznawca BHP musi przejść egzamin
przed komisją powołaną przez
Generalnego Inspektora Pracy. 5 letnie
doświadczenie w budowaniu,
projektowaniu itp.
• Odbiór budynku dokonywany jest przez
Sanepid, PIP, Straż Pożarną
Co to jest hotel?
• USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach
turystycznych o usługach hotelarskich oraz
usługach pilotów wycieczek i przewodników
turystycznych,
• Art. 35:hotele – obiekty posiadające co
najmniej 10 pokoi, w tym większość miejsc w
pokojach jedno- i dwuosobowych, świadczące
szeroki zakres usług związanych z pobytem
klientów;
• Art. 37: ustala się dla: hoteli, moteli i
pensjonatów – pięć kategorii oznaczonych
gwiazdkami;
Co to jest hotel?
• Art. 38. 1. Zaszeregowania obiektów
hotelarskich do poszczególnych rodzajów
dokonuje, kategorię nadaje oraz prowadzi ich
ewidencję marszałek województwa właściwy ze
względu na miejsce położenia obiektu
hotelarskiego,
• Art. 38. 4a. Marszałek województwa powołuje
zespół oceniający obiekty hotelarskie w
zakresie spełniania wymagań, o których mowa
w art. 35 ust. 1.
Co to jest hotel?
• W skład zespołu powołuje się przedstawicieli
marszałka województwa, ponadto mogą być
powołane:
1) osoby posiadające kwalifikacje zawodowe i
praktykę w świadczeniu usług hotelarskich lub
turystycznych, wskazane przez jednostki
samorządu gospodarczego i stowarzyszenia
działające w zakresie turystyki i hotelarstwa;
2) osoby będące przedstawicielami Państwowej
Straży Pożarnej, Państwowej Inspekcji
Sanitarnej, administracji architektoniczno-
budowlanej i nadzoru budowlanego.
Co to jest hotel?
• Art. 39. 1. Przed rozpoczęciem świadczenia
usług hotelarskich w obiekcie hotelarskim, o
którym mowa w art. 35 ust. 1, przedsiębiorca
jest obowiązany uzyskać zaszeregowanie tego
obiektu do odpowiedniego rodzaju i kategorii.
• Art. 39. 2. W razie rozpoczęcia świadczenia
usług w obiekcie hotelarskim, który posiada
zaszeregowanie, o którym mowa w ust. 1,
przedsiębiorca jest obowiązany wystąpić do
właściwego marszałka województwa o
potwierdzenie lub zmianę dotychczasowego
zaszeregowania.
Co to jest hotel?
• Art.39.4. Przedsiębiorcy świadczący usługi
hotelarskie w obiektach, o których mowa w art.
35, mają obowiązek informowania właściwego
organu o okolicznościach powodujących zmianę
rodzaju lub kategorii obiektu hotelarskiego oraz
o zakończeniu świadczenia usług hotelarskich.
• Art. 45. Minister właściwy do spraw turystyki,
w drodze rozporządzenia, określa wymagania
dla poszczególnych rodzajów i kategorii
obiektów hotelarskich co do wyposażenia oraz
zakresu świadczonych usług, w tym usług
gastronomicznych, oraz warunki dopuszczenia
odstępstw od tych wymagań.
Co to jest hotel?
• Art.39.4. Przedsiębiorcy świadczący usługi
hotelarskie w obiektach, o których mowa w art.
35, mają obowiązek informowania właściwego
organu o okolicznościach powodujących zmianę
rodzaju lub kategorii obiektu hotelarskiego oraz
o zakończeniu świadczenia usług hotelarskich.
• Art. 45. Minister właściwy do spraw turystyki,
w drodze rozporządzenia, określa wymagania
dla poszczególnych rodzajów i kategorii
obiektów hotelarskich co do wyposażenia oraz
zakresu świadczonych usług, w tym usług
gastronomicznych, oraz warunki dopuszczenia
odstępstw od tych wymagań.
BHP w hotelu
• Spełnianie w obiektach hotelarskich wymagań
określonych w art. 35 ustawy z dnia 29 sierpnia
1997 r. o usługach turystycznych dokumentuje
się w zakresie wymagań:
1) budowlanych: decyzją o pozwoleniu na budowę
oraz dla wszystkich obiektów — książka obiektu
z wpisami potwierdzającymi przeprowadzenie
okresowych kontroli
2) przeciwpożarowych — opinią właściwej
komendy Państwowej Straży Pożarnej,
3) sanitarnych — opinią państwowego
powiatowego inspektora sanitarnego.
Kontrola hotelu
• Kwestię kontroli obiektów hotelowych
określa rozporządzenie z dnia 19 sierpnia
2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i
innych obiektów, w których są świadczone
usługi hotelarskie
Kontrola hotelu
• Organy uprawnione do kontroli obiektów w
zakresie spełniania wymagań co do
wyposażenia i świadczonych usług dokonują
kontroli w każdym czasie:
1) z urzędu — jeżeli jest to uzasadnione
informacjami o zmianie warunków działania lub
naruszenia wymagań;
2) na wniosek przedsiębiorcy, stowarzyszenia
działającego w zakresie turystyki i hotelarstwa
lub stowarzyszenia reprezentującego interesy
konsumentów.
Kontrola hotelu
• Wojewoda dokonuje z urzędu okresowych
kontroli obiektów hotelarskich w zakresie
spełniania wymagań co do wyposażenia i
świadczonych usług nie rzadziej niż co trzy lata.
• Organ prowadzący ewidencję dokonuje z
urzędu wykreślenia obiektu z ewidencji, jeżeli
obiekt przestał spełniać wymagania sanitarne
lub przeciwpożarowe lub inne, określone
odrębnymi przepisami;
Maszyny w hotelu
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21
października 2008 w sprawie zasadniczych
wymagań dla maszyn definiuje pojęcie maszyny
jako:
• zespół wyposażony lub który można wyposażyć
w mechanizm napędowy inny niż bezpośrednio
wykorzystujący siłę mięśni ludzkich lub
zwierzęcych, składający się ze sprzężonych
części lub elementów, z których przynajmniej
jedna jest ruchoma, podłączonych w całości
mającą konkretne zastosowanie
Maszyny w hotelu
• Należy zwrócić szczególną uwagę na to, aby:
1) maszyna nie mogła uruchomić się
nieoczekiwanie;
2) parametry maszyny nie mogły zmieniać się w
sposób niekontrolowany, jeżeli taka zmiana
może prowadzić do sytuacji niebezpiecznych;
3) po wydaniu polecenia zatrzymania, maszyna
się zatrzymała;
4) żadna ruchoma część maszyny ani element
zamocowany w maszynie nie mogły odpaść lub
zostać wyrzucone;
Maszyny w hotelu
• Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra
Gospodarki z dnia 30 października 2002 w
sprawie minimalnych wymagań dotyczących
BHP w zakresie użytkowania maszyn przez
pracowników podczas pracy pracodawca
powinien zapewnić pracownikom dostęp do
informacji, w tym pisemnych instrukcji
dotyczących użytkowania maszyn
Maszyny mające kontakt
z żywnością
Zasadnicze wymagania w zakresie BHP dotyczące
maszyn do kontaktu z artykułami spożywczymi:
•Część maszyny stykająca się z produktem musi
być łatwa do czyszczenia, dezynfekcji, o gładkich
powierzchniach, bez szczelin, wgłębień, krawędzi
w połączeniach
•Ciecze, gazy, aerozole do dezynfekcji ,
czyszczenia maszyn muszą być łatwe do
całkowitego czyszczenia
Maszyny mające kontakt
z żywnością
Zasadnicze wymagania w zakresie BHP dotyczące
maszyn do kontaktu z artykułami spożywczymi:
•Budowa maszyny musi zapobiegać przeciekaniu
•Żadne substancje nie mogą wchodzić w kontakt z
artykułami spożywczymi, farmaceutycznymi,
kosmetycznymi
•Czyszczenie, dezynfekcja i płukanie muszą być
opisane w instrukcji
Windy w hotelu
Najczęściej występującymi w hotelarstwie
maszynami są windy. Winda jest urządzeniem
transportu Bliskiego (UTB)
•Badanie jednostki dozoru technicznego
poprzedza wydanie decyzji o dopuszczeniu do
eksploatacji (dokumentacja, stan techniczny i
oznakowanie, zgodność z dokumentacją)
•Badanie odbiorcze: gdy urządzenie montowane
jest lub wprowadzane do obrotu po raz pierwszy
Windy w hotelu
• UTB powinny być eksploatowane zgodnie z
instrukcją
• Każde urządzenie UTB powinno mieć dzienniki
konserwacji
• Sprawdzenie rezystancji uziemień roboczych
oraz skuteczność ochrony pożarowej: 1 raz w
roku, jeżeli są warunki dużej wilgotności,
gorąca.
Bieżące utrzymanie
hotelu
• Art. 61. Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo
budowlane doprecyzowuje, że Właściciel lub
zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany
zapewnić, dochowując należytej staranności,
bezpieczne użytkowanie obiektu w razie
wystąpienia czynników zewnętrznych
odziaływujących na obiekt, związanych z
działaniem człowieka lub sił natury,
Bieżące utrzymanie
hotelu
• takich jak: wyładowania atmosferyczne,
wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne
opady atmosferyczne, osuwiska ziemi, zjawiska
lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i
zbiornikach wodnych, pożary lub powodzie, w
wyniku których następuje uszkodzenie obiektu
budowlanego lub bezpośrednie zagrożenie
takim uszkodzeniem, mogące spowodować
zagrożenie życia lub zdrowia ludzi,
bezpieczeństwa mienia lub środowiska.
Kontrole hoteli
• Obiekty budowlane powinny być w czasie ich
użytkowania poddawane przez właściciela lub
zarządcę kontroli:
1) okresowej, co najmniej raz w roku, polegającej
na sprawdzeniu stanu technicznego:
a) elementów budynku, budowli i instalacji
narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne
i niszczące działania czynników występujących
podczas użytkowania obiektu,
b) instalacji i urządzeń służących ochronie
środowiska,
Kontrole hoteli
c) instalacji gazowych oraz przewodów
kominowych (dymowych, spalinowych i
wentylacyjnych);
2) okresowej, co najmniej raz na 5 lat, polegającej
na sprawdzeniu stanu technicznego i przydatności
do użytkowania obiektu budowlanego, estetyki
obiektu budowlanego oraz jego otoczenia; kontrolą
tą powinno być objęte również badanie instalacji
elektrycznej i piorunochronnej: sprawności
połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków
ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów
oraz uziemień instalacji i aparatów; (art. 61 pkt 2)
Kontrole hoteli
3) okresowej w zakresie, o którym mowa w pkt 1,
co najmniej dwa razy w roku, w terminach do 31
maja oraz do 30 listopada, w przypadku budynków
o powierzchni zabudowy przekraczającej 2000 m2
oraz innych obiektów budowlanych o powierzchni
dachu przekraczającej 1000 m2; osoba
dokonująca kontroli jest obowiązana bezzwłocznie
pisemnie zawiadomić organ nadzoru budowlanego
o przeprowadzonej kontroli;
4) bezpiecznego użytkowania obiektu każdorazowo
w przypadku wystąpienia okoliczności, o których
mowa w art. 61 pkt 2;
Ogólne wymogi
dotyczące pomieszczeń
higieniczno-sanitarnych
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12
kwietnia 2002 w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać
budynki i ich usytuowanie
Ogólne wymogi
dotyczące pomieszczeń
higieniczno-sanitarnych
• Pomieszczenia: szatnie, ustępy, umywalnie,
palarnie, jadalnie, pralnie, suszarnie
• Dbanie o bhp, jednakowa temperatura,
bezpieczne do nich dotarcie
• Minimalna wysokość 2,5m (łaźnie min. 3m),
materiały gładkie, nienasiąkalne i odporne na
działanie wilgoci. Na podłodze w umywalniach
podkładki izolujące.
Ogólne wymogi
dotyczące pomieszczeń
higieniczno-sanitarnych
• Jeżeli firma zatrudnia więcej niż 10
pracowników, to wymagane są osobne toalety
dla kobiet i mężczyzn
• Odzież przechowywana w osobnych szafkach
(poza pracownikami biurowymi)
Ogólne wymogi
dotyczące szatni
• W oddzielnych lub wydzielonych
pomieszczeniach, suche, ze światłem dziennym.
• Jeżeli szatnia jest w piwnicy, to musi posiadać
wentylację mechaniczną: 4 razy w ciągu
godziny wymiana powietrza.
• 50% miejsc w szatni musi być siedzących
• Szerokość przejścia min. 1,5m, między
szafkami i ścianą 1,1 m
Ogólne wymogi
dotyczące szatni
Szatnie – rodzaje
•Szatnie odzieży własnej pracowników
• W szafkach ubraniowych rozdział odzieży własnej i
roboczej
•Szatnie odzieży roboczej i ochronnej
•Szatnie podstawowe
•Szatnie przepustowe
•Odrębne szatnie przepustowe dla osób mających
kontakt z substancjami trującymi lub zakaźnymi
Umywalnie
i pomieszczenia
z natryskami
• Umywalki emaliowane lub z materiału
odpornego na korozję
• Przejście między umywalką a ścianą
przeciwległą min. 1,3m
• Przejście między umywalkami min. 2m
• Dla pracowników narażonych na brud: 1
umywalka na 5 pracowników, 1 natrysk na 8
pracowników
Umywalnie
i pomieszczenia
z natryskami
• Dla pracowników biurowych: 1 umywalka na 25
kobiet lub 30 mężczyzn
• Drzwi do pomieszczeń higieniczno-sanitarnych:
szerokość min. 0,8m, wysokość 2m, u dołu
otwór na dopływ powietrza min. 0,02m2.
• W budynkach użyteczności publicznej szerokość
drzwi min. 0,9m
• Kabina z natryskiem zamknięta: szerokość min.
0,9m, powierzchnia min. 1,5m2
Umywalnie
i pomieszczenia
z natryskami
• Kabina z natryskiem niezamknięta: szerokość
min. 0,9m, powierzchnia min. 0,9m2
• Kabina z natryskiem dla niepełnosprawnych:
szerokość min. 1,5m, powierzchnia min. 2,5m2
• Przejścia między 2 rzędami kabin min. 1,3m, a
kabiną i ścianą 0,9m
Umywalnie
i pomieszczenia
z natryskami
• Woda w natryskach musi spływać na ramiona
a nie na głowę
• Temperatura wody ciepłej: 35-400
C – w
przypadku centralnej regulacji lub zbiorowego
mieszania wody, lub 50-600
C – w przypadku
indywidualnego mieszania wody
Ustępy
• Położone nie dalej niż 75 m od stanowiska
pracy (50 m w przypadku
niepełnosprawnych), na otwartej przestrzeni
nie więcej niż 125m.
• Ustępy na każdym piętrze, gdzie pracuje min.
10 osób.
• Drzwi do ustępu muszą się otwierać
samoczynnie.
• Wymiana powietrza min. 50m3 na 1 miskę
ustępową i 25m3 na 1 pisuar
Ustępy
• Odległość między ustępami: min. 1,3m, a
między ustępem a usytuowanym naprzeciwko
pisuarem min. 2m.
• 1 ustęp i 1 pisuar na 30 mężczyzn
zatrudnionych na 1 zmianie
• 1 ustęp na 25 kobiet
• W ustępach ogólnodostępnych muszą być
przedsionki oddzielone ściankami pełnymi, o
wysokości do sufitu. Osobne ustępy damskie i
męskie.
Ustępy
• Szerokość drzwi do ustępu : min. 0,9m,
• Drzwi do kabin ustępowych otwierane na
zewnątrz, o szerokości min. 0,8m
• 1 umywalka na 3 miski ustępowe lub 3
pisuary
• Musi być zapewniona wentylacja:
mechaniczna lub grawitacyjna
Jadalnie
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z
12 kwietnia 2002 w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać
budynki i ich usytuowanie
oraz
• Rozporządzenie (WE) Nr 852-2004
PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z
dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie
higieny środków spożywczych Załącznik
nr 2
Jadalnie
• Obowiązkowe, gdy na jednej zmianie pracuje
min. 20 osób (nie dotyczy pracowników
biurowych)
• Zakaz palenia czytelnie oznakowany
• Miejsce siedzące na każdego pracownika
• 1 umywalka na min. 20 miejsc siedzących,
przy umywalce ręczniki jednorazowe lub
suszarka do rąk
• 1 zlewozmywak na 20 miejsc w jadalni
• Jadalnie mogą być wykorzystane jako
pomieszczenia do wypoczynku
Pralnie
• Obowiązkowe, gdy odzież jest mocno
ubrudzona, lub może stać się powodem
skażenia innej odzieży. Wówczas w
pomieszczeniu musi znajdować się urządzenie
do neutralizacji substancji i preparatów
niebezpiecznych
• W hotelach pralnie są często niezbędne, aby
sprostać zapotrzebowaniu na czystą bieliznę
(pościel, ręczniki)
• Osobne pomieszczenia na czystą oraz brudną
bieliznę
Pralnie
• Magazyn pościeli czystej zlokalizowany blisko
pralni, pościel składowana w higienicznych
warunkach na regałach
• Ciąg pralniczy od strony brudnej do strony
czystej
• Zapewnienie pracownikom w pomieszczeniach
do dozowania produktów do prania środków
ochrony indywidualnej
• Wszystkie produkty do prania muszą posiadać
karty charakterystyk, w których są opisane ich
właściwości i przeznaczenie
•Warunki zabezpieczenia
budynków przed
pożarem i wybuchem
• Konstrukcja budynku musi zapobiegać
rozprzestrzenianiu się ognia w budynku i na inne
budynki oraz umożliwić ewakuację ludzi i
bezpieczeństwo ekipy ratowniczej
• Budynki z uwagi na przeznaczenie i sposób
użytkowania dzieli się na:
ZL – mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i
użyteczności publicznej:
•Warunki zabezpieczenia
budynków przed
pożarem i wybuchem
ZL I – z pomieszczeniami na min. 50 osób
ZL II – dla osób z ograniczoną zdolnością poruszania
się (szpitale, żłobki, przedszkola)
ZL III – budynki użyteczności publicznej
ZL IV – budynki mieszkalne
ZL V – budynki zamieszkania zbiorowego (HOTELE)
PM – produkcyjne i magazynowe
IN – inwentarskie - hodowla inwentarza
Odporność pożarowa
budynków
• Odporność pożarową ustala się dla budynków
wielokondygnacyjnych z grupy ZL (hotel ZL V) i
PM
• A – najwyższa odporność pożarowa, a E
najniższa odporność pożarowa
• Gęstość obciążenia ogniowego strefy pożarowej
z budynku: Q=MJ/m2 ->energia cieplna przy
spalaniu materiałów cieplnych
Odporność pożarowa
budynków
• Odporność pożarową ustala się dla budynków
wielokondygnacyjnych z grupy ZL (hotel ZL V) i
PM
• A – najwyższa odporność pożarowa, a E
najniższa odporność pożarowa
• Gęstość obciążenia ogniowego strefy pożarowej
z budynku: Q=MJ/m2 ->energia cieplna przy
spalaniu materiałów cieplnych
Wymagania dotyczące
dróg i wyjść
ewakuacyjnych
• Drogi ewakuacyjne zamykane drzwiami
• Drzwi otwierana na zewnątrz (nie dotyczy
budynków wpisanych na listę zabytków)
• Zakaz blokowania drzwi rozsuwanych, w razie
pożaru muszą być otwierane samoczynnie
• Z pomieszczeń zagrożonych wybuchem do
przejść ewakuacyjnych przechodzi się przez
przedsionki przeciwpożarowe (1,4m x 1,4 m)
Wymagania dotyczące
dróg i wyjść
ewakuacyjnych
• Wysokość dróg ewakuacyjnych min. 2,2m
• Drabiny ewakuacyjne nie mogą być montowane
naprzeciwko świetlików lub okien
• Drabiny ewakuacyjne można stosować przy
ewakuacji maksymalnie 50 osób z wyższej
kondygnacji na dach kondygnacji położony
poniżej
Długość przejścia
ewakuacyjnego
• 40 metrów: w strefach pożarowych ZL (budynki
mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i
użyteczności publicznej)
• 75 metrów: w strefie pożarowej PM (budynki
produkcyjne i magazynowe) o gęstości
obciążenia ogniowego większej niż 500 MJ/m2
w
budynku z min. 2 kondygnacjami mniej niż 40
m: w strefach pożarowych PM
Szerokość przejścia
ewakuacyjnego
• Proporcjonalnie do liczby ewakuowanych:
0,6m na 100 osób, nie mniej niż 0,9 m
• Dla 3 osób - nie mniejsza niż 0,8m
Drzwi ewakuacyjne
• Proporcjonalnie do liczby ewakuowanych:
szerokość w świetle 0,6 m na 100 osób, nie
mniej niż 0,9 m. Drzwi dla 3 osób – szerokość w
świetle nie mniejsza niż 0,8m
• Drzwi ewakuacyjne powinny być otwierane na
zewnątrz pomieszczeń zagrożonych wybuchem
i/lub przeznaczonych do jednoczesnego
przebywania więcej niż 50 osób, lub 6 osób z
ograniczoną zdolnością poruszania się
Drzwi ewakuacyjne
• W budynkach użyteczności publicznej szerokość
drzwi ewakuacyjnych min. 1,2 m (0,6m na 100
osób na najbardziej zatłoczonym piętrze
• W Zakładach Opieki Zdrowotnej (ZOZ)
szerokość drzwi ewakuacyjnych min 1,4 m
• Drzwi wieloskrzydłowe muszą mieć 1 część –
skrzydło nieblokowane o szerokości min. 0,9m
Dojście ewakuacyjne
• Jest to droga od wyjścia z pomieszczenia wzdłuż
osi drogi ewakuacyjnej do krawędzi najbliższego
stopnia schodów, a na parterze – do drzwi
ewakuacyjnych prowadzących na zewnątrz
• Długość dojścia ewakuacyjnego można
powiększyć o 50%, jeżeli droga ewakuacyjna
ma urządzenia gaśnicze lub urządzenia
oddymiające lub o 100%, jeżeli ma i urządzenia
gaśnicze i urządzenia oddymiające
Wymagania
przeciwpożarowe dla
elementów wykończenia
wnętrz i wyposażenia
stałego
• Nie wolno stosować materiałów, których produkty
rozkładu są toksyczne lub dymiące
Wymagania
przeciwpożarowe cd.
• W pomieszczeniach na więcej niż 50 osób, w
produkcyjnych, w magazynach, w
pomieszczeniach stref pożarowych ZL II nie
wolno stosować materiałów łatwopalnych
• Okładziny sufitów oraz podwieszane sufity mogą
być montowane tylko w mieszkaniach.
• Nie mogą być wykonane z materiałów kapiących,
palnych, odpadających
Sprzęt gaśniczy
w hotelach
• Zgodnie z Polskimi Normami są następujące
grupy pożarów
A – materiałów stałych, żarzących się
B – cieczy, materiałów topiących się
C – gazów
D – metali
E – tłuszczów i olejów w urządzeniach technicznych
Sprzęt gaśniczy
w hotelach
1 jednostka środka gaśniczego (2kg lub 3dm2
)
powinna przypadać na każde:
•100 m2
powierzchni strefy pożarowej w budynku
kat. ZL I, ZL II, ZL III, ZL V, PM o gęstości
obciążenia ogniowego większej niż 500 MJ/m2
,
zawierającego pomieszczenia zagrożone wybuchem
•300 m2
powierzchni nie wymienionej powyżej, z
wyjątkiem ZL IV
Sprzęt gaśniczy
w hotelach
• Gaśnice rozmieszczone w miejscach łatwo
dostępnych i widocznych: przy wejściach do
budynków, na klatkach schodowych, na
korytarzach, przy wyjściach z pomieszczeń na
zewnątrz oraz nienarażonych na uszkodzenia
mechaniczne oraz działania źródeł ciepła
• W tych samych miejscach na każdej kondygnacji
budynku
• Odległość od gaśnic do miejsca, gdzie przebywa
człowiek nie powinna być większa niż 30 m
Sprzęt gaśniczy
w hotelach
• Przeglądy i konserwacje sprzętu
przeciwpożarowego – Nie rzadziej niż 1 raz w
roku przeglądy techniczne – zgodnie z zasadami
ogólnymi
Instrukcja
bezpieczeństwa pożar.
w hotelach
Opracowuje ją właściciel, zarządca lub użytkownik
obiektu lub jego części, stanowiących odrębne strefy
pożarowe. Opisuje ona:
•Warunki ochrony przeciwpożarowej
•Sposób przeglądu i konserwacji gaśnic i urządzeń
przeciwpożarowych
•Postępowanie na wypadek pożaru (ewakuacja)
•Sposób wykonywania prac niebezpiecznych pod
względem pożarowym
Instrukcja
bezpieczeństwa pożar.
w hotelach
• Może wchodzić w skład instrukcji technologiczno-
ruchowej ( w magazynach, przy produkcji)
• Musi być aktualizowana raz na 2 lata lub gdy
zmieniają się warunki przeciwpożarowe
Instrukcja
bezpieczeństwa pożar.
w hotelach
IBP nie jest wymagana, gdy:
•Budynek ma kubaturę brutto < niż 1000 m2
•Budynek inwentarski ma kubaturę brutto < niż
1500 m2
•Powierzchnia strefy pożarowej obiektu innego niż
budynek <1000 m2
•Nie ma stref zagrożonych wybuchem
•IBP musie być znana i przestrzegana przez
pracownika
Ochrona odgromowa
w hotelach
• Brak ochrony odgromowej może prowadzić do
pożaru, szkody mechanicznej, porażenia, paniki,
• Ochrona obostrzona: obiekty zagrożone
wybuchem materiałów wybuchowych, mieszanin
gazów, par pyłów palnych. Badania okresowe: co
roku do 30.04. Przegląd co 5 lat, jeżeli warunki
rezystencji (oporu elektrycznego) uziemienia są
pozytywne
• Ochrony odgromowej nie wymagają budynki o
wysokości do 25m w zwartej zabudowie
Ochrona odgromowa
w hotelach
Ochrona odgromowa dotyczy:
• Obiektów zwykłych:
Do 60 m wysokości (domy mieszkalne, szkoły,
szpitale, tetry itp.)
• Obiektów specjalnych:
O zwiększonym zagrożeniu: telekomunikacyjne,
energetyczne, przemysłowe
• Groźnych dla otoczenia: rafinerie, stacje paliw,
zakłady zbrojeniowe, producenci fajerwerk itp.
• Groźnych dla środowiska: np. zakłady chemiczne
Oświetlenie
w pomieszczeniach pracy
• Jeżeli w pomieszczeniu stałej pracy jest tylko
oświetlenie sztuczne, to należy uzyskać zgodę
wojewódzkiego inspektora sanitarnego, wydaną
po konsultacjach z okręgowym inspektorem
pracy. Generalnie musi być zapewnione
oświetlenie naturalne
Oświetlenie
w pomieszczeniach pracy
• Oświetlenie dzienne:
górne (najkorzystniejsze dla zdrowia),
boczne (stosunek powierzchni okna do podłoża to
minimum 1:8. Okna i szyby nie mogą być trudne
do mycia, mają chronić przed nadmiernym
oświetleniem, nie mogą być mokre od skroplonej
wody),
mieszane
Oświetlenie
w pomieszczeniach pracy
• Oświetlenie elektryczne
Jest ono uzupełnieniem światła dziennego
• Oświetlenie awaryjne
Budynek należy oświetlać z 2 niezależnych źródeł
energii
• Oświetlenie awaryjna musi włączać się
niezależnie
Oświetlenie
w pomieszczeniach pracy
Oświetlenie awaryjne należy stosować w:
• pomieszczeniach o powierzchni min. 2000m2
oraz, gdzie poruszanie się przy niedostatecznym
oświetleniu może spowodować pożar, wybuch,
•salach sportowych i widowiskowych oraz
audytoriach na więcej niż 300 osób (hotel)
•pomieszczeniach handlowych o powierzchni
większej niż 2000m2
•salach operacyjnych o powierzchni większej niż
300m2
Oświetlenie
w pomieszczeniach pracy
• skarbcach i pasażerskich dworcach o powierzchni
większej niż 1000m2
• garażach podziemnych o powierzchni większej
niż 1000m2
• blokach mieszkalnych, zamieszkałych przez
więcej niż 200 osób
• Stosunek natężeń oświetlenia sztucznego
pomiędzy 2 pomieszczeniami nie może być
większy niż 5:1. Należy w ten sposób unikać
zjawiska olśnienia
Wentylacja
w pomieszczeniach pracy
• Wentylacja mechaniczna: w pomieszczeniach bez
otwieranych okien. Jeżeli powietrze jest
zanieczyszczone, to w okresie przerwy działania
wentylacji musi być wymienione 50% czystego
powietrza
• Wentylacja mechaniczna: urządzenie
mechaniczne lub strumieniowe wykorzystują
różnice ciśnień w rozprowadzanym powietrzu.
• Czerpnie powietrza muszą być usytuowane w
miejscu z czystym powietrzem.
Wentylacja
w pomieszczeniach pracy
Systemy wentylacji mechanicznej:
• Wentylacja wywiena: zużyte powietrze jest
wywiewane, a podciśnienie z zewnątrz nawiewa
nowe powietrze (szatnie, pomieszczenia
drugorzędne, budynki mieszkalne)
• Wentylacja nawiewno-wywiewna: w odróżnieniu
od systemu wywiewnego, wentylatory nie tylko
usuwają powietrze z budynku, ale również w
jego miejsce dostarczają świeże powietrze
zewnętrzne. Stanowiska pracownicze powinny
być usytuowane w strefie nawiewnej
Wentylacja
w pomieszczeniach pracy
• Wentylacja naturalna: od sił naporu termicznego
i/lub sił naporu wiatru
• Wentylacja grawitacyjna: od gęstości powietrza
na zewnątrz i wewnątrz budynku, z kanałami
pionowymi wywiewnymi
• Intensywność wentylacji: krotność objętości
wymiany powietrza/objętości pomieszczenia
• Infiltracja: niekontrolowane przez użytkowników
zjawisko przenikania powietrza przez pory
materiałów budowlanych, szczeliny
Wentylacja
w pomieszczeniach pracy
• Eksfiltracja: niekontrolowane przez
użytkowników zjawisko wypływu powietrza
• Przewietrzenie: np. przez otwieranie okien
• Klimatyzacja: utrzymywanie klimatu: ciśnienia,
temperatury, wilgotności oraz składu
chemicznego powietrza w zamkniętych
pomieszczeniach
Powietrze
w pomieszczeniach pracy
• Musi być zapewniona cyrkulacja powietrza
• Tam, gdzie wydzielane są szkodliwe substancje,
cyrkulacja zapobiega przekraczaniu
niedopuszczalnych stężeń
• Powietrze wentylowane lub klimatyzowane musi
być oczyszczone, nie może powodować
przeciągów, wyziębień, przegrzewania
pomieszczeń pracy. Nie dotyczy to wentylacji
awaryjnej
• Urządzenia wentylacyjne muszą działać
ergonomicznie
Powietrze
w pomieszczeniach pracy
• Jeżeli wydzielanie ciepła przekracza (2500kJ x
godzina)/m2
, to należy stosować wentylację
miejscową
• Parametry powietrza powinny spełniać
wymagania mikroklimatu gorącego
• Strumień powietrza nie powinien być skierowany
na stanowisko pracy
• Maksymalna temperatura powietrza
nawiewanego na wysokości większej niż 3,5m to
700
C, a na wysokości mniejszej niż 3,5m to 450
C
Powietrze
w pomieszczeniach pracy
• Przy recyrkulacji ilość świeżego powietrza musi
stanowić więcej niż 10% ogólnej ilości
wymienianego powietrza. Suma stężeń
poszczególnych substancji w recyrkulowanym
powietrzu nie może przekroczyć 0,3 najwyższych
dopuszczalnych stężeń
• Czerpnie pobierają powietrze, a wyrzutnie
wydalają zużyte. Urządzenia powinny być
zabezpieczone przed opadami atmosferycznymi i
wiatrem
Ogrzewanie
w pomieszczeniach pracy
• Temperatura minimalna w pomieszczeniach
pracy to 140
C
• Temperatura minimalna w pomieszczeniach
biurowych, w szkołach, oraz przy pracy lekkiej
to 180
C
• Dyrektor szkoły może odwołać zajęcia szkolne,
jeżeli przez dwa kolejne wieczory o godzinie
21:00, temperatura na zewnątrz jest niższa
bądź równa -150
C
Ogrzewanie
w pomieszczeniach pracy
• Na 1 pracownika powinno przypadać 13 m3
wolnej objętości oraz min. 2m2
wolnej
powierzchni. Jeżeli w pomieszczeniu pracuje
maksymalnie 4 osoby, to na 1 pracownika
powinno przypadać 14 m3
wolnej objętości oraz
min. 2,5m2
wolnej powierzchni.
• Urządzenia grzewcze nie powinny mieć
szczytowej mocy większej niż określona w
Polskich Normach
Okna w pomieszczeniach
pracy
• Okna: skrzydła otwierane do zewnątrz, stosunek
powierzchni okna do podłoża to minimum 1:8.
• W szkołach, ZOZ-ach, budynkach mieszkalnych,
gdzie nie ma wentylacji mechanicznej ani
grawitacyjnej, 50% okien musi być otwieranych
• W budynkach o wysokości większej niż 56m
okna nie mogą być otwierane przez osoby
postronne
Drzwi
w pomieszczeniach pracy
• Szerokość minimalna drzwi: 0,9m, wysokość
minimalna drzwi: 2m
• Szerokość minimalna dla drzwi dwuskrzydłowych
to 0,9m
• Zawsze obok drzwi obrotowych muszą być drzwi
rozwierane lub rozsuwane
• Drzwi obrotowe i podnoszone nie mogą być
ewakuacyjne
Drzwi
w pomieszczeniach pracy
• Drzwi rozsuwane mogą stanowić wyjście na drogi
ewakuacyjne, jeżeli można je otworzyć ręcznie.
W razie pożaru drzwi te muszą być otwarte i
pozostawać w pozycji otwartej
• Jeżeli w pomieszczeniu może przebywać więcej
niż 300 osób, to drzwi muszą być wyposażone w
urządzenia przeciwpożarowe
• Drzwi zewnętrzne w ustępach wewnętrznych
muszą mieć szerokość minimalną 0,9m, drzwi
wewnętrzne powinny się otwierać w kierunku
wyjść ogólnych
Podłogi
w pomieszczeniach pracy
• Podłogi muszą być stabilne, niepylące, nie-
śliskie, odporne na ścieranie i nacisk, łatwe w
utrzymaniu czystości
• Różnice wysokości podłoża muszą być
oznaczone lub niwelowane rozwiązaniami
architektonicznymi
• Poziom podłogi w umywalniach, ustępach,
umywalniach, w ZOZ, w MOPS, w zakładach
oświaty i wychowania powinien być o 0,3m
wyższy od poziomu terenu urządzonego przy
budynku
Podłogi
w pomieszczeniach pracy
• Pomieszczenia pracy mogą być zlokalizowane w
sutenerach lub piwnicach, jeżeli mają dostęp do
światła dziennego oraz pracodawca uzyskał
zgodę wojewódzkiego inspektora sanitarnego,
wydaną po konsultacjach z okręgowym
inspektorem pracy
Znaki i sygnały
bezpieczeństwa
• Znak bezpieczeństwa – znak utworzony poprzez
kombinację kształtu geometrycznego, barwy i
symbolu graficznego lub obrotowego albo tekstu
przekazujący określoną informację związaną z
bezpieczeństwem lub jego brakiem
• Sygnał bezpieczeństwa – sygnał świetlny lub
dźwiękowy, komunikat słowny lub sygnał ręczny,
przekazujący informacje istotne dla zachowania
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników
Znaki i sygnały
bezpieczeństwa
• Sygnał świetlny – daje efekt świecącej
powierzchni
• Sygnał dźwiękowy – sygnał akustyczny, bez
użycia głosu ludzkiego i nieemitujący tego głosu
• Sygnał ręczny – ustalony ruch lub układ rąk i
dłoni
• Komunikat słowny – wypowiadany przez
człowieka lub emitowany jako głos ludzki,
nakazujący chwilowe postępowanie w celu
zachowania bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
pracowników
Znaki i sygnały
bezpieczeństwa
• Jeżeli środkami ochrony zbiorowej lub innymi
środkami nie ma możliwości likwidacji
zagrożenia, to stosuje się znaki lub sygnały
bezpieczeństwa
• W zależności od rodzaju stosowanego transportu
w zakładzie pracy stosuje się znaki i sygnały
używane w transporcie drogowym, kolejowym,
śródlądowym, morskim i powietrznym
• Instrukcja musi objaśniać znaczenie znaków i
sygnałów
Znaki i sygnały
bezpieczeństwa
• Znaki zakazu, ostrzegawcze, nakazu,
ewakuacyjne i informacyjne powinny być
stosowane jako znaki stałe
• Miejsca niebezpieczne oraz drogi powinny być
znakowane barwą bezpieczeństwa
• Można łącznie stosować sygnały świetlne i
dźwiękowe, świetlne i słowne, ręczne i słowne
Znaki i sygnały
bezpieczeństwa
Należy unikać:
• Mieszania zbyt wielu znaków lub sygnałów blisko
siebie
• Używania dwóch sygnałów świetlnych, które
łatwo można pomylić
• Stosowania sygnału świetlnego blisko innego
źródła światła
• Używania 2 sygnałów dźwiękowych
• Stosowania nieodpowiedniego wzoru znaku
Znaki i sygnały
bezpieczeństwa
• Stosowania niewystarczającej liczby znaków lub
sygnałów oraz ich nieodpowiedniego
umiejscowienia
• Niewystarczającej dbałości o stan techniczny lub
prawidłowe funkcjonowanie urządzeń
sygnalizacyjnych
• Znaków świetlnych nieposiadających zasilania
awaryjnego
Znaki i sygnały
bezpieczeństwa
Wymagania dotyczące sygnałów dźwiękowych
• Komunikat o krótkiej, zwięzłej formie,
przystosowany do zdolności werbalnej nadawcy i
zdolności słyszenia odbiorcy, podawany
bezpośrednio lub pośrednio (nagrany)
• Jeżeli komunikat słowny jest używany zamiast
lub razem z sygnałami ręcznymi, to należy
używać takich słów, jak: start (oznaczający
rozpoczęcie działania), zatrzymać (przerwa lub
zakończenie ruchu), koniec, szybko
Znaki i sygnały
bezpieczeństwa
Wymagania dotyczące sygnałów dźwiękowych
• Komunikat o krótkiej, zwięzłej formie,
przystosowany do zdolności werbalnej nadawcy i
zdolności słyszenia odbiorcy, podawany
bezpośrednio lub pośrednio (nagrany)
• Jeżeli komunikat słowny jest używany zamiast
lub razem z sygnałami ręcznymi, to należy
używać takich słów, jak: start (oznaczający
rozpoczęcie działania), zatrzymać (przerwa lub
zakończenie ruchu), koniec, szybko
WYMAGANIA DOTYCZĄCE
CZĘŚCI
GASTRONOMICZNEJ
W HOTELU
Bezpieczeństwo
żywności
• Art. 3. 3.5 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o
bezpieczeństwie żywności i żywienia:
Bezpieczeństwo żywności – ogół warunków,
które muszą być spełniane, dotyczących
stosowanych substancji dodatkowych i
aromatów, poziomów substancji
zanieczyszczających, pozostałości pestycydów,
warunków napromieniania żywności, cech
organoleptycznych i działań, które muszą być
podejmowane na wszystkich etapach produkcji
lub obrotu żywnością – w celu zapewnienia
zdrowia i życia człowieka;
Bezpieczeństwo
żywności
• Hotele posiadają zaplecze gastronomiczne.
Obowiązkiem właścicieli hotelu jest zapewnienie
bezpieczeństwa żywności.
• Jedyną gwarancją zachowania bezpieczeństwa
żywność i jej wysokiej jakości zdrowotnej
możliwe jest tylko poprzez wdrożenie systemów
zarządzania i zapewnienie jakości.
Systemy i metody
zapewnienia jakości
żywności
• Dobra Praktyka Higieniczna (Good Hygienic
Practice - GHP)
• Dobra Praktyka Produkcyjna (Good
Manufacturing Practice - GMP)
• Dobra Praktyka Cateringowa (Good Catering
Practice - GCP)
• Analiza Zagrożeń i Krytyczny Punkt Kontrolny
(HACCP -Hazard Analysis and Critical Control
Point)
Systemy i metody
zapewnienia jakości
żywności
• Dobra praktyka higieniczna (Good Hygienic
Practice – GHP) – działania, które muszą być
podjęte, i warunki higieniczne, które muszą być
spełniane i kontrolowane na wszystkich etapach
produkcji lub obrotu, aby zapewnić
bezpieczeństwo żywności;
• Wymogi Dobrej Praktyki Higienicznej określane
są często Programami Stanowiącymi Warunki
Wstępne, ponieważ są wstępem do wdrażania
systemu HACCP.
Systemy i metody
zapewnienia jakości
żywności
• Dobra praktyka produkcyjna (Good
Manufacturing Practice – GMP) – w odniesieniu
do produkcji żywności: działania, które muszą
być podjęte, i warunki, które muszą być
spełniane, aby produkcja żywności odbywała się
w sposób zapewniający bezpieczeństwo
żywności, zgodnie z jej przeznaczeniem,
Systemy i metody
zapewnienia jakości
żywności
• HACCP -System analizy zagrożeń i krytycznych
punktów kontroli postępowanie zapewniające
bezpieczeństwo żywności przez identyfikację i
oszacowanie skali zagrożeń z punktu widzenia
wymagań zdrowotnych żywności oraz ryzyka
wystąpienia zagrożeń podczas przebiegu
wszystkich etapów produkcji i obrotu żywnością;
system ten ma również na celu określenie
metod eliminacji lub ograniczania zagrożeń oraz
ustalenie działań korygujących;
Zasady GMP i GHP
Obejmują one:
•lokalizację i otoczenie zakładu
•obiekty zakładu i ich układ funkcjonalny
•maszyny i urządzenia
•procesy mycia i dezynfekcji
•zaopatrzenie w wodę
•kontrolę odpadów
•zabezpieczenie przed szkodnikami i kontrole w
tym zakresie
•szkolenie personelu, - higienę personelu
•prowadzenie dokumentacji i zapisów GHP
Zasady GMP i GHP
-lokalizacja i otoczenie
• potencjalne źródła zanieczyszczeń (kurz, smog,
zanieczyszczenia związane działalnością
przemysłową,
• drogi dojazdowe utwardzone, zdrenowane, bez
zastoin wody i błota,
• odpowiedni układ funkcjonalny pomieszczeń,
• materiały użyte do budowy nie mogą pogarszać
jakości zdrowotnej żywności oraz emitować
obcych zapachów i substancji uznanych za
toksyczne
Zasady GMP i GHP-
lokalizacja i otoczenie
• rozwiązania ograniczające/eliminujące obecność
szkodników i/lub owadów oraz zanieczyszczenia
ze środowiska
• podłogi, gładkie, łatwe do utrzymania w
czystości, nachylone w kierunku wpustów
kanalizacyjnych
• sufity gładkie, jasne, szczelne, zabezpieczone
przed kondensacją pary i rozwojem pleśni
• schody, windy, platformy nie mogą zakłócać
procesu produkcyjnego, oraz zagrażać
zanieczyszczeniem żywności
Zasady GMP i GHP-
lokalizacja i otoczenie
• przewody instalacyjnie, wodne, parowe,
kanalizacyjne oraz grzejniki gładkie szczelne,
zabezpieczone przed opadaniem skroplin,
zanieczyszczeń, zabezpieczone osłonami lub w
bruzdach
• sprawna wentylacja
• w obrębie zakładu instalacje kanalizacji
sanitarnej nie mogą być podłączone do
wewnętrznej instalacji kanalizacji technologicznej
odprowadzającej ścieki poprodukcyjne
Zasady GMP i GHP-
lokalizacja i otoczenie
• wydzielone, niezależne zmywalnie naczyń i
sprzętu kuchennego oraz naczyń stołowych. W
zmywalniach urządzenia do wyparzenia i
suszenia wymytych naczyń
• w każdym pomieszczeniu produkcyjnym
umywalki do mycia rąk z wodą zimną i gorącą +
wyposażenie
• powierzchnie produkcyjne mające kontakt z
żywnością: nieuszkodzone, czyste, mocne, z
materiałów niewchodzących w reakcje ze
składnikami żywności
Zasady GMP i GHP- układ
funkcjonalny pomieszczeń
• przestrzenie powiązanie ze sobą pomieszczeń
• część magazynowa, produkcyjna, ekspedycyjna,
socjalna
• zakład podzielony na strefy wysokiego i niskiego
ryzyka w odniesieniu do jakości zdrowotnej
produkowanej żywności
Zasady GMP i GHP- układ
funkcjonalny pomieszczeń
• w układzie hotel-kuchnia centralna są drogi:
surowców, półproduktów, potrwa gotowych,
czystych naczyń kuchennych, brudnych naczyń
kuchennych, odpadów poprodukcyjnych,
personelu, dystrybucji
• drogi czynności "czystych" i "brudnych" nie mogą
się krzyżować. Unika się w ten sposób
zanieczyszczenia krzyżowego żywności
Zasady GMP i GHP-
maszyny i urządzenia
• utrzymane w czystości, usytuowane tak,
aby umożliwić ich działanie zgodnie z
funkcją i przeznaczeniem
• systematycznie konserwowanie i
naprawianie-zgodnie z harmonogramem
• pojemniki powinny być wykonane z
materiałów nietoksycznych i łatwe do
mycia
• wykonane z blachy chromowo-niklowej
Zasady GMP i GHP-
procesy mycia
i dezynfekcji
• mycie ręczne i automatyczne
• dezynfekcja chemiczna (soda, ozon,
nadmanganian sodu) i fizyczna (np. strumieniem
wody)
• środki do mycia i dezynfekcji powinny być
przechowywane w oryginalnych opakowaniach i
odpowiednich pomieszczeniach
• najczęściej myje się na mokro wodą zimną lub
gorącą
Zasady GMP i GHP-
procesy mycia
i dezynfekcji
• określenie procedur i instrukcji
• skuteczność mycia i dezynfekcji kontroluje się
poprzez pobieranie wymazów i/lub odcisków z
powierzchni urządzeń, metodą wypłukiwania z
rur i zbiorników
Zasady GMP i GHP-
zaopatrzenie w wodę
• woda stosowana do celów technologicznych musi
odpowiadać normom, tylko z takiej wody można
wytwarzać lód lub parę wodną
• rejestrowanie wyników badań wody
• woda do celów technicznych, zraszania
trawników) musi przepływać w osobnym
rurociągu
Zasady GMP i GHP-
kontrola odpadów
• sprawny system usuwania odpadów i
śmieci gwarantuje zabezpieczenie żywości i
wody technologicznej przed
zanieczyszczeniem
• wytypowane miejsca do gromadzenia poza
pomieszczeniami z żywnością: łatwy
dojazd, mycie dezynfekcja, zabezpieczone
przed insektami i gryzoniami
Zasady GMP i GHP-
kontrola odpadów
• ustalony harmonogram usuwania śmieci i
odpadów, przynajmniej raz dziennie
• odpady i śmieci powinny być składowane w
pojemnikach i miejscach łatwych do mycia i
dezynfekcji, odpowiednio oznakowanych
Zasady GMP i GHP-
szkolenie personelu
• systematyczne i adekwatne do stanowiska
szkolenia
• elementarną wiedzę na temat zatruć
pokarmowych, skażeniu żywności, namnażaniu
drobnoustrojów, higieny osobistej, czystości i
porządku w miejscu pracy musza mieć wszyscy
pracownicy
• rejestr prowadzonych szkoleń, każdy pracownik
ma osobna kartę
Zasady GMP i GHP-
szkolenie personelu
• systematyczne i adekwatne do stanowiska
szkolenia
• elementarną wiedzę na temat zatruć
pokarmowych, skażeniu żywności, namnażaniu
drobnoustrojów, higieny osobistej, czystości i
porządku w miejscu pracy musza mieć wszyscy
pracownicy
• rejestr prowadzonych szkoleń, każdy pracownik
ma osobna kartę
Zasady GMP i GHP-
higiena personelu
• każdy pracownik mający kontakt z żywnością
musi posiadać aktualne badania lekarskie i
analityczne
• osoba chora (choroba zakaźna, biegunka,
infekcje dróg oddechowych, ropne schorzenia
skóry) nie może mieć kontaktu z żywnością
• zakaz przechowywania rzeczy osobistych w
strefie produkcyjnej
Zasady GMP i GHP-
higiena personelu
• stosowanie ubrań, obuwia roboczego, nakryć
głowy
• zakaz noszenia biżuterii, zegarków, szpilek,
spinek do włosów, zagrażających konsumentowi,
gdyby dostały się do żywności
• przestrzeganie zasad higieny i czystości osobistej
• skaleczenia i rany zabezpieczone wodoodpornym
opatrunkiem najlepiej w kolorze niebieskim
(łatwa identyfikacja w przypadku dostania się do
żywności)
GMP i GHP- dokumentacja
Plany szkoleń
• Temat szkolenia: (np. Praktyczne aspekty
GHP/GMP, Znakowanie środków
spożywczych, Higiena osobista personelu,
Przyjęcie i magazynowanie środków
produkcji, Rozwój mikroorganizmów, Mycie
i dezynfekcja, Monitorowanie punktów
krytycznych CCP, Przechowywanie środków
spożywczych, Podstawy Systemu HACCP,
Dystrybucja wyrobów gotowych, itd.)
GMP i GHP- dokumentacja
Plany szkoleń
• Przewidywany termin szkoleń,
• Cel Szkolenia (np. Pogłębienie i ugruntowanie
wiedzy)
• Metoda Szkolenia/zakres wiadomości (np.
Prezentacja/Film/Pokaz zdjęć/Ćwiczenia)
• Raporty ze szkoleń: lista obecności: imię i
nazwisko, stanowisko, data szkolenia, podpis,
tematyka szkolenia
GMP i GHP- dokumentacja
Plany auditów
• Audytowany dział/proces, np.: Przyjęcie środków
spożywczych i materiałów, Przechowywanie
środków spożywczych i materiałów, Prowadzenie
procesów produkcyjnych, Dystrybucja wyrobów
gotowych, Higiena Osobista Personelu,
Prowadzenie zabiegów mycia i dezynfekcji,
Przemieszczenie środków spożywczych w
obiekcie,
• Harmonogram audytów – minimum 2 na rok
GMP i GHP- dokumentacja
Raporty z auditów
• PLIK Załącznik do auditu wewnętrznego
GMP i GHP- dokumentacja
Badania żywności
Badania mikrobiologiczne średnio 1 raz w roku:
• salmonella: pobiera się próbkę (np. ciastko
kruche), badanie przeprowadza się po upływie 30
dni od daty produkcji, próbka przechowywana w
laboratorium w temperaturze 18 do 27 stopni
Celsjusza, wynik: obecne lub nieobecne
• listeria monocytogenes: pobiera się próbkę (np.
dorsz po rozmrożeniu lub smalec), wynik:
obecne lub nieobecne
GMP i GHP- dokumentacja
Badania żywności
• escherichia coli, listeria monocytogenes: pobiera
się próbkę (np. schab pieczony), ), badanie
przeprowadza się po upływie 5 dni od daty
produkcji, próbka przechowywana w
laboratorium w temperaturze +3 do -2 stopni
Celsjusza, wynik: <10 (poniżej poziomu
oznaczalności)
• escherichia coli, listeria monocytogenes,
gronkowce koagulazo-dodatnie: pobiera się
próbkę (np. twaróg zwykły bez dodatków),
wynik: <10 (poniżej poziomu oznaczalności)
GMP i GHP- dokumentacja
Badania żywności
• escherichia coli, salmonella, drożdże, pleśnie,
bakterie beztlenowe redukujące siarczany,
gronkowce koagulazo-dodatnie: pobiera się
próbkę (np. rolmops w słoiku), badanie
przeprowadza się po upływie 14 dni od daty
produkcji, próbka przechowywana w
laboratorium w temperaturze +3 do -2 stopni
Celsjusza, wynik: <10 (poniżej poziomu
oznaczalności)
GMP i GHP- dokumentacja
Badania żywności
• drożdże, pleśnie, bakterie kwaszące typu
mlekowego, ogólna liczba drobnoustrojów:
pobiera się próbkę (dżem owocowy -
truskawkowy), badanie przeprowadza się po
dostarczeniu, próbka przechowywana w
laboratorium w temperaturze +3 do -2 stopni
Celsjusza, wynik: <10 (poniżej poziomu
oznaczalności)
GMP i GHP- dokumentacja
Badania żywności
Badania Wielopierścieniowych Węglowodorów
Aromatycznych (WWA)
• chrysen, benzo(a)anthracen,
benzo(b)fluoranthen, benzo(a)pyren, suma
WWA: pobiera się próbkę (schab wędzony)
GMP i GHP- dokumentacja
Wymazy czystościowe
• enterobacteriaceae, pobiera się próbkę metodą
odciskową (np. z talerza lub noża z maszyny do
mielenia mięsa) próbkę odciskową, wynik: <1,0
• ogólna liczba drobnoustrojów, pobiera się próbkę
metodą odciskową (np. z deski do krojenia lub z
poręczy wózka kelnerskiego lub z wnętrza
kostkarki w rozdzielni kelnerskiej kawiarni
głównej lub kostkarki dostępnej dla klientów
poziom +7) próbkę odciskową, wynik: <1,0/cm2
GMP i GHP- dokumentacja
Badania wody (1 x rok)
• opis próbki (np. woda pobrania z punktu
czerpania wody, kawiarnia)
• opakowanie (butelka szklana)
• badanie mikrobiologiczne (escherichia coli,
bakterie z grupy coli, enterokoki), wynik: 0,0
GMP i GHP- dokumentacja
Zasady produkcji
wyrobów własnych
• schemat technologiczny przygotowania produktu:
opisany diagramem
• opis poszczególnych etapów produkcji wyrobu:
słownie (przepis na wyrób, co kiedy, w jakiej
kolejności i ilości dodawać/robić, jak pakować,
jak znakować, jak przechowywać produkt i/lub
próbki produktu z każdej partii)+ informacje o
terminie spożycia, ewentualnie o zawieraniu
śladowych ilości alergenów (np. orzechy, gluten,
soja, seler, mleko, karoten)
GHP- dekalog
I. Zanim zaczniesz jakąkolwiek pracę upewnij się,
że posiadasz wymagane procedury i instrukcje.
II. Zawsze postępuj dokładnie wg instrukcji, nie
stosuj “skrótów” czy “usprawnień”. Jeśli czegoś
nie wiesz lub nie rozumiesz – pytaj przełożonych
lub sięgnij do odpowiedniej dokumentacji.
III. Przed rozpoczęciem pracy upewnij się, że masz
do czynienia z właściwym surowcem lub
półproduktem.
IV. Upewnij się, że stan techniczny urządzeń i
sprzętu jest prawidłowy oraz, że są one czyste.
GHP- dekalog
V. Pracuj tak, aby maksymalnie ograniczyć ryzyko
zanieczyszczenia produktu, pomieszczeń, sprzętu
i urządzeń.
VI. Bądź uważny, przeciwdziałaj błędom
VII. Wszelkie nieprawidłowości i odchylenia od
założonych parametrów procesu produkcji
zgłaszaj kierownictwu.
VIII. Dbaj o higienę osobistą, utrzymuj swoje
stanowisko w czystości i porządku.
IX. Dokładnie zapisuj wszystkie parametry
przebiegu procesu.
X. Przejmij odpowiedzialność za to co robisz.
Zasady GCP
• Dobra Praktyka Cateringowa (Good Catering
Practice - GCP)
Obejmuje one zagadnienia:
• Dostawa i przyjęcie towaru
• Oznakowanie
• Przechowywanie surowców i składników
• Prowadzenie procesów technologicznych
• Obróbka wstępna
• Rozmrażanie
• Obróbka cieplna
Zasady GCP
• Czas i obróbka obróbki cieplnej
• Dobra praktyka produkcyjna wobec jaj
• Schładzanie i warunki przechowywanie
schłodzonych potraw
• Porcjowanie, Zamrażanie i przechowywanie
żywności w stanie zamrożonym
• Transport, Dystrybucja potraw - odgrzewanie i
serwowanie potraw
• Identyfikacja i system zapewnienia jakości
• Przechowywanie próbek żywności
• Pomiary temperatur wewnątrz potraw
Zasady GCP - Dostawa
i przyjęcie towaru
• Można przyjąć tylko niezanieczyszczony towar
• Kontrola dokumentów, temperatury towarów,
stan opakowania, terminów przydatności,
warunki sanitarne samochodu, higienę osobistą
konwojenta
Zasady GCP -
oznakowanie
• Nazwa środka, skład, terminy trwałości i
spożycia, dane identyfikującej, dane
identyfikującej (producent i kraj produkcji),
zawartość netto lub liczba sztuk w opakowaniu,
warunki przechowywania, nr partii produkcyjnej,
Zasady GCP -
Przechowywanie
surowców i składników
• Odpowiednie sortowanie (różna
temperatura przechowywania towarów)
• Optymalizowanie ilość aktualnie
przechowywanego towaru
• Przechowywanie towarów zgodnie z
wymaganiami producenta
• Sprawne urządzenia chłodnicze, adekwatna
infrastruktura magazynów
Zasady GCP -
Przechowywanie
surowców i składników
• Kontrola sprawności urządzeń oraz stanu
opakowań towarów
• Stosowanie zasady fi-fo: towary najdłużej
składowane w magazynie wydawane są w
pierwszej kolejności. (First In, First Out -
pierwsze weszło, pierwsze wyszło)
• Towary zwierzęce przechowywane w
temperaturze 1-40
C, surowce mrożone w
temperaturze <-180
C
Zasady GCP -
Prowadzenie procesów
technologicznych
• zasada: strefy, drogi brudne nie mogą
krzyżować się z czystymi. Uniknięcie
zakażeń krzyżowych
Zasady GCP - Obróbka
wstępna
• Mycie surowców i mycie warzyw (są silnie
zabrudzone): warzywa korzeniowe myte myjką,
warzywa kapustne pozbawione części pożółkłych,
nadpsutych, warzywa liściaste myte w basenach
• Mięso i drób: mycie na osobnych deskach, mięso
chude (wołowina, ryby, polędwica) myte zimną
wodą, mięso tłuste (wieprzowina, baranina)
wodą ciepłą
• Mięso rozmrażane należy osuszyć, aby uniknąć
zanieczyszczenia wyciekiem
Zasady GCP -
Rozmrażanie
• Mięso, ryby, drób w chłodniach w temperaturze
+40
C, pod ciepłą wodą w temperaturze do 210
C
maksymalnie przez 4 godziny
• Warzywa mogą być poddawane obróbce bez
rozmrażania
Zasady GCP - Obróbka
cieplna
• Poprawia wrażenia sensoryczne, zabija
drobnoustroje, ale jednocześnie zmniejsza
wartości odżywcze
• Gotowanie, smażenie, pieczenie,
• Temperatura wewnątrz wołowiny min 630
C, w
drobiu i wieprzowinie min 740
C przez 2 minuty –
dezaktywacja nieprzetrwalnikujących
mikroorganizmów patogennych
Zasady GCP - Dobra
praktyka produkcyjna
wobec jaj
• Jaja są wysoce narażone na występowanie
bakterii salmonella enteritidis
• Pasteryzacja skorupek. Salmonella ginie w
temperaturze min 700
C przez 2 minuty
• Potraw na bazie świeżych jaj nie wolno
przetrzymywać w temperaturze pokojowej
• Każde uszkodzone jajo nie nadaje się do
spożycia.
• Higiena personelu
Zasady GCP -
Schładzanie i warunki
przechowywanie
• Najczęstszym powodem zatruć pokarmowych
jest zbyt długi czas schładzania potraw.
• Temperatura wewnątrz potrawy powinna być
obniżona z 60 do 100
C w czasie nie dłuższym niż
2 godziny, dalsze przechowywanie w
temperaturze < 40
C maksymalnie do 5 dni.
Mikroflora patogenna ma największy wzrost w
zakresie temperatur 5,5 – 650
C tzw. szkodliwe
temperatury
Zasady GCP -
Porcjowanie
• Proces porcjowania przygotowanej schłodzonej
potrawy nie może przekroczyć 30 minut. Jeżeli
trwa dłużej, to musi się odbywać w specjalnym
pomieszczeniu z temperaturą maksymalną 150
C
Zasady GCP - Zamrażanie
i przechowywanie
żywności w stanie
zamrożonym
• Przechowywanie ugotowanej żywności musi się
odbywać w temperaturze nie wyższej niż -180
C
Zasady GCP -
Dystrybucja potraw -
odgrzewanie i
serwowanie potraw
• W przeciągu 1 godziny temperatura wewnątrz
ogrzewanej żywności musi osiągnąć 750
C
• Potrawy podawane w podgrzewaczach muszą
być zużyte w przeciągu dwóch godzin
• Żywność raz podana nie może być ponownie
schłodzona, zamrożona i przechowywana
Zasady GCP -
Identyfikacja i system
zapewnienia jakości
• Data produkcji, nazwa produktu, nazwa zakładu,
numer partii
• Ułatwia identyfikację niebezpiecznego produktu,
oraz stosowanie zasady FI-FO: pierwsze na
wejściu, pierwsze na wyjściu
Zasady GCP -
Przechowywanie próbek
żywności
• Przechowywanie próbek żywności przez 48
godzin
• Jest dowodem w przypadku zatrucia
pokarmowego
• Potwierdza lub podważa oskarżenia konsumenta
HACCP krok po kroku
• Sześć zasad
1) Grupa robocza HACCP ( z liderem,
okresowe protokołowane spotkania)
2) Przygotowanie receptur potraw,
przeznaczenie konsumenckie: nazwa potrawy,
imię i nazwisko autora receptury, identyfikacja
konsumenta, rodzaj produkcji/przynależność do
danej grupy potraw, wielkość porcji jednostkowej
potrawy, liczba porcji, czas przygotowania
potrawy, lista składników, wykaz składników,
które mogą powodować reakcje alergiczne, opis
sposobu przygotowania potrawy, opis sposobu
wydawania posiłków- czas wydawania,
temperatura posiłku
HACCP krok po kroku
3) Podział potraw na grupy, opracowanie
schematu procesu technologicznego,
•Przykładowy podział potraw:
•potrawy mięsne w dużych kawałkach
•potrawy mięsne w małych kawałkach
•zupy, wywary, sosy • warzywa, owoce
•pieczywo, pieczywo cukiernicze, ciasta
•zimne kombinacje potraw
•gorące kombinacje potraw
•wyroby mączne: pierogi, knedle
•ryż, makaron, kasze, mrożonki.
HACCP krok po kroku
• Opis procesu technologicznego diagramami,
numerowanie każdego etapu. Począwszy od
przyjęcia surowców, przez kolejne etapy,
składowanie, obsługę klienta. Na każdym etapie
opis podstawowych parametrów np. temperatura
i czas trwania procesu.
4) Analiza zagrożeń występujących na
każdym etapie produkcji- Zasada 1
• Sposoby kontrolowania zagrożeń powinny być
opisane w procedurach i instrukcjach przy
zastosowaniu właściwych środków
zapobiegawczych.
HACCP krok po kroku
• precyzyjne określenie zagrożeń występujących
na każdym etapie produkcji
• lista zagrożeń powstaje po dokładnej analizie
proces produkcyjny
• każde zagrożenie posiada osobny opis.
• oszacowanie znaczenia zagrożenia, istotności dla
bezpieczeństwa produktu.
HACCP krok po kroku
• ustalenie środków kontroli i sposobów ich
wdrożenia:
• środki kontroli są to działania lub warunki
niezbędne do eliminacji zagrożenia lub
akceptowanej redukcji: unikanie skażeń, wysoki
standard higieniczno-sanitarny zakładu, zdrowie i
higiena osobista personelu, segregacja surowców
i produktów gotowych, określenie stref w
zakładzie, procesy mycia i dezynfekcji,
zapobieganie namnażaniu drobnoustrojów,
dokładna obróbka termiczna itp.
HACCP krok po kroku
Czynnik biologiczne zagrażacie bezpieczeństwu
żywności:
• bakterie chorobotwórcze, pasożyty pierwotniaki
• niwelowanie poprzez temperaturę, ph, aktywność
wodną
• najczęstszą przyczyną zbiorowych zatruć
pokarmowych stanowią potrawy z mięsa
szczególnie drobiu, jaj, ryb, sałatki, wyroby
garmażeryjne, ciastka z kremem.
HACCP krok po kroku
Drobnoustroje
Zakres
temp. °C
Zakres pH
Max. Stężenie
solanki %
Min. aw
(aktywność
wodna)
Występowanie w żywności
Campylobacter jejuni 25–46 4,9–9,5 3,5 N surowe mleko, drób, mięso i produkty mięsne, woda
Salmonella 5–47 4,0–9,0 8 0,95
wołowina, wieprzowina, drób, jaja, produkty z dodatkiem
jaj, sałatki z mięsem, kraby, skorupiaki, czekolada, wiórki
kokosowe, dressingi
Yersinia enterocolitica 0–44 4,6–9,0 10 0,94 potrawy z mięsa w dużych kawałkach
Clostridium botulinum 4–48 4,6–9,0 10 0,94
konserwy o pH>4,5, mięso i wędliny produkowane w
warunkach domowych, ryby wędzone i konserwy rybne,
warzywa
Escherichia coli 3–46 4,4–9,5 8 0,95 schab, twaróg, potrawy rybne,
Vibrio parahaemolyticus 3–43 4,5–11,0 8 0,94 surowe, niewłaściwie ugotowane ryby, skorupiaki
Bacillus cereus 5–50 4,4–9,3 10 0,91
potrawy z warzyw, mięsa, mleko, zupy, puddingi,
gotowany ryż, ziemniaki, makaron
Staphylococcus aureus 7–48 4–10,0 17 0,86
szynka, drób, wieprzowina, pieczona wołowina, jaja,
sałatki (np. jaja, kurczak, ziemniaki, makaron), pieczywo
cukiernicze z kremem, luncheon, mleko i produkty
mleczne
Clostridium perfringens 10–50 5–8,9 6 0,93
niedogotowane i nie schłodzone potrawy (wołowina,
drób, zupy, sosy, kiełbasy)
Listeria monocytogenes 0–45 4,4–9,5 10 0,92
surowe mleko, miękkie sery, sałatka colesław, lody,
surowe warzywa, surowe
mięso, kiełbasy, drób, surowe i wędzone ryby
Toksyczne pleśnie -12-55 1,7-11 20 0,62
Wirusy (w żywności) - - - -
Warunki wzrostu drobnoustrojów
HACCP krok po kroku
Zagrożenia chemiczne dla żywności:
• Naturalnego pochodzenia:
– mikotoksyny (aflatoksyna, patulina)
– scombrotoksyna (histamina)
– toksyny wytwarzane przez grzyby
– toksyny wytwarzane przez skorupiaki
HACCP krok po kroku
• Związki chemiczne dodane do żywności:
– pozostałości pestycydów, innych związków
chemicznych stosowanych w rolnictwie
– środki grzybobójcze, owadobójcze
– pozostałości leków weterynaryjnych (antybiotyki,
hormony)
– metale ciężkie (ołów, kadm, cynk, arsen, miedź)
– pozostałości środków myjących
– dodatki do żywności (azotan sodowy, barwniki, z
opakowań plastikowych, sabotaż)
HACCP krok po kroku
Zagrożenia fizyczne dla żywności:
- szkło: butelki, słoiki, osłony oświetlenia,
naczynia, osłony przyrządów pomiarowych
- drewno: palety, skrzynie, środowisko
- kamienie: środowisko
- metal: maszyny, sprzęt, pracownicy, drut,
opakowania
- insekty: środowisko
- izolacja: materiały budowlane
- kości: niewłaściwy proces technologiczny
HACCP krok po kroku
Zagrożenia fizyczne dla żywności cd:
- plastik: środowisko, pracownicy, materiały
opakowaniowe, palety
- taśmy elastyczne: pracownicy, materiał
opakowaniowy
- rzeczy pracowników: biżuteria, niedopałki
papierosów, włosy, sznurki, papier, karton
• Surowiec zanim trafi do produkcji musi być wolny
od skażeń. Zanieczyszczeni usuwa się przy
pomocy magnesów, wykrywaczy metali, sit itp.
HACCP krok po kroku
5) Określenie Krytycznych Punktów Kontroli
Zasada 2
• Krytyczny Punkt kontroli: CCP, miejsce w
procesie produkcji żywności, które ze względu na
znaczenie dla bezpieczeństwa produktu musi być
kontrolowane
• określanie CCP metodą drzewa decyzyjnego
(drzewo holenderskie): sekwencja pytań i
odpowiedzi, które w odniesieniu do każdego
surowca i etapu produkcji, pozwalającą na
określenie najbardziej istotnych z punktu
widzenia bezpieczeństwa żywności miejsc i
etapów procesu produkcyjnego.
HACCP krok po kroku
• Jeżeli jest możliwość wyeliminowania zagrożenia
na dalszym etapie procesu produkcyjnego, to
CCP nie występuje
• Punkty CCP warto oznakować,
• Od 3 do 5 (7) punktów CCP w jednym procesie
technologicznym
HACCP krok po kroku
Przykład: Zastosowania drzewka decyzyjnego w
typowaniu jednego z punktów krytycznych w
produkcji wędzonek: etap - obróbka cieplna
Pytanie 1 - czy istnieją środki kontrolne na danym
etapie?
Tak, pomiar temperatury wewnątrz batonu
Pytanie 2- czy działania te skutecznie redukują lub
usuwają zagrożenie?
Tak, zakończenie obróbki cieplnej po osiągnięciu
zadanej temperatury wewnątrz batonu.
Jest to krytyczny punkt kontroli.
HACCP krok po kroku
Przykład: Zastosowania drzewka decyzyjnego w
typowaniu jednego z punktów krytycznych w
produkcji wędzonek: etap - obróbka cieplna
Pytanie 1 - czy istnieją środki kontrolne na danym
etapie?
Tak, pomiar temperatury wewnątrz batonu
Pytanie 2- czy działania te skutecznie redukują lub
usuwają zagrożenie?
Tak, zakończenie obróbki cieplnej po osiągnięciu
zadanej temperatury wewnątrz batonu.
Jest to krytyczny punkt kontroli.
HACCP krok po kroku
• Formularz wyznaczania CCP za pomoc drzewa
decyzyjnego
Kategoria CCPnr.
Mikrobiologiczne,
Cheminczne lub
Fizyczne
1 2 3 4
Obróbka cieplna
escherichia coli,
listeria
monocytogenes
Mikrobiologiczne T T 1
Pytanie drzewa
Etap procesu Zagrożenie
HACCP krok po kroku
6) Ustalenie wartości krytycznych Zasada 3
• Każdy z punktów CCP musi mieć określone
krytyczne wartości: mierzalne parametry
(temperatura, czas, wilgotność, pH i cechy
sensoryczne takie, jak: wygląd, zapach)
charakteryzujące przebieg danego procesu.
• Dla każdego parametru ustala się wartości
docelowe wraz z dopuszczalnymi tolerancjami
oraz tzw. wartości krytyczne.
• Dzięki krytycznym wartościom granicznym,
możemy oddzielić produkt akceptowalny od
nieakceptowalnego
HACCP krok po kroku
7) Monitorowanie punktów krytycznych
• Planowany pomiar wyznaczonych parametrów
wraz z systematyczną obserwacją
• Plan monitorowania musi wskazywać opis
metody, częstotliwość pomiarów oraz osobę
odpowiedzialną za prowadzoną kontrolę
• Monitorowanie kształtuje prewencyjny charakter
HACCP
HACCP krok po kroku
8) Ustalenie działań korygujących Zasada 5
• Osobno dla każdego CCP należy ustalić działania
korygujące, które mogą odnosić się zarówno do
procesu jak i produktu. Zapobiegają one
wystąpieniu lub eskalacji zagrożenia
• Plan działań korygujących zatwierdza zespół ds.
HACCP. Należy wyznaczyć osoby odpowiedzialne
za przeprowadzanie działań korygujących
• Wszyscy pracownicy mający kontakt z
produktami i pracujący w obszarze CCP powinni
być przeszkoleni z zakresu działań korygujących
oraz działań na wypadek odchyleń.
HACCP krok po kroku
CCP Nr. Wykonawca Sposób monitorowania Częstotliwość Wartości krytyczne
Działaniaw przypadku
odchyleń
Odwołaniado
dokumentów
(instrukcji,
rejestrów
danych itp.)
Przykład formularza do opisu i rejestracji działań kontroli w CCP:
HACCP krok po kroku
9) Procedury weryfikacji Zasada 6
• Typowym narzędziem weryfikacji jest audit.
Częstotliwość audytów ustala zespół HACCP
• Weryfikacja systemu HACCP może obejmować
zagadnienia: analiza zaleceń z ostatniego
przeglądu, zmiany do systemu HACCP i ich
skutki, ocena skuteczności systemu HACCP, w
tym: − ocena wyników auditów wewnętrznych,
ocena wyników analizy pobieranych prób, analiza
reklamacji Klienta, propozycje udoskonaleń,
aspekty prawne, inne sprawy w zależności od
potrzeb
WYMAGANIA DOTYCZĄCE
CZĘŚCI SPA W HOTELU
Procedury SPA
Procedury regulujące kwestie BHP i warunki higien
iczno- sanitarne dotyczą zagadnień:
•Wykonywanie zabiegów fizjoterapeutycznych,
•Postępowanie w przypadku urazu Gości,
•Wygląd pracowników działu SPA,
•Metody uniknięcia przykrego zapachu z kratek
ściekowych,
•Przywitanie Gościa oraz zaproszenie na zabieg,
•Przygotowanie gabinetu na zabieg,
Procedury SPA
• Sprzątanie gabinetu po wykonanym zabiegu,
• Zasady mycia oraz dezynfekcji rąk przez
terapeutę,
• Postępowanie z odpadami medycznymi,
• Postępowanie z brudną bielizną,
• Zasady dezynfekcji narzędzi i sprzętu
medycznego,
• Zasady izolacji pacjenta z chorobą zakaźną,
• Kontrola świeczek i kominków zapachowych.
Procedura–przykład nr 1
• Tytuł procedury: czynności związane z
utrzymaniem bezpieczeństwa w części basenowej
• Przedmiot i cel procedury: Przedmiotem
procedury jest określenie skutecznych czynności
związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa
Gości korzystających
• Zakres stosowania: Procedura dotyczy
wszystkich ratowników pracujących w hotelu
• Kompetencje i odpowiedzialność: Za
przestrzeganie procedury, jej prawidłowe
działania odpowiadają menadżerowie SPA
Procedura–przykład nr 1
• Szczegółowy opis:
1) Ratownicy muszą wypełniać dzienny rejestr
pracy u wykonywać w nim zawarte czynności
2) Ratownik codziennie o 6:45 wykonuje obchód,
sprawdza czy w żadnej saunie nie są
pozostawione rzeczy Gości.
3) Ratownik musi co 15 minut obejście kompleks
saun i sprawdzić czy przebywający w nim Goście
nie wykazują oznak przegrzania. Jeżeli tak, to
prosi Gościa o opuszczenie sauny
4) Ratownik co 30 minut sprawdza czystość i
zapach w szatniach basenowych
Procedura–przykład nr 1
5) W przypadku zauważenia usterek ratownik
zgłasza je niezwłocznie na recepcję SPA
6) Bieżąca kontrola i uzupełnienie wody w
dystrybutorach i kubeczków
7) O 11: i 17:00 sprawdzana jest woda w basenie
rekreacyjnym i wannach jacuzzi pod kątem
parametrów Cl/pH
8) O 21:00 kończąc pracę należy pozostawić do
rana drzwi otwarte w saunach parowych a w
saunach suchych drzwi należy zamknąć.
Procedura–przykład nr 2
• Tytuł procedury: Mycie oraz dezynfekcja rąk
• Przedmiot i cel procedury: Przedmiotem
procedury jest określenie skutecznych i
bezpiecznych dla terapeuty i Gościa zasad mycia
i dezynfekcji rąk
• Zakres stosowania: Procedura dotyczy
wszystkich pracowników wykonujących zabiegi
SPA
• Kompetencje i odpowiedzialność: Za
przestrzeganie procedury, jej prawidłowe
działania odpowiadają menadżerowie SPA
Procedura–przykład nr 2
• Szczegółowy opis:
1) Ręce muszą być odpowiednio przygotowane i
utrzymane w bardzo dobrym stanie
higienicznym:podczas pracy nie nosi się biżuterii,
paznokcie są czyste i krótką przycięte, zranienia i
obcięcia zabezpieczone wodoodpornym
opatrunkiem, ręce się myje przed podjęciem
pracy, przed przyjęciem Gościa, przed
założeniem rękawiczek, po zdjęciu rękawiczek,
gdy rękawiczki zostaną uszkodzone lub
zanieczyszczone krwią, przed spożywaniem
pokarmu i napoi, po korzystaniu z toalety, po
zakończeniu dnia pracy
Procedura–przykład nr 2
2) Mycie: po naniesieniu 3 ml preparatu do mycia
rąk, rozprowadzić-wcierać przez 30 s, zwilżyć
wodą, myć przez dalsze 30 s, spłukać wodą
3) Dezynfekcja: w suche ręce przez 30 s wetrzeć
więcej niż 3 ml preparatu do dezynfekcji rąk
4) Jeżeli podczas wykonywania zabiegów, możliwe
jest przerwanie ciągłości skóry, to należy chronić
ręce poprzez nałożenie jednorazowych
rękawiczek. Rękawiczki są zmienianie także
wtedy, gdy są zabrudzone krwią lub uległy
uszkodzeniu
Procedura–przykład nr 2
5) Jednorazowe rękawiczki nie mogą być
stosowane wielokrotnie
6) Mycie i dezynfekcja muszą być prowadzone
według instrukcji znajdującej się w gabinecie
Kontrole zewnętrzne-PIS
• PIS -Państwowa Inspekcja Sanitarna
• Kontrola musi się odbyć od 7 do 30 dni od dnia
doręczenia zawiadomienia
• Przedsiębiorca prowadzi książkę kontroli (może
być w formie zbioru dokumentów)
• Kontrolujący okazuje legitymację służbową oraz
upoważnienie do przeprowadzenia kontroli
Kontrole zewnętrzne-PIS
• Czas trwania wszystkich kontroli nie może
przekroczyć w roku kalendarzowym:
1) w odniesieniu do mikro przedsiębiorców – 12 dni
roboczych;
2) w odniesieniu do małych przedsiębiorców – 18
dni roboczych;
3) w odniesieniu do średnich przedsiębiorców – 24
dni roboczych;
4) w odniesieniu do pozostałych przedsiębiorców –
48 dni roboczych.
Kontrole zewnętrzne-PIS
• Mikro przedsiębiorca: mniej niż 10 pracowników,
obrót roczny netto mniej niż 2 mln euro
• Mały przedsiębiorca: mniej niż 50 pracowników,
obrót roczny netto mniej niż 10 mln euro
• Średni przedsiębiorca: mniej niż 250
pracowników, obrót roczny netto mniej niż 50
mln euro
• PIS dokonuje ponadto rocznej oceny jakości
wody na pływalni
Badania wody na
pływalni
• Odbywają się na podstawie harmonogramu
zaproponowanego przez PIS oraz w oparciu o
rozporządzenie w sprawie wymagań jakim
powinna odpowiadać woda na pływalni z dnia
9.11.2015 r.
• Zakres badań: Escherichia coli, Pseudomonas
aeruginosa, ogólna liczba drobnoustrojów w
temperaturze 360
C, Legionella sp., mętność
chloroform, Trihalometany, azotany, utlenialność,
ph, pomiary potencjału redoks (utleniająco-
redukującego), chloru wolnego, chloru związanego
Badania wody na
pływalni
• Wyniki badań jakości wody w ramach kontroli
wewnętrznej są na bieżąco wysyłane do PIS (jeżeli
są odchylenia od normy, to w przeciągu 3 dni od
daty wykonania badania)
• Korzystający z basenów muszą być na bieżąco
informowani o aktualnej jakości wody w
komunikacie umieszczonym w widocznym miejscu
Częstotliwość pobierania
próbek wody
• Wyniki badań jakości wody w ramach kontroli
wewnętrznej są na bieżąco wysyłane do PIS
(jeżeli są odchylenia od normy, to w przeciągu 3
dni od daty wykonania badania)
• Korzystający z basenów muszą być na bieżąco
informowani o aktualnej jakości wody w
komunikacie umieszczonym w widocznym
miejscu
Pobieranie próbek wody
Parametr Okres
Woda
wprowadzona do
niecki basenowej
z systemu
cyrkulacji
Woda w niecce
basenowej
Woda w nieckach
basenowych
wyposażonych w
urządzenia
wytwarzające
aerozol wodno-
powietrzny
Woda w nieckach
basenowych
udostępnianych
do nauki pływania
dla niemowląt i
małych dzieci do
lat 3
Escherichia coli miesiąc 1 2 2 4
Pseudomonas aeruginosa miesiąc 1 2 2 2
Ogólna liczba mikroorganizmów w
36±2ºC po 48 h
miesiąc 1 1 1 2
Legionella sp. rok 4 4 12 4
Gronkowce koagulazododatnie miesiąc - - - 1
Mętność kwartał 1 3 3 3
pH dzień 4 4 4 4
Potencjał redox Oksydoredukcyjny
przy elektrodzie Ag/AgCl 3,5 m KCl
dzień 4 4 4 4
Chlor wolny dzień 4 4 4 4
Chlor związany dzień 1 1 1 1
Chloroform kwartał 1 1 1 1
THMƩ kwartał 1 1 1 1
Ozon kwartał 1 - - -
Kwas izocyjanurowy rok - 4 4 -
Azotany kwartał 1 1 1 1
Utlenialność miesiąc 1 1 2 1
Wskaźniki bakteriologiczne
Wskaźniki fizykochemiczne
• Uzdatnianie wody
w basenach
• W osobnym pomieszczeniu dozuje się
podchloryn sodu oraz kwas siarkowy. W dużych
stężeniach są one silnie żrące i trujące. W
małych służą one do uzdatniania wody.
• Chlor zabija bakterie, ale jeżeli jest jego za
dużo, to podnosi się poziom pH. Idealna
wartość odczynu wody w basenie powinna
mieścić się w zakresie od 7,0 do 7,4 pH.
• Kwas siarkowy służy do obniżania poziomu pH.
• Uzdatnianie wody
w basenach
• Pomieszczenie do dozowania wyposażone w
wodne natryski ratunkowe, umywalki z
podłączoną bieżącą wodą, kuwety pod
pojemniki z chemią, odciągi miejscowe, odzież
ochronną tj. fartuch, maskę p/g, gogle,
rękawiczki
• Uzdatnianie wody
w basenach
• Systematyczny monitoring i dokumentacja
pracy urządzeń do pomiaru jakości wody – co
4 godziny zapisywane są odczyty (pH,
temperatura wody, potencjał redox, chlor
wolny oraz raz dziennie chlor związany)
Akty prawne
• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z
2017 r. poz. 1332, 1529, z 2018 r. poz. 12.)
• Rozporządzenie (WE) NR 852-2004 Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie
higieny środków spożywczych
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca
2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i
higieny pracy (Dz. U. z dnia 18 sierpnia 2004 r.)
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w
sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy. (tekst pierwotny: Dz. U. 1997 r. Nr 129 poz. 844)
(tekst jednolity: Dz. U. 2003 r. Nr 169 poz. 1650)
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w
sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla
zdrowia w środowisku pracy (D. U. 2011 Nr 33 poz. 166)
Akty prawne
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i
Budownictwa z dnia 27. stycznia 1994 r. w sprawie
bezpieczeństwa higieny pracy przy stosowaniu środków
chemicznych do uzdatniania wody (D. U. 1994 Nr 21 poz. 73)
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i
Budownictwa z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach
wyposażonych w monitory ekranowe (D. U. 1998 Nr 148 poz.
973)
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14
marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy
ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach
związanych z wysiłkiem fizycznym (Dz.U. 2000 nr 26 poz.
313)
Akty prawne
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z
występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych
(Dz.U. 2005 nr 11 poz. 86)
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października
2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących
bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania
maszyn przez pracowników podczas pracy. (Dz.U. 2002 nr
191 poz. 1596)
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19
sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych
obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie
(Dz.U. 2004 nr 188 poz. 1945)
Akty prawne
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i
Administracji z dnia 7 sierpnia 2010 r. w sprawie ochrony
przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych
i terenów (Dz.U. 2010 nr 109 poz. 719)
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w
sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz.U. 1996 nr
60 poz. 279)
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia
19 grudnia 2007 r.w sprawie rzeczoznawców do spraw
bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2007 nr 247 poz.
1835)
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca
2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i
higieny pracy (Dz. U. z dnia 18 sierpnia 2004 r.)
Akty prawne
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 lipca 2015
r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny
odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2015 poz.
1422)
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2017 r. w
sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub
szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz.U. 2017 poz. 796)
• Rozporządzenie Ministra zdrowia z dnia 9 listopada 2015 r.
w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda na
pływalniach (Dz.U. 2017 poz. 2016)
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 października
2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz.
U. 2008 poz. 1228) Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o
usługach turystycznych (Dz.U. 1997 nr 133 poz. 884)
• Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie
żywności i żywienia Dz.U. 2006 nr 171 poz. 1225
Akty prawne
•Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym,
uzdrowiskach i obszarach ochrony (Dz.U. 2005 nr 167 poz.
1399)
•Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy
(Dz.U. 1997 nr 96 poz. 593)
•Ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i
ich mieszaninach (Dz.U. 2011 nr 63 poz. 322)
•Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz
zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. 2008 nr
234 poz. 1570)
•Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w
wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U. 2001 nr 72
poz. 747)
Materiały do
pobrania z
www.dbamyobhp.pl
Dziękuję
Państwu za
uwagę.

More Related Content

What's hot

Technik.hotelarstwa 341[04] z1.01_u
Technik.hotelarstwa 341[04] z1.01_uTechnik.hotelarstwa 341[04] z1.01_u
Technik.hotelarstwa 341[04] z1.01_u
Pusiu99
 
14
1414
Pracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z2.03_u
Pracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z2.03_uPracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z2.03_u
Pracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z2.03_u
Emotka
 
Technik.hotelarstwa 341[04] z3.03_u
Technik.hotelarstwa 341[04] z3.03_uTechnik.hotelarstwa 341[04] z3.03_u
Technik.hotelarstwa 341[04] z3.03_u
Pusiu99
 
25 6.1 pug_tresc
25 6.1 pug_tresc25 6.1 pug_tresc
Scalone dokumenty (19)
Scalone dokumenty (19)Scalone dokumenty (19)
Scalone dokumenty (19)
Darek Simka
 
Sporządzanie podstawowego asortymenty potraw i półproduktów z drobiu i ryb
Sporządzanie podstawowego asortymenty potraw i półproduktów z drobiu i rybSporządzanie podstawowego asortymenty potraw i półproduktów z drobiu i ryb
Sporządzanie podstawowego asortymenty potraw i półproduktów z drobiu i ryb
Marcin Dzieciątkowski
 
9
99
10
1010
10
Dorota
 
25 8.1 pug_tresc
25 8.1 pug_tresc25 8.1 pug_tresc
Technik.hotelarstwa 341[04] z2.03_u
Technik.hotelarstwa 341[04] z2.03_uTechnik.hotelarstwa 341[04] z2.03_u
Technik.hotelarstwa 341[04] z2.03_u
Pusiu99
 
Dietetyk 321[11] z2.09_u
Dietetyk 321[11] z2.09_uDietetyk 321[11] z2.09_u
Dietetyk 321[11] z2.09_u
gemix gemix
 
Kelner 3.02
Kelner 3.02Kelner 3.02
Kelner 3.02
sadset33
 
25 5.1 pug_tresc
25 5.1 pug_tresc25 5.1 pug_tresc
Technik.hotelarstwa 341[04] z5.01_u
Technik.hotelarstwa 341[04] z5.01_uTechnik.hotelarstwa 341[04] z5.01_u
Technik.hotelarstwa 341[04] z5.01_u
Pusiu99
 
Pracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z2.04_u
Pracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z2.04_uPracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z2.04_u
Pracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z2.04_u
Emotka
 
25 3.1 pug_tresc
25 3.1 pug_tresc25 3.1 pug_tresc
Pracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z3.01_u
Pracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z3.01_uPracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z3.01_u
Pracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z3.01_u
Emotka
 

What's hot (20)

Technik.hotelarstwa 341[04] z1.01_u
Technik.hotelarstwa 341[04] z1.01_uTechnik.hotelarstwa 341[04] z1.01_u
Technik.hotelarstwa 341[04] z1.01_u
 
14
1414
14
 
Pracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z2.03_u
Pracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z2.03_uPracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z2.03_u
Pracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z2.03_u
 
Technik.hotelarstwa 341[04] z3.03_u
Technik.hotelarstwa 341[04] z3.03_uTechnik.hotelarstwa 341[04] z3.03_u
Technik.hotelarstwa 341[04] z3.03_u
 
25 6.1 pug_tresc
25 6.1 pug_tresc25 6.1 pug_tresc
25 6.1 pug_tresc
 
Scalone dokumenty (19)
Scalone dokumenty (19)Scalone dokumenty (19)
Scalone dokumenty (19)
 
Technik.obslugi.turystycznej 341[05] z3.04_u
Technik.obslugi.turystycznej 341[05] z3.04_uTechnik.obslugi.turystycznej 341[05] z3.04_u
Technik.obslugi.turystycznej 341[05] z3.04_u
 
Sporządzanie podstawowego asortymenty potraw i półproduktów z drobiu i ryb
Sporządzanie podstawowego asortymenty potraw i półproduktów z drobiu i rybSporządzanie podstawowego asortymenty potraw i półproduktów z drobiu i ryb
Sporządzanie podstawowego asortymenty potraw i półproduktów z drobiu i ryb
 
9
99
9
 
10
1010
10
 
25 8.1 pug_tresc
25 8.1 pug_tresc25 8.1 pug_tresc
25 8.1 pug_tresc
 
Technik.hotelarstwa 341[04] z2.03_u
Technik.hotelarstwa 341[04] z2.03_uTechnik.hotelarstwa 341[04] z2.03_u
Technik.hotelarstwa 341[04] z2.03_u
 
304
304304
304
 
Dietetyk 321[11] z2.09_u
Dietetyk 321[11] z2.09_uDietetyk 321[11] z2.09_u
Dietetyk 321[11] z2.09_u
 
Kelner 3.02
Kelner 3.02Kelner 3.02
Kelner 3.02
 
25 5.1 pug_tresc
25 5.1 pug_tresc25 5.1 pug_tresc
25 5.1 pug_tresc
 
Technik.hotelarstwa 341[04] z5.01_u
Technik.hotelarstwa 341[04] z5.01_uTechnik.hotelarstwa 341[04] z5.01_u
Technik.hotelarstwa 341[04] z5.01_u
 
Pracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z2.04_u
Pracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z2.04_uPracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z2.04_u
Pracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z2.04_u
 
25 3.1 pug_tresc
25 3.1 pug_tresc25 3.1 pug_tresc
25 3.1 pug_tresc
 
Pracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z3.01_u
Pracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z3.01_uPracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z3.01_u
Pracownik.pomocniczy.obslugi.hotelowej 913[01] z3.01_u
 

Przepisy sanitarno -epidemiologiczne w hotelu i obiekcie SPA

  • 1. Przepisy sanitarno – epidemiologiczne w hotelu i obiekcie SPA Author: Krzysztof Maliński, www.dbamyobhp.pl
  • 3. • Pracodawca jest odpowiedzialny za zgodną z BHP budowę i utrzymanie obiektów budowlanych w tym hotelowych. • Za zgodność projektu obiektu z przepisami BHP odpowiada rzeczoznawca BHP • Uprawnienia rzeczoznawcy BHP mogą być przyznane w obszarach: budownictwa przemysłowego, ogólnego bez obiektów ochrony zdrowia (m.in. Hotele), rolno- spożywczego i specjalistycznego. • Rzeczoznawca określa zgodność projektu budowy lub przebudowy z przepisami BHP.
  • 4. • Rzeczoznawca BHP musi przejść egzamin przed komisją powołaną przez Generalnego Inspektora Pracy. 5 letnie doświadczenie w budowaniu, projektowaniu itp. • Odbiór budynku dokonywany jest przez Sanepid, PIP, Straż Pożarną
  • 5. Co to jest hotel? • USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych, • Art. 35:hotele – obiekty posiadające co najmniej 10 pokoi, w tym większość miejsc w pokojach jedno- i dwuosobowych, świadczące szeroki zakres usług związanych z pobytem klientów; • Art. 37: ustala się dla: hoteli, moteli i pensjonatów – pięć kategorii oznaczonych gwiazdkami;
  • 6. Co to jest hotel? • Art. 38. 1. Zaszeregowania obiektów hotelarskich do poszczególnych rodzajów dokonuje, kategorię nadaje oraz prowadzi ich ewidencję marszałek województwa właściwy ze względu na miejsce położenia obiektu hotelarskiego, • Art. 38. 4a. Marszałek województwa powołuje zespół oceniający obiekty hotelarskie w zakresie spełniania wymagań, o których mowa w art. 35 ust. 1.
  • 7. Co to jest hotel? • W skład zespołu powołuje się przedstawicieli marszałka województwa, ponadto mogą być powołane: 1) osoby posiadające kwalifikacje zawodowe i praktykę w świadczeniu usług hotelarskich lub turystycznych, wskazane przez jednostki samorządu gospodarczego i stowarzyszenia działające w zakresie turystyki i hotelarstwa; 2) osoby będące przedstawicielami Państwowej Straży Pożarnej, Państwowej Inspekcji Sanitarnej, administracji architektoniczno- budowlanej i nadzoru budowlanego.
  • 8. Co to jest hotel? • Art. 39. 1. Przed rozpoczęciem świadczenia usług hotelarskich w obiekcie hotelarskim, o którym mowa w art. 35 ust. 1, przedsiębiorca jest obowiązany uzyskać zaszeregowanie tego obiektu do odpowiedniego rodzaju i kategorii. • Art. 39. 2. W razie rozpoczęcia świadczenia usług w obiekcie hotelarskim, który posiada zaszeregowanie, o którym mowa w ust. 1, przedsiębiorca jest obowiązany wystąpić do właściwego marszałka województwa o potwierdzenie lub zmianę dotychczasowego zaszeregowania.
  • 9. Co to jest hotel? • Art.39.4. Przedsiębiorcy świadczący usługi hotelarskie w obiektach, o których mowa w art. 35, mają obowiązek informowania właściwego organu o okolicznościach powodujących zmianę rodzaju lub kategorii obiektu hotelarskiego oraz o zakończeniu świadczenia usług hotelarskich. • Art. 45. Minister właściwy do spraw turystyki, w drodze rozporządzenia, określa wymagania dla poszczególnych rodzajów i kategorii obiektów hotelarskich co do wyposażenia oraz zakresu świadczonych usług, w tym usług gastronomicznych, oraz warunki dopuszczenia odstępstw od tych wymagań.
  • 10. Co to jest hotel? • Art.39.4. Przedsiębiorcy świadczący usługi hotelarskie w obiektach, o których mowa w art. 35, mają obowiązek informowania właściwego organu o okolicznościach powodujących zmianę rodzaju lub kategorii obiektu hotelarskiego oraz o zakończeniu świadczenia usług hotelarskich. • Art. 45. Minister właściwy do spraw turystyki, w drodze rozporządzenia, określa wymagania dla poszczególnych rodzajów i kategorii obiektów hotelarskich co do wyposażenia oraz zakresu świadczonych usług, w tym usług gastronomicznych, oraz warunki dopuszczenia odstępstw od tych wymagań.
  • 11. BHP w hotelu • Spełnianie w obiektach hotelarskich wymagań określonych w art. 35 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych dokumentuje się w zakresie wymagań: 1) budowlanych: decyzją o pozwoleniu na budowę oraz dla wszystkich obiektów — książka obiektu z wpisami potwierdzającymi przeprowadzenie okresowych kontroli 2) przeciwpożarowych — opinią właściwej komendy Państwowej Straży Pożarnej, 3) sanitarnych — opinią państwowego powiatowego inspektora sanitarnego.
  • 12. Kontrola hotelu • Kwestię kontroli obiektów hotelowych określa rozporządzenie z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie
  • 13. Kontrola hotelu • Organy uprawnione do kontroli obiektów w zakresie spełniania wymagań co do wyposażenia i świadczonych usług dokonują kontroli w każdym czasie: 1) z urzędu — jeżeli jest to uzasadnione informacjami o zmianie warunków działania lub naruszenia wymagań; 2) na wniosek przedsiębiorcy, stowarzyszenia działającego w zakresie turystyki i hotelarstwa lub stowarzyszenia reprezentującego interesy konsumentów.
  • 14. Kontrola hotelu • Wojewoda dokonuje z urzędu okresowych kontroli obiektów hotelarskich w zakresie spełniania wymagań co do wyposażenia i świadczonych usług nie rzadziej niż co trzy lata. • Organ prowadzący ewidencję dokonuje z urzędu wykreślenia obiektu z ewidencji, jeżeli obiekt przestał spełniać wymagania sanitarne lub przeciwpożarowe lub inne, określone odrębnymi przepisami;
  • 15. Maszyny w hotelu • Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008 w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn definiuje pojęcie maszyny jako: • zespół wyposażony lub który można wyposażyć w mechanizm napędowy inny niż bezpośrednio wykorzystujący siłę mięśni ludzkich lub zwierzęcych, składający się ze sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jedna jest ruchoma, podłączonych w całości mającą konkretne zastosowanie
  • 16. Maszyny w hotelu • Należy zwrócić szczególną uwagę na to, aby: 1) maszyna nie mogła uruchomić się nieoczekiwanie; 2) parametry maszyny nie mogły zmieniać się w sposób niekontrolowany, jeżeli taka zmiana może prowadzić do sytuacji niebezpiecznych; 3) po wydaniu polecenia zatrzymania, maszyna się zatrzymała; 4) żadna ruchoma część maszyny ani element zamocowany w maszynie nie mogły odpaść lub zostać wyrzucone;
  • 17. Maszyny w hotelu • Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 w sprawie minimalnych wymagań dotyczących BHP w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy pracodawca powinien zapewnić pracownikom dostęp do informacji, w tym pisemnych instrukcji dotyczących użytkowania maszyn
  • 18. Maszyny mające kontakt z żywnością Zasadnicze wymagania w zakresie BHP dotyczące maszyn do kontaktu z artykułami spożywczymi: •Część maszyny stykająca się z produktem musi być łatwa do czyszczenia, dezynfekcji, o gładkich powierzchniach, bez szczelin, wgłębień, krawędzi w połączeniach •Ciecze, gazy, aerozole do dezynfekcji , czyszczenia maszyn muszą być łatwe do całkowitego czyszczenia
  • 19. Maszyny mające kontakt z żywnością Zasadnicze wymagania w zakresie BHP dotyczące maszyn do kontaktu z artykułami spożywczymi: •Budowa maszyny musi zapobiegać przeciekaniu •Żadne substancje nie mogą wchodzić w kontakt z artykułami spożywczymi, farmaceutycznymi, kosmetycznymi •Czyszczenie, dezynfekcja i płukanie muszą być opisane w instrukcji
  • 20. Windy w hotelu Najczęściej występującymi w hotelarstwie maszynami są windy. Winda jest urządzeniem transportu Bliskiego (UTB) •Badanie jednostki dozoru technicznego poprzedza wydanie decyzji o dopuszczeniu do eksploatacji (dokumentacja, stan techniczny i oznakowanie, zgodność z dokumentacją) •Badanie odbiorcze: gdy urządzenie montowane jest lub wprowadzane do obrotu po raz pierwszy
  • 21. Windy w hotelu • UTB powinny być eksploatowane zgodnie z instrukcją • Każde urządzenie UTB powinno mieć dzienniki konserwacji • Sprawdzenie rezystancji uziemień roboczych oraz skuteczność ochrony pożarowej: 1 raz w roku, jeżeli są warunki dużej wilgotności, gorąca.
  • 22. Bieżące utrzymanie hotelu • Art. 61. Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane doprecyzowuje, że Właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany zapewnić, dochowując należytej staranności, bezpieczne użytkowanie obiektu w razie wystąpienia czynników zewnętrznych odziaływujących na obiekt, związanych z działaniem człowieka lub sił natury,
  • 23. Bieżące utrzymanie hotelu • takich jak: wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, osuwiska ziemi, zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, pożary lub powodzie, w wyniku których następuje uszkodzenie obiektu budowlanego lub bezpośrednie zagrożenie takim uszkodzeniem, mogące spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska.
  • 24. Kontrole hoteli • Obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli: 1) okresowej, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego: a) elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu, b) instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska,
  • 25. Kontrole hoteli c) instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych); 2) okresowej, co najmniej raz na 5 lat, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektu budowlanego, estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia; kontrolą tą powinno być objęte również badanie instalacji elektrycznej i piorunochronnej: sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów; (art. 61 pkt 2)
  • 26. Kontrole hoteli 3) okresowej w zakresie, o którym mowa w pkt 1, co najmniej dwa razy w roku, w terminach do 31 maja oraz do 30 listopada, w przypadku budynków o powierzchni zabudowy przekraczającej 2000 m2 oraz innych obiektów budowlanych o powierzchni dachu przekraczającej 1000 m2; osoba dokonująca kontroli jest obowiązana bezzwłocznie pisemnie zawiadomić organ nadzoru budowlanego o przeprowadzonej kontroli; 4) bezpiecznego użytkowania obiektu każdorazowo w przypadku wystąpienia okoliczności, o których mowa w art. 61 pkt 2;
  • 27. Ogólne wymogi dotyczące pomieszczeń higieniczno-sanitarnych • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
  • 28. Ogólne wymogi dotyczące pomieszczeń higieniczno-sanitarnych • Pomieszczenia: szatnie, ustępy, umywalnie, palarnie, jadalnie, pralnie, suszarnie • Dbanie o bhp, jednakowa temperatura, bezpieczne do nich dotarcie • Minimalna wysokość 2,5m (łaźnie min. 3m), materiały gładkie, nienasiąkalne i odporne na działanie wilgoci. Na podłodze w umywalniach podkładki izolujące.
  • 29. Ogólne wymogi dotyczące pomieszczeń higieniczno-sanitarnych • Jeżeli firma zatrudnia więcej niż 10 pracowników, to wymagane są osobne toalety dla kobiet i mężczyzn • Odzież przechowywana w osobnych szafkach (poza pracownikami biurowymi)
  • 30. Ogólne wymogi dotyczące szatni • W oddzielnych lub wydzielonych pomieszczeniach, suche, ze światłem dziennym. • Jeżeli szatnia jest w piwnicy, to musi posiadać wentylację mechaniczną: 4 razy w ciągu godziny wymiana powietrza. • 50% miejsc w szatni musi być siedzących • Szerokość przejścia min. 1,5m, między szafkami i ścianą 1,1 m
  • 31. Ogólne wymogi dotyczące szatni Szatnie – rodzaje •Szatnie odzieży własnej pracowników • W szafkach ubraniowych rozdział odzieży własnej i roboczej •Szatnie odzieży roboczej i ochronnej •Szatnie podstawowe •Szatnie przepustowe •Odrębne szatnie przepustowe dla osób mających kontakt z substancjami trującymi lub zakaźnymi
  • 32. Umywalnie i pomieszczenia z natryskami • Umywalki emaliowane lub z materiału odpornego na korozję • Przejście między umywalką a ścianą przeciwległą min. 1,3m • Przejście między umywalkami min. 2m • Dla pracowników narażonych na brud: 1 umywalka na 5 pracowników, 1 natrysk na 8 pracowników
  • 33. Umywalnie i pomieszczenia z natryskami • Dla pracowników biurowych: 1 umywalka na 25 kobiet lub 30 mężczyzn • Drzwi do pomieszczeń higieniczno-sanitarnych: szerokość min. 0,8m, wysokość 2m, u dołu otwór na dopływ powietrza min. 0,02m2. • W budynkach użyteczności publicznej szerokość drzwi min. 0,9m • Kabina z natryskiem zamknięta: szerokość min. 0,9m, powierzchnia min. 1,5m2
  • 34. Umywalnie i pomieszczenia z natryskami • Kabina z natryskiem niezamknięta: szerokość min. 0,9m, powierzchnia min. 0,9m2 • Kabina z natryskiem dla niepełnosprawnych: szerokość min. 1,5m, powierzchnia min. 2,5m2 • Przejścia między 2 rzędami kabin min. 1,3m, a kabiną i ścianą 0,9m
  • 35. Umywalnie i pomieszczenia z natryskami • Woda w natryskach musi spływać na ramiona a nie na głowę • Temperatura wody ciepłej: 35-400 C – w przypadku centralnej regulacji lub zbiorowego mieszania wody, lub 50-600 C – w przypadku indywidualnego mieszania wody
  • 36. Ustępy • Położone nie dalej niż 75 m od stanowiska pracy (50 m w przypadku niepełnosprawnych), na otwartej przestrzeni nie więcej niż 125m. • Ustępy na każdym piętrze, gdzie pracuje min. 10 osób. • Drzwi do ustępu muszą się otwierać samoczynnie. • Wymiana powietrza min. 50m3 na 1 miskę ustępową i 25m3 na 1 pisuar
  • 37. Ustępy • Odległość między ustępami: min. 1,3m, a między ustępem a usytuowanym naprzeciwko pisuarem min. 2m. • 1 ustęp i 1 pisuar na 30 mężczyzn zatrudnionych na 1 zmianie • 1 ustęp na 25 kobiet • W ustępach ogólnodostępnych muszą być przedsionki oddzielone ściankami pełnymi, o wysokości do sufitu. Osobne ustępy damskie i męskie.
  • 38. Ustępy • Szerokość drzwi do ustępu : min. 0,9m, • Drzwi do kabin ustępowych otwierane na zewnątrz, o szerokości min. 0,8m • 1 umywalka na 3 miski ustępowe lub 3 pisuary • Musi być zapewniona wentylacja: mechaniczna lub grawitacyjna
  • 39. Jadalnie • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie oraz • Rozporządzenie (WE) Nr 852-2004 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych Załącznik nr 2
  • 40. Jadalnie • Obowiązkowe, gdy na jednej zmianie pracuje min. 20 osób (nie dotyczy pracowników biurowych) • Zakaz palenia czytelnie oznakowany • Miejsce siedzące na każdego pracownika • 1 umywalka na min. 20 miejsc siedzących, przy umywalce ręczniki jednorazowe lub suszarka do rąk • 1 zlewozmywak na 20 miejsc w jadalni • Jadalnie mogą być wykorzystane jako pomieszczenia do wypoczynku
  • 41. Pralnie • Obowiązkowe, gdy odzież jest mocno ubrudzona, lub może stać się powodem skażenia innej odzieży. Wówczas w pomieszczeniu musi znajdować się urządzenie do neutralizacji substancji i preparatów niebezpiecznych • W hotelach pralnie są często niezbędne, aby sprostać zapotrzebowaniu na czystą bieliznę (pościel, ręczniki) • Osobne pomieszczenia na czystą oraz brudną bieliznę
  • 42. Pralnie • Magazyn pościeli czystej zlokalizowany blisko pralni, pościel składowana w higienicznych warunkach na regałach • Ciąg pralniczy od strony brudnej do strony czystej • Zapewnienie pracownikom w pomieszczeniach do dozowania produktów do prania środków ochrony indywidualnej • Wszystkie produkty do prania muszą posiadać karty charakterystyk, w których są opisane ich właściwości i przeznaczenie
  • 43. •Warunki zabezpieczenia budynków przed pożarem i wybuchem • Konstrukcja budynku musi zapobiegać rozprzestrzenianiu się ognia w budynku i na inne budynki oraz umożliwić ewakuację ludzi i bezpieczeństwo ekipy ratowniczej • Budynki z uwagi na przeznaczenie i sposób użytkowania dzieli się na: ZL – mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej:
  • 44. •Warunki zabezpieczenia budynków przed pożarem i wybuchem ZL I – z pomieszczeniami na min. 50 osób ZL II – dla osób z ograniczoną zdolnością poruszania się (szpitale, żłobki, przedszkola) ZL III – budynki użyteczności publicznej ZL IV – budynki mieszkalne ZL V – budynki zamieszkania zbiorowego (HOTELE) PM – produkcyjne i magazynowe IN – inwentarskie - hodowla inwentarza
  • 45. Odporność pożarowa budynków • Odporność pożarową ustala się dla budynków wielokondygnacyjnych z grupy ZL (hotel ZL V) i PM • A – najwyższa odporność pożarowa, a E najniższa odporność pożarowa • Gęstość obciążenia ogniowego strefy pożarowej z budynku: Q=MJ/m2 ->energia cieplna przy spalaniu materiałów cieplnych
  • 46. Odporność pożarowa budynków • Odporność pożarową ustala się dla budynków wielokondygnacyjnych z grupy ZL (hotel ZL V) i PM • A – najwyższa odporność pożarowa, a E najniższa odporność pożarowa • Gęstość obciążenia ogniowego strefy pożarowej z budynku: Q=MJ/m2 ->energia cieplna przy spalaniu materiałów cieplnych
  • 47. Wymagania dotyczące dróg i wyjść ewakuacyjnych • Drogi ewakuacyjne zamykane drzwiami • Drzwi otwierana na zewnątrz (nie dotyczy budynków wpisanych na listę zabytków) • Zakaz blokowania drzwi rozsuwanych, w razie pożaru muszą być otwierane samoczynnie • Z pomieszczeń zagrożonych wybuchem do przejść ewakuacyjnych przechodzi się przez przedsionki przeciwpożarowe (1,4m x 1,4 m)
  • 48. Wymagania dotyczące dróg i wyjść ewakuacyjnych • Wysokość dróg ewakuacyjnych min. 2,2m • Drabiny ewakuacyjne nie mogą być montowane naprzeciwko świetlików lub okien • Drabiny ewakuacyjne można stosować przy ewakuacji maksymalnie 50 osób z wyższej kondygnacji na dach kondygnacji położony poniżej
  • 49. Długość przejścia ewakuacyjnego • 40 metrów: w strefach pożarowych ZL (budynki mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej) • 75 metrów: w strefie pożarowej PM (budynki produkcyjne i magazynowe) o gęstości obciążenia ogniowego większej niż 500 MJ/m2 w budynku z min. 2 kondygnacjami mniej niż 40 m: w strefach pożarowych PM
  • 50. Szerokość przejścia ewakuacyjnego • Proporcjonalnie do liczby ewakuowanych: 0,6m na 100 osób, nie mniej niż 0,9 m • Dla 3 osób - nie mniejsza niż 0,8m
  • 51. Drzwi ewakuacyjne • Proporcjonalnie do liczby ewakuowanych: szerokość w świetle 0,6 m na 100 osób, nie mniej niż 0,9 m. Drzwi dla 3 osób – szerokość w świetle nie mniejsza niż 0,8m • Drzwi ewakuacyjne powinny być otwierane na zewnątrz pomieszczeń zagrożonych wybuchem i/lub przeznaczonych do jednoczesnego przebywania więcej niż 50 osób, lub 6 osób z ograniczoną zdolnością poruszania się
  • 52. Drzwi ewakuacyjne • W budynkach użyteczności publicznej szerokość drzwi ewakuacyjnych min. 1,2 m (0,6m na 100 osób na najbardziej zatłoczonym piętrze • W Zakładach Opieki Zdrowotnej (ZOZ) szerokość drzwi ewakuacyjnych min 1,4 m • Drzwi wieloskrzydłowe muszą mieć 1 część – skrzydło nieblokowane o szerokości min. 0,9m
  • 53. Dojście ewakuacyjne • Jest to droga od wyjścia z pomieszczenia wzdłuż osi drogi ewakuacyjnej do krawędzi najbliższego stopnia schodów, a na parterze – do drzwi ewakuacyjnych prowadzących na zewnątrz • Długość dojścia ewakuacyjnego można powiększyć o 50%, jeżeli droga ewakuacyjna ma urządzenia gaśnicze lub urządzenia oddymiające lub o 100%, jeżeli ma i urządzenia gaśnicze i urządzenia oddymiające
  • 54. Wymagania przeciwpożarowe dla elementów wykończenia wnętrz i wyposażenia stałego • Nie wolno stosować materiałów, których produkty rozkładu są toksyczne lub dymiące
  • 55. Wymagania przeciwpożarowe cd. • W pomieszczeniach na więcej niż 50 osób, w produkcyjnych, w magazynach, w pomieszczeniach stref pożarowych ZL II nie wolno stosować materiałów łatwopalnych • Okładziny sufitów oraz podwieszane sufity mogą być montowane tylko w mieszkaniach. • Nie mogą być wykonane z materiałów kapiących, palnych, odpadających
  • 56. Sprzęt gaśniczy w hotelach • Zgodnie z Polskimi Normami są następujące grupy pożarów A – materiałów stałych, żarzących się B – cieczy, materiałów topiących się C – gazów D – metali E – tłuszczów i olejów w urządzeniach technicznych
  • 57. Sprzęt gaśniczy w hotelach 1 jednostka środka gaśniczego (2kg lub 3dm2 ) powinna przypadać na każde: •100 m2 powierzchni strefy pożarowej w budynku kat. ZL I, ZL II, ZL III, ZL V, PM o gęstości obciążenia ogniowego większej niż 500 MJ/m2 , zawierającego pomieszczenia zagrożone wybuchem •300 m2 powierzchni nie wymienionej powyżej, z wyjątkiem ZL IV
  • 58. Sprzęt gaśniczy w hotelach • Gaśnice rozmieszczone w miejscach łatwo dostępnych i widocznych: przy wejściach do budynków, na klatkach schodowych, na korytarzach, przy wyjściach z pomieszczeń na zewnątrz oraz nienarażonych na uszkodzenia mechaniczne oraz działania źródeł ciepła • W tych samych miejscach na każdej kondygnacji budynku • Odległość od gaśnic do miejsca, gdzie przebywa człowiek nie powinna być większa niż 30 m
  • 59. Sprzęt gaśniczy w hotelach • Przeglądy i konserwacje sprzętu przeciwpożarowego – Nie rzadziej niż 1 raz w roku przeglądy techniczne – zgodnie z zasadami ogólnymi
  • 60. Instrukcja bezpieczeństwa pożar. w hotelach Opracowuje ją właściciel, zarządca lub użytkownik obiektu lub jego części, stanowiących odrębne strefy pożarowe. Opisuje ona: •Warunki ochrony przeciwpożarowej •Sposób przeglądu i konserwacji gaśnic i urządzeń przeciwpożarowych •Postępowanie na wypadek pożaru (ewakuacja) •Sposób wykonywania prac niebezpiecznych pod względem pożarowym
  • 61. Instrukcja bezpieczeństwa pożar. w hotelach • Może wchodzić w skład instrukcji technologiczno- ruchowej ( w magazynach, przy produkcji) • Musi być aktualizowana raz na 2 lata lub gdy zmieniają się warunki przeciwpożarowe
  • 62. Instrukcja bezpieczeństwa pożar. w hotelach IBP nie jest wymagana, gdy: •Budynek ma kubaturę brutto < niż 1000 m2 •Budynek inwentarski ma kubaturę brutto < niż 1500 m2 •Powierzchnia strefy pożarowej obiektu innego niż budynek <1000 m2 •Nie ma stref zagrożonych wybuchem •IBP musie być znana i przestrzegana przez pracownika
  • 63. Ochrona odgromowa w hotelach • Brak ochrony odgromowej może prowadzić do pożaru, szkody mechanicznej, porażenia, paniki, • Ochrona obostrzona: obiekty zagrożone wybuchem materiałów wybuchowych, mieszanin gazów, par pyłów palnych. Badania okresowe: co roku do 30.04. Przegląd co 5 lat, jeżeli warunki rezystencji (oporu elektrycznego) uziemienia są pozytywne • Ochrony odgromowej nie wymagają budynki o wysokości do 25m w zwartej zabudowie
  • 64. Ochrona odgromowa w hotelach Ochrona odgromowa dotyczy: • Obiektów zwykłych: Do 60 m wysokości (domy mieszkalne, szkoły, szpitale, tetry itp.) • Obiektów specjalnych: O zwiększonym zagrożeniu: telekomunikacyjne, energetyczne, przemysłowe • Groźnych dla otoczenia: rafinerie, stacje paliw, zakłady zbrojeniowe, producenci fajerwerk itp. • Groźnych dla środowiska: np. zakłady chemiczne
  • 65. Oświetlenie w pomieszczeniach pracy • Jeżeli w pomieszczeniu stałej pracy jest tylko oświetlenie sztuczne, to należy uzyskać zgodę wojewódzkiego inspektora sanitarnego, wydaną po konsultacjach z okręgowym inspektorem pracy. Generalnie musi być zapewnione oświetlenie naturalne
  • 66. Oświetlenie w pomieszczeniach pracy • Oświetlenie dzienne: górne (najkorzystniejsze dla zdrowia), boczne (stosunek powierzchni okna do podłoża to minimum 1:8. Okna i szyby nie mogą być trudne do mycia, mają chronić przed nadmiernym oświetleniem, nie mogą być mokre od skroplonej wody), mieszane
  • 67. Oświetlenie w pomieszczeniach pracy • Oświetlenie elektryczne Jest ono uzupełnieniem światła dziennego • Oświetlenie awaryjne Budynek należy oświetlać z 2 niezależnych źródeł energii • Oświetlenie awaryjna musi włączać się niezależnie
  • 68. Oświetlenie w pomieszczeniach pracy Oświetlenie awaryjne należy stosować w: • pomieszczeniach o powierzchni min. 2000m2 oraz, gdzie poruszanie się przy niedostatecznym oświetleniu może spowodować pożar, wybuch, •salach sportowych i widowiskowych oraz audytoriach na więcej niż 300 osób (hotel) •pomieszczeniach handlowych o powierzchni większej niż 2000m2 •salach operacyjnych o powierzchni większej niż 300m2
  • 69. Oświetlenie w pomieszczeniach pracy • skarbcach i pasażerskich dworcach o powierzchni większej niż 1000m2 • garażach podziemnych o powierzchni większej niż 1000m2 • blokach mieszkalnych, zamieszkałych przez więcej niż 200 osób • Stosunek natężeń oświetlenia sztucznego pomiędzy 2 pomieszczeniami nie może być większy niż 5:1. Należy w ten sposób unikać zjawiska olśnienia
  • 70. Wentylacja w pomieszczeniach pracy • Wentylacja mechaniczna: w pomieszczeniach bez otwieranych okien. Jeżeli powietrze jest zanieczyszczone, to w okresie przerwy działania wentylacji musi być wymienione 50% czystego powietrza • Wentylacja mechaniczna: urządzenie mechaniczne lub strumieniowe wykorzystują różnice ciśnień w rozprowadzanym powietrzu. • Czerpnie powietrza muszą być usytuowane w miejscu z czystym powietrzem.
  • 71. Wentylacja w pomieszczeniach pracy Systemy wentylacji mechanicznej: • Wentylacja wywiena: zużyte powietrze jest wywiewane, a podciśnienie z zewnątrz nawiewa nowe powietrze (szatnie, pomieszczenia drugorzędne, budynki mieszkalne) • Wentylacja nawiewno-wywiewna: w odróżnieniu od systemu wywiewnego, wentylatory nie tylko usuwają powietrze z budynku, ale również w jego miejsce dostarczają świeże powietrze zewnętrzne. Stanowiska pracownicze powinny być usytuowane w strefie nawiewnej
  • 72. Wentylacja w pomieszczeniach pracy • Wentylacja naturalna: od sił naporu termicznego i/lub sił naporu wiatru • Wentylacja grawitacyjna: od gęstości powietrza na zewnątrz i wewnątrz budynku, z kanałami pionowymi wywiewnymi • Intensywność wentylacji: krotność objętości wymiany powietrza/objętości pomieszczenia • Infiltracja: niekontrolowane przez użytkowników zjawisko przenikania powietrza przez pory materiałów budowlanych, szczeliny
  • 73. Wentylacja w pomieszczeniach pracy • Eksfiltracja: niekontrolowane przez użytkowników zjawisko wypływu powietrza • Przewietrzenie: np. przez otwieranie okien • Klimatyzacja: utrzymywanie klimatu: ciśnienia, temperatury, wilgotności oraz składu chemicznego powietrza w zamkniętych pomieszczeniach
  • 74. Powietrze w pomieszczeniach pracy • Musi być zapewniona cyrkulacja powietrza • Tam, gdzie wydzielane są szkodliwe substancje, cyrkulacja zapobiega przekraczaniu niedopuszczalnych stężeń • Powietrze wentylowane lub klimatyzowane musi być oczyszczone, nie może powodować przeciągów, wyziębień, przegrzewania pomieszczeń pracy. Nie dotyczy to wentylacji awaryjnej • Urządzenia wentylacyjne muszą działać ergonomicznie
  • 75. Powietrze w pomieszczeniach pracy • Jeżeli wydzielanie ciepła przekracza (2500kJ x godzina)/m2 , to należy stosować wentylację miejscową • Parametry powietrza powinny spełniać wymagania mikroklimatu gorącego • Strumień powietrza nie powinien być skierowany na stanowisko pracy • Maksymalna temperatura powietrza nawiewanego na wysokości większej niż 3,5m to 700 C, a na wysokości mniejszej niż 3,5m to 450 C
  • 76. Powietrze w pomieszczeniach pracy • Przy recyrkulacji ilość świeżego powietrza musi stanowić więcej niż 10% ogólnej ilości wymienianego powietrza. Suma stężeń poszczególnych substancji w recyrkulowanym powietrzu nie może przekroczyć 0,3 najwyższych dopuszczalnych stężeń • Czerpnie pobierają powietrze, a wyrzutnie wydalają zużyte. Urządzenia powinny być zabezpieczone przed opadami atmosferycznymi i wiatrem
  • 77. Ogrzewanie w pomieszczeniach pracy • Temperatura minimalna w pomieszczeniach pracy to 140 C • Temperatura minimalna w pomieszczeniach biurowych, w szkołach, oraz przy pracy lekkiej to 180 C • Dyrektor szkoły może odwołać zajęcia szkolne, jeżeli przez dwa kolejne wieczory o godzinie 21:00, temperatura na zewnątrz jest niższa bądź równa -150 C
  • 78. Ogrzewanie w pomieszczeniach pracy • Na 1 pracownika powinno przypadać 13 m3 wolnej objętości oraz min. 2m2 wolnej powierzchni. Jeżeli w pomieszczeniu pracuje maksymalnie 4 osoby, to na 1 pracownika powinno przypadać 14 m3 wolnej objętości oraz min. 2,5m2 wolnej powierzchni. • Urządzenia grzewcze nie powinny mieć szczytowej mocy większej niż określona w Polskich Normach
  • 79. Okna w pomieszczeniach pracy • Okna: skrzydła otwierane do zewnątrz, stosunek powierzchni okna do podłoża to minimum 1:8. • W szkołach, ZOZ-ach, budynkach mieszkalnych, gdzie nie ma wentylacji mechanicznej ani grawitacyjnej, 50% okien musi być otwieranych • W budynkach o wysokości większej niż 56m okna nie mogą być otwierane przez osoby postronne
  • 80. Drzwi w pomieszczeniach pracy • Szerokość minimalna drzwi: 0,9m, wysokość minimalna drzwi: 2m • Szerokość minimalna dla drzwi dwuskrzydłowych to 0,9m • Zawsze obok drzwi obrotowych muszą być drzwi rozwierane lub rozsuwane • Drzwi obrotowe i podnoszone nie mogą być ewakuacyjne
  • 81. Drzwi w pomieszczeniach pracy • Drzwi rozsuwane mogą stanowić wyjście na drogi ewakuacyjne, jeżeli można je otworzyć ręcznie. W razie pożaru drzwi te muszą być otwarte i pozostawać w pozycji otwartej • Jeżeli w pomieszczeniu może przebywać więcej niż 300 osób, to drzwi muszą być wyposażone w urządzenia przeciwpożarowe • Drzwi zewnętrzne w ustępach wewnętrznych muszą mieć szerokość minimalną 0,9m, drzwi wewnętrzne powinny się otwierać w kierunku wyjść ogólnych
  • 82. Podłogi w pomieszczeniach pracy • Podłogi muszą być stabilne, niepylące, nie- śliskie, odporne na ścieranie i nacisk, łatwe w utrzymaniu czystości • Różnice wysokości podłoża muszą być oznaczone lub niwelowane rozwiązaniami architektonicznymi • Poziom podłogi w umywalniach, ustępach, umywalniach, w ZOZ, w MOPS, w zakładach oświaty i wychowania powinien być o 0,3m wyższy od poziomu terenu urządzonego przy budynku
  • 83. Podłogi w pomieszczeniach pracy • Pomieszczenia pracy mogą być zlokalizowane w sutenerach lub piwnicach, jeżeli mają dostęp do światła dziennego oraz pracodawca uzyskał zgodę wojewódzkiego inspektora sanitarnego, wydaną po konsultacjach z okręgowym inspektorem pracy
  • 84. Znaki i sygnały bezpieczeństwa • Znak bezpieczeństwa – znak utworzony poprzez kombinację kształtu geometrycznego, barwy i symbolu graficznego lub obrotowego albo tekstu przekazujący określoną informację związaną z bezpieczeństwem lub jego brakiem • Sygnał bezpieczeństwa – sygnał świetlny lub dźwiękowy, komunikat słowny lub sygnał ręczny, przekazujący informacje istotne dla zachowania bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników
  • 85. Znaki i sygnały bezpieczeństwa • Sygnał świetlny – daje efekt świecącej powierzchni • Sygnał dźwiękowy – sygnał akustyczny, bez użycia głosu ludzkiego i nieemitujący tego głosu • Sygnał ręczny – ustalony ruch lub układ rąk i dłoni • Komunikat słowny – wypowiadany przez człowieka lub emitowany jako głos ludzki, nakazujący chwilowe postępowanie w celu zachowania bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników
  • 86. Znaki i sygnały bezpieczeństwa • Jeżeli środkami ochrony zbiorowej lub innymi środkami nie ma możliwości likwidacji zagrożenia, to stosuje się znaki lub sygnały bezpieczeństwa • W zależności od rodzaju stosowanego transportu w zakładzie pracy stosuje się znaki i sygnały używane w transporcie drogowym, kolejowym, śródlądowym, morskim i powietrznym • Instrukcja musi objaśniać znaczenie znaków i sygnałów
  • 87. Znaki i sygnały bezpieczeństwa • Znaki zakazu, ostrzegawcze, nakazu, ewakuacyjne i informacyjne powinny być stosowane jako znaki stałe • Miejsca niebezpieczne oraz drogi powinny być znakowane barwą bezpieczeństwa • Można łącznie stosować sygnały świetlne i dźwiękowe, świetlne i słowne, ręczne i słowne
  • 88. Znaki i sygnały bezpieczeństwa Należy unikać: • Mieszania zbyt wielu znaków lub sygnałów blisko siebie • Używania dwóch sygnałów świetlnych, które łatwo można pomylić • Stosowania sygnału świetlnego blisko innego źródła światła • Używania 2 sygnałów dźwiękowych • Stosowania nieodpowiedniego wzoru znaku
  • 89. Znaki i sygnały bezpieczeństwa • Stosowania niewystarczającej liczby znaków lub sygnałów oraz ich nieodpowiedniego umiejscowienia • Niewystarczającej dbałości o stan techniczny lub prawidłowe funkcjonowanie urządzeń sygnalizacyjnych • Znaków świetlnych nieposiadających zasilania awaryjnego
  • 90. Znaki i sygnały bezpieczeństwa Wymagania dotyczące sygnałów dźwiękowych • Komunikat o krótkiej, zwięzłej formie, przystosowany do zdolności werbalnej nadawcy i zdolności słyszenia odbiorcy, podawany bezpośrednio lub pośrednio (nagrany) • Jeżeli komunikat słowny jest używany zamiast lub razem z sygnałami ręcznymi, to należy używać takich słów, jak: start (oznaczający rozpoczęcie działania), zatrzymać (przerwa lub zakończenie ruchu), koniec, szybko
  • 91. Znaki i sygnały bezpieczeństwa Wymagania dotyczące sygnałów dźwiękowych • Komunikat o krótkiej, zwięzłej formie, przystosowany do zdolności werbalnej nadawcy i zdolności słyszenia odbiorcy, podawany bezpośrednio lub pośrednio (nagrany) • Jeżeli komunikat słowny jest używany zamiast lub razem z sygnałami ręcznymi, to należy używać takich słów, jak: start (oznaczający rozpoczęcie działania), zatrzymać (przerwa lub zakończenie ruchu), koniec, szybko
  • 93. Bezpieczeństwo żywności • Art. 3. 3.5 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia: Bezpieczeństwo żywności – ogół warunków, które muszą być spełniane, dotyczących stosowanych substancji dodatkowych i aromatów, poziomów substancji zanieczyszczających, pozostałości pestycydów, warunków napromieniania żywności, cech organoleptycznych i działań, które muszą być podejmowane na wszystkich etapach produkcji lub obrotu żywnością – w celu zapewnienia zdrowia i życia człowieka;
  • 94. Bezpieczeństwo żywności • Hotele posiadają zaplecze gastronomiczne. Obowiązkiem właścicieli hotelu jest zapewnienie bezpieczeństwa żywności. • Jedyną gwarancją zachowania bezpieczeństwa żywność i jej wysokiej jakości zdrowotnej możliwe jest tylko poprzez wdrożenie systemów zarządzania i zapewnienie jakości.
  • 95. Systemy i metody zapewnienia jakości żywności • Dobra Praktyka Higieniczna (Good Hygienic Practice - GHP) • Dobra Praktyka Produkcyjna (Good Manufacturing Practice - GMP) • Dobra Praktyka Cateringowa (Good Catering Practice - GCP) • Analiza Zagrożeń i Krytyczny Punkt Kontrolny (HACCP -Hazard Analysis and Critical Control Point)
  • 96. Systemy i metody zapewnienia jakości żywności • Dobra praktyka higieniczna (Good Hygienic Practice – GHP) – działania, które muszą być podjęte, i warunki higieniczne, które muszą być spełniane i kontrolowane na wszystkich etapach produkcji lub obrotu, aby zapewnić bezpieczeństwo żywności; • Wymogi Dobrej Praktyki Higienicznej określane są często Programami Stanowiącymi Warunki Wstępne, ponieważ są wstępem do wdrażania systemu HACCP.
  • 97. Systemy i metody zapewnienia jakości żywności • Dobra praktyka produkcyjna (Good Manufacturing Practice – GMP) – w odniesieniu do produkcji żywności: działania, które muszą być podjęte, i warunki, które muszą być spełniane, aby produkcja żywności odbywała się w sposób zapewniający bezpieczeństwo żywności, zgodnie z jej przeznaczeniem,
  • 98. Systemy i metody zapewnienia jakości żywności • HACCP -System analizy zagrożeń i krytycznych punktów kontroli postępowanie zapewniające bezpieczeństwo żywności przez identyfikację i oszacowanie skali zagrożeń z punktu widzenia wymagań zdrowotnych żywności oraz ryzyka wystąpienia zagrożeń podczas przebiegu wszystkich etapów produkcji i obrotu żywnością; system ten ma również na celu określenie metod eliminacji lub ograniczania zagrożeń oraz ustalenie działań korygujących;
  • 99. Zasady GMP i GHP Obejmują one: •lokalizację i otoczenie zakładu •obiekty zakładu i ich układ funkcjonalny •maszyny i urządzenia •procesy mycia i dezynfekcji •zaopatrzenie w wodę •kontrolę odpadów •zabezpieczenie przed szkodnikami i kontrole w tym zakresie •szkolenie personelu, - higienę personelu •prowadzenie dokumentacji i zapisów GHP
  • 100. Zasady GMP i GHP -lokalizacja i otoczenie • potencjalne źródła zanieczyszczeń (kurz, smog, zanieczyszczenia związane działalnością przemysłową, • drogi dojazdowe utwardzone, zdrenowane, bez zastoin wody i błota, • odpowiedni układ funkcjonalny pomieszczeń, • materiały użyte do budowy nie mogą pogarszać jakości zdrowotnej żywności oraz emitować obcych zapachów i substancji uznanych za toksyczne
  • 101. Zasady GMP i GHP- lokalizacja i otoczenie • rozwiązania ograniczające/eliminujące obecność szkodników i/lub owadów oraz zanieczyszczenia ze środowiska • podłogi, gładkie, łatwe do utrzymania w czystości, nachylone w kierunku wpustów kanalizacyjnych • sufity gładkie, jasne, szczelne, zabezpieczone przed kondensacją pary i rozwojem pleśni • schody, windy, platformy nie mogą zakłócać procesu produkcyjnego, oraz zagrażać zanieczyszczeniem żywności
  • 102. Zasady GMP i GHP- lokalizacja i otoczenie • przewody instalacyjnie, wodne, parowe, kanalizacyjne oraz grzejniki gładkie szczelne, zabezpieczone przed opadaniem skroplin, zanieczyszczeń, zabezpieczone osłonami lub w bruzdach • sprawna wentylacja • w obrębie zakładu instalacje kanalizacji sanitarnej nie mogą być podłączone do wewnętrznej instalacji kanalizacji technologicznej odprowadzającej ścieki poprodukcyjne
  • 103. Zasady GMP i GHP- lokalizacja i otoczenie • wydzielone, niezależne zmywalnie naczyń i sprzętu kuchennego oraz naczyń stołowych. W zmywalniach urządzenia do wyparzenia i suszenia wymytych naczyń • w każdym pomieszczeniu produkcyjnym umywalki do mycia rąk z wodą zimną i gorącą + wyposażenie • powierzchnie produkcyjne mające kontakt z żywnością: nieuszkodzone, czyste, mocne, z materiałów niewchodzących w reakcje ze składnikami żywności
  • 104. Zasady GMP i GHP- układ funkcjonalny pomieszczeń • przestrzenie powiązanie ze sobą pomieszczeń • część magazynowa, produkcyjna, ekspedycyjna, socjalna • zakład podzielony na strefy wysokiego i niskiego ryzyka w odniesieniu do jakości zdrowotnej produkowanej żywności
  • 105. Zasady GMP i GHP- układ funkcjonalny pomieszczeń • w układzie hotel-kuchnia centralna są drogi: surowców, półproduktów, potrwa gotowych, czystych naczyń kuchennych, brudnych naczyń kuchennych, odpadów poprodukcyjnych, personelu, dystrybucji • drogi czynności "czystych" i "brudnych" nie mogą się krzyżować. Unika się w ten sposób zanieczyszczenia krzyżowego żywności
  • 106. Zasady GMP i GHP- maszyny i urządzenia • utrzymane w czystości, usytuowane tak, aby umożliwić ich działanie zgodnie z funkcją i przeznaczeniem • systematycznie konserwowanie i naprawianie-zgodnie z harmonogramem • pojemniki powinny być wykonane z materiałów nietoksycznych i łatwe do mycia • wykonane z blachy chromowo-niklowej
  • 107. Zasady GMP i GHP- procesy mycia i dezynfekcji • mycie ręczne i automatyczne • dezynfekcja chemiczna (soda, ozon, nadmanganian sodu) i fizyczna (np. strumieniem wody) • środki do mycia i dezynfekcji powinny być przechowywane w oryginalnych opakowaniach i odpowiednich pomieszczeniach • najczęściej myje się na mokro wodą zimną lub gorącą
  • 108. Zasady GMP i GHP- procesy mycia i dezynfekcji • określenie procedur i instrukcji • skuteczność mycia i dezynfekcji kontroluje się poprzez pobieranie wymazów i/lub odcisków z powierzchni urządzeń, metodą wypłukiwania z rur i zbiorników
  • 109. Zasady GMP i GHP- zaopatrzenie w wodę • woda stosowana do celów technologicznych musi odpowiadać normom, tylko z takiej wody można wytwarzać lód lub parę wodną • rejestrowanie wyników badań wody • woda do celów technicznych, zraszania trawników) musi przepływać w osobnym rurociągu
  • 110. Zasady GMP i GHP- kontrola odpadów • sprawny system usuwania odpadów i śmieci gwarantuje zabezpieczenie żywości i wody technologicznej przed zanieczyszczeniem • wytypowane miejsca do gromadzenia poza pomieszczeniami z żywnością: łatwy dojazd, mycie dezynfekcja, zabezpieczone przed insektami i gryzoniami
  • 111. Zasady GMP i GHP- kontrola odpadów • ustalony harmonogram usuwania śmieci i odpadów, przynajmniej raz dziennie • odpady i śmieci powinny być składowane w pojemnikach i miejscach łatwych do mycia i dezynfekcji, odpowiednio oznakowanych
  • 112. Zasady GMP i GHP- szkolenie personelu • systematyczne i adekwatne do stanowiska szkolenia • elementarną wiedzę na temat zatruć pokarmowych, skażeniu żywności, namnażaniu drobnoustrojów, higieny osobistej, czystości i porządku w miejscu pracy musza mieć wszyscy pracownicy • rejestr prowadzonych szkoleń, każdy pracownik ma osobna kartę
  • 113. Zasady GMP i GHP- szkolenie personelu • systematyczne i adekwatne do stanowiska szkolenia • elementarną wiedzę na temat zatruć pokarmowych, skażeniu żywności, namnażaniu drobnoustrojów, higieny osobistej, czystości i porządku w miejscu pracy musza mieć wszyscy pracownicy • rejestr prowadzonych szkoleń, każdy pracownik ma osobna kartę
  • 114. Zasady GMP i GHP- higiena personelu • każdy pracownik mający kontakt z żywnością musi posiadać aktualne badania lekarskie i analityczne • osoba chora (choroba zakaźna, biegunka, infekcje dróg oddechowych, ropne schorzenia skóry) nie może mieć kontaktu z żywnością • zakaz przechowywania rzeczy osobistych w strefie produkcyjnej
  • 115. Zasady GMP i GHP- higiena personelu • stosowanie ubrań, obuwia roboczego, nakryć głowy • zakaz noszenia biżuterii, zegarków, szpilek, spinek do włosów, zagrażających konsumentowi, gdyby dostały się do żywności • przestrzeganie zasad higieny i czystości osobistej • skaleczenia i rany zabezpieczone wodoodpornym opatrunkiem najlepiej w kolorze niebieskim (łatwa identyfikacja w przypadku dostania się do żywności)
  • 116. GMP i GHP- dokumentacja Plany szkoleń • Temat szkolenia: (np. Praktyczne aspekty GHP/GMP, Znakowanie środków spożywczych, Higiena osobista personelu, Przyjęcie i magazynowanie środków produkcji, Rozwój mikroorganizmów, Mycie i dezynfekcja, Monitorowanie punktów krytycznych CCP, Przechowywanie środków spożywczych, Podstawy Systemu HACCP, Dystrybucja wyrobów gotowych, itd.)
  • 117. GMP i GHP- dokumentacja Plany szkoleń • Przewidywany termin szkoleń, • Cel Szkolenia (np. Pogłębienie i ugruntowanie wiedzy) • Metoda Szkolenia/zakres wiadomości (np. Prezentacja/Film/Pokaz zdjęć/Ćwiczenia) • Raporty ze szkoleń: lista obecności: imię i nazwisko, stanowisko, data szkolenia, podpis, tematyka szkolenia
  • 118. GMP i GHP- dokumentacja Plany auditów • Audytowany dział/proces, np.: Przyjęcie środków spożywczych i materiałów, Przechowywanie środków spożywczych i materiałów, Prowadzenie procesów produkcyjnych, Dystrybucja wyrobów gotowych, Higiena Osobista Personelu, Prowadzenie zabiegów mycia i dezynfekcji, Przemieszczenie środków spożywczych w obiekcie, • Harmonogram audytów – minimum 2 na rok
  • 119. GMP i GHP- dokumentacja Raporty z auditów • PLIK Załącznik do auditu wewnętrznego
  • 120. GMP i GHP- dokumentacja Badania żywności Badania mikrobiologiczne średnio 1 raz w roku: • salmonella: pobiera się próbkę (np. ciastko kruche), badanie przeprowadza się po upływie 30 dni od daty produkcji, próbka przechowywana w laboratorium w temperaturze 18 do 27 stopni Celsjusza, wynik: obecne lub nieobecne • listeria monocytogenes: pobiera się próbkę (np. dorsz po rozmrożeniu lub smalec), wynik: obecne lub nieobecne
  • 121. GMP i GHP- dokumentacja Badania żywności • escherichia coli, listeria monocytogenes: pobiera się próbkę (np. schab pieczony), ), badanie przeprowadza się po upływie 5 dni od daty produkcji, próbka przechowywana w laboratorium w temperaturze +3 do -2 stopni Celsjusza, wynik: <10 (poniżej poziomu oznaczalności) • escherichia coli, listeria monocytogenes, gronkowce koagulazo-dodatnie: pobiera się próbkę (np. twaróg zwykły bez dodatków), wynik: <10 (poniżej poziomu oznaczalności)
  • 122. GMP i GHP- dokumentacja Badania żywności • escherichia coli, salmonella, drożdże, pleśnie, bakterie beztlenowe redukujące siarczany, gronkowce koagulazo-dodatnie: pobiera się próbkę (np. rolmops w słoiku), badanie przeprowadza się po upływie 14 dni od daty produkcji, próbka przechowywana w laboratorium w temperaturze +3 do -2 stopni Celsjusza, wynik: <10 (poniżej poziomu oznaczalności)
  • 123. GMP i GHP- dokumentacja Badania żywności • drożdże, pleśnie, bakterie kwaszące typu mlekowego, ogólna liczba drobnoustrojów: pobiera się próbkę (dżem owocowy - truskawkowy), badanie przeprowadza się po dostarczeniu, próbka przechowywana w laboratorium w temperaturze +3 do -2 stopni Celsjusza, wynik: <10 (poniżej poziomu oznaczalności)
  • 124. GMP i GHP- dokumentacja Badania żywności Badania Wielopierścieniowych Węglowodorów Aromatycznych (WWA) • chrysen, benzo(a)anthracen, benzo(b)fluoranthen, benzo(a)pyren, suma WWA: pobiera się próbkę (schab wędzony)
  • 125. GMP i GHP- dokumentacja Wymazy czystościowe • enterobacteriaceae, pobiera się próbkę metodą odciskową (np. z talerza lub noża z maszyny do mielenia mięsa) próbkę odciskową, wynik: <1,0 • ogólna liczba drobnoustrojów, pobiera się próbkę metodą odciskową (np. z deski do krojenia lub z poręczy wózka kelnerskiego lub z wnętrza kostkarki w rozdzielni kelnerskiej kawiarni głównej lub kostkarki dostępnej dla klientów poziom +7) próbkę odciskową, wynik: <1,0/cm2
  • 126. GMP i GHP- dokumentacja Badania wody (1 x rok) • opis próbki (np. woda pobrania z punktu czerpania wody, kawiarnia) • opakowanie (butelka szklana) • badanie mikrobiologiczne (escherichia coli, bakterie z grupy coli, enterokoki), wynik: 0,0
  • 127. GMP i GHP- dokumentacja Zasady produkcji wyrobów własnych • schemat technologiczny przygotowania produktu: opisany diagramem • opis poszczególnych etapów produkcji wyrobu: słownie (przepis na wyrób, co kiedy, w jakiej kolejności i ilości dodawać/robić, jak pakować, jak znakować, jak przechowywać produkt i/lub próbki produktu z każdej partii)+ informacje o terminie spożycia, ewentualnie o zawieraniu śladowych ilości alergenów (np. orzechy, gluten, soja, seler, mleko, karoten)
  • 128. GHP- dekalog I. Zanim zaczniesz jakąkolwiek pracę upewnij się, że posiadasz wymagane procedury i instrukcje. II. Zawsze postępuj dokładnie wg instrukcji, nie stosuj “skrótów” czy “usprawnień”. Jeśli czegoś nie wiesz lub nie rozumiesz – pytaj przełożonych lub sięgnij do odpowiedniej dokumentacji. III. Przed rozpoczęciem pracy upewnij się, że masz do czynienia z właściwym surowcem lub półproduktem. IV. Upewnij się, że stan techniczny urządzeń i sprzętu jest prawidłowy oraz, że są one czyste.
  • 129. GHP- dekalog V. Pracuj tak, aby maksymalnie ograniczyć ryzyko zanieczyszczenia produktu, pomieszczeń, sprzętu i urządzeń. VI. Bądź uważny, przeciwdziałaj błędom VII. Wszelkie nieprawidłowości i odchylenia od założonych parametrów procesu produkcji zgłaszaj kierownictwu. VIII. Dbaj o higienę osobistą, utrzymuj swoje stanowisko w czystości i porządku. IX. Dokładnie zapisuj wszystkie parametry przebiegu procesu. X. Przejmij odpowiedzialność za to co robisz.
  • 130. Zasady GCP • Dobra Praktyka Cateringowa (Good Catering Practice - GCP) Obejmuje one zagadnienia: • Dostawa i przyjęcie towaru • Oznakowanie • Przechowywanie surowców i składników • Prowadzenie procesów technologicznych • Obróbka wstępna • Rozmrażanie • Obróbka cieplna
  • 131. Zasady GCP • Czas i obróbka obróbki cieplnej • Dobra praktyka produkcyjna wobec jaj • Schładzanie i warunki przechowywanie schłodzonych potraw • Porcjowanie, Zamrażanie i przechowywanie żywności w stanie zamrożonym • Transport, Dystrybucja potraw - odgrzewanie i serwowanie potraw • Identyfikacja i system zapewnienia jakości • Przechowywanie próbek żywności • Pomiary temperatur wewnątrz potraw
  • 132. Zasady GCP - Dostawa i przyjęcie towaru • Można przyjąć tylko niezanieczyszczony towar • Kontrola dokumentów, temperatury towarów, stan opakowania, terminów przydatności, warunki sanitarne samochodu, higienę osobistą konwojenta
  • 133. Zasady GCP - oznakowanie • Nazwa środka, skład, terminy trwałości i spożycia, dane identyfikującej, dane identyfikującej (producent i kraj produkcji), zawartość netto lub liczba sztuk w opakowaniu, warunki przechowywania, nr partii produkcyjnej,
  • 134. Zasady GCP - Przechowywanie surowców i składników • Odpowiednie sortowanie (różna temperatura przechowywania towarów) • Optymalizowanie ilość aktualnie przechowywanego towaru • Przechowywanie towarów zgodnie z wymaganiami producenta • Sprawne urządzenia chłodnicze, adekwatna infrastruktura magazynów
  • 135. Zasady GCP - Przechowywanie surowców i składników • Kontrola sprawności urządzeń oraz stanu opakowań towarów • Stosowanie zasady fi-fo: towary najdłużej składowane w magazynie wydawane są w pierwszej kolejności. (First In, First Out - pierwsze weszło, pierwsze wyszło) • Towary zwierzęce przechowywane w temperaturze 1-40 C, surowce mrożone w temperaturze <-180 C
  • 136. Zasady GCP - Prowadzenie procesów technologicznych • zasada: strefy, drogi brudne nie mogą krzyżować się z czystymi. Uniknięcie zakażeń krzyżowych
  • 137. Zasady GCP - Obróbka wstępna • Mycie surowców i mycie warzyw (są silnie zabrudzone): warzywa korzeniowe myte myjką, warzywa kapustne pozbawione części pożółkłych, nadpsutych, warzywa liściaste myte w basenach • Mięso i drób: mycie na osobnych deskach, mięso chude (wołowina, ryby, polędwica) myte zimną wodą, mięso tłuste (wieprzowina, baranina) wodą ciepłą • Mięso rozmrażane należy osuszyć, aby uniknąć zanieczyszczenia wyciekiem
  • 138. Zasady GCP - Rozmrażanie • Mięso, ryby, drób w chłodniach w temperaturze +40 C, pod ciepłą wodą w temperaturze do 210 C maksymalnie przez 4 godziny • Warzywa mogą być poddawane obróbce bez rozmrażania
  • 139. Zasady GCP - Obróbka cieplna • Poprawia wrażenia sensoryczne, zabija drobnoustroje, ale jednocześnie zmniejsza wartości odżywcze • Gotowanie, smażenie, pieczenie, • Temperatura wewnątrz wołowiny min 630 C, w drobiu i wieprzowinie min 740 C przez 2 minuty – dezaktywacja nieprzetrwalnikujących mikroorganizmów patogennych
  • 140. Zasady GCP - Dobra praktyka produkcyjna wobec jaj • Jaja są wysoce narażone na występowanie bakterii salmonella enteritidis • Pasteryzacja skorupek. Salmonella ginie w temperaturze min 700 C przez 2 minuty • Potraw na bazie świeżych jaj nie wolno przetrzymywać w temperaturze pokojowej • Każde uszkodzone jajo nie nadaje się do spożycia. • Higiena personelu
  • 141. Zasady GCP - Schładzanie i warunki przechowywanie • Najczęstszym powodem zatruć pokarmowych jest zbyt długi czas schładzania potraw. • Temperatura wewnątrz potrawy powinna być obniżona z 60 do 100 C w czasie nie dłuższym niż 2 godziny, dalsze przechowywanie w temperaturze < 40 C maksymalnie do 5 dni. Mikroflora patogenna ma największy wzrost w zakresie temperatur 5,5 – 650 C tzw. szkodliwe temperatury
  • 142. Zasady GCP - Porcjowanie • Proces porcjowania przygotowanej schłodzonej potrawy nie może przekroczyć 30 minut. Jeżeli trwa dłużej, to musi się odbywać w specjalnym pomieszczeniu z temperaturą maksymalną 150 C
  • 143. Zasady GCP - Zamrażanie i przechowywanie żywności w stanie zamrożonym • Przechowywanie ugotowanej żywności musi się odbywać w temperaturze nie wyższej niż -180 C
  • 144. Zasady GCP - Dystrybucja potraw - odgrzewanie i serwowanie potraw • W przeciągu 1 godziny temperatura wewnątrz ogrzewanej żywności musi osiągnąć 750 C • Potrawy podawane w podgrzewaczach muszą być zużyte w przeciągu dwóch godzin • Żywność raz podana nie może być ponownie schłodzona, zamrożona i przechowywana
  • 145. Zasady GCP - Identyfikacja i system zapewnienia jakości • Data produkcji, nazwa produktu, nazwa zakładu, numer partii • Ułatwia identyfikację niebezpiecznego produktu, oraz stosowanie zasady FI-FO: pierwsze na wejściu, pierwsze na wyjściu
  • 146. Zasady GCP - Przechowywanie próbek żywności • Przechowywanie próbek żywności przez 48 godzin • Jest dowodem w przypadku zatrucia pokarmowego • Potwierdza lub podważa oskarżenia konsumenta
  • 147. HACCP krok po kroku • Sześć zasad 1) Grupa robocza HACCP ( z liderem, okresowe protokołowane spotkania) 2) Przygotowanie receptur potraw, przeznaczenie konsumenckie: nazwa potrawy, imię i nazwisko autora receptury, identyfikacja konsumenta, rodzaj produkcji/przynależność do danej grupy potraw, wielkość porcji jednostkowej potrawy, liczba porcji, czas przygotowania potrawy, lista składników, wykaz składników, które mogą powodować reakcje alergiczne, opis sposobu przygotowania potrawy, opis sposobu wydawania posiłków- czas wydawania, temperatura posiłku
  • 148. HACCP krok po kroku 3) Podział potraw na grupy, opracowanie schematu procesu technologicznego, •Przykładowy podział potraw: •potrawy mięsne w dużych kawałkach •potrawy mięsne w małych kawałkach •zupy, wywary, sosy • warzywa, owoce •pieczywo, pieczywo cukiernicze, ciasta •zimne kombinacje potraw •gorące kombinacje potraw •wyroby mączne: pierogi, knedle •ryż, makaron, kasze, mrożonki.
  • 149. HACCP krok po kroku • Opis procesu technologicznego diagramami, numerowanie każdego etapu. Począwszy od przyjęcia surowców, przez kolejne etapy, składowanie, obsługę klienta. Na każdym etapie opis podstawowych parametrów np. temperatura i czas trwania procesu. 4) Analiza zagrożeń występujących na każdym etapie produkcji- Zasada 1 • Sposoby kontrolowania zagrożeń powinny być opisane w procedurach i instrukcjach przy zastosowaniu właściwych środków zapobiegawczych.
  • 150. HACCP krok po kroku • precyzyjne określenie zagrożeń występujących na każdym etapie produkcji • lista zagrożeń powstaje po dokładnej analizie proces produkcyjny • każde zagrożenie posiada osobny opis. • oszacowanie znaczenia zagrożenia, istotności dla bezpieczeństwa produktu.
  • 151. HACCP krok po kroku • ustalenie środków kontroli i sposobów ich wdrożenia: • środki kontroli są to działania lub warunki niezbędne do eliminacji zagrożenia lub akceptowanej redukcji: unikanie skażeń, wysoki standard higieniczno-sanitarny zakładu, zdrowie i higiena osobista personelu, segregacja surowców i produktów gotowych, określenie stref w zakładzie, procesy mycia i dezynfekcji, zapobieganie namnażaniu drobnoustrojów, dokładna obróbka termiczna itp.
  • 152. HACCP krok po kroku Czynnik biologiczne zagrażacie bezpieczeństwu żywności: • bakterie chorobotwórcze, pasożyty pierwotniaki • niwelowanie poprzez temperaturę, ph, aktywność wodną • najczęstszą przyczyną zbiorowych zatruć pokarmowych stanowią potrawy z mięsa szczególnie drobiu, jaj, ryb, sałatki, wyroby garmażeryjne, ciastka z kremem.
  • 153. HACCP krok po kroku Drobnoustroje Zakres temp. °C Zakres pH Max. Stężenie solanki % Min. aw (aktywność wodna) Występowanie w żywności Campylobacter jejuni 25–46 4,9–9,5 3,5 N surowe mleko, drób, mięso i produkty mięsne, woda Salmonella 5–47 4,0–9,0 8 0,95 wołowina, wieprzowina, drób, jaja, produkty z dodatkiem jaj, sałatki z mięsem, kraby, skorupiaki, czekolada, wiórki kokosowe, dressingi Yersinia enterocolitica 0–44 4,6–9,0 10 0,94 potrawy z mięsa w dużych kawałkach Clostridium botulinum 4–48 4,6–9,0 10 0,94 konserwy o pH>4,5, mięso i wędliny produkowane w warunkach domowych, ryby wędzone i konserwy rybne, warzywa Escherichia coli 3–46 4,4–9,5 8 0,95 schab, twaróg, potrawy rybne, Vibrio parahaemolyticus 3–43 4,5–11,0 8 0,94 surowe, niewłaściwie ugotowane ryby, skorupiaki Bacillus cereus 5–50 4,4–9,3 10 0,91 potrawy z warzyw, mięsa, mleko, zupy, puddingi, gotowany ryż, ziemniaki, makaron Staphylococcus aureus 7–48 4–10,0 17 0,86 szynka, drób, wieprzowina, pieczona wołowina, jaja, sałatki (np. jaja, kurczak, ziemniaki, makaron), pieczywo cukiernicze z kremem, luncheon, mleko i produkty mleczne Clostridium perfringens 10–50 5–8,9 6 0,93 niedogotowane i nie schłodzone potrawy (wołowina, drób, zupy, sosy, kiełbasy) Listeria monocytogenes 0–45 4,4–9,5 10 0,92 surowe mleko, miękkie sery, sałatka colesław, lody, surowe warzywa, surowe mięso, kiełbasy, drób, surowe i wędzone ryby Toksyczne pleśnie -12-55 1,7-11 20 0,62 Wirusy (w żywności) - - - - Warunki wzrostu drobnoustrojów
  • 154. HACCP krok po kroku Zagrożenia chemiczne dla żywności: • Naturalnego pochodzenia: – mikotoksyny (aflatoksyna, patulina) – scombrotoksyna (histamina) – toksyny wytwarzane przez grzyby – toksyny wytwarzane przez skorupiaki
  • 155. HACCP krok po kroku • Związki chemiczne dodane do żywności: – pozostałości pestycydów, innych związków chemicznych stosowanych w rolnictwie – środki grzybobójcze, owadobójcze – pozostałości leków weterynaryjnych (antybiotyki, hormony) – metale ciężkie (ołów, kadm, cynk, arsen, miedź) – pozostałości środków myjących – dodatki do żywności (azotan sodowy, barwniki, z opakowań plastikowych, sabotaż)
  • 156. HACCP krok po kroku Zagrożenia fizyczne dla żywności: - szkło: butelki, słoiki, osłony oświetlenia, naczynia, osłony przyrządów pomiarowych - drewno: palety, skrzynie, środowisko - kamienie: środowisko - metal: maszyny, sprzęt, pracownicy, drut, opakowania - insekty: środowisko - izolacja: materiały budowlane - kości: niewłaściwy proces technologiczny
  • 157. HACCP krok po kroku Zagrożenia fizyczne dla żywności cd: - plastik: środowisko, pracownicy, materiały opakowaniowe, palety - taśmy elastyczne: pracownicy, materiał opakowaniowy - rzeczy pracowników: biżuteria, niedopałki papierosów, włosy, sznurki, papier, karton • Surowiec zanim trafi do produkcji musi być wolny od skażeń. Zanieczyszczeni usuwa się przy pomocy magnesów, wykrywaczy metali, sit itp.
  • 158. HACCP krok po kroku 5) Określenie Krytycznych Punktów Kontroli Zasada 2 • Krytyczny Punkt kontroli: CCP, miejsce w procesie produkcji żywności, które ze względu na znaczenie dla bezpieczeństwa produktu musi być kontrolowane • określanie CCP metodą drzewa decyzyjnego (drzewo holenderskie): sekwencja pytań i odpowiedzi, które w odniesieniu do każdego surowca i etapu produkcji, pozwalającą na określenie najbardziej istotnych z punktu widzenia bezpieczeństwa żywności miejsc i etapów procesu produkcyjnego.
  • 159. HACCP krok po kroku • Jeżeli jest możliwość wyeliminowania zagrożenia na dalszym etapie procesu produkcyjnego, to CCP nie występuje • Punkty CCP warto oznakować, • Od 3 do 5 (7) punktów CCP w jednym procesie technologicznym
  • 160. HACCP krok po kroku Przykład: Zastosowania drzewka decyzyjnego w typowaniu jednego z punktów krytycznych w produkcji wędzonek: etap - obróbka cieplna Pytanie 1 - czy istnieją środki kontrolne na danym etapie? Tak, pomiar temperatury wewnątrz batonu Pytanie 2- czy działania te skutecznie redukują lub usuwają zagrożenie? Tak, zakończenie obróbki cieplnej po osiągnięciu zadanej temperatury wewnątrz batonu. Jest to krytyczny punkt kontroli.
  • 161. HACCP krok po kroku Przykład: Zastosowania drzewka decyzyjnego w typowaniu jednego z punktów krytycznych w produkcji wędzonek: etap - obróbka cieplna Pytanie 1 - czy istnieją środki kontrolne na danym etapie? Tak, pomiar temperatury wewnątrz batonu Pytanie 2- czy działania te skutecznie redukują lub usuwają zagrożenie? Tak, zakończenie obróbki cieplnej po osiągnięciu zadanej temperatury wewnątrz batonu. Jest to krytyczny punkt kontroli.
  • 162. HACCP krok po kroku • Formularz wyznaczania CCP za pomoc drzewa decyzyjnego Kategoria CCPnr. Mikrobiologiczne, Cheminczne lub Fizyczne 1 2 3 4 Obróbka cieplna escherichia coli, listeria monocytogenes Mikrobiologiczne T T 1 Pytanie drzewa Etap procesu Zagrożenie
  • 163. HACCP krok po kroku 6) Ustalenie wartości krytycznych Zasada 3 • Każdy z punktów CCP musi mieć określone krytyczne wartości: mierzalne parametry (temperatura, czas, wilgotność, pH i cechy sensoryczne takie, jak: wygląd, zapach) charakteryzujące przebieg danego procesu. • Dla każdego parametru ustala się wartości docelowe wraz z dopuszczalnymi tolerancjami oraz tzw. wartości krytyczne. • Dzięki krytycznym wartościom granicznym, możemy oddzielić produkt akceptowalny od nieakceptowalnego
  • 164. HACCP krok po kroku 7) Monitorowanie punktów krytycznych • Planowany pomiar wyznaczonych parametrów wraz z systematyczną obserwacją • Plan monitorowania musi wskazywać opis metody, częstotliwość pomiarów oraz osobę odpowiedzialną za prowadzoną kontrolę • Monitorowanie kształtuje prewencyjny charakter HACCP
  • 165. HACCP krok po kroku 8) Ustalenie działań korygujących Zasada 5 • Osobno dla każdego CCP należy ustalić działania korygujące, które mogą odnosić się zarówno do procesu jak i produktu. Zapobiegają one wystąpieniu lub eskalacji zagrożenia • Plan działań korygujących zatwierdza zespół ds. HACCP. Należy wyznaczyć osoby odpowiedzialne za przeprowadzanie działań korygujących • Wszyscy pracownicy mający kontakt z produktami i pracujący w obszarze CCP powinni być przeszkoleni z zakresu działań korygujących oraz działań na wypadek odchyleń.
  • 166. HACCP krok po kroku CCP Nr. Wykonawca Sposób monitorowania Częstotliwość Wartości krytyczne Działaniaw przypadku odchyleń Odwołaniado dokumentów (instrukcji, rejestrów danych itp.) Przykład formularza do opisu i rejestracji działań kontroli w CCP:
  • 167. HACCP krok po kroku 9) Procedury weryfikacji Zasada 6 • Typowym narzędziem weryfikacji jest audit. Częstotliwość audytów ustala zespół HACCP • Weryfikacja systemu HACCP może obejmować zagadnienia: analiza zaleceń z ostatniego przeglądu, zmiany do systemu HACCP i ich skutki, ocena skuteczności systemu HACCP, w tym: − ocena wyników auditów wewnętrznych, ocena wyników analizy pobieranych prób, analiza reklamacji Klienta, propozycje udoskonaleń, aspekty prawne, inne sprawy w zależności od potrzeb
  • 169. Procedury SPA Procedury regulujące kwestie BHP i warunki higien iczno- sanitarne dotyczą zagadnień: •Wykonywanie zabiegów fizjoterapeutycznych, •Postępowanie w przypadku urazu Gości, •Wygląd pracowników działu SPA, •Metody uniknięcia przykrego zapachu z kratek ściekowych, •Przywitanie Gościa oraz zaproszenie na zabieg, •Przygotowanie gabinetu na zabieg,
  • 170. Procedury SPA • Sprzątanie gabinetu po wykonanym zabiegu, • Zasady mycia oraz dezynfekcji rąk przez terapeutę, • Postępowanie z odpadami medycznymi, • Postępowanie z brudną bielizną, • Zasady dezynfekcji narzędzi i sprzętu medycznego, • Zasady izolacji pacjenta z chorobą zakaźną, • Kontrola świeczek i kominków zapachowych.
  • 171. Procedura–przykład nr 1 • Tytuł procedury: czynności związane z utrzymaniem bezpieczeństwa w części basenowej • Przedmiot i cel procedury: Przedmiotem procedury jest określenie skutecznych czynności związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa Gości korzystających • Zakres stosowania: Procedura dotyczy wszystkich ratowników pracujących w hotelu • Kompetencje i odpowiedzialność: Za przestrzeganie procedury, jej prawidłowe działania odpowiadają menadżerowie SPA
  • 172. Procedura–przykład nr 1 • Szczegółowy opis: 1) Ratownicy muszą wypełniać dzienny rejestr pracy u wykonywać w nim zawarte czynności 2) Ratownik codziennie o 6:45 wykonuje obchód, sprawdza czy w żadnej saunie nie są pozostawione rzeczy Gości. 3) Ratownik musi co 15 minut obejście kompleks saun i sprawdzić czy przebywający w nim Goście nie wykazują oznak przegrzania. Jeżeli tak, to prosi Gościa o opuszczenie sauny 4) Ratownik co 30 minut sprawdza czystość i zapach w szatniach basenowych
  • 173. Procedura–przykład nr 1 5) W przypadku zauważenia usterek ratownik zgłasza je niezwłocznie na recepcję SPA 6) Bieżąca kontrola i uzupełnienie wody w dystrybutorach i kubeczków 7) O 11: i 17:00 sprawdzana jest woda w basenie rekreacyjnym i wannach jacuzzi pod kątem parametrów Cl/pH 8) O 21:00 kończąc pracę należy pozostawić do rana drzwi otwarte w saunach parowych a w saunach suchych drzwi należy zamknąć.
  • 174. Procedura–przykład nr 2 • Tytuł procedury: Mycie oraz dezynfekcja rąk • Przedmiot i cel procedury: Przedmiotem procedury jest określenie skutecznych i bezpiecznych dla terapeuty i Gościa zasad mycia i dezynfekcji rąk • Zakres stosowania: Procedura dotyczy wszystkich pracowników wykonujących zabiegi SPA • Kompetencje i odpowiedzialność: Za przestrzeganie procedury, jej prawidłowe działania odpowiadają menadżerowie SPA
  • 175. Procedura–przykład nr 2 • Szczegółowy opis: 1) Ręce muszą być odpowiednio przygotowane i utrzymane w bardzo dobrym stanie higienicznym:podczas pracy nie nosi się biżuterii, paznokcie są czyste i krótką przycięte, zranienia i obcięcia zabezpieczone wodoodpornym opatrunkiem, ręce się myje przed podjęciem pracy, przed przyjęciem Gościa, przed założeniem rękawiczek, po zdjęciu rękawiczek, gdy rękawiczki zostaną uszkodzone lub zanieczyszczone krwią, przed spożywaniem pokarmu i napoi, po korzystaniu z toalety, po zakończeniu dnia pracy
  • 176. Procedura–przykład nr 2 2) Mycie: po naniesieniu 3 ml preparatu do mycia rąk, rozprowadzić-wcierać przez 30 s, zwilżyć wodą, myć przez dalsze 30 s, spłukać wodą 3) Dezynfekcja: w suche ręce przez 30 s wetrzeć więcej niż 3 ml preparatu do dezynfekcji rąk 4) Jeżeli podczas wykonywania zabiegów, możliwe jest przerwanie ciągłości skóry, to należy chronić ręce poprzez nałożenie jednorazowych rękawiczek. Rękawiczki są zmienianie także wtedy, gdy są zabrudzone krwią lub uległy uszkodzeniu
  • 177. Procedura–przykład nr 2 5) Jednorazowe rękawiczki nie mogą być stosowane wielokrotnie 6) Mycie i dezynfekcja muszą być prowadzone według instrukcji znajdującej się w gabinecie
  • 178. Kontrole zewnętrzne-PIS • PIS -Państwowa Inspekcja Sanitarna • Kontrola musi się odbyć od 7 do 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia • Przedsiębiorca prowadzi książkę kontroli (może być w formie zbioru dokumentów) • Kontrolujący okazuje legitymację służbową oraz upoważnienie do przeprowadzenia kontroli
  • 179. Kontrole zewnętrzne-PIS • Czas trwania wszystkich kontroli nie może przekroczyć w roku kalendarzowym: 1) w odniesieniu do mikro przedsiębiorców – 12 dni roboczych; 2) w odniesieniu do małych przedsiębiorców – 18 dni roboczych; 3) w odniesieniu do średnich przedsiębiorców – 24 dni roboczych; 4) w odniesieniu do pozostałych przedsiębiorców – 48 dni roboczych.
  • 180. Kontrole zewnętrzne-PIS • Mikro przedsiębiorca: mniej niż 10 pracowników, obrót roczny netto mniej niż 2 mln euro • Mały przedsiębiorca: mniej niż 50 pracowników, obrót roczny netto mniej niż 10 mln euro • Średni przedsiębiorca: mniej niż 250 pracowników, obrót roczny netto mniej niż 50 mln euro • PIS dokonuje ponadto rocznej oceny jakości wody na pływalni
  • 181. Badania wody na pływalni • Odbywają się na podstawie harmonogramu zaproponowanego przez PIS oraz w oparciu o rozporządzenie w sprawie wymagań jakim powinna odpowiadać woda na pływalni z dnia 9.11.2015 r. • Zakres badań: Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, ogólna liczba drobnoustrojów w temperaturze 360 C, Legionella sp., mętność chloroform, Trihalometany, azotany, utlenialność, ph, pomiary potencjału redoks (utleniająco- redukującego), chloru wolnego, chloru związanego
  • 182. Badania wody na pływalni • Wyniki badań jakości wody w ramach kontroli wewnętrznej są na bieżąco wysyłane do PIS (jeżeli są odchylenia od normy, to w przeciągu 3 dni od daty wykonania badania) • Korzystający z basenów muszą być na bieżąco informowani o aktualnej jakości wody w komunikacie umieszczonym w widocznym miejscu
  • 183. Częstotliwość pobierania próbek wody • Wyniki badań jakości wody w ramach kontroli wewnętrznej są na bieżąco wysyłane do PIS (jeżeli są odchylenia od normy, to w przeciągu 3 dni od daty wykonania badania) • Korzystający z basenów muszą być na bieżąco informowani o aktualnej jakości wody w komunikacie umieszczonym w widocznym miejscu
  • 184. Pobieranie próbek wody Parametr Okres Woda wprowadzona do niecki basenowej z systemu cyrkulacji Woda w niecce basenowej Woda w nieckach basenowych wyposażonych w urządzenia wytwarzające aerozol wodno- powietrzny Woda w nieckach basenowych udostępnianych do nauki pływania dla niemowląt i małych dzieci do lat 3 Escherichia coli miesiąc 1 2 2 4 Pseudomonas aeruginosa miesiąc 1 2 2 2 Ogólna liczba mikroorganizmów w 36±2ºC po 48 h miesiąc 1 1 1 2 Legionella sp. rok 4 4 12 4 Gronkowce koagulazododatnie miesiąc - - - 1 Mętność kwartał 1 3 3 3 pH dzień 4 4 4 4 Potencjał redox Oksydoredukcyjny przy elektrodzie Ag/AgCl 3,5 m KCl dzień 4 4 4 4 Chlor wolny dzień 4 4 4 4 Chlor związany dzień 1 1 1 1 Chloroform kwartał 1 1 1 1 THMƩ kwartał 1 1 1 1 Ozon kwartał 1 - - - Kwas izocyjanurowy rok - 4 4 - Azotany kwartał 1 1 1 1 Utlenialność miesiąc 1 1 2 1 Wskaźniki bakteriologiczne Wskaźniki fizykochemiczne
  • 185. • Uzdatnianie wody w basenach • W osobnym pomieszczeniu dozuje się podchloryn sodu oraz kwas siarkowy. W dużych stężeniach są one silnie żrące i trujące. W małych służą one do uzdatniania wody. • Chlor zabija bakterie, ale jeżeli jest jego za dużo, to podnosi się poziom pH. Idealna wartość odczynu wody w basenie powinna mieścić się w zakresie od 7,0 do 7,4 pH. • Kwas siarkowy służy do obniżania poziomu pH.
  • 186. • Uzdatnianie wody w basenach • Pomieszczenie do dozowania wyposażone w wodne natryski ratunkowe, umywalki z podłączoną bieżącą wodą, kuwety pod pojemniki z chemią, odciągi miejscowe, odzież ochronną tj. fartuch, maskę p/g, gogle, rękawiczki
  • 187. • Uzdatnianie wody w basenach • Systematyczny monitoring i dokumentacja pracy urządzeń do pomiaru jakości wody – co 4 godziny zapisywane są odczyty (pH, temperatura wody, potencjał redox, chlor wolny oraz raz dziennie chlor związany)
  • 188. Akty prawne • Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2017 r. poz. 1332, 1529, z 2018 r. poz. 12.) • Rozporządzenie (WE) NR 852-2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych • Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z dnia 18 sierpnia 2004 r.) • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. (tekst pierwotny: Dz. U. 1997 r. Nr 129 poz. 844) (tekst jednolity: Dz. U. 2003 r. Nr 169 poz. 1650) • Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (D. U. 2011 Nr 33 poz. 166)
  • 189. Akty prawne • Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 27. stycznia 1994 r. w sprawie bezpieczeństwa higieny pracy przy stosowaniu środków chemicznych do uzdatniania wody (D. U. 1994 Nr 21 poz. 73) • Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (D. U. 1998 Nr 148 poz. 973) • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem fizycznym (Dz.U. 2000 nr 26 poz. 313)
  • 190. Akty prawne • Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz.U. 2005 nr 11 poz. 86) • Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy. (Dz.U. 2002 nr 191 poz. 1596) • Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie (Dz.U. 2004 nr 188 poz. 1945)
  • 191. Akty prawne • Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 sierpnia 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. 2010 nr 109 poz. 719) • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz.U. 1996 nr 60 poz. 279) • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2007 r.w sprawie rzeczoznawców do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2007 nr 247 poz. 1835) • Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z dnia 18 sierpnia 2004 r.)
  • 192. Akty prawne • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 lipca 2015 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2015 poz. 1422) • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz.U. 2017 poz. 796) • Rozporządzenie Ministra zdrowia z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda na pływalniach (Dz.U. 2017 poz. 2016) • Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz. U. 2008 poz. 1228) Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (Dz.U. 1997 nr 133 poz. 884) • Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia Dz.U. 2006 nr 171 poz. 1225
  • 193. Akty prawne •Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony (Dz.U. 2005 nr 167 poz. 1399) •Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz.U. 1997 nr 96 poz. 593) •Ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach (Dz.U. 2011 nr 63 poz. 322) •Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. 2008 nr 234 poz. 1570) •Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U. 2001 nr 72 poz. 747)