Przedmiescie Olawskie Masterplan Analizy

Przedmieście
Oławskie

Analizy

MASTERPLAN

WROCŁAWSKA REWITALIZACJA SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ
1

Przedmieście Oławskie

Analizy do Masterplanu

Zleceniodawca:
Miasto Wrocław
pl. Nowy Targ 1/8
50-138 Wrocław
www.wroclaw.pl
Wykonawca:
Wrocławska Rewitalizacja
Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością
ul. Kuźnicza 56
50-138 Wrocław
www.w-r.com.pl
Zespół autorski:
Grażyna Adamczyk-Arns
Justyna Dudek
Emilia Grotowska
Karolina Wiatrzyk
Paweł Wojdylak

Wrocław, listopad 2013

ra
Od

pl.
Wróblewskiego

Kras

Skarg

i

ińsk
iego

kieg
o
wyb

tta

Maz
ow

Traug
u

ieck
a

pl.
Powstańców
Warszawy

. Sło
wac

Traugu
tta

o-B

osa

bli

a
aw

ka

Gro

Oł

Wo

Na

ka
ńs

Podwale

uk
eg

Most
Oławski

ka

alo
W

Ha

Walo
ńs

o

za

ieg

er
Mi
Łu

ka

wic

siń

sk

go

za

zy
m

yP

Dą

szki

ys

Zgody

kie

j

o
Brz

esk

Sucha

a

śc

ius

zk

i

ch

ich Łąka

Na Nisk
Kra

100

200

300

ka

s
kow

ska
Hub
0

4

Ko

iego

ackie
g
Świs
t

Prąd

zyńs
k

iego

go
kie
Pu
łas

ię
W

tta

iego

o

ieg

sk
ow
ck

gu

ows
k

a

dn

o
Zg

u
Tra

ach

Dyrekcyjna

Plac

ar

Kościu
Mał

un

Chud
oby

Ko

Pr
ąd

go
kie
bro
ws

ńs

skie
Puła

a
Dworcow

zki

ka
ież

go

cius

Śc

dskie

Koś

bia

Plac
Kon
s
3 Ma tytucji
ja

o

Ża

Piłsu

ieg

Więc
kow
sk

azie

ka

yb

Sz

go

iej

kie

ysk

nic

ask

Par

tta

Kni

ny

Puł

Herc

mu

gu

Dworcow

a

ena

Ko

la

au
Tr

Kołłątaja

rce
l

400

500 m

spis treści

0. masterplan

4

4. struktura funkcjonalno-przestrzenna (II)
53

Wprowadzenie 6

5. mieszkańcy i aspekty społeczne

113

5.1. Demografia 114

Analizy - rozpatrywane aspekty i struktura 7

4.1. Struktura przestrzenna 54

5.2. Struktura wieku w kwartałach 116

1. rozwój historyczny

4.2. Strefy wejściowe 56

5.3. Bezrobocie 118

4.3. Osie widokowe i sekwencje przestrzenne 58

5.4. Pomoc społeczna 120

4.4. Typologia przestrzeni publicznych 62

5.5. Bezpieczeństwo 122

4.5. Ulice 64

5.6. Infrastruktura społeczna i kultura 124

2.1. Kontekst ponadlokalny 18

4.6. Oświetlenie 66

5.7. Obiekty oświaty 126

2.2. Granice opracowania 20

4.7. Zieleń 68

5.8. Oferta czasu wolnego dla młodzieży 128

2.3. Regulacje formalno-prawne 23

4.8. Wnętrza kwartałów zabudowy 74

2.4. Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego 24

4.9. Miejsca targów ulicznych, kioski 82

2.5. Ochrona zabytków 26

4.10. Wyposażenie przestrzeni publicznych 82

2.6. Układ urbanistyczny 30

4.11. Wyposażenie wnętrz podwórkowych 84

2.7. Układ urbanistyczny wg regulacji MPZP 34

4.12. Rzeźby 86

2.8. System zabudowy kwartałowej 32

4.13. Zabudowa 88

2.9. Parcelacja i wykorzystanie gruntu 34

4.14. Wysokość zabudowy 91

2.10. Struktury własnościowe 36

4.15. Stan techniczny zabudowy 96

2.11. Funkcje użytkowe 38

4.16 Dachy 98

2.12. Mieszkalnictwo 40

4.17. Elewacje 100

9

1.1. Historia Przedmieścia Oławskiego 10

2. struktura funkcjonalno-przestrzenna (I) 17

3. transport i komunikacja
3.1. Układ drogowy 44
3.2. Komunikacja zbiorowa 46
3.3. Parkowanie 48
3.4. Stan techniczny nawierzchni 50
3.5. Ścieżki rowerowe 52

43

4.18. Strefy parterów i elementy reklamy 102
4.19. Balkony, wykusze, bramy i przejazdy 104
4.20. Okna, drzwi, detale architektoniczne 106
4.21. Inwestycje (2008-2013) 108
4.22. Planowane inwestycje (2013+) 110

6. struktura gospodarcza i miejsca pracy 131
6.1. Aspekty gospodarcze 132

7. środowisko

137

7.1. Hałas 138
7.2. Wody 140
7.3. Pole elektromagnetyczne 141
7.4. Powietrze 142
7.5. Gleby 143

8. podsumowanie i ocena 145
8.1. Analiza SWOT 146
8.2. Aspekty pozytywne 152
8.3. Plan konfliktów 153

4.23. Przedmieście Oławskie (2017+) 112

5

1.

Masterplan
Pod pojęciem Masterplanu rozumie się strategiczny dokument planistyczny, którego celem jest określenie sposobu przyszłego postępowania na
danym obszarze miasta – a zatem opracowanie logicznego systemu przygotowania i realizacji działań planistycznych, inwestycyjnych i nieinwestycyjnych.

Masterplan
• wytycza drogę całego procesu
• zapewnia kompleksowe
spojrzenie na problematykę
• definiuje pola działań
i kompetencje
• tworzy hierarchię działań
• pośredniczy między
nadrzędnymi wytycznymi
a konkretnymi działaniami
• ułatwia komunikację
i współpracę pomiędzy
uczestnikami procesu
• jest instrumentem
elastycznym dzięki możliwości
i konieczności aktualizacji

Ze względu na fakt, iż rewitalizacja jest zagadnieniem wielodyscyplinarnym, dla pomyślnego sterowania tym procesem konieczne jest stworzenie
dokumentu uwzględniającego różnorodne aspekty i zjawiska, które doprowadziły konkretne miejsce do stanu kryzysowego i wskazanie środków
służących trwałemu wyprowadzeniu go z tego stanu.
Zjawiska kryzysowe w najbardziej wyrazisty sposób uwidaczniają się w
sferach funkcjonalno-przestrzennej, społecznej, gospodarczej i środowiskowej – rzetelne pozyskanie wiedzy o obszarze w kontekście tych sfer jest
konieczne w celu opracowania stosownych metod postępowania w przyszłości. Tym samym analizy są fundamentalnym elementem Masterplanu.
Mają one za zadanie dostarczyć materiał wyjściowy do konsultacji społecznych i fachowych, aby możliwe było określenie celów strategicznych
i operacyjnych rozwoju i odnowy Nadodrza – a co za tym idzie, stworzenie
podstaw dla koncepcji przyszłych działań procesu rewitalizacji, rozpoznanie
priorytetów i kompetencji oraz wygenerowanie konkretnych projektów.
Analizy opierają się z jednej strony na liczbach i twardych faktach (jak dane
dotyczące liczby bezrobotnych czy zdanych na pomoc społeczną), ale jednocześnie zawierają szereg spostrzeżeń wynikających z doświadczenia i
wiedzy fachowej autorów – przede wszystkim w sferze przestrzennofunkcjonalnej, gdzie niekiedy trudno o wprowadzenie obiektywnych kryteriów. Niemniej jednak w każdym przypadku starano się opisać zauważone
zjawiska i sytuacje w sposób możliwie neutralny, unikano ocen opartych na
subiektywnej interpretacji, gustach czy aktualnych modach.
Masterplan, odnoszący się do problematyki obszaru w sposób interdyscyplinarny, jest dokumentem niezbędnym do podejmowania decyzji zarządczych. Będzie on pełnił funkcję „mapy działań w procesie rewitalizacji“ pozwalającej prowadzić prace etapami, ale w sposób skoordynowany i zgodny
z założonymi celami. W oparciu o Masterplan możliwe będzie wykonanie

6

szczegółowych projektów koncepcyjnych dla podobszarów, kwartałów lub
obiektów, stworzenie harmonogramów dla poszczególnych działań, określenie nakładów finansowych oraz pozyskiwanie funduszy.
Ponadto dokument ten służyć będzie poglądowej prezentacji planowanych
zmian i umożliwiać aktywniejsze włączenie mieszkańców i potencjalnych
inwestorów w proces rewitalizacji.
W tym kontekście celem Masterplanu jest wskazanie pól działania i konkretnych zamierzeń, do realizowania których należy dążyć w założonej perspektywie czasowej i w ramach możliwych do zaangażowania środków.
Kompleksowe spojrzenie umożliwi uporządkowanie, wzajemne skoordynowanie i ewentualne uzupełnienie zadań z różnych dziedzin, a elastyczny
charakter dokumentu pozwoli na jego konieczną aktualizację w celu reagowania na zmieniające się uwarunkowania.
Wobec wielu niewiadomych występujących przy tego typu wieloaspektowych, długofalowych projektach transformacji, jest to idealny instrument
sterowania pośredniczący pomiędzy dalekosiężnymi, nadrzędnymi priorytetami a konkretnymi działaniami.

masterplan

Analiza
• pozyskanie wiedzy
• interpretacja
• ocena i wnioski

Cele
• konsultacje społeczne
• onsultacje z UM
k
• cel strategiczny
• cele operacyjne

Rozwój historyczny

Koncepcja

Sposób realizacji

• proprytetowe pola działań
• uczestnicy
• projekty

Struktura Masterplanu

• obszary z koniecznością
interwencji
• harmonogram działań

Infrastruktura społeczna, sport i rekreacja

Analizy do Masterplanu –
rozpatrywane aspekty

• istniejące obiekty
• aktywność w przestrzeń publicznej i półpublicznej
Struktura funkcjonalno-przestrzenna
• położenie / kontekst
• obowiązujące prawo / ochrona zabytków
• funkcje użytkowe
• własność, parcelacja
• układ urbanistyczny
• przestrzeń, jej struktura i elementy
• zabudowa, jej elementy

Mieszkańcy i aspekty społeczne
• demografia
• bezrobocie
• pomoc społeczna
• bezpieczeństwo

Struktura gospodarcza i miejsca pracy
Transport i komunikacja
• układ drogowy i komunikacja zbiorowa
• stan techniczny nawierzchni
• parkingi
• ścieżki rowerowe

• działalność gospodarcza i jej rodzaje
• potencjały i bariery

Środowisko
• hałas, powietrze, wody, gleby, pole elektromagnetyczne

Podsumowanie i ocena
• analiza SWOT
• plan konfliktów, barier i deficytów
7


masterplan


1.1. Historia Przedmieścia Oławskiego

2. struktura funkcjonalno-przestrzenna (i)
6. struktura gospodarcza i miejsca pracy
7. środowisko
8. podsumowanie i ocena

9

1.1.

Historia Przedmieścia Oławskiego
wiek

lata

wydarzenia, miejsca, osoby

XIII

1234

Pierwsze wzmianki o kościele św. Maurycego

1260

Pierwsze wzmianki o kościele św. Łazarza

XIV

1312

Fundacja szpitala św. Łazarza

W XIV wieku nastąpiło przekształcenie terenu w przedmieście o charakterze ogrodniczym. Warto zaznaczyć, że
rzeka Oława stanowiła wtedy ważny element wrocławskiego średniowiecznego systemu energetycznego. Istotną rolę odgrywał usytuowany tutaj Młyn Małgorzaty (03),
zwany Żabim Młynem (okolice dzisiejszej Żabiej Ścieżki)
oraz obszar zajmowany przez Biały Folwark (04).

XVIII

1709

Założono cmentarz na południe od terenów przeznaczonych na nowy szpital

1712

Podarowano bonifratrom parcelę na Przedmieściu Oławskim z przeznaczeniem na szpital

1715-1725

Budowa kościoła pw. św. Trójcy przy Szpitalu Bonifratrów

W XVIII wieku jednym z najważniejszych elementów
Przedmieścia stanowiła fundacja braci bonifratrów.
Klasztor prowadzony przez zakon sprawował opiekę nad
chorymi. Zespół budynków składał się z kościoła pw. św.
Trójcy (05), budynku klasztorno-szpitalnego (06) oraz założenia ogrodowego (07) i rozciągał się od dzisiejszej ul.
Traugutta aż do ul. Komuny Paryskiej. Innymi charakterystycznymi obiektami dla tego okresu były: gospody i budy
szewskie, drukarnie perkalu, „turecka” niciarnia i przędzalnia oraz Czerwona Karczma (08). Teren ten był również bogaty w założenia ogrodowe, m.in.: ogród biskupi,
radcy handlowego Ropischa, Ranoldscha.

1806-1807

Licznie zniszczenia zabudowy związane z oblężeniem
Wrocławia przez wojska francuskie, rozpoczęcie rozbiórki
obwarowań

1808

Formalne przyłączenie Przedmieścia Oławskiego do
Wrocławia

Przedmieście Oławskie miedzioryt z 1809 r.

Widok z wieży ciśnień na zachód ok. 1931 r.

I poł. XIX

Fragment panoramy osiedla widzianego z
jednego z dachów budynków Przedmieścia
Oławskiego 2010 r.
10

najważniejsze informacje
W XIII wieku Przedmieście Oławskie stanowiło obszar
podmiejski. Istniała tutaj prawdopodobnie osada tkaczy
walońskich w formie niewielkiej wsi typu ulicówki ulokowana przy kościele św. Maurycego (01), rozciągająca się,
aż do kościoła św. Łazarza (02). Główne trakty komunikacyjne związane były z przebiegiem szlaków handlowych:
pierwszego prowadzącego z Górnych Łużyc, Milska i Południowych Niemiec w kierunku Krakowa, Rusi i Węgier
(dzisiejsza ul. Traugutta) oraz drugiego rozpoczynającego
się od kościoła św. Łazarza w stronę Strzelina (dzisiejsza
ul. Pułaskiego).

Z początkiem XIX wieku Przedmieście Oławskie funkcjonowało jako przestrzeń rekreacyjna miasta Wrocławia. Istniały tutaj liczne trasy spacerowe, gospody przy
obecnym Pl. Wróblewskiego, kawiarnie z ogródkami.
Południowe obszary Przedmieścia Oławskiego posiadały
wciąż charakter rolniczy.

rozwój historyczny
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
14

10
13

01

06

02
05

07

14
08

12

03

04
11

kościół pw. św. Maurycego
kościół pw. św. Łazarza
Młyn Małgorzaty (+)
Biały Folwark, Pałac Biskupi
kościół pw. św. Trójcy
klasztor Bonifratrów
założenie ogrodowe Bonifratrów
Czerwona karczma (+)
Dawny dworzec towarowy
Lessingplatz, Lessingviertel (+)
budynki zakonu "Bethanien""
ewalgelicki Kościół Chrystusowy
Teatr Lobego (+)
Trzonolinowiec
średniowieczne szlaki handlowe
średniowieczny szlak rokadowy

Kościół pw. św. Maurycego

Kościół pw. św. Łazarza

Kościół i klasztor Bonifratrów

Kościół Chrystusowy wraz z kaplicą

Ogród przy klasztorze Bonifratrów

Ogród przy Pałacu Biskupim

Dawny dworzec towarowy (nieczynny)

Kładka nad torami kolejowymi (nieczynna)

09
Mapa wybranych obiektów historycznych
oraz szlaków handlowych mających bezpośredni wpływ na rozwój Przedmieścia
Oławskiego na przestrzeni stuleci.

Na przestrzeni lat wiele obiektów zostało zaadaptowanych na nowe funkcje i przystosowanych do współczesnych
potrzeb. Do takich należą między innymi:
•
•
•
•

Pałac Biskupi (Webskych) pełniący dziś funkcję Muzeum Etnograficznego,
Klasztor Zgromadzenia "Bethanien" – dziś Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka CMR,
Klasztor Bonifratrów – w części pełniący obecnie funkcję samodzielnego publicznego szpitala klinicznego nr 5,
Zakłady Przemysłu Papierowego zaadaptowane na obiekty mieszkalne.

Wiele wartościowych historycznych obiektów wymaga pilnych remontów. Poza licznymi kamienicami są to
oficyny, zabudowania byłych fabryk (np. Wytwórnia Wódek i Likierów Carla Schirdewana), obiekty sakralne (Kościół
Chrystusowy przy Żabiej Ścieżce).

11

1.1.

wiek

lata



II poł. XIX

1815

Utworzenie domu macierzystego „Bethanien” przy ul. Frycza Moderzewskiego

1842

Przeprowadzenie Górnośląskiej Linii Kolejowej

1852

Przeniesienie „Bethanien” na ul. Traugutta

1856

Budowa budynku Głównego Dworca Towarowego
Górnośląskiej Linii Kolejowej

Pod koniec XIX wieku Przedmieście Oławskie przeszło
znaczącą przemianę. Budowa Linii Kolei Górnośląskiej
wraz budynkiem głównego dworca towarowego (09)
oraz rozwój przemysłu ulokowany wzdłuż rzeki Oławy
spowodowały, ze obszar ten zaczął być postrzegany jako
bogaty. W trakcie jego gwałtownego rozwoju nastąpiły
zmiany urbanistyczne związane z rozwojem przestrzennym oraz wzrostem liczby mieszkańców. Pomiędzy ul.
Traugutta, Kościuszki, Pułaskiego i Podwalem zaczęły
powstawać bloki zabudowy czynszowej. Zaczęto także
wyznaczać nowe ulice.

1866

Budowa wieży wodnej przy ul. Na Grobli

1864-1896

Powstanie nowych skrzydeł szpitalnych

Wytwórnia wódek i likierów Schirdewana

1871

Oddanie do użytku nowoczesnych zakładów wodociągowych na Grobli

1873

Poświęcenie kościoła ewangelickiego zgromadzenia żeńskiego „Bethanien” przy ul. Żabia Ścieżka

1882

Zasypanie odcinka rzeki Oławy

1887

Budowa budynku Rejencji (dzisiejsze Muzeum Narodowe)

1892

Ustanowienie przepisów budowlanych uniemożliwiających zbytnią indywidualizację budynków mieszkalnych

1895

Wytwórnia perfum i mydła - Opus A.G.

Podwyższenie budynku klasztornego

Główny budynek firmy Deubag

Ponadto poprzez zmianę biegu rzeki Oławy przeprowadzona została budowa m. Lessinga (dzisiejszy m. Pokoju), utworzono Lessingplatz - dzisiejszy Pl. Społeczny
(Pl. Powstańców Warszawy) oraz wzniesiono czynszowe
budynki wielorodzinne tworząc tzw. Lessingviertel (10).
Zwiększająca się stale liczba mieszkańców doprowadziła
do powstania tutaj chyba największej na terenie Wrocławia ilości szkół, a wraz ze szkołami licznych internatów i
przytułków oraz hospicjów. Ze względu na różnorodność
wyznaniową lokowano tutaj również liczne kaplice małych gmin wyznaniowych.
Ważnym elementem powstałym w II połowie XIX wieku
stał się ponadto zespół budynków zgromadzenia ewangelickiego „Bethanien” (11), który obejmował: klasztor,
szpital, dom, starców, przedszkole, seminarium, liceum
(dzisiejszy szpital im. Marciniaka) oraz wzniesiony w późniejszym okresie kościół, którego ruina znajduje się przy
dzisiejszej Żabiej Ścieżce(12).
Południowe tereny nabrały charakteru kolejowy o osobnym charakterze urbanistycznym.

I kwartał XX
Kraftverkehr Schlesiens AG
12

1904

Przyłączenie Rakowca do Wrocławia

Na początku XX wieku nie powstają już żadne większe
założenia mieszkaniowe poza pojedynczymi uzupełnieniami w zabudowie obrzeżnej tego obszaru.

rozwój historyczny
XIII / XIV wiek
XV wiek
XVIII wiek
I kwartał XIX wieku
II kwartał XIX wieku
III kwartał XIX wieku
IV kwartał XIX wieku
I kwartał XX wieku

LO nr 4 i Gimnazjum nr 3 ul. Świstackiego

Mapa obrazująca w sposób umowny
chronologię powstawania ulic Przedmieścia
Oławskiego wraz z zabudową im towarzyszącą.

Obywatelska szkoła średnia, dziś SP nr2

ZS Teleinformatycznych i Elektronicznych

Liceum Ogólnokształcące Nr XIII

Bulwary spacerowe nad rzeką Oławą

Wykorzystanie rzeki Oławy do transportu

WOSTiW - kąpielisko "Oława"

WOSTiW - plaża przy kąpielisku "Oława"

Zachowane elementy dziedzictwa na Przedmieściu Oławskim:
• czytelny układ urbanistyczny z zespołami kamienic pochodzących z XIX/XX wieku –
w szczególności zabudowania ulic Mierniczej, Podwale,
• ślady XIX-wiecznych ulic handlowych – Kościuszki, Traugutta, Pułaskiego, Komuny Paryskiej,
• zespoły budynków po byłym Głównym Dworcu Towarowym,
• zespoły poklasztorne, np. klasztor Bonifratrów, zgromadzenie "Bethanien",
• budynki po byłych fabrykach, np. Wytwórnia Wódek i Likierów, Stara Papiernia, Zakłady Deubag,
• obiekty sakralne zgromadzeń wyznaniowych, np. kościoła pw. św. Łazarza, kościoła pw. św.
Maurycego, Kościoła Chrystusowego, Adwentystów Dnia Siódmego,
• budynki szkół, np. LO nr 4 i Gimnazjum nr 3, Szkoła Podstawowa nr 3 i inne.

13

1.1.

wiek

lata


I poł. XX

1939-1945

II Wojna Światowa

II poł. XX

1945-1952

okres po II Wojnie Światowej

1952- 1989

Polska Rzeczpospolita Ludowa

Szpalery zieleni przy ul. Traugutta

Handel w parterach ul. Kościuszki

Ul. Kościuszki - widok na "Trzonolinowiec"

Estakady przy Placu Społecznym
14

W trakcie działań wojennych oraz zaraz po II WŚ Przedmieście Oławskie zostało pozbawione zabudowy na obszarze wspomnianego Lessingviertel, a także pomiędzy
kościołami św. Maurycego i św. Łazarza. Przestał wtedy
istnieć wzniesiony w II poł. XIX wieku Teatr Lobego (13)
– istotny obiekt na mapie Przedmieścia Oławskiego.
Zniszczeniom uległy również mniejsze bądź większe
fragmenty poszczególnych ulic: Dąbrowskiego, Dworcowej, Haukego-Bosaka, Kniaziewicza, Komuny Paryskiej,
Łukasińskiego, Małachowskiego, Prądzyńskiego, Świstackiego, Traugutta, Więckowskiego, Worcella, Zgodnej
wraz z zabudowaniami przy Pl. Zgody. Ze wszystkich najbardziej ucierpiała ul. Kościuszki.
W czasach PRL brakujące fragmenty pierzei ulic zostały
uzupełnione zabudową blokową, często budowaną z elementów prefabrykowanych typu wielka płyta. W tej konwencji powstały nowe obiekty mieszkalne wzdłuż ulic:
Małachowskiego, Dworcowej, Kościuszki, Kniaziewicza
oraz Haukego-Bosaka. Nietypowym rozwiązaniem konstrukcyjnym może poszczycić się punktowiec mieszczący
się na skrzyżowaniu Kościuszki z ul. Dworcową zwany
potocznie trzonolinowcem lub też „wisielcem” (14). Pierwotnie składał się z żelbetonowego trzpienia, na którym
za sprawą stalowych lin „zawieszone” zostały platformy
pięter budynku. Obecnie konstrukcja została wzmocniona.
Lata 80. i 90. to okres powstania estakad na terenie dzisiejszego Pl. Społecznego (Pl. Powstańców Warszawy)
oraz brakujących uzupełnień.

lata 80. i 90.
1997


powódź
Kolejne zniszczenia przyniosła mająca miejsce w 1997
roku powódź. Wiele istniejących tutaj budynków ucierpiało. Powołując się na nadwątlenia budynków będące
skutkiem powodzi doszło do wyburzeń w rejonach ul.
Pułaskiego, Traugutta, Worcella i innych. W ich miejsce
wzniesione zostały nowe budynki, które wraz z licznymi
remontami kamienic oraz ulic należą do dziejących się
tutaj obecnie licznych, współczesnych inwestycji.

rozwój historyczny

Plan Wrocławia i okolicy z 1861 r. - fragment

Plan Wrocławia z przedmieściami 1873 r. - fragment

Plany przedstawiają zmiany jakie zaszły w strukturze budowlanej Przedmieścia Oławskiego
na przełomie XIX i XX wieku
Nowszy plan Wrocławia z1891 r. - fragment

Budowlany rozwój Wrocławia 1811-1912 r. - fragment

15


masterplan


2.1. Kontekst ponadlokalny
2.2. Granice opracowania
2.3. Regulacje formalno-prawne
2.4. Miejscowe Plany Zagospodarowania
2.5. Ochrona zabytków
2.6. Układ urbanistyczny

7. środowisko

2.7. Układ urbanistyczny wg regulacji MPZP
2.8. System zabudowy kwartałowej
2.9. Parcelacja i wykorzystanie gruntu
2.10. Struktury własnościowe
2.11. Funkcje użytkowe
2.12. Mieszkalnictwo

17

2.1.

Kontekst ponadlokalny
Ogólne dane dotyczące położenia Przedmieścia Oławskiego

Skomunikowanie w kontekście lokalnym i ponadlokalnym

Przedmieście Oławskie położone jest w środkowej części Wrocławia w
bezpośrednim sąsiedztwie ścisłego centrum po jego wschodniej stronie.
Obejmuje obszar ograniczony od północy rzeką Odrą, od wschodu rzeką
Oławą, od południowego wschodu przechodzi zaś płynnie w ulicę Krakowską łączącą obszar Przedmieścia z innymi wschodnimi i południowymi
osiedlami Wrocławia. Granicę południową wyznaczają tereny kolejowe.
Przedmieście Oławskie jest osiedlem należącym do dzielnicy Krzyki.

Przedmieście Oławskie znajduje się w pobliżu ważnych węzłów komunikacyjnych, jakimi są rejony Pl. Dominikańskiego, Pl. Grunwaldzkiego i Pl.
Społecznego. Z południową częścią Wrocławia połączone jest za sprawą
dwóch ważnych mostów: Mostu Grunwaldzkiego i Mostu Pokoju, prowadzących w kierunku na Warszawę. Z obszarami ulokowanymi na wschodzie, tj. Na Grobli i Osiedlem Rakowiec, skomunikowane jest za sprawą
Mostu Oławskiego, ul. Szybkiej, Żabiej Ścieżki oraz Mostu Rakowieckiego.
Przedmieście Oławskie ma dogodne połączenia nie tylko w samym Wrocławiu, ale również z trasami wylotowymi łączącymi Wrocław z innymi
miejscowościami.

Lokalizacja ze względu na ważne obszary funkcjonalne
Przedmieście Oławskie położone jest w pobliżu ważnych centrów struktury funkcjonalnej Wrocławia, tj. Strefy Rynku i Strefy Placu Grunwaldzkiego,
w bezpośrednim sąsiedztwie rejonu przemysłowo-usługowego wzdłuż ul.
Krakowskiej.

Rysunek: Położenie Przedmieścia
Oławskiego w kontekście sąsiadujących
struktur (po lewej: kontekst całego miasta,
po prawej bezpośrednie osiedla)

Strefa Rynku
Plac Społeczny


18

struktura funkcjonalno-przestrzenna (i)
ostrów
tumski

oko
ju
ka

o

za
nic
er

obu

sow

y

na

od

szk

Zg

tackie

go

i

Świs

ego

zyńs

ski

kiego

ściu

how

oby

ej

Chud

ki

Prąd

aut

go

kie
ńs

ys

uliciu
Kośc
askki
z
o

go

ar

zy

yP

Więc
kows
kie

ieg

ask

puł

un

uli

ca

go
kie

ulica

rcow
a

bro
ws
Dą

zki

m

Mi

Podwale
Kras
ińskie
go

podwale

Herc

ena

kołłą
taja

ulica

świd

Dwo

cius

Ko

Teren
Miejskich
Wodociągów

żka

ch

za

iej

świadczą o tym nie tylko prowadzące
przez Przedmieście Oławskie połączenia
komunikacyjne, ale przede wszystkim
bezpośrednie sąsiedztwo funkcji istotnych w
kontekście lokalnym i ponadlokalnym.

cie

łac

ysk

a
tta

ski

Par

wic

WUWA
ZOO

kampus
politechniki
wrocławskiej

Ś
wa abia
Ż
oła

ślą

ny

a

tt
guu
a ug
rau

Ma

ak

a

r
tT

ów

os

most Oławski

ica

sta
ńc

uk
e-B

ell

mu

Koś

Walońska

Ha

Wo
rc

Ko

tta

ul

ce
nt
ru
m

nick

a

gu

tta

pow

Tra
u

Pr
ąd

ska

Maz
owie
c

Oław

Przedmieście Oławskie często postrzegane
jest jako obszar położony „na uboczu”.
Tymczasem – podobnie jak inne
przedmieścia Wrocławia – jest ono dzisiaj
istotną strefą w strukturze funkcjonalnoprzestrzennej miasta.

hala
stulecia

gu
au
Tr

go

plac
grunwaldzki

wo ur
je ząd
wó
ki
dz
aldz
ki Grunw
t
pl.powstańców mos
ego
Słowackiwarszawy (plac
społeczny)

azie

dskie

go

panorama
racławicka

Kni

dworzec
główny

rzec

skie

asp

galeria

Dwo

a

ikow

dominikańska

Piłsu

odr

Dun

STREFA
rynKU

Położenie Przedmieścia
Oławskiego w kontekście
sąsiadujących struktur

mo
st P

mi
as
ta

ołbin

most wiecki Na Niskich Łąkach
Rako

a

sk

ow

ak

ar
sk
ak

iw
loc
ak
Kru

huby

ej
ow

j
ra

ii K

m

Ar

19

2.2.

Granice opracowania
Przebieg granic opracowania analiz niniejszego Masterplanu zdefiniowano
w następujący sposób:

Powierzchnia terenu w granicach opracowania analiz do Masterplanu to
120 hektarów. Obszar zamieszkuje niewiele ponad 24 tysiące osób.

• od północy: granicę wyznaczono wzdłuż ulicy Traugutta (od skrzyżowania z Fosą Miejską), ulicy Walońskiej, przez Most Oławski,

Wyodrębniony obszar nie jest zamkniętym w sobie zespołem – nie taki jest
cel jego wydzielenia. Istotą jego funkcjonowania jest istnienie jako fragment
większej całości, o stosunkowo jednolitym charakterze i wielkości, dla którego przeprowadzenie wielopłaszczyznowych analiz jest słuszne ze względu na kumulację zjawisk i problemów wymagających interwencji.

• od wschodu granicę stanowi północne nadbrzeże Oławy na odcinku od
Mostu Oławskiego do ulicy Na Niskich Łąkach,
• od południa: granicę stanowią tereny kolejowe,
• od zachodu granica biegnie wzdłuż ulicy Dworcowej oraz Fosy Miejskiej.

Granice obszaru i nazwy ulic

20

ra
Od

ińsk
iego

i

pl.
Wróblewskiego

Kras

Skarg

kieg
o

Granice obszaru i nazwy ulic

wyb

tta

Maz
ow

Traug
u

ieck
a

pl.
Powstańców
Warszawy

. Sło
wac

Traugu
tta

o-B

osa

bli

a
aw

ka

Gro

Oł

Wo

Na

ka
ńs

Podwale

uk
eg

Most
Oławski

ka

alo
W

Ha

Walo
ńs

o

za

ieg

er
Mi
Łu

ka

wic

siń

sk

go

za

zy
m

yP

Dą

szki

ys

Zgody

kie

j

o
Brz

esk

Sucha

Ko

iego

ackie
g
Świs
t

Prąd

zyńs
k

iego

go
kie
Pu
łas

ię
W

a

śc

tta

iego

o

ieg

sk
ow
ck

gu

ows
k

a

dn

o
Zg

u
Tra

ach

ius

zk

i

ch

ich Łąka

Na Nisk
Kra

0

100

200

300

ka

s
kow

ska
Hub

Dyrekcyjna

Plac

ar

Kościu
Mał

un

Chud
oby

Ko

Pr
ąd

go
kie
bro
ws

ńs

skie
Puła

a
Dworcow

zki

ka
ież

go

cius

Śc

dskie

Koś

bia

Plac
Kon
s
3 Ma tytucji
ja

o

Ża

Piłsu

ieg

Więc
kow
sk

azie

ka

yb

Sz

go

iej

kie

ysk

nic

ask

Par

tta

Kni

ny

Puł

Herc

mu

gu

Dworcow

a

ena

Ko

la

au
Tr

Kołłątaja

rce
l

400

500 m

21

2.3.

Regulacje formalno-prawne
Przedmieście Oławskie jest przedmiotem ustaleń licznych opracowań
programowych, strategicznych i planistycznych. Do dokumentów uchwalonych przez Radę Miejską Wrocławia jako najważniejsze w kontekście rewitalizacji należą:
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Wrocławia / Uchwała Nr LIV/3249/06 RMW z dnia 6 lipca 2006 r.;
• Ocena aktualności "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Wrocławia" oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na obszarze Wrocławia / Uchwała nr
XXIX/646/12 RMW z dnia 5 lipca 2012 r.;

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego Wrocławia
to podstawowy dokument kreujący politykę przestrzenną Gminy, lecz nie
jest aktem prawa miejscowego. Studium składa się z dwóch zasadniczych
części: uwarunkowań stanu istniejącego diagnozujących aktualną sytuację
społeczno-gospodarczą oraz z części określającej kierunki rozwoju polityki
przestrzennej miasta.
Przedmieście Oławskie zdefiniowano jako śródmiejski zespół urbanistyczny będący częścią tzw. Śródmiejskiego Zespołu Dzielnicowego2. Studium w
części uwarunkowań zwraca uwagę na:
• plac Społeczny (pl. Powstańców Warszawy) jako „ośrodek wspierający
centrum, usytuowane w sąsiedztwie centrum miasta Wrocławia, położone w zasięgu dojścia pieszego z tego ośrodka, ale odseparowane od
niego poprzez braki w tkance urbanistycznej lub występowanie obszarów zdegradowanych” (str. 83);

• Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego (tabela);
• „Strategia – Wrocław w perspektywie 2020 plus” / Uchwała Nr
LIV/3250/06 RMW z dnia 6 lipca 2006 r.;
• Gminny Program opieki nad zabytkami na lata 2010-2013 / Uchwała Nr
L/1468/10 RMW z dnia 20 maja 2010 r.

• obszar w rejonie Traugutta i Kościuszki jako dzielnicowy system ośrodków usługowych dla Śródmiejskiego Zespołu Dzielnicowego, ukształtowanego w formie tradycyjnych ulic handlowych;

• Program ochrony środowiska dla miasta Wrocławia na lata 2012-2015 /
Uchwała nr XXXV/779/12 RMW z dnia 29 listopada 2012 r.
• Założenia polityki społeczno-gospodarczej Wrocławia na rok budżetowy 2013” Uchwała Nr XXVIII/624/12 RMW z dnia 28 czerwca 2012 r.

• możliwość lokalizacji prestiżowych obiektów kultury w obszarze placu
Społecznego w zespołach urbanistycznych Centrum i Przedmieście
Oławskie (str. 179);

• Wieloletni Plan Inwestycyjny na lata 2013-2017 / Uchwała Nr
XXXVI/812/12 RMW z dnia 28 grudnia 2012 r.

• konieczność wyznaczenia rezerw terenowych pod obiekty usług edukacyjnych m.in. w zespole urbanistycznym Przedmieście Oławskie;

Strategia – Wrocław w perspektywie 2020 plus
to dokument wyznaczający kierunki rozwoju miasta w długofalowej perspektywie. "Strategia” nie deklaruje priorytetów i wyznacza zadań do wykonania, a opisuje pożądane zmiany cywilizacyjne poprzez wskazanie kierunków, w których Wrocław powinien się zmieniać.1

• możliwość wykorzystania budowy obiektów akademickich w zespole
urbanistycznym Na Grobli, jako czynnika stymulującego rewitalizację kompleksów zabudowy kamienicowej w zespole urbanistycznym
Oławskie Przedmieście, a także wzmacniającego jej efekty3;
Uzupełnieniem ustaleń Studium jest "Ocena aktualności Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Wrocławia"
oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na obszarze
2

http://bip.um.wroc.pl/wps/wcm/connect/398102804280289a965bd796e258c1d9/
strategia_pl.pdf?MOD=AJPERES

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania ... str. 69

3

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania ..., str. 210

1

22


Wrocławia. "Ocena aktualności Studium" obrazuje zmiany przestrzenne zachodzące na obszarze Wrocławia w latach 2006-2012: zmiany w pokryciu
planistycznym, aktywność budowlaną, zmiany w użytkowaniu gruntów
i zagospodarowaniu.

W ramach Wieloletniego Programu Inwestycyjnego Wrocławia na lata
2013-2017 wprowadzono następujące programy:
• Prace przygotowawcze i zadania towarzyszące inwestycjom drogowym;
• Program poprawy stanu technicznego infrastruktury drogowej;
• Program wspierania terenów pod mieszkalnictwo;
• Prace przygotowawcze i zadania towarzyszące inwestycjom infrastrukturalnym;
• Budowa i przebudowa infrastruktury sportowej w obiektach oświatowych;
• Budowa i przebudowa oświetlenia ulic i miejsc niebezpiecznych;
• Program rewitalizacji zieleni, nabrzeży i wysp odrzańskich;
• Program poprawy jakości wody we Wrocławiu; 5

Gminny program opieki nad zabytkami
opisuje podstawy prawne do formalnej strony ochrony. Główne cele dokumentu to:
• dążenie do maksymalnego zachowania substancji zabytkowej obiektów architektonicznych, a w odniesieniu do układów urbanistycznych –
oryginalnej tkanki miejskiej;
• obejmowanie opieką zabytków bez względu na ich stan zachowania
i proweniencję (wielowiekowe nawarstwienia, różnorodność kulturowa,
narodowa, religijna i społeczna, której przejawem są zabytki Wrocławia
– jako niepowtarzalne bogactwo i walor miasta);

W ramach powyższych programów na Przedmieściu Oławskim można
wyodrębnić następujące zadania inwestycyjne:
• Budowa sygnalizacji świetlnej na skrzyżowaniu ulic Kościuszki – Świstackiego;
• Poprawa nawierzchni ulic i chodników ul. Traugutta na odcinku od ul.
Krasińskiego do pl. Wróblewskiego oraz od ul. Pułaskiego do ul. Krakowskiej;
• Poprawa stanu chodnika w ul. Kościuszki (od Pułaskiego do Prądzyńskiego);
• Poprawa stanu chodnika ul. Kniaziewicza (od Pułaskiego do Dąbrowskiego);
• Przebudowa budynku Gimnazjum nr 3 ul. Świstackiego;
• Budowa bloku sportowego w SP nr 85 przy ul. Traugutta;
• Budowa nowego bloku sportowego w Zespole Szkół nr 5 przy ul. Haukego-Bosaka;
• Budowa boiska piłkarskiego o sztucznej nawierzchni dla potrzeb Szkoły
Podstawowej nr 2 przy ul. Komuny Paryskiej – boisko wielofunkcyjne.6

• promowanie adaptacji i modernizacji w celu zachowania ciągłości użytkowania zabytku, utrzymanie dotychczasowych lub wprowadzenia nowych funkcji odpowiednich do charakteru budynku (obiekt zabytkowy
nie użytkowany ulega degradacji i w efekcie popada w ruinę);
• podejmowanie zadań wspierających pozytywne działania właścicieli
i użytkowników obiektów zabytkowych, a w razie konieczności – działań
stanowczo dyscyplinujących (wykorzystanie wszystkich dostępnych
środków prawnych w celu zapobiegania degradacji stanu zabytków, zapobieżeniu zniszczeniom).
Wieloletni Plan Inwestycyjny na lata 2013 - 2017
Wieloletni Plan Inwestycyjny jest dokumentem zawierającym listę uporządkowanych według przyjętych kryteriów zadań inwestycyjnych przewidzianych do realizacji wraz z zakresem rzeczowym i źródłami finansowania
w rozbiciu na poszczególne lata. WPI jest planem kroczącym – to znaczy,
że jest aktualizowany co roku, tak aby zawierał taką samą perspektywę
czasową planowania inwestycji.4
http://bip.um.wroc.pl/

4

5

http://www.uspro.pl/files/2012-11-28/23968213e3cc95f3cf3cd45908fd37b3WPI%2020132017%20KONFERENCJA%20NOWA.pdf

6

Ibidem.

23

Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego

2.4.

Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego jako akty prawa miejscowego określają przeznaczenie, warunki zagospodarowania
i zabudowy terenu, a także rozmieszczenie inwestycji celu publicznego.
Na Przedmieściu Oławskim w obszarze opracowania obowiązuje 12 planów miejscowych – w tabeli poniżej przedstawiono wykaz obowiązujących
planów wraz z datą ich uchwalenia.

Ze względu na śródmiejski charakter obszaru plany miejscowe podtrzymują dotychczasowe funkcje. Ustalenia w zakresie kształtowania terenów
zieleni urządzonej dotyczą przede wszystkim nabrzeży Oławy, terenu przy
Szpitalu Bonifratrów i skweru przy Podwalu.
Zagadnieniem wymagającym szczególnej uwagi są zapisy planów dotyczące przestrzeni wewnątrzkwartałowych.

Do najistotniejszych ustaleń MPZP należą zapisy dotyczące kształtowania
zabudowy i gruntów inwestycyjnych. Poza obowiązującymi i nieprzekraczalnymi liniami zabudowy określającymi przestrzenną formę uzupełnień
i wskazującymi ich lokalizacje, określone zostały zasady prowadzenia podziałów i scaleń działek geodezyjnych.
Numer Nazwa hasłowa planu
planu

Nazwa miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego

Data
uchwalenia

Numer uchwały

372

Plac Społeczny

m.p.z.p. dla fragmentu zespołu urbanistycznego Centrum w rejonie Placu Społecznego we Wrocławiu

2010-01-21

XLV/1366/10 (utrata mocy w części)

286

Traugutta

MPZP w rejonie ul. gen. R. Traugutta we Wrocławiu

2007-11-15

XIV/337/07 (utrata mocy w części)

429

Komuny Paryskiej, Pułaskiego

MPZP w rejonie ulic Komuny Paryskiej i gen. K. Pułaskiego we Wrocławiu

2010-09-09

LIV/1606/10

85

Oławskie Przedmieście, cz. płn. (B)

MPZP obszaru ograniczonego: ul. Walońska, pl. Wróblewskiego, ul. Traugutta, ul. na Niskich Łąkach i nadbrzeżem rzeki Oława
we Wrocławiu

2002-07-04

L/1757/02 (utrata mocy w części)

292

Na Grobli, cz. płd.

MPZP południowej części obszaru Na Grobli we Wrocławiu

2008-10-16

XXV/918/08

189

Lądowisko śmigłowców sanitarnych

MPZP obszaru lądowiska śmigłowców sanitarnych dla Centrum Medycyny Ratunkowej we Wrocławiu

2003-09-18

XII/252/03

86

Oławskie Przedmieście, cz. zach. (A)

MPZP obszaru ograniczonego: ul. Romualda Traugutta, ul. Podwale, ul. Dworcową, ul. Kościuszki i ul. Pułaskiego

2004-02-19

XX/578/04 (utrata mocy w części)

16

Przedmieście Świdnickie

MPZP rejonu Przedmieścia Świdnickiego we Wrocławiu

2000-01-20

XVII/529/00 (utrata mocy w części)

203

Oławskie Przedmieście, cz. D

MPZP części “D” obszaru Przedmieścia Oławskiego we Wrocławiu

2007-06-14

X/209/07

202

Oławskie Przedmieście, cz. C

MPZP części “C” obszaru Przedmieścia Oławskiego we Wrocławiu

2008-07-10

XXIII/738/08 (utrata mocy w części)

468

Kościuszki, Dąbrowskiego

MPZP w rejonie ulic gen. Tadeusza Kościuszki i gen. Jana Henryka Dąbrowskiego we Wrocławiu

2012-11-29

9 XXXV/771/12

305

Centrum-Traugutta

MPZP dla fragmentu zespołu urbanistycznego Centrum w rejonie ulicy gen. Romualda Traugutta we Wrocławiu

2007-05-17

IX/188/07 (utrata mocy w części)

24

372

Rysunek przedstawia syntezę obowiązujących planów miejscowych. Dominujące
przeznaczenie terenu w obszarze opracowania to funkcja mieszkaniowa (MW
– tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej) oraz mieszkaniowo-usługowa
(MW/U – tereny zabudowy mieszkaniowej
wielorodzinnej i usług).

286

Ponadto przewidziano tereny pod edukację
(UO – tereny usług edukacji), usługi
zdrowia (UZ – usługi zdrowia), nauki (UN
– usługi nauki), sportowe i rekreacyjne
(US – tereny sportu i rekreacji), handlowe
(UC – tereny handlu detalicznego), kultury
(UK – tereny usług kultury), administrację
(UA – tereny usług administracji).

86

429

305

202

16
85

203

Rysunek: Synteza ustaleń miejscowych
planów zagospodarowania
przestrzennego w obszarze opracowania

25

Ochrona zabytków

2.5.

Dokumentem ukazującym wartość historyczną zespołów urbanistycznych
i pojedynczych obiektów architektonicznych Przedmieścia Oławskiego jest
„Wykaz zabytków Architektury i Budownictwa miasta Wrocławia” (stan na
wrzesień 2012), udostępniany przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i Miejskiego Konserwatora Zabytków.

Poniższa tabela przedstawia wykaz
zabytków znajdujących się w obszarze
opracowania wraz z dokładnym adresem,
określeniem obiektu, jego pierwotną funkcją
oraz datą i numerem wpisu do rejestru
wykazu zabytków architektury
i budownictwa miasta Wrocławia.
Lp.

dzielnica

1

Krzyki

Na Grobli

2

Stare Miasto

Podwale

3

Stare Miasto

4

Wg danych z Wykazu w granicach opracowania znajduje się wpisanych do
rejestru zabytków, a tym samym objętych ścisłą ochroną konserwatorską,
siedemnaście obiektów, cztery zespoły budynków oraz jeden obszar urbanistyczny. Ten ostatni wyznaczają granice poprowadzone od zachodu Promenadą Staromiejską, ul. Podwale i ul. Dyrekcyjną, od północy rzeką Odrą,
od wschodu wzdłuż rzeki Oławy sięgają aż do skrzyżowania ul. Traugutta
i ul. Kościuszki z ul. Krakowską od południa wzdłuż terenów kolejowych.

ulica

nr

określenie obiektu

kolejność obiektów

W granicach opracowania wg ww. Wykazu zabytków znajduje się ponadto
wpisanych do ewidencji 427 obiektów oraz 3 elewacje. Ten bardzo wysoki
wskaźnik obrazuje, jak dobrze zostały zachowane pierzeje ulic tworzone
przez kamienice pochodzące z przełomu XIX/XX wieku. Na szczególną
uwagę zasługuje obszar ul. Mierniczej, która zachowana jest w historycznej formie praktycznie w całości i stanowi sztandarowy przykład zespołu
budynków w większości wzniesionych w stylu secesyjnym.

obiekt pierwotnie

rodzaj obiektu

nr rejestru

data rejestru

most Oławski

most Oławski

most

A/2497/350/Wm

25.05.1977

73/74

zespół kamienic

zespół kamienic

bud. mieszkalny

A/4016/345/Wm

15.04.1977

Podwale

75

siedziba PAN

1

kamienica

publiczny

A/4016/345/Wm

15.04.1977

Stare Miasto

Podwale

68

Państwowa Szkoła Muzyczna II stopnia

1

kamienica

publiczny

A/1486/571/Wm

04.12.1996

5

Stare Miasto

Podwale

68

oficyna

2

oficyna

bud. mieszkalny

A/1486/571/Wm

04.12.1996

6

Krzyki-Śródmieście

Hercena / Podwale

3-5 / 69

kamienica

1

kamienica

bud. mieszkalny

A/2106/589/Wm/1-3

22.03.2000

7


Hercena / Podwale

3-5 / 69

oficyna

2

oficyna

bud. mieszkalny

A/2106/589/Wm/1-3

22.03.2000

8


Hercena / Podwale

3-5 / 69

przedogród

3

przedogród

ogród/park/skwer

A/2106/589/Wm/1-3

22.03.2000

4

ogrodzenie

ogrodzenie

A/2106/589/Wm/1-3

22.03.2000

9


Hercena / Podwale

3-5 / 69

ogrodzenie

10


Hercena

11

urząd celny

kamienica

bud. mieszkalny

A/2377/421/Wm

31.03.1983

11

Krzyki

Dąbrowskiego

14/16

zbór kość. Adwentystów Dnia Siódmego

Sala Zgromadzeń Kat. Wspólnoty w Chrystusie

kościół

A/1096

16.12.2008

12


Worcella

5

kamienica

kamienica

bud. mieszkalny

A/5444

06.11.2011

13

Krzyki

Traugutta

52

kościół św. Łazarza

1

kościół szpitalny

kościół

425/75

06.02.1962

14

Krzyki

Traugutta

54

dom pomocy społecznej Caritas

2

szpital

publiczny

433/74

06.02.1962

15

Krzyki

Traugutta

59

kościół św. Trójcy

1

kościół św. Trójcy

kościół

A/5351/20

23.10.1961

16

Krzyki

Traugutta

57/59

klinika AM

2

klasztor i szpital

klasztor

A/5302/21

23.10.1961

17

Krzyki

Traugutta

111/112

Muzeum Etnograficzne

letni pałac biskupów

pałac

A/2793/182

15.02.1962

26


Ochrona zabytków
zespoły urbanistyczne wpisane do
rejestru zabytków
zespoły terenowe wpisane do
rejestru zabytków
obiekty wpisane do rejestru
obiekty wpisane do ewidencji
obiekty dodatkowo objęte ochroną
poprzez plany miejscowe
obiekty nieobjęte ochroną

27

2.6.

Układ urbanistyczny
Charakterystyczna dla układu urbanistycznego Przedmieścia Oławskiego
jest kwartałowa zabudowa kamienic czynszowych. Układ ten został w pełni ukształtowany pod koniec XIX wieku i zachował się z niewielkimi zmianami do dzisiaj.
Przedmieście Oławskie rozwijało się poprzez rozbudowę średniowiecznych
szlaków handlowych. W II połowie XIX wieku układ ulic i budynków otrzymał geometryczną formę, a w 1890 roku Przedmieście było już całkowicie
zabudowane. Dominującym typem zabudowy były kamienice czynszowe o
5 – 6 kondygnacjach, a typowa szerokość ulicy wynosiła 15 m (co wynikało
z ówczesnych przepisów).

Po lewej: parametry zabudowy ulicy
Mierniczej są typowe dla układu
urbanistycznego Przedmieścia
Oławskiego

28

Po II wojnie światowej układ urbanistyczny Przedmieścia Oławskiego
częściowo uległ przekształceniom – na przykład wyburzenie zabudowy
w ramach tzw. higienizacji (pierzei ul. Pułaskiego czy Placu Społecznego).
W latach 80-tych i 90-tych powstały liczne uzupełnienia luk zabudowy, które w większości wypadków respektują XIX-wieczny układ urbanistyczny.
W obszarach dotychczas niezabudowanych miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego dopuszczają układ zabudowy dopasowany do charakteru dzielnicy.

1
2

Granice opracowania i numeracja
kwartałów
3
12

4
5

14

6
11

7

10

8

13

15
17

24

16
23

9

22

28

18
19

26

21

33

29

20
30

25

27

32
31

Układ urbanistyczny
Po lewej: system kwartałów
Po prawej: system kwartałów z
zaznaczeniem pierzei budujących
kwartały

29

2.7.

Układ urbanistyczny wg regulacji MPZP
Analiza miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego pozwala
nakreślić ramy rozwoju przestrzennego obszaru. Generalnie w obszarze
opracowania miejscowe plany przewidują uzupełnienie luk w kwartałach
zabudowy. W południowej części obszaru (tereny kolejowe) dopuszczona
została zabudowa mieszkaniowa.
Na terenie Placu Konstytucji 3 Maja przewiduje się funkcję handlową oraz
biurową. Od strony Dworca Głównego powstanie przestrzeń publiczna
z dużą ilością zieleni urządzonej.

W bezpośrednim sąsiedztwie obszaru opracowania znajduje się Plac Społeczny. Ustalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
przewidują powstanie nowego centrum Wrocławia o charakterze administracyjno-biurowym.
W obszarze pomiędzy ulicą Traugutta a nabrzeżem Oławy można zaobserwować dążenie do stworzenia czytelnego połączenia z rzeką poprzez
zaprojektowanie ulicy w przedłużeniu ulicy Mierniczej.

286
372
86
305

292

429

468

202

85

16

203

189

243

Źródło: System Informacji Przestrzennej Wrocławia
30


Układ urbanistyczny przewidziany
w regulacjach miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego

31

2.8.

System zabudowy kwartałowej
Dominującą strukturą Przedmieścia Oławskiego jest typowy dla XIX-wiecznej zabudowy śródmiejskiej system zabudowanych i niezabudowanych
kwartałów, wydzielonych stosunkowo regularną siatką ulic. Kamienicowe
pierzeje tworzą zwarte kwartały zabudowy.
Obszar Przedmieścia Oławskiego podlegał wielu przemianom ze względu
na zniszczenia, którym uległ w trakcie II wojnie światowej oraz w następstwie powodzi w 1997 r. Przykładem strefy odbiegającej od XIX-wiecznego
układu jest strefa ulicy Pułaskiego oraz skrzyżowanie ulicy Pułaskiego
i Kościuszki.

Przykłady stref odbiegających
od systemu zwartej zabudowy
kwartałowej

Ponadto występują pojedyncze obiekty odbiegające od parametrów
XIX-wiecznej zabudowy (m.in. poprzez odmienną linię zabudowy, wysokość
gzymsu czy braki w ciągłości pierzei ulicy). Liczne zabudowania powojenne
nie zawsze dopasowane są do charakteru osiedla. Po 1945 roku powstały
budynki wolnostojące oraz blokowe, nie respektujące historycznych linii zabudowy. Wciąż wskazać można wiele luk w zabudowie.
Kwartały przyległe do terenów kolejowych oraz do nabrzeża Oławy charakteryzuje mniej zwarta zabudowa.

1

2

3

3

3

3

4

5

5

6

1. Skrzyżowanie ulic Dworcowej
i Kościuszki
2. Skrzyżowanie ulic Kościuszki
i Pułaskiego
3. Zabudowa pomiędzy ulicą Traugutta
a nabrzeżem Oławy
4. Zabudowa przylegająca do terenów
kolejowych
5. Plac Zgody
6. Kwartał pomiędzy ulicą Traugutta,
Pułaskiego, Haukego-Bosaka,
Krasińskiego

32


Przykłady stref odbiegających
od systemu zwartej zabudowy
kwartałowej
1. Skrzyżowanie ulicy Dworcowej i ulicy
Kościuszki: w narożniku kwartału
zrealizowano w 1967 roku wolnostojący
budynek mieszkalny, tzw. Trzonolinowiec.

6

2. Skrzyżowanie ulicy Kościuszki i ulicy
Pułaskiego: po powodzi w 1997 roku
i wyburzeniu zachodniej pierzei ul.
Pułaskiego w miejscu skrzyżowania ulic
powstał nieregularny plac, obudowany
z trzech stron współczesną zabudową.

3

3. Zabudowa pomiędzy ulicą Traugutta
a nabrzeżem Oławy
4. Plac Zgody: nieregularny plac odbiega
formą od układu urbanistycznego
Przedmieścia Oławskiego
5. Zabudowa przylegająca do terenów
kolejowych: struktura zabudowy na
granicy z terenem kolejowym jest
nieregularna.

1

6. Kwartał pomiędzy ulicą Traugutta,
Pułaskiego, Haukego-Bosaka,
Krasińskiego: kwartał przylegający
do Placu Powstańców Warszawy jest
niepełny.

3
2

7

7

5
3
5

0

100

200

300

400

500 m

33

2.9.

Parcelacja i wykorzystanie gruntu
Wykorzystanie gruntu

Powierzchnia kwartałów

Mapa gęstości zabudowy kwartałów Przedmieścia Oławskiego pokazuje
procentowo stosunek powierzchni zabudowanej do całkowitej powierzchni kwartału. Średnia wartość dla wszystkich kwartałów wynosi: ok. 40%.
Gęstość zabudowy w wyodrębnionych kwartałach waha się od 25% - 55%.
Jest ona wprost proporcjonalna do wielkości kwartału. W kwartałach, które zostały przebudowane ze względu na poszerzenie ulicy Pułaskiego, gęstość zabudowy wynosi od 20-35%. Kwartały o dobrze zachowanej strukturze posiadają gęstość zabudowy powyżej 40%.

Układ urbanistyczny Przedmieścia Oławskiego składa się z kwartałów zabudowy o zróżnicowanej powierzchni (najmniejsze z nich mają powierzchnię: 0,5 - 1 ha, największe ponad 6 ha). Geometria kwartałów wynika z rozwoju urbanistycznego wzdłuż dawnych szlaków handlowych i późniejszych
regulacji układu w II połowie. XIX wieku.
Parcelacja
Wzdłuż głównych ulic Przedmieścia Oławskiego zachowała się historyczna parcelacja odpowiadająca zabudowanym działkom.
Nieliczne wnętrza kwartałowe zawierają się w obrębie jednej działki.
W pozostałych przypadkach podziały geodezyjne wewnątrz kwartałów nie
odpowiadają podziałom wzdłuż ulic, tj. nie są przyporządkowane do pojedynczych kamienic.

Po lewej: wykorzystanie gruntu
Po prawej: powierzchnia kwartałów [ha]

1
2

25%

4,12

20%

3

5,35

12

39%

4

3,70

9,22

14
5

49%
7

49%

28

29%

10

8

17

32%
9

44%

16

47%

47%

35% 29
43%
20
30

36%

25

26

38%

21

0,98

4,68
3,55

2,19

1,68

23

55%
29%

34

24

22

18

19

1,28

15

48%
25%

5,34

13

11

35%

42%

33%

34%

6

33%

27
33

32

51%
31

49%

1,79
0,59

4,20

2,02

2,97
4,74
5,42

3,56
0,58

6,10

4,51

1,33

1,12

2,40
2,27

0,76
1,69

2,09


Parcelacja gruntu

0

100

200

300

400

500 m

35

2.10.

Struktury własnościowe
Strukturę własności gruntów Przedmieścia Oławskiego przedstawiono wskazując tereny należące do poszczególnych rodzajów podmiotów, np. Skarbu Państwa, osób prywatnych czy gminy Wrocław (wraz
z wyszczególnieniem rozporządzania tymi terenami – użytkowania wieczystego, trwałego zarządu etc.).

Na uwagę zasługuje struktura własności we wnętrzach kwartałów zabudowy, – tutaj dominującym typem własności są grunty gminne bez wieczystego użytkowania, co oznacza, że odpowiedzialność za zagospodarowanie
i utrzymanie tych terenów należy do gminy, a nie do mieszkańców okolicznych kwartałów.

Grunty leżące pod historyczną zabudową Przedmieścia Oławskiego są
w większości wypadków własnością Gminy Wrocław. Część gruntów
gminnych oddana jest w użytkowanie wieczyste: są to głównie kamienice
mieszkalne oraz pojedyncze działki (m.in. tereny zespołu zabudowy mieszkaniowo-usługowej Angel Wings).

Wśród gruntów będących własnością innych osób prawnych można wyszczególnić tereny przynależące między innymi do Akademii Sztuk Pięknych, szpitala im. Marciniaka i Starostwa Powiatowego. Tereny prywatne
rozmieszczone są równomiernie w obszarze opracowania.

Część terenów funkcjonuje w trwałym zarządzie, z czego większość to tereny komunikacyjne oraz grunty wydzielone pod działalność obiektów edukacji publicznej, W zarządzie Skarbu Państwa znajdują się tereny kolejowe
oraz pojedyncze działki.

36

Struktura własności gruntu
Kategorie własności gruntów
GW – Gmina Wrocław
SP – Skarb Państwa
brak danych dot. własności
własność GW bez wieczystego
użytkowania – pozostałe
współwłasność GW i SP
współwłasność GW
użytk. – oddana w użytk.
użytk. - w trwałym zarządzie
własność GW z wieczystym
użytkowaniem
własność SP bez wieczystego
użytk. – pozostałe
współwłasność SP
użytk. – oddana w użytk.
użytk. – w trwałym zarządzie
własność SP z wieczystym
użytkowaniem
własność innych osób prawnych
współwłasność osób fizycznych
i innych osób prawnych
własność osób fizycznych
własność nieustalona

37

2.11.

Funkcje użytkowe
Przedmieście Oławskie to śródmiejski obszar o dominującej funkcji mieszkaniowo-usługowej. Około 40 – 50 % parterów mieści lokale handlowe lub
usługowe, a większość z nich znajduje się przy ulicach Traugutta, Kościuszki i Komuny Paryskiej.
Ponadto występują obiekty edukacji różnego szczebla: 2 szkoły podstawowe, 2 gimnazja, 3 zespoły szkół ponadgimnazjalnych oraz liceum ogólnokształcące. Swoją siedzibę mają tu również szkoły wyższe: Akademia
Sztuk Pięknych, Szkoła Jazzu i Muzyki Rozrywkowej oraz inne jednostki
związane z edukacją: Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Państwowa Akademia Nauk i Państwowa Szkoła Muzyczna II Stopnia.

biblioteki (Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna, Miejska Biblioteka Publiczna Filia nr 53 i Filia nr 45) oraz liczne obiekty związane z ochroną zdrowia
(między innymi Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka).
Znajdujące się tu świątynie wyznaniowe to kościoły rzymsko-katolickie
(kościół św. Maurycego i kościół św. Łazarza – obecnie nieczynny dla wiernych), II zbór i kościół Chrześcijan Baptystów, zbór ewangelicko-metodystyczny oraz zbór Adwentystów Dnia Siódmego.
W obszarze opracowania występują również obiekty o funkcji kulturalnej:
Muzeum Etnograficzne oraz Muzeum Akademii Sztuk Pięknych.

W obszarze opracowania znajduje się też komisariat policji, siedziba straży
pożarnej, a także gmach Poczty Polskiej, siedziba Starostwa Powiatowego,

Dominującą funkcją użytkową na
Przedmieściu Oławskim jest funkcja
mieszkaniowa.

Wiele parterów kamienic mieści lokale
usługowe bądź handlowe

We wnętrzach kwartałowych zlokalizowane
są obiekty, w których prowadzona jest
działalność gospodarcza

Muzeum Etnograficzne jest przykładem
obiektu o funkcji kulturalnej

Bliskość centrum Wrocławia powoduje, że
w obszarze jest wiele budynków biurowych
38

Na podstawie przeprowadzonej analizy można zauważyć, że koncentracja
obiektów związanych z edukacją występuje głównie po zachodniej stronie
ulicy Pułaskiego.

Szkoła podstawowa nr 2 jest jedną z wielu
szkół na Przedmieściu Oławskim

Wśród budynków użyteczności publicznej
znajduje się wiele związanych z ochroną
zdrowie. Powyżej: Apteka Bonifratrów

Nowa siedziba Starostwa Powiatowego
przy ulicy Kościuszki to obiekt o funkcji
ponadlokalnej

Funkcje użytkowe
budynki mieszkalne
budynki mieszkalne z parterem
usługowym
budynki usługowe
budynki oświaty
budynki użyteczności publicznej
budynki kultury i kultu
budynki techniczne
obiekty hotelarskie
siedziby organizacji pozarządowych
budynki biurowe
garaże, oficyny, itp.
zabudowa w trakcie realizacji lub
planowana

0

100

200

300

400

500 m

39

2.12.

Mieszkalnictwo

obszary objęte
programem
mieszkaniowym
tereny przeznaczone
pod zabudowę
mieszkaniową

Program mieszkaniowy

A: Angel Wings (faza A) – budynek
mieszkalny z funkcją handlowo-usługową
(10.2005-12.2010)

Miasto Wrocław opracowało program mieszkaniowy będący ofertą skierowaną dla mieszkańców oraz inwestorów. Jego istotą jest uruchomienie
terenów pod zabudowę poprzez następujące działania:
• sporządzenie, uchwalenie i doprowadzenie do wejścia w życie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego;
• rozwiązanie problemu odprowadzania ścieków i zaopatrzenia w wodę;
• rozwiązanie problemu dojazdu do terenu;
• przygotowanie terenów będących własnością miasta do zbycia1.
W obrębie opracowania wydzielono 3 obszary rozwoju terenów pod mieszkalnictwo, na których powstały budynki mieszkalne o zróżnicowanym
standardzie:

A

50

B
B

C

51

49

49 – Świdnickie Przedmieście: budynki mieszkalne z funkcją handlowo-usługową przy ul. Kościuszki 95-117 / Dąbrowskiego (06.2013). Planowana
jest kontynuacja kolejnych etapów inwestycji.
B: Pułaskiego17/33 – budynek mieszkalny
TBS (2007-2009)

50 – Przedmieście Oławskie część A: budynek mieszkalny TBS przy Pułaskiego (2007-2009)
51 – Przedmieście Oławskie Północne: budynek mieszkalny z funkcją handlowo-usługową Angel Wings (Faza A, 10.2005-12.2010). Planowana jest
kontynuacja kolejnych etapów inwestycji.
Lokale socjalne

D: Kościuszki 95-117 / Dąbrowskiego –
budynki mieszkalne z funkcją handlowousługową (06.2013) etap 1

Na obszarze objętym opracowaniem zlokalizowanych jest 169 mieszkań
socjalnych – wobec ogólnej liczby 1309 mieszkań socjalnych w całym
Wrocławiu jest to 12,9 %, a wobec liczby mieszkań socjalnych w dzielnicy
Krzyki (376) jest to niecałe 45 %. Na podstawie przeprowadzonej analizy
wykazano, że przeważająca liczba lokali socjalnych pomiędzy ulicami Mierniczą / Traugutta / Brzeską. Przeważają kamienice, w których jest tylko 1
mieszkanie socjalne.

www.wroclaw.pl

1

40

1 lokal w kamienicy
2 lokale w kamienicy


W obszarze objętym opracowaniem znajduje się 445 budynków mieszkalnych będących w zasobie komunalnym. 142 kamienic (32 % wskazanego zasobu) stanowi wyłączną własność miasta. 40 % budynków posiada
większościowy udział Miasta, 28 % to budynki posiada mniejszościowy
udział Miasta.

Procentowy udział Miasta
w nieruchomościach
mieszkaniowych
100 %

Łącznie w obszarze znajduje się 6356 mieszkań komunalnych, Średnia powierzchnia mieszkań to 54 m2.

75 – 99 %

Około 8% mieszkań (536 mieszkania) to mieszkania duże (o powierzchni
powyżej 80 m2).

25 – 49 %

Zaległości czynszowe najemców i użytkowników mieszkań wynoszą ok. 53
mln złotych. Średnie zadłużenie 1 mieszkania to ok. 8330 zł.

budynki deweloperskie
i spółdzielni mieszkaniowych

Stopień zużycia budynków jest określany na ok. 50%. Stan techniczny budynków jest często niezadowalający – w większości budynków zachodzi
pilna potrzeba przeprowadzenia prac remontowych i modernizacyjnych.
Problemem uniemożliwiającym przeprowadzenie kompleksowych remontów jest skomplikowana sytuacja własnościowa. Większość budynków znajduje się we współudziale miasta oraz właścicieli prywatnych.

50 – 74 %

1 – 24 %

budynki o funkcji niemieszkalnej

W obszarze występuje znaczna ilość mieszkań niesamodzielnych i substandardowych.

41



masterplan

3.1. Układ drogowy
3.2. Komunikacja zbiorowa
3.3. Parkowanie
3.4. Stan techniczny nawierzchni
3.5. Ścieżki rowerowe

7. środowisko

43

Układ drogowy

3.1

Układ drogowy
Wewnętrzny układ drogowy Przedmieścia Oławskiego opiera się na trzech
głównych trasach: nadrzędnej, w kierunku północno-południowym (ulica
Pułaskiego) i dwóch w kierunku wschodnio-zachodnim (ulica Traugutta
i ulica Kościuszki. Pozostałe ulice funkcjonują jako uzupełniające.

Przedmieście Oławskie w obrębie granicy administracyjnej osiedla charakteryzuje wysoki współczynnik motoryzacji. Wynosi on 362 samochody
na 1000 mieszkańców Wrocławia. Współczynnik motoryzacyjny dla innych
śródmiejskich dzielnic Wrocławia jest znacznie niższy (237-309), a średnia
dla całego miasta 315 samochody. Powyższa statystyka przekłada się na
przestrzenne aspekty związane z obecnością samochodów w mieście.

OŁAWS

KA

drogi główne

IV

A
O WST
PL. P A WY
WA RSZ

Kategorie dróg wg Studium

Strefy ruchu uspokojonego, strefa płatnego parkowania

drogi zbiorcze

B
GRO

BLI

PUŁ

M

ŚCIUSZKI

Strefa ruchu uspokojonego
MA

ŁA

UNY

30
A

Strefa C

KO

UGUTT

KO

A

Strefa B

PA

VII

RYSK
ŚCIUSZKI IEJ

KO

CH

O

WSK

IEGO

KA
KO WS

KRA

DYREKCYJNA

VI

TR

AS
KIEG

Strefy ruchu uspokojonego,
strefa płatnego parkowania

44

C

III

O

ŃCÓW

NA

30

30

transport i komunikacja
98
Kategorie dróg
Tra
u

droga pierwszorzędna

ińsk
iego

gu

tta

Walo
ńs

droga drugorzędna

ka

Kras

Most Oławski

uk
eg

osa

droga jednokierunkowa

ka
ńs

Podwale

o-B

ważniejsze drogi

alo
W

Ha

ka

Wo
rc

za
nic
er
Mi
siń

sk

ieg

zki

Pr
ąd

Puła

zy

ńs

skie

kie

go

o

na

od

Zg

j

kieg

Ko

iego

tack

iego

ię
W

Brz

esk

ius

zk

i

oby

a

śc

Więc
kow
sk

Świs

zyńs
Prąd

o

ieg

sk
ow
ck

o

go
łas
kie
Pu

ka

iego

kie

tta

ows
k

ys

gu

ach

ar

u
Tra

Mał

un

yP

szki

ież

Plac
Zgody

m

Kościu

Śc

Ko

Plac
K
tucji onsty3 Ma
ja

go

go

ask

za

bia

ch

ich Łąka

Na Nisk

Chud

o

Puł

ena
a

Dąbr
owsk
ie

wic

ka

yb

Sz

Ża

kieg

iej

ka

azie

cius

uds

ysk

Łu

Kni

Koś

Piłs

Par

tta

Dworcow

ny

gu

Herc

mu

au
Tr

Ko

ieg
o

ella

ska
kow

Kra

98
0

100

200

300

400

500 m

45

Komunikacja zbiorowa

3.2

Przedmieście Oławskie jest bardzo dobrze obsługiwane ze strony komunikacji zbiorowej, której węzły znajdują się przy skrzyżowaniach głównych
ulic. Atutem obszaru jest bliskość głównego dworca kolejowego.

Obecnie torowisko tramwajowe na ulicy Kościuszki pomiędzy ulicami Pułaskiego i Krakowską jest wykorzystywane jako awaryjne ze względu na
jego zły stan techniczny.

W obszarze opracowania kursują 4 linie tramwajowe: 3, 5, 0L oraz 0P. Linia
tramwajowa nr 3 kursuje na trasie Pilczyce – Księże Małe, linia 5 na trasie Oporów – Księże Małe, a linie OL i OP zapewniają połączenie pomiędzy
Dworcem Głównym PKP oraz Dworcem Nadodrze. W bezpośrednim sąsiedztwie obszaru kursują linie tramwajowe: 2, 4, 5, 8, 9, 10, 11 i 33+.

Ważnym ciągiem komunikacji zbiorowej jest ulica Kołłątaja, położona
poza granicą opracowania. Zapewnia ona dostępność dla ulicy Dworcowej
i przyległych kwartałów zabudowy. Wzdłuż ulicy Kołłątaja kursują linie
tramwajowe 2, 5, 8, 9, 11.

Linie tramwajowe biegną wzdłuż głównych ulic komunikacji kołowej:
ul. Piłsudskiego, Pułaskiego, Traugutta, Krakowska. Największym węzłem komunikacyjnym jest obszar tzw. Placu Społecznego. Jest to węzeł
o znacznej uciążliwości dla pasażerów ze względu na duże odległości pomiędzy poszczególnymi przystankami w jego obrębie.
Węzły komunikacji publicznej
przystanki autobusowe
przystanki tramwajowe
węzły komunikacji publicznej
postój taksówek

46

Przystanki komunikacji autobusowej rozmieszczone są wzdłuż głównych
ulic. Przedmieście Oławskie obsługiwane jest przez linie dzienne i nocne,
których przystanki zlokalizowane są głownie przy przystankach komunikacji tramwajowej. W granicach opracowania kursuje 6 linii komunikacji
nocnej.
Dworzec Główny PKP z przyległym Dworcem PKS zapewniają połączenia aglomeracyjne, krajowe i międzynarodowe. W ich obrębie znajdują się
istotne węzły przesiadkowe komunikacji zbiorowej.

3 5 10


5 4 33+
5 4 33+

Komunikacja zbiorowa

kieg

o

3 5 10

Tra
u

tta

Trasy komunikacji autobusowej

35

Kras
ińs

gu

0L

Walo
ńs

Trasy komunikacji tramwajowej

ka
Most Oławski

6A
5 14
145

A 14

Podwale

ka

46, 14

Linie tramwajowe i autobusowe

146

Wo
rc

149

ella

za
nic
er
Mi

ieg

kie
ńs

00

L

12

01

ar

ys

kie

na

od

Zg

j

kieg

Ko

iego

tack

iego

ię
W

Świs

Brz

esk

ius

zk

i

oby

a

śc

ch 120

ich Łąka

Na Nisk

Chud

zyńs
Prąd

o

ieg

sk
ow
ck

o

114

tta

0L

yP

gu

0P

50

un

u
Tra

40 2

ka

Kościu
s
901 90 zki
0L 120

Plac
Zgody

m

ież

14
Ko

Plac
K
tucji onsty3 Ma
ja

Więc
kow
sk

0L

zy

19

Pr
ąd

0P

250

240

o

90

Śc

Dą 409 4
bro
0
ws 6
kie
go

sk

bia

zki

siń

go

406
6 145A
149 14

za

Ża

cius

Sz

35

Dworcow
a
N

Puł

ena
Herc

146 14
5 K 25
3 D 24
241
3
Dworcow
a

8 11
259

wic

ka

yb

tta

ka

azie

Koś

N2

Łu

Kni

gu

Ko
m
901 uny
900 Pary
L1
s
20 kiej
114

au
Tr

0P

ask
ieg
o

259

8 11

Przystanki tramwajowe

ka
ńs

osa

Przystanki autobusowe

alo
W

o-B

0P

uk
eg

35

Ha

100

200

300

ska L
kow
00
Kra 901 9
114

243

0

400

500 m

47

3.3

Parkowanie
Parkowanie samochodów w obrębie obszaru opracowania jest istotnym
problemem wpływającym na kształt i funkcjonowanie przestrzeni. Duża
gęstość zaludnienia obszaru oraz lokalizacja różnych usług i handlu generują duże zapotrzebowanie na miejsca parkingowe.

Garaż naziemny przy nowej inwestycji
mieszkaniowej przy ul. Prądzyńskiego

Po lewej: ulica Komuny Paryskiej:
samochody zaparkowane są równolegle do
jezdni.
Po prawej: ulica Chudoby: szerokość
ulicy umożliwia obustronne parkowanie
prostopadłe.

Po lewej: wnętrze kwartału między ulicami
Traugutta, Prądzyńskiego, Zgodną i Komuny
Paryskiej – zorganizowano parking dla
mieszkańców.
Po prawej: parking strzeżony płatny przy
skrzyżowaniu ulic Szybkiej i Traugutta.

Parkowanie na trawnikach w podwórzach:
po lewej wnętrze kwartału pomiędzy
ulicami Pułaskiego, Komuny Paryskiej
i Kościuszki, po prawej pomiędzy ulicami
Traugutta, Komuny Paryskiej
i Więckowskiego.

48

Przedmieście Oławskie (w obrębie granicy administracyjnej osiedla) charakteryzuje wysoki współczynnik motoryzacji. Wynosi on 362 samochody
na 1000 mieszkańców Wrocławia (średnia dla całego Wrocławia to 315).
Współczynnik motoryzacyjny dla innych śródmiejskich dzielnic Wrocławia
jest znacznie niższy (237-309). Powyższa statystyka przekłada się na przestrzenne aspekty związane z obecnością samochodów w obszarze.

1. Parkowanie wzdłuż ulic to najbardziej powszechna forma parkowania. Na większości z 27 ulic obszaru występuje parkowanie po obu stronach jezdni (równoległe bądź pod kątem 45° do jezdni). Po godzinie 17.oo,
gdy większość mieszkańców wraca do domów, wykorzystanie miejsc
parkingowych wzdłuż ulic jest niemal 100-procentowe. Niekorzystnym
zjawiskiem związanym z tą formą parkowania są trudności powstające
w pieszym poruszaniu się po ulicy.
2. Parkowanie zorganizowane oraz "dzikie" we wnętrzach kwartałów
Parkowanie zorganizowane występuje przeważnie w obrębie nowych inwestycji mieszkaniowych. Parkingi te liczą na ogół kilkanaście stanowisk i
są uporządkowane dzięki oznakowaniu poziomemu nawierzchni. W większości podwórek zaobserwowano niezorganizowane, "dzikie" parkowanie,
które jest uciążliwe dla mieszkańców. W wielu wypadkach parkujące samochody stanowią dużą barierę przestrzenną, uniemożliwiającą wykorzystanie podwórek przez mieszkańców na inne cele. W wielu wnętrzach
kwartałów znajdują się wolnostojące garaże dla samochodów.
3. Parkingi strzeżone (płatne) są formą zorganizowanego parkowania.
W obszarze objętym opracowaniem zlokalizowano 5 parkingów strzeżonych i ogrodzonych. Ponadto obszar częściowo należy do strefy C płatnego
parkowania, który ograniczony jest od wschodu ulicą Pułaskiego.
4. Parkingi wbudowane zgodnie z wymogami dokumentów nadrzędnych
posiadają narzucony obowiązek organizacji miejsc postojowych w granicach działki, na której zlokalizowana jest inwestycja. Współcześnie powstające budynki często posiadają zorganizowane, najczęściej podziemne
parkingi. W obszarze opracowania powstaje zabudowa, w której usytuowane będą podziemne garaże.

Parkowanie
parkingi zorganizowane
parkingi zorganizowane strzeżone
parkingi "dzikie"
parkowanie wzdłuż ulic
postój taksówek wzdłuż ulic
istniejące budynki z garażami

B

powstające budynki z garażami
parking wielopoziomowy

B

B

B

B

B

B

0

100

200

300

400

500 m

49

Stan techniczny nawierzchni

3.4

Historycznie typową nawierzchnią jest
kostka brukowa – jak na ulicy Stacha
Świstackiego

Nawierzchnie ulic
nawierzchnia asfaltowa
nawierzchnia kamienna
nawierzchnia betonowa
torowisko betonowe lub kamienne
torowisko z tłucznia

Nawierzchnie jezdni Przedmieścia Oławskiego są przeważnie asfaltowe
lub brukowe. Wyjątek stanowi ulica Szybka o nawierzchni betonowej jako
droga dojazdowa do zabudowy wielorodzinnej i usługowej. Asfalt został
wprowadzony w miejsce nawierzchni brukowych w celu poprawy stanu
technicznego jezdni. W ostatnich latach remonty przeszły ulice Kościuszki
(częściowo), Małachowskiego i Traugutta. Wykonano również kompleksową przebudowę ulicy Pułaskiego. Wieloletni Plan Inwestycyjny Wrocławia
na lata 2013-2017 przewiduję w 2016 roku przebudowę ul. Pułaskiego na
odcinku Kościuszki / Małachowskiego. Strategiczną inwestycją dla miasta
Wrocławia będzie budowa Śródmiejskiej Trasy Południowej (ŚTP) 2017+
łączącej Plac Strzegomski z Placem Społecznym, co będzie się wiązało
z poszerzeniem ulicy Pułaskiego.

Stan techniczny nawierzchni ulic
ulice odremontowane
obszary potencjalnych utrudnień
najbardziej obciążone odcinki ulic
ulica o największym obciązeniu
Powyżej zmodernizowana ulica Traugutta

stan nawierzchni dobry
stan nawierzchni średni
stan nawierzchni lichy
stan nawierzchni zły
sygnalizacja świetlna
przejścia dla pieszych
brak przejść przy skrzyżowaniach

Kostka brukowa przy ul. Kościuszki
50

brak przejść przy obiektach oświaty


Nawierzchnie chodników
nawierzchnia betonowa
nawierzchnia kamienna
nawierzchnia mieszana
nawierzchnia asfaltowa

Stan techniczny nawierzchni
chodników
Nawierzchnie stref pieszych

stan dobry
stan średni
stan zły

Nawierzchnie chodników na Przedmieściu Oławskim dzielą się na cztery
rodzaje: kamienne, betonowe, asfaltowe i mieszane. Materiałem historycznym jest kostka brukowa, występująca m.in. wzdłuż ulic Mierniczej i Prądzyńskiego. Betonowe i betonowo-kamienne chodniki ulic Traugutta i Pułaskiego utrzymane są w bardzo dobrym stanie technicznym, podobnie jak
betonowe chodniki ulicy Kościuszki. Asfaltowe chodniki występują głównie
przy ul. Krasińskiego.

Kamienny chodnik ulicy Kniaziewicza

Wieloletni Plan Inwestycyjny Wrocławia na lata 2013-2017 przewiduje poprawę stanu chodnika ul. Kniaziewicza (od Pułaskiego do Dąbrowskiego)
oraz przebudowę chodników ulicy Mierniczej.

Asfaltowy chodnik ulicy Krasińskiego

Zmodernizowany chodnik ulicy Traugutta
o nawierzchni kamienno-betonowej

Betonowy chodnik ulicy Haukego-Bosaka
51

Ścieżki rowerowe

3.5

Wrocławskie rowerowe trasy główne przebiegają:
• w północnej część Placu Powstańców Warszawy (Placu Społecznego),
• na południowym-wschodzie wzdłuż ulicy Krakowskiej,
• w centrum wzdłuż ul. Pułaskiego.
Trasy te nie są obecnie ze sobą połączone, ale według „Koncepcji podstawowej sieci tras rowerowych we Wrocławiu – układ docelowy. Trasy rowerowe w rejonie Śródmieścia.” Połączenie ich nastąpi poprzez stworzenie
następujących planowanych tras głównych:
• Krakowska z Pułaskiego wzdłuż ul. Kościuszki oraz Traugutta;
• Pułaskiego z częścią usytuowaną po północnej części Placu Społecznego wzdłuż ul. Walońskiej oraz Dobrzyńskiej.

Istniejąca infrastruktura
rowerowa
Trasy główne
Parkingi rowerowe
Stacje roweru miejskiego

Projektowana infrastruktura
rowerowa
Trasy główne
Trasy zbiorcze
Trasy rekreacyjne

Szlaki rowerowe
EuroVelo9
Rowerowy Szlak Odry

52

Projektowane są jednocześnie wzdłuż ulic trasy rowerowe zbiorcze, uzupełniające główny układ komunikacyjny (Piłsudskiego, przedłużenie Kościuszki, Komuny Paryskiej, Oławska).
Poprzez Plac Społeczny przebiegają obecnie również dwa szlaki rekreacyjno-turystyczne: Szlak Odry oraz europejski szlak EuroVelo9, które wspiera
Dolnośląska Fundacja Ekorozwoju. Również bulwar rzeki Odry oraz Oławy
przystosowany jest do rekreacyjnego ruchu rowerowego.



masterplan

4.1. Struktura przestrzenna

struktura funkcjonalno-przestrzenna (II)

4.2. Strefy wejściowe


4.3. Osie widokowe i sekwencje przestrzenne

7. środowisko

4.4. Typologia przestrzeni publicznych


4.5. Ulice
4.6. Oświetlenie
4.7. Zieleń
4.8. Wnętrza kwartałów zabudowy

4.16 Dachy

4.9. Miejsca targów ulicznych, kioski

4.17. Elewacje

4.10. Wyposażenie przestrzeni publicznych

4.18. Strefy parterów i elementy reklamy

4.11. Wyposażenie wnętrz podwórkowych

4.19. Balkony, wykusze, bramy i przejazdy

4.12. Rzeźby

4.20. Okna, drzwi, detale architektoniczne

4.13. Zabudowa

4.21. Inwestycje (2008-2013)

4.14. Wysokość zabudowy
4.15. Stan techniczny zabudowy

4.22. Planowane inwestycje (2013+)
4.23. Przedmieście Oławskie (2017+)
53

4.1

Struktura przestrzenna
Przedmieście Oławskie posiada czytelny układ przestrzenny, wyznacza go
nieregularna siatka ulic głównych, istniejących od XIV wieku (ulice: Komuny
Paryskiej, Pułaskiego, Traugutta) oraz ulicy Kościuszki (utworzonej na początku XIX wieku – 1807). Układ tych ulic został uregulowany w II połowie
XIX w. (pierwszy plan budowlany dla Wrocławia), w 1860 dokonano geometrycznej parcelacji istniejących dróg oraz wyznaczono ulice poprzeczne.
W dalszej kolejności powstały kwartały przyległe do terenów kolejowych.
(1870 – powstaje kwartał Kościuszki - Więckowskiego – Brzeska - Świstackiego - obszar wówczas słabo zagospodarowany). W II połowie XIX w.
struktura urbanistyczna posiadała geometryczną formę.
W strukturze przestrzennej Przedmieścia Oławskiego można wyodrębnić
kilka typów kwartałów zabudowy:
• kwartały duże (jak np. kw. pomiędzy ulicami Pułaskiego, Komuny Paryskiej, Prądzyńskiego),
• kwartały średniej wielkości (jak np. kw. ulic Kościuszki, Więckowskiego,
Chudoby, Brzeska), wśród tych kwartałów można wyróżnić dwa podtypy: kwartały „wertykalne”/pionowe jak np. ww. kwartał Kościuszki,
Więckowskiego, Chudoby, Brzeska oraz kwartały „horyzontalne” jak np.
kw. Krasińskiego, Haukego-Bosaka, Pułaskiego, Worcella)

Po lewej: system kwartałów i ulic
Po prawej: struktura przestrzenna obszaru

• kwartały najmniejsze: jak np. kw. ulic Hercena, Komuny Paryskiej, Krasińskiego, Kniaziewicza.
Większość kwartałów zabudowy ma kształt prostokąta, jednak przebieg
historycznych dróg zdeterminował powstanie kwartałów o kształcie trójkątnym i trapezowym. Tereny pomiędzy ulicą Traugutta a rzeką Oławą nie
posiadają czytelnego układu przestrzennego.
Przebieg ulic w obrębie obszaru opracowania również wynika z historii
rozwoju układu urbanistycznego. Główne ulice, będące reliktem szlaków
historycznych, nie posiadają regularnej geometrii, co pozytywnie wpływa
na tworzenie się zamknięć perspektywicznych.
Główne ulice w obszarze opracowania, które wpływają na kompozycję
przestrzeni całości: ulica Pułaskiego, ulica Kościuszki, ulica Traugutta, ulica
Komuny Paryskie, są to najdłuższe ulice, o nieregularnej geometrii.
Pozostałe ulice, które są krótsze, cechuje regularny przebieg oraz obudowanie historyczną zabudową kamienicową. Tworzą one zwarte wnętrza
urbanistyczne o proporcjach wysokości pierzei do szerokości ulicy 1:1. Parametry te niekorzystnie wpływają na możliwość doświetlenia mieszkań
przez światło słoneczne, ale i tworzą niepowtarzalny charakter miejsca.
Obszar opracowania jest czytelny w strukturze miasta, możliwe jest wyznaczenie jego granic.
• Od północy naturalną granicę stanowi obszar Placu Powstańców Warszawy (Placu Społecznego) [wzdłuż ulicy Traugutta (od skrzyżowania
z Fosą Miejską), ulicy Walońskiej, przez Most Oławski]. W przyszłości
planowana jest ponowna urbanizacja obszaru.
• Od wschodu naturalną granicę stanowi północne nabrzeże Oławy na
odcinku od Mostu Oławskiego do ulicy Na Niskich Łąkach. Obecnie tereny nabrzeża Oławy zagospodarowane są w niewielkim stopniu.
• Południową barierą przestrzenną są tory kolejowe wraz z przyległymi
do nich terenami.

54

• Od strony zachodniej naturalną granicę przestrzenną stanowi Fosa
Miejska. Na potrzeby niniejszego opracowania przyjęto, że granicą jest
ulica Dworcowa, umownie oddzielająca Przedmieście Oławskie od
strefy centrum i dworca PKP.


55

4.2

Strefy wejściowe
Strefy wejściowe od strony Starego Miasta i ul. Podwale
1. Ulica Oławska – na odcinku pomiędzy ulicami Kazimierza Wielkiego
a Traugutta jest uciążliwą arterią komunikacyjną. Od skrzyżowanie z ul.
Krasińskiego ul. Oławska przechodzi w ulicę Traugutta, która jest jedną
z głównych ulic Przedmieścia Oławskiego oraz w stronę Placu Społecznego (Placu Powstańców Warszawy),

Widok w kierunku na Przedmieście
Oławskie ze skrzyżowania ulicy Oławskiej
i Piotra Skargi

Strefa wejściowa od strony wschodniej
9. Ulica Krakowska – jest wylotową arterią komunikacyjną, wzdłuż niej
koncentruje się zabudowa o charakterze przemysłowym. Krakowska jest
przedłużeniem ulicy Traugutta i łączy się z ulicą Kościuszki.
Strefy wejściowa od strony Placu Społecznego (Placu Powstańców
Warszawy)

13. Ulica Podwale – jest ulicą ciągnącą się wzdłuż zewnętrznego obwodu
Fosy Staromiejskiej. Na odcinku pomiędzy ulicą Kołłątaja a ulicą Dworcową
ulica Podwale łączy się z ulicą Komuny Paryskiej.

2. Ulica Krasińskiego – prowadzi do obszaru z Parku Juliusza Słowackiego.

12. Ulica Kościuszki – jest fragmentem dawnego szlaku rokadowego i przebiega równoleżnikowo przez Przedmieście Świdnickie. Historycznie łączyła
ze sobą Przedmieście Mikołajskie z Przedmieściem Oławskim.

4. Ulica Plac Powstańców Warszawy oraz ulica Mazowiecka to strefy wejściowe o utrudnionym dostępie dla pieszych, łączące Przedmieście Oławskie z obiektami użyteczności publicznej zlokalizowanymi wzdłuż bulwaru
Dunikowskiego i wybrzeża Słowackiego.

11. Ulica Piłsudskiego – przebiega równolegle do historycznego centrum
miasta i łączy Dworzec Świebodzki z Dworcem Głównym. Jej przedłużeniem jest ulica Małachowskiego leżąca w granicach opracowania.
Strefa wejściowa od strony południowej
Strefa wejsćiowa od ulicy Oławskiej (1)

10. Ulica Dyrekcyjna – łączy dwie ważne arterie (ul. Śleżną z ul. Pułaskiego
i jest również fragmentem drogi krajowej nr 98. Na odcinku pomiędzy torami kolejowymi (ul. Sucha i ul. Pułaskiego) ulica Dyrekcyjna przebiega pod
wiaduktem kolejowym (tzw. wąskie gardło). W ramach budowy śródmiejskiej trasy południowej planowane jest poszerzenie wiaduktu.

3. Ulica Kujawska – jest fragmentem węzła komunikacyjnego w rejonie Pl.
Społecznego i stanowi głownie dostęp dla pojazdów samochodowych.

Strefy wejściowe od strony Oławy
5. Most Oławski – łączy ulicę Walońską z ulicą Na Grobli (biegnącą wzdłuż
lewego brzegu Oławy.
6. Ulica Szybka – łączy ulice Traugutta i Na Grobli. Na wysokości Oławy
przechodzi w kładkę pieszą.
7. Żabia Ścieżka (most/kładka) – łączy obszar objęty opracowaniem z terenami rekreacji znajdującymi się przy prawym brzegu Oławy (Park na
Niskich Łąkach, boisko piłkarskie, ogródki działkowe). Od lewego brzegu
Oławy Żabia Ścieżka jest ciągiem pieszo-rowerowym.
8. Most Rakowiecki – jest fragmentem ulicy Na Niskich Łąkach, biegnącej
równolegle do Żabiej Ścieżki i zapewniającej dostęp do terenów rekreacji
przy prawym brzegu Oławy. Most Rakowiecki wraz z ulicą Na Niskich Łąkach łączy Przedmieście Oławskie z dzielnicą mieszkaniową Rakowiec, zapewnia dostęp kołowy do siedziby Ośrodka Szkolenia Kierowców Polskiego
Związku Motorowego, jak i stadionu KS Polonia.

Widok z ulicy Krakowskiej na zbieg ulic
Traugutta i Kościuszki

56

Widok z ulicy Dyrekcyjnej na wiadukt
kolejowy

Widok z Mostu Rakowieckiego w kierunku
Przedmieścia Oławskiego


Widok z Mostu Oławskiego w kierunku
obszaru opracowania

Widok z kładki pieszej na Żabiej Ścieżce

Widok z Mostu Rakowieckiego w kierunku
ulicy Na Niskich Łąkach

Główne ulice
Główne wejścia

1

Pozostałe wejścia

4

2

3

Wejścia piesze

6

Strefy wejściowe od strony rzeki Oławy
5. Most Oławski
6. ul. Szybka (kładka piesza)
7. Żabia Ścieżka (most/kładka)
8. Most Rakowiecki
Strefy wejściowe od strony Placu Społecznego
2. ul. Krasińskiego
3. ul. Kujawska
4. ul. Plac Powstańców Warszawy

13

7

12

11

Strefy wejściowe od Podwala i Starego Miasta
1. ul. Oławska
11. ul. Piłsudskiego
12. ul. Kościuszki
13. ul. Podwale
1. ul. Oławska
Pozostałe wejścia
9. ul. Krakowska
10. ul. Dyrekcyjna (wiadukt)

5

8

9
10

57

4.3

Osie widokowe i sekwencje przestrzenne

Definicje
oś kompozycyjna – wyobrażalna prosta biegnąca przez środek jakiegoś układu
elementów przestrzennych, np. zespołu lub
zespołów zabudowy, parku, miasta itd.
oś widokowa

– wyobrażalna prosta
kierująca wzrok na charakterystyczne elementy zagospodarowania terenu lub terenów, w tym elementy znajdujące się poza
obszarem planu (np. określane generalnie
jako krajobraz).

1. Widok na ul. Komuny Paryskiej i ul. Kościuszki

2. Widok na ul. Pułaskiego

11. Widok na Galerię Dominikańską i kościół

4. Widok na wieżę pływalni miejskiej

5. Widok z ul. Kościuszki na Trzonolinowiec

6. Widok z ul. Krakowskiej na ul. Traugutta i Kościuszki

7. Widok z ul. Krasińskiego na gmach Poczty Głównej

8. Widok z ul. Traugutta na kościół św. Maurycego

dominanta – obiekt budowlany lub jego
część, która koncentruje uwagę obserwatorów ze względu na swoją wysokość,
wielkość lub wyróżniającą formę architektoniczną.
krajobraz kulturowy – jest tworzony
przez człowieka w wieloletnim procesie
twórczym cechującym się wielką różnorodnością form. Różnorodność ta determinowana jest przez wiele czynników. Dwa
najważniejsze z nich to czas i miejsce powstania [Pawłowska 2001].

58


11.

3.

7.

10. Widok z ul. Mierniczej na osiedle Angel
Wings

2.
8.
9.

4.
5.

10.

1.
3. Widok na ul. Traugutta i kościół św. Trójcy

6.

9. Widok z ul. Mierniczej na osiedle Angel
Wings
59

4.3

Sekwencje przestrzenne powstają dzięki charakterystycznym układom urbanistycznym. Osie widokowe tworzone są przez ukształtowane ulice wraz
towarzyszącą zabudową, skierowane często na dominanty występujące
w krajobrazie. Przestrzeń rozpoznawalna wspomaga orientację w terenie,
sprawia, iż identyfikujemy się z danym miejscem, jest bardziej przyjazna dla
odbiorców i bardziej interesująca dla ludzi z zewnątrz.

Na Przedmieściu Oławskim długie osie widokowe ukształtowane są przez
główne ulice Traugutta, Kościuszki i Pułaskiego. Niektóre z krótszych ulic
zamknięte są poprzez prostopadle ustawione do nich pierzeje, niektóre zamykane są przez charakterystyczne narożniki przeciwległych kamienic.

Widok na dominantę 12-piętrowego
trzonolinowca znajdującego się na
skrzyżowaniu ulic Kościuszki i Dworcowej.

Widok z z ul. Stanisława Więckowskiego na
narożnik kwartału przy ul Komuny Paryskiej

Do głównych dominant z pewnością zaliczyć można wieżę kościoła św.
Maurycego oraz św. Trójcy, Trzonolinowiec, budynek Fortum, osiedle Angel
Wings oraz biurowiec znajdujący się przy ulicy Traugutta.

Widok z ul. Mierniczej na osiedle Angel
Wings. Interesująca, łamana oś widokowa,
ograniczona 6-kondygnacyjną historyczną
zabudową. Szerokość ulicy od fasady do
fasady mieści się w granicach 18m–22 m.

Widok z ul. Krakowskiej na budynek
narożnego kwartału na priorytetowym
skrzyżowaniu ulic Traugutta i Kościuszki

Widok na ulicę Pułaskiego - długa oś widokowa zamknięta w oddali przez zabudowę
60

Widok z ul. Kościuszki zamknięty
prostopadłą pieżeją

Widok na dominantę wieży kościoła św. Maurycego przy ul. Traugutta


Osie widokowe
i sekwencje przestrzenne
dominanty
budynki zamykające osie widokowe
ulic
narożniki budynków na zamknięciu
osi ulic
budynki oraz zespoły zabytkowe o
dużej wartości kulturowej
punkty widokowe
charakterystyczne narożniki
budynków
Widoki w kierunku:
1. wieży budynku pływalni miejskiej
2. Obserwatorium
3. Galerii Dominikańskiej
4. kościoła św. Bernardyna
5. biurowca przy ul. Traugutta
6. Poczty Głównej
7. katedry św. Krzyża
8. kościoła św. Jana Chrzciciela
9. biurowca Fortum
10. kościoła św. Maurycego
11. kościoła św. Trójcy
12. budynku Angel Wings
13. budynku przy ul. Szybkiej
14. budynku z ul. Krakowskiej
15. Trzonolinowca
16. centrum handlowego
osie widokowe na budynki
zamykające przestrzeń ulic
osie widokowe na narożniki
budynków
osie widokowe na zieleń skweru
oś widokowa w kierunku murali

61

4.4

Typologia przestrzeni publicznych
Przedmieście Oławskie posiada czytelny system przestrzenny. Jego głównymi elementami są ciągi ulic oraz węzły funkcjonalno-przestrzenne, powstałe na ogół na skrzyżowaniach ulic – są to miejsca, z których częściej
korzystają mieszkańcy osiedla i odwiedzający, co podyktowane jest z reguły względami funkcjonalnymi (np. węzły przesiadkowe, oferta handlowo-usługowa, funkcje o charakterze ponadlokalnym).
Jako „rdzeń” osiedla można określić ulice Pułaskiego, Traugutta i Kościuszki. Tutaj występują miejsca węzłowe związane z lokalizacją przystanków
komunikacji zbiorowej, głównie w rejonie ulicy Pułaskiego oraz zbiegu
ulic Kościuszki, Traugutta i Krakowskiej. Pozostałe miejsca wskazane jako
kluczowe punkty węzłowe systemu przestrzeni publicznych to węzły przesiadkowe o mniejszej ilości przystanków, jak również skwery czy strefy
wejściowe do obiektów o szczególnym znaczeniu.
Sieć pozostałych ulic uzupełnia system przestrzenny osiedla.

62

Teren zieleni urządzonej pomiędzy ulicą Podwale i Krasińskiego jest rozległym skwerem, w którego obrębie mieszczą się place zabaw dla dzieci
i miejsca rekreacji. Jest to największe otwarte miejsce wspólne, które jest
zagospodarowane i używane zgodnie ze swoim przeznaczeniem.
Zagospodarowane nabrzeże Oławy, które zostało zrealizowane w związku
z prywatną inwestycją mieszkaniową Angel Wings, jest powszechnie dostępne.
Dzięki dobremu zachowaniu struktury przestrzennej, również historyczny
charakter osiedla odznacza się znaczną czytelnością. Miejscowe zakłócenia
pochodzą z okresu powojennego i polegają na wprowadzeniu nowych form
w układzie urbanistycznym – nie respektujących uprzednio ukształtowanego porządku.
Przebudowa ulicy Haukego-Bosaka skutkowała zmianą pierwotnych proporcji i wprowadzeniem szpaleru drzew. Znaczną ingerencję w historyczny
układ przestrzenny stanowi przebudowa ulicy Pułaskiego.

Kluczowe punkty systemu
przestrzeni publicznych
GŁÓWNE WĘZŁY
6. Rejon skrzyżowania ulic Pułaskiego
i Traugutta

1.

6.

7. Rejon skrzyżowania ulic Pułaskiego
i Komuny Paryskiej
8. Rejon skryżowania ulic Pułaskiego
i Kościuszki

14.
15.

9. Rejon skrzyżowania ulic Traugutta,
Żabia Ścieżka i Plac Zgody

13.

11. ejon u zbiegu ulic Traugutta, Kościuszki
R
i Krakowskiej

2.

POZOSTAŁE WĘZŁY

12.

1. Rejon skrzyżowania ulic HaukegoBosaka i Krasińskiego
2. Rejon u zbiegu ulic Podwale,
Krasińskiego i Komuny Paryskiej

3.
4.

3. Rejon skrzyżowania ulic Kościuszki
i Dworcowej

5.

7.

4. Ulica Dworcowa na odcinku pomiędzy
ul. Kościuszki i Piłsudskiego

9.

5. Rejon skrzyżowania ulic Kniaziewicza
i Krasińskiego

8.

10. Rejon skrzyżowania ulic Komuny
Paryskiej i Kościuszki

10.

12. Strefa wejściowa wraz z parkingiem
przed sklepem wielkopowierzchniowym
MIEJSCA SZCZEGÓLNE
13. Fragment zagospodarowanego
nabrzeża Oławy
14. Przestrzeń ulicy Haukego-Bosaka
ze szpalerem drzew
15. Park i plac zabaw pomiędzy ul. Podwale
i ul. Krasińskiego
POŁĄCZENIA POMIĘDZY
WĘZŁAMI

11.
0

100

200

300

przystanek autobusowy
400

500 m

przystanek tramwajowy
63

Ulice

4.5

Na potrzeby niniejszej analizy zastosowano jako kryterium określające typ
ulicy jej szerokość mierzoną od fasady do fasady. W niektórych wypadkach
proporcje ulic zostały zmienione w wyniku przebudowy czy braku odbudowy historycznego układu urbanistycznego.
Szerokość większości ulic w obrębie zachowanego historycznego układu
urbanistycznego wynosi pomiędzy 15 a 18 m.
Ulica Chudoby (5) jest ulicą o szerokości nieco ponad 18 m (18,69 m) – gabaryty te umożliwiają ruch dwukierunkowy (2 pasy ruchu) w oraz obustronne
parkowanie wzdłuż jezdni pod kątem 45º C.
Ulica Kościuszki (3) i (4) jest jedną z najstarszych ulic w obrębie obszaru
opracowania. W wyniku przebudowy historycznego układu obecnie jej
przekrój poprzeczny w poszczególnych odcinkach jest różny. Na odcinku
pomiędzy ul. Chudoby i ul. Więckowskiego (4) ulica ma szerokość 22 m, co
umożliwia ruch dwukierunkowy (3 pasy ruchu), ruch tramwajowy. Pojazdy parkują tu obustronnie, skośnie, wykorzystując częściowo chodniki. Na
odcinku pomiędzy ul. Pułaskiego i Dąbrowskiego (3) szerokość ulicy to już
ponad 27 m, w jej obrębie występuje ruch dwukierunkowy (3 pasy) jezdni
oraz parkowanie równoległe wzdłuż ulicy.
Po lewej: Przekrój B-B
(Ulica Pułaskiego)
Po prawej: Przekrój A-A
(Ulica Traugutta)
skala 1:500

64

Ulica Dąbrowskiego (1) posiada zachowane historyczne gabaryty, szerokość pomiędzy jej pierzejami to 15,5 m, co umożliwia jednokierunkowy
ruch kołowy (2 pasy) oraz parkowanie równoległe po obu stronach jezdni.
Ulica Pułaskiego (2) jest przykładem ulicy o zmienionych gabarytach przestrzennych. W latach 2011—2012 zrealizowano przebudowę ulicy (jezdni) na
odcinku ul. Traugutta i Kościuszki. Obecnie ulica posiada jezdnię o szerokości 11 m, co umożliwia ruch dwukierunkowy (3 pasy jezdni), wydzielone
torowisko tramwajowe oraz wydzielony parking dla ponad 50 samochodów. Szerokość ulicy od fasady do fasady sięga do 50 m. Ulica ma charakter
arterii komunikacyjnej, jest częścią drogi krajowej nr 8 i 98 (alternatywna
trasa dla Autostradowej Obwodnicy Wrocławia) oraz trasy europejskiej E67
łączącej Europę Środkową z Finlandią.
Ulica Kościuszki (3) i (4) na odcinku pomiędzy ul. Pułaskiego i ul. Krakowską
posiada awaryjne torowisko tramwajowe, którego niezadowalający stan
techniczny uniemożliwia jego regularną eksploatację.


6

1

8

7

Ulica Dąbrowskiego

2

Ulica Pułaskiego

9

10

Typy ulic wg szerokości
12 m - 15 m
15 m -18 m
18 m - 21 m

7

21 m - 24 m
24 m - 27 m
27 m - 30 m
> 30 m

3

Ulica Kościuszki

4

Ulica Kościuszki

5

Ulica Chudoby

9
1
10

3

2
BB

AA

6
4
8

5

65

4.6

Oświetlenie
Podstawowe typy oświetlenia występujące na Przedmieściu Oławskim to:
• latarnie wiszące,
• latarnie wolnostojące,
• latarnie mocowane na budynkach.
Najbardziej doświetlone są główne ulice kategorii zbiorczej o wzmożonym
ruchu komunikacji kołowej i tramwajowej, przede wszystkim ul. Generała
Kazimierza Pułaskiego. Jej wyposażenie jest zróżnicowane, począwszy od
latarni wiszących, oświetlających jezdnię, poprzez wolnostojące, oświetlające trasę tramwajową i ciąg pieszo-rowerowy, po lampy niskie, do 6 m
wysokości, znajdujące się przy przystankach tramwajowych.
Wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych – takich jak ulica Traugutta
i Kościuszki – latarnie wiszące oświetlają jezdnię dwurzędowo, a wzdłuż
ulic węższych jednorzędowo.

Mniejsze latarnie wolnostojące występują licznie w nowo wybudowanych
kwartałach mieszkaniowych takich jak Angel Wings, w kwartałach przy
ulicy Szybkiej, Świstackiego, Prądzyńskiego, Kościuszki oraz na terenie wyremontowanego podwórka kwartału otoczonego ulicami Traugutta, Mierniczej, Łukasińskiego, Prądzyńskiego.
Oświetlenie w postaci latarni zamocowanych na budynkach rozmieszczone
jest nielicznie wzdłuż niektórych odcinków ulic Małachowskiego, Komuny
Paryskiej na wysokości Skweru, Krasińskiego oraz przy Placu Zgody. Nieliczne duże lampy zamocowane są na elewacji budynków we wnętrzach
kwartałowych.
Całkowicie pozbawiony oświetlenia ulicznego jest tylko jeden odcinek ulicy
Haukego Bosaka od ulicy Krasińskiego.

Większość latarni ulicznych wolnostojących występuje w zachodniej części
Przedmieścia Oławskiego, wzdłuż ulic Podwale, Krasińskiego, Dworcowej,
Małachowskiego i Walońskiej.
Pozostałe lampy wolnostojące we wschodniej części Przedmieścia oświetlają ulicę Zgodną, Szybką oraz Żabią Ścieżkę. Na krótkim odcinku ulicy
Traugutta od Podwala występują latarnie wielogałęziowe.
Jedna z najciekawszych form oprawy
oświetleniowej znajduje się na Moście
Oławskim, który wpisany jest do rejestru
zabytków.

66

Stan techniczny wielu latarni, zwłaszcza tych przymocowanych do budynków, nie jest zadawalający. Na przedmieściu Oławskim występują latarnie
elektryczne z lampami sodowymi (światło żółte), słabo oświetlające przestrzenie publiczne.
Większość wnętrz podwórkowych jest całkowicie pozbawiona oświetlenia
lub wyposażona w pojedyncze latarnie. Również wzdłuż brzegów rzeki Oławy brakuje ciągłości oświetlenia.


Oświetlenie
latarnie wiszące
latarnie mocowane na budynkach
latarnie mocowane na budynkach
wewnątrz kwartałów
latarnie wolnostojące
latarnie wolnostojące wewnątrz
kwartałów
latarnie wolnostojące niskie
miejsca niedoświetlone

0

100

200

300

400

500 m

67

4.7

Zieleń
Przestrzenie publiczne

Zielony skwer przy ul. Krasińskiego

Po prawej: tereny nabrzeżne wzdłuż Oławy

68

Tereny nadrzeczne Oławy

Skwer przy ul. Krasińskiego to duży skwer znajdujący się między ulicami
Krasińskiego, Podwale i Komuny Paryskiej, w bliskim sąsiedztwie fosy
miejskiej. Po drugiej stronie fosy, przy Wzgórzu Partyzantów, rozciąga się
Promenada Staromiejska z wpisanym do "Ewidencji pomników przyrody
na terenie Gminy Wrocław" platanem klonolistnym. Okoliczną zabudowę
tworzą okazałe wille i kamienice, m.in. siedziba Konsulatu Generalnego
Niemiec. W latach 1816-1861 znajdował się tu Cmentarz św. Doroty (St.
Dorotheenfriendhof), przebudowany przed 1918 r. na plac zabaw. Dzisiaj w
obrębie skweru znajduje się plac zabaw i toaleta publiczna, a alejki wyposażone są w ławki i kosze na śmieci. Drzewa to przede wszystkim klony,
platany, wierzby, dęby, a także drzewa iglaste sosny czarnej. Występują tu
również niewielkie skupiska krzewów liściastych.

Istotnym elementem w systemie zieleni Przedmieścia Oławskiego są tereny nadrzeczne ciągnące się wzdłuż rzeki Oławy, które w latach 50-tych XX
wieku jako promenady były miejscem chętnie odwiedzanym przez spacerowiczów.
Oława charakteryzuje się dużą bioróżnorodnością, wzdłuż jej brzegów rośnie wiele gatunków drzew i krzewów. Lewobrzeżny odcinek rzeki w przeważającej części jest niezagospodarowany i miejscami trudny do przejścia.
Wzdłuż rzeki występują dwa odcinki promenady o nawierzchni utwardzonej: przy nowym budynku mieszkalnym znajdującym się pomiędzy Żabią
Ścieżką a ulicą Szybką oraz przy budynku mieszkalnym Angel Wings.

Zieleń
skwery
zieleńce przy skrzyżowaniach
zieleń niepubliczna o ograniczonym
dostępie
zieleń niepubliczna niedostępna
zieleń we wnętrzach podwórkowych
pasy zieleni towarzyszącej wzdłuż
ulic
nieużytki
zieleń wysoka w podwórkach
zieleń wysoka wzłuż ulic
zieleń wysoka wzdłuż Oławy
tereny nadrzeczne
utrudnione przejścia wzdłuż terenu
nadrzecznego
brak ciągłości zieleni wysokiej
wzdłuż terenu nadrzecznego
przystań, promenada wzdłuż nowej
inwestycji budowlanej
boiska sportowe
place zabaw - stan dobry
place zabaw - stan średni
place zabaw - stan zły
dawne założenia cmentarne
dawne założenia ogrodowe
dawne założenie skweru publicznego
ogrodzenie wzdłuż prawej strony
rzeki Oławy

0

100

200

300

400

500 m

69

4.7

Analizowany fragment rzeki na całej swej długości obrośnięty jest roślinnością wysoką w postaci drzew liściastych, z wyjątkiem terenu przy lądowisku dla helikopterów. Miejscami występują przerwy pomiędzy nasadzeniami roślinności wysokiej.
Po drugiej stronie Oławy znajduje się kompleks edukacyjno-badawczy
GeoCentrum Politechniki Wrocławskiej wraz z przystankiem kolejki linowej
"Na Grobli" oraz tereny (MPWiK).
Powyżej: ogrodzony skwer przy Muzeum
Etnograficznym na Placu Zgody chętnie
odwiedzany jest przez mieszkańców
starszego pokolenia.

Po prawej odcinek promenady wzdłuż rzeki
Oławy o nawierzchni utwardzonej

Po prawej odcinek promenady wraz z
przystanią, przy budynku mieszkalnym
Angel Wings, wyposażony w ławki, kosze na
śmieci, oświetlenie i niewielki plac zabaw

70

Most przy Żabiej Ścieżce łączy lewobrzeżny odcinek Oławy poprzez promenadę "Na Niskich Łąkach" z Rakowcem. Przy promenadzie występuje
Park Na Niskich Łąkach, Polski Związek Motorowy oraz Stadion KS Polonia.
Tereny nabrzeżne Oławy łączą się za Mostem Rakowieckim z dawnym kąpieliskiem "Oława" utworzonym na początku lat 30-tych XX wieku. Drewniane pomosty wyznaczały strefy przeznaczone do kąpieli, a do dyspozycji gości były piaszczysto–trawiasta plaża, boiska do gier, wypożyczalnia
sprzętu do sportów wodnych, szatnie oraz mały lokal gastronomiczny. Kąpielisko Oława funkcjonowało do 1977 r.

Tereny zielone niepubliczne o ograniczonym dostępie
Zieleń urządzona występuje również w obrębie ogrodzonego skweru Muzeum Etnograficznego przy Placu Zgody. Niegdyś był to francuski ogród
barokowy, wyposażony w liczne boskiety, szpalery drzew, rzeźby i pawilony
ogrodowe, należący najpierw do biskupa wrocławskiego, następnie przejęty przez rodzinę Websky.
Obecnie jest to niewielki teren z zagospodarowaną roślinnością niską i wysoką, wyposażony w ławki, oświetlenie i kosze na śmieci. Teren ten jest
dostępny w dzień, zaś zamykany na wieczór.
Obszar dawnego ogrodu Bonifratrów
Prywatnym terenem zielonym Szpitala Chirurgicznego i Zakonu Ojców Bonifratrów jest dawny ogród Bonifratrów przy ul. Pułaskiego. Ogród składał się niegdyś z części ozdobnej, położonej na osi istniejącej budowli, oraz
z części użytkowej usytuowanej przy jego wschodniej krawędzi. Kompozycja ogrodu opierała się na dwóch osiach przecinających się prostopadle,
a na ich skrzyżowaniu usytuowany był pawilon. W południowej części
ogrodu znajdował się cmentarz.
Obecnie teren ten jest ogrodzony i posiada bramę wjazdową od ulicy Mierniczej. Nielicznie występują tutaj drzewa, większość obszaru pokryta jest
zaniedbaną roślinnością trawiastą.

Przedmiescie Olawskie Masterplan Analizy

Przedmiescie Olawskie Masterplan Analizy

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (11)

Similar to Przedmiescie Olawskie Masterplan Analizy

Similar to Przedmiescie Olawskie Masterplan Analizy (20)

More from Wroclawska_Rewitalizacja

More from Wroclawska_Rewitalizacja (9)

Przedmiescie Olawskie Masterplan Analizy