SlideShare a Scribd company logo
Portrety Sarmatów  w  Panu Tadeuszu  Adama Mickiewicza  i  Beniowskim  Juliusza Słowackiego
Zanim przejdę do szczegółowego omówienia zagadnienia, chciałbym wyjaśnić przyczyny zainteresowania kulturą szlachecką w dobie romantyzmu. Były ich dwie: tradycja rozumiana jako przekazywanie sobie drogą ustną historycznych podań, gawędy o obyczajach i tradycjach sarmackich, a także nowożytne pojęcie narodu posiadającego odrębną od innych duszę ,w przypadku Polaków duszę rozmiłowana w wolności.
Źródła zainteresowań kulturą sarmacką romantyczne   rozumienie narodu tradycja ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Warto by się zastanowić, dlaczego poeci romantyczni akcję większości swych dzieł umieszczali w przeszłości i zawsze odrębnie i żywo ją komentowali. Przyczyny tych zabiegów były różne, choć jedna dla wszystkich wieszczów wspólna:
Tłumaczyć teraźniejszość i przyszłość poprzez przeszłość.
Mickiewicz i Słowacki odmienne postrzegali rolę wieszcza, byli jak  dwa na słońcach swych przeciwnych Bogi , jak czytamy w  Beniowskim;  stąd też odmienne jest ich podejście do kultury sarmackiej.
Podejście do kultury sarmackiej krytycyzm wobec Mickiewicza mityzacja ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],Adam Mickiewicz Pan Tadeusz Juliusz Słowacki  Beniowski
Sposób ujęcia kultury sarmackiej ironia, drwina patos, liryzm ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],Adam Mickiewicz Pan Tadeusz Juliusz Słowacki  Beniowski wątki odwrócone wątki funkcja zabiegów literackich  terapeutyczna demaskatorska
Jak zatem można było spostrzec Mickiewicz i Słowacki odrębnie pojmowali rolę wieszcza. Autor  Pana Tadeusza  stawiał sobie za cel poszukiwanie antidotum na zło historii w przywiązaniu do tradycji szlacheckiej, krzepienie serc Polaków dotkniętych klęska powstania listopadowego. Słowacki przyjął na siebie niewdzięczną rolę krytyka wad narodowych, który smaga biczem ironii i  jeśli co gryzie, to sercem gryzie . Dwaj wieszczowie byli obrońcami idei demokratyzmu, ale różną rolę przypisywali szlachcie w jej krzewieniu. Mickiewicz wierzył, że właściwie pojmowana zasada  złotej wolności  zaowocuje przyznaniem niższym stanom praw do samostanowienia o sobie, stąd kult Konstytucji 3-go Maja w  Panu Tadeuszu . Z kolei Słowacki widział zbyt wiele wad sarmackich by ufać w demokratyzację szlachty silniej związanej z magnaterią niż z ludem, dlatego wolał gloryfikować ukraińskiego bohatera Sawę niż tytułowego bohatera. Spór między wieszczami w oryginalny sposób ujął trzeci z wielkich romantyków – Zygmunt Krasiński. Posłużył się on triadą Heglowską
Triada obrazująca przemiany narodu polskiego teza:  siłę opinio- i kulturotwórczą stanowi szlachta i to ona przyczyni się do odrodzenia narodu  ( Pan Tadeusz  –  Adam Mickiewicz) antyteza:  siłę opinio- i kulturotwórczą stanowi lud i to on przyczyni się do odrodzenia narodu ( Beniowski  –  Juliusz Słowacki)  synteza:  jeden tylko, jeden cud | z Szlachtą polską, polski Lud ( Psalm miłości –  Zygmunt Krasiński)
Długo Polacy czekali na ten cud … Nie doczekał się go Wyspiański, o czym mówi Wesele, ale nadszedł rok 1980 i narodziła się Solidarność, a pod koniec XX wieku Polska odzyskała wolność. Jak mawia pani profesor Janion ta data kończy epokę romantyzmu i epokę wieszczów. Czy jednak dla nas żyjących w XXI wieku są tyko przygodą literacką, zabawą konwencją, poetyckim zapisem historycznej roli Sarmatów? Odpowiedzmy sobie sami.

More Related Content

What's hot

Miroslav Hroch, Nowoczesny naród: oczywistość, konstrukcja, wymysł?
Miroslav Hroch, Nowoczesny naród: oczywistość, konstrukcja, wymysł?Miroslav Hroch, Nowoczesny naród: oczywistość, konstrukcja, wymysł?
Miroslav Hroch, Nowoczesny naród: oczywistość, konstrukcja, wymysł?Małopolski Instytut Kultury
 
Rola elementów ludowych w sztuce romantyzmu
Rola elementów ludowych w sztuce romantyzmuRola elementów ludowych w sztuce romantyzmu
Deklasacja drobnej szlachty na Litwie i Bialorusi w XIX wieku
Deklasacja drobnej szlachty na Litwie i Bialorusi w XIX wiekuDeklasacja drobnej szlachty na Litwie i Bialorusi w XIX wieku
Deklasacja drobnej szlachty na Litwie i Bialorusi w XIX wieku
Piotr Cypla
 
Młoda polska Epoka
Młoda polska EpokaMłoda polska Epoka
Młoda polska Epoka
Michał Krupka
 
Media 1989
Media 1989Media 1989
Media 198952zbigi
 
Husaria koronna-w-wojnie-polsko-tureckiej-1672-1676
Husaria koronna-w-wojnie-polsko-tureckiej-1672-1676Husaria koronna-w-wojnie-polsko-tureckiej-1672-1676
Husaria koronna-w-wojnie-polsko-tureckiej-1672-1676
Księgarnia Grzbiet
 
Wiez 2017-2
Wiez 2017-2Wiez 2017-2
Wiez 2017-2
TowarzystwoWiez
 
Fantazmat Julii Brystiger
Fantazmat Julii BrystigerFantazmat Julii Brystiger
Fantazmat Julii Brystiger
Środkowoeuropejskie Studia Polityczne
 
6. wojciech józef burszta, wieś utracona dzisiaj
6. wojciech józef burszta, wieś utracona dzisiaj6. wojciech józef burszta, wieś utracona dzisiaj
6. wojciech józef burszta, wieś utracona dzisiajMałopolski Instytut Kultury
 
Prezentacja konferencja uam (1)
Prezentacja   konferencja uam (1)Prezentacja   konferencja uam (1)
Prezentacja konferencja uam (1)
Natalia Świątek
 

What's hot (15)

Miroslav Hroch, Nowoczesny naród: oczywistość, konstrukcja, wymysł?
Miroslav Hroch, Nowoczesny naród: oczywistość, konstrukcja, wymysł?Miroslav Hroch, Nowoczesny naród: oczywistość, konstrukcja, wymysł?
Miroslav Hroch, Nowoczesny naród: oczywistość, konstrukcja, wymysł?
 
4. vladimir czumalo cisza czeskiej wsi
4. vladimir czumalo   cisza czeskiej wsi4. vladimir czumalo   cisza czeskiej wsi
4. vladimir czumalo cisza czeskiej wsi
 
Rola elementów ludowych w sztuce romantyzmu
Rola elementów ludowych w sztuce romantyzmuRola elementów ludowych w sztuce romantyzmu
Rola elementów ludowych w sztuce romantyzmu
 
Elżbieta Rybicka - Globalni i lokalni
Elżbieta Rybicka - Globalni i lokalniElżbieta Rybicka - Globalni i lokalni
Elżbieta Rybicka - Globalni i lokalni
 
Renesans
RenesansRenesans
Renesans
 
Deklasacja drobnej szlachty na Litwie i Bialorusi w XIX wieku
Deklasacja drobnej szlachty na Litwie i Bialorusi w XIX wiekuDeklasacja drobnej szlachty na Litwie i Bialorusi w XIX wieku
Deklasacja drobnej szlachty na Litwie i Bialorusi w XIX wieku
 
Młoda polska Epoka
Młoda polska EpokaMłoda polska Epoka
Młoda polska Epoka
 
Piotr Korduba, Skazani na dwór
Piotr Korduba, Skazani na dwórPiotr Korduba, Skazani na dwór
Piotr Korduba, Skazani na dwór
 
Media 1989
Media 1989Media 1989
Media 1989
 
Husaria koronna-w-wojnie-polsko-tureckiej-1672-1676
Husaria koronna-w-wojnie-polsko-tureckiej-1672-1676Husaria koronna-w-wojnie-polsko-tureckiej-1672-1676
Husaria koronna-w-wojnie-polsko-tureckiej-1672-1676
 
Wiez 2017-2
Wiez 2017-2Wiez 2017-2
Wiez 2017-2
 
Fantazmat Julii Brystiger
Fantazmat Julii BrystigerFantazmat Julii Brystiger
Fantazmat Julii Brystiger
 
6. wojciech józef burszta, wieś utracona dzisiaj
6. wojciech józef burszta, wieś utracona dzisiaj6. wojciech józef burszta, wieś utracona dzisiaj
6. wojciech józef burszta, wieś utracona dzisiaj
 
Prezentacja konferencja uam (1)
Prezentacja   konferencja uam (1)Prezentacja   konferencja uam (1)
Prezentacja konferencja uam (1)
 
Jurko Prochaśko, Sens i sensacja
Jurko Prochaśko, Sens i sensacjaJurko Prochaśko, Sens i sensacja
Jurko Prochaśko, Sens i sensacja
 

Similar to Prezentacja Dzień Patrona

32448048 wielkie-narracje-a-mikronarracje-etyczne-dylematy-wspołczesnego-pisa...
32448048 wielkie-narracje-a-mikronarracje-etyczne-dylematy-wspołczesnego-pisa...32448048 wielkie-narracje-a-mikronarracje-etyczne-dylematy-wspołczesnego-pisa...
32448048 wielkie-narracje-a-mikronarracje-etyczne-dylematy-wspołczesnego-pisa...Mirzam86
 
Tadeusz Miciński.pptx
Tadeusz Miciński.pptxTadeusz Miciński.pptx
Tadeusz Miciński.pptx
ssuser41ea6a1
 
Prezentacja
PrezentacjaPrezentacja
Prezentacja
Kamil Zarzycki
 
Magdalena Nowicka, Przestrzeń zniewolona - duch wyzwolony, Przestrzenie kolon...
Magdalena Nowicka, Przestrzeń zniewolona - duch wyzwolony, Przestrzenie kolon...Magdalena Nowicka, Przestrzeń zniewolona - duch wyzwolony, Przestrzenie kolon...
Magdalena Nowicka, Przestrzeń zniewolona - duch wyzwolony, Przestrzenie kolon...Małopolski Instytut Kultury
 
Romantyzm krasucki
Romantyzm krasuckiRomantyzm krasucki
Romantyzm krasucki
MarcinKrasucki
 
Lamelli - Grudzien 12
Lamelli - Grudzien 12Lamelli - Grudzien 12
Lamelli - Grudzien 12
lamelli
 
Działalność krytyczna Zenona Przesmyckiego "Miriama"
Działalność krytyczna Zenona Przesmyckiego "Miriama"Działalność krytyczna Zenona Przesmyckiego "Miriama"
Działalność krytyczna Zenona Przesmyckiego "Miriama"
Damian Skawiński
 
Piotr Witek, Polskie kino historyczne jako "kino postnarodowej pamięci histor...
Piotr Witek, Polskie kino historyczne jako "kino postnarodowej pamięci histor...Piotr Witek, Polskie kino historyczne jako "kino postnarodowej pamięci histor...
Piotr Witek, Polskie kino historyczne jako "kino postnarodowej pamięci histor...
Piotr Witek
 
Michał Wiśniewski, Po majątki na Podole..., Przestrzenie kolonialne
Michał Wiśniewski, Po majątki na Podole..., Przestrzenie kolonialneMichał Wiśniewski, Po majątki na Podole..., Przestrzenie kolonialne
Michał Wiśniewski, Po majątki na Podole..., Przestrzenie kolonialneMałopolski Instytut Kultury
 
32560261 kryzys-narracji-historycznej-we-wspołczesnej-kulturze-zachodu
32560261 kryzys-narracji-historycznej-we-wspołczesnej-kulturze-zachodu32560261 kryzys-narracji-historycznej-we-wspołczesnej-kulturze-zachodu
32560261 kryzys-narracji-historycznej-we-wspołczesnej-kulturze-zachoduMirzam86
 
Bibliografia Ost
Bibliografia OstBibliografia Ost
Bibliografia Ostguest6ac9e9
 
32943520 sztuka-jako-źrodło-do-badania-historii-czy-historiografia-jest-sztuk...
32943520 sztuka-jako-źrodło-do-badania-historii-czy-historiografia-jest-sztuk...32943520 sztuka-jako-źrodło-do-badania-historii-czy-historiografia-jest-sztuk...
32943520 sztuka-jako-źrodło-do-badania-historii-czy-historiografia-jest-sztuk...Mirzam86
 
Renesans kultura
Renesans  kulturaRenesans  kultura
Renesans kulturajunki322
 
Kultura polskiego romantyzmu.
Kultura polskiego romantyzmu.Kultura polskiego romantyzmu.
Kultura polskiego romantyzmu.
AnnaBrak
 

Similar to Prezentacja Dzień Patrona (20)

Dušan Škvarna, Prawdziwa czy sztuczna ojczyzna
Dušan Škvarna, Prawdziwa czy sztuczna ojczyznaDušan Škvarna, Prawdziwa czy sztuczna ojczyzna
Dušan Škvarna, Prawdziwa czy sztuczna ojczyzna
 
32448048 wielkie-narracje-a-mikronarracje-etyczne-dylematy-wspołczesnego-pisa...
32448048 wielkie-narracje-a-mikronarracje-etyczne-dylematy-wspołczesnego-pisa...32448048 wielkie-narracje-a-mikronarracje-etyczne-dylematy-wspołczesnego-pisa...
32448048 wielkie-narracje-a-mikronarracje-etyczne-dylematy-wspołczesnego-pisa...
 
Tadeusz Miciński.pptx
Tadeusz Miciński.pptxTadeusz Miciński.pptx
Tadeusz Miciński.pptx
 
Prezentacja
PrezentacjaPrezentacja
Prezentacja
 
Prezentacja11
Prezentacja11Prezentacja11
Prezentacja11
 
Prezentacja11
Prezentacja11Prezentacja11
Prezentacja11
 
Magdalena Nowicka, Przestrzeń zniewolona - duch wyzwolony, Przestrzenie kolon...
Magdalena Nowicka, Przestrzeń zniewolona - duch wyzwolony, Przestrzenie kolon...Magdalena Nowicka, Przestrzeń zniewolona - duch wyzwolony, Przestrzenie kolon...
Magdalena Nowicka, Przestrzeń zniewolona - duch wyzwolony, Przestrzenie kolon...
 
Romantyzm krasucki
Romantyzm krasuckiRomantyzm krasucki
Romantyzm krasucki
 
Lamelli - Grudzien 12
Lamelli - Grudzien 12Lamelli - Grudzien 12
Lamelli - Grudzien 12
 
Prezentacja1
Prezentacja1Prezentacja1
Prezentacja1
 
Działalność krytyczna Zenona Przesmyckiego "Miriama"
Działalność krytyczna Zenona Przesmyckiego "Miriama"Działalność krytyczna Zenona Przesmyckiego "Miriama"
Działalność krytyczna Zenona Przesmyckiego "Miriama"
 
Historia terroryzmu
Historia terroryzmuHistoria terroryzmu
Historia terroryzmu
 
017
017017
017
 
Piotr Witek, Polskie kino historyczne jako "kino postnarodowej pamięci histor...
Piotr Witek, Polskie kino historyczne jako "kino postnarodowej pamięci histor...Piotr Witek, Polskie kino historyczne jako "kino postnarodowej pamięci histor...
Piotr Witek, Polskie kino historyczne jako "kino postnarodowej pamięci histor...
 
Michał Wiśniewski, Po majątki na Podole..., Przestrzenie kolonialne
Michał Wiśniewski, Po majątki na Podole..., Przestrzenie kolonialneMichał Wiśniewski, Po majątki na Podole..., Przestrzenie kolonialne
Michał Wiśniewski, Po majątki na Podole..., Przestrzenie kolonialne
 
32560261 kryzys-narracji-historycznej-we-wspołczesnej-kulturze-zachodu
32560261 kryzys-narracji-historycznej-we-wspołczesnej-kulturze-zachodu32560261 kryzys-narracji-historycznej-we-wspołczesnej-kulturze-zachodu
32560261 kryzys-narracji-historycznej-we-wspołczesnej-kulturze-zachodu
 
Bibliografia Ost
Bibliografia OstBibliografia Ost
Bibliografia Ost
 
32943520 sztuka-jako-źrodło-do-badania-historii-czy-historiografia-jest-sztuk...
32943520 sztuka-jako-źrodło-do-badania-historii-czy-historiografia-jest-sztuk...32943520 sztuka-jako-źrodło-do-badania-historii-czy-historiografia-jest-sztuk...
32943520 sztuka-jako-źrodło-do-badania-historii-czy-historiografia-jest-sztuk...
 
Renesans kultura
Renesans  kulturaRenesans  kultura
Renesans kultura
 
Kultura polskiego romantyzmu.
Kultura polskiego romantyzmu.Kultura polskiego romantyzmu.
Kultura polskiego romantyzmu.
 

Prezentacja Dzień Patrona

  • 1. Portrety Sarmatów w Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza i Beniowskim Juliusza Słowackiego
  • 2. Zanim przejdę do szczegółowego omówienia zagadnienia, chciałbym wyjaśnić przyczyny zainteresowania kulturą szlachecką w dobie romantyzmu. Były ich dwie: tradycja rozumiana jako przekazywanie sobie drogą ustną historycznych podań, gawędy o obyczajach i tradycjach sarmackich, a także nowożytne pojęcie narodu posiadającego odrębną od innych duszę ,w przypadku Polaków duszę rozmiłowana w wolności.
  • 3.
  • 4. Warto by się zastanowić, dlaczego poeci romantyczni akcję większości swych dzieł umieszczali w przeszłości i zawsze odrębnie i żywo ją komentowali. Przyczyny tych zabiegów były różne, choć jedna dla wszystkich wieszczów wspólna:
  • 5. Tłumaczyć teraźniejszość i przyszłość poprzez przeszłość.
  • 6. Mickiewicz i Słowacki odmienne postrzegali rolę wieszcza, byli jak dwa na słońcach swych przeciwnych Bogi , jak czytamy w Beniowskim; stąd też odmienne jest ich podejście do kultury sarmackiej.
  • 7.
  • 8.
  • 9. Jak zatem można było spostrzec Mickiewicz i Słowacki odrębnie pojmowali rolę wieszcza. Autor Pana Tadeusza stawiał sobie za cel poszukiwanie antidotum na zło historii w przywiązaniu do tradycji szlacheckiej, krzepienie serc Polaków dotkniętych klęska powstania listopadowego. Słowacki przyjął na siebie niewdzięczną rolę krytyka wad narodowych, który smaga biczem ironii i jeśli co gryzie, to sercem gryzie . Dwaj wieszczowie byli obrońcami idei demokratyzmu, ale różną rolę przypisywali szlachcie w jej krzewieniu. Mickiewicz wierzył, że właściwie pojmowana zasada złotej wolności zaowocuje przyznaniem niższym stanom praw do samostanowienia o sobie, stąd kult Konstytucji 3-go Maja w Panu Tadeuszu . Z kolei Słowacki widział zbyt wiele wad sarmackich by ufać w demokratyzację szlachty silniej związanej z magnaterią niż z ludem, dlatego wolał gloryfikować ukraińskiego bohatera Sawę niż tytułowego bohatera. Spór między wieszczami w oryginalny sposób ujął trzeci z wielkich romantyków – Zygmunt Krasiński. Posłużył się on triadą Heglowską
  • 10. Triada obrazująca przemiany narodu polskiego teza: siłę opinio- i kulturotwórczą stanowi szlachta i to ona przyczyni się do odrodzenia narodu ( Pan Tadeusz – Adam Mickiewicz) antyteza: siłę opinio- i kulturotwórczą stanowi lud i to on przyczyni się do odrodzenia narodu ( Beniowski – Juliusz Słowacki) synteza: jeden tylko, jeden cud | z Szlachtą polską, polski Lud ( Psalm miłości – Zygmunt Krasiński)
  • 11. Długo Polacy czekali na ten cud … Nie doczekał się go Wyspiański, o czym mówi Wesele, ale nadszedł rok 1980 i narodziła się Solidarność, a pod koniec XX wieku Polska odzyskała wolność. Jak mawia pani profesor Janion ta data kończy epokę romantyzmu i epokę wieszczów. Czy jednak dla nas żyjących w XXI wieku są tyko przygodą literacką, zabawą konwencją, poetyckim zapisem historycznej roli Sarmatów? Odpowiedzmy sobie sami.