1. Waarderingsproblematiek financiële
activa in financiële crisis:
kritische analyse IFRS.
Pieter Tobback
Economie, recht en bedrijfskunde
2 juni 2009
Presentatie onderhevig aan mondelinge toelichting en extra grafieken

2. Inhoud
 IFRS
 Waardering financiële instrumenten
 Waarderingsproblematiek in
financiële crisis : rol accounting,
volatiliteit, procycliciteit en illiquiditeit
 Empirie
 Conclusie

3. IFRS
 orgelpunt harmonisatie
 initieel via richtlijnen vennootschapsrecht
 mededeling commissie 1995 en 2000 (+ FSAP)
 VO (EG) Nr 1606/2000
 mandatory uniform application (Ball, 2006)
 wie?
 IASB = de facto wetgever
 Europese Commissie < garantie via comitologie
 EFRAG & SARG en ARC
 omvangrijk maar verantwoord

4. IFRS : 2 extra bemerkingen
 governance : laatste tijd meer en meer in
schijnwerpers  is van essentieel belang!
 debat / evaluatie speelt zich af op verschillende
niveau’s
 IASCF oa. Monitoring Board
 Commissie
 EP bv. rapport Radwan
 convergentie US GAAP : evolutie
 US-GAAP superieur
 2007 : buitenlandse ond. op NYSE mogen rapporteren
onder (IASB versie) IFRS
 nieuwe roadmap : 2014 : IFRS
 gemengde reacties + afhv. politiek klimaat

5. Waardering financiële instrumenten
 IAS 32 en IAS 39 : moeizaam proces
 oa. IASB voert vele kleine veranderingen door,
politieke acties, patstelling EFRAG,..
 gevolg : goedgekeurd mits ‘carve-outs’
 hoe werkt het ?
 definities
 classificatie met hieraan verbonden waardering en
boekhoudkundige verwerking
 2 belangrijke waarderingsmethoden : reële waarde en
geamortiseerde kostprijs

6. Waardering financiële instrumenten
FVTPL - handelsdoeleinden reële waarde door P&L
- derivaten
- FVO
HTM - vaste / bepaalbare betaling - geamortiseerde KP
- vaste looptijd - impairment
- intentie aanhouden tot einde
L&R - vaste / bepaalbare betaling - geamortiseerde KP
- niet genoteerd - impairment
AFS - direct verkoopbaar - reële waarde door EV
- restcategorie - impairment

7. Waardering financiële instrumenten
 reële waarde (FVTPL en AFS)
 bedrag waarvoor actief kan worden verhandeld of een
verplichting kan worden afgewikkeld tussen terzake
goed geïnformeerde, tot een transactie bereid zijnde
partijen die onafhankelijk zijn
 IAS 39.48 – IAS 39.49 en TL 69 – TL 82
 actieve markt : mark-to-market
 niet-actieve markt : mark-to-model
 SFAS 157 : level 1 – level 2 – level 3
 impairment
 HTM en L&R : ’incurred loss model’
 AFS : ‘fair value based impairment’

8. Waardering financiële instrumenten
 reële waarde als concept
 kern gedachtegoed IASB (Bignon et al, 2004)
 ideologische wijziging in continentaal Europa
 maakt worden geplaatst binnen kader andere
structurele veranderingen
 transparantie, financiële cultuur, aandeelhouders als
eigenaar,… (Boyer, 2007)

9. Waarderingsproblematiek in voorbije
(en huidige) financiële crisis
 geschiedenis
 consensus dat huidige werkwijze een bijdrage had
kunnen leveren in o.m. Amerikaanse S&L crisis en
Japanse crisis (Jackson and Lodge, 2000)
 rol accounting
 stewardship
 informatieverstrekking (zie bv. Barth,2000) : nut en
relevantie sleutelbegrippen  framework IASB (nr.12)
 is reële waarde waarderelevant : ja, volgens meeste
studies (maar tegelijk ook moeilijk te onderzoeken)
 ≠ prudentiële en financiële analyse (Foulquier et al.,
2008)

10. Waarderingsproblematiek in voorbije (en
huidige) financiële crisis
 welke elementen van belang na kritische analyse ?
 volatiliteit
 procycliciteit
 illiquiditeit

11. Waarderingsproblematiek in voorbije (en
huidige) financiële crisis : volatiliteit
 3 vormen volatiliteit (Barth,2004)
 schattingsfout
 betrouwbaarheid
 aanwezig voorbije maanden
 toelichting om. sensitiviteitsanalyses IFRS 7
 inherente
 moet weergegeven worden
 kan wel problematisch zijn
 mixed measurement
 was al langer bezorgdheid
 trade-off (Plantin et al., 2004 en IBFed, 2008)

12. Waarderingsproblematiek in voorbije (en
huidige) financiële crisis : procycliciteit
 procycliciteit
 waardering en schuld (Plantin et al., 2008)

13. Waarderingsproblematiek in voorbije (en
huidige) financiële crisis : procycliciteit
 herclassificaties toegestaan door IASB
(13/10/2008)
 VO (EG) 1004/2008
 druk Commissie maar geen carve-out
 waarom?
 druk op 3Q en level playing field
 level playing field bereikt?
 kritiek IMF (IMF,2008)
 oplossingen?
 incurred loss model herzien (FSF en FSA, 2009)
 samenwerking met kapitaal

14. Waarderingsproblematiek in voorbije (en
huidige) financiële crisis : illiquiditeit
 probleem met toepassing
 oorzaak ligt bij zowel IASB als bankensector
 tijdens voorbije maanden is er extra begeleiding
voorzien :
 IASB staff positions
 IASB expert advisory panel
 oplossingen?
 extra begeleiding
 De La Rosière wijst ook op bv. rol Level 3 comités voor
consistentie modellen

15. Empirie : financiële activa
 19 financiële instellingen uit FTSE EuroTop 100
(gelijkaardige set als CESR rapport, 2009)
 verschillende categorieën (als % TA)
 reële waarde [17%, 85%] : gemiddeld gezien wel 30%
à 40% gewaardeerd aan reële waarde
 samenstelling kan wel uiteenlopen
 handelsdoeleinden
 FVO : sterk ondervertegenwoordigd
 AFS : opvallend aanwezig bij bv. Belgische en
Nederlandse banken

16. Empirie : financiële activa
 verschillende categorieën (als % TA)
 L&R : belangrijk balansonderdeel : vertegenwoordigt
50% bij 15 van de 19 banken
 HTM : zeer sterk ondervertegenwoordigd en vaak niet
gebruikt
 type waarderingen (10 / 19 data)

17. Empirie : financiële activa
 impairment
 L&R : sterk toegenomen tijdens 2008
 AFS : voorheen bijna onbestaande maar in 2008 wel
(beperkte) afboekingen
 ongerealiseerde winsten en verliezen
 handelsdoeleinden : meestal niet vast te stellen uit
jaarrekening
 AFS : tot aan 2007 vaak winsten maar in 2008
uitsluitend verliezen

18. Empirie : financiële activa
 herclassificaties
 eind 2008 : 16 / 19 banken

19. Conclusie : verleden en toekomst
 accounting juiste rol toe-eigenen
 problematiek voorbije maanden lag vooral in de
concrete toepassing (in illiquide markten)
 niettemin, ook procyclische werking moet in hand
gehouden worden
 kapitaal moet hier ook rol spelen  vraagt ook
sterkere betrokkenheid verschillende actoren
 incurred loss model moet aangepast worden
 verschillende benaderingen circuleren
 negatieve eindejaarsresultaten : deels op FVTPL en
AFS maar zeer zeker ook wegens afboekingen L&R

20. Conclusie : verleden en toekomst
 huidige herziening standaard is positief, hierbij moet
ook aandacht zijn voor :
 juiste activa in juiste klasse o.a. HTM
 presentatie
 doorheen dit gehele proces blijft de governance van
de IASB van cruciaal belang
 aanhoren verschillende stakeholders in due process
 moeilijk evenwicht tussen onafhankelijkheid en toch
oog hebben voor buitenwereld
 IFRS is niet de oorzaak van de crisis maar het zit er
wel middenin waardoor het ook meespeelt bij het
zoeken naar oplossingen

21. Dank u voor uw aandacht, tijd voor
vragen.

22. Gebeurtenissen na indiendatum.
 House of Commons Treasury Committee (May
2009). Banking crisis : reforming corporate
governance and pay in the city. Ninth Report of
session 2008-2009.
 fair value accounting wordt verdedigd
 beschuldiging Commissie dat het ‘carve-out
macht’ misbruikt
 2 leden IASB met Angelsaksische achtergrond
vervangen door 2 Amerikaanse financiële analisten
 IASB exposure draft on fair value à la SFAS 157

23. Bibliografie presentatie
 Ball Ray (2006). IFRS : Pros and Cons for Investors. Accounting and
business research, forthcoming
 Barth (2000). Valuation-based accounting research : implications for
financial reporting and opportunities for future research. Accounting
and finance,40, pp 7-31.
 Barth. Fair values in financial statement volatility. In : Borio et al
(2004). Market disciplines across countries and industries. MIT Press.
 Bignon et al. (2004). An economic analysis of fair value : The
evolution of accounting principles in European legislation. Cournot
Centre for economic studies, Working paper No. 2008-3.
 Boyer et al. (2007). Assessing the impact fair value upon financial
crises. Development of a communication presented at the 18th Annual
Meeting of Sase, Trier, June 30-July 2nd. Socio-Economic Review, 5,
pp 779-807.
 CESR Statement (7 january 2009). Reclassifications of financial
instruments and other related issues.
 De Larosière Group (2009). Report of the high-level group on financial
supervision in the EU. Chaired by Jacques de Larosière. Brussels.
 Financial Service Authorithy (2009). The Turner Review : A regulatory
respons to the global banking crisis.

24. Bibliografie presentatie
 Financial Stability Forum (2009). Report of the Financial Stability
Forum on Addressing Procyclicality in the Financial System
 Foulquier et al. (2008). Fair value controversy : ignoring the real
issue. Edhec Financial analysis and accounting research centre.
 IBFed (april 2008). Accounting for financial instruments. Conceptual
paper.
 IASB (2008). Staff position on SEC-FASB clarification on fair value
accounting.
 IASB (2008). Expert advisory panel : using judgement to measure the
fair value of financial instruments when markets are no longer active.
 IMF (2008)
 Jackson and Lodge (2000). Fair value accounting, capital standards,
expected loss provisioning and financial stability. Financial Stability
Review. Bank of England, pp 105 – 125.
 Plantin et al. (2004). Fair value reporting standards and market
volatility. In : Shin, H.S. (ed.) (2004). Derivates Accounting and Risk
Management : key concepts and impact of IAS 39. Risk Books,
London.

25. Bibliografie presentatie
 Plantin et al. (2008). Fair value accounting and financial stability.
Financial Stability Review. Banque de France, No12 – valuation and
financial stability.
 Radwan Alexander (February 2008). Committee on Economics and
Monetary Affairs. Report on IFRS and the governance of the IASB
(Own initiative report procedure).
 Verordening (EG) Nr. 1606/2002 van het Europese Parlement en de
Raad van 19 juli 2002 betreffende de toepassing van internationale
standaarden voor jaarrekeningen.
 Verordening (EG) Nr. 1004 / 2008 van de Commissie van 15 oktober
2008 houdende wijziging van Verordening (EG) nr. 1725/2003 tot
goedkeuring van bepaalde internationale standaarden voor
jaarrekeningen overeenkomstig Verordening (EG) nr. 1606/2002 van
het Europese Parlement en de Raad wat International Accounting
Standard (IAS) 39 en International Financial Reporting Standard.