Temperatura wody użytkowej jest ściśle określona dla budynków wielorodzinnych i użytkowych. Jednak jest ona zbyt wysoka dla budynków jednorodzinnych, gdzie stosowane są niskotemperaturowe źródła ciepła, w szczególności pompy ciepła. Optymalna nastawa temperatury wody musi uwzględniać kryteria higieny, sprawności pracy źródła ciepła oraz bezpieczeństwa i trwałości użytkowania. Należy z jednej strony unikać ryzyka wytrącania się osadów (kamienia), a z drugiej zapewnić warunki ginięcia bakterii Legionella.

1. Optymalna temperatura ciepłej wody użytkowej
 Wpływ temperatury wody użytkowej na sprawność pracy źródła ciepła
 Wymagania higieniczne i zabieganie rozwojowi bakterii Legionella
 Zapobieganie wytrącaniu osadów i zanieczyszczaniu powierzchni grzewczych
Wydanie 1/2016
25.06.2016
www.eko-blog.pl www.vaillant.pl

2. 2
Nastawa temperatury ciepłej wody użytkowej
 Nastawa temperatury ciepłej wody użytkowej jest
istotna z kilku względów. Poza oddziaływaniem na
samopoczucie człowieka, temperatura wody
w znaczącym stopniu wpływa na sprawność źródła
ciepła, a tym samym na koszty eksploatacyjne.
 Nastawa temperatury wody użytkowej wpływa
także na poziom strat ciepła w podgrzewaczu wody
i w całym układzie podgrzewania wody, co również
wpływa na koszty eksploatacyjne.
 Nastawa temperatury wody użytkowej jest istotna
jeszcze z co najmniej dwóch ważnych powodów.
Pierwszy to względy higieniczne, czyli związany
z unikaniem rozwoju bakterii. Drugi to łączne
względy higieny, trwałości oraz sprawności pracy.
Dotyczy bowiem unikania powstawania osadów
(kamienia) na powierzchniach grzewczych kotłów,
wymienników ciepła i wewnątrz rur, itd.

3. 3
Wpływ temperatury wody na samopoczucie
człowieka
38÷42 o
C
34÷37o
C
21÷27 o
C
 Gorąca kąpiel, pobudza układ krążenia i nerwowy, nie jest
wskazana dla osób z problemami z układem krążenia
 Ciepła kąpiel, zalecana jako rozluźniająca, łagodząca ból,
relaksująca; wskazana po wysiłku fizycznym
 Letnia kąpiel, orzeźwiająca i uspokajająca
 Ponieważ woda o około 25 razy więcej przewodzi ciepło w porównaniu do powietrza, to jej
temperatura jest bardziej odczuwalna dla człowieka. Temperatura organizmu ludzkiego
wynosi przeciętnie 37 o
C i każde odstępstwo od tej wartości będzie niosło ze sobą więcej
skutków – reakcji organizmu ludzkiego.

4. 4
10
9
8
6
5
4
3
2
1
10 20 30 40 50 60 70
WspółczynnikCOP
Różnica temperatury ΔT (K)
COP=9,6 dla ΔT=15 K
COP=7,3 dla ΔT=20 K
COP=5,0 dla ΔT=30 K
COP=3,9 dla ΔT=40 K
COP=3,2 dla ΔT=50 K
COP=2,8 dla ΔT=60 K
 Im niższa będzie różnica tempe-
-ratury między dolnym źródłem
(grunt), a górnym źródłem, tym wyższe
będą wartości współczynnika COP.
 Różnica średniej temperatury pomiędzy dolnym źródłem ciepła, a źródłem górnym, np.
ciepłą wodą użytkową, wpływa znacząco na efektywność COP pompy ciepła. Podniesie
temperatury wody o 10 o
C w górnych zakresach tej temperatury będzie obniżać
efektywność COP o 20 do 30%!
Jaki jest wpływ temperatury wody użytkowej
na efektywność COP pompy ciepła?

5. 5
Jaki jest wpływ temperatury wody użytkowej
na efektywność COP pompy ciepła?
COP = 4,2
K ≈ 1,45 zł/godz.
COP = 2,4
K ≈ 2,03 zł/godz.
COP = 3,8
K ≈ 1,74 zł/godz.
Punkt pracy (powietrze/woda)
EfektywnośćCOP
 Temperatura zasilania z pompy ciepła jest
zależna od zadanej temperatury wody
użytkowej i musi ją przekraczać o kilka o
C.
 Dobrej klasy pompy ciepła pozwalają na
uzyskiwanie temperatury zasilania
powyżej
60 o
C (np. Vaillant aroTHERM VWL: 63 o
C),
co oznacza, że woda w zasobniku może
osiągać stabilną temperaturę 55o
C przy
samodzielnej pracy sprężarki. Wyższa
temperatura wody może powodować
wyłączanie pompy ciepła (czujnik wysokiego
ciśnienia) i negatywnie wpływać na
efektywność COP.
 Przykładowo praca w punkcie A7/W45
obniży efektywność COP tylko o niecałe
10% od wartości w punkcie A7/W35, ale
praca w punkcie A7/W55 już o ponad
40%.
 Gdyby pompa ciepła pracowała w takim
samym punkcie przez godzinę, to koszt
Na podstawie danych dla pompy ciepła
powietrze/woda Vaillant aroTHERM VWL 115/2A

6. 6
Wpływ zanieczyszczenia powierzchni
grzewczych na straty cieplne
0 2 4 6 8 10 12
Grubość osadu (kamienia), mm
60%
40%
20%
Straty cieplne (%)
 Wzrost temperatury wody powyżej 55÷60 o
C powoduje wytrącanie się osadów (kamienia)
na powierzchniach grzewczych kotła, w rurach instalacji grzewczej, wymiennikach ciepła,
itd. Zjawisko będzie tym intensywniejsze im bardziej „twarda” będzie woda, czyli im więcej
będzie zawierać węglanów wapnia i magnezu.
 Ograniczenie zjawiska wytrącania
osadów polega na poprawie jakości
wody (stosowanie zmiękczania),
a także utrzymywaniu możliwe niskiej
temperatury wody użytkowej (poniżej
granicznej wartości 55÷60 o
C).
 Zanieczyszczenie powierzchni
osadem znacznie zwiększa straty
cieplne, tzn. zmniejsza oddawanie
ciepła np. z komory spalania kotła
do wody grzewczej (np. przy grubości
3 mm, obniżenie o około 20%.

7. 7
Rozwój bakterii Legionella w wodzie
 Bakterie Legionella uznawane są za jedne z podstawowych zagrożeń, możliwych do
wystąpienia w wodzie użytkowej. Rozwijają się w odpowiedniej temperaturze (20÷45 o
C),
szczególnie w „stojącej” wodzie (mały pobór wody, zalegające masy wody w zbiorniku).
 Zalecana temperatura do stałego utrzymywania w instalacji wody użytkowej wynosi ze
względów higienicznych 50 o
C. Okresowo cały układ wody powinien być podgrzewany
do 70÷80 o
C. Wystarczające jest utrzymanie takiej temperatury przez 5 minut.
60 o
C
50 o
C
20÷45 o
C
< 20 o
C
 90% bakterii Legionella ginie w ciągu 2 godzin
 Dobre warunki dla rozwoju bakterii Legionella
 Bakterie Legionella pozostają nieaktywne, ale nie giną
 90% bakterii Legionella ginie w ciągu 2 minut
> 70 o
C  Bakterie Legionella giną natychmiast

8. 8
Podsumowanie – jaka nastawa temperatury?
80 o
C
70 o
C
60 o
C
50 o
C
40 o
C
30 o
C
20 o
C
Zwiększona
intensywność
wytrącania
osadów
Korzystna
efektywność
pracy źródła
ciepła
Odczucie:
gorąca woda
Odczucie:
letnia woda
Odczucie:
chłodna woda
Rozwój
bakterii
Legionella
Ginęcie 90%
bakterii
Legionella
Eliminacja
bakterii
Legionella

9. 9
Wymagana rozporzędzeniem temperatura
wody użytkowej
§ 120 [Ciepła woda]
1.
W budynkach, z wyjątkiem jednorodzinnych, zagrodowych i rekreacji indywidualnej,
w instalacji ciepłej wody powinien być zapewniony stały obieg wody, także na odcinkach
przewodów o objętości wewnątrz przewodu powyżej 3 dm3
prowadzących do punktów
czerpalnych.
2.
Instalacja wodociągowa ciepłej wody powinna umożliwiać uzyskanie w punktach
czerpalnych wody o temperaturze nie niższej niż 55○
C i nie wyższej niż 60○
C.
2.
Instalacja wodociągowa ciepłej wody powinna umożliwiać przeprowadzanie ciągłej lub
okresowej dezynfekcji metodą chemiczną lub fizyczną (w tym okresowe stosowanie metody
dezynfekcji cieplnej), bez obniżania trwałości instalacji i zastosowanych w niej wyrobów. Do
przeprowadzenia dezynfekcji cieplnej niezbędne jest zapewnienie uzyskania w punktach
czerpalnych temperatury wody nie niższej niż 70○
C i nie wyższej niż 80○
C.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych jakim powinny
odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 12 kwietnia 2002 r. (Dz.U. Nr 75, poz. 690)
tj. z dnia 17 lipca 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1422)
 Temperaturę wymaganą wody użytkowej reguluje rozporządzenie, które określa ją na
55÷60 o
C, jednak w odniesieniu do budynków użytkowych i mieszkalnych o pow. > 1000
m2
.

10. 10
Optymalna temperatury wody użytkowej
80 o
C
70 o
C
60 o
C
50 o
C
40 o
C
30 o
C
20 o
C
Optymalna temperatura wody użytkowej
w budynku jednorodzinnym
45÷50
o
C
 Za optymalną temperaturę wody użytkowej, uzasadnioną względami
ekonomicznymi, bezpieczeństwa i higieny mieszkańców można uznać
temperaturę rzędu 45÷50 o
C.
 Okresowo należy jedynie dokonać wygrzewu higienicznego do
temperatury 70 o
C. Zazwyczaj na tyle też pozwala zastosowane
w budynku niskotemperaturowe: kocioł kondensacyjny, czy pompa
ciepła (ze wspomaganiem przez grzałkę
elektryczną lub inne źródło ciepła)

11. 11
Wygrzew higieniczny wody użytkowej
 Regulatory kotłów i pomp ciepła powinny posiadać wbudowaną funkcję czasową dla
realizacji wygrzewu higienicznego. W normalnych warunkach użytkowania w domu
jednorodzinnym, gdy następuje stały rozbiór wody, wygrzew stosuje się zwykle nie
częściej niż raz na tydzień.
 Stosunkowo mała pojemność zbiorników w domach jednorodzinnych, wbudowanie
wężownic grzejnych od dołu, a także odpowiednia cyrkulacja wody wewnątrz zbiornika
pozwalają unikać powstawania miejsc dla „stojącej” wody.
 Wygrzew higieniczny powinien być przeprowadzany przede wszystkim po dłuższych
nieobecnościach mieszkańców w domu (wyjazd urlopowy itp.).

12. Chłodzenie
Ogrzewanie
Energia odnawialna
Kotły gazowe
Kotły olejowe
Pompy ciepła
Kolektory słoneczne
Systemy wentylacji
www.eko-blog.pl www.vaillant.pl