Open access inleiding voor decanen VU 20 november 2014 versie 27-11 openbaar

Vrije Universiteit Amsterdam
OPEN ACCESS BIJ DE VU
1 Open Access bij de VU: College van Decanen - 20 november 2014 | Josje Calff Universiteitsbibliotheek
Wil/kan/moet/gaat* elke VU-onderzoeker
publiceren in Open Access?
*Doorhalen wat niet van toepassing is
bij de

INHOUD
2 Open Access bij de VU: College van Decanen 20 november 2014 Universiteitsbibliotheek
1. De actualiteit – Open Access in het nieuws
2. Waar hebben we het over?
3. Stand van zaken OA bij de VU
4. Vragen, zorgen, weerstanden
5. Hoe verder met OA bij de VU?

Vrije Universiteit Amsterdam3 Open Access bij de VU: College van Decanen 20 november 2014 Universiteitsbibliotheek
INHOUD

15 NOVEMBER 2013
Staatssecretaris Sander Dekker pleit in een brief aan
de Kamer voor de gouden route naar open access
“Het principe van Open Access omvat
het gratis wereldwijd beschikbaar
stellen van wetenschappelijke
publicaties, tijdschriften en boeken.
Mijn uitgangspunt is dat resultaten van
publiek en publiek/privaat gefinancierd
onderzoek altijd vrij beschikbaar
moeten zijn… Mijn voorkeur gaat uit
naar de Golden road.”

15 JULI 2014
Brief van VSNU-voorzitter Karl Dittrich aan alle leden van
de academische gemeenschap met pleidooi voor OA
“Geachte leden van de Nederlandse
academische gemeenschap,
… Open access is de beweging die beoogt
de uitkomsten van wetenschappelijk
onderzoek … vrij digitaal beschikbaar te
maken … De Nederlandse universiteiten
zijn een groot voorstander van deze
ontwikkeling …. Wij hopen op uw steun te
mogen rekenen”

20-26 OKTOBER 2014
Open Access week 2014: The new beginning?

4 NOVEMBER 2014
Volkskrant: “onderhandelingen met Elsevier over big
deals vastgelopen”
Inmiddels is duidelijk dat contractbeëindiging per 1 januari 2015 niet
mogelijk is, omdat opzegging dan vóór 1 september had moeten plaats
vinden! Voordeel: … ruimte voor verdere onderhandelingen.

20 NOVEMBER 2014 ….. BREAKING NEWS ……

INHOUD

TERUGBLIK: HET GAAT VOORAL OM GELD
Jaren ’90 / 20e eeuw: Serials crisis = voortdurende
stijging van prijzen voor (papieren)
tijdschriftabonnementen
Opkomst e-Journals: goedkopere productie en
distributie, maar niet doorberekend in prijzen
Big deals: pogingen om grip te krijgen op de door
uitgevers gevraagde prijzen: méér tijdschriften voor
hetzelfde geld; prijzen berekend op basis van
uitgaven in het verleden aan papieren tijdschriften

OPEN ACCESS – HET GAAT VOORAL OM GELD

… MAAR NIET ALLEEN OM GELD
Uit principe: onderzoeksresultaten verkregen met publieke
middelen behoren zo veel mogelijk openbaar toegankelijk te
zijn. Dit geldt zowel voor wetenschappelijke publicaties
(tijdschriftartikelen, boeken) als voor onderzoeksdata
Ter bevordering van de wetenschap zelf, door het delen van
inzichten en de beschikbaarheid van data voor hergebruik, en
ten behoeve van controleerbaarheid van
onderzoeksresultaten
Ten behoeve van de toegankelijkheid overal, altijd voor
iedereen tot de resultaten van wetenschappelijk onderzoek
Voor een maximale zichtbaarheid van wetenschappers

KORTOM …

GOUDEN ROUTE  GROENE ROUTE
Gouden route: artikelen worden direct door de uitgever in
Open Access gepubliceerd, in volledig OA Journals of in
hybride tijdschriften die zowel artikelen bevatten die vrij
toegankelijk zijn als artikelen die alleen voor abonnees
toegankelijk zijn – de auteur, diens werk- of subsidiegever
betaalt Author Processing Charge (APC).
Groene route: artikelen worden na peer review maar vóór
definitieve opmaak door of namens de auteur zelf
gearchiveerd in een open repository (van de eigen instelling ,
zoals VUDare, of anderszins, bijv. thematisch); vaak geldt een
embargoperiode van 3 tot 24 mnd – self archiving is ‘gratis’

FIFTY SHADES OF OPEN ACCESS – JEROEN BOSMAN (UU)
APC’s: onderzoeker,
werk- en/of
subsidiegever betaalt
Collectiebudget:
Big deals e.a.
gelicentieerde
tijdschriften
J. of Machine
Learning
‘Double dipping’

WIE BETAALT OPEN ACCESS
De kosten worden hoger bij instellingen die
veel onderzoek produceren, ten gunste van de
“consumenten” van onderzoek
En:
De winsten van grote uitgevers blijven tot op
heden onaangetast (30 à 40% van de omzet)

APC-TARIEVEN GROTE UITGEVERS – JEROEN BOSMAN (UU)
Geschatte gemiddelde hoogte APC’s: € 1.500

ANDERE MODELLEN
“... PeerJ operates a 'Lifetime
publishing plan' model…, which
gives them lifetime rights to
publish with us (for free).
The 3 plans are: Basic (which allows for
publishing 1x per year, for life); Enhanced (which
allows for publishing 2x per year, for life); and
Unlimited (… an unlimited number of articles per
year, for life)…
PeerJ

INHOUD

DE VU WIL WEL: IP 2010-2015

DE VU WIL NOG STEEDS: IP 2015-2020
Verder is de VU overtuigd voorstander van het
maximaal toegankelijk maken van
onderzoeksoutput door te publiceren in open
access, zeker wanneer het gaat om onderzoek
dat uit publieke middelen is gefinancierd.
= groene route

ABONNEMENTSPRIJZEN + APC-KOSTEN
De VU betaalt aan uitgevers:
1. Abonnementsprijzen (blijven stijgen)
2. APC’s: steeds meer artikelen in OA, steeds hogere
APC-kosten
2013: VU en VUmc publiceren ruim 5.500 peer-reviewed
artikelen. ALLES in OA publiceren zou – bij een
gemiddelde APC-prijs van € 1.500 – M€ 8,25 kosten …
het dubbele van het totale collectiebudget!
(en géén toegang tot alles van buiten Nederland …)

INHOUD

HET DILEMMA VAN BIANCA BEERSMA (VU)

VERANDERING OP TIL?
Verschuiving van aandacht van kwantiteit naar
kwaliteit
Grotere exposure, meer citaties, hogere impact
Toenemend belang van social media, altmetrics

NIEUW STANDAARD EVALUATIE PROTOCOL (SEP)
“Het doel is om meer
op kwaliteit dan op
kwantiteit te
beoordelen”
“… wordt in de
rankings óók gemeten
hoe vaak je geciteerd
wordt”
“...voor de
wetenschapper is het
afschaffen van de ca-
tegorie productiviteit
het belangrijkste…”

HET BELANGRIJKSTE: GELD
Collectiebudgetten van universiteiten staan al onder
maximale druk
Universiteiten willen en kunnen niet daarbovenop
óók nog voor APC’s betalen, maar onderzoekers
verwachten wel ondersteuning voor OA
Onderhandelingen met grote uitgevers nu voor het
eerst gevoerd door VSNU, i.p.v. door UB-directeuren
Géén opt-out: géén deal, géén online toegang tot
nieuwe artikelen in e-Journals grote uitgevers (maar
wel omwegen om toch toegang te krijgen)
Uitgevers MOETEN verdienmodel aanpassen
…..wereldwijd

INHOUD

UB: OPEN ACCESS INFORMATIEPUNT
Openaccess.ub@vu.nl - informatiespecialisten UB adviseren over:
Passende OA-publicatiemogelijkheden, compliancy met subsidiegevers;
informatie over auteursrechtenbeleid uitgevers, embargo-eisen
Verkrijgen van toegang tot artikelen waarvoor de VU niet over een
licentie beschikt
Subsidie voor OA-publiceren (pilot met vouchers voor APC’s bij
verschillende uitgevers)
Advies over overdragen / veiligstellen auteursrechten, hulp bij afsluiten
Creative Commons licenties
Oprichten eigen OA-tijdschrift, congresbundel etc.
Opstellen (open) datamanagementplan voor subsidieaanvraag
Frequently Asked Questions m.b.t. OA en gerelateerde onderwerpen

PROJECT NIEUW A’DAMS CRIS MET VUMC, UVA, AMC EN HVA
Noodzakelijk voor compliance, óók van cruciaal
belang voor Groene route:
Nieuw Current Research Information System (CRIS) ter
vervanging van Metis (Pure? Converis?)
Integratie met repository in één systeem, gehost in the cloud
Voordelen voor onderzoekers o.a.: metadata automatisch
uploaden uit databases uitgevers (WOS, Scopus etc.): met 1
klik, foutloos, altijd up-to-date, geavanceerde profielpagina’s
met direct toegang tot full text en veel extra’s

WAT KUNT U DOEN … DECAAN, ONDERZOEKER?
Vraag advies over OA-publicatiemogelijkheden voor uw vakgebied:
openaccess.ub@vu.nl
Kies zo mogelijk voor een volledig OA-tijdschrift
Geen goud, dan groen: archiveer de final author-versie in VUDare
Neem budget voor OA mee in uw subsidieaanvraag
Redactieleden van niet-OA-tijdschriften: probeer de discussie aan te
gaan en beleid om te buigen
Geef bij review werkzaamheden voorrang
aan verzoeken van OA-tijdschriften
Stimuleer uw collega’s, promovendi en
studenten en informeer hen over
OA-mogelijkheden
Start (met hulp UB) een eigen OA-tijdschrift
voor uw vakgebied
“Wat kunt
U doen?”

GAME CHANGER?
Wat als u gratis kon publiceren op een
gerenommeerd OA-platform, bijv. Plos One,
met peer review en alles erop en er aan?
Wat als uw werkgever u, en al uw collega’s aan
de VU, of zelfs in Nederland, verplichtte
uitsluitend in open access te publiceren?
De VU wil verder kijken, wetenschap voor een
betere wereld … open is een kernwaarde!

MEER WETEN? VRAGEN?
Algemeen: www.openaccess.nl
VU informatiepunt OA: openacces.ub@vu.nl
VU-onderzoekers publiceren in
j.s.calff@vu.nl
mmv het OA-team: Arjan de Rooy,
Arjan Schalken, Reinout Dam, Elise Dijkstra,
José Sterk

Open access inleiding voor decanen VU 20 november 2014 versie 27-11 openbaar

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Open access inleiding voor decanen VU 20 november 2014 versie 27-11 openbaar

Similar to Open access inleiding voor decanen VU 20 november 2014 versie 27-11 openbaar (9)

Open access inleiding voor decanen VU 20 november 2014 versie 27-11 openbaar