Στην διατριβή που ακολουθεί και εκπονήθηκε στα πλαίσια της φοίτησής του Επιπυραγού (14294) Αντωνίου Αζά του Στεφάνου στη Σχολή Επιμόρφωσης και Μετεκπαίδευσης της 23ης Εκπαιδευτικής Σειράς εξετάζουμε το συμβάν που έλαβε χώρα στα Καμμένα Βούρλα στις 30-4-1999, με εμπλοκή βυτιοφόρου υγραερίου σε τροχαίο ατύχημα με φωτιά και την έκρηξη (BLEVE) που ακολούθησε με πολλά θύματα. Σκοπός είναι να εξετάσουμε τις ενέργειες που έγιναν από παράγοντες του Π.Σ. αλλά και άλλων φορέων της Πολιτείας και τις ενέργειες και τις κατευθύνσεις που θα πρέπει να ακολουθηθούν τόσο από τον εκάστοτε επικεφαλής της πυροσβεστικής εξόδου όσο και από τους ανωτέρους του για την αντιμετώπιση παρόμοιων περιστάσεων λαμβάνοντας υπ’ όψη τα διδάγματα από αυτό, αλλά και από παρόμοια συμβάντα και πειράματα που έγιναν. Στο 1ο Κεφάλαιο γίνεται αναφορά για το ποια είναι τα επικίνδυνα υλικά και φορτία που τα συναντάμε και ποια είναι η δομή τους. Στο 2ο Κεφάλαιο γίνεται αναφορά στον τρόπο μεταφορών των επικίνδυνων υλικών και στο νομοθετικό πλαίσιο που διέπει αυτές τις μεταφορές. Στο 3ο Κεφάλαιο εξετάζεται ο τρόπος αναγνώρισης- επισήμανσης των επικίνδυνων υλικών κατά τη συμφωνία ADR και κατά τον NFPA. Στο 4ο Κεφάλαιο παρατίθενται οι επιπτώσεις ενός ατυχήματος κατά τη μεταφορά επικίνδυνων υλικών (διαρροή ή ανάφλεξή/έκρηξή τους). Στο 5ο Κεφάλαιο αναλύονται οι επιπτώσεις και η διαχείριση που μπορεί να εφαρμοστεί, σε περιστατικά όπου είναι πιθανό να εμφανιστεί το φαινόμενο BLEVE. Στο 6ο Κεφάλαιο αναλύεται η αλληλουχία των εξελίξεων και οι συνέπειες από την εμφάνιση του φαινομένου BLEVE, στο συμβάν που έλαβε χώρα στα Καμμένα Βούρλα, στις 30-4-1999. Στο 7ο Κεφάλαιο διατυπώνονται προτάσεις για την ορθή αντιμετώπιση παρόμοιων περιστατικών από το Π.Σ., αλλά και από άλλες Δημόσιες Υπηρεσίες. Τέλος, έχοντας τη δυνατότητα να σχηματίσουμε μια ουσιαστικότερη άποψη επί του θέματος, θα μπορέσουμε να εξάγουμε συμπεράσματα προκειμένου να βελτιώσουμε την στρατηγική αντιμετώπισης – διαχείρισης ενός τέτοιου συμβάντος, καθώς και στην υποβολή προτάσεων για τη λειτουργία του Πυροσβεστικού Σώματος σε ανάλογα συμβάντα. Η διατριβή ολοκληρώνεται με την σύνοψη, τα παραρτήματα και τη βιβλιογραφία.

1. ΑΡΧΗΓΕΙΟ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ
ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ & ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ Π.Σ.
Κηφισιά 05/05/2017
«O ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ Π.Σ. ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ
(ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ: BLEVE ΣΤΑ ΚΑΜΜΕΝΑ ΒΟΥΡΛΑ ΣΤΙΣ 30-4-1999)»
Επιβλέπων καθηγητής: Μπαλάφας Αθανάσιος
Του Επιπυραγού (14294) Αντωνίου Αζά του Στεφάνου
Εκπαιδευτική σειρά: 23η
2017

2. ΑΡΧΗΓΕΙΟ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ
ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ & ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ Π.Σ.
Κηφισιά 05/05/2017
«O ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ Π.Σ. ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ
(ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ: BLEVE ΣΤΑ ΚΑΜΜΕΝΑ ΒΟΥΡΛΑ ΣΤΙΣ 30-4-1999)»
Επιβλέπων καθηγητής: Μπαλάφας Αθανάσιος
Του Επιπυραγού (14294) Αντωνίου Αζά του Στεφάνου
Εκπαιδευτική σειρά: 23η
2017

4. 1
Αφιερωμένο στους Πυροσβέστες που έδωσαν τη ζωή τους για να προσφέρουν
στην κοινωνία.
Ευχαριστίες στο φίλο μου τον Χρήστο Σταμέλο, υιό του αείμνηστου Πυρονόμου
Σωτήριου Σταμέλου που σκοτώθηκε στο συμβάν των Καμμένων Βούρλων στις 30-4-1999,
για την αμέριστη βοήθειά του στην εκπόνηση της παρούσας μελέτης, που σκοπό έχει να
καταγραφούν οι πραγματικές συνθήκες του συμβάντος και αυτό να αποτελέσει εφαλτήριο
για να μην ξανασυμβεί ανάλογο δυστύχημα στο Π.Σ.

5. 2
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ ………………………………….……………………............……………….. σελ. 5
ABSTRACT…………………………………………………………………...........………..σελ. 6
ΕΙΣΑΓΩΓΗ …………………………………………………………………...……...............σελ. 7
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο
1. ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΦΟΡΤΙΑ……………….. ……………..……………………....................σελ. 8
1.1 ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ……………..………….….....…...............σελ. 8
1.2 ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΜΟΡΦΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΥΛΙΚΩΝ..………..……….….……................σελ. 10
1.3 ΠΟΥ ΣΥΝΑΝΤΩΝΤΑΙ ...................................................................….............…....σελ. 10
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο
2. ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΥΛΙΚΩΝ..…………………………...………..............σελ. 11
2.1 ΓΕΝΙΚΑ ...........................................……………………………....….…............…..σελ. 11
2.2 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΥΛΙΚΩΝ.…………………...............σελ. 12
2.2.1 ΣΥΜΦΩΝΙΑ ADR………………………………………………………..............…..σελ. 13
2.2.2 NFPA 704………………………………………………………………...........……..σελ. 14
2.3 ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΥΛΙΚΩΝ.............................σελ. 14
2.4 ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ.........................σελ. 16
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3Ο
3. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ-ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ-ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΥΛΙΚΩΝ .............. σελ. 17
3.1 ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ .........…………………………...........…σελ. 17
3.2 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ..….…………............……σελ. 18
3.3 ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ – ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ ....………….............σελ. 19
3.3.1 ΚΑΤΑ ADR …....................……..……………………….……...…………..............σελ. 19
3.3.2 KATA NFPA 704….……….……..……………………………...…………..............σελ. 20
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4Ο
4. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ...σελ. 23
4.1 ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ..............................................................σελ. 23
4.2 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ..............................................................................σελ. 25
4.2.1 ΔΙΑΡΡΟΗ ΤΟΞΙΚΩΝ Ή ΕΥΦΛΕΚΤΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ...............................................σελ. 25
4.2.1.1 ΔΙΑΡΡΟΗ ΤΟΞΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ………..…………………………………………..σελ. 25
4.2.1.2 ΔΙΑΡΡΟΗ ΕΥΦΛΕΚΤΩΝ ΑΕΡΙΩΝ……………………………………………….σελ. 25
4.2.2 ΠΥΡΚΑΓΙΑ ........................................................................................................σελ. 26
4.2.2.1 ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΚΑΥΣΗΣ ΝΕΦΟΥΣ ΑΕΡΙΩΝ ........................................................σελ. 27
4.2.2.2 ΠΥΡΙΝΗ ΣΦΑΙΡΑ........................................................................................... σελ. 28
4.2.2.3 ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΛΙΜΝΗΣ .......................................................................................σελ. 28

6. 3
4.2.2.4 ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΠΥΡΣΟΥ ......................................................................................σελ. 29
4.2.2.5 ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΡΙΕΚΤΗ ΣΕ ΠΥΡΚΑΓΙΑ-BLEVE................................................σελ. 29
4.2.3 ΕΚΡΗΞΗ ...........................................................................................................σελ. 30
4.2.3.1 ΓΕΝΙΚΑ ......................................................................................................... σελ. 30
4.2.3.2 ΕΚΡΗΞΗ ΧΗΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ...................................................................σελ. 31
4.2.3.3 ΕΚΡΗΞΗ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ..............................................................σελ. 31
4.2.3.4 ΕΚΡΗΞΗ ΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ...............................................................σελ. 31
4.2.4 ΝΕΦΟΣ ΑΕΡΙΩΝ ..............................................................................................σελ. 32
4.2.5 ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ (DOMINO) ………...........….……….…..σελ. 33
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5Ο
5. BLEVE: ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ – ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΥΜΒΑΝΤΟΣ........................................σελ. 34
5.1 ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ BLEVE ΣΕ ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΥΓΡΑΕΡΙΟΥ...............................σελ. 34
5.2 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ-ΤΑΚΤΙΚΗ ΣΕ ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΔΕΞΑΜΕΝΗΣ ΥΓΡΑΕΡΙΟΥ….................σελ. 38
5.3 ΣΕΝΑΡΙΟ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ ΣΕ ΒΥΤΙΟΦΟΡΟ ΥΓΡΑΕΡΙΟΥ: ΤΡΟΠΟΙ
ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ..............................................................................................................σελ. 42
5.3.1 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΗΣ ΔΕΞΑΜΕΝΗΣ ΤΟΥ
ΒΥΤΙΟΦΟΡΟΥ……………………................................................................................σελ. 42
5.3.2 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΑΚΤΙΚΗΣ..............................................................σελ. 43
5.3.3 ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΒΕΣΗΣ….......................................................σελ. 43
5.4 ΣΕΝΑΡΙΟ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ ΣΕ ΒΥΤΙΟΦΟΡΟ ΥΓΡΑΕΡΙΟΥ: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΜΗ
ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ………………………………………………………………………………..σελ. 45
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6Ο
6. ΤΟ ΣΥΜΒΑΝ ΣΤΑ ΚΑΜΜΕΝΑ ΒΟΥΡΛΑ ΤΗΣ 30-4-1999……………………………σελ. 46
6.1 ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΑΝΤΟΣ……………………………………………………..σελ. 46
6.2 ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ BLEVE-ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ..............................................σελ. 48
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7Ο
7. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΟΡΘΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΡΟΜΟΙΟΥ ΣΥΜΒΑΝΤΟΣ (ΠΥΡΚΑΓΙΑ
ΣΕ ΔΕΞΑΜΕΝΗ ΥΓΡΑΕΡΙΟΥ) ΑΠΟ ΤΟ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟ ΣΩΜΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΑΛΛΕΣ
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ………………………………………………………..…...........………..…...σελ. 51
ΣΥΝΟΨΗ……………………………………..................................................................σελ. 52
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ .............................................................................................................σελ. 53
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ..........................................................................................................σελ. 54

7. 4
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ
Εικόνα 1: Πινακίδα αναγνώρισης κινδύνου φορτίου…………………………………….σελ. 19
Εικόνα 2: Σήμανση επικίνδυνων υλικών κατά N.F.P.A………………………………….σελ. 20
Εικόνα 3: Έκρηξη δεξαμενής υγραερίου, εμφάνιση φαινομένου BLEVE………….....σελ. 37
Εικόνα 4: Σχηματισμός και άνοδος πύρινης σφαίρας (fireball)………………………..σελ. 37
Εικόνα 5: Διάρρηξη υπόγειου σωλήνα προπανίου από σκαπτικό μηχάνημα………..σελ. 40
Εικόνα 6: Η στιγμή της άφιξης του πρώτου οχήματος της Π.Υ. Λαμίας με τους τρεις
πυροσβέστες, στο συμβάν των Καμμένων Βούρλων στις 30-4-1999………………...σελ. 47
Εικόνα 7: Τα αποτελέσματα της έκρηξης της 30-4-1999 στα Καμμένα Βούρλα..........σελ. 49
Εικόνα 8: Απομεινάρια του πυροσβεστικού οχήματος………………………………….σελ. 50
Εικόνα 9: Τα απομεινάρια του βυτιοφόρου και του βαν…………………………….......σελ. 50
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ
Πίνακας 1: Σημαντικά ατυχήματα τα τελευταία 60 χρόνια και οι συνέπειές τους…….σελ. 16
Πίνακας 2: Κατάταξη επικίνδυνων υλικών κατά ADR…………………………………...σελ. 18
Πίνακας 3: Κατανομή τύπων ατυχημάτων……………………………………………….σελ. 24
Πίνακας 4: Μεγέθη πύρινης σφαίρας-fireball, διάρκεια εμφάνισής τους και αποστάσεις
ασφαλείας πυροσβεστών και εκκένωσης πολιτών σε συνάρτηση με την εκάστοτε
χωρητικότητα δεξαμενής προπανίου που εμπλέκεται σε φωτιά……………………….σελ. 36
Πίνακας 5: Ελάχιστος χρόνος αστοχίας δεξαμενής υγραερίου (προσβαλλόμενης από
σφοδρή φλόγα πυρσού) και απαιτούμενη παροχή νερού ψύξης για διάφορα μεγέθη
δεξαμενών υγραερίου………………………………………………………………………σελ. 38
Πίνακας 6: Ενέργειες ανάλογα με την επιλεγείσα στρατηγική………………………….σελ..39
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
Διάγραμμα 1: Αποστάσεις σε μέτρα και κατευθύνσεις των θραυσμάτων που εκτοξεύτηκαν
από δεξαμενές 325-400 λίτρων που εμφάνισαν BLEVE……………………………….σελ. 35

8. 5
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Στην διατριβή που ακολουθεί και εκπονήθηκε στα πλαίσια της φοίτησής μου στη
Σχολή Επιμόρφωσης και Μετεκπαίδευσης της 23ης
Εκπαιδευτικής Σειράς εξετάζουμε το
συμβάν που έλαβε χώρα στα Καμμένα Βούρλα στις 30-4-1999, με εμπλοκή βυτιοφόρου
υγραερίου σε τροχαίο ατύχημα με φωτιά και την έκρηξη (BLEVE) που ακολούθησε με
πολλά θύματα.
Σκοπός είναι να εξετάσουμε τις ενέργειες που έγιναν από παράγοντες του Π.Σ.
αλλά και άλλων φορέων της Πολιτείας και τις ενέργειες και τις κατευθύνσεις που θα πρέπει
να ακολουθηθούν τόσο από τον εκάστοτε επικεφαλής της πυροσβεστικής εξόδου όσο και
από τους ανωτέρους του για την αντιμετώπιση παρόμοιων περιστάσεων λαμβάνοντας υπ’
όψη τα διδάγματα από αυτό, αλλά και από παρόμοια συμβάντα και πειράματα που έγιναν.
Στο 1ο
Κεφάλαιο γίνεται αναφορά για το ποια είναι τα επικίνδυνα υλικά και φορτία
που τα συναντάμε και ποια είναι η δομή τους.
Στο 2ο
Κεφάλαιο γίνεται αναφορά στον τρόπο μεταφορών των επικίνδυνων υλικών
και στο νομοθετικό πλαίσιο που διέπει αυτές τις μεταφορές.
Στο 3ο
Κεφάλαιο εξετάζεται ο τρόπος αναγνώρισης- επισήμανσης των επικίνδυνων
υλικών κατά τη συμφωνία ADR και κατά τον NFPA.
Στο 4ο
Κεφάλαιο παρατίθενται οι επιπτώσεις ενός ατυχήματος κατά τη μεταφορά
επικίνδυνων υλικών (διαρροή ή ανάφλεξή/έκρηξή τους).
Στο 5ο
Κεφάλαιο αναλύονται οι επιπτώσεις και η διαχείριση που μπορεί να
εφαρμοστεί, σε περιστατικά όπου είναι πιθανό να εμφανιστεί το φαινόμενο BLEVE.
Στο 6ο
Κεφάλαιο αναλύεται η αλληλουχία των εξελίξεων και οι συνέπειες από την
εμφάνιση του φαινομένου BLEVE, στο συμβάν που έλαβε χώρα στα Καμμένα Βούρλα,
στις 30-4-1999.
Στο 7ο
Κεφάλαιο διατυπώνονται προτάσεις για την ορθή αντιμετώπιση παρόμοιων
περιστατικών από το Π.Σ., αλλά και από άλλες Δημόσιες Υπηρεσίες.
Τέλος, έχοντας τη δυνατότητα να σχηματίσουμε μια ουσιαστικότερη άποψη επί του
θέματος, θα μπορέσουμε να εξάγουμε συμπεράσματα προκειμένου να βελτιώσουμε την
στρατηγική αντιμετώπισης – διαχείρισης ενός τέτοιου συμβάντος, καθώς και στην
υποβολή προτάσεων για τη λειτουργία του Πυροσβεστικού Σώματος σε ανάλογα
συμβάντα. Η διατριβή ολοκληρώνεται με την σύνοψη, τα παραρτήματα και τη
βιβλιογραφία.

9. 6
ABSTRACT
In the following dissertation, which elaborated during my studies at the 23rd
Further Education School, we are examining the incident that took place in Kammena
Vourla on 30-4-1999, involving a gas tanker in a traffic accident with fire and explosion
(BLEVE) that followed with many victims.
The purpose is to look at the actions taken by agents of the Fire Corps, but also
other state actors and the actions and directions that should be followed both by the
officer in charge of the first attendance and by his superiors to deal with such
circumstances, taking into account the lessons learned from it, as well as similar events
and experiments that have been made.
In Chapter 1 there is a reference to what dangerous materials and loads we
encounter and what their structure is.
Chapter 2 refers to the mode of transport of hazardous materials and the
legislative framework governing such transports.
Chapter 3 examines the way in which hazardous materials are identified and
labeled under the ADR and NFPA.
Chapter 4 lists the impact of an accident on the transport of hazardous materials
(leakage or ignition / explosion).
In Chapter 5 we analyze the implications and management that can be applied in
cases where the BLEVE phenomenon is likely to occur.
Chapter 6 analyzes the sequence of developments and the consequences of the
BLEVE phenomenon at the event that took place in Kamena Vourla on 30-4-1999.
Chapter 7 presents proposals for the correct management of such incidents by the
Incident Commander, but also by other Public Services. Finally, having the opportunity to
form a more meaningful view on the issue, we will be able to draw conclusions in order to
improve the strategy for dealing with such an event, as well as to make proposals for the
operation of the Hellenic Fire Corps in such incidents. The thesis is completed with the
synopsis, the annexes and bibliography.

10. 7
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ένας κλάδος που ανθίζει στην παγκόσμια βιομηχανία είναι αυτός των χημικών.
Δηλαδή οι βιομηχανίες που είτε παράγουν είτε επεξεργάζονται διάφορα υλικά με σκοπό να
παράγουν προϊόντα που χρησιμοποιούνται στην καθημερινότητά μας. Μεταξύ αυτών των
προϊόντων υπάρχει και μεγάλος αριθμός χημικών ενώσεων ή πρώτων υλών τα οποία είναι
επικίνδυνα για τη ζωή μας, την οικονομία μας, τον πολιτισμό μας και το περιβάλλον. Ο
αριθμός των επικίνδυνων αυτών υλικών υπολογίζεται σε πάνω από 50.000, ο οποίος
όμως αριθμός συνεχώς αυξάνεται. Βέβαια όλα αυτά τα υλικά μπορούν να θεωρηθούν και
είναι ασφαλή μέχρι την ύπαρξη κάποιου λάθους. Το λάθος αυτό μπορεί να είναι λάθος
χρήση των υλικών, η παρουσία τους σε μη ασφαλές περιβάλλον πχ. φωτιά, η
απελευθέρωσή τους στο περιβάλλον όταν αυτά παράγουν επικίνδυνους για την υγεία
ατμούς κλπ.
Δυστυχώς υπάρχουν πολλά παραδείγματα που μας αποδεικνύουν ότι το λάθος δεν
είναι κάτι τόσο σπάνιο, οπότε θα πρέπει συνεχώς να έχουμε την προσοχή μας τεταμένη.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα στο εξωτερικό είναι το ατύχημα στο Τσερνομπίλ στη Ρωσία,
στο Μποπάλ της Ινδίας, του EXXON VALDEZ στην Αλάσκα, στη Φουκοσίμα στην
Ιαπωνία, στη ναυτική βάση “Ευάγγελος Φλωράκης” στην Κύπρο. Επίσης όμως είχαμε
αυτού του είδους ατυχήματα και στην Ελλάδα, όπως της JET OIL στη Θεσσαλονίκη, στο
διυλιστήριο της Πετρόλα στην Ελευσίνα, το συμβάν που εξετάζει η παρούσα μελέτη στα
Καμμένα Βούρλα, αλλά και στις εγκαταστάσεις της ΧΥΜΑ Α.Ε. στο Λαύριο. Βέβαια εκτός
των ανωτέρω υπάρχουν περισσότερα ατυχήματα ανά τον κόσμο τα οποία είναι ανάλογης
σοβαρότητας με τα προαναφερθέντα. Υπάρχουν όμως πολλά περισσότερα τα οποία δεν
πήραν αυτήν την έκταση και δεν είχαν τόσο καταστροφικές συνέπειες.
Γενικώς η αντιμετώπιση ενός συμβάντος στο οποίο εμπλέκονται επικίνδυνα υλικά
έχει πολλούς τρόπους με τους οποίους μπορούμε να ενεργήσουμε προκειμένου να το
περιορίσουμε και να το εξαλείψουμε. Αλλά υπάρχουν και ενέργειες οι οποίες θα
προκαλέσουν άσχημη τροπή για την εξέλιξη του συμβάντος.
Με τη διατριβή αυτή, θα προσπαθήσουμε να καταδείξουμε τις κατηγορίες των
επικίνδυνων υλικών και να αναλύσουμε θεωρητικά τους κινδύνους που μπορούν να
προέλθουν από ατύχημα που περιλαμβάνει επικίνδυνα υλικά.
Σκοπός μας είναι να παρουσιαστούν οι κίνδυνοι από πυρκαγιά σε δεξαμενή
υγραερίου και να δώσουμε τις κατευθύνσεις προκειμένου να αναδειχθούν οι ενέργειες που
θα πρέπει να αποφευχθούν και αυτές που πρέπει να ακολουθηθούν από το προσωπικό
της Υπηρεσίας μας. Επίσης, γίνεται η παρουσίαση ενός σεναρίου πυρκαγιάς παρόμοιου
με το υπό εξέταση συμβάν καθώς και οι ενδεδειγμένες για το συμβάν αυτό ενέργειες των

11. 8
πυροσβεστών. Ακόμη, θα προσπαθήσουμε να εξάγουμε συμπεράσματα σχετικά με την
βελτίωση της στρατηγικής αντιμετώπισης – διαχείρισης ενός τέτοιου συμβάντος, καθώς
και στην υποβολή προτάσεων για την προετοιμασία και τη λειτουργία της υπηρεσίας σε
ανάλογα συμβάντα.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο
1. ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΦΟΡΤΙΑ
1.1 ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ EΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΥΛΙΚΩΝ - ΦΟΡΤΙΩΝ
Μία επικίνδυνη ουσία εγκυμονεί κίνδυνο για εκείνον που τη χρησιμοποιεί, τη
χειρίζεται, ή τη μεταφέρει και συνεπώς είναι απαραίτητο να λαμβάνονται τα κατάλληλα
μέτρα για να προστατεύονται οι ανωτέρω, οι τρίτοι και το περιβάλλον. Μία ουσία ή ένα
είδος που παρουσιάζει ένα συγκεκριμένο κίνδυνο θα πρέπει να χρησιμοποιείται και να
μεταφέρεται λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα χαρακτηριστικά αυτού του κινδύνου.
Πρακτικά, μία ουσία θεωρείται επικίνδυνη όταν:
 μπορεί να προκαλέσει βλάβες στους ανθρώπους που τη χειρίζονται,
 μπορεί να προκαλέσει βλάβες σε τρίτους και σε ιδιοκτησίες τους,
 μπορεί να προκαλέσει βλάβες στο περιβάλλον (ατμόσφαιρα, έδαφος, νερό, φυτά,
ζώα, τροφική αλυσίδα),
 μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια της μεταφοράς,
 μπορεί να προκαλέσει βλάβες στο όχημα με το οποίο μεταφέρεται.
Μία επικίνδυνη ουσία μπορεί να παρουσιάζει περισσότερους από ένα είδος
κινδύνου και συνεπώς περισσότερους κινδύνους. Τα πλέον συνηθισμένα επικίνδυνα υλικά
που παράγονται, μεταφέρονται, αποθηκεύονται, υφίστανται επεξεργασία και
χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα με τις πινακίδες πορτοκαλί χρώματος (σύμφωνα με την
ADR) είναι τα εξής:
 Υγραέριο (LPG)
 Φυσικό αέριο (NG, CNG, LNG)
 Βενζίνη – καύσιμο ντήζελ (diesel)/ελαφρύ πετρέλαιο θέρμανσης
 Ακετυλένιο ή ασετυλίνη ή αιθίνιο (C2H2)
 Υδρογόνο (Η2)
 Οξυγόνο (Ο2)
 Αμμωνία (ΝΗ3)
 Χλώριο (Cl2)

12. 9
 Yδροχλώριο – Υδροχλωρικό οξύ (HCl)
 Θειικό οξύ (H2SO4)
 Υδροξείδιο του νατρίου (NaOH)
Πληροφορίες για τα υλικά, καθώς και για τους τρόπους αντιμετώπισης
περιστατικών στα οποία αυτά εμπλέκονται περιέχονται ενδεικτικά:
1. στο κεφάλαιο 2 «ΟΔΙΚΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ–
ΣΥΜΦΩΝΙΑ ADR/ΚΛΑΣΕΙΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ» του «Εγχειριδίου Αντιμετώπισης Ατυχημάτων με
Επικίνδυνα Υλικά» (ΑΠΣ, Αθήνα 2010),
2. στη βάση δεδομένων επικίνδυνων υλικών CAMEO Chemicals
(http://cameochemicals.noaa.gov/),
3. στις Κάρτες Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών ERICards/Εγκύκλιος Διαταγή
Α.Π.Σ. 114/2008 (www.ericards.net),
4. στην εφαρμογή CHAZMA GS 2008 (διαθέσιμη στον εσωτερικό διαδικτυακό τόπο
του ΠΣ www.fireservice.gr)
5. στον αμερικανικό οδηγό ERG 2016 (http://hazmat.dot.gov),
6. στα Δελτία Δεδομένων Ασφαλείας (MSDS) των υλικών.
Με την εξέλιξη της τεχνολογίας πλέον παντού γύρω μας συναντάμε υλικά τα οποία
είναι χημικές ουσίες. Παράλληλα πολλές από αυτές είναι επικίνδυνες για τον άνθρωπο
καθότι μπορούν να προκαλέσουν δυσμενείς ή καταστροφικές επιδράσεις στη ζωή ή στην
υγεία μας, στο περιβάλλον, στον πολιτισμό μας και στην περιουσία μας. Θα πρέπει να
γνωρίζουμε όμως ότι τα περισσότερα από τα επικίνδυνα υλικά είναι ασφαλή μέχρις ότου
απελευθερωθούν από τη συσκευασία ή την φύλαξή τους.
Επικίνδυνα εμπορεύματα ή φορτία θεωρούνται οι ύλες που μεταφέρονται σε
συσκευασμένη μορφή ή χύμα, έχουν ιδιότητες και χαρακτηριστικά που τα κάνουν
επικίνδυνα για τους ανθρώπους και προξενούν καταστροφές στο περιβάλλον, στις
εγκαταστάσεις και στα μεταφορικά μέσα, όταν εμπλέκονται σε ατύχημα.
Στα επικίνδυνα υλικά συμπεριλαμβάνονται
 τα εκρηκτικά (δυναμίτης),
 τα αέρια (που έχουν υγροποιηθεί ή διαλυθεί ή συμπιεστεί) όπως είναι το προπάνιο,
 τα εύφλεκτα υγρά (βενζίνη),
 τα εύφλεκτα στερεά (άνθρακας),
 τα οξειδωτικά (υπεροξείδια του οξυγόνου),
 τα τοξικά – δηλητήρια (αμμωνία),
 τα ραδιενεργά (πλουτώνιο) και

13. 10
 τα διαβρωτικά (νιτρικό οξύ).
1.2 ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΜΟΡΦΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΥΛΙΚΩΝ
Υπάρχουν πολλοί και διαφορετικοί κίνδυνοι από τα επικίνδυνα φορτία και μπορεί
να προκαλέσουν όπως αναφέραμε διάφορα προβλήματα ανάλογα με τη μορφή και τη
φύση τους.
Τα επικίνδυνα υλικά χωρίζονται σε τρεις ομάδες:
1η
ΥΓΡΑ. Στην ομάδα αυτή περιλαμβάνονται διάφορα υγρά υλικά, όπως:
α) ΕΥΦΛΕΚΤΑ ΥΓΡΑ (πχ η ακετόνη, το οινόπνευμα, η μεθανόλη).
β) ΔΗΛΗΤΗΡΙΩΔΗ / ΤΟΞΙΚΑ ΥΓΡΑ (πχ η ανιλίνη, τα φυτοφάρμακα). Μπορεί όμως να
έχουμε και απόβλητα, πχ τοξικά απόβλητα (ενώσεις μολύβδου κ.ά.).
γ) ΔΙΑΒΡΩΤΙΚΑ ΥΓΡΑ (πχ υδραζίνη, υδροχλωρικό οξύ, νιτρικό οξύ). Στις βιομηχανίες
συνηθίζεται πολλά τέτοια υγρά να λέγονται καυστικά (πχ θειικό οξύ, καυστική σόδα).
2η
ΣΤΕΡΕΑ. Στην ομάδα αυτή έχουμε διάφορα στερεά υλικά, όπως:
α) ΕΥΦΛΕΚΤΑ ΣΤΕΡΕΑ (πχ θείο, σκόνη / πούδρα μαγνησίου κ.α.).
β) ΥΛΕΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΤΗΝ ΤΑΣΗ ΝΑ ΚΑΙΓΟΝΤΑΙ ΜΟΝΕΣ ΤΟΥΣ (δηλαδή αυτανάφλεξη)
(πχ λευκός ή κίτρινος φωσφόρος).
γ) ΥΛΕΣ ΑΝΤΙΔΡΩΝΤΕΣ ΣΕ ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΤΟ ΝΕΡΟ (πχ κάλιο, νάτριο).
δ) ΔΗΛΗΤΗΡΙΩΔΗ (πχ φυτοφάρμακα).
3η
ΑΕΡΙΑ. Αυτή η ομάδα διακρίνεται από τα διάφορα αέρια υλικά, όπως:
α) ΕΥΦΛΕΚΤΑ & ΕΚΡΗΚΤΙΚΑ ΑΕΡΙΑ (πχ υδρογόνο, υγραέριο, φυσικό αέριο).
β) ΑΣΦΥΞΙΟΓΟΝΑ ΑΕΡΙΑ (πχ διοξείδιο του άνθρακα).
γ) ΤΟΞΙΚΑ / ΔΗΛΗΤΗΡΙΩΔΗ ΑΕΡΙΑ (πχ φωσγένιο, παρασιτοκτόνα, αμμωνία, μονοξείδιο
του άνθρακα).
Βέβαια πρέπει να γνωρίζουμε ότι πολλά υλικά έχουν περισσότερες από μία
επικίνδυνες ιδιότητες, πχ το κυάνιο είναι και τοξικό και εύφλεκτο.
1.3 ΠΟΥ ΣΥΝΑΝΤΩΝΤΑΙ
Οι επικίνδυνες ύλες όπως και όλες οι χημικές ουσίες συναντώνται σε μεγαλύτερο
βαθμό σε βιομηχανίες (πχ. πλαστικών), αλλά και σε πολλά άλλα μέρη, όπως σε
οποιαδήποτε πόλη, σε διάφορα κτίρια, σε σιδηροδρομικούς σταθμούς, σε λιμάνια, σε
αεροδρόμια, σε φορτηγά ή βυτία, σε πλοία, σε βαγόνια τρένων κλπ. Το δεδομένο στη
σημερινή εποχή είναι ότι η βιομηχανία των χημικών, οπότε και των επικίνδυνων υλικών
ακμάζει και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα εκατομμύρια τόνοι να παρασκευάζονται, να
αποθηκεύονται και να διακινούνται είτε στο εσωτερικό μιας χώρας είτε σε οποιαδήποτε

14. 11
περιοχή του πλανήτη. Αυτό δημιουργεί την πιθανότητα πρόκλησης ατυχήματος στο οποίο
εμπλέκεται κάποια από τις επικίνδυνες ύλες, με αποτέλεσμα την απαίτηση αντιμετώπισής
του από το προσωπικό της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, που καλύπτει την συγκεκριμένη
περιοχή.
Αναλυτικότερα οι χώροι που μπορεί να χρειαστεί να αντιμετωπίσουμε ένα τέτοιο
συμβάν είναι στο οποίο εμπλέκονται επικίνδυνα υλικά είναι:
α) Σε εργοστάσια χημικών, φαρμακευτικών, πετρελαιοειδών και σε βαριά βιομηχανία.
β) Κατά τις μεταφορές οδικώς, σιδηροδρομικώς, αεροπορικώς και δια θαλάσσης.
γ) Κατά την διάρκεια αποθήκευσης σε δεξαμενές, φιάλες υγροποιημένων αερίων,
πρατηρίων υγρών ή και αερίων καυσίμων.
δ) Κατά τη χρήση τους είτε σε εργοστασιακές μονάδες, είτε ως υλικά οικιακής χρήσης.
Γενικώς όπως παρατηρούμε υπάρχει ένας ευρύς τομέας στον οποίο μπορούμε να
συναντήσουμε επικίνδυνα υλικά, για αυτό και θα πρέπει όταν προχωρούμε σε επέμβαση
για αντιμετώπιση ενός οποιουδήποτε συμβάντος να έχουμε υπ’ όψιν ότι μπορεί να
συναντήσουμε επικίνδυνες καταστάσεις.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο
2. ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ
2.1 ΓΕΝΙΚΑ
Η ύπαρξη ενός επικίνδυνου υλικού και κατ’ επέκταση ενός επικίνδυνου φορτίου δε
σημαίνει αυτόματα και την ύπαρξη κινδύνου. Κίνδυνος στο μεγαλύτερο ποσοστό των
επικίνδυνων υλικών και φορτίων θα παρουσιαστεί μετά από ένα ατύχημα είτε αυτό είναι
μικρό είτε μεγάλο (ΒΑΜΕ δηλαδή Βιομηχανικό Ατύχημα Μεγάλης Έκτασης).
Στο έγγραφο της Γ.Γ. Πολιτικής Προστασίας (Ρόλοι και αρμοδιότητες των φορέων
– σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο – που εμπλέκονται στην αντιμετώπιση και τη
διαχείριση συνεπειών από συμβάντα/ατυχήματα κατά την οδική και σιδηροδρομική
μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων, 7 Μαρτίου 2016, Αριθμ. Πρωτ. 1773) αναφέρεται
ότι σύμφωνα με το Πρωτόκολλο “REACH” του Πολυτεχνείου Κρήτης σχετικά με εκπομπές
και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών
προϊόντων και όσον αφορά τις επιπτώσεις των ατυχημάτων, στα ατυχήματα με σοβαρές
επιπτώσεις, η οδική μεταφορά και η φορτοεκφόρτωση παρουσιάζουν πολύ υψηλή
συμμετοχή (> 85%), με τα προϊόντα που συμμετέχουν στα ατυχήματα αυτά να υπάγονται
στις εξής κλάσεις κινδύνου:
• 3 (εύφλεκτα υγρά) και 2 (εύφλεκτα και τοξικά αέρια) κατά > 80%,
• 8 (διαβρωτικά) κατά περίπου 10%, και

15. 12
• 5 (οξειδωτικά), 6 (τοξικά) και 9 (επικίνδυνα) κατά περίπου 4%.
Για επιμέρους προϊόντα, ένας δείκτης κινδύνου (για θανάτους και τραυματισμούς)
που εφαρμόστηκε σε ένα δείγμα περίπου 6000 ατυχημάτων με σοβαρές επιπτώσεις
(USDOT) για μία περίοδο πέντε ετών (2005-2009), έδειξε ότι:
 η βενζίνη και το Diesel συμμετέχουν κατά 85%, ενώ
 το LPG (υγραέριο) κατά 7 %
 το θειικό οξύ κατά 5%
 το χλώριο κατά 3%.
Τα οχήματα μεταφοράς επικίνδυνων εμπορευμάτων υπόκεινται στους
περιορισμούς της ΚΥΑ οικ.81526/11940/15 (ΦΕΚ 3017 Β’/31-12-2015) αναφορικά με την
κυκλοφορία φορτηγών αυτοκινήτων σε τμήματα των Εθνικών οδών όλης της Επικράτειας
κατά τις ημέρες και ώρες του έτους που αναμένονται μεγάλες κυκλοφοριακές αιχμές, με
στόχο την βελτίωση της οδικής κυκλοφορίας και ασφάλειας, την καλύτερη διαχείριση της
κυκλοφορίας, την μείωση των κυκλοφοριακών προβλημάτων, καθώς και την περιστολή
των τροχαίων ατυχημάτων. Πέραν των ανωτέρω περιορισμών, τα οχήματα μεταφοράς
επικίνδυνων εμπορευμάτων δεν υπόκεινται σε άλλου είδους περιορισμούς ως προς το
δρομολόγιο και το ωράριο κυκλοφορίας τους.
Σημειώνεται ότι μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων αποτελεί και η μεταφορά
επικίνδυνων αποβλήτων.
2.2 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ
Για να προληφθούν και να αντιμετωπισθούν οι κίνδυνοι που προκαλούνται από τη
μεταφορά των επικινδύνων εμπορευμάτων πρέπει να εφαρμόζονται αυστηρές
προδιαγραφές, οι οποίες προβλέπονται από διεθνείς κανονισμούς και συμφωνίες.
Οι επικίνδυνες καταστάσεις μπορεί να εκδηλωθούν αιφνιδιαστικά ή να προκύψουν
εξελικτικά μετά από κάποιο γεγονός. Μπορεί να συνοδεύονται με άμεσα ή όχι
καταστροφικά φαινόμενα. Αρχίζουν συνήθως με τη διαφυγή μίας εύφλεκτης ή τοξικής
ουσίας στο περιβάλλον, συγκυρία δε παραγόντων μπορεί να εξελιχθούν σε μεγάλα
ατυχήματα.
Η μορφή της εκδήλωσης και το μέγεθος των καταστροφικών φαινομένων που τα
συνοδεύουν εξαρτώνται από τα χαρακτηριστικά και την ποσότητα της ουσίας και από το
είδος και τη θέση του εξοπλισμού όπου θα παρουσιασθεί το επικίνδυνο περιστατικό.
Για να υπάρξει ασφάλεια κατά τη μεταφορά των επικίνδυνων φορτίων έχουν
νομοθετηθεί διάφορες διατάξεις και οδηγίες. Το πλέον βασικό νομοθέτημα στην

16. 13
Ευρωπαϊκή Ένωση σχετικά με την ασφάλεια των οδικών μεταφορών που αφορούν
επικίνδυνα φορτία είναι η Συμφωνία ADR που είναι το ακρωνύμιο των λέξεων στα γαλλικά
“Accord European relatif au transport international des merchandises Dangereuses par
Route” (Ευρωπαϊκή Συμφωνία για τη Διεθνή Οδική Μεταφορά Επικίνδυνων
Εμπορευμάτων). Η συμφωνία αποτελείται από τον κύριο κορμό στον οποίον
περιλαμβάνονται 17 άρθρα (Articles of the Agreement), από δύο Παραρτήματα (Annex “Α”
και “Β”) και επιπλέον Μέρη (Parts I, II, III) και Προσαρτήματα (Appendices Α1-8 και Β1-6).
2.2.1 ΣΥΜΦΩΝΙΑ ADR
Η συμφωνία αυτή η οποία συντάχθηκε από την “Οικονομική Επιτροπή για την
Ευρώπη” του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών υπογράφηκε αρχικώς το 1957 στη Γενεύη
και περιλαμβάνει την ταξινόμηση των εμπορευμάτων, τα φορτία τα οποία απαγορεύεται να
μεταφέρονται οδικώς καθώς και αυτά που επιτρέπεται, τους γενικούς και ειδικούς όρους
συσκευασίας για τα υλικά κάθε κλάσης, τις ετικέτες κινδύνου που τοποθετούνται επάνω
στα επικίνδυνα υλικά και στις συσκευασίες τους στο Παράρτημα “Α” αυτής.
Επίσης λαμβάνει υπ’ όψιν της την προστασία του περιβάλλοντος και την
προστασία των εργαζομένων, τις τεχνικές προδιαγραφές των οδικών οχημάτων που
μεταφέρουν επικίνδυνα εμπορεύματα και τον ειδικό εξοπλισμό τους, τα συνοδευτικά
έγγραφα μεταφοράς, τη σήμανση των οχημάτων και τις ετικέτες κινδύνου που
τοποθετούνται στα μεταφερόμενα υλικά, την εκπαίδευση των οδηγών των οχημάτων, τις
ειδικές προδιαγραφές των βυτιοφόρων οχημάτων, αλφαβητικό και αριθμητικό κατάλογο
των επικινδύνων υλικών με τους αριθμούς UN στο Παράρτημα “Β”.
Οι διατάξεις της συμφωνίας ανά τακτά διαστήματα υπόκεινται σε τροποποιήσεις και
επικαιροποιήσεις ανά τακτά χρονικά διαστήματα (το χρονικό διάστημα είναι συνήθως
διετία), καθώς παρακολουθεί συνεχώς την τεχνολογική εξέλιξη που αφορά τα οχήματα
μεταφοράς επικινδύνων υλικών - εμπορευμάτων, τη συσκευασία των υλών αυτών και
γενικότερα όλα τα θέματα που είναι σχετικά με τις μεταφορές της κατηγορίας αυτής. Τις
νέες εκδόσεις της ADR κάθε φορά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τις ενσωματώνει υπό μορφή
Οδηγίας και την οποία ακολουθούν τα κράτη μέλη της Ε.Ε. και εναρμονίζουν το εθνικό
τους δίκαιο. Η συμφωνία αυτή αποτελεί τη φάση των κανονισμών που αφορούν την οδική
μεταφορά επικινδύνων φορτίων μεταξύ των κρατών της ευρωπαϊκής ένωσης αλλά και
εντός αυτών (οδηγία 94/55/ΕΚ/21-11-1994 για την προσέγγιση των νομοθεσιών των
κρατών μελών σχετικά με τις οδικές μεταφορές επικίνδυνων εμπορευμάτων, όπως
τροποποιήθηκε με την οδηγία 2001/7/ΕΚ/29-01-2001, και για την εφαρμογή των νέων
παραρτημάτων Α και Β της Αναθεωρημένης ADR 2001).

17. 14
Η χώρα μας επικύρωσε την Συμφωνία ADR το έτος 1987, με το νόμο 1741/1987
(ΦΕΚ 225Α/87) και έκτοτε η Συμφωνία αυτή αποτελεί τη νομοθεσία της Ελλάδας, για τις
διεθνείς μεταφορές.
Με την απόφαση 71538/2968/97 (ΦΕΚ 821Β) του Υπουργού Μεταφορών και
Επικοινωνιών έγινε αποδεκτό το αναθεωρημένο κείμενο της Συμφωνίας ADR, της 1ης
Μαΐου 1995.
Το 1999 εκδόθηκε το 104/99 Προεδρικό Διάταγμα και σύμφωνα με αυτό υπήρξε
πλήρη εναρμόνιση με την αντίστοιχη Κοινοτική Οδηγία αναφορικά με τα θέματα διεθνούς
μεταφοράς επικινδύνων υλικών και στον Ελλαδικό χώρο.
2.2.2 NFPA 704
Εκτός από τη συμφωνία ADR για τη σήμανση των επικίνδυνων φορτίων υπάρχει
και το πρότυπο NFPA 704 που δημιουργήθηκε από τον οργανισμό NFPA (National Fire
Protection Association) και χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με αυτό
το πρότυπο παρουσιάζεται ένα απλό, εύκολα αναγνωρίσιμο και εύκολα κατανοητό
σύστημα σημάνσεων, σε σχήμα διαμαντιού, από το οποίο παρέχεται άμεση και γενική
αίσθηση των κινδύνων που απορρέουν κατά την αντιμετώπιση ενός συμβάντος στο οποίο
εμπλέκεται κάποιο επικίνδυνο υλικό. Το πρότυπο αυτό επίσης ανανεώνεται ανά
διαστήματα και αυτή τη στιγμή είναι σε ισχύ το πρότυπο που εκδόθηκε το 2012.
2.3 ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ
Γενικώς με την εξέλιξη της βιομηχανίας και της τεχνολογίας είχαμε σαν αποτέλεσμα
και την ύπαρξη ατυχημάτων με εμπλοκή επικίνδυνων φορτίων. Έτσι παρά την ύπαρξη
νομοθεσιών για την πρόληψη των ατυχημάτων είχαμε με την πάροδο του χρόνου πολλά
και μεγάλα ατυχήματα κατά την μεταφορά των φορτίων, τα οποία ατυχήματα είχαν σαν
αποτέλεσμα μεγάλες απώλειες σε ζωές καθώς και καταστροφές. Ακολουθεί ο πίνακας 1,
στον οποίο αποτυπώνονται σημαντικά ατυχήματα κατά τη μεταφορά επικίνδυνων υλικών
τα τελευταία 60 χρόνια, όπως καταγράφουν ο Vilchez, o Sevilla, o Montiel και o Casal,
(1995):

18. 15
Ημερομηνία
συμβάντος
Είδος
ατυχήματος
Περιοχή
Ουσία και
ποσότητα
Αιτία και αποτέλεσμα Θάνατοι
28/06/59
Σιδηροδρο-
μικό
Ύπαιθρος/
Georgia ΗΠΑ
LPG, 18
τόνοι
Εκτροχιασμός,
εμβολισμός του
βυτίου, έκρηξη και
πυρκαγιά
23
31/07/81
Σιδηροδρο-
μικό
Αστική/
Μεξικό
Χλωρίνη,
90-150
τόνοι
Εκτροχιασμός, θραύση
του βυτίου, τοξικό
νέφος
14-20
11/05/76 Οδικό Αστική/Τέξας
Αμμωνία,
19 τόνοι
Το όχημα
συγκρούστηκε και
έπεσε σε χαντάκι 10
μέτρων, θραύση
βυτίου, τοξικό νέφος
6
25/07/62 Οδικό
Αστική/
Πολιτεία Νέας
Υόρκης
Προπάνιο
13 τόνοι
Το ρυμουλκούμενο
δίπλωσε μετά από
σύγκρουση με δέντρο,
πυρκαγιά
10
11/07/78 Οδικό
Κατασκήνωση
/ Ισπανία
Προπυλέ-
νιο 13
τόνοι
Θραύση του βυτίου
λόγω υπερπλήρωσης,
πύρινη σφαίρα
200
08/01/79 Θαλάσσιο
Αποβάθρα/
Ιρλανδία
Ακατέργα-
στο
πετρέλαιο
Λάθος στην
τοποθέτηση του
έρματος προκάλεσε
θραύση του ήδη
διαβρωμένου κύτους,
πυρκαγιά και έκρηξη
50

19. 16
30/08/79 Ποτάμιο
Ποταμός
Μισσισιπής/
Λουιζιάνα
ΗΠΑ
Βουτάνιο,
600 τόνοι
Σύγκρουση, θραύση
βυτίων, έκρηξη και
πύρινη σφαίρα
12
25/02/84
Αγωγός
μεταφοράς
Αστικό/
Βραζιλία
Βενζίνη
700 τόνοι
Αστοχία λόγω
διάβρωσης και
ανάφλεξη
89
06/04/89
Αγωγός
μεταφοράς
Αστικό/
(πρώην)
ΕΣΣΔ
LPG
Διαρροή επί 4 ώρες
πριν την ανάφλεξη
από διερχόμενο τρένο,
έκρηξη και πυρκαγιά
>500
23/11/98 Θαλάσσιο
Λιμάνι/
Θεσσαλονίκη
Πετρελαιο-
ειδή
Διαρροή καυσίμων
κατά την εκφόρτωση,
έκρηξη σε φορτηγίδα
4
30/04/99 Οδικό
Αστικό/
Καμμένα
Βούρλα
Προπάνιο
Σύγκρουση μικρού
φορτηγού με
βυτιοφόρο, έναρξη
πυρκαγιάς, BLEVE
5
Πίνακας 1: Πίνακας σημαντικών ατυχημάτων τα τελευταία 60 χρόνια και οι συνέπειές τους.
Σημείωση: για ημερομηνίες μετά το 1995, προστέθηκαν και άλλα γνωστά
ατυχήματα.
2.4 ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ
Προκειμένου να γίνει οποιαδήποτε μεταφορά επικίνδυνων φορτίων στο οδικό
δίκτυο θα πρέπει σύμφωνα με την Συμφωνία ADR να συνοδεύεται από τα παρακάτω
έγγραφα τα οποία θα πρέπει να βρίσκονται εντός του οχήματος. Η σύνταξη αυτών των
εγγράφων γίνεται από τον αποστολέα και θα πρέπει να έχουν συμπληρωθεί κατ’
ελάχιστον οι παρακάτω πληροφορίες:
 Το όνομα και τη διεύθυνση του αποστολέα

20. 17
 Το όνομα και τη διεύθυνση του παραλήπτη ή των παραληπτών
 Περιγραφή των εμπορευμάτων συμπεριλαμβανομένου και του αριθμού
αναγνώρισης της ύλης (UN)
 Κλάση του εμπορεύματος
 Αριθμός είδους στο οποίο ανήκει το εμπόρευμα και το σχετικό γράμμα που
προσδιορίζει το βαθμό της επικινδυνότητάς του
 Τα αρχικά ADR
 Ο αριθμός και την περιγραφή των συσκευασιών – περιεκτών
 Η συνολική ποσότητα των επικινδύνων εμπορευμάτων (σε όγκο ή μικτή μάζα ή
καθαρή μάζα) και επιπρόσθετα, για την περίπτωση εκρηκτικών υλικών και ειδών της
Κλάσης 1, τη συνολική καθαρή μάζα των περιεχομένων εκρηκτικών
 Για την περίπτωση που η μεταφορά γίνεται βάσει ειδικής συμφωνίας την
προβλεπόμενη, από τους όρους της συμφωνίας αυτής δήλωση.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο
3. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ – ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ – ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ
3.1 ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ
Αναφέραμε παραπάνω ότι στο Παράρτημα Α της συμφωνίας ADR περιλαμβάνεται
και η ταξινόμηση των επικίνδυνων φορτίων, δηλαδή η επισήμανση ή η αναγνώρισή τους
μέσω ειδικών προειδοποιητικών πινακίδων, καθώς και ετικετών κινδύνου, οι οποίες
τοποθετούνται σε κάθε μέσο μεταφοράς.
Οι ετικέτες κινδύνου (label για συσκευασίες και placard για δεξαμενές ή βυτία)
έχουν ρομβοειδές σχήμα και διάφορα χρώματα, τα οποία ποικίλουν ανάλογα με την κλάση
του κινδύνου. Τοποθετούνται στη συσκευασία των επικίνδυνων φορτίων ή στα οχήματα
μεταφοράς των.
Οι ειδικές προειδοποιητικές πινακίδες χρώματος πορτοκαλί (orange-coloured
plates) τοποθετούνται στα οχήματα που μεταφέρουν τα επικίνδυνα φορτία. Είναι
τουλάχιστον δύο, ορθογώνιου σχήματος, αντανακλαστικές, χρώματος πορτοκαλί και
τοποθετούνται η μία στο μπροστά και η άλλη στο πίσω μέρος του οχήματος. Σε ορισμένες
περιπτώσεις τοποθετούνται επιπλέον και στις πλευρές της κάθε δεξαμενής ή του κάθε
διαμερίσματος αυτής. Σκοπός τους είναι να είναι ευανάγνωστες από απόσταση, καθώς και
μετά από έκθεση σε πυρκαγιά για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 15 λεπτών.
Φυσικά η αναγνώριση ενός επικίνδυνου φορτίου μπορεί να πραγματοποιηθεί και
από τα συνοδευτικά έγγραφα μεταφοράς που θα πρέπει να φέρονται μαζί με τα φορτία, ή

21. 18
από κάποια προσωπική παρατήρηση που θα κάνουμε, όπως τα χαρακτηριστικά καπνού ή
της φλόγας, από την όσφρησή μας σε διαρροές αερίων κλπ. Πάντα όμως θα πρέπει να
έχουμε υπόψη μας ότι εφόσον δεν υπάρχει καμία πληροφορία ή ένδειξη για το είδος του
συμβάντος που αντιμετωπίζουμε τότε οι ενέργειές μας θα πρέπει να είναι αυτές που θα
κάναμε για την αντιμετώπιση της δυσμενέστερης περίπτωσης, που εγκυμονεί και το
μεγαλύτερο πιθανό κίνδυνο.
Αντίστοιχα σύμφωνα με το πρότυπο NFPA 704 υπάρχει η πινακίδα σε σχήμα
διαμάντι από την οποία προκύπτει η επικινδυνότητα ενός υλικού και ο βαθμός
σοβαρότητας σε ότι αφορά τέσσερις τομείς οι οποίοι είναι η υγεία, η αναφλεξιμότητα, η
αστάθεια και η δραστικότητα και τέλος η αντιδραστικότητα ή μη με το νερό.
3.2 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ
Στο εγχειρίδιο του Α.Π.Σ. Μεταφορά επικίνδυνων φορτίων, ο Μπάλσης και συν.
(2010), αναφέρει ότι σύμφωνα με τη συνθήκη ADR κάθε επικίνδυνο υλικό διακρίνεται σε
κάποια κατηγορία και κλάση κινδύνου. Υπάρχουν εννιά (9) κλάσεις οι οποίες
υποδιαιρούνται συνολικά σε δεκατρία (13) τμήματα κινδύνου και οι οποίες αναφέρονται
στον παρακάτω πίνακα 2:
ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΤΑ ADR
Κλάση 1 Εκρηκτικές ύλες και είδη
Κλάση 2 Εύφλεκτα αέρια-αναθυμιάσεις
Κλάση 3 Εύφλεκτα υγρά
Κλάση 4.1 Εύφλεκτα στερεά
Κλάση 4.2 Ύλες υποκείμενες σε αυτόματο ή αυτογενή ανάφλεξη
Κλάση 4.3 Ύλες που βγάζουν εύφλεκτα αέρια σε επαφή με το νερό
Κλάση 5.1 Οξειδωτικές ύλες
Κλάση 5.2 Οργανικά υπεροξείδια
Κλάση 6.1 Τοξικές ύλες
Κλάση 6.2 Μολυσματικές ύλες
Κλάση 7 Ραδιενεργές ύλες
Κλάση 8 Διαβρωτικές ύλες
Κλάση 9 Διάφορες επικίνδυνες ύλες και είδη
Πίνακας 2: Κατάταξη επικίνδυνων υλικών κατά ADR.

22. 19
3.3 ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ – ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ
3.3.1 ΚΑΤΑ ADR
Κατά ADR, τα οχήματα που μεταφέρουν επικίνδυνα φορτία προβλέπεται να
φέρουν την πορτοκαλί πινακίδα αναγνώρισης του κινδύνου και του υλικού, και την ετικέτα
κινδύνου. Η πινακίδα αναγνώρισης διαστάσεων 30cm Χ 40cm χωρίζεται στη μέση ως
προς τον οριζόντιο άξονα. Στο πάνω τμήμα αναγράφεται ο αριθμός κινδύνου (Hazard
Identification Number HIN) ο οποίος δείχνει το είδος και το μέγεθος του κινδύνου ή των
κινδύνων (κύριο και δευτερεύοντα) που μπορεί να προέλθει από το φορτίο. Στο κάτω
τμήμα ο χαρακτηριστικός τετραψήφιος αριθμός του υλικού κατά UN, ο οποίος μας δείχνει
ποιο ακριβώς υλικό είναι.
Εικόνα 1: Πινακίδα αναγνώρισης κινδύνου φορτίου
Πάνω μέρος: Χαρακτηριστικός αριθμός κινδύνου (2 η 3 ψηφία) (33 πολύ εύφλεκτο υγρό)
Κάτω μέρος: Χαρακτηριστικός αριθμός ύλης κατά UN (4 ψηφία) (1203 βενζίνη)
Το πρώτο νούμερο μας δείχνει τον κύριο κίνδυνο που προέρχεται από την κλάση
κατάταξης του υλικού. Το δεύτερο νούμερο μας δείχνει τον δευτερεύοντα κίνδυνο και αν
υπάρχει και τρίτος κίνδυνος. Διπλασιασμός ενός από τους αριθμούς δείχνει την ένταση
του κινδύνου. Όταν ο κίνδυνος υποδεικνύεται μόνο από ένα αριθμό τότε αυτός
ακολουθείται από το 0. Σε περίπτωση που το υλικό αντιδρά βίαια με το νερό τότε μπροστά
από τον αριθμό τοποθετείται το γράμμα “Χ”. Σε αυτές τις περιπτώσεις το νερό μπορεί να
χρησιμοποιηθεί μόνο μετά από έγκριση από ειδικούς.
Οι αριθμοί που δείχνουν τον κύριο κίνδυνο, ο οποίος μπορεί να προέλθει από την
ύλη, υποδηλώνουν τα εξής :
2. Εκπομπή αερίων λόγω πιέσεως η χημικής αντιδράσεως
3. Το εύφλεκτο των υγρών και αερίων
4. Το εύφλεκτο των στερεών

23. 20
5. Οξειδωτική αντίδραση
6. Τοξικότητα ή κίνδυνος μόλυνσης
7. Ραδιενέργεια
8. Διαβρωτικό
9. Κίνδυνο αιφνίδιας βίαιης αντίδρασης
3.3.2 ΚΑΤΑ NFPA 704
Στις Η.Π.Α., υπάρχει και το σύστημα ταξινόμησης και επισήμανσης των κινδύνων
από χημικές ουσίες, που βασίζεται στο πρότυπο 704 του NFPA ή αλλιώς αποκαλούμενο
“Διαμάντι” το οποίο και χρησιμοποιούν κυρίως για αποθηκευτικούς χώρους. Ουσιαστικά
μας δείχνει την επικινδυνότητα ενός υλικού σε τέσσερις χρωματικά διαφοροποιημένους
τομείς και τον βαθμό επικινδυνότητας σε καθένα από τους τομείς, όπως φαίνεται στην
εικόνα 2 παρακάτω:
Εικόνα 2: Σήμανση επικίνδυνων υλικών κατά N.F.P.A.
Στο πρότυπο αυτό οι κίνδυνοι που δείχνονται είναι η υγεία, η αναφλεξιμότητα και η
αστάθεια ή δραστικότητα. Σαν τέταρτος κίνδυνος είναι οι ειδικοί κίνδυνοι.
Αναλυτικότερα: Ο αριστερός ρόμβος μπλε χρώματος αφορά την υγεία και οι
αριθμοί μας δείχνουν ότι:
Ο αριστερός ρόμβος μπλε χρώματος αφορά την υγεία και οι αριθμοί μας δείχνουν ότι:
4: Το υλικό είναι πάρα πολύ επικίνδυνο και μικρός αριθμός εισπνοών ή πολύ
σύντομη έκθεση επιφέρει το θάνατο ή σημαντικό τραυματισμό. Τέτοια υλικά είναι το

24. 21
μονοξείδιο του άνθρακα, το υδροκυάνιο κλπ. Σε τέτοιο περιβάλλον μπορούμε να
εισχωρήσουμε μόνο φορώντας την στολή χημικής προστασίας.
3: Το υλικό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για την υγεία και δεν πρέπει να μένει σημείο
του σώματός μας εκτεθειμένο, καθώς σύντομη έκθεση μπορεί να προκαλέσει σοβαρό, ή
μέτρια τραυματισμό. Τέτοια υλικά είναι το χλώριο σε αέρια μορφή κλπ. Στο χώρο θα
πρέπει να εισέλθουμε φορώντας πλήρη εξοπλισμό και αναπνευστική συσκευή.
2: Το υλικό είναι επικίνδυνο για την υγεία, καθώς έντονη ή συνεχής έκθεση μπορεί
να προκαλέσει προσωρινή αδιαθεσία. Τέτοιο υλικό είναι ο διαιθυλαιθέρας. Για να
εισέλθουμε πρέπει να φέρουμε πλήρη κάλυψη προσώπου με αναπνευστική συσκευή.
1: Το υλικό είναι ελαφρώς επικίνδυνο για την υγεία και από την έκθεση μπορεί να
προκληθεί ερεθισμός. Τέτοιο υλικό είναι η ακετόνη. Για να εισέλθουμε είναι επιθυμητή η
χρήση αναπνευστικής συσκευής.
0: Το υλικό δεν προκαλεί κανένα πρόβλημα για την υγεία πέρα από τους κινδύνους
που μπορεί να προκαλέσουν τα κοινά εύφλεκτα υλικά. Μπορούμε να εκτεθούμε χωρίς
κανένα προστατευτικό μέσο.
Ο πάνω ρόμβος κόκκινου χρώματος αφορά την αναφλεξιμότητα και οι αριθμοί μας
δείχνουν ότι:
4: Το υλικό είναι πολύ πτητικό σε συνθήκες κανονικής θερμοκρασίας και πίεσης,
οπότε καίγεται πολύ εύκολα. Τέτοιο υλικό είναι το προπάνιο. Για να το αντιμετωπίσουμε
πρέπει να διακόψουμε τη ροή και να ψύξουμε τους περιέκτες ή τις δεξαμενές.
3: Το υλικό είναι υγρό ή στερεό και μπορεί να αναφλεγεί ακόμη και όταν βρίσκεται
σε κανονικές συνθήκες. Τέτοιο υλικό είναι η βενζίνη. Αντιμετώπιση με νερό μπορεί να μην
είναι κατάλληλη εξαιτίας χαμηλού σημείου ανάφλεξης.
2: Το υλικό αυτό πρέπει να θερμανθεί μέτρια ή να θερμανθεί σε υψηλή
θερμοκρασία περιβάλλοντος προκειμένου να προκληθεί ανάφλεξη. Τέτοιο υλικό είναι το
πετρέλαιο. Η πυρκαγιά μπορεί να αντιμετωπισθεί με βολή ομίχλης.
1: Το υλικό πρέπει να θερμανθεί προκειμένου να προκληθεί ανάφλεξη. Τέτοιο υλικό
είναι το ορυκτέλαιο. Βολή με ομίχλη μπορεί να κατασβέσει την πυρκαγιά, αλλά θα πρέπει
να γίνει προσεκτική χρήση αυτής στην επιφάνεια προκειμένου να αποφευχθεί αφρισμός
και ατμοποίηση του νερού.
0: Το υλικό δεν καίγεται. Τέτοιο υλικό είναι το αργό.
Ο δεξιός ρόμβος κίτρινου χρώματος αφορά την αστάθεια ή την αντιδραστικότητα
και οι αριθμοί δείχνουν ότι:

25. 22
4: Το υλικό μπορεί εύκολα να εκραγεί από μόνο του ή σε κανονική πίεση και
θερμοκρασία να αποσυντεθεί με έκρηξη. Γενικώς περιλαμβάνονται υλικά που είναι
ευαίσθητα σε μηχανικό ή θερμικό σοκ. Τέτοιο υλικό είναι η νιτρογλυκερίνη. Σε περίπτωση
εμπλοκής τέτοιου υλικού σε συμβάν θα πρέπει να εκκενωθεί η περιοχή.
3: Το υλικό με χρήση ισχυρής πηγής έναυσης ή θέρμανσης μπορεί να αποσυντεθεί
ή να εκραγεί. Γενικώς περιλαμβάνονται υλικά που είναι ευαίσθητα σε μηχανικό ή θερμικό
σοκ παρουσία υψηλής θερμοκρασίας ή πίεσης, ή όταν αντιδρούν εκρηκτικά παρουσία
νερού χωρίς απαραίτητα ύπαρξη θερμοκρασίας ή πίεσης. Τέτοιο είναι το νιτρικό αμμώνιο.
Σε περίπτωση συμβάντος που εμπλέκεται τέτοιο υλικό, θα πρέπει το προσωπικό της
Υπηρεσίας μας να ενεργεί από προστατευόμενη θέση σε περίπτωση έκρηξης.
2: Το υλικό το οποίο είναι ασταθές και σε υψηλές πιέσεις ή θερμοκρασίες υφίσταται
βίαια χημική μεταβολή, που αντιδρά βίαια με το νερό ή που σχηματίζει εκρηκτικά μίγματα
με αυτό. Τέτοιο υλικό είναι ο φωσφόρος. Κατά την αντιμετώπιση συμβάντος με
εμπλεκόμενο τέτοιο υλικό το προσωπικό που ενεργεί θα πρέπει να βρίσκεται σε ασφαλή
απόσταση ή σε προστατευμένη θέση.
1: Το υλικό αυτό σε κανονικές συνθήκες είναι σταθερά, αλλά σε υψηλές
θερμοκρασίες ή πιέσεις μπορεί να είναι ασταθές ή μα αντιδράσουν με το νερό
απελευθερώνοντας μερική ποσότητα ενέργειας. Τέτοιο υλικό είναι το προπένιο. Κατά την
εμπλοκή μας σε συμβάν που περιέχει τέτοιο υλικό θα πρέπει να προσέχουμε και κατά την
προσέγγισή μας και ως προς τη χρήση νερού.
0: Το υλικό είναι σταθερό ακόμα και σε καταστάσεις πυρκαγιάς, όπως επίσης δεν
αντιδρούν με το νερό. Τέτοιο υλικό είναι το ήλιο. Η προσέγγισή μας ακολουθεί τις τυπικές
διαδικασίες.
Ο κάτω ρόμβος χρώματος άσπρου υποδηλώνει ειδικούς κινδύνους. Εδώ δεν
τοποθετούνται αριθμοί αλλά σύμβολα προκειμένου να ενημερωθούμε για κάποιους
κινδύνους μέσω πρόσθετων σημάνσεων. Αυτές είναι:
ΟΧ Το υλικό είναι οξειδωτικό, οπότε υπάρχει κίνδυνος σε περίπτωση πυρκαγιάς.
W Το υλικό όταν έρχεται σε επαφή με το νερό αντιδρά με επικίνδυνο ή ασυνήθιστο τρόπο.
COR το υλικό είναι διαβρωτικό (ισχυρό οξύ ή βάση).Τέτοιο είναι το νιτρικό οξύ.
ACID και ALK το σύμβολο αυτό τοποθετείται για συγκεκριμένη επισήμανση.
ΒΙΟ ή Το υλικό αφορά βιολογικό κίνδυνο. Τέτοιο είναι ο ιός της ευλογιάς.
ΡΟΙ Το υλικό είναι δηλητηριώδες. Τέτοιο είναι η στρυχνίνη.
Το υλικό είναι ραδιοϊσότοπο. Τέτοιο είναι το πλουτώνιο.
CYL ή CRYO το υλικό είναι κρυογενικό υλικό. Τέτοιο είναι το υγρό άζωτο.

26. 23
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο
4. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ
4.1 ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Σε αυτή την ενότητα θα διαπραγματευτούμε τις κυριότερες επιπτώσεις των
διάφορων ατυχημάτων που μπορεί να λάβουν χώρα κατά τη διάρκεια του μεταφορικού
έργου στο οδικό δίκτυο. Οι μεταφορές επικίνδυνων φορτίων είναι δυνατό να εγκυμονούν
διάφορους σοβαρούς κινδύνους
α) για το μεταφορέα,
β) το πλήρωμα του μεταφορικού μέσου και
γ) τους πολίτες.
Οι πιθανές δυσμενείς επιπτώσεις ενός ατυχήματος κατά τη μεταφορά του είναι:
- διαρροή τοξικού ή εύφλεκτου υλικού
 πυρκαγιά (καύσης νέφους, πύρινη σφαίρα, λίμνη φωτιάς, πυρσού και έκθεση
περιέκτη σε πυρκαγιά)
 έκρηξη
 νέφος αερίων
 πολλαπλασιαστικό φαινόμενο (DOMINO)
Ανάλογα με το είδος του φορτίου και τον τρόπο μεταφοράς, η διαρροή εύφλεκτου
αερίου είναι πιθανό να οδηγήσει σε φωτιά ή έκρηξη νέφους αερίων, ενώ τα υγρά καύσιμα
που χύνονται στο έδαφος, σε φωτιά λίμνης υγρού. Ο κίνδυνος της έκρηξης είναι υπαρκτός
κατά τη μεταφορά επικίνδυνων ουσιών που θεωρούνται χημικά ασταθείς. Αν το
μεταφερόμενο υλικό είναι τοξικό, ενδεχόμενη διαρροή του σε μεγάλες ποσότητες θα
οδηγήσει σε σχηματισμό τοξικού νέφους. Τα τοξικά και τα διαβρωτικά υλικά μπορούν να
εξαπλωθούν όπως όλα τα υγρά.
Τα ατυχήματα κατά τη μεταφορά επικίνδυνων φορτίων ενέχουν επίσης τον κίνδυνο
πρόκλησης ρύπανσης της ατμόσφαιρας, του εδάφους ή του υδροφόρου ορίζοντα, καθώς
και των πιθανών παρακείμενων θαλάσσιων περιοχών, των ποτάμιων και των λιμνών διότι
κατά ως συνήθως το υλικό που διαρρέει δεν περισυλλέγεται αλλά διαχέεται στο
περιβάλλον.
Παρακάτω ο Vilchez, o Sevilla, o Montiel και o Casal (1995), δίνουν τον πίνακα 3,
από τον οποίο καταδεικνύεται η κατανομή ως προς τον τύπο των ατυχημάτων. Θα πρέπει
να διευκρινισθεί ότι στον πίνακα αναφέρονται το σύνολο του τύπου του ατυχήματος,
δηλαδή σε συμβάν που έχουμε αρχικά διαρροή και ακολούθως έχουμε έκρηξη,
υπολογίζουμε και τους δύο τύπους ατυχήματος.

27. 24
Τύπος ατυχήματος Ποσοστό εμφάνισης (%)
Διαρροή 51
Πυρκαγιά 44
Έκρηξη 36
Νέφος αερίων 12
Πίνακας 3: Κατανομή τύπων ατυχημάτων
Οι συνηθέστερες αιτίες πρόκλησης ατυχημάτων προέρχονται από:
α) το είδος του φορτίου, καθώς το φορτίο μπορεί να αναφλεγεί ή να εκραγεί ή να
διαβρώσει τη συσκευασία του και να διαρρεύσει.
β) το μεταφορέα (οδηγό), καθώς ο οδηγός του οχήματος μπορεί να εμπλακεί σε
τροχαίο ατύχημα, είτε αυτό είναι σύγκρουση, είτε απώλεια ελέγχου του οχήματος.
γ) τους διάφορους χειρισμούς του εξοπλισμού που χρησιμοποιείται, καθώς από
εσφαλμένους χειρισμούς κατά τη φόρτωση ή την εκφόρτωση επικίνδυνων φορτίων
μπορεί να προκληθεί ατύχημα.
Η εξέλιξη ενός ατυχήματος είναι κάτι το οποίο επίσης μας απασχολεί και εξαρτάται
από διάφορους παράγοντες. Αυτοί είναι οι συνθήκες κάτω από τις οποίες
πραγματοποιείται τυχόν διαφυγή ή πυρκαγιά ή έκρηξη ή νέφος αερίων, το περιβάλλον, οι
καιρικές συνθήκες, το είδος του εξοπλισμού, το σημείο της διαφυγής και ο τρόπος
αντιμετώπισης.
Πιθανή εξέλιξη μπορεί να είναι ακόμη και μεγάλο ατύχημα σε συγκυρία των
παραπάνω παραγόντων, με ταυτόχρονη ύπαρξη ουσίας που τα χαρακτηριστικά της και η
ποσότητά της συνάδουν. Τα καταστροφικά φαινόμενα που μπορεί να εκδηλωθούν θα
έχουν τις παρακάτω μορφές.
 Εκπομπή θερμικής ακτινοβολίας από πυρκαγιά
 Προσβολή φλόγας στον εξοπλισμό
 Διασπορά τοξικών ή εύφλεκτων ουσιών
 Δημιουργία ωστικού κύματος από την έκρηξη
 Πτώση μεταλλικών θραυσμάτων εξοπλισμού διαλυμένου από έκρηξη
Στις παραγράφους που ακολουθούν αναλύονται με περισσότερες λεπτομέρειες οι
σημαντικότερες επιπτώσεις των ατυχημάτων στις μεταφορές.

28. 25
4.2 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ
4.2.1 ΔΙΑΡΡΟΗ ΤΟΞΙΚΩΝ Ή ΕΥΦΛΕΚΤΩΝ ΟΥΣΙΩΝ
4.2.1.1 ΔΙΑΡΡΟΗ ΤΟΞΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ
Οι κίνδυνοι που απορρέουν από τη διαρροή κάποιας επικίνδυνης ουσίας και
ειδικότερα τοξικής είναι συνάρτηση των συνθηκών της έκθεσης σε αυτήν και της φύσης
της ίδιας της επικίνδυνης ουσίας. Κυμαίνονται από τα επίπεδα μίας σύντομης έκθεσης σε
μεγάλες συγκεντρώσεις, μέχρι τη χρόνια έκθεση σε χαμηλές συγκεντρώσεις κατά τη
διάρκεια της εργασίας. Και οι δυο αυτές περιπτώσεις χαρακτηρίζονται εξίσου σοβαρές. Ως
παράδειγμα μπορούμε να αναφέρουμε ότι μία μεγάλη διαρροή τοξικής ουσίας όπως είναι
το χλώριο κάτω από δυσμενείς συνθήκες μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερο δυναμικό
καταστροφής από αυτό της πυρκαγιάς ή της έκρηξης. Επίσης αρκετά σημαντική είναι η
παρατεταμένη έκθεση σε ουσία η οποία δεν είναι ιδιαίτερα τοξική αλλά απλώς ερεθιστική,
καθώς το τελικό αποτέλεσμα από ελαφρύ ερεθισμό μπορεί να εξελιχθεί σε δηλητηρίαση.
Ωστόσο, οι διαρροή μεγάλων ποσοτήτων τοξικών υλών είναι γεγονός αρκετά σπανιότερο
από μία μεγάλη πυρκαγιά ή μια έκρηξη.
Μερικοί από τους σημαντικότερους παράγοντες που αφορούν τις τοξικές ουσίες
είναι:
 Η τοξική συγκέντρωση
 Οι επιπτώσεις της έκθεσης
 Η δυνατότητα ανίχνευσης με την οσμή
 Προφυλάξεις κατά τη χρήση
 Ανίχνευση διαρροών και
 Πρώτες βοήθειες.
4.2.1.2 ΔΙΑΡΡΟΗ ΕΥΦΛΕΚΤΩΝ ΑΕΡΙΩΝ
Οι κίνδυνοι που απορρέουν από μια τέτοια κατάσταση, είναι η πιθανότητα
ανάφλεξης-έκρηξης, αν έλθουν σε επαφή με πηγή έναυσης, των αερίων που διέρρευσαν
σε ανοικτό χώρο και η δημιουργία ασφυκτικής-εκρηκτικής ατμόσφαιρας σε κλειστούς
χώρους, αν η διαρροή εμφανίζεται σ’ αυτούς, λόγω εκτόπισης του ατμοσφαιρικού αέρα.
Άρα οι ενέργειες που πρέπει να γίνουν σε τέτοιες περιπτώσεις είναι:
 Αναγνώριση περιοχής – συμβάντος – συνθηκών.
 Εξασφάλιση της περιοχής (καθορισμός ζώνης απαγόρευσης εισόδου,
απομάκρυνση παριστάμενων τουλάχιστο 100 μ., κ.ο.κ.).
 Έλεγχος πηγών ανάφλεξης (για αποτροπή έκρηξης).

29. 26
 Κλήση τεχνικής βοήθειας (σταμάτημα της διαρροής, επισκευή της δεξαμενής,
μετάγγιση του περιεχομένου).
 Προσπάθεια διάλυσης των εύφλεκτων ατμών με χρήση βολής ομίχλης.
 Συνεχής έλεγχος των χώρων για ανάπτυξη εκρηκτικής συγκέντρωσης.
 Παρακολούθηση κατεύθυνσης ανέμου.
 Σε ετοιμότητα επιπλέον αυλοί για τυχόν ανάφλεξη.
 Αυλός ομίχλης σε ετοιμότητα για προστασία του προσωπικού επισκευής –
επέμβασης.
 Προσπάθεια περιορισμού διαρροής με πρόχειρα μέσα.
4.2.2 ΠΥΡΚΑΓΙΑ
Ένας πολύ σημαντικός κίνδυνος σε περίπτωση ατυχήματος είναι η εκδήλωση
πυρκαγιάς. Πιθανές αιτίες μεγαλύτερων ή και μικρότερων πυρκαγιών είναι τα τροχαία
ατυχήματα, το βραχυκύκλωμα λόγω αστοχίας κάποιου ηλεκτρικού κυκλώματος, το
κάπνισμα, ο στατικός ηλεκτρισμός, η τριβή, η μηχανική καταπόνηση, η πτώση κεραυνού,
ισχυρές εκπομπές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας ή και το ίδιο το μεταφερόμενο φορτίο
λόγω χημικής αστάθειας και υψηλής αντιδραστικότητας. Η πυρκαγιά είναι δυνατό να
προκαλέσει σημαντικές συνέπειες, ωστόσο στατιστικώς μεγαλύτερες απώλειες σε
ανθρώπινες ζωές έχουμε μετά από έκρηξη.
Διακρίνεται σε πέντε κατηγορίες τις A, B, C, D και F που αντιστοιχούν στις
πυρκαγιές στερεών καυσίμων, υγρών καυσίμων, αερίων καυσίμων, μετάλλων και λαδιών
(ελαίων) και λιπών. Παλαιότερα υπήρχε η κατηγορία Ε ως ξεχωριστή κατηγορία
πυρκαγιάς για την παρουσία ηλεκτρικού ρεύματος, η οποία έχει καταργηθεί. Σύμφωνα με
το ΕΝ 3-7 οι πυροσβεστήρες που ενδείκνυνται σε πυρκαγιές παρουσία ηλεκτρικού
ρεύματος αναγράφουν πάνω στην ετικέτα του κατασκευαστή την καταλληλότητα χρήσης
σε ενεργό ηλεκτρικό εξοπλισμό (πχ έως 1000 Volt σε απόσταση 1m).
Γενικά για να περιγράψουμε το μοντέλο της κάθε πυρκαγιάς θα πρέπει να
δώσουμε τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
 τις διαστάσεις και το σχήμα της φλόγας
 το ρυθμό της εκπεμπόμενης θερμότητας
 το ποσοστό της θερμότητας που μεταδίδεται με την ακτινοβολία
 τη θερμοκρασία της φλόγας
 την εκπεμπόμενη θερμότητα στην επιφάνεια
 την εκπομπή θερμότητας από τις φλόγες και

30. 27
 το συντελεστή θέασης
Επιπλέον των παραπάνω κατηγοριών οι πυρκαγιές υπόκεινται και σε ακόμη μια
ταξινόμηση, ανάλογα με το είδος και τα χαρακτηριστικά τους:
 πυρκαγιές νέφους αερίων, οι οποίες επίσης διακρίνονται σε:
α) πυρκαγιές χωρίς έκρηξη
β) πυρκαγιές αποτέλεσμα εκρήξεως
γ) φωτιές με αποτέλεσμα έκρηξη
 πύρινες σφαίρες
 πυρκαγιές πυρσού
 πυρκαγιές υγρών οι οποίες διακρίνονται σε:
α) πυρκαγιά λίμνης και
β) πυρκαγιά τρεχούμενων υγρών
 πυρκαγιές στερεών οι οποίες διακρίνονται σε:
α) πυρκαγιές συμπαγών ουσιών
β) πυρκαγιές υλών σε μορφή σκόνης
Ακολούθως θα αναλύσουμε τα διάφορα είδη πυρκαγιάς.
4.2.2.1 ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΚΑΥΣΗΣ ΝΕΦΟΥΣ ΑΕΡΙΩΝ
Η πυρκαγιά καύσης νέφους αερίων (vapor cloud fires ή flash fires) παρουσιάζεται
όταν έχουμε ανάφλεξη νέφους αερίου το οποίο σχηματίστηκε σταδιακά εξαιτίας κάποιας
διαρροής, χωρίς ταυτόχρονα τη δημιουργία σημαντικής υπερπίεσης. Στην περίπτωση που
εμφανιστεί κάποια υπερπίεση, το φαινόμενο χαρακτηρίζεται ως έκρηξη νέφους αερίου
(VCE-vapor cloud explosion). Οι διαρροές εύφλεκτων υγρών ή αερίων δεν είναι ιδιαίτερα
συχνό περιστατικό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα πρόκλησης πυρκαγιάς καύσης νέφους
αερίων είναι η διαρροή υγροποιημένου αερίου χαμηλής θερμοκρασίας πάνω σε νερό. Αν
έχουμε πρόωρη ανάφλεξη, το νέφος θα είναι μικρό σε μέγεθος, ενώ σε αντίθετη
περίπτωση, αν δηλαδή μεσολαβήσει αρκετός χρόνος πριν την ανάφλεξη και το νέφος
προλάβει να εξαπλωθεί, τότε υπάρχει σοβαρός κίνδυνος μεγάλης πυρκαγιάς. Αυτή η
περίπτωση συναντάται σπάνια, οι επιπτώσεις δε για τους ανθρώπους που βρίσκονται
εντός της περιοχής του νέφους θα είναι πολύ σοβαρές. Συνήθως αυτές οι πυρκαγιές
καλύπτουν μεγάλες εκτάσεις μέχρι και της τάξης μερικών χιλιάδων m2
, οπότε
καταναλώνουν το οξυγόνο της ατμόσφαιρας, μειώνοντας κατακόρυφα την περιεκτικότητα
του αέρα σε αυτό, ενώ σημαντική είναι και η εκπομπή αιθάλης (κάπνας).

31. 28
4.2.2.2 ΠΥΡΙΝΗ ΣΦΑΙΡΑ
Η πύρινη σφαίρα (fireball) συνδέεται συνήθως με τα υγροποιημένα αέρια. Εδώ θα
πρέπει να γίνει ο εξής διαχωρισμός: πύρινη σφαίρα οφειλόμενη σε έκρηξη δεξαμενής υπό
πίεση και πύρινη σφαίρα από την ύπαρξη νέφους αερίου. Στην πρώτη περίπτωση η
έκρηξη είναι δυνατό να γίνει είτε εξ’ αιτίας πυρκαγιάς στα πλαίσια ενός φαινομένου
BLEVE, είτε απουσία πυρκαγιάς. Η μεγάλη ορμή υποδηλώνει ότι προήλθε από έκρηξη
δεξαμενής, ενώ όταν οι δυνάμεις άνωσης επικρατούν τότε η φωτιά οφείλεται σε ανάφλεξη
νέφους αερίου. Δημιουργία πύρινης σφαίρας έχουμε και όταν υπάρχει θραύση αγωγού
υγραερίου και ανάφλεξη της διαρροής. Με τον τρόπο αυτό καίγεται το αέριο που έχει
διαρρεύσει και ακολουθεί φωτιά πυρσού (jet flame). Επίσης πύρινη σφαίρα εμφανίζεται
και κατά την έκρηξη ζεστού λαδιού που απελευθερώνει καιγόμενο αέριο, φαινόμενο
αντίστοιχο με την πτώση νερού μέσα σε τηγάνι με καυτό λάδι ή λίπος. Συμβάντα
σχετιζόμενα με εκδήλωση πυρκαγιάς αυτού του είδους δεν θεωρούνται ασυνήθιστα.
Εκδηλώνονται όταν έχουμε έκρηξη δεξαμενής η οποία εμπλέκεται σε φωτιά. Παρόμοιες
συνθήκες συναντάμε στα βυτιοφόρα σε οδικές ή σιδηροδρομικές μεταφορές. Η πύρινη
σφαίρα διέρχεται κατά κανόνα από τρεις φάσεις:
 ανάπτυξη
 σταθερή καύση και
 εξάντληση
4.2.2.3 ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΛΙΜΝΗΣ
Η πυρκαγιά λίμνης (pool fire) εμφανίζονται όταν ένα εύφλεκτο υγρό διαρρεύσει στο
έδαφος και αναφλέγεται. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι πυρκαγιές μέσα σε
δεξαμενές αποθήκευσης ή μέσα σε κανάλια (ορύγματα). Μια άλλη μορφή τέτοιας
πυρκαγιάς είναι δυνατό να παρουσιαστεί στην επιφάνεια εύφλεκτου υγρού που χύθηκε
πάνω σε νερό.
Καθοριστικοί παράγοντες στις περιπτώσεις αυτές είναι ο ρυθμός καύσης του
υγρού, η μεταφερόμενη θερμότητα στην επιφάνεια του υγρού και το ποσοστό της
ακτινοβολούμενης θερμότητας. Οι πυρκαγιές αυτής της κατηγορίας είναι ένα πολυσύνθετο
φαινόμενο και η θεωρητική μελέτη τους είναι πολύπλοκη.
Η πυρκαγιά λίμνης μπορεί να δημιουργήσει φλόγες διπλάσιου από τη διάμετρό
της ύψους. Όταν έχει άπνοια οι φλόγες είναι κατακόρυφες, ενώ όταν φυσάει άνεμος
σχηματίζουν γωνία με το οριζόντιο επίπεδο και ο άνεμος μεταφέρει τη βάση της φλόγας
και την επεκτείνει κατά την κατεύθυνσή του. Τα χαρακτηριστικά της πυρκαγιάς εξαρτώνται

32. 29
και από τη διάμετρό της, ο δε ρυθμός κατανάλωσης του καιόμενου υγρού αυξάνει με τη
διάμετρο της πυρκαγιάς, ενώ για αρκετά μεγάλες διαμέτρους αποκτά σταθερή τιμή.
Εντελώς ανάλογα συμπεριφέρεται και η θερμότητα που εκπέμπεται από τις φλόγες.
Ορισμένα καύσιμα, καίγονται με σχετικά καθαρή φλόγα, ενώ άλλα όπως η κηροζίνη
αποδίδουν πολύ καπνό κατά την καύση τους. Πυρκαγιές αυτού του τύπου συμβαίνουν
κατά κύριο λόγο σε θερμά προϊόντα όπως το πετρέλαιο ντίζελ και η αμόλυβδη βενζίνη.
4.2.2.4 ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΠΥΡΣΟΥ
Η πυρκαγιά πυρσού (jet flame ή flare) εμφανίζεται όταν ένα εύφλεκτο αέριο υπό
πίεση εξερχόμενο από σωλήνα ή άλλο άνοιγμα αναφλεγεί σχηματίζοντας μία φλόγα με τη
μορφή δέσμης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πυρκαγιά η οποία προέρχεται από
ανάφλεξη ρευστού που εξέρχεται από βαλβίδα ανακούφισης πίεσης. Είναι αρκετά
δύσκολο για κάποιον να κάνει σενάρια που προβλέπονται πυρκαγιές αυτού του είδους, η
φλόγα των οποίων μπορεί να φτάσει και τα 50 μέτρα μήκος ή περισσότερο.
Σε πολλές περιπτώσεις η δέσμη της φλόγας από βαλβίδες ανακούφισης έχει
οδηγήσει σε υπερθέρμανση και έκρηξη γειτονικών οχημάτων (βυτιοφόρα κ.λπ.) ή
δεξαμενών καυσίμων κ.α., προκαλώντας έκρηξη τύπου BLEVE-Boiling Liquid Expanding
Vapor Explosion (Έκρηξη Διαστελλόμενων Ατμών Ζέοντος Υγρού). Η πυρκαγιά πυρσού
είναι συνήθως αποτέλεσμα ανάφλεξης κάποιας διαρροής εύφλεκτου ρευστού. Σε χαμηλές
ταχύτητες εξόδου του ρευστού, η φλόγα συνήθως είναι προσκολλημένη (εφάπτεται) στο
σημείο της διαρροής. Σε υψηλότερες ταχύτητες όμως, η φλόγα εμφανίζεται σε απόστασή
από το άνοιγμα της διαρροής, η οποία απόσταση αυξάνει με την αύξηση της ταχύτητας, με
αποτέλεσμα την διατάραξη της σταθερότητας της ροής και της κατεύθυνσής της που
οδηγεί τελικά στο σβήσιμό της. Ωστόσο, αν η φλόγα προσκρούσει σε σταθερό εμπόδιο,
αυτό μπορεί να συντελέσει στη σταθεροποίησή της. Το ποσοστό της ακτινοβολούμενης
θερμότητας από μία δέσμη φλόγας ρευστού είναι συνάρτηση του καυσίμου και εμφανίζεται
μικρότερο για το υδρογόνο και το μεθάνιο συγκριτικά με αυτό του προπανίου. Έχει την
τάση να αυξάνεται, αυξανόμενης της διαμέτρου του στομίου της διαρροής έως ότου φτάσει
ένα μέγιστο συντελεστή.
4.2.2.5 ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΡΙΕΚΤΗ ΣΕ ΠΥΡΚΑΓΙΑ
Εδώ θα εξετάσουμε την περίπτωση κατά την οποία μία δεξαμενή ή, υπό την
ευρύτερη έννοια, ένας περιέκτης (δοχείο) βρίσκεται εντός της εστίας μιας πυρκαγιάς η
οποία ανήκει σε οποιαδήποτε από τις κατηγορίες που αναφέρθηκαν παραπάνω. Το δοχείο