SlideShare a Scribd company logo
1 of 25
Download to read offline
5
H O O F D S T U K
1
Mijn leven is voorbij dankzij een ontbijtpannenkoek.
De ontbijtpannenkoek van TEDDY, om precies te zijn.
Hij heeft deze ramp veroorzaakt.
BW-NdG6.indd 5 21-12-15 13:46
6
Teddy is een van mijn beste vrienden (Frank is de an-
dere), maar nu kan ik hem wel wurgen. Dankzij hem
veegt directeur Nichols de vloer met me aan en sta ik
hier grandioos voor paal.
Het begon allemaal gis-
teren bij geschiedenis,
toen juf Godhelp (‘Plof-
kopje’) de onderwerpen
voor onze werkstukken
opgaf. En wie kreeg de
Belgische Revolutie van
1830? Kon. Niet. Erger.
BW-NdG6.indd 6 21-12-15 13:46
7
Geïnspireerd door deze liefdevolle woorden bladerde
ik door het geschiedenisboek. En weet je wat ik las
over de Belgische Revolutie? Helemaal NIETS. Dit boek
kwam vast uit 1829. Maar toen had Teddy de oplossing.
BW-NdG6.indd 7 21-12-15 13:46
8
Het leek me een prima plan. Na school gingen we met
z’n allen mee naar Teddy:
Ik…					Bibi…
		Frank… en Jan.
Wat een succes! De boeken van meneer Ortiz ston-
den bomvol saaie, nutteloze feiten: precies wat leraren
GEWELDIG vinden. Dus algauw had ik een ijzersterke
samenvatting geschreven.
Goed geregeld, toch? Nou, wacht maar. Later (als in:
BW-NdG6.indd 8 21-12-15 13:46
9
ik had mijn pyjama al aan) keek ik in mijn rugzak…
waar MIJN SAMENVATTING NIET MEER IN ZAT!!
Dus dat deed ik niet. Mijn samenvatting lag toch vei-
lig in Teddy’s keuken? Wist ik veel wat er de volgende
ochtend zou gebeuren!
BW-NdG6.indd 9 21-12-15 13:46
10
BW-NdG6.indd 10 21-12-15 13:46
11
BW-NdG6.indd 11 21-12-15 13:46
12
Oké, zo is het misschien niet PRECIES gegaan. Maar
wat ik wil zeggen: toen ik vanochtend op school kwam,
bleek dat Teddy mijn samenvatting had veranderd in
een kleffe handvol confetti.
Tuurlijk had ik juf
Godhelp het verhaal
kunnen vertellen. Ze
is dol op smoesjes,
en zo BEGRIPVOL.
BW-NdG6.indd 12 21-12-15 13:46
13
Over drie minuten begon de les al, maar ik had geen
samenvatting. Ik was zo gestrest dat ik trilde als een
zak popcorn in de magnetron. Dus ik deed wat ik altijd
doe als ik zenuwachtig ben.
Ik sloeg op mijn hoofd met een lege plastic fles.
Ja, dat is misschien een beetje raar. Maar probeer het
eens. Het voelt HEERLIJK. Het werkt ontspannend. En
het maakt een cool geluid.
BW-NdG6.indd 13 21-12-15 13:46
14
‘Waar ben je in VREDESNAAM mee bezig?’
Nou, ik stond me af te vragen hoe juf Yeti me onge-
merkt kon besluipen. Ze is enorm, ze is luidruchtig
en ze stinkt naar uien. Iemand ongemerkt besluipen
is dan toch ONMOGELIJK?
BW-NdG6.indd 14 21-12-15 13:46
15
Wat moest ik daarop zeggen? Ze had me in de tang.
Ik wachtte totdat ze de klas in liep. Toen ontdekte ik
een vuilnisbak bij het computerlokaal.
We onderbreken deze flashback met een weetje over
plastic flessen: ze stuiteren. Daarom werken ze zo goed
tegen stress. Maar dat maakt de kans meteen ook een
BW-NdG6.indd 15 21-12-15 13:46
16
stuk groter dat ze AFKETSEN op het object waar je ze
naartoe gooit…
…en ergens anders terechtkomen…
…zoals DAAR. In de roos.
BW-NdG6.indd 16 21-12-15 13:46
17
Nu weet je waarom de directeur zo hard
tegen me schreeuwt dat zijn neusgaten
ervan barsten. Dit is het einde van de
flashback…
			Let op: sarcasme. Ik wil geen jan-
kerd zijn, maar de laatste tijd is
mijn leven nogal ZWAAR.
BW-NdG6.indd 17 21-12-15 13:46
18
BW-NdG6.indd 18 21-12-15 13:46
19
Er gaat niet één ding mis, nee, ALLES mislukt. En dat
maakt mijn leven tot een dikke, vette…
BW-NdG6.indd 19 21-12-15 13:47
20
‘Ik wil het niet horen,’ zegt ze bot. ‘Jouw “grappige
verhalen” zijn meestal compleet VERZONNEN.’
Voordat ik kan antwoorden, staat Teddy naast me.
Ha! Hoort u dat, mevrouwtje? Teddy bevestigt het! Wat
zegt u daarvan?
BW-NdG6.indd 20 21-12-15 13:47
21
Houd je de score bij? De stand is Godhelp 1, waarheid 0.
Blijkbaar houd je je als juf niet bezig met onnozele
zaken. Zoals de FEITEN.
Bah. Nog een reden dat mijn leven nu zo’n drama is:
Gina doet irritanter dan ooit. Zie je die grijns? Als ik op
m’n kop krijg, geniet ze ervan alsof het haar verjaardag
is. En op dit moment is het elke dag feest.
BW-NdG6.indd 21 21-12-15 13:47
22
Gina grinnikt. ‘Dat is ook
niet origineel, zeg,’ sist ze.
‘Zo noemde je me gisteren ook al!’
Ik voel mijn wangen gloeien. Ze heeft gelijk. Ik ben
mijn eigen materiaal aan het hergebruiken. Dus zelfs
mijn scheldkanonnades worden sneu. NIETS lukt
meer.
Eigenlijk is ‘dip’ niet het juiste
woord. Een sporter heeft een dip,
als zijn prestaties niet zo goed
zijn als hij gewend is. Zo’n spor-
tieve dip heb ik best vaak gehad, en daar is niks ergs
aan. Tenzij je coach een psychopaat is.
BW-NdG6.indd 22 21-12-15 13:47
23
Nee, dit is meer dan een dip. Het is pech, zeg ik je.
Afschuwelijke pech. En ik weet niet hoe ik er een einde
aan kan maken.
Eindelijk gaat de bel en we lopen met ons hele vrien-
denclubje het lokaal uit.
Hij kijkt er zo ernstig bij dat ik ervan moet glimlachen.
Boos zijn op Teddy is gewoon onmogelijk.
BW-NdG6.indd 23 21-12-15 13:47
24
‘Je kon er niets aan doen,’ antwoord ik. ‘Je probeerde
het nog voor me op te nemen!’
‘Staat ze ooit NIET op ontploffen?’ vraagt Frank.
‘Goed punt,’ zeggen we in koor.
‘Ik kan niet,’ zeg ik met een kreun. ‘Ik moet die stom-
me samenvatting schrijven.’ Ik sjok naar de bieb. Hoera
voor de Belgische Revolutie.
BW-NdG6.indd 24 21-12-15 13:47
25
‘Houd de moed erin!’ roept Bibi opgewekt terwijl ik me
voortsleep door de gang. ‘De dag is pas net begonnen!
Het komt allemaal goed!’
‘Ik HOOP het,’ roep ik terug.
BW-NdG6.indd 25 21-12-15 13:47
Lees verder in 'Niek de Groot in topvorm'
224
LINCOLN PEIRCE
is tekenaar/schrijver en de succesvolle auteur van de po-
pulaire Niek de Groot-reeks (www.bignatebooks.com).
Niek wordt inmiddels in 25 landen verkocht. Ook is
Lincoln de bedenker van de strip Big Nate, die in meer
dan 300 Amerikaanse kranten verschijnt. Online is
hij dagelijks te lezen op www.gocomics.com/bignate.
Als kind was Lincoln fan van Charles Schulz, de be-
roemde bedenker van Snoopy, maar zijn eigen ervarin-
gen in groep 8 vormen de grootste inspiratiebron voor
Niek de Groot. Net als Niek is Lincoln gek op strips,
ijshockey en kaaschips (en heeft hij een hekel aan kat-
ten, kunstschaatsen en eiersalade). Niek de Groot is
besproken bij Good Morning America en in grote Ameri-
kaanse kranten. Én Lincoln heeft tekenfilmscenario’s
geschreven voor Cartoon Network en Nickelodeon. Hij
woont met zijn vrouw en twee kinderen in Portland,
Maine (Verenigde Staten).
Voor exclusieve informatie over je favoriete schrijvers
en tekenaars ga je naar www.graphic-novels.nl.
(spreek uit: ‘purs’)
BW-NdG6.indd 224 21-12-15 13:52
Boeken over Niek:
Niek de Groot: brokkenpiloot (1)
Niek de Groot flikt het ’m weer (2)
Niek de Groot: lekker bezig! (3)
Niek de Groot kladt erop los (4)
Niek de Groot draait door (5)
Niek de Groot doet het zelf (doeboek)
BW-NdG6.indd 2 21-12-15 13:46
Voor mijn neefjes  nichtjes
www.graphic-novels.nl
Oorspronkelijke titel: Big Nate In the Zone
Verschenen bij HarperCollinsPublishers
© 2014 Lincoln Peirce
Voor deze uitgave:
© 2016 Uitgeverij De Fontein, Utrecht
Vertaling: Anne Douqué
Omslagafbeelding en illustraties: Lincoln Peirce
Omslagontwerp en grafische verzorging: Maartje Vermeer
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden ver-
veelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand,
of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektro-
nisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enige andere ma-
nier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
isbn 978 90 261 4007 5 (e-book 978 90 261 4008 2)
nur 283, 284
BW-NdG6.indd 4 21-12-15 13:46

More Related Content

Similar to Niek de Groot in topvorm

Niek de grook-1_brokkenpiloot
Niek de grook-1_brokkenpilootNiek de grook-1_brokkenpiloot
Niek de grook-1_brokkenpiloot
graphicnovels
 
Het leven van_een_loser_7_zwaar_de_klos
Het leven van_een_loser_7_zwaar_de_klosHet leven van_een_loser_7_zwaar_de_klos
Het leven van_een_loser_7_zwaar_de_klos
graphicnovels
 

Similar to Niek de Groot in topvorm (7)

Niek de Groot - slaat toe
Niek de Groot - slaat toeNiek de Groot - slaat toe
Niek de Groot - slaat toe
 
Het leven van een loser 13 - Vet koel
Het leven van een loser 13 - Vet koelHet leven van een loser 13 - Vet koel
Het leven van een loser 13 - Vet koel
 
Leesfragment: Max Kruimel 2 - Stank voor dank
Leesfragment: Max Kruimel 2 - Stank voor dankLeesfragment: Max Kruimel 2 - Stank voor dank
Leesfragment: Max Kruimel 2 - Stank voor dank
 
Super kid 1
Super kid 1Super kid 1
Super kid 1
 
Het leven van een Loser- Gedumpt
Het leven van een Loser- GedumptHet leven van een Loser- Gedumpt
Het leven van een Loser- Gedumpt
 
Niek de grook-1_brokkenpiloot
Niek de grook-1_brokkenpilootNiek de grook-1_brokkenpiloot
Niek de grook-1_brokkenpiloot
 
Het leven van_een_loser_7_zwaar_de_klos
Het leven van_een_loser_7_zwaar_de_klosHet leven van_een_loser_7_zwaar_de_klos
Het leven van_een_loser_7_zwaar_de_klos
 

More from graphicnovels

More from graphicnovels (20)

Kapitein Onderbroek 8
Kapitein Onderbroek 8Kapitein Onderbroek 8
Kapitein Onderbroek 8
 
Kapitein Onderbroek en de wedgiewraak
Kapitein Onderbroek en de wedgiewraakKapitein Onderbroek en de wedgiewraak
Kapitein Onderbroek en de wedgiewraak
 
Dagboek van een muts 14 - Op tourNEE!
Dagboek van een muts 14 - Op tourNEE!Dagboek van een muts 14 - Op tourNEE!
Dagboek van een muts 14 - Op tourNEE!
 
Brugpieper 3 - Geen kunst aan!
Brugpieper 3 - Geen kunst aan!Brugpieper 3 - Geen kunst aan!
Brugpieper 3 - Geen kunst aan!
 
Slimme Rik 2 - Klauwen thuis!
Slimme Rik 2 - Klauwen thuis!Slimme Rik 2 - Klauwen thuis!
Slimme Rik 2 - Klauwen thuis!
 
Het leven van een allerbeste vriend - Logboek van Theo Thorbecke
Het leven van een allerbeste vriend - Logboek van Theo ThorbeckeHet leven van een allerbeste vriend - Logboek van Theo Thorbecke
Het leven van een allerbeste vriend - Logboek van Theo Thorbecke
 
Max kruimel 3 - Crimineel cool
Max kruimel 3 - Crimineel coolMax kruimel 3 - Crimineel cool
Max kruimel 3 - Crimineel cool
 
Kapitein Onderbroek en het penibele plan van professor Poepiebroek
Kapitein Onderbroek en het penibele plan van professor PoepiebroekKapitein Onderbroek en het penibele plan van professor Poepiebroek
Kapitein Onderbroek en het penibele plan van professor Poepiebroek
 
Niek de Groot: baas boven baas
Niek de Groot: baas boven baasNiek de Groot: baas boven baas
Niek de Groot: baas boven baas
 
Hannes Hunebed - Gaan met die sjamaan
Hannes Hunebed - Gaan met die sjamaanHannes Hunebed - Gaan met die sjamaan
Hannes Hunebed - Gaan met die sjamaan
 
Het leven van een loser 1 - kaastikeditie
Het leven van een loser 1 - kaastikeditieHet leven van een loser 1 - kaastikeditie
Het leven van een loser 1 - kaastikeditie
 
Bovenste besties - Samen sterk
Bovenste besties - Samen sterkBovenste besties - Samen sterk
Bovenste besties - Samen sterk
 
Sam en de schaduwridders
Sam en de schaduwriddersSam en de schaduwridders
Sam en de schaduwridders
 
Dagboek van een muts - Liefdeskriebels
Dagboek van een muts - LiefdeskriebelsDagboek van een muts - Liefdeskriebels
Dagboek van een muts - Liefdeskriebels
 
Niek de groot vakantieboek
Niek de groot vakantieboekNiek de groot vakantieboek
Niek de groot vakantieboek
 
Flip Fiasco - Nóg een keer
Flip Fiasco - Nóg een keerFlip Fiasco - Nóg een keer
Flip Fiasco - Nóg een keer
 
Flip Fiasco - Schoon genoeg
Flip Fiasco - Schoon genoegFlip Fiasco - Schoon genoeg
Flip Fiasco - Schoon genoeg
 
Flip fiasco - Wat nu weer?
Flip fiasco - Wat nu weer?Flip fiasco - Wat nu weer?
Flip fiasco - Wat nu weer?
 
Niek de groot doet het zelf
Niek de groot doet het zelfNiek de groot doet het zelf
Niek de groot doet het zelf
 
De loserlijst - Mij niet gezien
De loserlijst - Mij niet gezienDe loserlijst - Mij niet gezien
De loserlijst - Mij niet gezien
 

Niek de Groot in topvorm

  • 1.
  • 2. 5 H O O F D S T U K 1 Mijn leven is voorbij dankzij een ontbijtpannenkoek. De ontbijtpannenkoek van TEDDY, om precies te zijn. Hij heeft deze ramp veroorzaakt. BW-NdG6.indd 5 21-12-15 13:46
  • 3. 6 Teddy is een van mijn beste vrienden (Frank is de an- dere), maar nu kan ik hem wel wurgen. Dankzij hem veegt directeur Nichols de vloer met me aan en sta ik hier grandioos voor paal. Het begon allemaal gis- teren bij geschiedenis, toen juf Godhelp (‘Plof- kopje’) de onderwerpen voor onze werkstukken opgaf. En wie kreeg de Belgische Revolutie van 1830? Kon. Niet. Erger. BW-NdG6.indd 6 21-12-15 13:46
  • 4. 7 Geïnspireerd door deze liefdevolle woorden bladerde ik door het geschiedenisboek. En weet je wat ik las over de Belgische Revolutie? Helemaal NIETS. Dit boek kwam vast uit 1829. Maar toen had Teddy de oplossing. BW-NdG6.indd 7 21-12-15 13:46
  • 5. 8 Het leek me een prima plan. Na school gingen we met z’n allen mee naar Teddy: Ik… Bibi… Frank… en Jan. Wat een succes! De boeken van meneer Ortiz ston- den bomvol saaie, nutteloze feiten: precies wat leraren GEWELDIG vinden. Dus algauw had ik een ijzersterke samenvatting geschreven. Goed geregeld, toch? Nou, wacht maar. Later (als in: BW-NdG6.indd 8 21-12-15 13:46
  • 6. 9 ik had mijn pyjama al aan) keek ik in mijn rugzak… waar MIJN SAMENVATTING NIET MEER IN ZAT!! Dus dat deed ik niet. Mijn samenvatting lag toch vei- lig in Teddy’s keuken? Wist ik veel wat er de volgende ochtend zou gebeuren! BW-NdG6.indd 9 21-12-15 13:46
  • 9. 12 Oké, zo is het misschien niet PRECIES gegaan. Maar wat ik wil zeggen: toen ik vanochtend op school kwam, bleek dat Teddy mijn samenvatting had veranderd in een kleffe handvol confetti. Tuurlijk had ik juf Godhelp het verhaal kunnen vertellen. Ze is dol op smoesjes, en zo BEGRIPVOL. BW-NdG6.indd 12 21-12-15 13:46
  • 10. 13 Over drie minuten begon de les al, maar ik had geen samenvatting. Ik was zo gestrest dat ik trilde als een zak popcorn in de magnetron. Dus ik deed wat ik altijd doe als ik zenuwachtig ben. Ik sloeg op mijn hoofd met een lege plastic fles. Ja, dat is misschien een beetje raar. Maar probeer het eens. Het voelt HEERLIJK. Het werkt ontspannend. En het maakt een cool geluid. BW-NdG6.indd 13 21-12-15 13:46
  • 11. 14 ‘Waar ben je in VREDESNAAM mee bezig?’ Nou, ik stond me af te vragen hoe juf Yeti me onge- merkt kon besluipen. Ze is enorm, ze is luidruchtig en ze stinkt naar uien. Iemand ongemerkt besluipen is dan toch ONMOGELIJK? BW-NdG6.indd 14 21-12-15 13:46
  • 12. 15 Wat moest ik daarop zeggen? Ze had me in de tang. Ik wachtte totdat ze de klas in liep. Toen ontdekte ik een vuilnisbak bij het computerlokaal. We onderbreken deze flashback met een weetje over plastic flessen: ze stuiteren. Daarom werken ze zo goed tegen stress. Maar dat maakt de kans meteen ook een BW-NdG6.indd 15 21-12-15 13:46
  • 13. 16 stuk groter dat ze AFKETSEN op het object waar je ze naartoe gooit… …en ergens anders terechtkomen… …zoals DAAR. In de roos. BW-NdG6.indd 16 21-12-15 13:46
  • 14. 17 Nu weet je waarom de directeur zo hard tegen me schreeuwt dat zijn neusgaten ervan barsten. Dit is het einde van de flashback… Let op: sarcasme. Ik wil geen jan- kerd zijn, maar de laatste tijd is mijn leven nogal ZWAAR. BW-NdG6.indd 17 21-12-15 13:46
  • 16. 19 Er gaat niet één ding mis, nee, ALLES mislukt. En dat maakt mijn leven tot een dikke, vette… BW-NdG6.indd 19 21-12-15 13:47
  • 17. 20 ‘Ik wil het niet horen,’ zegt ze bot. ‘Jouw “grappige verhalen” zijn meestal compleet VERZONNEN.’ Voordat ik kan antwoorden, staat Teddy naast me. Ha! Hoort u dat, mevrouwtje? Teddy bevestigt het! Wat zegt u daarvan? BW-NdG6.indd 20 21-12-15 13:47
  • 18. 21 Houd je de score bij? De stand is Godhelp 1, waarheid 0. Blijkbaar houd je je als juf niet bezig met onnozele zaken. Zoals de FEITEN. Bah. Nog een reden dat mijn leven nu zo’n drama is: Gina doet irritanter dan ooit. Zie je die grijns? Als ik op m’n kop krijg, geniet ze ervan alsof het haar verjaardag is. En op dit moment is het elke dag feest. BW-NdG6.indd 21 21-12-15 13:47
  • 19. 22 Gina grinnikt. ‘Dat is ook niet origineel, zeg,’ sist ze. ‘Zo noemde je me gisteren ook al!’ Ik voel mijn wangen gloeien. Ze heeft gelijk. Ik ben mijn eigen materiaal aan het hergebruiken. Dus zelfs mijn scheldkanonnades worden sneu. NIETS lukt meer. Eigenlijk is ‘dip’ niet het juiste woord. Een sporter heeft een dip, als zijn prestaties niet zo goed zijn als hij gewend is. Zo’n spor- tieve dip heb ik best vaak gehad, en daar is niks ergs aan. Tenzij je coach een psychopaat is. BW-NdG6.indd 22 21-12-15 13:47
  • 20. 23 Nee, dit is meer dan een dip. Het is pech, zeg ik je. Afschuwelijke pech. En ik weet niet hoe ik er een einde aan kan maken. Eindelijk gaat de bel en we lopen met ons hele vrien- denclubje het lokaal uit. Hij kijkt er zo ernstig bij dat ik ervan moet glimlachen. Boos zijn op Teddy is gewoon onmogelijk. BW-NdG6.indd 23 21-12-15 13:47
  • 21. 24 ‘Je kon er niets aan doen,’ antwoord ik. ‘Je probeerde het nog voor me op te nemen!’ ‘Staat ze ooit NIET op ontploffen?’ vraagt Frank. ‘Goed punt,’ zeggen we in koor. ‘Ik kan niet,’ zeg ik met een kreun. ‘Ik moet die stom- me samenvatting schrijven.’ Ik sjok naar de bieb. Hoera voor de Belgische Revolutie. BW-NdG6.indd 24 21-12-15 13:47
  • 22. 25 ‘Houd de moed erin!’ roept Bibi opgewekt terwijl ik me voortsleep door de gang. ‘De dag is pas net begonnen! Het komt allemaal goed!’ ‘Ik HOOP het,’ roep ik terug. BW-NdG6.indd 25 21-12-15 13:47 Lees verder in 'Niek de Groot in topvorm'
  • 23. 224 LINCOLN PEIRCE is tekenaar/schrijver en de succesvolle auteur van de po- pulaire Niek de Groot-reeks (www.bignatebooks.com). Niek wordt inmiddels in 25 landen verkocht. Ook is Lincoln de bedenker van de strip Big Nate, die in meer dan 300 Amerikaanse kranten verschijnt. Online is hij dagelijks te lezen op www.gocomics.com/bignate. Als kind was Lincoln fan van Charles Schulz, de be- roemde bedenker van Snoopy, maar zijn eigen ervarin- gen in groep 8 vormen de grootste inspiratiebron voor Niek de Groot. Net als Niek is Lincoln gek op strips, ijshockey en kaaschips (en heeft hij een hekel aan kat- ten, kunstschaatsen en eiersalade). Niek de Groot is besproken bij Good Morning America en in grote Ameri- kaanse kranten. Én Lincoln heeft tekenfilmscenario’s geschreven voor Cartoon Network en Nickelodeon. Hij woont met zijn vrouw en twee kinderen in Portland, Maine (Verenigde Staten). Voor exclusieve informatie over je favoriete schrijvers en tekenaars ga je naar www.graphic-novels.nl. (spreek uit: ‘purs’) BW-NdG6.indd 224 21-12-15 13:52
  • 24. Boeken over Niek: Niek de Groot: brokkenpiloot (1) Niek de Groot flikt het ’m weer (2) Niek de Groot: lekker bezig! (3) Niek de Groot kladt erop los (4) Niek de Groot draait door (5) Niek de Groot doet het zelf (doeboek) BW-NdG6.indd 2 21-12-15 13:46
  • 25. Voor mijn neefjes nichtjes www.graphic-novels.nl Oorspronkelijke titel: Big Nate In the Zone Verschenen bij HarperCollinsPublishers © 2014 Lincoln Peirce Voor deze uitgave: © 2016 Uitgeverij De Fontein, Utrecht Vertaling: Anne Douqué Omslagafbeelding en illustraties: Lincoln Peirce Omslagontwerp en grafische verzorging: Maartje Vermeer Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden ver- veelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektro- nisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enige andere ma- nier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. isbn 978 90 261 4007 5 (e-book 978 90 261 4008 2) nur 283, 284 BW-NdG6.indd 4 21-12-15 13:46