Modül 5: GÜVENLİK

1. Düşük vasıflı / düşük nitelikli işsiz insanlar için sosyal
medya aracılığıyla dijital becerilerin geliştirilmesi
2018-1-PT01-KA204-047429
IO2 Düşük vasıflı / düşük nitelikli işsizlerin dijital yeterliliğini geliştirmek
üzere mobil ve çevrimiçi etkileşimli platform
Modül 5: GÜVENLİK
Hazırlayan: MARIE CURIE ASSOCIATION – MCA, PLOVDIV, BULGARIA
LINK-UPS
Bu proje Avrupa Komisyonunun desteğiyle finanse edilmektedir. Bu web sitesi, yazarın
görüşlerini yansıtır ve Komisyon buraya yer alan bilgilerin herhangi bir şekilde
kullanılmasından sorumlu tutulamaz.

2. Modülün amaçları (yetkinlik çerçevesi ile
uyumlu):
 Dijital ortamların getirdiği riskleri ve oluşturduğu tehditleri
anlaması gereken yetişkinlerin cihazlarını, şahsi verilerini ve
gizliliklerini korumak.
 Yetişkinleri güvenlik önlemleri hakkında daha fazla bilgi sahibi
olmaları ve güvenilirlik ve gizlilik hakkında düşünmeleri
doğrultusunda eğitmek.
 Yetişkinlerin kişisel kimlik bilgilerini kullanıp paylaşırken
kendilerini ve diğer kişileri zarardan korumalarına olanak
sağlamak.
 Yetişkinlerin dijital hizmetlerin «gizlilik politikası» kullandıklarını
anlamalarına ve şahsi bilgilerin nasıl kullanıldığının farkında
olmalarına olanak sağlamak.

3. Gerekli önbilgi
 Okur yazarlık
 Dijital aletler ve internet hakkında kullanılan temel
terimleri bilmek
 Bilgisayar, tablet, akıllı telefon, USB aygıtı ve internet (WiFi
dahil) kullanma yetisi
 1-4 arası LINK-UPS modüllerini bitirmiş olmak

4. Öğrenme Çıktıları
 Bilgi
 Teknoloji kullanımı ile ilişkili riskler olduğunu bilir.
 Bu risklerden nasıl kaçınabileceğini bilir.
 Çevrimiçi hizmetlerin kullanımı ile ilişkili riskleri anlar.
 Kişisel verilerini ve gizliliğini nasıl koruyabileceğini bilir
 USB belleğinin doğru kullanımını bilir
 Beceriler
 Güvenli kimlik bilgileri kullanarak dolandırılma riskini azaltabilir.
 Değişikcihazları dijital dünyanın tehditlerinden koruyabilir (kötü amaçlı
yazılımlar, oltalama, virüsler gibi).
 Şahsi bilgilerini ve gizliliğini koruyabilir
 Yeterlilikler
 Çevrimiçi teknolojilerin faydalarına ve risklerine karşı pozitif ama gerçekçi bir
tavrı vardır.
 Şahsi bilgilerini ve gizliğini yeterli biçimde koruyabilir

5. Veriliş
 Eğitim süresi– 2 saat
 Öğrenim süresi– 4 saat
 Gerekli ekipman/kaynaklar– bilgisayar, tablet, akıllı
telefon, internet ve email erişimi
 Değerlendirme testi – eğitim öncesi ve sonrası

6. Modülün Kısa Özeti
Bu modül kişisel cihazları, şahsi veriyi ve gizliliği korumak ile dijital
ortamlardaki risk ve tehditleri anlamak doğrultusunda eğitim ve
rehberlik vermektedir.
Bilgisayar, USB bellek ve akıllı telefon kullanımı dairinde alınabilecek
güvenlik ve emniyet önlemleri hakkında bilgi verir.
Yetişkin bir öğrenici olarak kişisel kimlik bilgilerini kullanır ve
paylaşırken kendinizi ve başkalarını zarardan koruyabilmek
konusundaki farkındalığınızı ve bunu yapabilme yetinizi
arttıracaksınız.
Dijital hizmetlerin kişisel verilerin kullanış biçimini bildirdikleri bir «Gizlilik
Politikası» kullandıklarını anlayacaksınız.
Size kişisel verilerinizin onaylanmayan kişiler tarafından yanlış amaçlar
için kullanılmasını engellemenizde yardımdı olacağız.

7. Sözlük
•Dolandırıcıların kendi oluşturduklarısahte bir site/platformu internettegerçek bir şirketinmiş gibi gösterip,
e-mail tarzı yollarla kişisel verilereulaşmaya çalışması.
Kimlik Dolandırıcılığı/Oltalama
•Önceden belirlenmiş güvenlik kurallarına göre gelen vegiden ağ trafiğini izleyen vekontroleden bir ağ
güvenlik sistemi
Güvenlik Duvarı/AteşDuvarı
•Aletler, makine vediğer sağlam mağzemeler
Donanım
•Bir bilgisayar sisteminin işleyişini bozmak, ona zarar vermek ya da onaylanmayan girişler yapabilmek için
tasarlanmış yazılım
Kötü Amaçlı Yazılım
•Bilgisayarlar, tabletler, akıllı telefonlar gibi cihazlar tarafından kullanılan programlar veişletim talimatları
Yazılım
•İnternetten gönderilen alakasız veistenmemiş mesajlar. Genellikle ticari amaçları vardır
Sağanak (Spam)
•Flash bellek veentegrebir USB (UniversalSerial Bus- EvrenselSeri Veriyolu) arayüzü bulunduran veveri
depolamak için kullanılan bir cihaz.
USB bellek

8. Bölüm I. Güvenlik ve
ilişkili riskler

9.  Dijital vatandaş, ‘dijital dünyanın’ getirdiği etik fırsatlar ve
zorluklar hakkında eleştirisel düşünebilen ve güvenli, saygılı
ve sorumlu seçimler yapabilen birisidir. (Common Sense Media, 2010)
İyi bir dijital vatandaşın özellikleri:
Diğerlerine karşı saygılıdır (olumsuz yorumlara cevap vermez ve
böyle yorumlar yapmaz)
Çalmaz (nasıl bir mağazadan bir şey çalmıyorsanızaynı şekilde
müzik, film veyavideoları daçalmamalısınız)
Şahsi sorumluluk alır (akıllı telefonlar ve internet)
Dijital vatandaş kimdir?

10. Yakın
Arkadaşlar
Arkadaşlar Tanıdıklar Yabancılar
 Çevrimiçiyken algılanan bir anonimlik hali vardır.
 Bunun sonucunda bazı kişiler olmadıkları biriymiş gibi davranır.
 Kullanıcılar yaşları, cinsiyetleri, kişilikleri, yerleri ve kendileri
hakkındaki başka bilgiler hakkında yalan söyleyebilir.
Kiminle iletişim kurduğunuza karar verin…
Çevrimiçi iken kimsiniz?

11. Tüm internet kullanıcıları için
riskler
Üç ana risk:
 Uygunsuz veya istenmeyen Temas
 Uygunsuz veya yanlış İçerik
 Aldatıcı veya hileli Ticaret

12.  Yetişkin bir internet kullanıcısı olarak
gönderdiğiniz içeriğin ve kendinizi nasıl
temsil ettiğinizin farında olmalısınız.
 Kişisel veri miktarını sınırlayın
 Adres
 Telefon numarası
 Doğum günü
 Videolar
 Fotoğraflar
 İfadeler
 Kişisel verilerinize yaklaşımınız paranıza
yaklaşımınız gibi olsun- onu koruyun ve
başkalarının kolayca alabileceği
yerlerdebırakmayın.
 Uygun öz-temsil yapmaya dikkatedin
Çevrimiçi gönderilen içerik

13. Güvenli gönderi önerileri:
Gönderirken
Neyi engellemeli?
• Yalnızca takma adınızı
kullanın
• Karikatürler, çizimler veya
simgeler kullanın
• Profiliniz gizli olsun
• Ev telefon numarası
• Cep telefon numarası
• Sokak adresi
• Doğduğunuz/yaşadığınız
şehir
• Doğum tarihi
• Kredi kart bilgileri

14. Riskli Davranışlar= İstenmeyen Sonuçlar
Şunlardan kaçınmaya çalışın:
 Çevrimiçi bazı yerlerde insanlarla konuşmak
 Yabancıları arkadaş listelerine eklemek
 Yabancılarla seks hakkında konuşmak
 Çevrimiçiyken kaba veya kötü davranmak
(trollemek ya da siber zorbalık)
 Çevrimiçi diğerlerini taciz etmek veya onlar
hakkında utandırıcı paylaşımlarda bulunmak
 Yabancılarla kişisel verilerinizi paylaşmak
 Pornografik görseller için dosya aktarımı
programları kullanmak

15. «Oltalanmaktan» nasıl korunurum?
 Oltalama e-mailleri genellikle hesap bilgilerinizin «güncellenmesi»
veya «doğrulanması» gerektiğini söyler ve sizden bir linke tıklamanızı
ister. Bu link…
 Sizi hakiki görünen düzmece bir siteye götürebilir;
 Sizin farkında olmadan kötü amaçlı bir yazılım indirmenize neden olabilir.
Bu siteye veya yazılıma girilen tüm bilgiler dolandırıcılar tarafından
saklanacaktır.
 E-mailler hedeflenen kurumda hesabı bulunan bir müşterinin aktif e-
mail adresine ulaşması amacıyla gönderilir.
 Güvenli kalmanın yolu gelen beklenmeyen veya istenmemiş tüm
maillerden şüphelenmektir. Mailler güvenli bir kaynaktan geliyormuş
gibi gözükse bile.

16. Siber zorbalık nedir?
 Bir kişinin internet veya başka bir dijital iletişim aracı
kullanılarak başkası tarafından eziyet çektirilmesi, taciz
edilmesi, utandırılması veya herhangi başka şekilde hedef
alınması.

17. Virüs nedir?
Virüsler programdan programa ya da diskten diske
yayılan ve enfekte ettiğiprogramları ve diskleri
kendinin yeni kopyalarını yapmak için kullanan
yazılımlardır= bilgisayar sabotajı.
Ayrıca email ekleri, USB belleklergibi yöntemlerle
başka bilgisayarlara yayılabilirler.
Kendinizi Koruyun:
• Korunmasız bir işletimsistemi kullanıyorsanız Windows Security (ücretsiz), 360°
Total Security (ücretsiz), McAfee, Avast ya da Norton AntiVirus gibi bir
antivirüs programı indirebilirsiniz.
• Virüslerdenkaçınabilmek için bilgisayarınızın en son güncelleştirmeleri
indirmişve antivirüs yazılımlarına sahip olması çok önemlidir.
• Yakın zamanda ortaya çıkan virüslereilişkin tehlikelerhakkında bilgi sahibi
olmaya ve internette gezinirken, dosya indirirken ve ekleri açarken dikkatli
olmaya çalışın.

18. Antivirüs yazılımı nedir?
 Bilgisayar/Akıllı telefon virüslerini tanıyıp yok etmeyi
amaçlayan bir programdır.
 Cihazınızdaki tüm dosyaları tarayan kullanıcı dostu bir
ara yüzü vardır.
 Dosyaları bilinen virüslerle eşleştirmek amacıyla inceler
(tarar).
 Cihazın baştan enfekte olmasını önlemek için gerçek
zamanlı «dinamik» tarama önerilir.
 Yazılım etkilenen dosyaları otomatik olarak «karantinaya»
alır.

19. Bölüm II. İnterneti ve
uygulamaları kullanırken
güvende kalmak

20. Hangi uygulamaları kullanıyorsunuz?

21. Çevrimiçi olmak çok eğlenceli ve kullanışlı
olabilse de tehlikelerin farkında olmalıyız.
Güvenli bir şekilde nasıl çevrimiçi
kalabileceğimizi bilmemiz çok önemlidir.
Riskler

22. • Başkalarına cep telefonunuzu,
tabletinizi ya da akıllı telefonunuzu
vermeyin, şahsi bilgilerinizi
okuyabilirler.
• Mobil cihazınızdaki şahsi bilgilerinizi
korumak için bir kod ya da şifre
kullanın.
• Tanımadığınız kişilere telefon
numaranızı vermeyin.
• Kullandığınız WiFi bağlantısına
dikkat edin. Güvenli olmayan
bağlantılar bilgisayar korsanlarının
veri çalmalarına olanak sağlar.
Güvende kalmak

23. Verinizi korumak
• (Ücretsiz) Ateş duvarı yazılımını
etkinleştirin
• (Ücretsiz) Antivirüsyazılımlarını
indirin
• Casus yazılımlardan
korunmanızı sağlayacak
(ücretsiz) bir yazılım indirin
• Email yazılımınızdabir spam
filtresi etkinleştirin
• İşletim sisteminizi (Windows,
Android, gibi)düzenli olarak
güncelleştirin

24. Verinizi korumak
 Bilgisayarınız veya mobil cihazlarınızla eriştiğiniz
tüm yazılımlar için kuvvetli şifreler yaratın
 Kablosuz ağınızı kuvvetli bir şifre ile koruyun
(123456’dan kaçının!!!)
 Malları ve yazılımları güvenilir kaynaklardan
alın
 Eski bilgisayarların güvenlik açısından sınırlarına
dikkat edin

25. Şifreleri güvende tutun
 Şifrelerinizi ve diğer güvenlik bilgilerinizi ezberleyin,bunların yazılı olarak
bulunduğu notlardan kurtulun.
 Şifrelerinizi ve diğer güvenlik bilgilerinizi gizli tutmak için gerekli adımları atın.
Bunları ailenize, dostlarınızaya da başka herhangi birine söylemeyin.
 Bankayı ararken sizden hangi bilgilerin isteneceğinin farkında olun: sizden
asla şifreniz istenmez.
 İnternet bankacılığı işlemlerinden sonra düzgün bir şekilde çıkış
yaptığınızdan emin olun.
 (Şifre yöneticisi gibi programlar tarafından) korunmuyorsaşifrelerinizi asla
bilgisayarınızayazmayın.
 İnternet bankacılığınagiriş yaptığınız bilgisayarınızı asla başıboş bırakmayın.
 Şifrelerinizi düzenli olarak değiştirmenizi tavsiyeederiz. Şifre değiştirirken
kolayca tahmin edilemeyecek şifreler seçin.
 İnternet bankacılığı şifrenizi başka siteler içinkullanmayın.

26. Bilgisayarınızı güvende tutun
 İstenmemiş maillere dikkat edin
(özellikle bilmediğiniz göndericileri
olanlara) ve bu maillerdeki sizi
bilmediğiniz internet sitelerine
götürebilecek linkere asla
tıklamayın.
 Bilinmeyen, şüpheli ya da
güvenmediğiniz kaynaklardan
gelen maillerdeki ekleri açmayın,
indirmeyin veya çalıştırmayın.
 Anti virüs yazılımı indirin, bu yazılımı
güncel tutun ve yazılıma düzenli
güvenlik taramaları yaptırın. En
güncel sistem eklemelerini düzenli
olarak yükleyin.

27. «Çevrimiçi Pazarlamaya» dikkat edin
 Maille ya da internetten
(açılır pencereler, reklam
manşetleri gibi) gelen
yarışmalara ve «özel»
tekliflere dikkat edin
 Bu sitelerin gizlilik
politikalarını okuyun
 Bunlara katılmak
istiyorsanız başka bir
email adresi kullanın
 Bilgilerinizi koruyun
 Çerezlerinizi yönetin

28. Bölüm III. Mobil cihazlar ve
USB bellekler için güvenlik
önlemleri

29. Mobil cihazların kullanımı
 Neredeyse herkes bir mobil
cihaz kullanıyor
 Bu cihazlar birçok aktivite için
kullanılıyor
Mobil bankacılık
Videolar
Fotoğraflar
Mesajlaşma
GPS
…

30. Mobil tehditler ve saldırılar
Mobil cihazlar çekici hedeflerdir:
İnsanlar bunlarda birçok kişisel bilgi
bulundurur: email, takvimler, rehber,
fotoğraflar gibi.
Kolaylıkla kaybolabilir veya çalınabilirler
Dahili faturalandırma sistemi: uygulama içi
satın alma (kredi kartı)
Birçok yeni cihaz yakın saha iletişimi(near field
communications, NFC) teknolojisine sahiptir, bu
teknolojitemassız ödemegibi işlemlerde kullanılır.
Cihazınız kredi kartınız yerine geçer
Konum gizliliği sorunları

31. Mobil cihazınızı koruyun
 Telefonunuzu (basit olmayan) bir şifre ile koruyun ve
ekranınızı kullanımda değilken otomatik olarak
kitlenmesi üzerine ayarlayın.
 Şunları kullanmayın:
Tembel kullanıcı şifreleri: 123456, şifre, adınız
gibi.
Tahmin etmesi kolay desenler: Zorro işareti
(Z)…
 İnternet bankacılığı için kullandığınız telefonun
üçüncü kişiler tarafından denetimsiz kullanılmasına
izin vermeyin.
 Yalnızca resmi uygulama mağazalarından (Apple
Store, Google Play Store gibi) uygulama indirin.
 Anti virüs yazılımları indirin ve bunları güncel tutun.
Daha fazla bilgi için:
Android için: https://support.google.com/android/answer/6215472?hl=tr
iOS için: https://support.apple.com/tr-tr/guide/iphone/iph301fc905/ios

32. Doğrulama: Akıllı Kartlar/ Akıllı Anahtar
(Şifrematik)
 Daha pahalı, uygulaması daha zor
 Zayıflık: Kaybolmaya ya da
çalınmaya meyilli
 Şifre gibi başka bir doğrulama
yöntemi ile birleştirilirse çok güçlü
 Tüm uygulamalarda iyi çalışmaz

33. Doğrulama: Karşılaştırma
Şifreler Akıllı Kartlar Biyometrik Desen Kilidi
Güvenlik Zayıf Güçlü Güçlü Zayıf
Kullanım Kolaylığı Kolay Orta Zor Kolay
Uygulama Kolaylığı Kolay Zor Zor Kolay
Telefonlarda Çalışır Evet Hayır Mümkün Evet
• Daha derin bir sorun: mobile cihazlar tek
kullanıcıları olacağı varsayımıyla tasarlanır…

34. USB belleklerin güvenli kullanımı
Bu bir “USB yuvasıdır”
Bilgisayarınızın önünde, gerisinde veya yanında bir veya
daha fazla yuva olabilir.
USB yuvaları bilgisayara (yazıcı, tarayıcı, USB bellek gibi) bir
çok cihazı bağlamak için kullanılabilir.
USB yuvasına bir USB bellek taktığınızda bilgisayarınız onu
otomatik olarak tanımalı ve size haber vermelidir.

35. USB belleğinizdeki bir dosyayı kullanmadan önce virüs
taraması yapın
• «Bu Bilgisayar»
dosyasından
• USB belleğin adına sağ
tıklayın (Ör.
SecureGuard)
• «Scan for viruses» (Virüs
taraması yap)
seçeneğine tıklayın

36. Daha fazla bilgi için bize bu
adresten ulaşabilirsiniz:
info@mariecurie.bg