2. 2
Çekirdek ve Karamel de uçurtma almak için bir oyuncakç›ya gittiler.
Oyuncakç›da, arkadafllar›n›n a¤abeyi Arda çal›fl›yordu.
Hava güneflli ve hafif rüzgârl›yd›. Parkta, uçurtma uçuran çocuklar vard›.
UUççuurrttmmaamm
UUççssaannaa!!
2-5ucurtma 28/5/ 5 19:1 Page 1
3. 3
Arda, onlar› de¤iflik flekil ve büyüklükte uçurtmalar›n oldu¤u bir odaya götürdü.
Çekirdek ve Karamel, bu kadar çeflitli uçurtma oldu¤unu bilmiyorlard›. Arda
onlara oradaki uçurtmalarla ilgili bilgi vermeye bafllad›. ‹lk uçurtmay›
Çinlilerin yapt›¤›n› da söyledi.
2-5ucurtma 28/5/ 5 19:1 Page 2
4. Çekirdek, tavandan sarkan bir uçurtmay› gösterdi. “Bu, ne komik bir
uçurtma” dedi. Arda, onun bir “kutu uçurtma” oldu¤unu söyledi.
“‹nsanlar ilk uça¤› yaparken bu uçurtmay› örnek alm›fllar” dedi.
Uçurtmalar›n hepsi çok güzeldi. Çekirdek ahtapot fleklindeki uçurtmay›
seçti. Karamel de u¤urböce¤i gibi benekli olan›n› ald›.
4
2-5ucurtma 28/5/ 5 19:1 Page 3
5. Arda, onlara uçurtma yapmay› da ö¤retti. Bundan
sonra kendi uçurtmalar›n› kendileri yapabileceklerdi.
‹stedikleri malzemeyi kullanabilirlerdi. K⤛t, naylon
ya da kumafl…
Karamel ve Çekirdek, uçurtmalar›n› al›p parka gittiler. Onlar kofltukça
uçurtmalar› yükseldi. Uçurtma uçurmak çok hofllar›na gitti.
BBaannuu BBiinnbbaaflflaarraann TTüüyyssüüzzoo¤¤lluu
ÇÇiizziimmlleerr:: TTüüllaayy SSöözzbbiirr SSeeiiddeell
5
2-5ucurtma 28/5/ 5 19:1 Page 4
6. Yapraklar›n hareketini dikkatle incele. Onlar
havan›n hareketiyle uçufluyor!
Hava, ›s›n›nca taaa bulutlara kadar ç›kar. Bu
durumda, yükseklerdeki so¤uk hava da afla¤›
iner. Böylece, yapraklar› ve daha bir sürü fleyi
hareket ettiren rüzgârlar oluflur.
RRüüzzggâârr NNaass››ll OOlluuflfluurr??
6
MMeelltteemm YYeennaall CCooflflkkuunn
ÇÇiizziimm:: HHüüllyyaa YY››llmmaazzccaann
RRüüzzggâârr NNaass››ll OOlluuflfluurr??
6-ruzgarnasilolusur 29/5/ 5 :1 Page 1
7. FFaarrkkllaarr›› BBuullaall››mm
Deniz, Ayça ve Nisan bahçede oyun oynuyorlard›. Birden rüzgâr
esmeye bafllad›. Çevredeki birçok fley rüzgârdan etkilendi. Her iki
resme bak ve aralar›ndaki farklar› bul.
YYaazz›› vvee ççiizziimmlleerr:: PP››nnaarr BBüüyyüükkggüürraall
7
6-ruzgarnasilolusur 29/5/ 5 :1 Page 2
9. RRüüzzggâârr HHaannggii YYöönnddeenn EEssiiyyoorr??
Çekirdek ve Karamel baloncuk yap›yorlar. Ama bugün hava biraz rüzgârl›.
Baloncuklar uçuflup duruyor.
9
BBaalloonnccuukk YYaappaall››mm
1 bardak su
1 çay kafl›¤› s›v› bulafl›k deterjan›
1 yemek kafl›¤› gliserin
Tel
Büyüklerinin yard›m›yla bu s›v›lar›
kar›flt›r. Teli k›v›rarak bir ucunda
küçük bir çember olufltur. Teli
kar›fl›ma bat›r›p üfle. Baloncuklar
olufluyor de¤il mi?
Bak, baloncuklar bu yöne
gidiyor. Sence rüzgâr
hangi yönden esiyor?
ZZuuhhaall ÖÖzzeerr
ÇÇiizziimm:: TTüüllaayy SSöözzbbiirr SSeeiiddeell
Dikkat!
Deterjanl› kar›fl›m›
kesinlikle içmeyin,
gözünüze
kaçmamas›na
dikkat edin.
8-9baloncuk 28/5/ 5 19:31 Page 2
10. Pek çok fleyin rüzgârla hareket etti¤ini görebiliriz.
Saçlar›m›z›n, giysilerimizin, a¤açlar›n yapraklar›n›n,
bitkilerin tohumlar›n›n, rüzgâr gülünün ve daha bir çok fleyin...
10
Karahindiba bitkisinin tohumlar›
rüzgârla havada uçuflarak çok
uzaklara gidebilirler. Ancak
topra¤a yavaflça inerler. Çünkü,
biçimleri “paraflüt”e benzer.
RRüüzzggâârrllaa NNeelleerr HHaarreekk
vviissuuaallpphhoottooss--sscciieenncceepphhoottoo
vviissuuaallpphhoottooss--sscciieenncceepphhoottoo
1 -11ruzgarya 28/5/ 5 19:5 Page 1
11. 11
BBaannuu BBiinnbbaaflflaarraann TTüüyyssüüzzoo¤¤lluu
Rüzgâr türbini de dev bir rüzgâr
gülüne benzer. Kocaman bir pervanesi
vard›r. Güçlü rüzgârlar, bu pervaneyi
döndürür. Böylece elektrik üretilir.
Rüzgâr gülünü rüzgâra
tutarsan f›r f›r döner.
Rüzgâr gülü, rüzgâr›n
hangi yönden esti¤ini
gösterir.
‹flte, bir paraflüt! Paraflüt,
yere yavaflça inmeyi sa¤lar.
Çok büyük ve özel bir
kumafltan yap›l›r. Bu kumafl›n
kenarlar›na ipler ba¤l›d›r.
‹plerin di¤er ucu, paraflütçüyü
tafl›yan kemerlere tak›l›r.
kkeett EEddeerr??
1 -11ruzgarya 28/5/ 5 19:51 Page 2
12. S ra Hangisinde?
12
Rüzgâr türbini, paraflüt ve rüzgâr gülü... Bunlar, afla¤›da belli bir
s›raya göre dizilmifl. Ancak arada baz› yerler bofl kalm›fl. Bofl kalan
yerlere hangilerinin gelmesi gerekti¤ini bul ve resmini çiz.
MMeelltteemm YYeennaall CCooflflkkuunn
12-oruntu 28/5/ 5 2 : 5 Page 1
13. 13
Bir kartonun üzerine sar›, k›rm›z› ve mavi suluboya damlat. Ancak boyalar
çok sulu olsun. Boyalar›n üzerine pipetle üfleyerek onlar› flekillendir. Bu
çal›flmay› di¤er renkleri kullanarak da yapabilirsin.
ZZuuhhaall ÖÖzzeerr
ÇÇiizziimm:: PP››nnaarr BBüüyyüükkggüürraall
ÜÜfflleeyyeerreekk RReessiimm YYaappaall››mm
Elini a¤z›na yaklaflt›r ve avucunun içine do¤ru üfle! Üfleyerek d›flar›
verdi¤in havay› avucunun içinde hissedeceksin. fiimdi bir pipet bul ve
bununla üfle! E¤lenceli de¤il mi? Haydi, üfleyerek bir resim yapal›m.
Gerekli Malzeme
Pipet
Karton
Suluboya
F›rça
Dikkat!
Boyalar›n
yutulmas›
tehlikelidir.
Boyalar kar›flt›¤›nda neler oldu?
Hangi renkler olufltu?
13pipetle-resim 28/5/ 5 2 : Page 2
14. BBuu UUççuurrttmmaa ÇÇookk GGüüzzeell UUççuuyyoorr......
14
MMaallzzeemmeelleerr::
uu A4 boyutunda dosya k⤛d›
uu Yaklafl›k 20 cm uzunlu¤unda
körüksüz pipet ya da ince bir
çubuk
uu Yap›flkan bant
uu 5 – 10 m uzunlu¤unda naylon ip
uu 3 x 8 cm ölçülerinde kal›n karton
uu Kuyruk yapabilece¤in bir k⤛t
uu Delik z›mba
Bir uçurtman olsun ister misin? Hem de çok güzel uçan bir uçurtma!
Yapmas› da o kadar kolay ki!
1
Dosya k⤛d›n›, ortadan
ikiye katla.
2 3
Katlanm›fl k⤛d›n alt
kenar›n›n tam ortas›na
bir iflaret koy. Üst
kenar›n› da 8 eflit
parçaya bölecek biçimde
iflaretle. Üst kenardaki
k›rm›z›yla gösterilen
iflaretle, alt kenardaki
iflareti bir çizgiyle
birlefltir.
K⤛d›n iki kat›n›
birden, çizdi¤in
çizgiden ok
yönünde katla.
4
Yukar›daki flekli elde
edeceksin.
14-15ucurtmayapimi 28/5/ 5 21:32 Page 1
15. 15
MMeelltteemm YYeennaall CCooflflkkuunn
ÇÇiizziimmlleerr:: HHüüllyyaa YY››llmmaazzccaann
5
7 8
Art›k rüzgârl› bir
yere gidip uçurtman›
uçurabilirsin. Sen
kofltukça uçurtman
daha da yükselecek.
6
Pipet ya da çubu¤u çizimdeki gibi
bantla k⤛da tuttur.
Uçurtman›n arkas›n› çevir.
Pipet ya da çubu¤un hizas›ndan
çizimdeki gibi bir delik aç. ‹pin
bir ucunu bu delikten geçirip
ba¤la. Di¤er ucunu küçük bir
karton parças›na ya da bir
çubu¤a sarabilirsin.
Üstte kalan kat› aç ve sabitlenmesi
için k⤛d› ortas›ndan bantla.
‹stedi¤in bir k⤛ttan, 1 – 2 cm
geniflli¤inde 1 – 1,50 metre
uzunlu¤unda bir kuyruk kesip,
bunu da çizimdeki gibi uçurtmaya
yap›flt›r.
14-15ucurtmayapimi 28/5/ 5 21:32 Page 2
16. 16
YYaazz›› vvee ÇÇiizziimm:: PP››nnaarr BBüüyyüükkggüürraall
Rüzgârl› havada uçurtmalar›n ipleri birbirine kar›flm›fl.
Hangi uçurtma hangi çocu¤a ait, bulabilir misin?
UUççuurrttmmaallaarr KKaarr››flfltt››
16ucurtma-labirent 28/5/ 5 2 :13 Page 1
17. 17
Bir yerimiz yaraland›¤›nda kanar. Ard›ndan kanama
durur ve yaran›n üstünde bir kabuk
oluflur. Kabu¤un alt›ndaki deride
oluflan baz› maddeler yaran›n
onar›lmas›n› sa¤lar.
Yara onar›ld›ktan
sonra üzerindeki
kabuk düfler ve
derimiz yeniden
eskisi gibi olur.
Yara nas›l
iyileflir?
SSeerrhhaatt EErrddeenn
44 yyaaflfl // AAnnkkaarraa
ZZuuhhaall ÖÖzzeerr
ÇÇiizziimmlleerr:: PP››nnaarr BBüüyyüükkggüürraall
MMeerraakk eettttii¤¤iinniizz ssoorruullaarr›› bbiizzee ggöönnddeerreebbiilliirrssiinniizz..
Adres: TÜB‹TAK Merakl› Minik Dergisi Çok Merak Ediyorum Köflesi Atatürk Bulvar› No: 221 Kavakl›dere/Ankara
merakli.minik@tubitak.gov.tr
Kulaklar›m›z›n içinde koyu bir s›v› bulunur.
Kulaklar›m›z›n içine kaçan toz, toprak gibi
maddeler bu s›v›ya yap›fl›r ve onunla birlikte
d›flar› at›l›r. ‹flte kula¤›m›zda gördü¤ümüz ve
“kir” olarak adland›rd›¤›m›z sar› madde budur.
Kulaklar›m›zdaki
sar› kirler nas›l
oluflur?
fifieevvvvaall NNuurr BBeekkttaaflfl
66 yyaaflfl // ÇÇaannkk››rr››
17-yara-kulak 28/5/ 5 21:56 Page 1
18. Hiç bafl›n› kald›r›p bulutlar› izledin mi? Bunu denemelisin. Bulutlar› izlemek
çok e¤lenceli olabilir. Çünkü bulutlar sürekli hareket edip flekil de¤ifltirirler.
Bakal›m izledi¤in bulutlar› nelere benzeteceksin?
18
Baz› bulutlar›n üst k›s›mlar› patlam›fl m›s›r› ya da karnabahar› and›r›r. Bu
bulutlar›n, günefl ›fl›¤› alan yerleri parlak beyazd›r. Di¤er bölümleri koyu
renklidir.
BBuulluuttllaarraa
BBaakkaall››mm mm››??
18-19bulut 28/5/ 5 2 :29 Page 1
19. 19
Baz› bulutlar gökyüzünde çok
yükseklerde oluflurlar. Bu bulutlar,
ince, dar fleritler biçiminde ya da
iplik iplik görünürler. Öteki bulut-
lardan daha beyaz olurlar.
Bulutlar bazen tüm gökyüzünü
kaplarlar. Günefl’in ya da Ay’›n
görülmesini engelleyecek kadar
kal›n olabilirler.
MMeelltteemm YYeennaall CCooflflkkuunn
BBuurraayyaa hhaayyaalliinnddeekkii bbuulluuttuu ççiizzeebbiilliirrssiinn..
18-19bulut 28/5/ 5 2 :29 Page 2
20. Sen hiç paraflütle atlayan insanlar gördün mü? Paraflütler,
gökyüzünde kufllar gibi süzülürler. Gelin biz de paraflüt yapal›m
ve yere nas›l indi¤ini keflfedelim!
PPaarraaflflüütt YYaappaall››mm
Paraflüt yapmak için k⤛t peçete, dikifl ipi,
yap›flkan bant ve atafl gerekiyor.
0
1
2
3
4
5
Peçetenin bir kenar›n›n
uzunlu¤unda 4 ip kes. Bu
iplerin her birini peçetenin
4 kenar›na bantla yap›flt›r.
Sonra da iplerin di¤er
uçlar›n› dü¤üm atarak
birlefltir.
20
2 -21cakcak 29/5/ 5 : 5 Page 1
21. 21
Paraflütün haz›r.
Dü¤üm att›¤›n yere
iki tane atafl tak. Bu
atafllar paraflütçü
olsun.
fiimdi paraflütünü deneme zaman›! Yüksek bir noktadan
paraflütünü b›rak. Afla¤› nas›l indi¤ini gözlemle.
Paraflüt afla¤› do¤ru indikçe,
alt k›sm›na çarpan hava onu fliflirir.
‹çine hava dolan paraflüt yavafllar.
Arkadafllar›nla farkl› büyüklüklerde
paraflütler yaparak, bunlar›n nas›l
indi¤ini gözlemle. TTuu¤¤bbaa CCaann
DDeenneeyy ççiizziimmlleerrii:: PP››nnaarr BBüüyyüükkggüürraall
2 -21cakcak 29/5/ 5 : 5 Page 2
23. 23
A¤ustos say›m›z için at›k
malzemelerden akvaryum modeli yapman›z›
istiyoruz. Ama içinde bal›klar, yosunlar, mercanlar ve daha bir
sürü sualt› canl›s› da olmal›. Akvaryum modellerinizle
çekilmifl foto¤raflar›n›z› ad›n›z›, yafl›n›z› ve otur-
du¤unuz ili yazarak, ister postayla ister e-
postayla bize gönderebilirsiniz.
TTÜÜBB‹‹TTAAKK MMeerraakkll›› MMiinniikk DDeerrggiissii
“Küçük Eller ‹flbafl›nda” Köflesi
Atatürk Bulvar› No: 221
06100 Kavakl›dere / ANKARA
merakl›.minik@tubitak.gov.tr
Ece Balkan - 5 yafl - Ödemifl / ‹zmir
Emmiler ‹ÖO Anas›n›f› - Gülflehir / Nevflehir
Arsen Kayra Ertürk - 5 yafl - Uflak
Eda Teközel - 5 yafl - ‹zmir
Eda Naz Koç - 4 yafl - Merzifon / Amasya
Irmak Kalayc› - 5 yafl - Ankara
K›vanç Karakaya - 6 yafl - Ayd›n
Aselsan Anaokulu - Ankara
Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Anaokulu
Gebze / Kocaeli
Do¤u Baha Ar›kan - 5 yafl
K›rka ‹ÖO Anas›n›f› - K›rka Köyü / Uflak
kucukel.QXD 28/5/ 5 22:2 Page 2
24. 24
RRüüzzggâârrddaann YYaarraarrllaannaann CCaannll››llaarr
Bitkilerin ve hayvanlar›n rüzgârdan nas›l
yararland›klar›n› gözlemleyebilirsiniz.
Akçaa¤aç tohumlar›, t›pk› bir pervane gibi rüzgârda
döne döne uzaklara tafl›n›r. Baz› bitkilerin
çiçektozlar›, mantarlar›n sporlar› da rüzgârla yay›l›r.
Baz› kufllar, hava ak›mlar› sayesinde havada süzülür.
A¤›nda as›l› duran bir örümcek, hafif bir esintiyle yer
de¤ifltirebilir. Baz› hayvanlarsa, avlar›n›n kokusunu
almak için rüzgârdan
yararlan›rlar.
Gözlem
A ¤ S a y f a s ›
MMaarrtt›› UUççuurrttmmaa KKuullüübbüü
Mart› Uçurtma Kulübü’nün ‹nternet sayfas›nda,
farkl› kentlerde düzenlenen uçurtma festivalleriyle
ilgili duyurular, uçurtmalar, çeflitli uçurtma
tiplerinin yap›l›fllar›, nas›l uçurulduklar› ve
uçurtma malzemelerinin nerelerden
sa¤lanabilece¤iyle ilgili bilgiler bulunuyor.
http://www.ucurtmakulubu.com/
kircilinsectikleri_haziran 7 28/5/ 5 23:33 Page 1
25. 25
RRüüzzggâârr ÇÇaann›› YYaappaall››mm
Rüzgâr çan› çok çeflitli malzemelerden yap›labilir.
Metal kafl›klar, deniz kabuklar›, tahta parçalar›,
oyuncak parçalar› gibi... Örne¤in, deniz
kabuklar›ndan yap›lm›fl bir rüzgâr çan›, en küçük
bir esintide bile tatl› sesler ç›karmaya bafllar.
Farkl› sesler elde etmek için farkl› malzemeleri bir
arada kullanmay› da deneyebilirsiniz.
Rüzgâr çan›, havadaki
de¤ifliklikleri
gözlemlemek için de
kullan›labilir. Örne¤in,
bahçe ya da balkona
as›lan bir rüzgâr çan›,
esen rüzgârla ses
ç›karmaya bafllayarak
evdekilere havan›n
de¤iflti¤ini haber verir.
E t k i n l i k
AAssll›› ZZüüllaall
G ü v e n l i k
UUççuurrttmmaa UUççuurruurrkkeenn DDiikkkkaattllii OOllaall››mm!!
fl Uçurtmam›z›n üzerinde metal parçalar ya da alüminyum
folyo bulundurmayal›m.
fl Hiçbir zaman f›rt›nal› bir havada uçurtma uçurmayal›m.
fl Elektrik hatlar›n›n yak›n›nda uçurtma uçurmayal›m;
elektrik tellerine tak›lm›fl bir uçurtmay› kurtarmaya çal›flmayal›m.
Böyle durumlarda, elektrik hizmetlerinden sorumlu kurulufla haber verelim.
fl A¤açlar›n, yollar›n ve otomobil, bank gibi engellerin yak›n›nda uçurtma
uçurmayal›m.
fl Uçurtman›n ipini bedenimize ba¤lamayal›m.
fl Kuvvetli rüzgârlarda uçurtman›n ipi elimize sürterek k›zar›kl›¤a ya da küçük
kesikliklere neden olabilir; bundan korunmak için eldiven giyebiliriz.
kircilinsectikleri_haziran 7 28/5/ 5 23:33 Page 2
