2. MEKTUP VE ÇEŞİTLERİ
Birbirinden ayrı yerlerde bulunan kişi veya kurumlar arasında özel
veya resmî haberleşmeyi sağlayan yazı türüne mektup denir.
Mektuplar kullanılış amaçlarına göre şu gruplara ayrılır:
1- Özel mektuplar
a- Edebi Nitelik Taşımayan Özel Mektup
b- Edebi Nitelik Taşıyan Özel Mektup
c- Tebrik, davetiye, teşekkür, taziye, telgraf
2- İş mektupları
3- Resmî Mektuplar
a- Dilekçe
4- Açık Mektuplar
3. ÖZEL MEKTUP RESMÎ MEKTUP İŞ MEKTUBU
1 – Birbirlerini tanıyan duygu ve Devlet dairelerinin kendi arala- Kişilerle iş kurumları ya da iş ku-
düşüncelerini paylaşmak için rında ya da kişilerle devlet dai- rumlarının kendi arasında, işle il-
yazarlar. releri arasındaki yazışmalardır. gili olarak yazılan mektuplardır.
2 – İçten bir anlatımla yazılır. Ciddi bir üslûp kullanılır. İçtenlik aranmaz; istenilen,açık-
ça ve anlaşılır bir dille anlatılır.
3 – Dil, ele alınan konuya göre Dil, alıcıyı harekete geçirme Dil, alıcıyı harekete geçirme
göndergesel işlevde, heyeca- işlevinde ve göndergesel işlev- işlevinde ve göndergesel işlev-
na bağlı işlevde ya da alıcıyı de kullanılır. de kullanılır.
harekete geçirme işlevinde
kullanılır.
4 – Genelde öyküleyici, betimle- Emredici anlatım kullanılır. Emredici ve açıklayıcı anlatım-
yici, söyleşmeye bağlı anlatım lar kullanılır.
türleri kullanılır.
5 – Belli biçimsel kurallara göre Belli biçimsel kurallara göre Belli biçimsel kurallara göre
yazılır. yazılır. yazılır.
MEKTUP TÜRÜNÜN KARŞILAŞTIRILMASI
4. MEKTUP ÇEŞİTLERİ
1 - ÖZEL MEKTUPLAR :
Birbirini çok yakından tanıyan kişilerin, birbirlerine yazdığı
mektuplardır. Özel mektuplarda gönderici ile alıcının birbirine
karşı özel durumu yanında, ele alınan konu da metnin üslubunu
belirler.
Özel mektuplar ikiye ayrılır:
a- Edebi Nitelik Taşıyan Özel Mektup
Sanatçı ve edebiyatçıların, daha çok genel konular üzerinde
yazdıkları mektuplardır.
5. MEKTUP ÇEŞİTLERİ
b - Edebi Nitelik Taşımayan Özel Mektup
Birbirini çok yakından tanıyan kişilerin karşılıklı
yazdıkları mektuplardır. Bunların belirleyici özelliği
kişiden kişiye yazılmış olması, içten ve senli benli bir
dille oluşturulmalarıdır.
Tebrikler,telgraf,davetiyeler,taziyeler özel mektup
çeşitlerinden bazılarıdır.
6. MEKTUP ÇEŞİTLERİ
23.10.2012 /İSTANBUL
Canım Anneciğim,
Giriş : Mektup geciktirilmişse özür dilenir, geç alınmışsa sitem belirtilir veya neden
mektup yazıldığı anlatılarak giriş yapılır.
Gelişme : : İletmek istediğimiz düşüncelere haberlere genişçe yer verilen bölümdür.
Verilecek haberler konularına göre paragraf halinde yazılmalıdır. Özel mektuplarda konu
birliği önemli olmadığından her paragrafta bir konu olmalıdır.
Sonuç : Karşı tarafın hali, hatırı sorulur, mektup yazan kendi halini – durumunu belir-
tir. Selam ve saygı faslı ile mektuba son verilir.
Ad – Soyad
Adres : İmza
7. MEKTUP ÇEŞİTLERİ
c -Tebrikler
Bayramlarda, yılbaşlarında veya mutlu bir olay dolayısıyla karşı
tarafa iyilik ve mutluluk dileklerinde bulunmak amacıyla yazılan kı-
sa,öz ve içten mektuplardır. Bunlarda kağıt yerine daha çok basılı
kartlar kullanılmaktadır.
d -Telgraf
Mektubun gecikebileceği ivedi durumlarda bildirilmesi gereken
istek, olay ve haberleri, kısa ve öz olarak anlatan bir mektup türü-
dür. Telgrafta az ve öz ifade önemlidir.
8. 2 - RESMİ MEKTUPLAR
Devlet dairelerinin kendi aralarında veya kişilerle
devlet daireleri arasında yazılan mektuplardır. Bu
mektuplarda çizgisiz beyaz kâğıt kullanılır.
Dilekçeler resmi mektuplardır.
9. 3 - İŞ MEKTUPLARI
Ticaret ve endüstri kurumlarının birbirlerine ya da kişilere, kişile-
rin bu kurumlara gönderdikleri mektuplara denir.
10. 4 - AÇIK MEKTUP
Herhangi bir düşünceyi, görüşü açıklamak, bir tezi savunmak
için bir devlet yetkilisine ya da halka hitaben, bir kişi ya da kurum
tarafından yazılan, gazete, dergi aracılığı ile yayımlanan mektup-
lardır.
11. TÜRK EDEBİYATINDA MEKTUP
Türk edebiyatında mektup türünün geçmişi çok eskilere dayanmak-
tadır. “Münşeat”larda özel ve resmî mektuplara çokça yer verilmiştir.
Tanzimat’tan sonra ilk ilgi çekici mektup örnekleri Akif Paşa’ya aittir
ve bu mektuplar 1885’te yayımlanmıştır.
12. MEKTUP ÖRNEKLERİ
Fuzuli: Şikayetname
Ziya Gökalp : Limni ve Malta Mektupları
Ahmet Hamdi Tanpınar : Antalyalı Genç Bir Kıza Mektuplar
Cevat Şakir Kabaağaçlı: Mektuplarla Halikarnas Balıkçısı
Nazım Hikmet: Kemal Tahir’e Hapishaneden Mektuplar
Ahmet Hamdi Tanpınar: Mektuplar
Cahit Sıtkı Tarancı: Ziya’ya Mektuplar
Halide Edip Adıvar: Handan
Balzac: Vadideki Zambak
Goethe: Genç Werterin Acıları
