1. ИЗРАБОТИЛ:
-Јовица Пауноски-
Предмет:
-Историја-
ИСТОРИЈА НА МАИТЕ

2. За Маите
• Историјата на Маите опфаќа период од 10
век п.н.е. па сè до шпанската колонизација
на Америка. Историјата на Маите е
поделена на три главни периоди:
предкласичен период, клаичен период и
посткласичен период.

3. Предкласичен период
• Мајанската територија била населене во 10
век п.н.е. Скорешни откритија во Белизе
забележале мајанско населено место кое
датирало до 2600 п.н.е. Сепак, пошироко е
прифатена тезата дека маите ги населиле
тие простори во 1800 година п.н.е. во
регионот Соконуско. Овој период познат
како ран предкласичен период е
карактеристичен по појавата на
грнчарството.

4. Предкласичен период
• Важни мајански градови во јужните
рамничарски предели се Накбе, Ел
Мирадор, Кивал и Сан Бартоло. Покрај
овие,
градовите Изапа, Такалик иЧокола во 600
п.н.е. биле главните производители на
какао. Првиот мајански натпис датира од
овој период. поточно од 250 п.н.е.

5. Предкласичен период
• Помеѓу научната јавност постои
несогласување околу прашањето до каде
се протегале физичките, а до каде
културните граници на Маите. Во натписите
од овој период се забележува заемно
влијание помеѓу Маите и околните антички
цивилизации.

6. Класичен период
• Класичниот период (од 250 до 900 година)
е период на голем развој на мајанската
цивилизација, висок степен
на урбанизација, градење на споменици и
натписи и ова е период на значаен
интелектуален и уметнички развој, особено
во јужните предели на мајанската
територија.

7. Класичен период
• Тие го развиле земјоделството и се развиле
повеќе независни градови-држави. Такви
значајни градови-држави
биле Тикал, Паленке, Копан и Калакмул, но
исто така опстојувале и некои помали како на
пример Дос Пилас, Уашактун, Алтун
Ха и Бонампак. Северните предели не се
многу познати за денешната наука како
јужните, но сепак тука се откриени
значајните Ошкинток, Чунчукмил и Ушмал.

8. Класичен период
• Најзначајните спомениви се скалестите
пирамиди. Тие биле градени во религиозните
центри заедно со палатите на владетелот на
кралството. Палатата во Канкиен е најголема,
иако огромниот археолошки локалитет нема
пирамида. Покрај палатите и пирамидите,
знчајни се изгравираните камени плочи
наречени стели или на мајански тетун, на кои
се пишувал текст со мајанско писмо со
различна тематика[7].

9. Класичен период
• Мајанската цивилизација учествувала долг
период во трговијата во Средна Америка и
општела со околните
цивилизации:Теотихуакан, Запотечка
цивилизација и останати околни
цивилизации, како од Средна Америка така
и од Карибите. Исто така, археолозите
пронашле злато од Панама во Чичен
Ица[8]. Маите тргувале во какао, сол,
морски школки и жад.

10. Падот на Маите
• Поради сè уште непознати причини,
мајанските градови од јужните предели
пропаднале во 8 век и 9 век и накратко биле
комплетно напуштени. Падот бил проследен и
со значително намаление на создавање на
мајански натписи. Иако сè уште нема
општоприфатлива теорија за причините и
падот наМаите, денешните историчари и
научници имаат создадено повеќе теории за
овој феномен и се делат во две групи:
еколошки и нееколошки причини.

11. Пост-класичен период
• За време на пост-класичниот период (од 10 век до
ран 16 век), развојот на северните градски центри
продолжил и е карактеризиран со зголемување на
различноста во општествата и надворешни културни
влијанија. Мајанските градови во Јукатан продолжиле
со својот развој уште неколку векови после големиот
пад на јужните предели и меѓу главните градови
биле:Чичен Ица, Ушмал, Еѕна и Коба. По падот на
владеачките династии во Чичен и
Ишмал, Мајапан владеел со целиот Јукатан сè до
револтот во 1450 година. Подоцна, ова кралство се
намалило и опстојувало како град-држава сè
до шпанската колонизација на Јукатан.

12. Пост-класичен период
• Маите од Ица, Ковох и Јалаин од Централен
Петен го преживеале падот на класичниот
период и до 1250 година се обединиле и
создале градови-држави. Ица Маите како свој
центар го имале Тајасал или познат како Нох
Петен. Тој владеел со територијата околу
езерото Петен. Ковох Маите за свој главен
град го имале Киче и е познат по најголемиот
извор на мајанска митологија, Попол Вух.
Покрај овие, позначајни кралства биле оние
на Мамите, Какчикелците, Чахомаците и Чухци
те.

13. Колонијален период
• Кратко после неколку мали
експедиции, Шпанците започнале воени
кампањи за освојување на териториите
на Маите и основале колонија на територијата
на Маите во Јукатан и воГватемала. Оваа
кампања наречена Шпанска колонизација на
Јукатан била тешка задача за шпанските
конкистадори и им требало околу 170 години
за да воспостават комплетна шпанска
контрола на таа територија.

14. Колонијален период
• За разлика од Ацтеките и Инките, Маите немале
еден единствен политички центар, што би
овозможило Шпанците со еден напад да ја освојат
цела територија. Наместо тоа, Шпанците биле
приморани да ги освојуваат секој град-држава
поединечно. Повеќето од колонизаторите биле
мотивирани од идејата дека ќе пронајдат големо
богатство во освоените градови како на
пример злато и сребро, но сепак мајанските
предели биле сиромашни. Но тоа не влијаело
демотивирачки, туку Шпанците се заинтересирале
за освојување на другите империи
воПеру и Мексико.

15. Колонијален период
• Шпанската црква и шпанските власти ги
уништиле мајанските записи и со тоа за
секогаш го уништиле знаењето на Маите.
За среќа зачувани се три книги од
класичниот мајански период. Последните
мајански кралства Тајасал и Закпетен биле
освојувани и ослободувани сè до 17
век кога подоцна биле засекогаш уништени
во 1697.

16. Мајанска цивилизација
• Маите се централноамериканска цивилизација,
значајни по целосно развиениот пишан јазик од
пред-колумбискиот период, но и според
нивната архитектура, уметност, математичките и
астрономските системи. Оваа цивилизација своите
почетоци го забележала во пред-класичниот
период (2000 п.н.е. до 250), додека пак врвот на
својот развиток Маите го забележале за време
на класичниот период (од 250 до 900 година) и
продолжил во пост-класичниот период па сè до
доаѓањето на Шпанците во Америка. Во својот
најголем подем, областа каде живееле била
најгусто населена област во светот во тоа време.

17. Мајанска цивилизација
• Маите споделуваат голем број на заеднички
карактеристики со останатите централноамерикански
цивилизации поради високиот степен на соработка
помеѓу народите. Календарот, писмото и епиграфијата не
потекнуваат од Маите, но тие ги развиле потполно.
Територијата на Маите се протегала од Хондурас, Ел
Салвадор, Гватемала па сè до централно Мексико. Маите
како народ никогаш не исчезнале, ниту за време на
класичниот период ниту пак со доаѓањето на Шпанците во
Америка. Денес, Маите и нивните наследници сочинуваат
значителен процент од населението во нивниот регион, Ел
Салвадор, Мексико, Хондурас и Гватемала. Голем број на
мајански јазици и денес се зборуваат.

18. Територија на протегање
• Мајанската цивилизација се протегала на територија која често
се нарекува „мајанска територија“ и таа ги опфаќа јужните
делови на Мексико (сојузните
држави Чијапас, Табаско, Јукатан, Квинтана
Ро и Кампече), Гватемала, Белизе, Ел Салвадор и
западенХондурас.
• Територијата опфаќа различен вид на релјеф, од планинските
предели на Сиера Мадре до рамниците на Јукатан. Климата во
овој регион варира и најчесто има урагани и тропски бури од
околните океани и мориња.
• Мајанската територија е поделена на три зони: јужни мајански
планински предели, јужни или централни мајански рамничарски
предели и северни мајански рамничарски предели. Јужните
мајански планински предели се наоѓаат во Гватемала, јужните
рамничарски предели се северно од планинските предели во
мексиканските држава Кампече и Квината
Ро, Белизе, Гватемала иЕл Салвадор. Северните рамничарски
предели се наоѓаат во државата Јукатан во Мексико.

20. Мајанска уметност
– Според голем број на реномирани научници и уметници,
уметноста на Маите е најсофистицираната и најубавата
уметност од сите антични култури од „Новиот Свет“.
Резбите и цртежите од Паленке и статуите од Копан се
најдобрите дела од уметноста на Маите бидејќи има
голема прецизност при претставувањето на човековите
фигури. Од сликарството има многу малку останато,
воглавно сликање на керамика бидејќи само тоа
опстоило низ вековите. Карактеристична сина боја е
зачувана до ден денес поради хемиските состојки на
бојата и е наречена мајанска сина боја. Користењето на
бојата било присутно до 16 век кога техниката е загубена
за денешната наука.

21. Приказ на Упакал
Киничпронајден
во Паленке.

22. Архитектура
• Како една од уникатните стари
архитектури, мајанската архитектура се развивала и
опстојувала повеќе илјадници години. Најпознатите
карактеристични мајански градби се скалестите
пирамиди од пред-класичниот мајански период и
порано. Покрај нив има и археолошки локалитети
во пештери кои биле или се важни за Маите. Такви
пештери се Холха, Нах
Тунич, Канделарија и Пештерата на вештерката.
Некои од старите пештери се користат и денес од
Маите во Чијапас, Мексико.

23. Значајни градби
• Церемонијлните платформи биле платформи од варовник со височина
помалку од четири метри и служеле за јавни церемонии од религиозен или
оптествен карактер. На нив имало цомпантил, место каде се ставала
отсечената глава на жртвата жртвувана за време на религиозен обред.
• Палатите биле големи и често доста декорирани градби. Најчесто се граделе
во близина на центарот на градот. Палата со многу простории и спратови,
денес се именува како акропол. Сепак, палатите биле едноспратни и имале
помалав број на соби.
• Е-групите се специфични структури кои можат да се најдат во сите центри на
мајанската империја. Овие биле поставено во согласност со специфични
астрономски настани и се мисли дека служеле како обзерватории.
• Пирамиди и храмови. Најчесто најзначајните религиозни храмови на Маите
се наоѓале на врвот од скалестите пирамиди, за кои се верувало дека се
најблиску до небото.
• Обзерватории. Маите биле големи астрономи и љубители на астрономијата.
Тие имаат забележано карти за вселенските објекти, најмногу обрнато
внимание на Месечината и Венера.
• Стадиони. Како дел од начинот на живот, стадионите за нивната ритуално-
спортска игра биле градени насекаде на просторот на мајанската империја.
Тие биле обиколено од две страни со скалести трибини кои воделе до
церемонијални платформи или мали храмови.

24. МАИ