Prelego pri konata Esperanto-poetino Ludmila Jevsejeva prelegita 18.10.2014 en publika biblioteko de Siauliai (Litovio) en Esperanto.

1. Ludmila Jevsejeva:
vivo kaj verkoj
Margarita Želve
Prezidantino de Latvia Esperanto-Asocio

3. Strukturo de la prelego
Vivo kaj verkado de Ludmila Jevsejeva:
 Infaneco kaj juneco (1913-1940)
 En ekzilo (1941-1957)
 Vivo post reveno (1957-1980)

4. 1913 – 1940
Infaneco kaj juneco

5. Naskiĝo kaj familio
Ludmila Jevsejeva
14.08.1913 – 28.01.1980
 Patro - Ivans Jevsejevs (1880-1942)
 Patrino - Helēna Jevsejeva (1885-1980?)
 Frato - Viktors Jevsejevs (1909-1962)

8. Domo, kie loĝis L. Jevsejeva - strato Reformātu 14
(en soveta tempo str. Sarkanās Gvardes, nun strato
Alksnāja)

10. Lernojaroj
 De 1925 ĝis 1932 en Riga Rusa
gimnazio (iama gimnazio
Lomonosova)
 Lernas ludi pianon en Riga Popola
Konservatorio
 Eklernis Esperanton en 1929. La unua
instruisto Genadij Tupicin (1885-
1966), konata esperantisto, aŭtoro de
pluraj Esperanto-lernolibroj.

11. Ludmila Jevsejeva pri lernado de
Esperanto
 Tio, kion mi aŭdis dum la kurso mirigis min
kaj mi eklernis Esperanton, ne ĉar mi sentis
bezonon pri iu fremda lingvo, sed simple tial,
ke ĝi estis tiel facila kaj genie regula kaj per
tio liveris al mi plezuron.
 Ĝi estis por mi kvazaŭ spirita sporto, kvazaŭ
pensludo, kie mi per malmultaj certaj
reguloj, prefiksoj kaj sufiksoj povis formi
diversajn frazojn.

13. Aktivado en Esperanto-movado
(1931-1940)
 Estraranino (sekretariino) de Latva Esperanto-
Societo (1931-1940);
 Ekde 1935 redaktorino de “Ondo de Daugava”;
 Gvidis Esperanto kursojn;
 Gvidis dramrondeton, mem aktoris en
Esperanto-teatraĵoj, verkis tekstojn por ili;
 Gvidis turistan rondon, organizis Esperanto-karavanojn
al najbaraj landoj - Litovio, Estonio,
ankaŭ Finnlando.
 1937-1939 membro de Internacia Ligo de
esperantistoj

15. Naskiĝo de poetino
 En Esperanto poemojn ekverkis en 1931;
 Publikiĝis en “Ondo de Daugava”, “Litova Stelo”,
“Pola Esperantisto”, “Suda Stelo”, “Literatura
Mondo” k.a.
 En poemkolekto “Naŭ poetoj” (1938) aperis 4
poemoj: “Orkideo”, “Aŭtuna melodio”, “Strigo sur
mia libroŝranko”, “La betonita vojo”.

17. Aŭtuna Melodio
Silentas park'. Aleo nigra mutas.
En forgesita laŭb' fantomas ombra lud'.
Aŭtun' sopire melodion flutas,
Melankolia sonas la prelud'.
Banale nuda Faŭno ŝtonigita
Satane ridas al falanta stel'
Laŭ leĝo de jarcentoj mortigita.
Nenio daûras...nek la viv', nek bel'.
Silentas park', nur sub piedo laca
Folioj flavaj flustras pri la mort'.
Nenio daûras!...Faŭno dorme paca
Ridetas mute, sen kompata vort'.

18. Ludmila Jevsejeva pri siaj versoj:
 La principon de mia versado karakterizas
lakono kaj dinamiko, ekstrema simpleco de
la lingvo, ekonomio de vortoj, sen ajna pezo,
ĉar mi skribas ne por literaturaj estetoj kaj
snoboj, sed nure por mia ordinara kaj tre
ŝatata esperantista popolo.
 Kaj feliĉa estas tiu poeto, kiun amas popolo,
sed ne apartaj kritikistoj.

19. Saulcerīte Neilande pri poezio de
Ludmila Jevsejeva:
(Latvia Esperantisto No.4, Jan.1990)
 Ŝi verkis originale multajn versojn, kiuj
traktas tre vivoproksime interesajn temojn.
La versoj legiĝas tre facile kaj flue. La lingvo
estas ĉiam senriproĉa, temas pri la beleco de
la mondo, traktas pri homo mem. Tre
simpatiaj kaj ŝatataj estas ŝiaj porinfanaj
versaĵoj.

20. Ada Csiszàr pri poezio de Ludmila
Jevsejeva:
(Budapeŝta Informilo, No.5, 1980)
 Kvankam la delikatsenta voĉo ne starigis
ŝin en reflektolumon, tamen la literatoroj kaj
la versamanta publiko rekone taksis ŝiajn
poeziaĵojn. L. Jevsejeva – oni legas en la
Gvidlibro II – povas revivigi sian ĉirkaŭaĵon
kaj travibrigi per emocio, kvazaŭ en
poemkadritaj naturscenoj.

21. Perfidis min amik’
Perfidis min amik’. Ne mortis mi, nur suno
Estiĝis nigra disk’, kaj ĉirkaŭ mi aŭtuno.
Perfidis min amik’. Mi vivas, ne lamentas,
Nur ĉio en la mond’ al mi indiferentas.
Perfidis min amik’, se li revenus iam…
Ne, el memoro lin forstrekis mi por ĉiam.

23. 1941 – 1957
En ekzilo

24. Aresto kaj ekzilo
 Arestita la 14-an de junio 1941,
 La 20-an de junio 1941 akuzita laŭ
art. 58, parto IV de Krimkodo de
RSFSR.
 La 16-an de majo 1942 laŭ decido de
Speciala Konsilantaro de NKVD SSSR
kiel socie danĝera elemento estis
sendita en punlaborejon por 3 jaroj –
al Siberio - urbo Inta, Komi provinco.
 Rajtis reveni Latvion nur en 1957.

25. El artikolo de Nikolao Stepanov
“Ludmila Jevsejeva – esperantistino
kaj poetino” (I)
 Laŭ ordono pri akuzo kaj la verdikto,
Jevsejeva L.I. de 1932 ĝis 1940 jaroj
aktive partoprenis en esperantista movado
en Latvio, ...dum kelkaj jaroj estis sekretario
de Riga fako de esperantistoj, kaj de 1935
ĝis 1937 - redaktoro de revuo de
esperantistoj en Latvio "Volna Dviny" [Ondo
de Daugava].
 De 1937 jaro ĝis 1939 jaro estis membro de
Internacia Ligo de esperantistoj, kies centro
troviĝis en Londono.

26. El artikolo de Nikolao Stepanov
“Ludmila Jevsejeva – esperantistino
kaj poetino” (II)
 Dum lastaj 4 jaroj veturadis al konferencoj de
ĉebaltaj esperantistoj en Tallin, Riga kaj
Kaunas.
 Dum kelkaj jaroj persone
korespondadis kun kelkaj esperantistoj,
loĝantaj en diversaj landoj de Okcidenta
Europo.
 En 1941 je ŝia adreso el Bulgario (NB:
tiatempe la lando estis kvalifikita kiel "lando de
blanka teroro" - NSt.) venis cirkulero, en kiu
oni proponis (al ŝi) doni informojn de spiona
karaktero pri altlernejoj de Sovetunio.

27. El artikolo de Nikolao Stepanov
“Ludmila Jevsejeva – esperantistino
kaj poetino” (III)
Laŭ decido de juĝistar-kolegio pri
krimaferoj ĉe Supera Juĝistaro de
Latvia SSR de la 22-a de junio 1957 la
ordono de Speciala Konsilantaro ĉe
NKVD SSSR de la 16-a de majo 1942
rilate de Jevsejeva L. I. estis nuligita
kaj krimproceso - ĉesigita, pro manko
de krimpuneblaj agoj en agado de
Jevsejeva L.I.

29. El letero al amikino en 1953:
 „Iam mi tre ŝatis aŭtunon, sed nun mi revas
pri eterna printempo. En mia vivo tro longe
daŭras la morna aŭtuno, ĉu vere tio estas la
fino. Ne povas kaj ne devas esti. Mi atendas
sunon, brilan, fajrospiran, bruligan, atendas
revenon de printempo”.

30. PETO AL LA SUNO
 Suneto, suneto!
Donu okazon,
Donu okazon
Varmigi nazon.
Montriĝu, suneto,
Almenaŭ fojon,
Almenaŭ fojon
Sekigu vojon.
Suneto, suneto,
Prilumu la korton.
Prilumu la korton,
Havigu al mi forton.

31. MI ATENDAS MIRAKLON
Mi atendas miraklon dum ĉiu vesper',
ebriigan printempon en povra aŭtuno,
por eskapi sur cignaj flugiloj el nuno.
Mi atendas miraklon dum ĉiu vesper'.
Jen voĉ' en mallumo, sarkasme ekfrazas:
"Ho, naiva, mirakloj neniam okazas!"

32. El letero al patrino, 30-an de
aŭgusto 1954:
 Oni promesas ĉi-jare doni pasporton kun la
rajto elveturi. Mi nun iradas kiel ne estu
mem – nur pri vi pensas. Mem ne kredos ĝis
jam ne sidos en trajno.
 Pri tio ke mi al vi skribas ne devas al ĉiuj
rakonti. Homoj estas tre enviaj, ili kapablas
nur ĝoji pro la fremda malfeliĉo, tiujn kiuj
kunsentas malofte vi trovos, ne multaj
homoj havas veran kaj pravan koron.

33. El letero al patrino la 7an de
aŭgusto 1955:
 ...nur kelkaj varmaj tagoj dum la tuta
somero.. kaj mi ne povas en suno eĉ kvin
minutojn sidi, koro ne permesas. Por mi pli
bone malvarma vetero, tute iĝis nordulino.
 Sendu la foton kie mi sidas ĉe pianino en
Konservatorio, ni rigardos kaj mi resendos.

34. El letero al patrino la 3an de marto
1957:
 Mi elveturos el Inta la 28-an aŭ 30-an de
marto, tra Leningrado.

35. 1957 – 1980
Post reveno

37. Aktive aliĝas al renovigita
Esperanto-movado
 Ano de Riga Esperanto-klubo
 Gvidas Esperanto-kursojn
 Organizas literaturajn seminariojn, koncertojn,
prelegoj por Riga Esperanto-klubo kaj “Īnternacia
Amikeco” - klubo de malbonvidkapablaj kaj blindaj
esperantistoj
 Kunorganizas Tutsovetian kunflugon de blindaj
esperantistoj en Latvio (1972)
 Partoprenas literaturajn konkursojn - Muzo
(Litovio), k..a., ofte gajnas la unuajn premiojn.

39. Poemoj publikigitaj en periodaĵoj
 “Norda Prismo”, “Bulgara Esperantisto”, “La
Praktiko”, “ Paco”, “Horizonto de Soveta Litovio”,
“Amikeco”, ‘”Hungara Vivo” , “Heroldo de
Esperanto” k.a.;
 Kontribuis al “Esperanto Antologio” (1958),
“Antologio de la Tutmonda ampoezio” (1968),
 Kontribuis al lernolibroj eldonitaj en Hungario,
Bulgario kaj Estonio.

40. Ludmila Jevsejeva pri tasko
de poezio
 La poezio estas ĉiam vivanta. Ĝi luktas por
la vivo, kun kiu ĝi estas firme ligita kaj ni
ne rajtas sin deteni de la nuntempaj,
aktualaj problemoj kaj postuloj. Estas bone
kiam la vivo kaj poezio estas unuigitaj

41. Ludmila Jevsejeva pri la situacio en la
porinfana Esperanto-poezio (I):
 Bedaŭrinde la originala porinfana poezio
estas ankoraŭ malriĉa. Kaj ne ĉiuj poetoj sin
okupas per ĝia pliriĉigo malgraŭ tio, ke verki
por infanoj estas la honora tasko, sed ankaŭ
malfacila tasko, ĉar la enhavo de poemoj
devas respondi al infana psiko, la formo de
poemoj devas esti trafa, la poemoj devas
esti legeblaj facile, flue, ĝue, ne esti tedaj,
sen skemeco, sen didaktiko.

42. Ludmila Jevsejeva pri la situacio en la
porinfana Esperanto-poezio (II):
 Kaj mi pionire konstruas la vojon,
kondukantan en la porifanan Esperanto-poezion.
Mi laboras per fosilo, pioĉo kaj
rompostango. Mi laboras en frosto kaj
varmego, dum torenta pluvo kaj hajlo.
Portante pezan, pioniran ŝarĝon sur miaj
ŝultroj je nomo de tiuj, kiuj venos post mi,
por daǔrigi la komencitan vojon.

44. El la antaŭparolo de Asan Grigorov por
“Zooparko” (I)
 La proponatan kajeron eldonas
Literatura Rondo Esperantista en Sofio
en formo de manuskripto.
 La Rondo volonte disponigos kopion al
ĉiu, kiu instruas Esperanton al infanoj,
volas aranĝi infan-amuzon kun
deklamado de versaĵoj al ĉiu kiu
sentas bezonon pri bona porinfana
poezio en Esperanto.

45. El la antaŭparolo de Asan Grigorov por
“Zooparko” (II)
 La kolekto de porinfanaj versaĵoj de
Ludmila Jevsejeva venas por plenigi
grandan malplenon en nia Esperanto-literaturo.
Ili estas valoraj ne nur pro sia
preskaǔa unikeco. Ili estas valoraj ĉar ilia
enhavo respondas al la infana psiko. Ilia
formo estas trafa, oni legas ilin facile, flue,
ĝue. Ludmila Jevsejeva ne estas teda.
Infaniĝo, skemeco, didakteco ĉe ŝi
mankas.

46. Bulgara pentristo kaj Esperanto-literaturisto
Prodan Prodanov pri
porinfana poezio de Ludmila Jevsejeva:
 Ili [versaĵoj de L.J.] entenas
puraniman etoson kaj ŝprucas ĝojon,
spontanan ĝojon. Oni kutimas aserti
ke ŝiaj versaĵoj estas porinfanaj. Mi
opinias, ke ili egale kortuŝas kaj
infanojn kaj pliaĝulojn. Verdire ili
estas instruindaj por la aĝuloj kaj
indikas sinceremon – pli trafe ili vekas
sinceremon.

52. Leteramikoj
 Multaj geesperantistoj el Estonio, Litovio,
Rusio, Bulgario, Hungario, Pollanda, Britio –
eminentaj esperantistoj de sia tempo k.a.
 En persona arkivo de Ludmila Jevsejeva en
Nacia Biblioteko de Latvio estas 562 leteroj
de konata estona poetino (1896-1981) Hilda
Dresen senditaj de 1934-1980.

54. El letero de Marjorie Boulton al
Ludmila Jevsejeva
 Mi tre esperas, ke vi iam ricevos
rekompencon kontraŭ vivo tiel detruita
rilate al ĉio, kio igas la vivon dezirindan. Mi
pensas pri versoj en unu el la grandaj grekaj
dramoj, laŭ la angla traduko, kiun mi legis:
 “ Kio egalas al amo?
Kian batalon li ne povas gajni…?
Mi esperas, ke vi jam scias.

55. El letero al Ada Csiszàr pri soleno
de la 50-jara esperantistiĝo en 1979:
 Feliĉe pasis mia ora jubileo en
Esperantujo. 50 jaroj kun verda stelo
sur la brusto! Riganoj aranĝis
imponan vesperon kun arta programo,
alvenis gratulleteroj el ĉiuj
kontinentoj.

58. Ludmila Jevsejeva pri Esperanto en sia vivo:
 ... Esperanto por mi estiĝis ĉio, mia lumo, mia
amo, mia fiero, la kolorriĉa mondo, la filozofio de
la plej altaj akordoj.
 Per esperanto lingvo la mondo malfermiĝis por
mi, fremdaj landoj fariĝis atingeblaj, kvankam nur
skribe.
 Interrilatante kun malproksimaj nekonataj landoj,
mi kvazaŭ sentis la pulsadon kaj animon de la
mondo.
 Korespondaĵo veninte de alia lando kvazaŭ elspiris
senton de malproksimo kaj libero...

59. Ludmila Jevsejeva forpasis 28.01.1980 pro
la subita koratako. Entombigita en tombejo
Raiņa en Rigo.
Restu en ĉiu koro
Pri la poetin' memoro,
Ĉar estas por vi verkitaj
De ŝi strofoj belaj kaj spritaj.
(E.Lippe)

60. Dankon pro la atento!