1. Lanak eragindako gaixotasunen
kargak Euskadin eragiten duen
osasun-kostua
OSALAN
Laneko Segurtasun eta Osasunerako Euskal Erakundea
Instituto Vasco de Seguridad y Salud Laborales

2. Lanbide-gaixotasunei (LG)
buruzko egungo arauak
1299/2006 ED
Kalteordaina jasotzeko eskubidea ematen
duten 141 LG jasoten ditu koadro batean
Aseguratze horren titularra Gizarte
Segurantza da
Sistema publikoa da, gehienbat entitate
pribatuek kudeatua: mutuak

3. Laneko gaixotasunen kargaren azterlana eta
EAEn eragiten duen osasun-kostua
Bi zati ditu:
1. EAEn 1990etik 2008ra DEKLARATU DIREN
LANBIDE-GAIXOTASUNEN EBOLUZIOA
2. EAEn LANETIK ERATORRITAKO
GAIXOTASUNAK ETA 2008. URTEAN IZAN
DUTEN OSASUN-KOSTUA

4. 1. Zatiaren helburuak:
Orokorra:
EAEko langileen artean 1990etik 2008ra izandako LGen
deklarazioaren patroia eta denbora eta espazio arloko
joerak ezagutzea.
Espezifikoak:
Euskadiko herritar landunen artean 1990etik 2008ra
deklaratutako LGen intzidentzia ezagutzea.
Epe horretan LGek izan duten eboluzioa ezagutzea.
Lurralde historikoen araberako banaketa aztertzea.
Lanbide-gaixotasunaren eta adierazle demografiko eta
laboralen arteko harremana aztertzea: Sexua, adina,
probintzia, jarduera ekonomikoa, enpresaren kode
postala, eta langileak enpresan duen antzinatasuna.

5. Emaitzak
Epe horretan deklaratu ziren: 33.547 LG
Kopuru txikiena 1990. urtean: 339
Kopuru handiena 2006. urtean: 3.259
Generoa: %71 gizonak eta %29 emakumeak.
%99 kasu arinak, bajarik gabe
Kasu larriak (%1) murriztu egin dira:
2004. urtean 30
2006. urtean 4
Heirotza eragiten dutenak, inoiz ez urtean bat
baino gehiago

6. Emaitzak
Diagnostikoa:
Eragile fisikoak: %85
Azalaren gaixotasunak: %9,4
Eragile biologikoak: %1,7
Eragile fisikoak:
Apartu lokomotorean eragina (tenosinobitisa,
batez ere): 89%
Gainerakoak: hipoakusiak eta, azkenaldian,
aho-kordetako noduluak.

7. Emaitzak
Aldi horretan izandako deklarzioen portzentaje-
aldaketa esanguratsuenak:
Lanb. gaixot. 1990. urtea 2008. urtea
Eragile fisikoak %36 %85
Azalekoak %49 %6
Gihar-hezurrak %40 %88,4

8. Emaitzak
Emakumeen artean izandako aldaketa
esanguratsuenak:
Lanb. gaixot. 1990. urtea 2008. urtea
Gihar hezurrak %40 %88,4
Infekziosoak %14 %0,2

9. Emaitzak
Adinari dagokionez:
Batez besteko adina:
Gizonak 42,2 ± 11,3 urte
Emakumeak 39,1 ± 10,3 urte
Deklarazioen %73,4 dira 50 urtetik gorako
pertsonenak.
Oso deklarazio gutxi 60 urtetik gorako
pertsonen artean.

10. Emaitzak
Enpresaren tamainari dagokionez, aztertutako
aldian:
LGen %71 ematen dira 6 eta 500 langile artean
dituzten enpresetan.
Enpresaren tamainaren arabera egiten diren
deklarazioen patroia gizonenera gerturatzen da
aldiaren amaieran.
Emakumeetan, deklarazioen joera enpresa
handietatik ertainetara igarotzea da.
Gizonetan, enpresa ertainetan deklaratzeko joera
indartu egiten da.

11. Emaitzak
Lanean duten antzinatasunari dagokionez:
Deklarazioen %62,5 lanpostuan 10 urtetik
beherako antzinatasuna duten langileenak
dira.
Hala ere, 1990. urtan:
10 urtetik behera, %39
Gainerako %69ak 10 urteko antzinatasunetik gora
zeuden.

12. LG kasuak EAEko enpresetan. 2007 - 2008
Bilbao eta inguruak
Donostialdea
Vitoria-Gasteiz

13. LG tasak 100.000 langileko EAEko enpresetan. 2007-2008
Nabarniz
Berriz
Ermua
Elduain
Ezkio-Itsaso
Zegama
Legazpi

14. Eragile kimikoek EAEko enpresetan eragindako LG kasuak. 2007-2008
Eibar
Basauri

15. Eragile kimikoek EAEko enpresetan eragindako LG tasak. 2007-2008
Elduain
Okondo
Orduña
Zegama

16. Eragile fisikoek EAEko enpresetan eragindako LG kasuak. 2007-2008
Ermua
Errenteria
Legazpi
Nabarmena da emakumeen artean
erag. fisikoa duten LGen maiztasuna

17. Eragile fisikoek EAEko enpresetan eragindako LG tasak. 2007-2008
Nabarniz
Ermua
Legazpi

18. Hipoakusiak (entzumen-arazoak)
Aldi horretan 2.444 hipoakusia deklaratu ziren,
jakinarazitako gaixotasun guztien %7,3.
Hipoakusiaren intzidentzia 2,5 zen 1990. urtean,
eta 41,7ekoa 2008. urtean, 100.000 langileko.
2009-2010 biurtekoan LGen 1.264 jakinarazpen
izan ziren, eta %77 hipoakusiak ziren. Gizarte
Segurantzak horien %87 onartu zituen.

19. Eragile biologikoek EAEko enpresetan eragindako LG kasuak. 2007-2008
Sestao

20. Arnas-aparatuko LG kasuak EAEko enpresetan. 2007-2008
Gueñes, Trapagaran Durangaldea Gohierri eta Urola
Donostialdea
Gasteizko industrialdeak

21. Asma profesionala
Jakinarazitako arnas-aparatuko 705
gaixotasunetatik, 350 asma ziren.
Intzidentzia-tasa 2,23 kasukoa da 100.000
langileko.
Emakumeak dira jakinarazitako kasuen
%30.
Intzidentzia handiena Gipuzkoan dago.

22. Arnas-aparatuko LG tasak EAEko enpresetan. 2007-2008
Errigoiti
Arama
Oñati Ataun

23. Azaleko LG kasuak EAEko enpresetan. 2007-2008
Zaldibar, Ermua, Mallabia Errenteria, Irun,
Bilboaldea Hondarribia
Bergara, Eibar
Vitoria-Gasteiz

24. Azaleko LGen intzidentzia-tasak
Zaldibar, Ermua, Mallabia, Eibar
Elduain, Zaldibia, Zegama
Vitoria-Gasteiz

25. Eragile kartzinogenoek sortutako LGak
Aldi horretan lanbide-minbiziko 25 kasu jakinarazi
dira.
Horietatik 4 emakumeenak ziren.
25 kasuetatik, 15 jakinarazi dira azken bi urteetan.
Diagnostikoen arabra:
7 mesotelioma
4 lesio gaizto azalean
2 linfoma
Minbizi bronkiogeniko 1
Neuplasia gaizto 1 sudur-barrunbean.

26. Lanak eragindako
gaixotasunak
eta Euskadin duten
osasun kostua

27. LGen intzidentzia-indizea 100.000 langileko,
autonomia erkidegoen arabera. 2008
Canarias
Ceuta y M elilla
A ndalucia
M adrid
Comunidad Valenciana
Extremadura
Castilla la M ancha
B aleares
M urcia
Estado
Castilla León
Galicia
A sturias
Cataluña
Cantabria
Rioja La
A ragón
P aís Vasco
Navarra
0 100 200 300 400 500 600 700

28. LGen intzidentzia-indizea 100.000 langileko,
Europan. 2008
Luxemburgo
Italia
A lemania
A ustria
B elgica
P o rtugal
Dinamarca
España
A sturias
Rio ja La
Suecia
Francia
P aís Vasco
A ragó n
Navarra
0 100 200 300 400 500 600 700

29. Gaixotasunaren kostua
Funtsezko alderdia da:
Osasun-arazo jakin baten tamaina ezagutzeko
Osasun eta giza baliabideak eta baliabide
materialak esleitzeko
Gaixotasun kronikoak gaixoarentzat, osasun
sistemarentzat eta horri eusten dion
gizartearentzat dituen ondorio kaltegarriak
murrizteko

30. Gaixotasunaren kostua
Gaixotasunaren kostuaren estimazioak
garrantzitsuak dira:
Gaixotasunak diru-aldetik duen munta zehazteko
Esku hartzeko programak justifikatu eta ebaluatzeko
Ikerketarako baliabideak esleitzen laguntzeko
Prebentzioaren eta ekimen berrien inguruko
plangintza-politika oinarritzeko
Ebaluazio-programei esparru ekonomikoa emateko

31. Eta, gainera:
Erabilgarria izan liteke gaixotasun horien
tratamenduaren finantza-erantzukizuna
ondo banatzeko, Gizarte Segurantzako
Sistemaren (Lan-istripuen eta Lanbide-
gaixotasunen Mutuak sistemaren entitate
kudeatzailetzat hartuta) eta Osasun
Sistema Nazionalaren artean (gure
kasuan, Osakidetza).

32. Kostuak
Osasun kostua
Arreta espezializatua Lehen mailako arreta Farmazia gaixota
suneko
I GAIXOTASUN INFEKZIOSO ETA PARASITARIOAK 771.757,3 825.008,6 1.616.831,6 3.213.597,4
II NEOPLASIAK 10.223.700,4 368.053,2 5.336.771,6 15.928.525,2
V ASALDURA MENTALAK 673.322,5 727.188,4 673.322,5 2.073.833,5
NERBIO-SISTEMAKO ETA ZENTZUMEN-ORGANOETAKO
VI
GAIXOTASUNAK 825.478,6 231.134,0 258.374,8 1.314.987,4
VII ZIRKULAZIO SISTEMAKO GAIXOTASUNAK 10.222.886,5 3.363.329,7 7.227.580,7 20.813.796,9
VIII ARNAS-APARATUKO GAIXOTASUNAK 3.592.783,4 1.807.170,0 1.710.164,9 7.110.118,3
IX DIGESTIO-APARATUKO GAIXOTASUNAK 1.008.891,8 239.107,4 280.471,9 1.528.471,1
X APARATU UROGENITALEKO GAIXOTASUNAK 506.628,9 101.832,4 151.482,0 759.943,4
XII AZALEKO ETA LARRUAZALPEKO GAIXOTASUNAK 560.970,1 418.483,7 228.314,9 1.207.768,7
XIII GIHAR-HEZURRETAKO ETA EHUN KONEKTIBOKO GAIXOTASUNAK 25.139.309,1 14.329.406,2 10.734.485,0 50.203.200,2
XVI
LESIOAK ETA POZOITZEAK
I 1.349.389,8 244.239,5 309.010,3 1.902.639,6
KOSTU OROKORRAK 54.875.118,4 22.654.953,0 28.526.810,2 106.056.881,6

33. Kostuak
Euskadin 2008. urtean Osasun Sistema
Publikoak artatu diren gaixotasunen osasun-
kostu osoa:
Egin den kalkuluaren arabera: 106.056.881,6 €.
Gastu hori Euskadiko KPIren (67.924,5 milioi
euro) %0,16 2008. urtean
Eta Euskadiko Osasun Gastu Publikoaren (3.200
millones de euros) %3,3 urte berean
Oharra: Zuzeneko osasun-gastuen estimazioak baino ez dira. Zeharkako gastuak eta
AT-tik eratorritakoak ez dira kalkulatu

34. LGen egungo egoera
2010.eko apirileko metatua 2011ko apirileko metatua
Bajarik Bajarik
Bajarekin Guztira Bajarekin Guztira
gabe gabe
Araba 36 111 147 42 135 177
Gipuzkoa 186 240 426 151 261 412
Bizkaia 144 303 447 166 387 553
EAE 366 654 1.020 359 783 1.142

35. Susmoaren egungo egoera
Susmo-jakinarazpenaren jatorria
Osakidetza SS.PP. Guztira
2009 35 231 266
2010 58 895 953
2011 84 243 328
GUZTIRA 177 1.369 1.546
Oharra: 2011ko datuak lehen hiruhilekoari dagozkio

36. Susmoaren egungo egoera hiruhilekoen arabera
(urte bakoitzaren lehenengo hiruhilekoa)
Susmo-jakinarazpenaren jatorria
Osakidetza SS.PP. Guztira
2009ko 1.
hiruhilekoa
6 39 45
2010eko 1.
hiruhilekoa
10 106 116
2011ko 1.
hiruhilekoa
84 243 328
GUZTIRA 100 387 488

37. Ondorioak
Estatuan kontabilitate analitikoko datuak erabiltzen
duen era honetako lehenengo azterlana da.
EAEn deklaratutako Lgak modu geografikoan
kokatu ditugu.
LGaren zuzeneko osasun-gastuaren kalkulua eign
dugu, 2008. urtean erreal gisa baloratuta.
Ikerlan honi esker, datozen urteetan izango den
osasun-kostuaren kalkulua aurreratu dezakegu.

38. Eta orain, zer?.....
Lanbide-gasixotasuna lehentasuntzat hartu lan-osasunaren
arloko prebentzio-politiketan.
Baterako lana egitea, Osasun Sailaren, Osakidetzaren eta
Osalanen artean sortutako Jarraipen Batzordearen bitartez.
Herritarraren Historil Kliniko bakarrerantz abiatu, arrisku
profesionalen eta lan-historialaren datuak barne.
LGen susmo-deklarazioak sustatzen jarraitzea, azaleratu
daitezen.
Helburu horiek guztiak jasota daude berriki onartu den
EAEko Laneko Segurtasun eta Osasunerako Estrategia
2011-2014 izenekoan