1. 5.GAIA
ARGIA ETA
SOINUA

2. ARGI ITURRIAK
Gorputzbatzukargiaigortekopropitat
eakdaukie,
horregaitikargiiturriesatenjake, eta
naturalaknahizartifisialak izan
daitezke.
Eguzkia: argiiturrinaturala da, eta
eguzkienergiarenzati bat
argimoduanigorten da, lurra zein
bezain beste planetakargitzendauz.

3. Sua: maila bitan sailkatudaiteke:
batzuetan gizakiaksortutakoa; eta
beste batzuetan berezsortzen da
adibidez (sumendia).
Bombilea: argiiturriartifisiala da,
gizakiek partehartzeabehardabeargiaigorteko.

4. ARGIAREN EDAPENA
Argianorabideguztietanedatzen da:
horregaitikilumpetanilumpetandago
angela baten lámpara bat
isiotzendogunean,
gelaguztiaargitzen da.
Argiazuzenhedatzen da:
horreaitikilumpetandagoangela
baten besaulki bat eskuargibatezargituta
erebezaulkiarenatzeandagoanailump
etanegongo da oraindik.
Horregaitiksortzen dira gerizpeak.

5. Argiarenhedapeabiadura:
argiakzeharkatzendauaninguruukoar
aberakoa da.

6. GORPUTZ EZ- ARGIDUNAK
Gorputzgardenak:
adibidez(erakusleihobatekobeiraked
o aire
garbiakargiizpieipasatzeniztendeutse

7. ). Horregaitikatzeandagoanobjetua
ikusten da.
Gorputzzeharrargiek: adibidez(
hainbat beirak eta plastikok,
argiizpieibatzueibakarrikpasatzenizte
ndeutse). Horregaitikez da ondo
ikusten.

8. Gorputzopakuek: adibidez(
egurrakedoarrokek)
ezdeutseargiispieipasatzenizten.
Horregaitikezdugu ikusten
atzendagoana.
ARGIAREN ISLAPENA
Egiturearijagokonez:
ganazalleunekadibidez (baldosek)

9. argiizpiaknorabidebakar baten
islatzendabez.
Kolorearijagokonez:
gorputzargiekadibidez (edurrak)
jasotzendabenargiarenpartetik
handiena islatzendabe.
Gorputzilunekadibidez (ikatzak)
argigitxiagoislatzendabe.
ARGIA XURGATZEA

10. Argiagorputzbategaztalkaegitendau
aneanizpibatzukgorputzakxurgatzen
dauz.
Xurgatutakoargienergiaberoenergiab
ihurtzen da.
Gorputzgardenak oso
argigitxixurgatzendabe.
Gorputzopakuek,
osterajasotzendabezanargiizpigehien
akxurgatzendabez, batez ere
koloreilunakdirenean.
Horregaitikgorputzilunakargiakbaino
gehiago berotzen dira.

11. ARGIAREN ERREFRAKZINOA

12. Argia Ingurune
gardenbatetikbesteraigaroteanadibi
dez (airetikuretara) abiadurea eta
norabideazeozertzoadatzen dira.
Argiaingurunebatetimbesteraaldatze
angertatzen dan
fonomenoarierreaksinoadeitzenjako.
Lenteak:
argiizpiakerrefraktatzendabezangorp
utzgardenak dira eta horren bidez
ikusten
doguzanobjetuenneurriaaldatzendab
e.
Lente konberjenteak:
erdialdeanzabalagoak dira, eta

13. argiizpiakkontzentratzendabez. Lente
horren bidezobjetuakhandiagoak
ikusten dira.
Lente diberjenteakzabalagoak dira,
ertzetanerdiguneanbaino, eta
argiizpiaksakabanatzendabez.

14. SOINUAREN HEDAPENA
Soinuanorabideguztietan eta
zuzenhedatzen da.
Hedapenabiadura:
uhinekzeharkatzendabeninguruneare
naraberakoa da. Inguruneazembat
eta dentsoagoa izan orduan eta
bizkorragohedatzen da soinua.
SOINUAREN EZAUGARRIAK

15. Intetsitatearenedobolumenarenbidez
; soinuozenakadibidez (klaxona) eta
ahula (katua).
Tonuarenbidez: soinualtuak eta
soinubaxuakbereiztudaitekez.
Adibidez
(biolinarensoinuatamborrarenabaino
altuagoa da.

16. Tinbrea:
soinuaigortendauangorputzarenarab
erakoezaugarria da. Tronpeta batek
eta flauta batek tonu eta
intentsitateberekosoinuaigortenbada
be, ezaugarrihoni esker

17. bereiztukodogu, zemusikatresnak
sortu duen.
OIHARTZUNA
Oihartzuna:
soinuuhinekgorputzbategazzuttalkae
gitendauaneanzortzen da.
Soinuuhinakislatu eta
jatorriraitzultzen dira.

18. SOINUA ETA ZARATEA
Emondaigunsurelogelanzagozala,
etxekobeharrakegiten eta
bitarteanalbokoamusika oso
ozenentzutenari da.
Albokoarentzatberetzatsoinuatsegin
agogoratzendabil;
zuretzatosterazaratagogaikarria da.

19. Sarritanzarataksoinuarenintentsitate
agazzerikusiadauka, baina
badiragogaikarriak izan
daitekezanintentsitateapalekosoinua
k ere, adibidez (eltxo baten
burrunbea lo
artzenahalegintzengaranean).
EGILEA: JUNE ERAUZKIN GARAI