1. 3.1 INGURUNE FISIKOA:
a) EDUKIAK
-Kokapena eta ezaugarri orokorrak
Bere 42.262.142 km² arearekin, Amerika munduko bigarren lurralde multzorik
handiena da (Asia da lehendabizikoa), lurreko %8,3a eta munduko
biztanleriaren %14a du. Iparraldeko Ozeano Artikoko Columbia lurmuturretik
(58ºI) hegoaldeko Drake pasabideko Diego Ramirez uharteetara (56ºH) doa
eta ekialdeko Brasilgo Branco lurmuturretik (34°47'M) mendebaldeko Aleutiar
uharteetako Attu uhartera (173°11'E).
Amerika bi azpikontinentetan banatuta dago: Ipar Amerika eta Hego Amerika.
Plaken tektonika teoriaren arabera, bi lur multzoak miloika urte eman zituen
bananduta, baina Gondwana eta Laurasia hautsi zirenean, azpikontinente
biak bidaiatu ziren eta Erdialdeko Amerika sortu zen batzeko.
-Klima
Bere azalera dela eta, Amerika munduko klima osoak daude: Mexikoko
kostaldean eta Brasilgo hegoaldean epela, Erdialdeko Amerikan klima
tropikala eta oihana, basamortua Sonoran edo Atacaman, estepak eta tundra
Alaskan edo Kanadan eta klima polarra Groenlandian.
Hemen Hego-Amerikako klimako klimodiagrama (Rio de Janeiro): klima epe-
beroa genuke. Urte osoan, tenperatura beretsua 23º inguru eta prezipitazioak
nahiko altuak urte osoan zehar.
-Erliebea
MENDIAK
Aconcagua 6.959 m Mercedario 6.720 m
Ojos del lado 6.893 m Yerupaja 6.617 m
Pissis mendia 6.795 m Sajama 6.542 m
Huascaran 6.746 m Antofalla 6.440 m
Llullaillaco 6.739 m Illimani 6.438 m
MENDILERROAK
Ekialdeko mendilerroa, Andeak,
ORDOKI//LAUTA
DAK
Mendebaldean menditsua eta ekialdetik lautadak dira
nagusi
-Kostaldea
2. PENINTSULAK Florida,
LURMUTURRAK Cañaveral lurmuturra,
GOLKOAK Mexikoren golkoa,
ITSASARTEAK Panama,
-Ur eremuak
OZEANOAK Atlantiko, Pazifiko, Antartiko,
ITSASOAK Meziko golfoa, californiako golfoa
LAKUAK Michigan…
IRLAK Cuba, Hawaii…
ARTXIPIELAGOA Mariana Irlak, Hawai artxipielagoa, Haida Gwaii,
IBAIAK
Amazonas 6.440 km
Bravo ibaia
edo Grande
ibaia
3.033 km
Misisipi-
Missouri
6.019km
Saskatchewa
n
2.575 km
Madeira 3.239 km
Colorado
ibaia
2.333 km
Mackenzie 4.240 km Orinoko 2.150 km
Parana-Rio
de la Plata
4.200 km Mamore 2.000 km
