SlideShare a Scribd company logo

ICT Medya Eylül 2018 Sayısı

•
•
Cumhur KIZILARI MBCS
Cumhur KIZILARI MBCS

Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin Eğitime Katkısı, Uzaktan Eğitim ve Fatih Projesi.

Technology
1 of 100
Download to read offline
Türk Telekom International CEO’su Mehmet C. TOROS: Türk Telekom International, Türkiye’yi adım adım iletişim üssü olma hedefine taşıyor BİLGİ, İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE ENERJİ DERGİSİ • EYLÜL 2018 • SAYI 105 Sektörün İletişim Merkezi www.ictmedia.com.tr Fiyat: 20 TL ISSN1309-4467 • SAMM Teknoloji Genel Müdürü Mustafa AKŞİT: Kendi ürünlerimizle katma değeri artırmaya çalışıyoruz • Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan 16 maddelik ‘destek ve önlem’paketi BİLGİ İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN EĞiTiME KATKISI, UZAKTAN EĞiTiM VE FATiH PROJESi
I Ç I N D E K I L E R . . . 6 YÜZYÜZE Türk Telekom International CEO’su Mehmet C.TOROS: Türk Telekom International, Türkiye’yi adım adım iletişim üssü olma hedefine taşıyor 12 ICT SEKTÖREL 76 Apple’ın değeri 170 ülkenin GSYİH’sını geride bıraktı 48 EKONOMİK BAKIŞ Erman TOPALOĞLU Dolar / TL’de 2. raund başlıyor 40 34 YÜZYÜZE SammTeknoloji Genel Müdürü Mustafa AKŞİT: Kendi tasarladığımız ve ürettiğimiz ürünlerle katma değeri artırmaya çalışıyoruz AYIN KONUSU 16 2ICT MEDIA Eylül 2018 ICT SEKTÖREL ICT SEKTÖREL BTK Başkanlığına Ömer Abdullah Karagözoğlu atandı Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan 16 maddelik ‘destek ve önlem’ paketi BİLGİ İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN EĞiTiME KATKISI, UZAKTAN EĞiTiM VE FATiH PROJESi
Eylül 2018 ICT MEDIA 3 Ulaşım Aksları İçin Işık Haritalarının Oluşturulması Yazarlar, konularıyla ilgili dokümanların (Slayt, dia, resim, fotoğraf, grafik, şekil vb.) CD kayıtlı hallerini veya orijinallerini baskı kalitesine uygun olarak mutlaka yazılarına eklemelidir. Dergide yer alan yazılar için telif hakkı ödenir. Görüş ve yorumlar yazarların kendilerine aittir. ICT Media Yayın Kurulu, yayın tekniğine uygun olmayanyazılarüzerindedeğişiklikler yapabilir. Yazılar ve görseller kaynak gösterilmedenkullanılamaz. ICT GRUP BASINYAYIN SANAYİİTİCARET A.Ş. Adına İmtiyazSahibive GenelYayınYönetmeni Murat PEHLİVAN SorumluYazı İşleri Müdürü Zehra SAYAN Akademik Editörler Prof. Dr. Ertuğrul KARAÇUHA Prof. Dr. Gökhan ÖZER Haber Merkezi ICT Haber Merkezi ict@ictyayin.com.tr Tasarım ICTTasarım Grubu Görsel SanatYönetmeni M. Sait KIRAN Redaksiyon Ayşe BAHŞİŞOĞLU Danışma Kurulu Prof. Dr. Deniz Ülke ARIBOĞAN Prof. Dr. M. SezaiTÜRK Prof. Dr. Hüseyin ALTAŞ Prof. Dr. İnan GÜLER Prof. Dr. Sencer İMER Prof. Dr. Mustafa ALKAN Prof. Dr. Ertuğrul KARAÇUHA Prof. Dr. Mehmet ÖZDAMAR Doç. Dr.Tayfun ACARER Dr. Paul DOANY Dr.Tacettin KÖPRÜLÜ Dr. CebrailTAŞKIN Hakan BAKIR Yücel BAĞRIAÇIK İbrahim Hakkı ALPTÜRK Suat BAYSAN Mehmet ÖZEN Ahmet Hamdi ATALAY KamilTAŞÇI HalilYALÇIN İsmail ERGÜNEŞ Hukuk Danışmanı İ. Hakkı SAPANCILAR Sudan Mutasim MOHD Frankfurt HüseyinYILDIRIM Lübnan Robert KHARSA Bursa Murat AGA ABD Cemal PEHLİVAN İngiltere Atila MADAKBAŞ Afrika Yusuf MUHAMMED Temsilciler Writers should attach original or CD recorded format of related documents (Slides, reversal films, pictures,photos,graphics,diagrams etc.)to their essays in accordance with print quality. Copyright fees are paid for essays. Writers are incumbent on their ideas and comments. ICT Media Editorial Boardcanmakechangesonessays to make suitable for publishing style. Essays and images cannot be usedwithoutgivingreferences. ISSN: 1309-4467 SAYI: 105 •Yıl: 9 E Y L Ü L 2 0 1 8 Yaygın SüreliYayın Basım Tarihi 1 Eylül 2018 YönetimYeri Bişkek Cad. (8. Cad.) 83/4 Emek-AnkaraTÜRKİYE Tel: +90 312 212 50 00 Faks: +90 312 212 20 25 www.ictmedia.com.tr e-Mail: ict@ictyayin.com.tr Baskı ÖZGÜN Matbaacılık San. veTic. A.Ş Eskişehir Karayolu 52. Km. Temelli/Sincan/ ANKARA Tel: 0312 6451910 Fax: 0312 645 1919 80 ICT SEKTÖREL ASELSAN yeni silahı Tufan’la hız rekoru kırdı 93 ICT ENERJİ Türkiye’nin rüzgar ve dalga enerjisi potansiyeli belirlenecek 96 SON SÖZ Adnan PEHLİVAN Son vagon mu, ilk vagon mu? Ortası yok!!! 81 ICT SEKTÖREL BT uzmanları neden uyuyamıyor?
ir dini bayramı daha geride bıraktık. Tatiller güzel ama ülkemizin üretmeye çalışmaya, iyi olanlarla yarışmaya ihtiyacı var. Türkiye Cumhuriyeti kimliği taşıyan her Türk vatandaşı eminim ki bu ülkeyi çok seviyor. Dönüp dolaşıp bülbülün hikayesinde olduğu gibi -ille de vatanım- diyerek ülkemizi düşünür, onun için kaygılanırız. Değişen dünya siyasetinde kendimize doğru bir yer bulmak istiyorsak, güçlü bir ülke, demokratik bir ülke olmak istiyorsak, çok ama çok çalışmaya ve motivasyona ihtiyacımız var, demektir. Türkiye’de teknoparklardaki firma sayımız yaklaşık olarak 4000 civarında. Sonuç odaklı baktığımızda ise buralardan yapılan ihracat aslında küçümsenecek oranda değil. Ama istenilen seviyede de olmadığı aşikâr. Aslında bu veriler bize ülkemiz ICT sektörünün iyi bir yolda olduğunu gösteriyor. Dünyanın en zor ve problemli coğrafyalarından birinde bulunup ilk 20 ekonomi içerisinde olan Türkiye, gelişmekte olan ülkeler kategorisinde, sürekli bir takım bizi sevmeyenler tarafından değişik yönetmelerle test edilmeye çalışılmakta. Aslında bu testler ekonomik gelişimimizi sürdürebilmemiz için bizlere fırsat sunmalı, yöneticilerimize ayna tutmalı ve hep birlikte özeleştiri yapmamızı sağlamalı... Ülke ve toplum olarak önce kendimize güvenmeliyiz. Bizleri sevmeyenler tarafından özgüvenimize dönük yıkıcı ön yargılarımızdan, TÜRKLER YAPAMAZ gibi empozelerden kurtulmalıyız. TÜRKLER YAPAR hem de en iyisini yapar... Bu söylemi hamaset için söylemiyorum, kimseyi gaza getirmek için de söylemiyorum. Ülkemizde teknoparklardaki firmalarımızın çalışmalarını gördüğüm için, onların gözlerindeki heyecanı gördüğüm için, ‘biz diğerlerinden daha iyisini yapabiliriz’ inancını gördüğüm için bu sözleri sarf ediyorum. Yoksa birilerini gaza getirip hamaset yapmak için değil. ICT sektörüne baktığımızda gerçekten bu ülke insanının özellikle gençlerinindünyadakimuadilleriyleaynıkalibredeolduklarını rahatlıkla görebilirsiniz... Ancak onların motivasyona, ülkenin geleceğine dair umuda, kariyer planlarını bu ülkede devam ettirmelerine dönük ortamlara ihtiyaçları var. 15 Temmuz sonrası oluşturulmak istenen olumsuz ortamları gidermesi gereken kurum ise siyaset kurumu ve siyasetçilerimizdir. Bilkent Üniversitesi Teknoparkı Cyberpark ile ilk yurt dışı B2B etkinliğini 2015 yılında Etiyopya’da gerçekleştirdik. O toplantıya 25’e yakın firma katılmıştı. Yurtdışına satış işlerinin uzun sürdüğünü ve ısrarlı takibi gerektiren bir süreç olduğunu firmalarımız bilir. Geçen üç yılın ardından o toplantının somut sonuçlarını bugün görmekten inanın çok ama çok sevinçliyiz. Yaptığınız işin ne kadar doğru ve sonuç odaklı olduğunu müşahede etmek, mensubu olduğunuz sektöre katkı verdiğinizi bilmek büyük bir mutluluk... Türk Telekom’un iştiraki olan Argela firmamız Etiyopya’da iki başarılı projeye imza atmaya hazırlanıyor. Tebrikler Argela... Bayram öncesi Turkcell bir açıklama yaptı. Bu açıklamaya baktığımızda bir zihniyete karşı mücadele ettiğini görebilirsiniz. İşte bizim ihtiyacımız olan bu mücadele azmi... Turkcell’i birçok konuda eleştirebiliriz, eksikliklerini sayabiliriz, müşteri sorunlarını gündeme getirebiliriz. Ama bu eleştiriler Turkcell’in bir TÜRK şirketi olduğu ve dünya GSM liginde üst sıralarda bulunduğu ve birçok uygulamayı dünyada ilk sunan operatör olduğu gerçeğini ortadan kaldırmaz. Ülke olarak neden hep bardağın boş tarafına bakmayı tercih ediyoruz acaba? Neden bardağın dolu tarafından bakmayı beceremiyoruz... Turkcell’in büyümesi, yeni yeni katma değerli servisler ortaya çıkarması, önce ülke piyasasına ve sonrasında dünyaya sunması acaba kötü mü olurdu? Türkiye’deki üç operatörümüz de gördüğümüz kadarı ile tatlı bir rekabet ve iş birliği içerisinde... Sevgili dostlar olması gereken bu değil mi? Çok dinamik ve sektörün lider operatörü olan Türk Telekom’da sürprizler ve yenilikler hız kesmiyor. Cengiz Doğan’dan boşalan Teknoloji ve Alt Yapıdan Sorumlu Genel Müdür Yardımcılığı’na Sayın Yusuf Kıraç getirildi ve kendi ekibini oluşturdu. Yusuf Kıraç ve ekibine başarılar diliyoruz. Yokluk ve imkansızlıklar içerisinde verilen Kurtuluş Savaşı’nın en önemli merhalesi 30 Ağustos Zafer Bayramımız kutlu olsun. Bu sayıda; ayın konusu olarak “Bilgi İletişim Teknolojilerinin Eğitime Katkısı, Uzaktan Eğitim ve Fatih Projesi”ni ele aldık. Sektörün önde gelen isimleri konuyla ilgili açıklamalar yaparken, ICT yazarları da özellikle FATİH Projesi ile ilgili olarak yol gösterici değerlendirmelerde bulundu. Ayrıca Türk Telekom International (TTI) CEO’su Mehmet C. Toros ile TTI’ın kuruluşundan bu yana hayata geçirdiği projeleri ve gelecek hedeflerini konuştuk. Bu sayımızdan itibaren yazar ailemize yeni iki yeni isim katılıyor: Adnan Pehlivan ve Erman Topaloğlu. Sayın Pehlivan gündeme ilişkin, Sayın Topaloğlu ise aylık ekonomik değerlendirmeleriyle dergimize katkıda bulunacak. Keyifle okumanız dileğiyle... Ö N S Ö Z Murat PEHLİVAN muratpehlivan@ictyayin.com.tr B 4ICT MEDIA Eylül 2018 Neye İhtiyacımız Var...
Eylül 2018 ICT MEDIA 5
6ICT MEDIA Eylül 2018 Y Ü Z Y Ü Z E “Türk Telekom International, Türkiye’yi adım adım iletişim üssü olma hedefine taşıyor”
Eylül 2018 ICT MEDIA 7Eylül 2018 ICT MEDIA 7 ICT MEDIA: Sayın Toros, uzun bir zaman Türk Telekom’da çeşitli kademelerde görev yaptınız ve kurum kültürünübizzatbilenlerdensiniz.Türk Telekom International Türkiye’nin telekomünikasyon konusunda diji- tal üs olması hedefiyle yürüttüğü çalışmalarına devam ediyorsunuz. Bu çalışmalarla ne durumda, geldiğiniz noktayı bizlerle paylaşabilir misiniz..? MEHMET C. TOROS: Türk Telekom International’ın (TTI) hikayesi 15-16 yıl öncesine dayanıyor. O yıllarda, iletişim büyük oranda mobil ve sabit ses temelli olmakla birlikte SMS yoğun olarak kullanılmaktaydı. Veri hatları ise kamu kurumları,ortavebüyükölçeklikurumsal yapılar tarafından çok düşük hızlarda veri transferiamacıylakullanılmaktavebugün yaşamımızın ayrılmaz bir parçası olan “internet” dial-up tabanlı çalışmaktaydı. O dönemlerde sayısal teknolojinin kilobit’ler seviyesi hızlarından 64 kb/s ve 128 kb/s ile internete bağlanıyorduk, 256 kb/s çok büyük hızdı. Bu koşullarla bile internet tanınma, yaygınlaşma aşamasına geçmişti. Türk Telekom’un ADSL teknolojisini ülkemize getirmesi ve hizmete sunmasıyla internet yükselişe geçti, buna paralel olarak erişim hızları da megabit’ler seviyesine ulaştı. Kısa zaman dilimindeki bu gelişmelerle birlikte geliştirmemiz gereken yeni bir kavram ortaya çıktı: içerik… O yıllarda yerli içeriğin yok denecek kadar az olması, olan içeriğin de yurtdışında bulunması ve yoğunlukla yabancı içeriğe erişim eğilimi, doğal olarak ülkemiz ile yurtdışı arasındaki veri ve internet bağlantılarının güçlendirilmesi ihtiyacını doğurdu. Bu bağlantılar, Doğu ve Orta Avrupa’daki alt yapı işletmecilerine ait fiber optik hatlardan kiralama yapılarak karşılanıyordu. Bu hatlar, hem ülkemiz hem de Orta Doğu ve Orta Asya ülkelerinin Avrupa PoP’larına (internet varlık noktası) erişimi için kullanılıyordu. Artan internet ve veri kullanımı, sosyal medya ve ağlarının hızla yaygınlaşması, kullanıcı sayılarının öngörülenin üzerinde artış göstermesi, bu hatların kapasitelerinin, hızlarının ve aynı zamanda yedek rotalarının da yeniden tasarlanmasını zorunlu kıldı. Bu gelişmeler karşısında Türk Telekom yönetimi, yurtdışından kiralama yaparak bu ihtiyacı karşılamak yerine Avrupa’da kendi fiber ağı olan bir telekom şirketini satın alma yönünde bir karar aldı. Ulaştırma Bakanlığımız ve düzenleyici kurumların da destekleriyle 2010 yılında, merkezi Macaristan’da olan Invitel International şirketi satın alındı. Önce şirketin ismi Pantel ve daha sonra Türk Telekom International (TTI) olarak değiştirildi. Böylelikle ülkemizin yurtdışı Ülkemizin artan veri trafiğini karşılamak için 2010 yılında bir Macaristan şirketinin satın alınmasıyla sektöre adım atan Türk Telekom International (TTI), bugün yürüttüğü projelerle ülkemizi sadece bölgesel değil global platformlarda bir iletişim üssü haline getirmek için çalışmalar yürütüyor. Türk Telekom International CEO’su Mehmet C. Toros, TTI’ın kuruluşundan bu yana hayata geçirdiği projeleri ve gelecek hedeflerini ICT Media’ya anlattı. TOROS Mehmet C. TÜRK TELEKOM INTERNATIONAL CEO’SU
8ICT MEDIA Eylül 2018 internet ve veri iletimi/erişimi kendi fiber ağlarımız aracılığıyla sağlanmaya ve aynı zamanda az önce belirttiğim coğrafyalardaki operatörlere ve telekom şirketlerine de altyapı satışı ve kiralaması yapılmaya başlandı. Asya ve Avrupa kıtalarını birleştiren ülkemizin eşsiz coğrafi konumu, hava yolu, demir ve karayollarında olduğu gibi iletişim alanında da Türkiye’nin, iletişim köprüsü ve üssü olarak konumlandırılmasını temel amacımız olarak belirledik. Devletimizin 2023 hedefleri doğrultusunda bu amaca ulaşmak için önemli bir yol kat etmiş, SEA-ME-WE 5, MedTürk, AMEERS ve karasal kablo sistemleri ile İstanbul’u belirli ölçüde iletişim köprüsü durumuna getirmiş durumdayız. ICT MEDIA: uzun uğraşlar sonunda ve ciddi bir kapasite oluşturan, 17 ülkeyi birbirine bağlayan SEA-ME-WE 5 projesini yaklaşık iki yıl önce tüm taraflarla İstanbul’da imzalamıştınız. Türk Telekom veya Türkiye bu kapasiteyi şu an kullanıyor mu, proje şu an ne aşamada? Türk Telekom/ Türkiye buradan kapasite olarak ne kullanıyor, Türk Telekom için bu projenin artıları/eksileri var mı, varsa nelerdir? MEHMET C. TOROS: SEA-ME- WE (South East Asia – Middle East – Western Europe / Güneydoğu Asya- Orta Doğu – Batı Avrupa) sisteminin ikinci, üçüncü ve dördüncü nesil projelerinin ardından, Asya, Orta Doğu, Afrika ve Avrupa’yı birbirine bağlayan beşinci nesil Uluslararası Denizaltı Fiber Optik Kablo Sistemi olan SEA-ME-WE-5, 17 ülkeden, alanında lider 19 operatörün oluşturduğu bir konsorsiyum tarafından yürütülüyor. Türk Telekom International’in kurucu üye olarak yer aldığı SEA-ME-WE-5 Konsorsiyumunun üye operatörlerini sıralarsak; 1- Bangladesh Submarine Cable Company (BSCCL) - BANGLADEŞ 2- China Mobile (CMI) - ÇİN 3- China Telecom (CTG) - ÇİN 4- China Unicom (CU) - ÇİN 5- Djibouti Telecom - CİBUTİ 6- Emirates Integrated Telecommunications Company (DU) – BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ 7- Myanmar Post and Telecom (MPT) - MYANMAR 8- Ooredo - OMAN 9- Orange - FRANSA 10- PT Telekomunikasi Indonesia International (Telin) - ENDONEZYA 11- Saudi Telecom Company (STC) – SUUDİ ARABİSTAN 12- Singapore Telecommunications (Singtel) - SİNGAPUR 13- Telecom Italia Sparkle - İTALYA 14- Sri Lanka Telecom (SLT) – SRİ LANKA 15- Telecom Egypt - MISIR 16- Telecom Malaysia (TM) - MALEZYA 17- Türk Telekom International - TÜRKİYE 18- Transworld Associates (TWA) – PAKİSTAN 19- TeleYemen - YEMEN Bu sistem sadece konsorsiyum üyesi operatörlere değil, güzergah üzerindeki karaya çıkış istasyonları aracılığıyla tüm operatör ve servis sağlayıcılara erişim hizmeti sunuyor. Ülkemiz ve Türk Telekom Grubuna ne şekilde bir yarar sağlayacağı ve TTI’ın nasıl bir fonksiyon üstlendiği konusuna gelince; biliyorsunuz Marmaris’de aktif bir karaya çıkış istasyonumuz (CLS) bulunuyor. SEA-ME-WE 5 sisteminin Akdeniz’de karayla ilk buluşma noktası olan bu istasyonla Türk Telekom ve Türk Telekom International’ın fiber optik ağları ile İstanbul üzerinden Edirne sınır bağlantılarımız ve yine Avrupa’daki kendi fiber ağlarımız ile Frankfurt, Londra, Amsterdam gibi İntrenet PoP’larına erişim imkanı sağlandı. Bu sayede SEA- ME-WE-5 Kablo Sisteminin batı Akdeniz bölümüne korumalı ve alternatif bir güzergah oluşturuldu. Aynı zamanda Marmaris-Marsilya ve Marmaris- Palermo rotaları ile Türk Telekom’un internet ve veri trafiğinin batı Avrupa PoP’larına bağlantısı da gerçekleştirildi. Sistemin servise verildiği Aralık 2016’dan itibaren özellikle Marsilya ve Palermo hatları işletmeye alınmış olup tam kapasite ile çalışıyor. Bunlara ek olarak Asya’da da anlaşmalar imzaladık ve servise verdik. Talebin yoğun olması nedeniyle belirli rotalarda 2019 yılı için ilave kapasite arttırım çalışmasına da başladık. ICT MEDIA: SEA-ME-WE 5 Projesi’nin Türkiye’nin bölgesinde dijital bir üs olmahedefinesağladığıkatkınedir,bu bağlamda TASIM ve AMEERS projeleri de Avrupa ve Asya rotalarında yeni bağlantılar sağlıyor. Bu projelerle ilgili de bilgi verebilir misiniz? MEHMET C. TOROS: SEA-ME-WE 5 sistemi, ülkemizin iletişim üssü olması hedefi açısından değerli bir adım. Diğer yandan bu ve benzeri uluslararası fiber optik transmisyon sistemlerinin, Y Ü Z Y Ü Z E
Eylül 2018 ICT MEDIA 9Eylül 2018 ICT MEDIA 9 konsorsiyumlarının bir parçası olmanın ötesinde de yapılması gerekenler var. Büyük içerik sağlayıcılarının, OTT’lerin sunucularını da ülkemizde barındırmalarına ve bölge ülkelerine de servis vermelerine imkan sağlayacak iş birliklerini gerçekleştirmek gerekiyor. Böylelikle yabancı telekom operatörlerinin, OTT’ler ve onların arkasında olan içeriklerle, bu şirketlerin Türkiye’de barındıracakları sunucu sistemleriyle buluşmaları sağlanacak ve ülkemizin doğu ile batı arasında iletişim köprüsü olma yolu açılacak. İşte bu hedefe zaman kaybetmeden ulaşmak amacıyla, rekabet ve telekomünikasyon düzenlemeleri çerçevesinde, ilgili taraflar ve oyuncularla görüşmelerimizi sürdürüyoruz. BusüreçteUlaştırmaveAltyapıBakanlığı, BilgiTeknolojileriveİletişimKurumugibi ilgili kurum ve kuruluşlarla koordineli olarak çalıştığımızı da belirtmek isterim. AMEERS projemizden de bahsedecek olursak, bu sistem Orta Doğu ve Güney Asya internet trafiğini Türk Telekom ve Türk Telekom International ağları aracılığıylaİstanbul’aveAvrupa’dakivarlık noktalarına taşıyan alternatif bir rotadır. Dubai’den başlayıp, Suudi Arabistan, Ürdün ve Filistin topraklarından geçip MedTürk sistemimiz ile İstanbul’a ve batıya doğru sınır ötesine kadar uzanan konsorsiyum sistemidir. Lansmanının yapıldığı 2014 yılından bu yana aktif olan sistem karasal ve denizaltı kombinasyonu olması nedeniyle farklı bir alternatif rota özelliği taşıyor. Bu fonksiyonu nedeniyle, bölgede artan internet erişim ihtiyacının karşılanması arayışları, bu sisteme olan talebi de beraberinde getiriyor. TASIM projesi çok farklı bir serüvene sahip… Türk Telekom’un girişimiyle 2010 yılında başlatılan, Birleşmiş Milletler tarafından da desteklenen ve “Geleceğin Projesi” olarak tanımlanan Trans Asya Süper Bilgi Otoyolu (TASIM - Trans Asia Super Information Highway) Projesi için ön anlaşma 3 Aralık 2013 tarihinde Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de imzalandı. Türk Telekom International’ın yanı sıra; Azerbaycan’dan Ulaştırma, İletişim ve Yüksek Teknolojiler Bakanlığı, Kazakistan’dan Kaztranscom, Çin’den China Telekom ve Rusya’dan Rostelecom olmak üzere 5 ülkenin telekomünikasyon kuruluşlarını bir araya getiren konsorsiyumun hayata geçireceği TASIM projesi iki kıtayı en kısa yoldan birbirine bağlayacak bir proje olma özelliğini taşıyor. Projede yer alan tarafların mevcut fiber optik ağlarının kapasite ve verimlilik oranı yükseltilerek sınırlarda birbirine bağlanacak ve böylece Batı Avrupa ile Orta ve Doğu Asya arasında; yüksek kaliteli ve korumalı fiber optik internet ve veri iletişim ağı oluşturulacak. En uzun karasal fiber optik hattı niteliğinde olan bu projenin en kritik ayaklarından biri, Azerbaycan ve Kazakistan arasında Hazar Denizi’ne çekilecek yeni denizaltı fiber optik kablosudur. Geçtiğimiz yıl sonunda konsorsiyumun ana sözleşme taslağı hazırlanarak imza aşamasına getirildi. Buna rağmen Hazar Denizi’ne kıyısı olan ülkeler arasındaki Hazar’ın hukuki statüsü konusunda anlaşma sağlanamadığı için sözkonusu Hazar geçişi tasarlanamamış ve bu konuda
10ICT MEDIA Eylül 2018 da ilgili ülkeler arasında mutabakata varılamamıştı. Ancak iki hafta kadar önce yaşanan önemli gelişme ile ülkeler arasındaki bu sorun çözüme kavuştu. Hazar Denizi’nde petrol ve doğalgaz bölgelerini, balıkçılık alanlarını, enerji, petrol, doğal gaz ve iletişim hatlarının geçişini de tanımlayacak olan Hazar Denizi hukuki statüsünü ve münhasır ekonomik bölge sınırlarını belirleyen anlaşmayıimzaladılar.DolayısıylaTASIM projemizin de önü açıldı. Bu projenin gerçekleşmesi, Türkiye’nin iletişim ve sayısal üs olma hedefine doğru atılmış en önemli adımlardan birini oluşturacaktır. ICT MEDIA: Türkiye’nin uluslararası veri çekim merkezi haline getirilmesi hedefinizle ilgili ne gibi çalışmalar yürütülmektedir. Bu hedefe ulaşmak için belirlediğiniz bir takvim var mı? MEHMET C. TOROS: Buraya kadar söz ettiğim projeler, gerek OTT’lerin gerekse Avrasya coğrafyasındaki telekomünikasyon ve servis sağlayıcı şirketler için Türkiye’yi şimdiden çekim merkezi haline getirdi ve bu etki devam edecektir. Çalışmalarımızın her aşamasında, ülke menfaatlerimizi ve devletimizin dış politikalarını büyük bir özen ve dikkatle gözetiyoruz. Aynı zamanda düzenleyici kurumlarımızla, ülkemizin büyük telekomünikasyon işletmecileri ve ilgili sivil toplum kuruluşuyla da görüşmeler yapıyoruz. Amacımız, Türkiye’yi en kısa sürede bu hedefe ulaştırmak. ICT MEDIA: Türkiye’nin yurt dışına çıkışlarında kapasitesi yeterli mi… Türk Telekom International olarak önümüzdeki dönem yeni projeleriniz neler olacak? MEHMET C. TOROS: Türk Telekom International hakkında biraz daha detay bilgi aktarmanın yararlı olacağı kanısındayım;BilindiğigibiTürkTelekom International, Türk Telekom’un yüzde 100’üne sahip olduğu grup şirketlerinden birisidir. Türk Telekom International, farklıülkelerdealtşirketleribulunankendi içinde bir grup şirketidir. Macaristan - Budapeşte merkez olmak üzere, Türkiye, Avusturya, Romanya, Rusya, Ukrayna, Slovakya, Çekya ve Bulgaristan’da, bu ülkelerin yasaları gereğince kurulmuş ve faaliyet gösteren alt şirketlerden oluşmaktadır. Grup şirketlerimizden Y Ü Z Y Ü Z E TTI SEA-ME-WE-5 Haritası
Eylül 2018 ICT MEDIA 11Eylül 2018 ICT MEDIA 11 TTI Türkiye (TT International Limited Şirketi), Ankara-İstanbul-İzmir üçgeni ve Bulgaristan ile Yunanistan sınırlarımıza kadar uzanan toplam yaklaşık 4.000 km uzunluğunda fiber optik ağın işletmesini yapan ve Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından lisanslı bir şirkettir. Romanya’daki grup şirketimiz ise, yine Romanya düzenleyici otoritesince lisans verilmiş, Euroweb ticari ismiyle bu ülke sınırları içinde B2B, internet, veri ve ses servisleri sunmaktadır. Türk Telekom International olarak, grup şirketlerimiz ile birlikte yurt içi ve yurtdışında toplam 45.000 km’den fazla uzunluğa sahip fiber ağı işletiyor, satış ve pazarlama faaliyetlerini yürütüyoruz. Bu fonksiyonumuzun yanı sıra belli ülkelerde sınırlı ölçekte kurumsal pazara da B2B servislerini veriyoruz . Faaliyetlerimiz veri ve internet pazarıyla sınırlı değil, bunlarla birlikte uluslararası toptan ses ve roaming işlevlerini de yürütüyoruz. 200’ün üzerinde operatör ve telekom şirketi ile toptan ses anlaşmamız bulunuyor. Ayrıca Türk Telekom mobil servisleri için 208 ülkede 720 operatör ile karşılıklı roaming anlaşmalarımız bulunuyor. Yurtdışındaki yoğun rekabet ortamında, hizmet kalitemiz, alternatif rotalarımız ve farklı satış yaklaşımlarımız ile müşterilerimizin beklentilerini en etkin şekilde karşılıyoruz. Önümüzdeki yıllarda Türk Telekom International’ın bölgesel oyunculuğun ötesinde, daha geniş coğrafyada ve global platformda yer alabilmesinin önünü açabilmek için şimdiden farklı ve çok yeni projeler üzerinde de yoğunlaştık, gerçekleşme aşamasına gelindiğinde bu projelerden de söz edeceğiz. Küresel rekabet ortamında bizi ileriye taşıyacak alanlardan bir diğeri de, belirleyeceğimiz ülkelerde kurumsal müşterilere uygun ürünleri, mevcut servislerimizle tümleşik ya da ayrı olarak sunmak olacak. Uzun süredir üzerinde çalıştığımız ve bu yıl içinde sonuçlarını alacağımız diğer bir işlevimiz ise danışmanlık hizmeti. Afrika’da bir operatörle yeni bir iş birliği için adım attık. Yine bir diğeri Afrika’da ve üçüncüsü de Orta Asya’da olan yerleşik telekomünikasyon operatörleriyle görüş- melerimiz devam ediyor. Bu sayede gerek Türk Telekom ve grup şirketlerinin ve gerekse yerli üreticilerin bilgi birikimi ve deneyimlerini yanımıza alarak bir çeşit know-how transferi gerçekleştiriyoruz. Böylelikle ülkemizinin, Türk Telekom’un ve Türk markalarının değişik coğrafyalarda tanıtılmasına katkıda bulunuyor, yerli ürün ve servislerin o ülkelerde kullanılmasına da öncülük ediyoruz. Tüm bu anlattıklarım salt olarak, tek başına gerçekleştirilebilecek faaliyetler değil tabii ki. İyi bir ekibe sahibiz, aktivitelerimizi takım çalışması ve ortak akılla yürütüyoruz. 21 ayrı milletten, farklı kültür ve iş yapma tarzına sahip çalışanlarımız ortak hedefle çalışmalarına devam ediyor. Farklılaşma yolunda, yapacağımız sektörel iş birlikleriyle, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve diğer ilgili bakanlıklarımızın, kurumlarımızın, Türk Telekom ve Grup Şirketlerinin katkı ve destekleriyle amacımıza kısa zamanda ulaşacağımıza inanıyoruz. TTI Network Haritası
12ICT MEDIA Eylül 2018 I C T S E K T Ö R E L Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ekonomik krizin sanayiciler, KOBİ’ler ve teknoloji girişimcileri üzerindeki yükünü hafifletmek için harekete geçti. Bakan Mustafa Varank başkanlığında yürütülen, “Destek ve Önlem Paketi” çalışmaları tamamlandı. Parasal genişlemeye yol açmadan ve sıkı maliye politikalarına uyumlu şekilde hazırlanan paket, Kurban Bayramı öncesi kamuoyu ile paylaşıldı. Varank, 16 maddelik pakette yer alan destek ve önlemlerle ilgili şu bilgileri verdi: “1. Yerlileştirme Programı: Sanayimizin ara malı ithalatını oluşturan 2 bin 739 ürün grubu Bakanlığımızca incelendi. Bu inceleme doğrultusunda, minimum 30 Milyar dolarlık ithalata karşılık gelen öncelikli ürün gruplarının yerlileştirilmesi çalışmalarını başlatıyoruz. 2. Yerli ürünlere fiyat avantajı: Orta ve yüksek teknoloji ürün grupları için kamu ihalelerinde yerli ürünlere %15 zorunlu fiyat avantajı tebliğinin etkin şekilde uygulanması için takip mekanizması oluşturuyoruz. 3. Sanayi İşbirliği Projelerinin etkin bir şekilde uygulanması: Kamu ihalelerinde yenilik, yerlileştirme ve teknoloji transferini sağlayacak,SanayiİşbirliğiProjelerininyaygınveetkinbirşekilde uygulanması için destek ve takip mekanizması oluşturacağız. 4. Haksız rekabetin önüne geçilmesi: İthal sanayi ürünlerinin denetimi özenle gerçekleştirecek, yerli üreticimizin haksız rekabete maruz kalmasını önleyeceğiz. 5. OSB’lerde bedelsiz arsa tahsisi: Organize Sanayi Bölgelerinde yatırım yapacaklar için bedelsiz arsa tahsisi uygulamasının kapsamını genişletiyoruz. 6. Teşvik belgeli yatırımcılara arazi tahsisi: Yatırım teşvik belgesi almış firmaların yatırım yeri bulma süreçlerini Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızla protokol imzalayarak hızlandırıyoruz. 7. Yerel potansiyelin harekete geçirilmesi: Yerel potansiyeli harekete geçirmek ve refahın tüm yurda dengeli yayılmasını sağlamak amacıyla, Kalkınma Ajansları üzerinden yaklaşık bin 500 projeye 500 milyon TL destek sağlayacağız. 8. Teknoloji Geliştirme Bölgelerine yeni destekler: Yıl sonuna kadar, Teknoloji Geliştirme Bölgelerine toplam 100 Milyon TL destek vereceğiz. Tamamlanma aşamasına gelen teknoparklara öncelik vererek, faaliyete geçmelerini hızlandıracağız. 9. Reel sektörün rekabet ve yenilikçilik kabiliyetinin artırılması: Bakanlığımız tarafından AB fonları desteği ile yürütülmekte olan Rekabetçilik ve Yenilik Sektör Operasyonel Programı kapsamında, yaratıcı sektörler ve girişimcilik alanlarında 60 milyon Avro’luk fonu yatırımcılarımızın hizmetine sunacağız. 10. Ar-Ge desteğine kur farkı düzenlemesi: TÜBİTAK KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programında yer alan 500 bin TL proje bütçesi üst sınırını 600 bin TL’ye çıkaracağız. TÜBİTAK Teknogirişim Sermaye Desteği programında proje destek üst sınırlarını 200 bin TL’ye çıkaracağız. 11. Ar-Ge’nin ticari ürüne dönüşmesi: Ar-Ge sonucunda çıkan ürünlerin üretim ve ihracatını desteklemek amacıyla 50 Milyon TL üretim yatırım desteği sağlayacağız. 12. Temel bilimler mezunlarına istihdam desteği: Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ve Ar-Ge merkezlerinde istihdam edilen temel bilimler mezunlarına aylık brüt asgari ücret tutarında destek vereceğiz. Bu amaçla, yıl sonuna kadar 15 Milyon TL’lik desteği firmalarımıza aktaracağız. 13. KOSGEB’in alacaklarının ertelenmesi ve KOBİ’lere ihracat desteği: KOBİ’lerden 2018 yılında tahsil etmesi gereken alacaklarını 2019 yılına erteleyeceğiz. KOBİ’lerin ihracat kapasitelerinin geliştirilmesi amacıyla işletme başına 300.000 TL’ye kadar destek vereceğiz. 14. Yatırım teşvik belgesi başvuru ücretlerinin kaldırılması: Yatırımcının üzerindeki bürokratik yükü hafifletmek amacıyla yatırım teşvik belgesi başvuru ücretini kaldırıyoruz. 15. TSE hizmet ücretlerinde %25 indirim yapılması ve TSE alacaklarının yeniden yapılandırılması: Sanayicimizin rekabet gücünü artırmak amacıyla, Türk Standardları Enstitüsü tarafından verilen TSE, TSEK, Hizmet Yeri Yeterlilik (HYB), Helal Yönetim Sistemleri uygunluk belgeleri belgelendirme ücretlerinde % 25 indirim yapıyoruz. 16. Patent, marka, tasarım başvuru ve tescil ücretlerinde %25 indirim yapılması: Girişimci ve yatırımcımızın fikri ve sınai mülkiyet haklarının korunmasına katkı sağlamak amacıyla; Türk Patent ve Marka Kurumu’nun patent başvuru ve tescil ücretlerini %25 indiriyoruz. Patent, marka ve tasarımla ilgili gecikme cezalarındaki kurum paylarını yeniden yapılandıracağız.” Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan 16 maddelik ‘destek ve önlem’ paketi
Eylül 2018 ICT MEDIA 13
14ICT MEDIA Eylül 2018 Dördüncü sanayi devrimine şahitlik ettiğimiz bugünlerde akıllı fabrikalar alanında birçok gelişme yaşanıyor. Üretimi hızlandırmayı, maliyetleri düşürmeyi, kaliteyi ve verimliliği artırmayı amaçlayan otomasyon çözümleri dünyanın farklı noktalarındaki üretim sitelerinde yavaş yavaş uygulamaya alınmaya başlıyor. 5G teknolojileri endüstri 4.0 alanında sanayicilere ve üreticilere müthiş fırsatlar sunacak. 5G ağlarına bağlı makineleri, robotları, sensörleri tek ağ üzerinden gerçek zamanlı olarak yönetmek, 5G’nin düşük gecikme özelliği ve yüksek bant genişliği sayesinde artık çok zahmetsiz olacak ve fabrikalar otonom hale gelecek. Ericsson’un 5G’nin endüstrilerdeki potensiyelini araştırdığı rapora göre, 5G teknolojisi telekom servis sağlayıcıları için 619 milyar dolar değerinde ek gelir potansiyeline sahip. Aynı zamanda üretim sektörü de bu alanda en yüksek paydaya sahip sektör olarak yer alıyor. Ericsson olarak 5G’nin sanayi alanında kullanım alanlarının araştırılması ve geliştirilmesi için yoğun şekilde çalışıyoruz. Almanya’daki Fraunhofer Üretim Teknolojisi Enstitüsü ile 5G’nin endüstriyel alandaki kullanımı geliştirmek için yaptığımız işbirliğinin ilk meyvesi, MTU Aero Engines tarafından jet motor parçası üretimi alanında kullanıldı. Üretim, disk ve bıçakların tek parça olarak tasarlandığı “kanatçıklı disk”(BLISK) adı verilen ve jet motorlarında kullanılan parçalar özelinde gerçekleştirildi. BLISK üretimindeki süreç birçok risk faktörü barındırıyor. Hatalı üretilen disklerin bir takım kazalara yol açtığını düşünürsek, ürün güvenliğini garanti altına almak için üretim sürecinde kalitenin maksimumda tutulması olmazsa olmaz. Mevcut BLISK üretiminin ve genel olarak metal işleme süreçlerinin kilit faktörü, süreci uzaktan takip etmenin oldukça zor olması. Başka bir deyişle, frezeleme işlemi bitmeden ortaya çıkacak son ürünün kalitesinin bilinememesi. Frezeleme işleminin bir tam gün alabileceğini hatta 100 saati bile geçebileceğini; yeniden işlem ihtimalinin de %25 gibi yüksek bir oranda olduğunu göz önünde bulundurduğumuzda, üretim süresinin çok uzun olduğunu görüyoruz. Üretim sürecindeki esas zorluk, yeniden işlemin %25 gibi yüksek bir oranda gerçekleşmesiydi. 5G’nin üretim sektörüne adapte edilmesi maliyet, kalite ve esneklik bakımından büyük fayda sağladı. Düşük gecikme süresi ve yüksek bant genişliği makinelerin gerçek zamanlı kontrolünü mümkün kılarken, üretim maliyetlerini düşürdü ve ürünlerin kalitesini arttırdı. A D V E R T O R I A L Mobil İletişim ve 5G teknolojisi, Endüstri 4.0 için önemli avantajlar sağlayacak. Fabrikalarda benzeri görülmemiş bir ölçekte bağlantı ve otomasyona olanak sağlaması, imalat sektörü için önemli bir dönüm noktası olacak. Bu nedenle Ericsson olarak Fraunhofer Üretim Teknolojisi Enstitüsü ile endüstriyel 5G uygulamalarını keşfetmek ve geliştirmek için güçlerimizi birleştirdik. Üretim endüstrisinin dijitalleşmesinde 5G’nin rolü çok büyük olacak
Eylül 2018 ICT MEDIA 15Eylül 2018 ICT MEDIA 15 Yapılan bu 5G çalışmasının sonuçları şu şekilde özetlenebilir: 5G bağlantı desteği ile üretilen kanatçıklı diskler (BLISK), tek bir fabrika için 27 milyon Euro’ya; global ölçekte ise 360 milyon Euro’ya varan tasarruf sağlayabilir. Sürdürebilirlik açısından bakıldığında ise, hem kanatçıklı disk üretimindeki hem de bu parçaların jet motorundaki çalışmasından kaynaklı karbondioksit emisyonlarının global ölçekte her yıl 16 milyon ton oranında azaltılabileceği öngörülüyor. Kanatçıklı disk üretim prototipinde 5G’nin getirmiş olduğu teknik özellikleri ve faydalarını incelemek mümkün; örneğin 1 milisaniyeye yakın gecikme süresi, zaman açısından kritik olan süreçler için hayati önem taşıyor. 3.5 GHz’de çalışan Ericsson 5G test sistemi, üretim makinesinde doğrudan kanatçık diskine monte edilen bir ivme sensörüne bağlı olarak çalışıyor. Titreşim spektrum bilgisi, 5G sayesinde eş zamanlı olarak değerlendirme sistemine aktarılıyor. Düşük gecikme oranı da titreşimi, aletin pozisyonuyla ilişkilendirerek, üretim sisteminin anında ayarlanabilmesini sağlıyor. Ericsson olarak Avrupa’da, Kuzey Amerika’da ve Asya’da pek çok 5G endüstri programı yürütüyoruz. Bu anlamda 5G’nin kullanım alanlarının araştırma ve geliştirilmesinde büyük bir ivme kazanıldığını söyleyebiliriz. Endüstri ve telekom sektörünün işbirliği ile verimliliği artırabilir ve yeni iş fırsatları yaratabiliriz. Kanatçıklı Disk projesi, gelecekte 5G’nin endüstriyel anlamda ne tür fırsatlara kapı açabileceğinin güzel bir örneği. Düşük gecikme oranı ile 5G, bir endüstriyel kullanım örneğini uygulanabilir kılıyor. Blisk üretim projesi konusunda daha fazla bilgi: https://www.ericsson.com/en/trends- and-insights/consumerlab/consumer- insights/reports/5g-business-value-to- industry-blisk Jet motorlarına parça üretmek için ilk kez kullanılacak olan 5G teknolojileri MTU Aero Engines için test ediliyor. Ericsson 5G test sistemi sayesinde gecikme süresini 1 milisaniyeye kadar düşüren, yüksek bant genişliğine sahip 5G ağları, üretim makinelerinin gerçek zamanlı kontrolünü mümkün kılarken maliyetleri düşürüyor ve kaliteyi artırıyor. 1 milisaniye BLISK üretim sürecinin gerçek zamanlı kontrolünün sağlanabilmesi için ihtiyaç duyulan ve 5G teknolojilerinin imkanlarıyla sağlanabilen, düşük gecikme süresi.
A Y I N K O N U S U BİLGİ İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN EĞiTiME KATKISI, UZAKTAN EĞiTiM VE FATiH PROJESi 16ICT MEDIA Eylül 2018
Eylül 2018 ICT MEDIA 17 Küresel rekabette yerini almaya çalışan Türkiye, çağdaş teknolojiyi kullanarak eğitimietkinleştirmekiçinadımlarattı.FırsatlarıArttırmaveTeknolojiyiİyileştirme Hareketi (FATİH) olarak adlandırılan proje ile, eğitim ve öğretimde fırsat eşitliğini sağlamak ve okullardaki teknolojiyi iyileştirmek gayesiyle bilişim araçlarının öğrenme-öğretme sürecinde daha fazla duyu organına hitap edecek şekilde derslerde etkin kullanımı amaçlanıyor. 2011 yılında temelleri atılan projenin, gelinen noktada başlangıçtaki hedefine ulaştığını henüz söylemek mümkün değil. Ülkelerin en büyük gücü şüphesiz her zaman eğitimli insan kaynağı olmuştur. Türkiye, genç nüfusu ile bölgenin lider ülkelerinden biri olmasına karşın; PISA rakamları, OECD verileri ve lise ile üniversite giriş sınavı istatistiklerine göre eğitim kalitesi konusunda maalesef iç açıcı bir seviyede bulunmuyor. B ilgi iletişim teknolojilerindeki gelişmeler birçok alanda olduğu gibi eğitim ve öğretim anlayış ve yöntemlerinde de önemli değişmeler yaşanmasını sağladı. Teknoloji kullanımı öne çıktı. İnternetle birlikte ders zamanı ve mekânı kavramı esnedi. Eğitimde erişilebilirlik, verimlilik, fırsat eşitliği, ölçülebilirlik ve kalite kavramların değeri arttı. Dünyaca ünlü eğitim kurumları, sanal sınıf veya açık ders platformlarıyla küresel ölçekte sertifikalı eğitim programları başlattı. Video paylaşım platformları, internet siteleri ve uygulama programları ile bilgiye ulaşmak kolaylaştı. İnsanlar yaşam boyu sürekli öğrenme yöntemleriyle bilgi çağında kendisi ve çevresine katma değer oluşturma imkanına daha fazla kavuştu. Eylül 2018 ICT MEDIA 17
18ICT MEDIA Eylül 2018 ilgili yapılacak çalışmalarda öncelikle alt yapının hazırlanması ve iyi bir yol haritasının çıkarılması gerektiğini vurguladı. Aksi halde süreçte oluşabilecek aksaklıkların projelerde motivasyonunun kaybolmasına, verimin düşmesine veya sonuç alınamamasına sebep olduğuna dikkat çekti. Kızıları şöyle devam etti: “İster klasik, isterse BİT ile harmanlanmış olsun; eğitimin asıl amacı kişinin içindeki yeteneği ortaya çıkarmak ve akabinde yeteneğini eğitmenlerin de tecrübeleriyle birlikte artırmak olmalıdır. Neticede hali hazırdaki BİT sistemleri verimliği artıracak bir katalizör işlevi görüyor. BİT sistemlerinin eğitimin kalitesini yükseltmesinin en önemli yolu kaliteli içeriğin oluşturulması ve bunun güncel tutulmasından geçiyor. Burada eğitimcilerin, bilişim alanında da bilgi sahibi olarak içeriğin zenginleştirilmesine doğru katkıyı sunmaları çok önemli. Cep telefonları ve tabletlerle doğup büyüyen bir nesle ulaşabilmek adına, bu yeni eğitimlerin hazırlanmasında sadece BİT donanımlı akademisyenler değil, ilgili konuda tecrübeli iş insanlarının da fikir ve katkıları gerekecektir.” Doğru yetenek yönetimi ve yeteneklerin sivriltilerek başarının özelleştirilmesinin önemine vurgu yapan Kızıları, konuyla ilgili değerlendirmelerini şöyle sürdürdü: “Hem eğitim hem de BİT formasyonuna sahip yeni nesil eğitimciler tarafından hazırlanacak içerikler, öğrencileri hızlı ve doğru analiz etmek için bize birçok araç sunmaktadır. Örneğin bir grup öğrenci içerisinde hızlı yüzebilen, hızlı koşan, iyi bisiklete binenler çıkabilir. Lakin tüm öğrencilerden triatlon yapmasını beklemek ve onları bu şekilde çalıştırmak BT Eğitim/Morten Genel Müdür Yardımcısı Cumhur Kızıları, bilgi ve iletişim teknolojileri gün geçtikçe hayatımızda daha aktif rol oynar hale geldiğine dikkat çekti. Kızıları, “Hatta bazı noktalarda kritik önem arz etmekte. Örneğin eskiden üniversite sınav sonuçları sınav sonuç gazetesi ile duyurulurdu. Bu gazeteye önceden kavuşmak isteyenler gazetelerin geldiği otogarlarda beklerdi. Zamanla bu evrak işleri ve bürokrasi yerini bilgi teknolojileri çözümlerine bıraktı” dedi. “Genellemeleri sevmem ama Eski köye yeni adet getirmek,’ bizim ülkede kolay değil” diyen Kızıları, bu sebeple, alanla BT Eğitim / Morten Genel Müdür Yardımcısı Cumhur KIZILARI: A Y I N K O N U S U “İster klasik, isterse BİT ile harmanlanmış olsun; eğitimin asıl amacı kişinin içindeki yeteneği ortaya çıkarmak ve akabinde yeteneğini eğitmenlerin de tecrübeleriyle birlikte artırmak olmalıdır.”
Eylül 2018 ICT MEDIA 19Eylül 2018 ICT MEDIA 19 birçok yeteneğin körelmesine sebep olur. Sonuçta bu tür yetenekler bireyseldir ve öğrencileri analiz ederken doğru parametreler belirlenmelidir. PİSA sıralamasında aldığımız kötü dereceler hep vurgulanır. Lakin atalarımızın da dediği üzere “Ağaç yaşken eğilir”. Biz önce çocuklarımızı, sonra da gençlerimizi bilgi iletişim teknolojilerini aktif olarak kullanabilen, araştıran, sorgulayan ve öğrendikleri üzerine koyup geliştiren insanlar olarak yetiştirdiğimiz sürece gerek PİSA testlerinde gerekse mezuniyet sonrası aktif hayata katılımlarında ciddi ilerlemeler sağlayabiliriz.” Cumhur Kızıları, bilgi iletişim teknolojileri ile öncelikle fizik, kimya ve biyoloji gibi alanlarda maddi imkanların yetmediği veya tehlikeli deneylerin sanal ve arttırılmış gerçeklik teknolojileri kullanılarak derslerin daha ilgi çekici hale getirilmesinin sağlanabileceğini belirtti. Kızıları, “Ayrıca tarih ve coğrafya gibi derslerde sanal gerçeklik ile öğrencilerin dersin bir parçası haline gelmesi sağlanarak eğlenceli ve eğitici bir içerikler oluşturulmalı. Bir öğrenci üniversite dahil 8-12 yıl yabancı dil eğitimi almakta. Ağırlıklı olarak İngilizce öğretilen okullarda verimlilik çok düşük. Meslekten bağımsız mezunların bir yabancı dili okuma, yazma ve özellikle konuşma oranları beklenen seviyenin altında, BİT ve uygun araçlar kullanılarak yabancı dil eğitiminde sadece derste değil öğrencinin ders sonrası yaptığı aktiviteler de uygulamalarla sistemin bir parçası olması sağlanmalıdır. Böylelikle öğrenci hayat boyu öğrenme disiplinine sahip olur ve kendi kendine öğrenmesini bilen gençler yetiştirilebilir. Bir ülkenin eğitimdeki kalitesi, doğusundan batısına, kuzeyinden güneyine eşit seviyede dağılması ile olur. Bunu mümkün kılabilecek ve herkes için fırsat eşitliği sağlayacak uzaktan eğitim, ne yazık ki birçok sebepten dolayı mümkün olamıyor. Bu sebeplerin başında ise uzaktan eğitimin birçok avantajı olmasına karşın, bu kültüre alışkın olmayan toplumlarda başarı şansının azalması geliyor. Bu sebepten uzaktan eğitimin albenisini artırıcı çalışmalar yapmak ve ilköğretimden itibaren de uygulamaya geçirmek çok önemli” diye konuştu. Bilgi iletişim teknolojilerinin fiziksel açıdan dezavantajlı gençlerin eğitimi için fırsat eşitliğine de katkı sağlayabileceğine dikkat çeken Kızıları şöyle devam etti: “Bu gençlerimizi yaşamın bir parçası yapamadığımız zaman ileride işsizler ordusunun bir neferi olarak karşımıza çıkıyor. Bu vatandaşlarımızı TÜİK’in sadece rakamdan ibaret istatistiklerinden kurtarmak için de BİT araçlarını aktif bir biçimde kullanmalıyız. Son olarak El Cezeri, Mimar Sinan, Albert Einstein, Madam Curie, Remziye Hisar, Cahit Arf, Feryal Özel, Aziz Sancar ve daha adını bu sayfalara sığdıramayacağımız nice bilim insanının kara tahta ve belki onu bile bulamadan sayısız eser ve buluş ortaya çıkardığını hatırlatmak isterim. Asıl olan heyecanla, hevesle ve azimle çalışan, neden sonuç ilişkisini kurabilen ve mesleğini seven gençleri yetiştirmektir. Bilgi iletişim teknolojileri bunu hızlandırıp daha kaliteli sonuçlar çıkmasını sağlayacak çok önemli bir araç olacaktır.”
yaratacak; yaratıcı, kendine güvenen, 21. yüzyılın becerileriyle donanmış bireyler yetiştirmek. Payas Belediye Başkanı Bekir Altan, sosyal belediyecilik anlayışı içerisinde geliştirilen ve diğer yerel yönetimlere örnek gösterilecek çalışması hakkında ICT MEDIA’ya açıklamalarda bulundu. Türkiye’deeğitiminkalitesiniyükseltmekte herkesin sorumluluğu olduğunu belirten Altan, “Eğitim kalitesinden bahsederken, buna sadece sınav çerçevesinden bakmanın doğru olduğunu düşünmüyorum. Sadece sınav odaklı bir yaklaşım eğitimin amaç ve hedeflerinin gerçekleştirilmesinde, bizim diğer ülkelerle yarışabilir seviyeye ulaşmamızda yeterli olmayacaktır. Sınav odaklı sistemin acilen değiştirilmesi gerektiğini düşünüyorum. Öğrenciler sınavlardan aldıkları puanlara göre değil; ilgi, yetenekleri ve merakları doğrultusunda eğitilmeli ve geliştirilmelidir. Ancak böyle bir yapı içerisinde öğrenciler gerçekten çalışmak istedikleri alanlara yönelebilir. Yoksa puanının yettiği mesleği yapmak zorunda kalan verimsiz bir iş gücü ortaya çıkmaktadır” dedi. Başkan Altan, sınav başarısının her zaman hayat başarısını da beraberinde getirmediğine dikkat çekti. Başarıyı sağlamak için insanların sevdiği işi yapmalarının çok önemli olduğunu belirten Altan, buna örnek olarak Çinli ünlü ticaret sitesi Ali Baba’nın kurucusu Jack Ma’yı örnek gösterdi. Altan şöyle devam etti: “Ma, üniversite sınavında üç kez başarısız olmuş, 24 kişinin başvurduğu KFC işine bir tek o alınmamış, polis olmak istemiş ama yine başarısız olmuş. Yıllar sonra arkadaşının desteği ile tanıştığı Hatay’ın Payas ilçesi, Türkiye’de belediyecilik anlamında bir ilki gerçekleştirdi. Eğitime katkı sunmak için seferber olan Belediye Başkanı Bekir Altan profesyonel bir kadro PayaSTEM projesini hayata geçirdi. STEM; Science, Technology, Engineering and Mathematics kelimelerinin baş harflerinden oluşturulan bir kısaltma. Yani Fen, Teknoloji, Mühendislik ve Matematiğin birbiriyle entegre bir şekilde öğretilmesini içeren ve okul öncesinden yüksek öğretime kadar tüm süreci kapsayan bir eğitim yaklaşım. PayaSTEM’de hedef mavinin yeşille, sanayinin doğayla kucaklaştığı Payas’ta, geleceğin rekabet dolu dünyasında fark Payas Belediye Başkanı Bekir ALTAN: A Y I N K O N U S U “21. yüzyılda teknolojik ilerlemede başı çeken ülkeleri incelediğimizde hepsinde ortak nokta STEM ya da benzer eğitim modellerini uygulamış olmalarıdır. Sosyal belediyecilik anlayışıyla Türkiye’nin ilk ve tek öğrenci odaklı ücretsiz STEM eğitimi veren merkezini 2016’da kurduk. PayaStem’le eğitimi yeniden şekillendirmek istiyoruz.” 20ICT MEDIA Eylül 2018
Eylül 2018 ICT MEDIA 21 internetten 30 milyar dolardan fazla para kazanmış. 2014 yılında şirketinin değeri New York Borsası’nda 24.7 milyar dolarla halka arz edilmiş. Sınavlarda başarısız olan bir milyoner… Bu gibi örnekleri çoğaltmak mümkün. Sınav odaklı sistemin gerçekten masaya yatırılması ve kaldırılması gerektiği düşüncemi yenilmek istiyorum.” Belediyecilik sadece yol yapmak değil Amerika’yı ziyaret ettiğinde Silikon Vadisi’nde çalışan insanların çalışma ortamlarınıgözlemlemeşansımolduğunu belirten Bekir Altan, “İnsanların bu kadar mutlu çalıştıkları bir ortam görmedim. Her şey çalışanların mutlu ve rahat çalışması için dizayn edilmiş. Bu da beraberinde başarıyı getirmiş. Hiçbir şey tesadüf değildir.” dedi. Endüstri 5.0 devriminin konuşulduğu bir dünyada Türkiye’deki eğitim sisteminde köklü değişiklik yapılması gerektiğini 3 yıldır dile getirdiklerini belirten Altan şöyle devam etti: “Uzun süredir belediye başkanlığı görevime devam ediyorum ancak Öğretmen Bekir Altan kimliğimi hiçbir zaman kaybetmedim. Eğitimle her zaman yakından ilgilenmeye devam ettim. 2012 yılında Hatayımızın büyükşehir olması münasebetiyle bizde Payas olarak ilçe belediyesi konumuna geçtik. Ancak bu yeni süreç bizleri artık yol yapmaktan, kanalizasyon yapmaktan çıkarıp sosyal belediyeciliğe yönlendirdi. Bu yeni sosyal belediyecilik anlayışı ile neler yapabiliriz noktasında düşünmeye ve araştırmaya başladık. Amerika’da bulunduğum süre içerisinde ülkemizin yetiştirdiği medarı iftarımız Nobel ödüllü Prof. Dr. Aziz Sancar hocamızın Gırls In Stem (GIS) projesi ile tanıştım. Hocamızın kız çocuklarının bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik alanlarına yönlendirilmesi için yaptığı bu proje bize ilham kaynağı oldu.ŞehrimizedönerekTürkiye’ninilkve tek öğrenci odaklı ücretsiz STEM eğitimi veren PayaStem merkezini 2016 yılında kurduk. PayaStem projemizle eğitimi yeniden inşa etmek ve şekillendirmek istiyoruz. Ülkemizde ki eğitim kalitesinin arttırılması için bizde sosyal belediyecilik anlayışı ile üzerimize düşeni yapmak noktasında gayretle çalışıyoruz. Bir şeyi değiştirmek istiyorsak buna önce kendi şehrimizden başlamamız gerektiğinin bilinciyle yeni bir modeli uygulamak için kollarımızı sıvadık. Büyük emellerle çıktığımız bu yolda birçok problemle karşılaştık. Bütün problemleri sabır ve sebatla aşmayı başardık. Peki bu kadar STEM den bahsettik ama nedir bu STEM. STEM; Science, Technology, Engineering and Mathematics kelimelerinin baş harflerinden oluşturulan bir kısaltmadır. BİLİM, TEKNOLOJİ, MÜHENDİSLİK VE MATEMATİĞİN birbiriyle bütünleşmiş şekilde öğretilmesini içeren, okul öncesinden yüksek öğretime kadar olan tüm süreci kapsayan transdisipliner bir eğitim yaklaşımıdır. 21. Yüzyılın eğitimde, teknolojide ilerleyen ve bu ilerlemenin başında gelen ülkeleri (Güney Kore, Çin, ABD vb.) incelediğimizde hepsinde gördüğümüz ortak değişim STEM yada STEM’e benzer eğitim modellerini ülkelerinde uygulamış olmalarıdır. Payas Stem Merkezi’nde STEM yaklaşımı bir bütün içerisinde ele alınarak, öğrencilerimize Matematiksel Modelleme, Bilimsel Sorgulama, Proje Tabanlı Öğrenme, Bilgi İşlemsel Düşünme sınıflarında bütünleştirici eğitimler veriyoruz. Bir ana disiplini konu alırken en az bir diğer STEM alanını da dersin içeriğine katıyoruz. Ana kök matematikteyken yan dallardan birisini mühedisliğe, fen bilimlerine, kodlamaya ya da sanatsal tasarıma koyabiliyoruz. Böylelikle disiplinler üstü (trans disipliner) bir yaklaşım ile eğitim içeriğini zengin hale getirerek daha kalıcı öğrenmeyi sağlamış oluyoruz. Öğrencilerimize grup olmayı, multidisipliner bir yaklaşımla günlük hayatlarında ki sorunlara çözüm bulmayı, teknolojiyi gerekli ve faydalı şekilde kullanmayı, evrenin saf matematiğini, gözlemi, deney yapmayı, geleceklerini kodlamayı, iletişim becerilerini geliştirmeyi, yarının değil 20 yıl sonrasının ihtiyaçlarını karşılayacak bireyleri yetiştirmeyi hedefliyoruz. Az zamanda çok başarılar elde ettik PayaStem 2016 yılında açılmış olmasına rağmen az zamanda çok işler başardı. Bunlardan bazılarını paylaşmak isterim. Amerika Birleşik Devletleri’nde düzenlenen uluslararası dünyanın en büyük robot turnuvası olan FRC (Fırst Robotic Competition)‘a PayaStem öğrencilerimizin de içinde bulunduğu SPARC takımı ile katılarak Los Angeles kentinde yapılan turnuvada toplamda 11 ödülün 2’sini alarak şehrimize getirdiler. Eylül 2018 ICT MEDIA 21
bulundular. Engin bilgilerinden faydalanma fırsatı bulduk. Öğrencilerimizle beraber Brezilya’nın Fortaleza kentinde yapılan International Expo Science proje fuarına öğrencilerimizle katılarak Arjantin’deki proje yarışmasına gitmeye hak kazanan Türk takımı olduk. Arjantin’e giden öğrencimiz yapmış olduğu projesi ile International Expo Cytar yarışmasında Dünya 1. Olarak ülkemizi en iyi şekilde temsil etti. 2017 Şubat ayında İzmir de düzenlenen FLL robotik yarışmasında 7 öğrencimiz ve bir özel çocuğumuzla katıldık. Yarışma tarihinde ilk kez zihinsel olarak engelli bir öğrenci robotik yarışmasına katıldı ve sunum yaptı. Ülkemizde de turnuvaları düzenlenen FLL (First Lego League) turnuvasına katılan PayaStem öğrencilerimiz Ankara’da özel okulların arasından sıyrılarak Programlama dalında birincilik ödülü aldılar. Yeni belediyecilik anlayışı ile eğitim alanında yaptığımız çalışmalar son hızıyla devam etmektedir. Öğretmen bir belediye başkanı olarak her yeni gelişmenin eğitimden geçtiğinin farkındayız. Bu farkındalıkla Payas Belediyesi olarak yaptığımız ve yapacağımız çalışmalarla ülkemizin geleceğine yön vermek istiyoruz.” Google’ın 2017 yılı Codeweek etkinliği çerçevesinde desteklediği bir kuruluş olduk. Dünyanın en iyi eğitim fakültesi olan UCL (Universitiy College London) ile göçmen çocuklarımızın Türk eğitim sistemine oryantasyonu ve kodlama eğitimleri alanında proje ortağı olduk. İlham kaynağımız olan Prof. Dr. Aziz SancarhocamızınGirlsinStemprojesinin Hatay ayağında ekibi ile birlikte çalışarak PayaStem merkezimizde incelemelerde Hızla değişen dünyada alışkanlıklar da değişiyor Bekir Altan, hızla değişen dünyada insanların alışkanlıklarının da değiştiğini vurguladı. Günümüzde özellikle teknolojinin etkisi ile insanlarla kurulan iletişimden, yaşam biçimine, yeme alışkanlıklarından öğrenme şekillerine kadar birçok konuda değişiklik yaşandığını belirten Altan, teknolojideki baş döndürücü gelişmelerin öğrenme modellerine de yansıdığına dikkat çekti. İnternet ve bilgisayarın anaokulundan yükseköğrenime kadar öğrenme süreçlerinin vazgeçilmez unsurları olduğunu belirten Altan şöyle devam etti: “Günümüzde teknolojinin kullanılmadığı hiçbir iş artık başarılı olamıyor. Hatta önümüzdeki 10 yıl içerisinde kendi mesleği ile teknolojiyi birleştiremeyen insanlar dünyanın neresinde olursa olsun işsiz kalma tehlikesi ile karşı karşıya kalacaklardır. Durum böyle iken teknolojinin eğitim hayatının içerisine girmemesini bekleyemeyiz. Uzaktan eğitim belki de teknolojik eğitimin en fazla kullanılacağı alanlardan birisi olacaktır. Uzaktan eğitim kavramı ilk olarak 1906 yılında Wisconsin Üniversitesinde kullanılmış ve o günden bugüne kadar farklı aşamalardan geçerek eğitim sistemlerinin içine dahil olmuştur. Özellikle ICT temelli uzaktan eğitim platformlarının çok büyük avantajları bulunduğunu düşünüyorum. İnsanlara farklı eğitim seçeneği sunması, fırsat eşitliğine imkan tanıması, eğitimde maliyetlerin düşmesi ve niteliğin arttırılması, bireysel öğrenmenin sağlanması gibi bir çok üstün yanları bulunmaktadır. Geleneksel eğitim sisteminde ise öğrenciler daha sosyal bir ortamda, yüz yüze eğitim almaktadırlar. İki sisteminde olumlu ve olumsuz yönleri bulunmaktadır. Burada iki sisteminde olumlu ve olumsuz yanlarını sayarsak kıyasıya bir rekabet olacağına eminim. Bu sistemlerden hangisinin daha iyi olduğunu tartışmak yerine ikisini aktif bir şekilde birbirini destekler nitelikte nasıl kullanmamız gerektiği üzerine yoğunlaşırsak daha verimli sonuçlar elde edebiliriz diye düşünüyorum. Uzaktan eğitim ve yüz yüze eğitim sistemlerinin bir araya getirilerek A Y I N K O N U S U Eğitimde kalitenin arttırılmasını sadece teknoloji ile sağlamayı düşünmek çok kısır bir düşünce olur. Eğitimin üç temel ayağı vardır. Bunlar aile, öğretmen ve okuldur. Ancak günümüzde buna 4. bir ayak eklememiz gerekirse o da teknoloji olmalıdır. 22ICT MEDIA Eylül 2018
Eylül 2018 ICT MEDIA 23 daha verimli olacağı kanaatindeyim. Bu şekilde eğitim veren ve modeller uygulayan bir çok üniversite mevcut. Bunlardan bir tanesi olan özel bir üniversitede Flipped Learning denilen bir öğretim yöntemi uygulanmakta olup iki modelin üstün yönlerini birleştirerek daha başarılı bir model ortaya çıkartma noktasına gelinmiştir. Temelde öğrenci kendisi için hazırlanmış bir ders içeriğini önceden izleyerek derse gitmekte ve bu süreçte soracağı soruları hazırlamaktadır. Sonrasında öğretmeninin de desteği ile grup çalışması ve etkinliklerle sorularına cevap bulmaya çalışmaktadır. Bu şekilde öğrenmeyi öğrenen bireyler yetiştirilmiş olacaktır. Ayrıca hazırlanacak olan online ders materyalleri ile de eğitimde fırsat eşitliği bir nebzede olsa sağlanacaktır.” Eğitimde başarının 4 ayağı var Başkan Altan tablet bilgisayarları, etkileşimli tahtaları ve interneti etkin kullanmanın tek başına eğitimde kaliteyi arttırmak için yeterli olmadığını söyledi. Eğitimde kalitenin arttırılmasını sadece teknoloji ile sağlamayı düşünmek çok kısır bir düşünce olacağını belirten Altan, “Eğitiminüçtemelayağıvardır.Bunlaraile, öğretmen ve okuldur. Ancak günümüzde buna 4. bir ayak eklememiz gerekirse o da teknoloji olmalıdır. Bu temeller sağlam bir şekilde oluşturulmadığı sürece ya da eğitim sadece bunlardan birisine bağlanarak ilerlendiği sürece başarı bekleyemeyiz” dedi. Ülkelerin öğretmen kalitesinin beraberinde eğitimin de kalitesini belirlediğini söyleyen Altan değerlendirmesini şöyle sürdürdü: “Eğitimde başarılı olan ülkelerin hepsinde eğitimin ana merkezinde öğretmen bulunmaktadır. Bunu bir anekdotla paylaşmak istiyorum. Bir eğitim konferansında Finlandiyalı üst düzey bir eğitimcinin konuşmasının ardından bir öğretmenin sorduğu soruya Finlandiyalı eğitimcinin verdiği cevap çok ilgimi çekmişti. ‘Finlandiya da bulunan öğrenci sayısı bizim ülkemizde bulunan Suriyeli mülteci öğrenci sayısının 3 te 2 si kadar. Türkiye deki kadar bir öğrenci, öğretmen ve okul sayısına sahip olsaydınız bu başarıyı elde edebilir miydiniz?’ Finlandiyalı Eğitim Müsteşarı; ‘Bu soruya cevap verebilmek ve öngörebilmek çok zor. Ancak şunu okul söylemleri yerine coşku ile okullarına gidecekleriokullaryapmalıyız.”PayaStem’in bunu sağladığını belirten Altan, bütün okullardan benzeri bir sistemin olması gerektiğini kaydetti. Singapur 1990 yılından beri girmiş olduğu PISA ve TIMMS sınavlarında ilk 3’e girdiğine dikkat çeken Payas Belediye Başkanı Bekir Altan bunun Singapur’un kendi matematik sistemlerini oluşturması sayesinde gerçekleştiğini bildirdi. Singapur matematiğinde; az konu ve derinlemesine matematik öğrenilmesini sağlayan bir model bulunduğunu belirten Altan, “Çocukların bir konuyu derinlemesine öğrenmesine imkan sağlayan modelde öğrenme gerçekleşmeden yeni bir konuya geçilmiyor bu da beraberinde başarıyı getiriyor” diye konuştu. Altan şöyle devam etti: “Bu örnekten yola çıkarak ders içeriklerimizivemüfredatımızhafifletilerek, derinlemesine öğrenmenin sağlanacağı bir model üzerinde yoğunlaşmamız gerekmektedir. Kurucusunun geometri kitabı yazıp terimleriyle ilgilendiği, tanınmış matematikçiler çıkaran bir ecdadın torunları bugün PISA´da matematikten kötü not almamalı. Bu noktada PayaStem tekrar devreye giriyor. Merkezimizde uyguladığımız STEM eğitimi modeli ile öğrencilerimizin ilgi ve yetenekleri doğrultusunda derinlemesine öğrenmelerini sağlıyoruz. PayaStem söyleyebilirim. Öğrenci sayısı, okul sayısı, öğretmen sayısı ve materyal desteği; hepsini elimizin tersi ile bir kenara itelim ASLOLAN ÖĞRETMENDİR gerisi teferruattır. Bizim ülkemizde öğretmenler üniversitelerden yüksek lisanslarını bitirmeden öğretmen olamazlar. Ayrıca benim gibi üst düzey bir eğitim yöneticisi olmanız için ilkokul, ortaokul, yüksek okul ve üniversitelerde öğretmenlik yapmanız gerekmektedir. Bu şartlar sağlanınca her koşulda başarı kaçınılmaz olacaktır.’ Bu anekdot belki de her şeyi anlatıyor. Yapılacak bütün projelerin merkezinde eğitimin ana unsuru öğretmen olmalıdır. Öğretmen, çocuklarımızın ruh mimarıdır. Hiçbir teknoloji öğretmenin yerini tutamaz. Hiçbir tablet öğrencilerimize ruh kazandıramaz. Ne yaparsak yapalım eğitimin kalitesini arttırmak için önce öğretmene yatırım yapmamız gerekmektedir. Okul çocuklarımızın evlerinden daha çok zaman geçirdikleri yerlerdir. Bu sebeple okullarımızın fiziki donanım ve imkanlarının arttırılarak eşit standartlara getirilmesi gerekmektedir. Okullarımızın hepsinin birer sanat eserine dönüştürerek çocuklarımızın verimli zaman geçirecekleri ve hiç evlerine gitmek istemeyecekleri mekanlar haline getirmemiz gerekmektedir. Çocuklar evden çıkarken off yine mi Eylül 2018 ICT MEDIA 23
sürecini incelediğimizde dünyanın farklı ülkelerinde de benzer örneklerin kullanıldığını görmekteyiz. Kullanım sağlayan ülkelerin hepsinin karşılaştığı ortak sorunlarla bizimde karşılaştığımızı söyleyebilirim. Ülkemizde FATİH Projesi’ni değerlendirirken öğretmen, öğrenci ve kurulan sistemler açısından incelememiz gerekmektedir. merkezimizin giriş kısmında bir yazı yazıyor. ‘Burada hiçbir balık uçmaya, hiçbir kuş yüzmeye zorlanmaz.’ Osmanlı’da Enderun mekteplerinin kapısında yazan bir yazıydı bu. Bizim eğitim felsefemizi yansıttığı için bu yazıyı merkezimizin girişine yazdık. Artık çocuklarımızı tek tip yetiştirmekten vazgeçmemiz gerekiyor. Eğitimde kaybedilecek tek birey dahi yoktur. Her çocuğun kendine göre yetenekleri bulunmaktadır. Yeter ki onlara yeteneklerini ortaya çıkartmaları için fırsat tanıyalım. Bu konuda Milli Eğitim Bakanlığımıza büyük görev düşmektedir. Bizim Hatay’dan Payas’tan başlatmış olduğumuz bu kıvılcımın bütün ülkeme yayılması ise ancak bakanlığımızın destekleri ile sağlanabilir. Umarım yeni bakanımız Prof. Dr. Ziya Selçuk eğitimin kalitesinin arttırılmasına yönelik bu çalışmalara hız verecektir.” FATİH Projesi’nde önce öğretmenler eğitilmeli Bekir Altan, FATİH Projesi hakkında da değerlendirmelerde bulundu. FATİH Projesi’nin 2010 yılında ülke gündemine girdiğini ifade eden Altan, “Bilişim teknolojilerinin eğitimde kullanım Öğretmenlerden kaynaklı sorunların temelindeFATİHProjesi’ndekullanılacak olan teknik cihazların, yazılımların kullanımında öğretmenlerin yeteri kadar bilgi birikimine sahip olmamasıdır. Bu noktada proje kapsamında öğretmenlere verilen hizmet içi eğitimlerin yetersiz kaldığı aşikardır. Daha verimli eğitimlerle öğretmenlerimizin yapıya vakıf olmaları sağlanmalıdır. Öğrencilerimiz teknoloji kullanımı konusunda çağın gerekliliklerini karşılamaktadırlar. Kullandıkları tabletlerin teknolojilerine çok fazla vakıf olmanın yanında bazı sorunlarda beraberinde gelmektedir. Sanal dünyada öğrencilerimiz bir çok bilgiye ulaşabilme lüksüne sahip ancak bu bilgilerin ne derece doğru olduğunu analiz etme yetisine sahip değiller. Ayrıca sanal alemdeki tehlikelerden çocuklarımızı uzak tutmak kolay bir iş değildir. Bu noktada Bakanlığımızın bu konu ile ilgili yapmış oluğu çalışmaların çok önemli olduğu kanaatindeyim. Özellikle FATİH Projesi ve EBA ile öğrencilerimiz doğru bilgiye ulaşabilme şansını yakalayabilmektedirler. Bununla birlikte Fatih projesi ve EBA sayesinde ülkenin en doğusundan en batısına eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanabileceğini düşünüyorum” diye konuştu. A Y I N K O N U S U Ülkemizde FATİH Projesi’ni değerlendirirken öğretmen, öğrenci ve kurulan sistemler açısından incelememiz gerekmektedir. Öğretmenlerden kaynaklı sorunların temelinde FATİH Projesi’nde kullanılacak olan teknik cihazların, yazılımların kullanımında öğretmenlerin yeteri kadar bilgi birikimine sahip olmamasıdır. 24ICT MEDIA Eylül 2018
Eylül 2018 ICT MEDIA 25 INTCAS Türkiye Genel Müdürü Tanju Zerrin, Türkiye’de eğitim denilince akla ilk, ilköğretim, orta ve lise süreci ile sonrasında kazanılırsa üniversite eğitiminin geldiğini belirtti. Bu süreçlerin oldukça yoğun bir sınav maratonuyla geçtiğini belirten Zerrin, “Gerçekten eğitim sürecimiz ne olmalı? Çocuklarımızı ve gençlerimizi bu konuda nasıl yönlendirmeliyiz?” diye sordu. Zerrin cevabını ise şöyle verdi: “Eğitim öncelikle özgür olmalı, teknolojiyi içinde barındırmalı, sınırları olmamalı, nasıl eğitim alacağına kişi karar verebilmeli ve mesleğini de yine kendisi seçebilmeli. Hatta global bir köy haline gelen dünyada okumak istediği okulu ve ülkeyi de seçebilmeli...” Tanju Zerrin, bütün bunların sağlanması için öğrencilerin rehberlik hizmetlerini güncel bilgiyle alması, farklı bakış açılarına sahip uzmanlar tarafından eğitim sürecinin desteklenmesinin önemine değindi. Lise sonrası farklı da olduğu gibi yapay zeka ile öğrencilerin yaptığı tüm hareketleri izleyebiliyorsunuz. Buna sosyal medyada paylaştıkları ya da gezindiği web siteleri de dahil, tüm bilgileri derleyerek öğrencinin neyi sevdiğini, ilgili alanlarını, hangi konuları araştırdığı gibi birçok veriyi toplayarak öğrenci hakkında bir profil oluşturulabiliyor. Teknoloji sistem üzerinde öğrenciye test uygulayacak ve aslında öğrencinin hangi meslek dallarına uygun olduğunu tespit edecek. Öğrenci bir bölümü ya da ülkeyi seçtiğinde sistem o seçtiği bölgelerin veya okulların hangilerinin kendisi için uygun olup olmadığının bilgisini verecek. Öğrenci, akıllı eğitim teknolojisi sayesinde doğru eğitimi, bölümü, ülkeyi ve şehri seçmiş olacak. Aslında eğitim teknolojisi bununla sınırlı kalmıyor, öğrenciye uygun staj ya da iş imkanı sunabiliyor, sistem üzerinden mülakat ya da dil seviyesini de ölçebiliyor. Kendi videolu özgeçmişini hazırlayabiliyor. Tüm bu imkanları günümüz eğitim teknolojisi bir öğrenciye sunabiliyor. Hatta teknoloji bununla da yetinmiyor, öğrenci alması gereken sertifika ve eğitimler varsa yine sistem üzerinde e-learning sayesinde bu programlara dahil olup eğitimlerini alabiliyor. Sistem üzerinden VR teknolojisi ile okulun içinde dolaşabilir labaraturalrını gezebilir hale geliyor. Teknoloji tüm bunları size bir uygulama ile evinize kadar getirebiliyor. Siz oturuduğunuz yerden tüm bu bilgileri alabilir başvurabilir ve sonuçlarınızı hızlıca alabilirsiniz hem de herhangi bir sınırlama olmadan kaynağından temiz bilgiyle. Yakın gelecekte spesifik eğitimleri dahi sınıflarda değil bu tür eğitim teknolojileri yardımı ile evinizde oturarak uzaktan alabileceksiniz. Zira eğitim teknolojilerinin önü çok açık ve verebileceği imkanlar çok fazla olacak.” bir ülkede üniversite eğitimi almak isteyen öğrenciler için binlerce okul ve şehir olduğuna işaret eden Zerrin, önce okunmak istenen bölüm, ardından ülke, şehir ve okula karar verilmesi gerektiğini kaydetti. Bu konularda en kestirme yolun yurtdışı eğitim acentelerinden yardım almak olduğunu belirten Tanju Zerrin, yeni eğitim teknolojileriyle ilgili şu bilgileri verdi: “Bugün baktığımızda eğitime yeni bir bakış açısı kazandıran yukarıda sorduğumuz tüm konulara cevap arayan ve bu konuda çalışan bir EdTech (Eğitim Teknolojisi) var hayatımızda. Edtech hayatımıza giren yeni bir kavram fakat gün geçtikce hayatımıza daha etkili bir şekilde giren bir uygulama. Eğitim teknolojisi hayatımızı nasıl etkileyecek ya da daha nasıl kolaylaştıracak şimdi ona değinelim. Eğitim teknolojisinin hem eğitim süresince hem de eğitim hayatının planlanması açısından artık çok önemli bir rolü var. EdTech yatırımı olan Intcas’ta INTCAS Türkiye Genel Müdürü Tanju ZERRİN: “Eğitime yeni bir bakış açısı kazandıran, eğitimle ilgili tüm sorulara cevap arayan ve bu konuda çalışan bir EdTech (Eğitim Teknolojisi) var artık hayatımızda.” Eylül 2018 ICT MEDIA 25
26ICT MEDIA Eylül 2018 öğretmene ve öğrenciye aynı şekilde hizmet sunmaya çalışmak çok büyük bir hata olmuş ve başarılamamıştır. Eğitim, devrime yatkın bir sistemdir! Kendi kendine öğrenen innovasyon yönü güçlü, kendine güvenen gelecekte nitelikli meslek sahibi olacak öğrencileri yetiştirecek yeni bir sistem kurgulamalıyız. Eğitimde adalet ve eşitlik gözeterek, bu hedeflerimizi eğitim teknolojileri ve Flipped Learning ve Uzaktan Eğitim gibi yeni eğitim modellerini kullanarak gerçekleştirebiliriz.” Bilgin Yazar, bu bağlamda ortaya çıkan problemler ve çözüm önerileri konusunda ise şunları sıraladı: 1. MEB’in mevcut durumunun korunduğu sürece ülkemizde istenilen başarının elde edilmesinin imkânsız olduğunu söyleyebiliriz. MEB’in 18 milyona yakın öğrenciden, 1 milyona yakın öğretmenden ve 65 bine yakın okuldan oluşan büyük bir sistemi merkezi bir şekilde yönetmeye çalışması tüm sorunların nedenidir. Dolayısıyla MEB’in sorumluluklarını okullara ve il/ilçe milli eğitim müdürlüklerine dağıtması, MEB’in kendisinin kalite standartlarını belirleyen bir üst kurum olarak görev yapması çözüm olacaktır. Büyük bir problemin üstesinden ancak ve ancak parçala çöz şeklinde gelinebilir. MEB her yıl değişen koşullara bağlı olarak başarı kriterleri, hedefler ve beklentileri belirleyebilir. Her türlü sorumluluğu okullara, öğretmenlere ve il/ilçe yönetimlerine bırakabilir ve ihtiyaç duydukları bütçeyi sağlayabilir. MEB böyle yaparken kendisi ise denetim, temel politikalar, örnek eğitim müfredatları, kitaplar, yöntemler v.b. konularında okullara ve öğretmenlere yardımcı olabilir. Her bir okul kendi eğitim yöntemini, müfredatını belirleyebilir. Kullanacağı kitapları, kaynakları, eğitim sistemini özgürce karar verebilir. 2. Okulların ve öğretmenlerin kendi eğitim modellerini oluşturmasına imkân sağlanmalıdır. Özgürlük yoksa innovasyonda yoktur aslında… Eğer okullar ve öğretmenler belirli başarı kriterlerine bağlı olarak özgür olmazlarsa inovasyon ve çeşitlilik de olmuyor. Hatta teknoloji firmalarının farklı eğitim teknolojileri geliştirmeleri dahi imkansızlaşıyor. Çünkü ortada geliştirilen teknolojileri alabilecek müşteri de bulunmuyor. Merkezi yönetim herkesin elini kolunu bağlı kılıyor ve yeni yöntemler, başarı hikayeleri, inovasyon v.b. gibi özgürlüğe bağlı çıktı oluşmasına imkân vermiyor. 3. Teknolojinin gelişmesi sayesinde artık geçmişte yapılamayan birçok şeye imkân oluştu. Kişileştirilmiş öğrenme ve Flipped Learning eğitim modellerinin okullarımızda uygulanması zorunlu hale getirilmelidir. ETGİ GRUP CEO’su Bilgin YAZAR: “Eğitim, devrime yatkın bir sistemdir! Kendi kendine öğrenen innovasyon yönü güçlü, kendine güvenen gelecekte nitelikli meslek sahibi olacak öğrencileri yetiştirecek yeni bir sistem kurgulamalıyız.” A Y I N K O N U S U ETGİ GRUP CEO’su Bilgin Yazar, Türkiye’de eğitim yatırımlarına ayrılan kaynağın yüksek olmasına karşın, eğitim teknolojilerinin kullanma oranlarının düşük olduğunu belirtti. Bunda Milli Eğitim Bakanlığı’nın rolünün büyük olduğunu belirten Yazar, “Eğitim teknolojilerin doğru ve yaygın kullanımı sağlanamazsa bir çok fırsatı ve katma değeri kaybetmiş olacağız” dedi. FATİHProjesi’ninTürkiye’deeğitimeteknolojininentegrasyonun farkındalığının oluşturulması konusunda çok önemli bir görevi yerine getirdiğini belirten Yazar, sistemin okulların internet ve diğer alt yapı eksiklerinin giderilmesi konusunda oldukça faydalı olduğunu söyledi. Ancak FATİH Projesi kapsamında e-eğitim içeriklerinin sunumu ve bu içeriklerin öğretimde kullanımında başarısızlıklar yaşandığını belirten Yazar, şöyle devam etti: “Bu kadar büyük bir yapıda her bir okula,
Eylül 2018 ICT MEDIA 27Eylül 2018 ICT MEDIA 27 4. Ağaç atölyesi, Robot atölyesi gibi öğrencilerin gelecekte nitelikli meslek sahibi olmasına birçok yönden katkı sağlayacak hafta sonu kurslarının yaygınlaşması sağlanmalı. Bu sayede eğitim içerik sunumu ve yöntemleri çeşitlendirilmeli ve bu konuda özel sektör teşvik edilmelidir. 5. Uzaktan Eğitim modeli ile eğitim veren online okulların açılmasına imkân sağlanmalıdır. Öğrenci mahallesindeki okula devam ederken aynı zamanda online okula da gidebilmeli; çift diploma alabilmeli imkânı da olabilmelidir. 6. Yetenek Test Merkezleri: Öğrencilerin kazandıkları bilgi ve becerilerin değerlendirilmesine imkân sağlamak amacıyla TOEFL, PISA v.b. testleri gerçekleştirecek test merkezleri olan kurumlara ihtiyaç vardır. Bu test merkezleri sayesinde öğrenci istediği zamanda yetenek testlerini alarak, öğrencinin iyi ve eksik olduğu noktalar değerlendirilebilir ve sonucu göre eğitimine yön verilebilir. 7. Öğretmen Yetenek Kursları: Öğretmenlerin hayat boyu öğrenme kapsamında uygulamalı ve online kurslara katılmaları zorunlu olmalıdır. MEB bu konuda eğitim veren özel kurslara izin vermeli ve desteklemelidir. 8. İstekli özel okulların öğretmen ücretleri de desteklenerek eğitim ücretlerinin belirli sınırlar dahilinde olması sağlanabilmelidir. 9. Charter School denilen devletin bütün masraflarını karşıladığı ancak yönetimin özel sektör/girişimciler/vakıflar tarafından yapıldığı okul modelleri desteklenmelidir. Devlet okulları bir süreç dahilinde bu okullara dönüştürülmelidir. 10. Okulların vakıf şeklinde yardım toplanmasına imkân sağlanmalıdır. 11. Okuldan bağımsız öğrencilerin kariyer gelişimlerinin yönetilmesi amacıyla Koçluk/Rehberlik merkezleri zorunlu hale getirilmelidir. Teknoloji eğitimin içinde olmalı ETGİ GRUP CEO’su Bilgin Yazar, teknolojinin her şeyi çok hızlı değiştirdiğine vurgu yaptı. Artık insanların hem işlerini hem de eğitimi yöntemlerini farklı şekilde yapması gerektiğini kaydeten Yazar, “Teknoloji bizim öğrenme ve çalışma alışkanlıklarımızı da değiştiriyor. Dolayısıyla bugünün insanı geçmişteki insanlara göre farklı çalışıyor ve öğreniyor. Hem çalışma hayatını hem de eğitim hayatını bu değişimlere göre şekillendiremezsek, rekabet edebilir yani hayatta sürdürülebilir başarıyı sağlayamayız. Teknolojinin neden olduğu bu değişimlere karşı hayatta kalmanın yöntemi teknoloji destekli hayat boyu öğrenmedir” diye konuştu. Teknoloji küçük yaşlardan itibaren eğitim içerisinde olması gerektiğini belirten Yazar şöyle devam etti. “Çünkü insanlar teknoloji sayesinde çok daha kolay öğreniyor, öğrenim düzeyleri takip edilebiliyor, kişileştirilmiş eğitim sunulabiliyor. Bugün teknoloji sayesinde her türlü bilgi ve eğitime çok kolay bir şekilde erişim sağlanabiliyor. Ancak mevcut eğitim alışkanlıkların değişmesi gerekiyor. Öğretmen, öğrenci, aile ve okul e-eğitim yöntemleriyle ne kadar uyumlu bir ortam oluşturabilirse, öğrenciler gelecek hayatlarına ve işlerine o kadar başarılı sonuçları olacaktır. Uzaktan eğitim diğer adıyla e-eğitim tüm dünyada çok hızlı gelişiyor. Yeni geliştirilen teknolojiler sayesinde giderek fiziksel mekanlardaki eğitimin yerini alacak. Gelecekteki okulları içerik sunumu yapan kurumlardan çok, öğrencilerin ödev - proje - çalışma ve sosyal ortamları olarak düşünmeliyiz. Çünkü uzaktan eğitim sistemleri içerik sunumlarını kişileştirilmiş bir şekilde sunabilme, en iyi ders anlatan öğretmenlerden ders verebilme gibi imkanlar yanında oyunlaştırılmış eğitim, artırılmış gerçeklik, sanal gerçeklik (virtual reality) gibi yeni öğretim yöntemlerini de sağlayabilmekte, bu sayede öğrencinin istenilen eğitim düzeyine gelmesi sürecini başarılı bir şekilde yönetebilmesine imkân vermektedir. Bugünün bence en önemli konusu, her yaştan insanımızı internet üzerinden çalışan ve öğrenen insanlara çok hızlı bir şekilde dönüştürmektir. Dolayısıyla eğitim teknolojileri ve uzaktan eğitim sistemlerini eğitim kurumlarımızın çok hızlı bir şekilde uygulamaya başlaması gerekiyor. Ancak bu konuda diğer ülkelere göre biraz yavaş ilerliyoruz ve uzaktan eğitimi de çok yanlış yöntemlerle ve teknolojilerle yapmaya çalışıyoruz. Yeni eğitim içerik teknolojileri ile Flipped Learning ve uzaktan eğitim sistemlerini bugünden doğru yöntemlerle sunarak başarılı sonuçlar alabiliriz.”
28ICT MEDIA Eylül 2018 Son 20 yılda eğitim teknoloji girişimlerine 30 milyar dolar yatırım yapıldı. Eğitim girişimlerine sadece bu yıl yaklaşık 10 milyar dolar yatırıldı ve en çok ilgi çeken sektörler bu sene yapay zekâ ve artırılmış/sanal gerçeklik girişimleri oldu. Dünyada yatırım alan eğitim girişimlerinde ABD’den sonra büyük bir çoğunluğu Çinli girişimler aldı. Çin’deki girişimlerde büyük yoğunluk dil öğretme portalları ve özel ders platformları olarak kaydedildi. Afrika’da, Nijerya ve Güney Afrika, kıtalarındaki en çok eğitim teknolojileri yatırımı alan ülkeler oldu. Pedagojik olarak dijital eğitim, eğitimsel robotlar, yapay zekâ destekli eğitim, karıştırılmış gerçeklik (sanal ve artırılmış), kognitif eğitim, lokasyon bazlı eğitim ve mobil eğitim olarak kategorize edilebilir. Yapay zekâ, karıştırılmış gerçeklik ve kognitif eğitim alanlarıyla ilgili özetler aşağıdadır. Yapay zekâ destekli eğitim uygulamaları konvansiyonel eğitimlerden çok daha verimli olduğu gözlemleniyor. Dijital platformlar üzerinden çözülen sorular, öğrencilerin hataları ve eksik kaldığı kurgular ve bilgiler, veri tabanında kaydedildikten sonra yapay zekâ destekli algoritmalar üzerinden analiz edilir. Normal sınıf içi eğitim, öğrencileri genellediği için öğrenciler kişiselleştirilmiş sınavlar ve eğitimler alamıyor. Yapay zekâ, hata yapılan sorularda kademeli zorluklarla öğrenciyi dener, bir konu üzerinde istatistiksel bir hata bariyeri oluştuğunda da o bariyeri oluşturan eksik kurgular ve bilgilerin önceden tasarlanmış ve kategorize edilmiş taksonomisindeki çıkarır. Taksonomi ağacındaki kaydedilmiş öğrenci hataları, aynı daldaki diğer hatalar ile aynalamalar sayesinde olasılıklandırılır ve ‘soruda gösterdiği mantık hatası/kurgulama hatası bu soru kategorisinde de X ihtimal ile tekrar karşıya çıkabilir’ tarzı önermelerde bulabilir. Bu taksonomi ağacı sayesinde, okunmamış ders kitabi sayfalarından, çalışılmamış kurgulara kadar birçok öneri öğrenciyi yönlendirmek için kullanılır ve değişik varyasyonlarla sonraki sınavlarda ağırlıklı olarak sorulur. Dijital platformlarda gerçek zamanlı skorlama sistemi ve anlık analitik veri üzerinden öğrencinin performans döngüleri, öğrenme bozuklukları veya özel öğrenme ihtiyaçları raporlanır. Daha kolay öğrenebilmesi için çözümler sunulabilir. Birçok öğrenme bozuklukları küçük yaşta tespit edilebilip kişiselleştirilmiş egzersizlerle engeller hafifletilebilir. M A K A L E Dr. Nihat KANTAR nihatkantar@hotmail.com “Dijital platformların eğitimi kişiselleştirebilmesi, sanal sınıflara uzaktan erişim sağlayabilmesi ve gerektiğinde tarihi veritabanlar ve istatistiksel analizlerle geri bildirimler sağlayabilmesi birçok sektör için ciddi katma değerler sağlayacak.” YAPAY ZEKA, KARIŞTIRILMIŞ GERÇEKLİK VE KOGNİTİF EĞİTİM
Eylül 2018 ICT MEDIA 29Eylül 2018 ICT MEDIA 29 Karıştırılmış gerçeklik, sanal ve artırılmış gerçekliğin birleştirilmiş versiyonudur. Karıştırılmış gerçeklik endüstriyel çözümlerde, rafineri bakımından uçak ikmal prosedürlerine, sağlık sektöründe sağlık personelleri için muayene/ameliyat eğitimlerinden, 3-boyutlu radyografik analizlere kadar birçok sektörde kullanılmaya başlandı. Çalışanların hata yapma olasılıklarını düşürme, iş sağlığı ve güvenliği prosedürlerine uyma ve düşük maliyetlerle eğitim alabilmeleri, bu teknolojiler sayesinde gerçekleşiyor. Kazaları ve operasyonel aksaklıkları engellemek ve haritalandırmak için bu teknoloji ciddi çözümler sağlıyor. Kognitif eğitim ile gözlemleyiciler, Carroll’un 3 katmanlı zekâ tanımından Cattell ve Horn kuramlarının Akıcı- Zekâ ve Kristalize-Zekâ kuramlarını baz alarak birçok psikometrik ve klinik profil analizlerinin dijital platformlar üzerinden test edebiliyor. İşitsel ve görsel hafıza testleri ve buna benzer analizler sağlık sektöründe hastaların psikolojik ve nörolojik durumlarının dijital platformlarda ve uygulamalarda kontrol edilebilmesini sağlıyor. Makine öğrenimi ve derin öğrenme sayesinde de kaydedilen verilerin, tarihi veri tabanlarıyla kıyaslamalar sonucunda daha keskin sonuçlar ve yorumlar elde edilebilinmesi sağlanıyor. Dijital platformların eğitimi kişiselleştirebilmesi, sanal sınıflara uzaktan erişim sağlayabilmesi ve gerektiğinde tarihi veritabanlar ve istatistiksel analizlerle geri bildirimler sağlayabilmesi birçok sektör için ciddi katma değerler sağlayacak.
30ICT MEDIA Eylül 2018 Son yıllarda mobil teknolojiler ve sosyal medyanın yaygın kullanımıyla kayıt altına alınan veri miktarının hızla büyüdüğünü ve bu eğilimin giderek ivmelendiğini görüyoruz. Dijital teknolojilerin büyük miktarda verinin toplanmasına, depolanmasına ve işlenip analiz edilmesine imkan sağlaması, işletmeler için gerek operasyonlarını yönetmede gerekse rekabet etmede çeşitli fırsatlar sunuyor. Toplanan verilerin analizi ile rekabet avantajı elde etmede, daha iyi kararlar vermede, yeni ürün ve hizmetler geliştirmede, kalite ve verimliliği artırmada, müşterileri ve pazarı daha iyi anlamada firmalara katkı sağlayacak çeşitli uygulamaların geliştirilmesi mümkün oluyor. Sağlıktan finansa, üretimden perakendeye kadar pek çok alanda toplanan büyük verinin analizi ile birlikte firmalar için yeni iş fırsatları ve kullanım alanları ortaya çıkıyor. Ancak, bütün bu potansiyel avantajlarına rağmen, işletmelerin büyük veriden beklenen faydaları elde etmeleri çeşitli zorluklar içeriyor. Birçok firma için veri toplamak nispeten kolayken, bu verilerin analiz edilmesi ve yenilikçi bir şekilde kullanılması için gereken teknik altyapı ve beceri düzeyi yeterli değil. IoT, yaşama dair her alanın dijital veri noktası haline getirilerek bu alanlardan veri toplanması ve anlamlandırılması konseptine deniyor. Geleneksel, birbirinden bağımsız dikey çözümleri tek bir altyapıda toplayarak bu bilgilerin anlamlandırılması ve birbirleri ile olan etkileşimlerinin maksimuma çıkarılması amaçlanıyor. Örneğin, bireysel kullanımda akıllı evler bir süredir hayatımızda. IoT ile birlikte veri akışı sağlayabileceğimiz tüm entegre cihazların ortak bir alt yapı üzerinden kontrol edilerek, katma değeri yüksek yaşam çözümleri oluşturulması bekleniyor. IoT yeni regülasyonlar ile yükselecek 5G ile IoT’nin daha hızlı hayatımıza gireceğine inanıyoruz. HUAWEI olarak haberleşme altyapısının yönetilmesinde telekom operatörlerine destek olmak ile birlikte IoT kavramının yaygınlaşması için yerel oyunculara Ar-Ge alanı sağlıyoruz ve global platformlarla entegre olmalarına yakından destek oluyoruz. İstanbul ofisinde hayata geçirdiğimiz OPENLAB ile Türk firmalarının global oyuncu olmalarının kapılarını açıyoruz. Ancak bunlar gerçekleşirken paralelde, IoT alanında çalışan farklı sektörlerin ortak paydada buluşabilmesi için devlet tarafından konulması gereken bazı regülasyonlara ihtiyaç var. Bu süreçte paylaşılan verilerin kişisel kullanıcı güvenliğini etkilemeyecek şekilde kullanılması ile ilgili kanunlar büyük önem taşıyor. Bu verilerin lokal sistemlerde bulunması konusunda kamu reel sektör ve bireyler hemfikir ancak lokaldeki dağılım konusunda yeni regülasyonlarla sınırların belirleneceği beklentisindeyiz. İsmet OKER HUAWEI Ürün Müdürü Türk Firmaları HUAWEI OpenLab ile Global Oyuncu Oluyor www.huawei.com
Eylül 2018 ICT MEDIA 31 Electronics Industry Automotive Consumer Cities Energy Iot, Driving verticals to Digitalization
Cumhuriyet tarihinin en büyük eğitim projesi yıllardır göz önünde olmasına ve büyük çabalara rağmen bir türlü sağlıklı olarak hayata geçirilemiyor. Yıllardır konuşulan ve birkaç yılda bir ihalesi yapılan sonrada tamamlanamayan ve yılan hikayesi dönen bir FATİH Projemizvar.Eğitimvebilişimsektörünün 10 yıldan daha fazla bir süredir en önemli gündem maddesi FATİH Projesi, bir türlü sağlıklı yürütülemiyor. Eğitim ve bilişim sektöründe sürekli farklı bilgiler dolaşıyor. İhale tarihleri belirleniyor, erteleniyor, iptal ediliyor, farklı formatta ihale yapılacağı bilgisi dolaşıyor tekrar erteleniyor ve sonra tekrar iptal ediliyor. FATİH Projesi döngümüz yıllardır devam ediyor. Yıllardır bilişim sektöründe çalışan biri olarak ben de FATİH Projesi’ni takip ediyorum. Projenin sağlıklı gerçekleşmemesi birçok kişi gibi beni de üzüyor. FATİH Projesi’nin sağlıklı yapılamaması hem eğitim sektörünün hem de bilişim sektörünün yanlışıdır. Bunca yüksek eğitimli ve deneyimli kişilerin bir araya gelip eğitim tarihimizin en büyük projesinin gerçekleştiremiyor olması hepimiz açısından son derece üzücü. Neyse yapılamayanlar konusunda eleştirmek en kolayı. O zaman eleştirmek yerine öncelikle proje safhalarını, uygulama yöntemlerini ve incelemekte fayda var. FATİH Projesi’nin başlangıcını 2005 yılı civarında evrensel hizmet fonu ve bağışlar ile okullarda bilgisayar sınıflarının yapılması olarak kabul edebiliriz. Projenin adı o zaman için BT Sınıfları Projesi idi. Bu projenin de çok büyük kısmı yine evrensel hizmet fonundan karşılandı. Bu projedeki en büyük sorun bilgisayar sınıfları kurulduktan sonra okullarda bilgisayar eğitimi verecek öğretmenlerin olmamasıydı. Projenin iki amacı vardı. Birinci amacı bilgisayar okuryazarlığını arttırmak, ikincisi ise evinde bilgisayar olmayan öğrencilerin bilgisayara erişimini sağlamaktı. Ancak okullarda bilgisayar okuryazarlığını öğretecek yeterli miktarda öğretmen yoktu. Aslında birçok okulda hiç bilgisayar öğretmeni yoktu. Dolayısıyla bilgisayar sınıfları kuruldu ancak öğretmen olmadığı için bilgisayar sınıfları yıllarca kilitli kaldı. Belki de birçok bilgisayar kullanılamadan teknolojileri eskidi. Bilgisayar öğretmenleri okullara atanmadan BT sınıfları yapıldığından okul yöneticileri sınıfları kilitli tuttu. Bu yüzdendir ki bu projede çok büyük ölçüde amacına ulaşılamadı. Bilgisayar öğretmeni olmadığından bilgisayar okuryazarlığı öğretilemedi. BT sınıfları kilitli tutulduğundan evinde bilgisayar olmayan öğrenciler de bilgisayara erişemediler. Birkaç yıl sonra proje isim değiştirdi ve kapsamı genişletilerek FATİH Projesi oldu. Amaç özünde yine aynıydı ancak amacı da kapsamı da genişletildi. Düşünce ve özünde son derece güzel ve faydası arttırılmışolarakyenidenşekillendi.Ogün bugündür FATİH Projesi gündemimizi meşgul ediyor. M A K A L E Mehmet ÖZEN mehmetoze@gmail.com FATİH Projesi, bir türlü sağlıklı yürütülemiyor. Eğitim ve bilişim sektöründe sürekli farklı bilgiler dolaşıyor. İhale tarihleri belirleniyor, erteleniyor, iptal ediliyor, farklı formatta ihale yapılacağı bilgisi dolaşıyor tekrar erteleniyor ve sonra tekrar iptal ediliyor. FATİH Projesi döngümüz yıllardır devam ediyor. FATİH PROJESİ SAHNE#1/ÇEKİM#∞ 32ICT MEDIA Eylül 2018
Eylül 2018 ICT MEDIA 33 Daha önce her okulda sadece BT Sınıfı Projesi iken bütün okuldaki iletişim ve bilişim altyapısından tutun akıllı tahtaların tedariki, kurulması ve her öğrenciye tablet verilecek şekilde kapsamı revize edildi. Proje çok büyük boyutlara ulaştı. Üreticilerin ve entegratörlerin hayallerini süsleyen projelere dönüştü. Ancak proje gerçekleşme aşamasında entegratörler maalesef umduğunu bulamadı hatta birçok entegratör bu projeden ciddi zararlar etti. Proje yine evrensel hizmet fonundan finanse edilerek ihale edildi. İhale birkaç faz ve lotlar halinde yapıldı. Her firma için lotsayısınırıolacakşekildeihaleleryapıldı ve birçok entegratör FATİH Projesi’nden iş aldı. Proje uygulanmaya başlandıktan sonra bazı firmalar bu proje zararından dolayı sektörden çekilirken bazı firmalar ise ciddi zararlar ederek projeyi tamamlayabildiler. Peki, neden böyle oldu? Niye firmalar zarar etmişti ve proje zamanında gerçekleşmemişti. Projenin takviminde gerçekleşemedi. FATİH Projesi Türkiye’de bilişim sektörünün en büyük projesidir. Büyük projelerin firmaları geliştirmesi gerekirken FATİH Projesi firmalara zarar verdi ve hatta bazı firmaların oyundan çekilmesine sebep oldu. Son safhada projeyi yapacak bilişim firması bulunamıyor. Bunların sebebinin derinden incelenmesinde fayda var. Yapacak firma bulunamadığından projenin operatörler tarafından yapılmasına karar verildi. Bu kararın verilmesinin üzerinden birkaç yıl geçmesine rağmen “ha önümüzdeki ay ha bir sonraki ay ihale edilecek” deniyor. Halen son ihale yapılabilmiş değil. Tekrar aynı soruya döneceğim bu kadar üzerinde durulan bu proje neden yapılamıyor ve yapılan kısımları başarısızlıklarla gerçekleşiyor. Kurumlar komisyonlar kuruyor aylarca çalışıyor. Özel sektör projeden iş alabilmek için bu kadar çalışırken neden sonuca bir türlü ulaşılamıyor. Bu kadar kişinin çalıştığı ve ciddi paraların harcandığı bir projenin başarısız olmasının sebeplerini iki safhada inceleyebiliriz. Birinci safha ihale öncesi safha. Yani ihale hazırlık aşaması. Bu aşamanın doğru planlanmaması zaten projenin başarılı gerçekleşme ihtimalini oldukça düşürüyor. Bu aşamada ihaleyi yapan kurumlar, ilgili STK’lar ve özel sektör temsilcileri beraber çalışmak zorunda. Ama maalesef sadece kurumlar şartnameyi hazırlayıp özel sektör ve STK’lar ile paylaşmadan yayınlıyor. Çocuklarımızın ve dolayısıyla ülkemizin geleceği olan bu proje kişisel kazanımların önünde tutularak hazırlanmalı ve yapılmalı. Özel sektör temsilcileri tamamen kar hedefi gütmeden ülke geleceği düşünülerek hareket etmeli. Kamu ve STK temsilcileri ile özel sektör temsilcileri beraber, çok sıkı ve ortak çalışarak proje için ihale şartname ve yöntemlerini oluşturmalıdır. FATİH Projesi bilişim ve eğitim sektörü firmalarının gelişimi açısından çok önemli bir fırsattır. Projenin uygulama aşamasında başarısız olmasının en önemli sebebi ise doğru proje yönetiminin yapılmamasıdır. Belki de proje yönetiminin olmamasıdır. FATİH Projesi gibi çok yaygın ve çok fazla iş kalemi olan projelerde proje uygulama adımlarının gün be gün çok sıkı takip edilmesi gerekir. Her okulda kaç kişinin çalıştığı ve hangi kalemden ne kadarlık iş üretildiğinin çok iyi takip edilmesi gerekir ki projenin yetişmeme riski olan noktalara ve ekiplere takviyelerin zaman kaybetmeden yapılması ve bütün projenin eş zamanlı yürümesi sağlanmalıdır. Doğru ve sıkı uygulanmış bir proje yönetimi ile ancak eş zamanlı ve aynı kalitede proje yürütülebilir. Bu yüzdendir ki FATİH Projesi’nde mutlaka bir proje yönetim ofisi kurulmalı ve projenin bütün adımları bu birim tarafından sıkı bir şekilde takip edilmelidir. FATİH Projesi’nde proje yönetim komisyonu projenin sağlıklı yürümesi için çok büyük önem taşımaktadır. İhale sürecinin ve proje sürecinin doğru yönetilmesi kadar hatta daha önemli olan parametrelerden biride FATİH Projesi için içeriklerin oluşturulamamasıdır. Okullarda istediğimiz altyapıyı ve sistemi oluşturalımeğerüzerindeuygulayacağımız bir içerik yoksa altyapı ve sistem anlamsız kalacaktır. FATİH Projesi’nde tam da bu durum yaşanmaktadır. Eğitim içerikleri oluşturulmadan okullarda altyapı ve sistemler kuruldu. Daha önce yapılan BT sınıfları projesinde eğitim verecek öğretmen yoktu, bugün yapılan FATİH Projesi’nde ise öğrencilere gösterilecek içerik yok. Doğru yöntem proje başlamadan içerikler hazırlanır ve bu içeriklere göre altyapılar yapılır. Eğer interaktif içerikler hazırlandıysa sistem bu doğrultuda kurulabilir. Ya da içeriklerin hazırlanması ile projenin altyapısı paralel yürütülmelidir. Proje bittiğinde içeriklerin hazır olması gerekmektedir. Eğer içerik yok ise öğrencilere verdiğimiz tabletin de okullara kuruduğumuz altyapının da pek fazla anlamı olmayacaktır. FATİH Projesi’nde enerjimizi ve kaynaklarımızı içerik hazırlama vermemiz projenin başarısı ve faydalılığı açısından oldukça önemlidir. Eylül 2018 ICT MEDIA 33
Y Ü Z Y Ü Z E “Kendi tasarladığımız ve ürettiğimiz ürünlerle katma değeri artırmaya çalışıyoruz” 34ICT MEDIA Eylül 2018
Eylül 2018 ICT MEDIA 35 ICT MEDIA: Öncelikle SAMM firmanızın isminin açılımını merak ettik. Arapça bir kelime olduğunu düşünüyoruz. Anlamı ve neden bu ismi kullanma gereği duydunuz? MUSTAFA AKŞİT: SAMM, ortakların adlarının baş harflerinden oluşmaktadır; Sedat, Ayşe, Mustafa ve Murat. İsim Arapça olmamakla birlikte siz de haklısınız isimlerin hepsi Arapça isimlerdir. ICT MEDIA: Bir Türk firması olarak SAMM teknolojide gördüğümüz kadarı ile Telekom, bilişim, inşaat, enerji gibi kompleks sektörler için ürün ve çözümleriniz var. Bu ürün ve çözümlerinizde ne kadar yerlisiniz? MUSTAFA AKŞİT: Özellikle Telekom ve Bilişim ürünlerinde daha çok Türkiye’de yapılmayan ürünleri üretmeye özen gösteriyoruz ve müşterilerimize fiyat avantajının yanısıra; kalite, teslim süresi ve teknik danışmanlık da veriyoruz. Mühendislik bilgimiz ve disiplinimiz ayırt edici özellik olarak öne çıkmaktadır. Bu sektördeki bazı ürünlerde, yüzde seksenlere varan yerlilik seviyelerini yakalamamıza rağmen, henüz istediğimiz kadar yerli olduğumuzu düşünmüyorum. Bunun nedeni de bizim ‘yerlilik’tanımına bakış açımızdan kaynaklanmaktadır. Örneğin, yerli plastik hammaddesi bulunamıyorsa, bizim yerli plastik fiber optik kaset tasarlayıp üretmemiz yalnıca varolan ürüne şekil vermekten öteye pek geçemez. Böyle durumlarda biz de ancak kendi tasarladığımız ve ürettiğimiz ürünlerle katma değeri artırmaya çalışıyoruz. ICT MEDIA: Değişen Dünya konjoktöründe yerlilik ve milliğin ön plana çıkığını gözlemliyoruz. Türkiye’de bu yönde kendi süreçlerini oluşturmaya çalışıyor. Bu anlamda Samm Teknoloji olarak Ar-Ge yapıyor musunuz, yerlilik ve millilik anlamında sektöre katkı sağladığınızı düşünüyor musunuz? MUSTAFA AKŞİT: SAMM, Ocak Ayında Ar-Ge merkezi olarak tescillendi. SAMM’ı kurmaya karar verdiğimizde 30 yaşın altındaydık. Türkiye de yeni krizden çıkmış, büyümeye hazır bir ülkeydi. Kendimizi yerlilik ve millilik üzerine konumlandırdık ve buna göre stratejilerimizi belirledik. Geriye dönüp baktığımızda biz bile şaşırıyoruz, “Konu üstüne çok düşünmüş ve bunu oturup sayfalarca dokuman olarak yazmışız” diye. Öyle koşullar oluştu ki bu dokuman içinde 10 yıl boyunca “üretim yapmamak ve distribütörlük yaparak risksiz iş yapmak vb.” benzeri kararlar bile vardı. Ama yalnızca 2-3 yıl böyle devam etti, hemen “bunda ne var biz üretiriz” demeye başladık. Ama üretim yaparken de, distribütörlüğünü Telekomünikasyon ve Bilişim sektöründe yerlilik ve millilik üzerine kurulan ve bu strateji ile birçok üründe yüzde 80 oranında yerli üretime geçen Samm Teknoloji, kendi tasarladıkları ve ürettikleri ürünlerle katma değeri artırıyor. Gebze’de kurulu Ar- Ge merkezinde yerli teknoloji üretimini günden güne geliştiren Samm Teknoloji’nin hikayesini Genel Müdür Mustafa Akşit’ten dinledik. AKŞİT Mustafa SAMM TEKNOLOJİ GENEL MÜDÜRÜ Eylül 2018 ICT MEDIA 35
yaptığımız firmaların kalitesinde üretim yapmaya kendimizi şartlandırdık. Yani ne üretiyorsak, maliyeti ne olursa olsun en iyisi olacak, müşteri şikayeti gelmeyecek. Müşteri şikayeti gelecekse de o ürünü ne üretiriz ne de satarız yaklaşımına sahibiz. Tüm bunlar lojistik, muhasebe, üretim ve yönetim olarak müşteri odaklı olmayı gerektiriyor. Biz bu felsefe ile hareket etmeye özen gösteriyoruz. Bu felsefemizi de yalnızca kendimize değil, çalışanlarımızla da açık açık müzakere edip şeffaf şekilde aktarıyoruz. Hiçbir üretim AR-GE’siz ol(a)maz, devam edemez. Biz de, şu anda iç ve dış AR-GE çalışmalarını yürütmeye başladık. Daha doğrusu eskiden yaptığımız AR-GE faaliyetlerini kayıt altına alıp yeni projeler yapmaya başladık. 200’e yakın ürün geliştirdik. Ar-Ge personeli olarak da çalışmış birisi olarak doğruyu söylemek gerekirse; AR- GE akşamdan sabaha yapılmıyor. Uzun bir süreç, sabırlı ve disiplinli olmak gerekiyor. Fark yaratacak, firmayı birden büyütecek derecede bir arge için biraz daha zamana ihtiyacımız var. ICT MEDIA: 2023 yılında Türkiye’nin 500 büyük firması arasında yer alma vizyonunuz bulunuyor. Bu anlamda önümüzdeki dönem özellikle Ar-Ge anlamında yürütmeyi planladığınız çalışmalarla ilgili bilgi verebilir misiniz? MUSTAFA AKŞİT: Bu tabii yalnızca ciro büyüklüğünü gösteriyor ancak sürdürülebilir ve karlı büyüme bizim için daha önemli aslında. Bu da sürekli Ar-Ge ile mümkün. Telekom ve bilişim sektörleri çok hızlı değişim gösterebiliyor biz de buna ayak uydurmaya çalışıyoruz. Bu hedef doğrultusunda altyapı çalışmalarımız tamamlanmak üzere. 2014 yılından bugüne yaptığımız yatırım bedeli 10 milyon TL’yi aşmış durumda. Gebze Organize Sanayii Bölgesi (GOSB) teknolojiyi çok yakından takip eden, gerçekten çok organize ve prestijli bir sanayi bölgesi. Burada kendimize ait 7 bin metrekare modern bir tesisimiz de var. Bina, makine altyapısının yanısıra, laboratuvar, Kalite yönetim sistemi, ERP, lojistik, web sitesi ve online satışlarımız hepsi entegre bir şekilde çalışmaktadır. ICT MEDIA: Firma olarak 2023 ciro hedefinizde, yurtdışı satışın payını, cironuzun yüzde kaçı olarak hedeflemektesiniz? MUSTAFA AKŞİT: 2023 yılına kadar Bu sektördeki bazı ürünlerde, yüzde seksenlere varan yerlilik seviyelerini yakalamamıza rağmen, henüz istediğimiz kadar yerli olduğumuzu düşünmüyorum. Bunun nedeni de bizim ‘yerlilik’tanımına bakış açımızdan kaynaklanmaktadır. Y Ü Z Y Ü Z E 36ICT MEDIA Eylül 2018
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı
ICT Medya Eylül 2018 Sayısı

Recommended

bmdergi-03
bmdergi-03bmdergi-03
bmdergi-03Serhat Erfidan
 
Türkiye İnternet Ekonomisi Raporu
Türkiye İnternet Ekonomisi RaporuTürkiye İnternet Ekonomisi Raporu
Türkiye İnternet Ekonomisi RaporuUfuk Kılıç
 
2023e dogru-turkiye-de-stem-gereksinimi-raporu
2023e dogru-turkiye-de-stem-gereksinimi-raporu2023e dogru-turkiye-de-stem-gereksinimi-raporu
2023e dogru-turkiye-de-stem-gereksinimi-raporuNihanTuna1965
 
Bilisim
BilisimBilisim
Bilisimözcan Altunkaya
 
Tekstil müh sektörün_dünyadakikonumu_01
Tekstil müh sektörün_dünyadakikonumu_01Tekstil müh sektörün_dünyadakikonumu_01
Tekstil müh sektörün_dünyadakikonumu_01Mithat ÖZTEKİN
 
Turkiye'de girisimcilik akbank 2007 v4
Turkiye'de girisimcilik akbank 2007 v4Turkiye'de girisimcilik akbank 2007 v4
Turkiye'de girisimcilik akbank 2007 v4Ziya-B
 
BT Günlüğü Eylül 2015
BT Günlüğü Eylül 2015BT Günlüğü Eylül 2015
BT Günlüğü Eylül 2015Eylül Medya
 
STRATEGY Dergisi / Temmuz Eylül 2019 Sayı 19
STRATEGY Dergisi / Temmuz Eylül 2019 Sayı 19STRATEGY Dergisi / Temmuz Eylül 2019 Sayı 19
STRATEGY Dergisi / Temmuz Eylül 2019 Sayı 19Akfen Holding
 

Recommended

bmdergi-03
bmdergi-03bmdergi-03
bmdergi-03Serhat Erfidan
 
Türkiye İnternet Ekonomisi Raporu
Türkiye İnternet Ekonomisi RaporuTürkiye İnternet Ekonomisi Raporu
Türkiye İnternet Ekonomisi RaporuUfuk Kılıç
 
2023e dogru-turkiye-de-stem-gereksinimi-raporu
2023e dogru-turkiye-de-stem-gereksinimi-raporu2023e dogru-turkiye-de-stem-gereksinimi-raporu
2023e dogru-turkiye-de-stem-gereksinimi-raporuNihanTuna1965
 
Bilisim
BilisimBilisim
Bilisimözcan Altunkaya
 
Tekstil müh sektörün_dünyadakikonumu_01
Tekstil müh sektörün_dünyadakikonumu_01Tekstil müh sektörün_dünyadakikonumu_01
Tekstil müh sektörün_dünyadakikonumu_01Mithat ÖZTEKİN
 
Turkiye'de girisimcilik akbank 2007 v4
Turkiye'de girisimcilik akbank 2007 v4Turkiye'de girisimcilik akbank 2007 v4
Turkiye'de girisimcilik akbank 2007 v4Ziya-B
 
BT Günlüğü Eylül 2015
BT Günlüğü Eylül 2015BT Günlüğü Eylül 2015
BT Günlüğü Eylül 2015Eylül Medya
 
STRATEGY Dergisi / Temmuz Eylül 2019 Sayı 19
STRATEGY Dergisi / Temmuz Eylül 2019 Sayı 19STRATEGY Dergisi / Temmuz Eylül 2019 Sayı 19
STRATEGY Dergisi / Temmuz Eylül 2019 Sayı 19Akfen Holding
 
MAYIS - HAZİRAN 2018 SAYI:3
MAYIS - HAZİRAN 2018 SAYI:3MAYIS - HAZİRAN 2018 SAYI:3
MAYIS - HAZİRAN 2018 SAYI:3ABDULLAHTUNCER1
 
PLATFORMDERGİ - TEMMUZ - AĞUSTOS 2018 SAYI:4
PLATFORMDERGİ - TEMMUZ - AĞUSTOS 2018 SAYI:4PLATFORMDERGİ - TEMMUZ - AĞUSTOS 2018 SAYI:4
PLATFORMDERGİ - TEMMUZ - AĞUSTOS 2018 SAYI:4ABDULLAHTUNCER1
 
PLATFORMDERGİ - TEMMUZ - AĞUSTOS 2018 SAYI:4
PLATFORMDERGİ - TEMMUZ - AĞUSTOS 2018 SAYI:4PLATFORMDERGİ - TEMMUZ - AĞUSTOS 2018 SAYI:4
PLATFORMDERGİ - TEMMUZ - AĞUSTOS 2018 SAYI:4ABDULLAHTUNCER1
 
Bilgisayar Mühendisleri Odası Dergisi - Sayı 3
Bilgisayar Mühendisleri Odası Dergisi - Sayı 3Bilgisayar Mühendisleri Odası Dergisi - Sayı 3
Bilgisayar Mühendisleri Odası Dergisi - Sayı 3MSHOWTO Bilisim Toplulugu
 
STRATEGY Dergisi / Temmuz-Eylül 2015 Sayı 7
STRATEGY Dergisi / Temmuz-Eylül 2015 Sayı 7STRATEGY Dergisi / Temmuz-Eylül 2015 Sayı 7
STRATEGY Dergisi / Temmuz-Eylül 2015 Sayı 7Akfen Holding
 
Türkiye İnternet Ekonomisi Raporu
Türkiye İnternet Ekonomisi RaporuTürkiye İnternet Ekonomisi Raporu
Türkiye İnternet Ekonomisi Raporulasercontrolok1
 
Bilişim Sektör Girişimciliği
Bilişim Sektör GirişimciliğiBilişim Sektör Girişimciliği
Bilişim Sektör GirişimciliğiAtilla YARDIMCI
 
GE Otomotivin Gelecegi Raporu
GE Otomotivin Gelecegi RaporuGE Otomotivin Gelecegi Raporu
GE Otomotivin Gelecegi Raporuussal
 
BT Günlüğü HAZİRAN 2015
BT Günlüğü HAZİRAN 2015BT Günlüğü HAZİRAN 2015
BT Günlüğü HAZİRAN 2015Eylül Medya
 
Atılım İçin Bilişim Raporu - TÜBİSAD
Atılım İçin Bilişim Raporu - TÜBİSADAtılım İçin Bilişim Raporu - TÜBİSAD
Atılım İçin Bilişim Raporu - TÜBİSADDijital Politikalar Akademisi
 
Hwp03 cebit milliyet ek
Hwp03 cebit milliyet ekHwp03 cebit milliyet ek
Hwp03 cebit milliyet ekMustafa Kuğu
 
BT Günlüğü Temmuz - Ağustos 2015
BT Günlüğü Temmuz - Ağustos 2015BT Günlüğü Temmuz - Ağustos 2015
BT Günlüğü Temmuz - Ağustos 2015Eylül Medya
 
Machine Tool Express 65. Sayı - Tezmaksan Makina
Machine Tool Express 65. Sayı - Tezmaksan MakinaMachine Tool Express 65. Sayı - Tezmaksan Makina
Machine Tool Express 65. Sayı - Tezmaksan MakinaTezmaksan Makina
 
Beyaz Saray, Bilim ve Teknoloji danışmanlarını duyurdu... Haziran 2009
Beyaz Saray, Bilim ve Teknoloji danışmanlarını duyurdu... Haziran 2009Beyaz Saray, Bilim ve Teknoloji danışmanlarını duyurdu... Haziran 2009
Beyaz Saray, Bilim ve Teknoloji danışmanlarını duyurdu... Haziran 2009HiperaktIK Danışmanlık
 
2023 Hedefleri Yolunda Bilgi ve İletişim Teknolojileri
2023 Hedefleri Yolunda Bilgi ve İletişim Teknolojileri2023 Hedefleri Yolunda Bilgi ve İletişim Teknolojileri
2023 Hedefleri Yolunda Bilgi ve İletişim TeknolojileriDijital Politikalar Akademisi
 
STRATEGY Dergisi / Nisan-Haziran 2019 Sayı 18
STRATEGY Dergisi / Nisan-Haziran 2019 Sayı 18STRATEGY Dergisi / Nisan-Haziran 2019 Sayı 18
STRATEGY Dergisi / Nisan-Haziran 2019 Sayı 18Akfen Holding
 
Genç Türkiye Zirvesi 2017 - Genel Tanıtım Sunumu
Genç Türkiye Zirvesi 2017 - Genel Tanıtım SunumuGenç Türkiye Zirvesi 2017 - Genel Tanıtım Sunumu
Genç Türkiye Zirvesi 2017 - Genel Tanıtım Sunumuİnfoloji Sosyal Medya
 
BT Günlüğü Ocak 2015
BT Günlüğü Ocak 2015BT Günlüğü Ocak 2015
BT Günlüğü Ocak 2015Eylül Medya
 
BT Günlüğü Mart 2023 Dergisi Ücretsiz İndirin veya Web üzerinden okuyun!
BT Günlüğü Mart 2023 Dergisi Ücretsiz İndirin veya Web üzerinden okuyun!BT Günlüğü Mart 2023 Dergisi Ücretsiz İndirin veya Web üzerinden okuyun!
BT Günlüğü Mart 2023 Dergisi Ücretsiz İndirin veya Web üzerinden okuyun!Eylül Medya
 
BT Günlüğü Mayıs - Haziran 2016
BT Günlüğü Mayıs - Haziran 2016BT Günlüğü Mayıs - Haziran 2016
BT Günlüğü Mayıs - Haziran 2016Eylül Medya
 

More Related Content

Similar to ICT Medya Eylül 2018 Sayısı

MAYIS - HAZİRAN 2018 SAYI:3
MAYIS - HAZİRAN 2018 SAYI:3MAYIS - HAZİRAN 2018 SAYI:3
MAYIS - HAZİRAN 2018 SAYI:3ABDULLAHTUNCER1
 
PLATFORMDERGİ - TEMMUZ - AĞUSTOS 2018 SAYI:4
PLATFORMDERGİ - TEMMUZ - AĞUSTOS 2018 SAYI:4PLATFORMDERGİ - TEMMUZ - AĞUSTOS 2018 SAYI:4
PLATFORMDERGİ - TEMMUZ - AĞUSTOS 2018 SAYI:4ABDULLAHTUNCER1
 
PLATFORMDERGİ - TEMMUZ - AĞUSTOS 2018 SAYI:4
PLATFORMDERGİ - TEMMUZ - AĞUSTOS 2018 SAYI:4PLATFORMDERGİ - TEMMUZ - AĞUSTOS 2018 SAYI:4
PLATFORMDERGİ - TEMMUZ - AĞUSTOS 2018 SAYI:4ABDULLAHTUNCER1
 
Bilgisayar Mühendisleri Odası Dergisi - Sayı 3
Bilgisayar Mühendisleri Odası Dergisi - Sayı 3Bilgisayar Mühendisleri Odası Dergisi - Sayı 3
Bilgisayar Mühendisleri Odası Dergisi - Sayı 3MSHOWTO Bilisim Toplulugu
 
STRATEGY Dergisi / Temmuz-Eylül 2015 Sayı 7
STRATEGY Dergisi / Temmuz-Eylül 2015 Sayı 7STRATEGY Dergisi / Temmuz-Eylül 2015 Sayı 7
STRATEGY Dergisi / Temmuz-Eylül 2015 Sayı 7Akfen Holding
 
Türkiye İnternet Ekonomisi Raporu
Türkiye İnternet Ekonomisi RaporuTürkiye İnternet Ekonomisi Raporu
Türkiye İnternet Ekonomisi Raporulasercontrolok1
 
Bilişim Sektör Girişimciliği
Bilişim Sektör GirişimciliğiBilişim Sektör Girişimciliği
Bilişim Sektör GirişimciliğiAtilla YARDIMCI
 
GE Otomotivin Gelecegi Raporu
GE Otomotivin Gelecegi RaporuGE Otomotivin Gelecegi Raporu
GE Otomotivin Gelecegi Raporuussal
 
BT Günlüğü HAZİRAN 2015
BT Günlüğü HAZİRAN 2015BT Günlüğü HAZİRAN 2015
BT Günlüğü HAZİRAN 2015Eylül Medya
 
Hwp03 cebit milliyet ek
Hwp03 cebit milliyet ekHwp03 cebit milliyet ek
Hwp03 cebit milliyet ekMustafa Kuğu
 
BT Günlüğü Temmuz - Ağustos 2015
BT Günlüğü Temmuz - Ağustos 2015BT Günlüğü Temmuz - Ağustos 2015
BT Günlüğü Temmuz - Ağustos 2015Eylül Medya
 
Machine Tool Express 65. Sayı - Tezmaksan Makina
Machine Tool Express 65. Sayı - Tezmaksan MakinaMachine Tool Express 65. Sayı - Tezmaksan Makina
Machine Tool Express 65. Sayı - Tezmaksan MakinaTezmaksan Makina
 
Beyaz Saray, Bilim ve Teknoloji danışmanlarını duyurdu... Haziran 2009
Beyaz Saray, Bilim ve Teknoloji danışmanlarını duyurdu... Haziran 2009Beyaz Saray, Bilim ve Teknoloji danışmanlarını duyurdu... Haziran 2009
Beyaz Saray, Bilim ve Teknoloji danışmanlarını duyurdu... Haziran 2009HiperaktIK Danışmanlık
 
2023 Hedefleri Yolunda Bilgi ve İletişim Teknolojileri
2023 Hedefleri Yolunda Bilgi ve İletişim Teknolojileri2023 Hedefleri Yolunda Bilgi ve İletişim Teknolojileri
2023 Hedefleri Yolunda Bilgi ve İletişim TeknolojileriDijital Politikalar Akademisi
 
STRATEGY Dergisi / Nisan-Haziran 2019 Sayı 18
STRATEGY Dergisi / Nisan-Haziran 2019 Sayı 18STRATEGY Dergisi / Nisan-Haziran 2019 Sayı 18
STRATEGY Dergisi / Nisan-Haziran 2019 Sayı 18Akfen Holding
 
Genç Türkiye Zirvesi 2017 - Genel Tanıtım Sunumu
Genç Türkiye Zirvesi 2017 - Genel Tanıtım SunumuGenç Türkiye Zirvesi 2017 - Genel Tanıtım Sunumu
Genç Türkiye Zirvesi 2017 - Genel Tanıtım Sunumuİnfoloji Sosyal Medya
 
BT Günlüğü Ocak 2015
BT Günlüğü Ocak 2015BT Günlüğü Ocak 2015
BT Günlüğü Ocak 2015Eylül Medya
 
BT Günlüğü Mart 2023 Dergisi Ücretsiz İndirin veya Web üzerinden okuyun!
BT Günlüğü Mart 2023 Dergisi Ücretsiz İndirin veya Web üzerinden okuyun!BT Günlüğü Mart 2023 Dergisi Ücretsiz İndirin veya Web üzerinden okuyun!
BT Günlüğü Mart 2023 Dergisi Ücretsiz İndirin veya Web üzerinden okuyun!Eylül Medya
 
BT Günlüğü Mayıs - Haziran 2016
BT Günlüğü Mayıs - Haziran 2016BT Günlüğü Mayıs - Haziran 2016
BT Günlüğü Mayıs - Haziran 2016Eylül Medya
 

Similar to ICT Medya Eylül 2018 Sayısı (20)

MAYIS - HAZİRAN 2018 SAYI:3
MAYIS - HAZİRAN 2018 SAYI:3MAYIS - HAZİRAN 2018 SAYI:3
MAYIS - HAZİRAN 2018 SAYI:3
 
PLATFORMDERGİ - TEMMUZ - AĞUSTOS 2018 SAYI:4
PLATFORMDERGİ - TEMMUZ - AĞUSTOS 2018 SAYI:4PLATFORMDERGİ - TEMMUZ - AĞUSTOS 2018 SAYI:4
PLATFORMDERGİ - TEMMUZ - AĞUSTOS 2018 SAYI:4
 
PLATFORMDERGİ - TEMMUZ - AĞUSTOS 2018 SAYI:4
PLATFORMDERGİ - TEMMUZ - AĞUSTOS 2018 SAYI:4PLATFORMDERGİ - TEMMUZ - AĞUSTOS 2018 SAYI:4
PLATFORMDERGİ - TEMMUZ - AĞUSTOS 2018 SAYI:4
 
Bilgisayar Mühendisleri Odası Dergisi - Sayı 3
Bilgisayar Mühendisleri Odası Dergisi - Sayı 3Bilgisayar Mühendisleri Odası Dergisi - Sayı 3
Bilgisayar Mühendisleri Odası Dergisi - Sayı 3
 
STRATEGY Dergisi / Temmuz-Eylül 2015 Sayı 7
STRATEGY Dergisi / Temmuz-Eylül 2015 Sayı 7STRATEGY Dergisi / Temmuz-Eylül 2015 Sayı 7
STRATEGY Dergisi / Temmuz-Eylül 2015 Sayı 7
 
Türkiye İnternet Ekonomisi Raporu
Türkiye İnternet Ekonomisi RaporuTürkiye İnternet Ekonomisi Raporu
Türkiye İnternet Ekonomisi Raporu
 
Bilişim Sektör Girişimciliği
Bilişim Sektör GirişimciliğiBilişim Sektör Girişimciliği
Bilişim Sektör Girişimciliği
 
GE Otomotivin Gelecegi Raporu
GE Otomotivin Gelecegi RaporuGE Otomotivin Gelecegi Raporu
GE Otomotivin Gelecegi Raporu
 
BT Günlüğü HAZİRAN 2015
BT Günlüğü HAZİRAN 2015BT Günlüğü HAZİRAN 2015
BT Günlüğü HAZİRAN 2015
 
Atılım İçin Bilişim Raporu - TÜBİSAD
Atılım İçin Bilişim Raporu - TÜBİSADAtılım İçin Bilişim Raporu - TÜBİSAD
Atılım İçin Bilişim Raporu - TÜBİSAD
 
Hwp03 cebit milliyet ek
Hwp03 cebit milliyet ekHwp03 cebit milliyet ek
Hwp03 cebit milliyet ek
 
BT Günlüğü Temmuz - Ağustos 2015
BT Günlüğü Temmuz - Ağustos 2015BT Günlüğü Temmuz - Ağustos 2015
BT Günlüğü Temmuz - Ağustos 2015
 
Machine Tool Express 65. Sayı - Tezmaksan Makina
Machine Tool Express 65. Sayı - Tezmaksan MakinaMachine Tool Express 65. Sayı - Tezmaksan Makina
Machine Tool Express 65. Sayı - Tezmaksan Makina
 
Beyaz Saray, Bilim ve Teknoloji danışmanlarını duyurdu... Haziran 2009
Beyaz Saray, Bilim ve Teknoloji danışmanlarını duyurdu... Haziran 2009Beyaz Saray, Bilim ve Teknoloji danışmanlarını duyurdu... Haziran 2009
Beyaz Saray, Bilim ve Teknoloji danışmanlarını duyurdu... Haziran 2009
 
2023 Hedefleri Yolunda Bilgi ve İletişim Teknolojileri
2023 Hedefleri Yolunda Bilgi ve İletişim Teknolojileri2023 Hedefleri Yolunda Bilgi ve İletişim Teknolojileri
2023 Hedefleri Yolunda Bilgi ve İletişim Teknolojileri
 
STRATEGY Dergisi / Nisan-Haziran 2019 Sayı 18
STRATEGY Dergisi / Nisan-Haziran 2019 Sayı 18STRATEGY Dergisi / Nisan-Haziran 2019 Sayı 18
STRATEGY Dergisi / Nisan-Haziran 2019 Sayı 18
 
Genç Türkiye Zirvesi 2017 - Genel Tanıtım Sunumu
Genç Türkiye Zirvesi 2017 - Genel Tanıtım SunumuGenç Türkiye Zirvesi 2017 - Genel Tanıtım Sunumu
Genç Türkiye Zirvesi 2017 - Genel Tanıtım Sunumu
 
BT Günlüğü Ocak 2015
BT Günlüğü Ocak 2015BT Günlüğü Ocak 2015
BT Günlüğü Ocak 2015
 
BT Günlüğü Mart 2023 Dergisi Ücretsiz İndirin veya Web üzerinden okuyun!
BT Günlüğü Mart 2023 Dergisi Ücretsiz İndirin veya Web üzerinden okuyun!BT Günlüğü Mart 2023 Dergisi Ücretsiz İndirin veya Web üzerinden okuyun!
BT Günlüğü Mart 2023 Dergisi Ücretsiz İndirin veya Web üzerinden okuyun!
 
BT Günlüğü Mayıs - Haziran 2016
BT Günlüğü Mayıs - Haziran 2016BT Günlüğü Mayıs - Haziran 2016
BT Günlüğü Mayıs - Haziran 2016
 

ICT Medya Eylül 2018 Sayısı

  • 1. Türk Telekom International CEO’su Mehmet C. TOROS: Türk Telekom International, Türkiye’yi adım adım iletişim üssü olma hedefine taşıyor BİLGİ, İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE ENERJİ DERGİSİ • EYLÜL 2018 • SAYI 105 Sektörün İletişim Merkezi www.ictmedia.com.tr Fiyat: 20 TL ISSN1309-4467 • SAMM Teknoloji Genel Müdürü Mustafa AKŞİT: Kendi ürünlerimizle katma değeri artırmaya çalışıyoruz • Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan 16 maddelik ‘destek ve önlem’paketi BİLGİ İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN EĞiTiME KATKISI, UZAKTAN EĞiTiM VE FATiH PROJESi
  • 2.
  • 3.
  • 4. I Ç I N D E K I L E R . . . 6 YÜZYÜZE Türk Telekom International CEO’su Mehmet C.TOROS: Türk Telekom International, Türkiye’yi adım adım iletişim üssü olma hedefine taşıyor 12 ICT SEKTÖREL 76 Apple’ın değeri 170 ülkenin GSYİH’sını geride bıraktı 48 EKONOMİK BAKIŞ Erman TOPALOĞLU Dolar / TL’de 2. raund başlıyor 40 34 YÜZYÜZE SammTeknoloji Genel Müdürü Mustafa AKŞİT: Kendi tasarladığımız ve ürettiğimiz ürünlerle katma değeri artırmaya çalışıyoruz AYIN KONUSU 16 2ICT MEDIA Eylül 2018 ICT SEKTÖREL ICT SEKTÖREL BTK Başkanlığına Ömer Abdullah Karagözoğlu atandı Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan 16 maddelik ‘destek ve önlem’ paketi BİLGİ İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN EĞiTiME KATKISI, UZAKTAN EĞiTiM VE FATiH PROJESi
  • 5. Eylül 2018 ICT MEDIA 3 Ulaşım Aksları İçin Işık Haritalarının Oluşturulması Yazarlar, konularıyla ilgili dokümanların (Slayt, dia, resim, fotoğraf, grafik, şekil vb.) CD kayıtlı hallerini veya orijinallerini baskı kalitesine uygun olarak mutlaka yazılarına eklemelidir. Dergide yer alan yazılar için telif hakkı ödenir. Görüş ve yorumlar yazarların kendilerine aittir. ICT Media Yayın Kurulu, yayın tekniğine uygun olmayanyazılarüzerindedeğişiklikler yapabilir. Yazılar ve görseller kaynak gösterilmedenkullanılamaz. ICT GRUP BASINYAYIN SANAYİİTİCARET A.Ş. Adına İmtiyazSahibive GenelYayınYönetmeni Murat PEHLİVAN SorumluYazı İşleri Müdürü Zehra SAYAN Akademik Editörler Prof. Dr. Ertuğrul KARAÇUHA Prof. Dr. Gökhan ÖZER Haber Merkezi ICT Haber Merkezi ict@ictyayin.com.tr Tasarım ICTTasarım Grubu Görsel SanatYönetmeni M. Sait KIRAN Redaksiyon Ayşe BAHŞİŞOĞLU Danışma Kurulu Prof. Dr. Deniz Ülke ARIBOĞAN Prof. Dr. M. SezaiTÜRK Prof. Dr. Hüseyin ALTAŞ Prof. Dr. İnan GÜLER Prof. Dr. Sencer İMER Prof. Dr. Mustafa ALKAN Prof. Dr. Ertuğrul KARAÇUHA Prof. Dr. Mehmet ÖZDAMAR Doç. Dr.Tayfun ACARER Dr. Paul DOANY Dr.Tacettin KÖPRÜLÜ Dr. CebrailTAŞKIN Hakan BAKIR Yücel BAĞRIAÇIK İbrahim Hakkı ALPTÜRK Suat BAYSAN Mehmet ÖZEN Ahmet Hamdi ATALAY KamilTAŞÇI HalilYALÇIN İsmail ERGÜNEŞ Hukuk Danışmanı İ. Hakkı SAPANCILAR Sudan Mutasim MOHD Frankfurt HüseyinYILDIRIM Lübnan Robert KHARSA Bursa Murat AGA ABD Cemal PEHLİVAN İngiltere Atila MADAKBAŞ Afrika Yusuf MUHAMMED Temsilciler Writers should attach original or CD recorded format of related documents (Slides, reversal films, pictures,photos,graphics,diagrams etc.)to their essays in accordance with print quality. Copyright fees are paid for essays. Writers are incumbent on their ideas and comments. ICT Media Editorial Boardcanmakechangesonessays to make suitable for publishing style. Essays and images cannot be usedwithoutgivingreferences. ISSN: 1309-4467 SAYI: 105 •Yıl: 9 E Y L Ü L 2 0 1 8 Yaygın SüreliYayın Basım Tarihi 1 Eylül 2018 YönetimYeri Bişkek Cad. (8. Cad.) 83/4 Emek-AnkaraTÜRKİYE Tel: +90 312 212 50 00 Faks: +90 312 212 20 25 www.ictmedia.com.tr e-Mail: ict@ictyayin.com.tr Baskı ÖZGÜN Matbaacılık San. veTic. A.Ş Eskişehir Karayolu 52. Km. Temelli/Sincan/ ANKARA Tel: 0312 6451910 Fax: 0312 645 1919 80 ICT SEKTÖREL ASELSAN yeni silahı Tufan’la hız rekoru kırdı 93 ICT ENERJİ Türkiye’nin rüzgar ve dalga enerjisi potansiyeli belirlenecek 96 SON SÖZ Adnan PEHLİVAN Son vagon mu, ilk vagon mu? Ortası yok!!! 81 ICT SEKTÖREL BT uzmanları neden uyuyamıyor?
  • 6. ir dini bayramı daha geride bıraktık. Tatiller güzel ama ülkemizin üretmeye çalışmaya, iyi olanlarla yarışmaya ihtiyacı var. Türkiye Cumhuriyeti kimliği taşıyan her Türk vatandaşı eminim ki bu ülkeyi çok seviyor. Dönüp dolaşıp bülbülün hikayesinde olduğu gibi -ille de vatanım- diyerek ülkemizi düşünür, onun için kaygılanırız. Değişen dünya siyasetinde kendimize doğru bir yer bulmak istiyorsak, güçlü bir ülke, demokratik bir ülke olmak istiyorsak, çok ama çok çalışmaya ve motivasyona ihtiyacımız var, demektir. Türkiye’de teknoparklardaki firma sayımız yaklaşık olarak 4000 civarında. Sonuç odaklı baktığımızda ise buralardan yapılan ihracat aslında küçümsenecek oranda değil. Ama istenilen seviyede de olmadığı aşikâr. Aslında bu veriler bize ülkemiz ICT sektörünün iyi bir yolda olduğunu gösteriyor. Dünyanın en zor ve problemli coğrafyalarından birinde bulunup ilk 20 ekonomi içerisinde olan Türkiye, gelişmekte olan ülkeler kategorisinde, sürekli bir takım bizi sevmeyenler tarafından değişik yönetmelerle test edilmeye çalışılmakta. Aslında bu testler ekonomik gelişimimizi sürdürebilmemiz için bizlere fırsat sunmalı, yöneticilerimize ayna tutmalı ve hep birlikte özeleştiri yapmamızı sağlamalı... Ülke ve toplum olarak önce kendimize güvenmeliyiz. Bizleri sevmeyenler tarafından özgüvenimize dönük yıkıcı ön yargılarımızdan, TÜRKLER YAPAMAZ gibi empozelerden kurtulmalıyız. TÜRKLER YAPAR hem de en iyisini yapar... Bu söylemi hamaset için söylemiyorum, kimseyi gaza getirmek için de söylemiyorum. Ülkemizde teknoparklardaki firmalarımızın çalışmalarını gördüğüm için, onların gözlerindeki heyecanı gördüğüm için, ‘biz diğerlerinden daha iyisini yapabiliriz’ inancını gördüğüm için bu sözleri sarf ediyorum. Yoksa birilerini gaza getirip hamaset yapmak için değil. ICT sektörüne baktığımızda gerçekten bu ülke insanının özellikle gençlerinindünyadakimuadilleriyleaynıkalibredeolduklarını rahatlıkla görebilirsiniz... Ancak onların motivasyona, ülkenin geleceğine dair umuda, kariyer planlarını bu ülkede devam ettirmelerine dönük ortamlara ihtiyaçları var. 15 Temmuz sonrası oluşturulmak istenen olumsuz ortamları gidermesi gereken kurum ise siyaset kurumu ve siyasetçilerimizdir. Bilkent Üniversitesi Teknoparkı Cyberpark ile ilk yurt dışı B2B etkinliğini 2015 yılında Etiyopya’da gerçekleştirdik. O toplantıya 25’e yakın firma katılmıştı. Yurtdışına satış işlerinin uzun sürdüğünü ve ısrarlı takibi gerektiren bir süreç olduğunu firmalarımız bilir. Geçen üç yılın ardından o toplantının somut sonuçlarını bugün görmekten inanın çok ama çok sevinçliyiz. Yaptığınız işin ne kadar doğru ve sonuç odaklı olduğunu müşahede etmek, mensubu olduğunuz sektöre katkı verdiğinizi bilmek büyük bir mutluluk... Türk Telekom’un iştiraki olan Argela firmamız Etiyopya’da iki başarılı projeye imza atmaya hazırlanıyor. Tebrikler Argela... Bayram öncesi Turkcell bir açıklama yaptı. Bu açıklamaya baktığımızda bir zihniyete karşı mücadele ettiğini görebilirsiniz. İşte bizim ihtiyacımız olan bu mücadele azmi... Turkcell’i birçok konuda eleştirebiliriz, eksikliklerini sayabiliriz, müşteri sorunlarını gündeme getirebiliriz. Ama bu eleştiriler Turkcell’in bir TÜRK şirketi olduğu ve dünya GSM liginde üst sıralarda bulunduğu ve birçok uygulamayı dünyada ilk sunan operatör olduğu gerçeğini ortadan kaldırmaz. Ülke olarak neden hep bardağın boş tarafına bakmayı tercih ediyoruz acaba? Neden bardağın dolu tarafından bakmayı beceremiyoruz... Turkcell’in büyümesi, yeni yeni katma değerli servisler ortaya çıkarması, önce ülke piyasasına ve sonrasında dünyaya sunması acaba kötü mü olurdu? Türkiye’deki üç operatörümüz de gördüğümüz kadarı ile tatlı bir rekabet ve iş birliği içerisinde... Sevgili dostlar olması gereken bu değil mi? Çok dinamik ve sektörün lider operatörü olan Türk Telekom’da sürprizler ve yenilikler hız kesmiyor. Cengiz Doğan’dan boşalan Teknoloji ve Alt Yapıdan Sorumlu Genel Müdür Yardımcılığı’na Sayın Yusuf Kıraç getirildi ve kendi ekibini oluşturdu. Yusuf Kıraç ve ekibine başarılar diliyoruz. Yokluk ve imkansızlıklar içerisinde verilen Kurtuluş Savaşı’nın en önemli merhalesi 30 Ağustos Zafer Bayramımız kutlu olsun. Bu sayıda; ayın konusu olarak “Bilgi İletişim Teknolojilerinin Eğitime Katkısı, Uzaktan Eğitim ve Fatih Projesi”ni ele aldık. Sektörün önde gelen isimleri konuyla ilgili açıklamalar yaparken, ICT yazarları da özellikle FATİH Projesi ile ilgili olarak yol gösterici değerlendirmelerde bulundu. Ayrıca Türk Telekom International (TTI) CEO’su Mehmet C. Toros ile TTI’ın kuruluşundan bu yana hayata geçirdiği projeleri ve gelecek hedeflerini konuştuk. Bu sayımızdan itibaren yazar ailemize yeni iki yeni isim katılıyor: Adnan Pehlivan ve Erman Topaloğlu. Sayın Pehlivan gündeme ilişkin, Sayın Topaloğlu ise aylık ekonomik değerlendirmeleriyle dergimize katkıda bulunacak. Keyifle okumanız dileğiyle... Ö N S Ö Z Murat PEHLİVAN muratpehlivan@ictyayin.com.tr B 4ICT MEDIA Eylül 2018 Neye İhtiyacımız Var...
  • 7. Eylül 2018 ICT MEDIA 5
  • 8. 6ICT MEDIA Eylül 2018 Y Ü Z Y Ü Z E “Türk Telekom International, Türkiye’yi adım adım iletişim üssü olma hedefine taşıyor”
  • 9. Eylül 2018 ICT MEDIA 7Eylül 2018 ICT MEDIA 7 ICT MEDIA: Sayın Toros, uzun bir zaman Türk Telekom’da çeşitli kademelerde görev yaptınız ve kurum kültürünübizzatbilenlerdensiniz.Türk Telekom International Türkiye’nin telekomünikasyon konusunda diji- tal üs olması hedefiyle yürüttüğü çalışmalarına devam ediyorsunuz. Bu çalışmalarla ne durumda, geldiğiniz noktayı bizlerle paylaşabilir misiniz..? MEHMET C. TOROS: Türk Telekom International’ın (TTI) hikayesi 15-16 yıl öncesine dayanıyor. O yıllarda, iletişim büyük oranda mobil ve sabit ses temelli olmakla birlikte SMS yoğun olarak kullanılmaktaydı. Veri hatları ise kamu kurumları,ortavebüyükölçeklikurumsal yapılar tarafından çok düşük hızlarda veri transferiamacıylakullanılmaktavebugün yaşamımızın ayrılmaz bir parçası olan “internet” dial-up tabanlı çalışmaktaydı. O dönemlerde sayısal teknolojinin kilobit’ler seviyesi hızlarından 64 kb/s ve 128 kb/s ile internete bağlanıyorduk, 256 kb/s çok büyük hızdı. Bu koşullarla bile internet tanınma, yaygınlaşma aşamasına geçmişti. Türk Telekom’un ADSL teknolojisini ülkemize getirmesi ve hizmete sunmasıyla internet yükselişe geçti, buna paralel olarak erişim hızları da megabit’ler seviyesine ulaştı. Kısa zaman dilimindeki bu gelişmelerle birlikte geliştirmemiz gereken yeni bir kavram ortaya çıktı: içerik… O yıllarda yerli içeriğin yok denecek kadar az olması, olan içeriğin de yurtdışında bulunması ve yoğunlukla yabancı içeriğe erişim eğilimi, doğal olarak ülkemiz ile yurtdışı arasındaki veri ve internet bağlantılarının güçlendirilmesi ihtiyacını doğurdu. Bu bağlantılar, Doğu ve Orta Avrupa’daki alt yapı işletmecilerine ait fiber optik hatlardan kiralama yapılarak karşılanıyordu. Bu hatlar, hem ülkemiz hem de Orta Doğu ve Orta Asya ülkelerinin Avrupa PoP’larına (internet varlık noktası) erişimi için kullanılıyordu. Artan internet ve veri kullanımı, sosyal medya ve ağlarının hızla yaygınlaşması, kullanıcı sayılarının öngörülenin üzerinde artış göstermesi, bu hatların kapasitelerinin, hızlarının ve aynı zamanda yedek rotalarının da yeniden tasarlanmasını zorunlu kıldı. Bu gelişmeler karşısında Türk Telekom yönetimi, yurtdışından kiralama yaparak bu ihtiyacı karşılamak yerine Avrupa’da kendi fiber ağı olan bir telekom şirketini satın alma yönünde bir karar aldı. Ulaştırma Bakanlığımız ve düzenleyici kurumların da destekleriyle 2010 yılında, merkezi Macaristan’da olan Invitel International şirketi satın alındı. Önce şirketin ismi Pantel ve daha sonra Türk Telekom International (TTI) olarak değiştirildi. Böylelikle ülkemizin yurtdışı Ülkemizin artan veri trafiğini karşılamak için 2010 yılında bir Macaristan şirketinin satın alınmasıyla sektöre adım atan Türk Telekom International (TTI), bugün yürüttüğü projelerle ülkemizi sadece bölgesel değil global platformlarda bir iletişim üssü haline getirmek için çalışmalar yürütüyor. Türk Telekom International CEO’su Mehmet C. Toros, TTI’ın kuruluşundan bu yana hayata geçirdiği projeleri ve gelecek hedeflerini ICT Media’ya anlattı. TOROS Mehmet C. TÜRK TELEKOM INTERNATIONAL CEO’SU
  • 10. 8ICT MEDIA Eylül 2018 internet ve veri iletimi/erişimi kendi fiber ağlarımız aracılığıyla sağlanmaya ve aynı zamanda az önce belirttiğim coğrafyalardaki operatörlere ve telekom şirketlerine de altyapı satışı ve kiralaması yapılmaya başlandı. Asya ve Avrupa kıtalarını birleştiren ülkemizin eşsiz coğrafi konumu, hava yolu, demir ve karayollarında olduğu gibi iletişim alanında da Türkiye’nin, iletişim köprüsü ve üssü olarak konumlandırılmasını temel amacımız olarak belirledik. Devletimizin 2023 hedefleri doğrultusunda bu amaca ulaşmak için önemli bir yol kat etmiş, SEA-ME-WE 5, MedTürk, AMEERS ve karasal kablo sistemleri ile İstanbul’u belirli ölçüde iletişim köprüsü durumuna getirmiş durumdayız. ICT MEDIA: uzun uğraşlar sonunda ve ciddi bir kapasite oluşturan, 17 ülkeyi birbirine bağlayan SEA-ME-WE 5 projesini yaklaşık iki yıl önce tüm taraflarla İstanbul’da imzalamıştınız. Türk Telekom veya Türkiye bu kapasiteyi şu an kullanıyor mu, proje şu an ne aşamada? Türk Telekom/ Türkiye buradan kapasite olarak ne kullanıyor, Türk Telekom için bu projenin artıları/eksileri var mı, varsa nelerdir? MEHMET C. TOROS: SEA-ME- WE (South East Asia – Middle East – Western Europe / Güneydoğu Asya- Orta Doğu – Batı Avrupa) sisteminin ikinci, üçüncü ve dördüncü nesil projelerinin ardından, Asya, Orta Doğu, Afrika ve Avrupa’yı birbirine bağlayan beşinci nesil Uluslararası Denizaltı Fiber Optik Kablo Sistemi olan SEA-ME-WE-5, 17 ülkeden, alanında lider 19 operatörün oluşturduğu bir konsorsiyum tarafından yürütülüyor. Türk Telekom International’in kurucu üye olarak yer aldığı SEA-ME-WE-5 Konsorsiyumunun üye operatörlerini sıralarsak; 1- Bangladesh Submarine Cable Company (BSCCL) - BANGLADEŞ 2- China Mobile (CMI) - ÇİN 3- China Telecom (CTG) - ÇİN 4- China Unicom (CU) - ÇİN 5- Djibouti Telecom - CİBUTİ 6- Emirates Integrated Telecommunications Company (DU) – BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ 7- Myanmar Post and Telecom (MPT) - MYANMAR 8- Ooredo - OMAN 9- Orange - FRANSA 10- PT Telekomunikasi Indonesia International (Telin) - ENDONEZYA 11- Saudi Telecom Company (STC) – SUUDİ ARABİSTAN 12- Singapore Telecommunications (Singtel) - SİNGAPUR 13- Telecom Italia Sparkle - İTALYA 14- Sri Lanka Telecom (SLT) – SRİ LANKA 15- Telecom Egypt - MISIR 16- Telecom Malaysia (TM) - MALEZYA 17- Türk Telekom International - TÜRKİYE 18- Transworld Associates (TWA) – PAKİSTAN 19- TeleYemen - YEMEN Bu sistem sadece konsorsiyum üyesi operatörlere değil, güzergah üzerindeki karaya çıkış istasyonları aracılığıyla tüm operatör ve servis sağlayıcılara erişim hizmeti sunuyor. Ülkemiz ve Türk Telekom Grubuna ne şekilde bir yarar sağlayacağı ve TTI’ın nasıl bir fonksiyon üstlendiği konusuna gelince; biliyorsunuz Marmaris’de aktif bir karaya çıkış istasyonumuz (CLS) bulunuyor. SEA-ME-WE 5 sisteminin Akdeniz’de karayla ilk buluşma noktası olan bu istasyonla Türk Telekom ve Türk Telekom International’ın fiber optik ağları ile İstanbul üzerinden Edirne sınır bağlantılarımız ve yine Avrupa’daki kendi fiber ağlarımız ile Frankfurt, Londra, Amsterdam gibi İntrenet PoP’larına erişim imkanı sağlandı. Bu sayede SEA- ME-WE-5 Kablo Sisteminin batı Akdeniz bölümüne korumalı ve alternatif bir güzergah oluşturuldu. Aynı zamanda Marmaris-Marsilya ve Marmaris- Palermo rotaları ile Türk Telekom’un internet ve veri trafiğinin batı Avrupa PoP’larına bağlantısı da gerçekleştirildi. Sistemin servise verildiği Aralık 2016’dan itibaren özellikle Marsilya ve Palermo hatları işletmeye alınmış olup tam kapasite ile çalışıyor. Bunlara ek olarak Asya’da da anlaşmalar imzaladık ve servise verdik. Talebin yoğun olması nedeniyle belirli rotalarda 2019 yılı için ilave kapasite arttırım çalışmasına da başladık. ICT MEDIA: SEA-ME-WE 5 Projesi’nin Türkiye’nin bölgesinde dijital bir üs olmahedefinesağladığıkatkınedir,bu bağlamda TASIM ve AMEERS projeleri de Avrupa ve Asya rotalarında yeni bağlantılar sağlıyor. Bu projelerle ilgili de bilgi verebilir misiniz? MEHMET C. TOROS: SEA-ME-WE 5 sistemi, ülkemizin iletişim üssü olması hedefi açısından değerli bir adım. Diğer yandan bu ve benzeri uluslararası fiber optik transmisyon sistemlerinin, Y Ü Z Y Ü Z E
  • 11. Eylül 2018 ICT MEDIA 9Eylül 2018 ICT MEDIA 9 konsorsiyumlarının bir parçası olmanın ötesinde de yapılması gerekenler var. Büyük içerik sağlayıcılarının, OTT’lerin sunucularını da ülkemizde barındırmalarına ve bölge ülkelerine de servis vermelerine imkan sağlayacak iş birliklerini gerçekleştirmek gerekiyor. Böylelikle yabancı telekom operatörlerinin, OTT’ler ve onların arkasında olan içeriklerle, bu şirketlerin Türkiye’de barındıracakları sunucu sistemleriyle buluşmaları sağlanacak ve ülkemizin doğu ile batı arasında iletişim köprüsü olma yolu açılacak. İşte bu hedefe zaman kaybetmeden ulaşmak amacıyla, rekabet ve telekomünikasyon düzenlemeleri çerçevesinde, ilgili taraflar ve oyuncularla görüşmelerimizi sürdürüyoruz. BusüreçteUlaştırmaveAltyapıBakanlığı, BilgiTeknolojileriveİletişimKurumugibi ilgili kurum ve kuruluşlarla koordineli olarak çalıştığımızı da belirtmek isterim. AMEERS projemizden de bahsedecek olursak, bu sistem Orta Doğu ve Güney Asya internet trafiğini Türk Telekom ve Türk Telekom International ağları aracılığıylaİstanbul’aveAvrupa’dakivarlık noktalarına taşıyan alternatif bir rotadır. Dubai’den başlayıp, Suudi Arabistan, Ürdün ve Filistin topraklarından geçip MedTürk sistemimiz ile İstanbul’a ve batıya doğru sınır ötesine kadar uzanan konsorsiyum sistemidir. Lansmanının yapıldığı 2014 yılından bu yana aktif olan sistem karasal ve denizaltı kombinasyonu olması nedeniyle farklı bir alternatif rota özelliği taşıyor. Bu fonksiyonu nedeniyle, bölgede artan internet erişim ihtiyacının karşılanması arayışları, bu sisteme olan talebi de beraberinde getiriyor. TASIM projesi çok farklı bir serüvene sahip… Türk Telekom’un girişimiyle 2010 yılında başlatılan, Birleşmiş Milletler tarafından da desteklenen ve “Geleceğin Projesi” olarak tanımlanan Trans Asya Süper Bilgi Otoyolu (TASIM - Trans Asia Super Information Highway) Projesi için ön anlaşma 3 Aralık 2013 tarihinde Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de imzalandı. Türk Telekom International’ın yanı sıra; Azerbaycan’dan Ulaştırma, İletişim ve Yüksek Teknolojiler Bakanlığı, Kazakistan’dan Kaztranscom, Çin’den China Telekom ve Rusya’dan Rostelecom olmak üzere 5 ülkenin telekomünikasyon kuruluşlarını bir araya getiren konsorsiyumun hayata geçireceği TASIM projesi iki kıtayı en kısa yoldan birbirine bağlayacak bir proje olma özelliğini taşıyor. Projede yer alan tarafların mevcut fiber optik ağlarının kapasite ve verimlilik oranı yükseltilerek sınırlarda birbirine bağlanacak ve böylece Batı Avrupa ile Orta ve Doğu Asya arasında; yüksek kaliteli ve korumalı fiber optik internet ve veri iletişim ağı oluşturulacak. En uzun karasal fiber optik hattı niteliğinde olan bu projenin en kritik ayaklarından biri, Azerbaycan ve Kazakistan arasında Hazar Denizi’ne çekilecek yeni denizaltı fiber optik kablosudur. Geçtiğimiz yıl sonunda konsorsiyumun ana sözleşme taslağı hazırlanarak imza aşamasına getirildi. Buna rağmen Hazar Denizi’ne kıyısı olan ülkeler arasındaki Hazar’ın hukuki statüsü konusunda anlaşma sağlanamadığı için sözkonusu Hazar geçişi tasarlanamamış ve bu konuda
  • 12. 10ICT MEDIA Eylül 2018 da ilgili ülkeler arasında mutabakata varılamamıştı. Ancak iki hafta kadar önce yaşanan önemli gelişme ile ülkeler arasındaki bu sorun çözüme kavuştu. Hazar Denizi’nde petrol ve doğalgaz bölgelerini, balıkçılık alanlarını, enerji, petrol, doğal gaz ve iletişim hatlarının geçişini de tanımlayacak olan Hazar Denizi hukuki statüsünü ve münhasır ekonomik bölge sınırlarını belirleyen anlaşmayıimzaladılar.DolayısıylaTASIM projemizin de önü açıldı. Bu projenin gerçekleşmesi, Türkiye’nin iletişim ve sayısal üs olma hedefine doğru atılmış en önemli adımlardan birini oluşturacaktır. ICT MEDIA: Türkiye’nin uluslararası veri çekim merkezi haline getirilmesi hedefinizle ilgili ne gibi çalışmalar yürütülmektedir. Bu hedefe ulaşmak için belirlediğiniz bir takvim var mı? MEHMET C. TOROS: Buraya kadar söz ettiğim projeler, gerek OTT’lerin gerekse Avrasya coğrafyasındaki telekomünikasyon ve servis sağlayıcı şirketler için Türkiye’yi şimdiden çekim merkezi haline getirdi ve bu etki devam edecektir. Çalışmalarımızın her aşamasında, ülke menfaatlerimizi ve devletimizin dış politikalarını büyük bir özen ve dikkatle gözetiyoruz. Aynı zamanda düzenleyici kurumlarımızla, ülkemizin büyük telekomünikasyon işletmecileri ve ilgili sivil toplum kuruluşuyla da görüşmeler yapıyoruz. Amacımız, Türkiye’yi en kısa sürede bu hedefe ulaştırmak. ICT MEDIA: Türkiye’nin yurt dışına çıkışlarında kapasitesi yeterli mi… Türk Telekom International olarak önümüzdeki dönem yeni projeleriniz neler olacak? MEHMET C. TOROS: Türk Telekom International hakkında biraz daha detay bilgi aktarmanın yararlı olacağı kanısındayım;BilindiğigibiTürkTelekom International, Türk Telekom’un yüzde 100’üne sahip olduğu grup şirketlerinden birisidir. Türk Telekom International, farklıülkelerdealtşirketleribulunankendi içinde bir grup şirketidir. Macaristan - Budapeşte merkez olmak üzere, Türkiye, Avusturya, Romanya, Rusya, Ukrayna, Slovakya, Çekya ve Bulgaristan’da, bu ülkelerin yasaları gereğince kurulmuş ve faaliyet gösteren alt şirketlerden oluşmaktadır. Grup şirketlerimizden Y Ü Z Y Ü Z E TTI SEA-ME-WE-5 Haritası
  • 13. Eylül 2018 ICT MEDIA 11Eylül 2018 ICT MEDIA 11 TTI Türkiye (TT International Limited Şirketi), Ankara-İstanbul-İzmir üçgeni ve Bulgaristan ile Yunanistan sınırlarımıza kadar uzanan toplam yaklaşık 4.000 km uzunluğunda fiber optik ağın işletmesini yapan ve Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından lisanslı bir şirkettir. Romanya’daki grup şirketimiz ise, yine Romanya düzenleyici otoritesince lisans verilmiş, Euroweb ticari ismiyle bu ülke sınırları içinde B2B, internet, veri ve ses servisleri sunmaktadır. Türk Telekom International olarak, grup şirketlerimiz ile birlikte yurt içi ve yurtdışında toplam 45.000 km’den fazla uzunluğa sahip fiber ağı işletiyor, satış ve pazarlama faaliyetlerini yürütüyoruz. Bu fonksiyonumuzun yanı sıra belli ülkelerde sınırlı ölçekte kurumsal pazara da B2B servislerini veriyoruz . Faaliyetlerimiz veri ve internet pazarıyla sınırlı değil, bunlarla birlikte uluslararası toptan ses ve roaming işlevlerini de yürütüyoruz. 200’ün üzerinde operatör ve telekom şirketi ile toptan ses anlaşmamız bulunuyor. Ayrıca Türk Telekom mobil servisleri için 208 ülkede 720 operatör ile karşılıklı roaming anlaşmalarımız bulunuyor. Yurtdışındaki yoğun rekabet ortamında, hizmet kalitemiz, alternatif rotalarımız ve farklı satış yaklaşımlarımız ile müşterilerimizin beklentilerini en etkin şekilde karşılıyoruz. Önümüzdeki yıllarda Türk Telekom International’ın bölgesel oyunculuğun ötesinde, daha geniş coğrafyada ve global platformda yer alabilmesinin önünü açabilmek için şimdiden farklı ve çok yeni projeler üzerinde de yoğunlaştık, gerçekleşme aşamasına gelindiğinde bu projelerden de söz edeceğiz. Küresel rekabet ortamında bizi ileriye taşıyacak alanlardan bir diğeri de, belirleyeceğimiz ülkelerde kurumsal müşterilere uygun ürünleri, mevcut servislerimizle tümleşik ya da ayrı olarak sunmak olacak. Uzun süredir üzerinde çalıştığımız ve bu yıl içinde sonuçlarını alacağımız diğer bir işlevimiz ise danışmanlık hizmeti. Afrika’da bir operatörle yeni bir iş birliği için adım attık. Yine bir diğeri Afrika’da ve üçüncüsü de Orta Asya’da olan yerleşik telekomünikasyon operatörleriyle görüş- melerimiz devam ediyor. Bu sayede gerek Türk Telekom ve grup şirketlerinin ve gerekse yerli üreticilerin bilgi birikimi ve deneyimlerini yanımıza alarak bir çeşit know-how transferi gerçekleştiriyoruz. Böylelikle ülkemizinin, Türk Telekom’un ve Türk markalarının değişik coğrafyalarda tanıtılmasına katkıda bulunuyor, yerli ürün ve servislerin o ülkelerde kullanılmasına da öncülük ediyoruz. Tüm bu anlattıklarım salt olarak, tek başına gerçekleştirilebilecek faaliyetler değil tabii ki. İyi bir ekibe sahibiz, aktivitelerimizi takım çalışması ve ortak akılla yürütüyoruz. 21 ayrı milletten, farklı kültür ve iş yapma tarzına sahip çalışanlarımız ortak hedefle çalışmalarına devam ediyor. Farklılaşma yolunda, yapacağımız sektörel iş birlikleriyle, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve diğer ilgili bakanlıklarımızın, kurumlarımızın, Türk Telekom ve Grup Şirketlerinin katkı ve destekleriyle amacımıza kısa zamanda ulaşacağımıza inanıyoruz. TTI Network Haritası
  • 14. 12ICT MEDIA Eylül 2018 I C T S E K T Ö R E L Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ekonomik krizin sanayiciler, KOBİ’ler ve teknoloji girişimcileri üzerindeki yükünü hafifletmek için harekete geçti. Bakan Mustafa Varank başkanlığında yürütülen, “Destek ve Önlem Paketi” çalışmaları tamamlandı. Parasal genişlemeye yol açmadan ve sıkı maliye politikalarına uyumlu şekilde hazırlanan paket, Kurban Bayramı öncesi kamuoyu ile paylaşıldı. Varank, 16 maddelik pakette yer alan destek ve önlemlerle ilgili şu bilgileri verdi: “1. Yerlileştirme Programı: Sanayimizin ara malı ithalatını oluşturan 2 bin 739 ürün grubu Bakanlığımızca incelendi. Bu inceleme doğrultusunda, minimum 30 Milyar dolarlık ithalata karşılık gelen öncelikli ürün gruplarının yerlileştirilmesi çalışmalarını başlatıyoruz. 2. Yerli ürünlere fiyat avantajı: Orta ve yüksek teknoloji ürün grupları için kamu ihalelerinde yerli ürünlere %15 zorunlu fiyat avantajı tebliğinin etkin şekilde uygulanması için takip mekanizması oluşturuyoruz. 3. Sanayi İşbirliği Projelerinin etkin bir şekilde uygulanması: Kamu ihalelerinde yenilik, yerlileştirme ve teknoloji transferini sağlayacak,SanayiİşbirliğiProjelerininyaygınveetkinbirşekilde uygulanması için destek ve takip mekanizması oluşturacağız. 4. Haksız rekabetin önüne geçilmesi: İthal sanayi ürünlerinin denetimi özenle gerçekleştirecek, yerli üreticimizin haksız rekabete maruz kalmasını önleyeceğiz. 5. OSB’lerde bedelsiz arsa tahsisi: Organize Sanayi Bölgelerinde yatırım yapacaklar için bedelsiz arsa tahsisi uygulamasının kapsamını genişletiyoruz. 6. Teşvik belgeli yatırımcılara arazi tahsisi: Yatırım teşvik belgesi almış firmaların yatırım yeri bulma süreçlerini Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızla protokol imzalayarak hızlandırıyoruz. 7. Yerel potansiyelin harekete geçirilmesi: Yerel potansiyeli harekete geçirmek ve refahın tüm yurda dengeli yayılmasını sağlamak amacıyla, Kalkınma Ajansları üzerinden yaklaşık bin 500 projeye 500 milyon TL destek sağlayacağız. 8. Teknoloji Geliştirme Bölgelerine yeni destekler: Yıl sonuna kadar, Teknoloji Geliştirme Bölgelerine toplam 100 Milyon TL destek vereceğiz. Tamamlanma aşamasına gelen teknoparklara öncelik vererek, faaliyete geçmelerini hızlandıracağız. 9. Reel sektörün rekabet ve yenilikçilik kabiliyetinin artırılması: Bakanlığımız tarafından AB fonları desteği ile yürütülmekte olan Rekabetçilik ve Yenilik Sektör Operasyonel Programı kapsamında, yaratıcı sektörler ve girişimcilik alanlarında 60 milyon Avro’luk fonu yatırımcılarımızın hizmetine sunacağız. 10. Ar-Ge desteğine kur farkı düzenlemesi: TÜBİTAK KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programında yer alan 500 bin TL proje bütçesi üst sınırını 600 bin TL’ye çıkaracağız. TÜBİTAK Teknogirişim Sermaye Desteği programında proje destek üst sınırlarını 200 bin TL’ye çıkaracağız. 11. Ar-Ge’nin ticari ürüne dönüşmesi: Ar-Ge sonucunda çıkan ürünlerin üretim ve ihracatını desteklemek amacıyla 50 Milyon TL üretim yatırım desteği sağlayacağız. 12. Temel bilimler mezunlarına istihdam desteği: Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ve Ar-Ge merkezlerinde istihdam edilen temel bilimler mezunlarına aylık brüt asgari ücret tutarında destek vereceğiz. Bu amaçla, yıl sonuna kadar 15 Milyon TL’lik desteği firmalarımıza aktaracağız. 13. KOSGEB’in alacaklarının ertelenmesi ve KOBİ’lere ihracat desteği: KOBİ’lerden 2018 yılında tahsil etmesi gereken alacaklarını 2019 yılına erteleyeceğiz. KOBİ’lerin ihracat kapasitelerinin geliştirilmesi amacıyla işletme başına 300.000 TL’ye kadar destek vereceğiz. 14. Yatırım teşvik belgesi başvuru ücretlerinin kaldırılması: Yatırımcının üzerindeki bürokratik yükü hafifletmek amacıyla yatırım teşvik belgesi başvuru ücretini kaldırıyoruz. 15. TSE hizmet ücretlerinde %25 indirim yapılması ve TSE alacaklarının yeniden yapılandırılması: Sanayicimizin rekabet gücünü artırmak amacıyla, Türk Standardları Enstitüsü tarafından verilen TSE, TSEK, Hizmet Yeri Yeterlilik (HYB), Helal Yönetim Sistemleri uygunluk belgeleri belgelendirme ücretlerinde % 25 indirim yapıyoruz. 16. Patent, marka, tasarım başvuru ve tescil ücretlerinde %25 indirim yapılması: Girişimci ve yatırımcımızın fikri ve sınai mülkiyet haklarının korunmasına katkı sağlamak amacıyla; Türk Patent ve Marka Kurumu’nun patent başvuru ve tescil ücretlerini %25 indiriyoruz. Patent, marka ve tasarımla ilgili gecikme cezalarındaki kurum paylarını yeniden yapılandıracağız.” Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan 16 maddelik ‘destek ve önlem’ paketi
  • 15. Eylül 2018 ICT MEDIA 13
  • 16. 14ICT MEDIA Eylül 2018 Dördüncü sanayi devrimine şahitlik ettiğimiz bugünlerde akıllı fabrikalar alanında birçok gelişme yaşanıyor. Üretimi hızlandırmayı, maliyetleri düşürmeyi, kaliteyi ve verimliliği artırmayı amaçlayan otomasyon çözümleri dünyanın farklı noktalarındaki üretim sitelerinde yavaş yavaş uygulamaya alınmaya başlıyor. 5G teknolojileri endüstri 4.0 alanında sanayicilere ve üreticilere müthiş fırsatlar sunacak. 5G ağlarına bağlı makineleri, robotları, sensörleri tek ağ üzerinden gerçek zamanlı olarak yönetmek, 5G’nin düşük gecikme özelliği ve yüksek bant genişliği sayesinde artık çok zahmetsiz olacak ve fabrikalar otonom hale gelecek. Ericsson’un 5G’nin endüstrilerdeki potensiyelini araştırdığı rapora göre, 5G teknolojisi telekom servis sağlayıcıları için 619 milyar dolar değerinde ek gelir potansiyeline sahip. Aynı zamanda üretim sektörü de bu alanda en yüksek paydaya sahip sektör olarak yer alıyor. Ericsson olarak 5G’nin sanayi alanında kullanım alanlarının araştırılması ve geliştirilmesi için yoğun şekilde çalışıyoruz. Almanya’daki Fraunhofer Üretim Teknolojisi Enstitüsü ile 5G’nin endüstriyel alandaki kullanımı geliştirmek için yaptığımız işbirliğinin ilk meyvesi, MTU Aero Engines tarafından jet motor parçası üretimi alanında kullanıldı. Üretim, disk ve bıçakların tek parça olarak tasarlandığı “kanatçıklı disk”(BLISK) adı verilen ve jet motorlarında kullanılan parçalar özelinde gerçekleştirildi. BLISK üretimindeki süreç birçok risk faktörü barındırıyor. Hatalı üretilen disklerin bir takım kazalara yol açtığını düşünürsek, ürün güvenliğini garanti altına almak için üretim sürecinde kalitenin maksimumda tutulması olmazsa olmaz. Mevcut BLISK üretiminin ve genel olarak metal işleme süreçlerinin kilit faktörü, süreci uzaktan takip etmenin oldukça zor olması. Başka bir deyişle, frezeleme işlemi bitmeden ortaya çıkacak son ürünün kalitesinin bilinememesi. Frezeleme işleminin bir tam gün alabileceğini hatta 100 saati bile geçebileceğini; yeniden işlem ihtimalinin de %25 gibi yüksek bir oranda olduğunu göz önünde bulundurduğumuzda, üretim süresinin çok uzun olduğunu görüyoruz. Üretim sürecindeki esas zorluk, yeniden işlemin %25 gibi yüksek bir oranda gerçekleşmesiydi. 5G’nin üretim sektörüne adapte edilmesi maliyet, kalite ve esneklik bakımından büyük fayda sağladı. Düşük gecikme süresi ve yüksek bant genişliği makinelerin gerçek zamanlı kontrolünü mümkün kılarken, üretim maliyetlerini düşürdü ve ürünlerin kalitesini arttırdı. A D V E R T O R I A L Mobil İletişim ve 5G teknolojisi, Endüstri 4.0 için önemli avantajlar sağlayacak. Fabrikalarda benzeri görülmemiş bir ölçekte bağlantı ve otomasyona olanak sağlaması, imalat sektörü için önemli bir dönüm noktası olacak. Bu nedenle Ericsson olarak Fraunhofer Üretim Teknolojisi Enstitüsü ile endüstriyel 5G uygulamalarını keşfetmek ve geliştirmek için güçlerimizi birleştirdik. Üretim endüstrisinin dijitalleşmesinde 5G’nin rolü çok büyük olacak
  • 17. Eylül 2018 ICT MEDIA 15Eylül 2018 ICT MEDIA 15 Yapılan bu 5G çalışmasının sonuçları şu şekilde özetlenebilir: 5G bağlantı desteği ile üretilen kanatçıklı diskler (BLISK), tek bir fabrika için 27 milyon Euro’ya; global ölçekte ise 360 milyon Euro’ya varan tasarruf sağlayabilir. Sürdürebilirlik açısından bakıldığında ise, hem kanatçıklı disk üretimindeki hem de bu parçaların jet motorundaki çalışmasından kaynaklı karbondioksit emisyonlarının global ölçekte her yıl 16 milyon ton oranında azaltılabileceği öngörülüyor. Kanatçıklı disk üretim prototipinde 5G’nin getirmiş olduğu teknik özellikleri ve faydalarını incelemek mümkün; örneğin 1 milisaniyeye yakın gecikme süresi, zaman açısından kritik olan süreçler için hayati önem taşıyor. 3.5 GHz’de çalışan Ericsson 5G test sistemi, üretim makinesinde doğrudan kanatçık diskine monte edilen bir ivme sensörüne bağlı olarak çalışıyor. Titreşim spektrum bilgisi, 5G sayesinde eş zamanlı olarak değerlendirme sistemine aktarılıyor. Düşük gecikme oranı da titreşimi, aletin pozisyonuyla ilişkilendirerek, üretim sisteminin anında ayarlanabilmesini sağlıyor. Ericsson olarak Avrupa’da, Kuzey Amerika’da ve Asya’da pek çok 5G endüstri programı yürütüyoruz. Bu anlamda 5G’nin kullanım alanlarının araştırma ve geliştirilmesinde büyük bir ivme kazanıldığını söyleyebiliriz. Endüstri ve telekom sektörünün işbirliği ile verimliliği artırabilir ve yeni iş fırsatları yaratabiliriz. Kanatçıklı Disk projesi, gelecekte 5G’nin endüstriyel anlamda ne tür fırsatlara kapı açabileceğinin güzel bir örneği. Düşük gecikme oranı ile 5G, bir endüstriyel kullanım örneğini uygulanabilir kılıyor. Blisk üretim projesi konusunda daha fazla bilgi: https://www.ericsson.com/en/trends- and-insights/consumerlab/consumer- insights/reports/5g-business-value-to- industry-blisk Jet motorlarına parça üretmek için ilk kez kullanılacak olan 5G teknolojileri MTU Aero Engines için test ediliyor. Ericsson 5G test sistemi sayesinde gecikme süresini 1 milisaniyeye kadar düşüren, yüksek bant genişliğine sahip 5G ağları, üretim makinelerinin gerçek zamanlı kontrolünü mümkün kılarken maliyetleri düşürüyor ve kaliteyi artırıyor. 1 milisaniye BLISK üretim sürecinin gerçek zamanlı kontrolünün sağlanabilmesi için ihtiyaç duyulan ve 5G teknolojilerinin imkanlarıyla sağlanabilen, düşük gecikme süresi.
  • 18. A Y I N K O N U S U BİLGİ İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN EĞiTiME KATKISI, UZAKTAN EĞiTiM VE FATiH PROJESi 16ICT MEDIA Eylül 2018
  • 19. Eylül 2018 ICT MEDIA 17 Küresel rekabette yerini almaya çalışan Türkiye, çağdaş teknolojiyi kullanarak eğitimietkinleştirmekiçinadımlarattı.FırsatlarıArttırmaveTeknolojiyiİyileştirme Hareketi (FATİH) olarak adlandırılan proje ile, eğitim ve öğretimde fırsat eşitliğini sağlamak ve okullardaki teknolojiyi iyileştirmek gayesiyle bilişim araçlarının öğrenme-öğretme sürecinde daha fazla duyu organına hitap edecek şekilde derslerde etkin kullanımı amaçlanıyor. 2011 yılında temelleri atılan projenin, gelinen noktada başlangıçtaki hedefine ulaştığını henüz söylemek mümkün değil. Ülkelerin en büyük gücü şüphesiz her zaman eğitimli insan kaynağı olmuştur. Türkiye, genç nüfusu ile bölgenin lider ülkelerinden biri olmasına karşın; PISA rakamları, OECD verileri ve lise ile üniversite giriş sınavı istatistiklerine göre eğitim kalitesi konusunda maalesef iç açıcı bir seviyede bulunmuyor. B ilgi iletişim teknolojilerindeki gelişmeler birçok alanda olduğu gibi eğitim ve öğretim anlayış ve yöntemlerinde de önemli değişmeler yaşanmasını sağladı. Teknoloji kullanımı öne çıktı. İnternetle birlikte ders zamanı ve mekânı kavramı esnedi. Eğitimde erişilebilirlik, verimlilik, fırsat eşitliği, ölçülebilirlik ve kalite kavramların değeri arttı. Dünyaca ünlü eğitim kurumları, sanal sınıf veya açık ders platformlarıyla küresel ölçekte sertifikalı eğitim programları başlattı. Video paylaşım platformları, internet siteleri ve uygulama programları ile bilgiye ulaşmak kolaylaştı. İnsanlar yaşam boyu sürekli öğrenme yöntemleriyle bilgi çağında kendisi ve çevresine katma değer oluşturma imkanına daha fazla kavuştu. Eylül 2018 ICT MEDIA 17
  • 20. 18ICT MEDIA Eylül 2018 ilgili yapılacak çalışmalarda öncelikle alt yapının hazırlanması ve iyi bir yol haritasının çıkarılması gerektiğini vurguladı. Aksi halde süreçte oluşabilecek aksaklıkların projelerde motivasyonunun kaybolmasına, verimin düşmesine veya sonuç alınamamasına sebep olduğuna dikkat çekti. Kızıları şöyle devam etti: “İster klasik, isterse BİT ile harmanlanmış olsun; eğitimin asıl amacı kişinin içindeki yeteneği ortaya çıkarmak ve akabinde yeteneğini eğitmenlerin de tecrübeleriyle birlikte artırmak olmalıdır. Neticede hali hazırdaki BİT sistemleri verimliği artıracak bir katalizör işlevi görüyor. BİT sistemlerinin eğitimin kalitesini yükseltmesinin en önemli yolu kaliteli içeriğin oluşturulması ve bunun güncel tutulmasından geçiyor. Burada eğitimcilerin, bilişim alanında da bilgi sahibi olarak içeriğin zenginleştirilmesine doğru katkıyı sunmaları çok önemli. Cep telefonları ve tabletlerle doğup büyüyen bir nesle ulaşabilmek adına, bu yeni eğitimlerin hazırlanmasında sadece BİT donanımlı akademisyenler değil, ilgili konuda tecrübeli iş insanlarının da fikir ve katkıları gerekecektir.” Doğru yetenek yönetimi ve yeteneklerin sivriltilerek başarının özelleştirilmesinin önemine vurgu yapan Kızıları, konuyla ilgili değerlendirmelerini şöyle sürdürdü: “Hem eğitim hem de BİT formasyonuna sahip yeni nesil eğitimciler tarafından hazırlanacak içerikler, öğrencileri hızlı ve doğru analiz etmek için bize birçok araç sunmaktadır. Örneğin bir grup öğrenci içerisinde hızlı yüzebilen, hızlı koşan, iyi bisiklete binenler çıkabilir. Lakin tüm öğrencilerden triatlon yapmasını beklemek ve onları bu şekilde çalıştırmak BT Eğitim/Morten Genel Müdür Yardımcısı Cumhur Kızıları, bilgi ve iletişim teknolojileri gün geçtikçe hayatımızda daha aktif rol oynar hale geldiğine dikkat çekti. Kızıları, “Hatta bazı noktalarda kritik önem arz etmekte. Örneğin eskiden üniversite sınav sonuçları sınav sonuç gazetesi ile duyurulurdu. Bu gazeteye önceden kavuşmak isteyenler gazetelerin geldiği otogarlarda beklerdi. Zamanla bu evrak işleri ve bürokrasi yerini bilgi teknolojileri çözümlerine bıraktı” dedi. “Genellemeleri sevmem ama Eski köye yeni adet getirmek,’ bizim ülkede kolay değil” diyen Kızıları, bu sebeple, alanla BT Eğitim / Morten Genel Müdür Yardımcısı Cumhur KIZILARI: A Y I N K O N U S U “İster klasik, isterse BİT ile harmanlanmış olsun; eğitimin asıl amacı kişinin içindeki yeteneği ortaya çıkarmak ve akabinde yeteneğini eğitmenlerin de tecrübeleriyle birlikte artırmak olmalıdır.”
  • 21. Eylül 2018 ICT MEDIA 19Eylül 2018 ICT MEDIA 19 birçok yeteneğin körelmesine sebep olur. Sonuçta bu tür yetenekler bireyseldir ve öğrencileri analiz ederken doğru parametreler belirlenmelidir. PİSA sıralamasında aldığımız kötü dereceler hep vurgulanır. Lakin atalarımızın da dediği üzere “Ağaç yaşken eğilir”. Biz önce çocuklarımızı, sonra da gençlerimizi bilgi iletişim teknolojilerini aktif olarak kullanabilen, araştıran, sorgulayan ve öğrendikleri üzerine koyup geliştiren insanlar olarak yetiştirdiğimiz sürece gerek PİSA testlerinde gerekse mezuniyet sonrası aktif hayata katılımlarında ciddi ilerlemeler sağlayabiliriz.” Cumhur Kızıları, bilgi iletişim teknolojileri ile öncelikle fizik, kimya ve biyoloji gibi alanlarda maddi imkanların yetmediği veya tehlikeli deneylerin sanal ve arttırılmış gerçeklik teknolojileri kullanılarak derslerin daha ilgi çekici hale getirilmesinin sağlanabileceğini belirtti. Kızıları, “Ayrıca tarih ve coğrafya gibi derslerde sanal gerçeklik ile öğrencilerin dersin bir parçası haline gelmesi sağlanarak eğlenceli ve eğitici bir içerikler oluşturulmalı. Bir öğrenci üniversite dahil 8-12 yıl yabancı dil eğitimi almakta. Ağırlıklı olarak İngilizce öğretilen okullarda verimlilik çok düşük. Meslekten bağımsız mezunların bir yabancı dili okuma, yazma ve özellikle konuşma oranları beklenen seviyenin altında, BİT ve uygun araçlar kullanılarak yabancı dil eğitiminde sadece derste değil öğrencinin ders sonrası yaptığı aktiviteler de uygulamalarla sistemin bir parçası olması sağlanmalıdır. Böylelikle öğrenci hayat boyu öğrenme disiplinine sahip olur ve kendi kendine öğrenmesini bilen gençler yetiştirilebilir. Bir ülkenin eğitimdeki kalitesi, doğusundan batısına, kuzeyinden güneyine eşit seviyede dağılması ile olur. Bunu mümkün kılabilecek ve herkes için fırsat eşitliği sağlayacak uzaktan eğitim, ne yazık ki birçok sebepten dolayı mümkün olamıyor. Bu sebeplerin başında ise uzaktan eğitimin birçok avantajı olmasına karşın, bu kültüre alışkın olmayan toplumlarda başarı şansının azalması geliyor. Bu sebepten uzaktan eğitimin albenisini artırıcı çalışmalar yapmak ve ilköğretimden itibaren de uygulamaya geçirmek çok önemli” diye konuştu. Bilgi iletişim teknolojilerinin fiziksel açıdan dezavantajlı gençlerin eğitimi için fırsat eşitliğine de katkı sağlayabileceğine dikkat çeken Kızıları şöyle devam etti: “Bu gençlerimizi yaşamın bir parçası yapamadığımız zaman ileride işsizler ordusunun bir neferi olarak karşımıza çıkıyor. Bu vatandaşlarımızı TÜİK’in sadece rakamdan ibaret istatistiklerinden kurtarmak için de BİT araçlarını aktif bir biçimde kullanmalıyız. Son olarak El Cezeri, Mimar Sinan, Albert Einstein, Madam Curie, Remziye Hisar, Cahit Arf, Feryal Özel, Aziz Sancar ve daha adını bu sayfalara sığdıramayacağımız nice bilim insanının kara tahta ve belki onu bile bulamadan sayısız eser ve buluş ortaya çıkardığını hatırlatmak isterim. Asıl olan heyecanla, hevesle ve azimle çalışan, neden sonuç ilişkisini kurabilen ve mesleğini seven gençleri yetiştirmektir. Bilgi iletişim teknolojileri bunu hızlandırıp daha kaliteli sonuçlar çıkmasını sağlayacak çok önemli bir araç olacaktır.”
  • 22. yaratacak; yaratıcı, kendine güvenen, 21. yüzyılın becerileriyle donanmış bireyler yetiştirmek. Payas Belediye Başkanı Bekir Altan, sosyal belediyecilik anlayışı içerisinde geliştirilen ve diğer yerel yönetimlere örnek gösterilecek çalışması hakkında ICT MEDIA’ya açıklamalarda bulundu. Türkiye’deeğitiminkalitesiniyükseltmekte herkesin sorumluluğu olduğunu belirten Altan, “Eğitim kalitesinden bahsederken, buna sadece sınav çerçevesinden bakmanın doğru olduğunu düşünmüyorum. Sadece sınav odaklı bir yaklaşım eğitimin amaç ve hedeflerinin gerçekleştirilmesinde, bizim diğer ülkelerle yarışabilir seviyeye ulaşmamızda yeterli olmayacaktır. Sınav odaklı sistemin acilen değiştirilmesi gerektiğini düşünüyorum. Öğrenciler sınavlardan aldıkları puanlara göre değil; ilgi, yetenekleri ve merakları doğrultusunda eğitilmeli ve geliştirilmelidir. Ancak böyle bir yapı içerisinde öğrenciler gerçekten çalışmak istedikleri alanlara yönelebilir. Yoksa puanının yettiği mesleği yapmak zorunda kalan verimsiz bir iş gücü ortaya çıkmaktadır” dedi. Başkan Altan, sınav başarısının her zaman hayat başarısını da beraberinde getirmediğine dikkat çekti. Başarıyı sağlamak için insanların sevdiği işi yapmalarının çok önemli olduğunu belirten Altan, buna örnek olarak Çinli ünlü ticaret sitesi Ali Baba’nın kurucusu Jack Ma’yı örnek gösterdi. Altan şöyle devam etti: “Ma, üniversite sınavında üç kez başarısız olmuş, 24 kişinin başvurduğu KFC işine bir tek o alınmamış, polis olmak istemiş ama yine başarısız olmuş. Yıllar sonra arkadaşının desteği ile tanıştığı Hatay’ın Payas ilçesi, Türkiye’de belediyecilik anlamında bir ilki gerçekleştirdi. Eğitime katkı sunmak için seferber olan Belediye Başkanı Bekir Altan profesyonel bir kadro PayaSTEM projesini hayata geçirdi. STEM; Science, Technology, Engineering and Mathematics kelimelerinin baş harflerinden oluşturulan bir kısaltma. Yani Fen, Teknoloji, Mühendislik ve Matematiğin birbiriyle entegre bir şekilde öğretilmesini içeren ve okul öncesinden yüksek öğretime kadar tüm süreci kapsayan bir eğitim yaklaşım. PayaSTEM’de hedef mavinin yeşille, sanayinin doğayla kucaklaştığı Payas’ta, geleceğin rekabet dolu dünyasında fark Payas Belediye Başkanı Bekir ALTAN: A Y I N K O N U S U “21. yüzyılda teknolojik ilerlemede başı çeken ülkeleri incelediğimizde hepsinde ortak nokta STEM ya da benzer eğitim modellerini uygulamış olmalarıdır. Sosyal belediyecilik anlayışıyla Türkiye’nin ilk ve tek öğrenci odaklı ücretsiz STEM eğitimi veren merkezini 2016’da kurduk. PayaStem’le eğitimi yeniden şekillendirmek istiyoruz.” 20ICT MEDIA Eylül 2018
  • 23. Eylül 2018 ICT MEDIA 21 internetten 30 milyar dolardan fazla para kazanmış. 2014 yılında şirketinin değeri New York Borsası’nda 24.7 milyar dolarla halka arz edilmiş. Sınavlarda başarısız olan bir milyoner… Bu gibi örnekleri çoğaltmak mümkün. Sınav odaklı sistemin gerçekten masaya yatırılması ve kaldırılması gerektiği düşüncemi yenilmek istiyorum.” Belediyecilik sadece yol yapmak değil Amerika’yı ziyaret ettiğinde Silikon Vadisi’nde çalışan insanların çalışma ortamlarınıgözlemlemeşansımolduğunu belirten Bekir Altan, “İnsanların bu kadar mutlu çalıştıkları bir ortam görmedim. Her şey çalışanların mutlu ve rahat çalışması için dizayn edilmiş. Bu da beraberinde başarıyı getirmiş. Hiçbir şey tesadüf değildir.” dedi. Endüstri 5.0 devriminin konuşulduğu bir dünyada Türkiye’deki eğitim sisteminde köklü değişiklik yapılması gerektiğini 3 yıldır dile getirdiklerini belirten Altan şöyle devam etti: “Uzun süredir belediye başkanlığı görevime devam ediyorum ancak Öğretmen Bekir Altan kimliğimi hiçbir zaman kaybetmedim. Eğitimle her zaman yakından ilgilenmeye devam ettim. 2012 yılında Hatayımızın büyükşehir olması münasebetiyle bizde Payas olarak ilçe belediyesi konumuna geçtik. Ancak bu yeni süreç bizleri artık yol yapmaktan, kanalizasyon yapmaktan çıkarıp sosyal belediyeciliğe yönlendirdi. Bu yeni sosyal belediyecilik anlayışı ile neler yapabiliriz noktasında düşünmeye ve araştırmaya başladık. Amerika’da bulunduğum süre içerisinde ülkemizin yetiştirdiği medarı iftarımız Nobel ödüllü Prof. Dr. Aziz Sancar hocamızın Gırls In Stem (GIS) projesi ile tanıştım. Hocamızın kız çocuklarının bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik alanlarına yönlendirilmesi için yaptığı bu proje bize ilham kaynağı oldu.ŞehrimizedönerekTürkiye’ninilkve tek öğrenci odaklı ücretsiz STEM eğitimi veren PayaStem merkezini 2016 yılında kurduk. PayaStem projemizle eğitimi yeniden inşa etmek ve şekillendirmek istiyoruz. Ülkemizde ki eğitim kalitesinin arttırılması için bizde sosyal belediyecilik anlayışı ile üzerimize düşeni yapmak noktasında gayretle çalışıyoruz. Bir şeyi değiştirmek istiyorsak buna önce kendi şehrimizden başlamamız gerektiğinin bilinciyle yeni bir modeli uygulamak için kollarımızı sıvadık. Büyük emellerle çıktığımız bu yolda birçok problemle karşılaştık. Bütün problemleri sabır ve sebatla aşmayı başardık. Peki bu kadar STEM den bahsettik ama nedir bu STEM. STEM; Science, Technology, Engineering and Mathematics kelimelerinin baş harflerinden oluşturulan bir kısaltmadır. BİLİM, TEKNOLOJİ, MÜHENDİSLİK VE MATEMATİĞİN birbiriyle bütünleşmiş şekilde öğretilmesini içeren, okul öncesinden yüksek öğretime kadar olan tüm süreci kapsayan transdisipliner bir eğitim yaklaşımıdır. 21. Yüzyılın eğitimde, teknolojide ilerleyen ve bu ilerlemenin başında gelen ülkeleri (Güney Kore, Çin, ABD vb.) incelediğimizde hepsinde gördüğümüz ortak değişim STEM yada STEM’e benzer eğitim modellerini ülkelerinde uygulamış olmalarıdır. Payas Stem Merkezi’nde STEM yaklaşımı bir bütün içerisinde ele alınarak, öğrencilerimize Matematiksel Modelleme, Bilimsel Sorgulama, Proje Tabanlı Öğrenme, Bilgi İşlemsel Düşünme sınıflarında bütünleştirici eğitimler veriyoruz. Bir ana disiplini konu alırken en az bir diğer STEM alanını da dersin içeriğine katıyoruz. Ana kök matematikteyken yan dallardan birisini mühedisliğe, fen bilimlerine, kodlamaya ya da sanatsal tasarıma koyabiliyoruz. Böylelikle disiplinler üstü (trans disipliner) bir yaklaşım ile eğitim içeriğini zengin hale getirerek daha kalıcı öğrenmeyi sağlamış oluyoruz. Öğrencilerimize grup olmayı, multidisipliner bir yaklaşımla günlük hayatlarında ki sorunlara çözüm bulmayı, teknolojiyi gerekli ve faydalı şekilde kullanmayı, evrenin saf matematiğini, gözlemi, deney yapmayı, geleceklerini kodlamayı, iletişim becerilerini geliştirmeyi, yarının değil 20 yıl sonrasının ihtiyaçlarını karşılayacak bireyleri yetiştirmeyi hedefliyoruz. Az zamanda çok başarılar elde ettik PayaStem 2016 yılında açılmış olmasına rağmen az zamanda çok işler başardı. Bunlardan bazılarını paylaşmak isterim. Amerika Birleşik Devletleri’nde düzenlenen uluslararası dünyanın en büyük robot turnuvası olan FRC (Fırst Robotic Competition)‘a PayaStem öğrencilerimizin de içinde bulunduğu SPARC takımı ile katılarak Los Angeles kentinde yapılan turnuvada toplamda 11 ödülün 2’sini alarak şehrimize getirdiler. Eylül 2018 ICT MEDIA 21
  • 24. bulundular. Engin bilgilerinden faydalanma fırsatı bulduk. Öğrencilerimizle beraber Brezilya’nın Fortaleza kentinde yapılan International Expo Science proje fuarına öğrencilerimizle katılarak Arjantin’deki proje yarışmasına gitmeye hak kazanan Türk takımı olduk. Arjantin’e giden öğrencimiz yapmış olduğu projesi ile International Expo Cytar yarışmasında Dünya 1. Olarak ülkemizi en iyi şekilde temsil etti. 2017 Şubat ayında İzmir de düzenlenen FLL robotik yarışmasında 7 öğrencimiz ve bir özel çocuğumuzla katıldık. Yarışma tarihinde ilk kez zihinsel olarak engelli bir öğrenci robotik yarışmasına katıldı ve sunum yaptı. Ülkemizde de turnuvaları düzenlenen FLL (First Lego League) turnuvasına katılan PayaStem öğrencilerimiz Ankara’da özel okulların arasından sıyrılarak Programlama dalında birincilik ödülü aldılar. Yeni belediyecilik anlayışı ile eğitim alanında yaptığımız çalışmalar son hızıyla devam etmektedir. Öğretmen bir belediye başkanı olarak her yeni gelişmenin eğitimden geçtiğinin farkındayız. Bu farkındalıkla Payas Belediyesi olarak yaptığımız ve yapacağımız çalışmalarla ülkemizin geleceğine yön vermek istiyoruz.” Google’ın 2017 yılı Codeweek etkinliği çerçevesinde desteklediği bir kuruluş olduk. Dünyanın en iyi eğitim fakültesi olan UCL (Universitiy College London) ile göçmen çocuklarımızın Türk eğitim sistemine oryantasyonu ve kodlama eğitimleri alanında proje ortağı olduk. İlham kaynağımız olan Prof. Dr. Aziz SancarhocamızınGirlsinStemprojesinin Hatay ayağında ekibi ile birlikte çalışarak PayaStem merkezimizde incelemelerde Hızla değişen dünyada alışkanlıklar da değişiyor Bekir Altan, hızla değişen dünyada insanların alışkanlıklarının da değiştiğini vurguladı. Günümüzde özellikle teknolojinin etkisi ile insanlarla kurulan iletişimden, yaşam biçimine, yeme alışkanlıklarından öğrenme şekillerine kadar birçok konuda değişiklik yaşandığını belirten Altan, teknolojideki baş döndürücü gelişmelerin öğrenme modellerine de yansıdığına dikkat çekti. İnternet ve bilgisayarın anaokulundan yükseköğrenime kadar öğrenme süreçlerinin vazgeçilmez unsurları olduğunu belirten Altan şöyle devam etti: “Günümüzde teknolojinin kullanılmadığı hiçbir iş artık başarılı olamıyor. Hatta önümüzdeki 10 yıl içerisinde kendi mesleği ile teknolojiyi birleştiremeyen insanlar dünyanın neresinde olursa olsun işsiz kalma tehlikesi ile karşı karşıya kalacaklardır. Durum böyle iken teknolojinin eğitim hayatının içerisine girmemesini bekleyemeyiz. Uzaktan eğitim belki de teknolojik eğitimin en fazla kullanılacağı alanlardan birisi olacaktır. Uzaktan eğitim kavramı ilk olarak 1906 yılında Wisconsin Üniversitesinde kullanılmış ve o günden bugüne kadar farklı aşamalardan geçerek eğitim sistemlerinin içine dahil olmuştur. Özellikle ICT temelli uzaktan eğitim platformlarının çok büyük avantajları bulunduğunu düşünüyorum. İnsanlara farklı eğitim seçeneği sunması, fırsat eşitliğine imkan tanıması, eğitimde maliyetlerin düşmesi ve niteliğin arttırılması, bireysel öğrenmenin sağlanması gibi bir çok üstün yanları bulunmaktadır. Geleneksel eğitim sisteminde ise öğrenciler daha sosyal bir ortamda, yüz yüze eğitim almaktadırlar. İki sisteminde olumlu ve olumsuz yönleri bulunmaktadır. Burada iki sisteminde olumlu ve olumsuz yanlarını sayarsak kıyasıya bir rekabet olacağına eminim. Bu sistemlerden hangisinin daha iyi olduğunu tartışmak yerine ikisini aktif bir şekilde birbirini destekler nitelikte nasıl kullanmamız gerektiği üzerine yoğunlaşırsak daha verimli sonuçlar elde edebiliriz diye düşünüyorum. Uzaktan eğitim ve yüz yüze eğitim sistemlerinin bir araya getirilerek A Y I N K O N U S U Eğitimde kalitenin arttırılmasını sadece teknoloji ile sağlamayı düşünmek çok kısır bir düşünce olur. Eğitimin üç temel ayağı vardır. Bunlar aile, öğretmen ve okuldur. Ancak günümüzde buna 4. bir ayak eklememiz gerekirse o da teknoloji olmalıdır. 22ICT MEDIA Eylül 2018
  • 25. Eylül 2018 ICT MEDIA 23 daha verimli olacağı kanaatindeyim. Bu şekilde eğitim veren ve modeller uygulayan bir çok üniversite mevcut. Bunlardan bir tanesi olan özel bir üniversitede Flipped Learning denilen bir öğretim yöntemi uygulanmakta olup iki modelin üstün yönlerini birleştirerek daha başarılı bir model ortaya çıkartma noktasına gelinmiştir. Temelde öğrenci kendisi için hazırlanmış bir ders içeriğini önceden izleyerek derse gitmekte ve bu süreçte soracağı soruları hazırlamaktadır. Sonrasında öğretmeninin de desteği ile grup çalışması ve etkinliklerle sorularına cevap bulmaya çalışmaktadır. Bu şekilde öğrenmeyi öğrenen bireyler yetiştirilmiş olacaktır. Ayrıca hazırlanacak olan online ders materyalleri ile de eğitimde fırsat eşitliği bir nebzede olsa sağlanacaktır.” Eğitimde başarının 4 ayağı var Başkan Altan tablet bilgisayarları, etkileşimli tahtaları ve interneti etkin kullanmanın tek başına eğitimde kaliteyi arttırmak için yeterli olmadığını söyledi. Eğitimde kalitenin arttırılmasını sadece teknoloji ile sağlamayı düşünmek çok kısır bir düşünce olacağını belirten Altan, “Eğitiminüçtemelayağıvardır.Bunlaraile, öğretmen ve okuldur. Ancak günümüzde buna 4. bir ayak eklememiz gerekirse o da teknoloji olmalıdır. Bu temeller sağlam bir şekilde oluşturulmadığı sürece ya da eğitim sadece bunlardan birisine bağlanarak ilerlendiği sürece başarı bekleyemeyiz” dedi. Ülkelerin öğretmen kalitesinin beraberinde eğitimin de kalitesini belirlediğini söyleyen Altan değerlendirmesini şöyle sürdürdü: “Eğitimde başarılı olan ülkelerin hepsinde eğitimin ana merkezinde öğretmen bulunmaktadır. Bunu bir anekdotla paylaşmak istiyorum. Bir eğitim konferansında Finlandiyalı üst düzey bir eğitimcinin konuşmasının ardından bir öğretmenin sorduğu soruya Finlandiyalı eğitimcinin verdiği cevap çok ilgimi çekmişti. ‘Finlandiya da bulunan öğrenci sayısı bizim ülkemizde bulunan Suriyeli mülteci öğrenci sayısının 3 te 2 si kadar. Türkiye deki kadar bir öğrenci, öğretmen ve okul sayısına sahip olsaydınız bu başarıyı elde edebilir miydiniz?’ Finlandiyalı Eğitim Müsteşarı; ‘Bu soruya cevap verebilmek ve öngörebilmek çok zor. Ancak şunu okul söylemleri yerine coşku ile okullarına gidecekleriokullaryapmalıyız.”PayaStem’in bunu sağladığını belirten Altan, bütün okullardan benzeri bir sistemin olması gerektiğini kaydetti. Singapur 1990 yılından beri girmiş olduğu PISA ve TIMMS sınavlarında ilk 3’e girdiğine dikkat çeken Payas Belediye Başkanı Bekir Altan bunun Singapur’un kendi matematik sistemlerini oluşturması sayesinde gerçekleştiğini bildirdi. Singapur matematiğinde; az konu ve derinlemesine matematik öğrenilmesini sağlayan bir model bulunduğunu belirten Altan, “Çocukların bir konuyu derinlemesine öğrenmesine imkan sağlayan modelde öğrenme gerçekleşmeden yeni bir konuya geçilmiyor bu da beraberinde başarıyı getiriyor” diye konuştu. Altan şöyle devam etti: “Bu örnekten yola çıkarak ders içeriklerimizivemüfredatımızhafifletilerek, derinlemesine öğrenmenin sağlanacağı bir model üzerinde yoğunlaşmamız gerekmektedir. Kurucusunun geometri kitabı yazıp terimleriyle ilgilendiği, tanınmış matematikçiler çıkaran bir ecdadın torunları bugün PISA´da matematikten kötü not almamalı. Bu noktada PayaStem tekrar devreye giriyor. Merkezimizde uyguladığımız STEM eğitimi modeli ile öğrencilerimizin ilgi ve yetenekleri doğrultusunda derinlemesine öğrenmelerini sağlıyoruz. PayaStem söyleyebilirim. Öğrenci sayısı, okul sayısı, öğretmen sayısı ve materyal desteği; hepsini elimizin tersi ile bir kenara itelim ASLOLAN ÖĞRETMENDİR gerisi teferruattır. Bizim ülkemizde öğretmenler üniversitelerden yüksek lisanslarını bitirmeden öğretmen olamazlar. Ayrıca benim gibi üst düzey bir eğitim yöneticisi olmanız için ilkokul, ortaokul, yüksek okul ve üniversitelerde öğretmenlik yapmanız gerekmektedir. Bu şartlar sağlanınca her koşulda başarı kaçınılmaz olacaktır.’ Bu anekdot belki de her şeyi anlatıyor. Yapılacak bütün projelerin merkezinde eğitimin ana unsuru öğretmen olmalıdır. Öğretmen, çocuklarımızın ruh mimarıdır. Hiçbir teknoloji öğretmenin yerini tutamaz. Hiçbir tablet öğrencilerimize ruh kazandıramaz. Ne yaparsak yapalım eğitimin kalitesini arttırmak için önce öğretmene yatırım yapmamız gerekmektedir. Okul çocuklarımızın evlerinden daha çok zaman geçirdikleri yerlerdir. Bu sebeple okullarımızın fiziki donanım ve imkanlarının arttırılarak eşit standartlara getirilmesi gerekmektedir. Okullarımızın hepsinin birer sanat eserine dönüştürerek çocuklarımızın verimli zaman geçirecekleri ve hiç evlerine gitmek istemeyecekleri mekanlar haline getirmemiz gerekmektedir. Çocuklar evden çıkarken off yine mi Eylül 2018 ICT MEDIA 23
  • 26. sürecini incelediğimizde dünyanın farklı ülkelerinde de benzer örneklerin kullanıldığını görmekteyiz. Kullanım sağlayan ülkelerin hepsinin karşılaştığı ortak sorunlarla bizimde karşılaştığımızı söyleyebilirim. Ülkemizde FATİH Projesi’ni değerlendirirken öğretmen, öğrenci ve kurulan sistemler açısından incelememiz gerekmektedir. merkezimizin giriş kısmında bir yazı yazıyor. ‘Burada hiçbir balık uçmaya, hiçbir kuş yüzmeye zorlanmaz.’ Osmanlı’da Enderun mekteplerinin kapısında yazan bir yazıydı bu. Bizim eğitim felsefemizi yansıttığı için bu yazıyı merkezimizin girişine yazdık. Artık çocuklarımızı tek tip yetiştirmekten vazgeçmemiz gerekiyor. Eğitimde kaybedilecek tek birey dahi yoktur. Her çocuğun kendine göre yetenekleri bulunmaktadır. Yeter ki onlara yeteneklerini ortaya çıkartmaları için fırsat tanıyalım. Bu konuda Milli Eğitim Bakanlığımıza büyük görev düşmektedir. Bizim Hatay’dan Payas’tan başlatmış olduğumuz bu kıvılcımın bütün ülkeme yayılması ise ancak bakanlığımızın destekleri ile sağlanabilir. Umarım yeni bakanımız Prof. Dr. Ziya Selçuk eğitimin kalitesinin arttırılmasına yönelik bu çalışmalara hız verecektir.” FATİH Projesi’nde önce öğretmenler eğitilmeli Bekir Altan, FATİH Projesi hakkında da değerlendirmelerde bulundu. FATİH Projesi’nin 2010 yılında ülke gündemine girdiğini ifade eden Altan, “Bilişim teknolojilerinin eğitimde kullanım Öğretmenlerden kaynaklı sorunların temelindeFATİHProjesi’ndekullanılacak olan teknik cihazların, yazılımların kullanımında öğretmenlerin yeteri kadar bilgi birikimine sahip olmamasıdır. Bu noktada proje kapsamında öğretmenlere verilen hizmet içi eğitimlerin yetersiz kaldığı aşikardır. Daha verimli eğitimlerle öğretmenlerimizin yapıya vakıf olmaları sağlanmalıdır. Öğrencilerimiz teknoloji kullanımı konusunda çağın gerekliliklerini karşılamaktadırlar. Kullandıkları tabletlerin teknolojilerine çok fazla vakıf olmanın yanında bazı sorunlarda beraberinde gelmektedir. Sanal dünyada öğrencilerimiz bir çok bilgiye ulaşabilme lüksüne sahip ancak bu bilgilerin ne derece doğru olduğunu analiz etme yetisine sahip değiller. Ayrıca sanal alemdeki tehlikelerden çocuklarımızı uzak tutmak kolay bir iş değildir. Bu noktada Bakanlığımızın bu konu ile ilgili yapmış oluğu çalışmaların çok önemli olduğu kanaatindeyim. Özellikle FATİH Projesi ve EBA ile öğrencilerimiz doğru bilgiye ulaşabilme şansını yakalayabilmektedirler. Bununla birlikte Fatih projesi ve EBA sayesinde ülkenin en doğusundan en batısına eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanabileceğini düşünüyorum” diye konuştu. A Y I N K O N U S U Ülkemizde FATİH Projesi’ni değerlendirirken öğretmen, öğrenci ve kurulan sistemler açısından incelememiz gerekmektedir. Öğretmenlerden kaynaklı sorunların temelinde FATİH Projesi’nde kullanılacak olan teknik cihazların, yazılımların kullanımında öğretmenlerin yeteri kadar bilgi birikimine sahip olmamasıdır. 24ICT MEDIA Eylül 2018
  • 27. Eylül 2018 ICT MEDIA 25 INTCAS Türkiye Genel Müdürü Tanju Zerrin, Türkiye’de eğitim denilince akla ilk, ilköğretim, orta ve lise süreci ile sonrasında kazanılırsa üniversite eğitiminin geldiğini belirtti. Bu süreçlerin oldukça yoğun bir sınav maratonuyla geçtiğini belirten Zerrin, “Gerçekten eğitim sürecimiz ne olmalı? Çocuklarımızı ve gençlerimizi bu konuda nasıl yönlendirmeliyiz?” diye sordu. Zerrin cevabını ise şöyle verdi: “Eğitim öncelikle özgür olmalı, teknolojiyi içinde barındırmalı, sınırları olmamalı, nasıl eğitim alacağına kişi karar verebilmeli ve mesleğini de yine kendisi seçebilmeli. Hatta global bir köy haline gelen dünyada okumak istediği okulu ve ülkeyi de seçebilmeli...” Tanju Zerrin, bütün bunların sağlanması için öğrencilerin rehberlik hizmetlerini güncel bilgiyle alması, farklı bakış açılarına sahip uzmanlar tarafından eğitim sürecinin desteklenmesinin önemine değindi. Lise sonrası farklı da olduğu gibi yapay zeka ile öğrencilerin yaptığı tüm hareketleri izleyebiliyorsunuz. Buna sosyal medyada paylaştıkları ya da gezindiği web siteleri de dahil, tüm bilgileri derleyerek öğrencinin neyi sevdiğini, ilgili alanlarını, hangi konuları araştırdığı gibi birçok veriyi toplayarak öğrenci hakkında bir profil oluşturulabiliyor. Teknoloji sistem üzerinde öğrenciye test uygulayacak ve aslında öğrencinin hangi meslek dallarına uygun olduğunu tespit edecek. Öğrenci bir bölümü ya da ülkeyi seçtiğinde sistem o seçtiği bölgelerin veya okulların hangilerinin kendisi için uygun olup olmadığının bilgisini verecek. Öğrenci, akıllı eğitim teknolojisi sayesinde doğru eğitimi, bölümü, ülkeyi ve şehri seçmiş olacak. Aslında eğitim teknolojisi bununla sınırlı kalmıyor, öğrenciye uygun staj ya da iş imkanı sunabiliyor, sistem üzerinden mülakat ya da dil seviyesini de ölçebiliyor. Kendi videolu özgeçmişini hazırlayabiliyor. Tüm bu imkanları günümüz eğitim teknolojisi bir öğrenciye sunabiliyor. Hatta teknoloji bununla da yetinmiyor, öğrenci alması gereken sertifika ve eğitimler varsa yine sistem üzerinde e-learning sayesinde bu programlara dahil olup eğitimlerini alabiliyor. Sistem üzerinden VR teknolojisi ile okulun içinde dolaşabilir labaraturalrını gezebilir hale geliyor. Teknoloji tüm bunları size bir uygulama ile evinize kadar getirebiliyor. Siz oturuduğunuz yerden tüm bu bilgileri alabilir başvurabilir ve sonuçlarınızı hızlıca alabilirsiniz hem de herhangi bir sınırlama olmadan kaynağından temiz bilgiyle. Yakın gelecekte spesifik eğitimleri dahi sınıflarda değil bu tür eğitim teknolojileri yardımı ile evinizde oturarak uzaktan alabileceksiniz. Zira eğitim teknolojilerinin önü çok açık ve verebileceği imkanlar çok fazla olacak.” bir ülkede üniversite eğitimi almak isteyen öğrenciler için binlerce okul ve şehir olduğuna işaret eden Zerrin, önce okunmak istenen bölüm, ardından ülke, şehir ve okula karar verilmesi gerektiğini kaydetti. Bu konularda en kestirme yolun yurtdışı eğitim acentelerinden yardım almak olduğunu belirten Tanju Zerrin, yeni eğitim teknolojileriyle ilgili şu bilgileri verdi: “Bugün baktığımızda eğitime yeni bir bakış açısı kazandıran yukarıda sorduğumuz tüm konulara cevap arayan ve bu konuda çalışan bir EdTech (Eğitim Teknolojisi) var hayatımızda. Edtech hayatımıza giren yeni bir kavram fakat gün geçtikce hayatımıza daha etkili bir şekilde giren bir uygulama. Eğitim teknolojisi hayatımızı nasıl etkileyecek ya da daha nasıl kolaylaştıracak şimdi ona değinelim. Eğitim teknolojisinin hem eğitim süresince hem de eğitim hayatının planlanması açısından artık çok önemli bir rolü var. EdTech yatırımı olan Intcas’ta INTCAS Türkiye Genel Müdürü Tanju ZERRİN: “Eğitime yeni bir bakış açısı kazandıran, eğitimle ilgili tüm sorulara cevap arayan ve bu konuda çalışan bir EdTech (Eğitim Teknolojisi) var artık hayatımızda.” Eylül 2018 ICT MEDIA 25
  • 28. 26ICT MEDIA Eylül 2018 öğretmene ve öğrenciye aynı şekilde hizmet sunmaya çalışmak çok büyük bir hata olmuş ve başarılamamıştır. Eğitim, devrime yatkın bir sistemdir! Kendi kendine öğrenen innovasyon yönü güçlü, kendine güvenen gelecekte nitelikli meslek sahibi olacak öğrencileri yetiştirecek yeni bir sistem kurgulamalıyız. Eğitimde adalet ve eşitlik gözeterek, bu hedeflerimizi eğitim teknolojileri ve Flipped Learning ve Uzaktan Eğitim gibi yeni eğitim modellerini kullanarak gerçekleştirebiliriz.” Bilgin Yazar, bu bağlamda ortaya çıkan problemler ve çözüm önerileri konusunda ise şunları sıraladı: 1. MEB’in mevcut durumunun korunduğu sürece ülkemizde istenilen başarının elde edilmesinin imkânsız olduğunu söyleyebiliriz. MEB’in 18 milyona yakın öğrenciden, 1 milyona yakın öğretmenden ve 65 bine yakın okuldan oluşan büyük bir sistemi merkezi bir şekilde yönetmeye çalışması tüm sorunların nedenidir. Dolayısıyla MEB’in sorumluluklarını okullara ve il/ilçe milli eğitim müdürlüklerine dağıtması, MEB’in kendisinin kalite standartlarını belirleyen bir üst kurum olarak görev yapması çözüm olacaktır. Büyük bir problemin üstesinden ancak ve ancak parçala çöz şeklinde gelinebilir. MEB her yıl değişen koşullara bağlı olarak başarı kriterleri, hedefler ve beklentileri belirleyebilir. Her türlü sorumluluğu okullara, öğretmenlere ve il/ilçe yönetimlerine bırakabilir ve ihtiyaç duydukları bütçeyi sağlayabilir. MEB böyle yaparken kendisi ise denetim, temel politikalar, örnek eğitim müfredatları, kitaplar, yöntemler v.b. konularında okullara ve öğretmenlere yardımcı olabilir. Her bir okul kendi eğitim yöntemini, müfredatını belirleyebilir. Kullanacağı kitapları, kaynakları, eğitim sistemini özgürce karar verebilir. 2. Okulların ve öğretmenlerin kendi eğitim modellerini oluşturmasına imkân sağlanmalıdır. Özgürlük yoksa innovasyonda yoktur aslında… Eğer okullar ve öğretmenler belirli başarı kriterlerine bağlı olarak özgür olmazlarsa inovasyon ve çeşitlilik de olmuyor. Hatta teknoloji firmalarının farklı eğitim teknolojileri geliştirmeleri dahi imkansızlaşıyor. Çünkü ortada geliştirilen teknolojileri alabilecek müşteri de bulunmuyor. Merkezi yönetim herkesin elini kolunu bağlı kılıyor ve yeni yöntemler, başarı hikayeleri, inovasyon v.b. gibi özgürlüğe bağlı çıktı oluşmasına imkân vermiyor. 3. Teknolojinin gelişmesi sayesinde artık geçmişte yapılamayan birçok şeye imkân oluştu. Kişileştirilmiş öğrenme ve Flipped Learning eğitim modellerinin okullarımızda uygulanması zorunlu hale getirilmelidir. ETGİ GRUP CEO’su Bilgin YAZAR: “Eğitim, devrime yatkın bir sistemdir! Kendi kendine öğrenen innovasyon yönü güçlü, kendine güvenen gelecekte nitelikli meslek sahibi olacak öğrencileri yetiştirecek yeni bir sistem kurgulamalıyız.” A Y I N K O N U S U ETGİ GRUP CEO’su Bilgin Yazar, Türkiye’de eğitim yatırımlarına ayrılan kaynağın yüksek olmasına karşın, eğitim teknolojilerinin kullanma oranlarının düşük olduğunu belirtti. Bunda Milli Eğitim Bakanlığı’nın rolünün büyük olduğunu belirten Yazar, “Eğitim teknolojilerin doğru ve yaygın kullanımı sağlanamazsa bir çok fırsatı ve katma değeri kaybetmiş olacağız” dedi. FATİHProjesi’ninTürkiye’deeğitimeteknolojininentegrasyonun farkındalığının oluşturulması konusunda çok önemli bir görevi yerine getirdiğini belirten Yazar, sistemin okulların internet ve diğer alt yapı eksiklerinin giderilmesi konusunda oldukça faydalı olduğunu söyledi. Ancak FATİH Projesi kapsamında e-eğitim içeriklerinin sunumu ve bu içeriklerin öğretimde kullanımında başarısızlıklar yaşandığını belirten Yazar, şöyle devam etti: “Bu kadar büyük bir yapıda her bir okula,
  • 29. Eylül 2018 ICT MEDIA 27Eylül 2018 ICT MEDIA 27 4. Ağaç atölyesi, Robot atölyesi gibi öğrencilerin gelecekte nitelikli meslek sahibi olmasına birçok yönden katkı sağlayacak hafta sonu kurslarının yaygınlaşması sağlanmalı. Bu sayede eğitim içerik sunumu ve yöntemleri çeşitlendirilmeli ve bu konuda özel sektör teşvik edilmelidir. 5. Uzaktan Eğitim modeli ile eğitim veren online okulların açılmasına imkân sağlanmalıdır. Öğrenci mahallesindeki okula devam ederken aynı zamanda online okula da gidebilmeli; çift diploma alabilmeli imkânı da olabilmelidir. 6. Yetenek Test Merkezleri: Öğrencilerin kazandıkları bilgi ve becerilerin değerlendirilmesine imkân sağlamak amacıyla TOEFL, PISA v.b. testleri gerçekleştirecek test merkezleri olan kurumlara ihtiyaç vardır. Bu test merkezleri sayesinde öğrenci istediği zamanda yetenek testlerini alarak, öğrencinin iyi ve eksik olduğu noktalar değerlendirilebilir ve sonucu göre eğitimine yön verilebilir. 7. Öğretmen Yetenek Kursları: Öğretmenlerin hayat boyu öğrenme kapsamında uygulamalı ve online kurslara katılmaları zorunlu olmalıdır. MEB bu konuda eğitim veren özel kurslara izin vermeli ve desteklemelidir. 8. İstekli özel okulların öğretmen ücretleri de desteklenerek eğitim ücretlerinin belirli sınırlar dahilinde olması sağlanabilmelidir. 9. Charter School denilen devletin bütün masraflarını karşıladığı ancak yönetimin özel sektör/girişimciler/vakıflar tarafından yapıldığı okul modelleri desteklenmelidir. Devlet okulları bir süreç dahilinde bu okullara dönüştürülmelidir. 10. Okulların vakıf şeklinde yardım toplanmasına imkân sağlanmalıdır. 11. Okuldan bağımsız öğrencilerin kariyer gelişimlerinin yönetilmesi amacıyla Koçluk/Rehberlik merkezleri zorunlu hale getirilmelidir. Teknoloji eğitimin içinde olmalı ETGİ GRUP CEO’su Bilgin Yazar, teknolojinin her şeyi çok hızlı değiştirdiğine vurgu yaptı. Artık insanların hem işlerini hem de eğitimi yöntemlerini farklı şekilde yapması gerektiğini kaydeten Yazar, “Teknoloji bizim öğrenme ve çalışma alışkanlıklarımızı da değiştiriyor. Dolayısıyla bugünün insanı geçmişteki insanlara göre farklı çalışıyor ve öğreniyor. Hem çalışma hayatını hem de eğitim hayatını bu değişimlere göre şekillendiremezsek, rekabet edebilir yani hayatta sürdürülebilir başarıyı sağlayamayız. Teknolojinin neden olduğu bu değişimlere karşı hayatta kalmanın yöntemi teknoloji destekli hayat boyu öğrenmedir” diye konuştu. Teknoloji küçük yaşlardan itibaren eğitim içerisinde olması gerektiğini belirten Yazar şöyle devam etti. “Çünkü insanlar teknoloji sayesinde çok daha kolay öğreniyor, öğrenim düzeyleri takip edilebiliyor, kişileştirilmiş eğitim sunulabiliyor. Bugün teknoloji sayesinde her türlü bilgi ve eğitime çok kolay bir şekilde erişim sağlanabiliyor. Ancak mevcut eğitim alışkanlıkların değişmesi gerekiyor. Öğretmen, öğrenci, aile ve okul e-eğitim yöntemleriyle ne kadar uyumlu bir ortam oluşturabilirse, öğrenciler gelecek hayatlarına ve işlerine o kadar başarılı sonuçları olacaktır. Uzaktan eğitim diğer adıyla e-eğitim tüm dünyada çok hızlı gelişiyor. Yeni geliştirilen teknolojiler sayesinde giderek fiziksel mekanlardaki eğitimin yerini alacak. Gelecekteki okulları içerik sunumu yapan kurumlardan çok, öğrencilerin ödev - proje - çalışma ve sosyal ortamları olarak düşünmeliyiz. Çünkü uzaktan eğitim sistemleri içerik sunumlarını kişileştirilmiş bir şekilde sunabilme, en iyi ders anlatan öğretmenlerden ders verebilme gibi imkanlar yanında oyunlaştırılmış eğitim, artırılmış gerçeklik, sanal gerçeklik (virtual reality) gibi yeni öğretim yöntemlerini de sağlayabilmekte, bu sayede öğrencinin istenilen eğitim düzeyine gelmesi sürecini başarılı bir şekilde yönetebilmesine imkân vermektedir. Bugünün bence en önemli konusu, her yaştan insanımızı internet üzerinden çalışan ve öğrenen insanlara çok hızlı bir şekilde dönüştürmektir. Dolayısıyla eğitim teknolojileri ve uzaktan eğitim sistemlerini eğitim kurumlarımızın çok hızlı bir şekilde uygulamaya başlaması gerekiyor. Ancak bu konuda diğer ülkelere göre biraz yavaş ilerliyoruz ve uzaktan eğitimi de çok yanlış yöntemlerle ve teknolojilerle yapmaya çalışıyoruz. Yeni eğitim içerik teknolojileri ile Flipped Learning ve uzaktan eğitim sistemlerini bugünden doğru yöntemlerle sunarak başarılı sonuçlar alabiliriz.”
  • 30. 28ICT MEDIA Eylül 2018 Son 20 yılda eğitim teknoloji girişimlerine 30 milyar dolar yatırım yapıldı. Eğitim girişimlerine sadece bu yıl yaklaşık 10 milyar dolar yatırıldı ve en çok ilgi çeken sektörler bu sene yapay zekâ ve artırılmış/sanal gerçeklik girişimleri oldu. Dünyada yatırım alan eğitim girişimlerinde ABD’den sonra büyük bir çoğunluğu Çinli girişimler aldı. Çin’deki girişimlerde büyük yoğunluk dil öğretme portalları ve özel ders platformları olarak kaydedildi. Afrika’da, Nijerya ve Güney Afrika, kıtalarındaki en çok eğitim teknolojileri yatırımı alan ülkeler oldu. Pedagojik olarak dijital eğitim, eğitimsel robotlar, yapay zekâ destekli eğitim, karıştırılmış gerçeklik (sanal ve artırılmış), kognitif eğitim, lokasyon bazlı eğitim ve mobil eğitim olarak kategorize edilebilir. Yapay zekâ, karıştırılmış gerçeklik ve kognitif eğitim alanlarıyla ilgili özetler aşağıdadır. Yapay zekâ destekli eğitim uygulamaları konvansiyonel eğitimlerden çok daha verimli olduğu gözlemleniyor. Dijital platformlar üzerinden çözülen sorular, öğrencilerin hataları ve eksik kaldığı kurgular ve bilgiler, veri tabanında kaydedildikten sonra yapay zekâ destekli algoritmalar üzerinden analiz edilir. Normal sınıf içi eğitim, öğrencileri genellediği için öğrenciler kişiselleştirilmiş sınavlar ve eğitimler alamıyor. Yapay zekâ, hata yapılan sorularda kademeli zorluklarla öğrenciyi dener, bir konu üzerinde istatistiksel bir hata bariyeri oluştuğunda da o bariyeri oluşturan eksik kurgular ve bilgilerin önceden tasarlanmış ve kategorize edilmiş taksonomisindeki çıkarır. Taksonomi ağacındaki kaydedilmiş öğrenci hataları, aynı daldaki diğer hatalar ile aynalamalar sayesinde olasılıklandırılır ve ‘soruda gösterdiği mantık hatası/kurgulama hatası bu soru kategorisinde de X ihtimal ile tekrar karşıya çıkabilir’ tarzı önermelerde bulabilir. Bu taksonomi ağacı sayesinde, okunmamış ders kitabi sayfalarından, çalışılmamış kurgulara kadar birçok öneri öğrenciyi yönlendirmek için kullanılır ve değişik varyasyonlarla sonraki sınavlarda ağırlıklı olarak sorulur. Dijital platformlarda gerçek zamanlı skorlama sistemi ve anlık analitik veri üzerinden öğrencinin performans döngüleri, öğrenme bozuklukları veya özel öğrenme ihtiyaçları raporlanır. Daha kolay öğrenebilmesi için çözümler sunulabilir. Birçok öğrenme bozuklukları küçük yaşta tespit edilebilip kişiselleştirilmiş egzersizlerle engeller hafifletilebilir. M A K A L E Dr. Nihat KANTAR nihatkantar@hotmail.com “Dijital platformların eğitimi kişiselleştirebilmesi, sanal sınıflara uzaktan erişim sağlayabilmesi ve gerektiğinde tarihi veritabanlar ve istatistiksel analizlerle geri bildirimler sağlayabilmesi birçok sektör için ciddi katma değerler sağlayacak.” YAPAY ZEKA, KARIŞTIRILMIŞ GERÇEKLİK VE KOGNİTİF EĞİTİM
  • 31. Eylül 2018 ICT MEDIA 29Eylül 2018 ICT MEDIA 29 Karıştırılmış gerçeklik, sanal ve artırılmış gerçekliğin birleştirilmiş versiyonudur. Karıştırılmış gerçeklik endüstriyel çözümlerde, rafineri bakımından uçak ikmal prosedürlerine, sağlık sektöründe sağlık personelleri için muayene/ameliyat eğitimlerinden, 3-boyutlu radyografik analizlere kadar birçok sektörde kullanılmaya başlandı. Çalışanların hata yapma olasılıklarını düşürme, iş sağlığı ve güvenliği prosedürlerine uyma ve düşük maliyetlerle eğitim alabilmeleri, bu teknolojiler sayesinde gerçekleşiyor. Kazaları ve operasyonel aksaklıkları engellemek ve haritalandırmak için bu teknoloji ciddi çözümler sağlıyor. Kognitif eğitim ile gözlemleyiciler, Carroll’un 3 katmanlı zekâ tanımından Cattell ve Horn kuramlarının Akıcı- Zekâ ve Kristalize-Zekâ kuramlarını baz alarak birçok psikometrik ve klinik profil analizlerinin dijital platformlar üzerinden test edebiliyor. İşitsel ve görsel hafıza testleri ve buna benzer analizler sağlık sektöründe hastaların psikolojik ve nörolojik durumlarının dijital platformlarda ve uygulamalarda kontrol edilebilmesini sağlıyor. Makine öğrenimi ve derin öğrenme sayesinde de kaydedilen verilerin, tarihi veri tabanlarıyla kıyaslamalar sonucunda daha keskin sonuçlar ve yorumlar elde edilebilinmesi sağlanıyor. Dijital platformların eğitimi kişiselleştirebilmesi, sanal sınıflara uzaktan erişim sağlayabilmesi ve gerektiğinde tarihi veritabanlar ve istatistiksel analizlerle geri bildirimler sağlayabilmesi birçok sektör için ciddi katma değerler sağlayacak.
  • 32. 30ICT MEDIA Eylül 2018 Son yıllarda mobil teknolojiler ve sosyal medyanın yaygın kullanımıyla kayıt altına alınan veri miktarının hızla büyüdüğünü ve bu eğilimin giderek ivmelendiğini görüyoruz. Dijital teknolojilerin büyük miktarda verinin toplanmasına, depolanmasına ve işlenip analiz edilmesine imkan sağlaması, işletmeler için gerek operasyonlarını yönetmede gerekse rekabet etmede çeşitli fırsatlar sunuyor. Toplanan verilerin analizi ile rekabet avantajı elde etmede, daha iyi kararlar vermede, yeni ürün ve hizmetler geliştirmede, kalite ve verimliliği artırmada, müşterileri ve pazarı daha iyi anlamada firmalara katkı sağlayacak çeşitli uygulamaların geliştirilmesi mümkün oluyor. Sağlıktan finansa, üretimden perakendeye kadar pek çok alanda toplanan büyük verinin analizi ile birlikte firmalar için yeni iş fırsatları ve kullanım alanları ortaya çıkıyor. Ancak, bütün bu potansiyel avantajlarına rağmen, işletmelerin büyük veriden beklenen faydaları elde etmeleri çeşitli zorluklar içeriyor. Birçok firma için veri toplamak nispeten kolayken, bu verilerin analiz edilmesi ve yenilikçi bir şekilde kullanılması için gereken teknik altyapı ve beceri düzeyi yeterli değil. IoT, yaşama dair her alanın dijital veri noktası haline getirilerek bu alanlardan veri toplanması ve anlamlandırılması konseptine deniyor. Geleneksel, birbirinden bağımsız dikey çözümleri tek bir altyapıda toplayarak bu bilgilerin anlamlandırılması ve birbirleri ile olan etkileşimlerinin maksimuma çıkarılması amaçlanıyor. Örneğin, bireysel kullanımda akıllı evler bir süredir hayatımızda. IoT ile birlikte veri akışı sağlayabileceğimiz tüm entegre cihazların ortak bir alt yapı üzerinden kontrol edilerek, katma değeri yüksek yaşam çözümleri oluşturulması bekleniyor. IoT yeni regülasyonlar ile yükselecek 5G ile IoT’nin daha hızlı hayatımıza gireceğine inanıyoruz. HUAWEI olarak haberleşme altyapısının yönetilmesinde telekom operatörlerine destek olmak ile birlikte IoT kavramının yaygınlaşması için yerel oyunculara Ar-Ge alanı sağlıyoruz ve global platformlarla entegre olmalarına yakından destek oluyoruz. İstanbul ofisinde hayata geçirdiğimiz OPENLAB ile Türk firmalarının global oyuncu olmalarının kapılarını açıyoruz. Ancak bunlar gerçekleşirken paralelde, IoT alanında çalışan farklı sektörlerin ortak paydada buluşabilmesi için devlet tarafından konulması gereken bazı regülasyonlara ihtiyaç var. Bu süreçte paylaşılan verilerin kişisel kullanıcı güvenliğini etkilemeyecek şekilde kullanılması ile ilgili kanunlar büyük önem taşıyor. Bu verilerin lokal sistemlerde bulunması konusunda kamu reel sektör ve bireyler hemfikir ancak lokaldeki dağılım konusunda yeni regülasyonlarla sınırların belirleneceği beklentisindeyiz. İsmet OKER HUAWEI Ürün Müdürü Türk Firmaları HUAWEI OpenLab ile Global Oyuncu Oluyor www.huawei.com
  • 33. Eylül 2018 ICT MEDIA 31 Electronics Industry Automotive Consumer Cities Energy Iot, Driving verticals to Digitalization
  • 34. Cumhuriyet tarihinin en büyük eğitim projesi yıllardır göz önünde olmasına ve büyük çabalara rağmen bir türlü sağlıklı olarak hayata geçirilemiyor. Yıllardır konuşulan ve birkaç yılda bir ihalesi yapılan sonrada tamamlanamayan ve yılan hikayesi dönen bir FATİH Projemizvar.Eğitimvebilişimsektörünün 10 yıldan daha fazla bir süredir en önemli gündem maddesi FATİH Projesi, bir türlü sağlıklı yürütülemiyor. Eğitim ve bilişim sektöründe sürekli farklı bilgiler dolaşıyor. İhale tarihleri belirleniyor, erteleniyor, iptal ediliyor, farklı formatta ihale yapılacağı bilgisi dolaşıyor tekrar erteleniyor ve sonra tekrar iptal ediliyor. FATİH Projesi döngümüz yıllardır devam ediyor. Yıllardır bilişim sektöründe çalışan biri olarak ben de FATİH Projesi’ni takip ediyorum. Projenin sağlıklı gerçekleşmemesi birçok kişi gibi beni de üzüyor. FATİH Projesi’nin sağlıklı yapılamaması hem eğitim sektörünün hem de bilişim sektörünün yanlışıdır. Bunca yüksek eğitimli ve deneyimli kişilerin bir araya gelip eğitim tarihimizin en büyük projesinin gerçekleştiremiyor olması hepimiz açısından son derece üzücü. Neyse yapılamayanlar konusunda eleştirmek en kolayı. O zaman eleştirmek yerine öncelikle proje safhalarını, uygulama yöntemlerini ve incelemekte fayda var. FATİH Projesi’nin başlangıcını 2005 yılı civarında evrensel hizmet fonu ve bağışlar ile okullarda bilgisayar sınıflarının yapılması olarak kabul edebiliriz. Projenin adı o zaman için BT Sınıfları Projesi idi. Bu projenin de çok büyük kısmı yine evrensel hizmet fonundan karşılandı. Bu projedeki en büyük sorun bilgisayar sınıfları kurulduktan sonra okullarda bilgisayar eğitimi verecek öğretmenlerin olmamasıydı. Projenin iki amacı vardı. Birinci amacı bilgisayar okuryazarlığını arttırmak, ikincisi ise evinde bilgisayar olmayan öğrencilerin bilgisayara erişimini sağlamaktı. Ancak okullarda bilgisayar okuryazarlığını öğretecek yeterli miktarda öğretmen yoktu. Aslında birçok okulda hiç bilgisayar öğretmeni yoktu. Dolayısıyla bilgisayar sınıfları kuruldu ancak öğretmen olmadığı için bilgisayar sınıfları yıllarca kilitli kaldı. Belki de birçok bilgisayar kullanılamadan teknolojileri eskidi. Bilgisayar öğretmenleri okullara atanmadan BT sınıfları yapıldığından okul yöneticileri sınıfları kilitli tuttu. Bu yüzdendir ki bu projede çok büyük ölçüde amacına ulaşılamadı. Bilgisayar öğretmeni olmadığından bilgisayar okuryazarlığı öğretilemedi. BT sınıfları kilitli tutulduğundan evinde bilgisayar olmayan öğrenciler de bilgisayara erişemediler. Birkaç yıl sonra proje isim değiştirdi ve kapsamı genişletilerek FATİH Projesi oldu. Amaç özünde yine aynıydı ancak amacı da kapsamı da genişletildi. Düşünce ve özünde son derece güzel ve faydası arttırılmışolarakyenidenşekillendi.Ogün bugündür FATİH Projesi gündemimizi meşgul ediyor. M A K A L E Mehmet ÖZEN mehmetoze@gmail.com FATİH Projesi, bir türlü sağlıklı yürütülemiyor. Eğitim ve bilişim sektöründe sürekli farklı bilgiler dolaşıyor. İhale tarihleri belirleniyor, erteleniyor, iptal ediliyor, farklı formatta ihale yapılacağı bilgisi dolaşıyor tekrar erteleniyor ve sonra tekrar iptal ediliyor. FATİH Projesi döngümüz yıllardır devam ediyor. FATİH PROJESİ SAHNE#1/ÇEKİM#∞ 32ICT MEDIA Eylül 2018
  • 35. Eylül 2018 ICT MEDIA 33 Daha önce her okulda sadece BT Sınıfı Projesi iken bütün okuldaki iletişim ve bilişim altyapısından tutun akıllı tahtaların tedariki, kurulması ve her öğrenciye tablet verilecek şekilde kapsamı revize edildi. Proje çok büyük boyutlara ulaştı. Üreticilerin ve entegratörlerin hayallerini süsleyen projelere dönüştü. Ancak proje gerçekleşme aşamasında entegratörler maalesef umduğunu bulamadı hatta birçok entegratör bu projeden ciddi zararlar etti. Proje yine evrensel hizmet fonundan finanse edilerek ihale edildi. İhale birkaç faz ve lotlar halinde yapıldı. Her firma için lotsayısınırıolacakşekildeihaleleryapıldı ve birçok entegratör FATİH Projesi’nden iş aldı. Proje uygulanmaya başlandıktan sonra bazı firmalar bu proje zararından dolayı sektörden çekilirken bazı firmalar ise ciddi zararlar ederek projeyi tamamlayabildiler. Peki, neden böyle oldu? Niye firmalar zarar etmişti ve proje zamanında gerçekleşmemişti. Projenin takviminde gerçekleşemedi. FATİH Projesi Türkiye’de bilişim sektörünün en büyük projesidir. Büyük projelerin firmaları geliştirmesi gerekirken FATİH Projesi firmalara zarar verdi ve hatta bazı firmaların oyundan çekilmesine sebep oldu. Son safhada projeyi yapacak bilişim firması bulunamıyor. Bunların sebebinin derinden incelenmesinde fayda var. Yapacak firma bulunamadığından projenin operatörler tarafından yapılmasına karar verildi. Bu kararın verilmesinin üzerinden birkaç yıl geçmesine rağmen “ha önümüzdeki ay ha bir sonraki ay ihale edilecek” deniyor. Halen son ihale yapılabilmiş değil. Tekrar aynı soruya döneceğim bu kadar üzerinde durulan bu proje neden yapılamıyor ve yapılan kısımları başarısızlıklarla gerçekleşiyor. Kurumlar komisyonlar kuruyor aylarca çalışıyor. Özel sektör projeden iş alabilmek için bu kadar çalışırken neden sonuca bir türlü ulaşılamıyor. Bu kadar kişinin çalıştığı ve ciddi paraların harcandığı bir projenin başarısız olmasının sebeplerini iki safhada inceleyebiliriz. Birinci safha ihale öncesi safha. Yani ihale hazırlık aşaması. Bu aşamanın doğru planlanmaması zaten projenin başarılı gerçekleşme ihtimalini oldukça düşürüyor. Bu aşamada ihaleyi yapan kurumlar, ilgili STK’lar ve özel sektör temsilcileri beraber çalışmak zorunda. Ama maalesef sadece kurumlar şartnameyi hazırlayıp özel sektör ve STK’lar ile paylaşmadan yayınlıyor. Çocuklarımızın ve dolayısıyla ülkemizin geleceği olan bu proje kişisel kazanımların önünde tutularak hazırlanmalı ve yapılmalı. Özel sektör temsilcileri tamamen kar hedefi gütmeden ülke geleceği düşünülerek hareket etmeli. Kamu ve STK temsilcileri ile özel sektör temsilcileri beraber, çok sıkı ve ortak çalışarak proje için ihale şartname ve yöntemlerini oluşturmalıdır. FATİH Projesi bilişim ve eğitim sektörü firmalarının gelişimi açısından çok önemli bir fırsattır. Projenin uygulama aşamasında başarısız olmasının en önemli sebebi ise doğru proje yönetiminin yapılmamasıdır. Belki de proje yönetiminin olmamasıdır. FATİH Projesi gibi çok yaygın ve çok fazla iş kalemi olan projelerde proje uygulama adımlarının gün be gün çok sıkı takip edilmesi gerekir. Her okulda kaç kişinin çalıştığı ve hangi kalemden ne kadarlık iş üretildiğinin çok iyi takip edilmesi gerekir ki projenin yetişmeme riski olan noktalara ve ekiplere takviyelerin zaman kaybetmeden yapılması ve bütün projenin eş zamanlı yürümesi sağlanmalıdır. Doğru ve sıkı uygulanmış bir proje yönetimi ile ancak eş zamanlı ve aynı kalitede proje yürütülebilir. Bu yüzdendir ki FATİH Projesi’nde mutlaka bir proje yönetim ofisi kurulmalı ve projenin bütün adımları bu birim tarafından sıkı bir şekilde takip edilmelidir. FATİH Projesi’nde proje yönetim komisyonu projenin sağlıklı yürümesi için çok büyük önem taşımaktadır. İhale sürecinin ve proje sürecinin doğru yönetilmesi kadar hatta daha önemli olan parametrelerden biride FATİH Projesi için içeriklerin oluşturulamamasıdır. Okullarda istediğimiz altyapıyı ve sistemi oluşturalımeğerüzerindeuygulayacağımız bir içerik yoksa altyapı ve sistem anlamsız kalacaktır. FATİH Projesi’nde tam da bu durum yaşanmaktadır. Eğitim içerikleri oluşturulmadan okullarda altyapı ve sistemler kuruldu. Daha önce yapılan BT sınıfları projesinde eğitim verecek öğretmen yoktu, bugün yapılan FATİH Projesi’nde ise öğrencilere gösterilecek içerik yok. Doğru yöntem proje başlamadan içerikler hazırlanır ve bu içeriklere göre altyapılar yapılır. Eğer interaktif içerikler hazırlandıysa sistem bu doğrultuda kurulabilir. Ya da içeriklerin hazırlanması ile projenin altyapısı paralel yürütülmelidir. Proje bittiğinde içeriklerin hazır olması gerekmektedir. Eğer içerik yok ise öğrencilere verdiğimiz tabletin de okullara kuruduğumuz altyapının da pek fazla anlamı olmayacaktır. FATİH Projesi’nde enerjimizi ve kaynaklarımızı içerik hazırlama vermemiz projenin başarısı ve faydalılığı açısından oldukça önemlidir. Eylül 2018 ICT MEDIA 33
  • 36. Y Ü Z Y Ü Z E “Kendi tasarladığımız ve ürettiğimiz ürünlerle katma değeri artırmaya çalışıyoruz” 34ICT MEDIA Eylül 2018
  • 37. Eylül 2018 ICT MEDIA 35 ICT MEDIA: Öncelikle SAMM firmanızın isminin açılımını merak ettik. Arapça bir kelime olduğunu düşünüyoruz. Anlamı ve neden bu ismi kullanma gereği duydunuz? MUSTAFA AKŞİT: SAMM, ortakların adlarının baş harflerinden oluşmaktadır; Sedat, Ayşe, Mustafa ve Murat. İsim Arapça olmamakla birlikte siz de haklısınız isimlerin hepsi Arapça isimlerdir. ICT MEDIA: Bir Türk firması olarak SAMM teknolojide gördüğümüz kadarı ile Telekom, bilişim, inşaat, enerji gibi kompleks sektörler için ürün ve çözümleriniz var. Bu ürün ve çözümlerinizde ne kadar yerlisiniz? MUSTAFA AKŞİT: Özellikle Telekom ve Bilişim ürünlerinde daha çok Türkiye’de yapılmayan ürünleri üretmeye özen gösteriyoruz ve müşterilerimize fiyat avantajının yanısıra; kalite, teslim süresi ve teknik danışmanlık da veriyoruz. Mühendislik bilgimiz ve disiplinimiz ayırt edici özellik olarak öne çıkmaktadır. Bu sektördeki bazı ürünlerde, yüzde seksenlere varan yerlilik seviyelerini yakalamamıza rağmen, henüz istediğimiz kadar yerli olduğumuzu düşünmüyorum. Bunun nedeni de bizim ‘yerlilik’tanımına bakış açımızdan kaynaklanmaktadır. Örneğin, yerli plastik hammaddesi bulunamıyorsa, bizim yerli plastik fiber optik kaset tasarlayıp üretmemiz yalnıca varolan ürüne şekil vermekten öteye pek geçemez. Böyle durumlarda biz de ancak kendi tasarladığımız ve ürettiğimiz ürünlerle katma değeri artırmaya çalışıyoruz. ICT MEDIA: Değişen Dünya konjoktöründe yerlilik ve milliğin ön plana çıkığını gözlemliyoruz. Türkiye’de bu yönde kendi süreçlerini oluşturmaya çalışıyor. Bu anlamda Samm Teknoloji olarak Ar-Ge yapıyor musunuz, yerlilik ve millilik anlamında sektöre katkı sağladığınızı düşünüyor musunuz? MUSTAFA AKŞİT: SAMM, Ocak Ayında Ar-Ge merkezi olarak tescillendi. SAMM’ı kurmaya karar verdiğimizde 30 yaşın altındaydık. Türkiye de yeni krizden çıkmış, büyümeye hazır bir ülkeydi. Kendimizi yerlilik ve millilik üzerine konumlandırdık ve buna göre stratejilerimizi belirledik. Geriye dönüp baktığımızda biz bile şaşırıyoruz, “Konu üstüne çok düşünmüş ve bunu oturup sayfalarca dokuman olarak yazmışız” diye. Öyle koşullar oluştu ki bu dokuman içinde 10 yıl boyunca “üretim yapmamak ve distribütörlük yaparak risksiz iş yapmak vb.” benzeri kararlar bile vardı. Ama yalnızca 2-3 yıl böyle devam etti, hemen “bunda ne var biz üretiriz” demeye başladık. Ama üretim yaparken de, distribütörlüğünü Telekomünikasyon ve Bilişim sektöründe yerlilik ve millilik üzerine kurulan ve bu strateji ile birçok üründe yüzde 80 oranında yerli üretime geçen Samm Teknoloji, kendi tasarladıkları ve ürettikleri ürünlerle katma değeri artırıyor. Gebze’de kurulu Ar- Ge merkezinde yerli teknoloji üretimini günden güne geliştiren Samm Teknoloji’nin hikayesini Genel Müdür Mustafa Akşit’ten dinledik. AKŞİT Mustafa SAMM TEKNOLOJİ GENEL MÜDÜRÜ Eylül 2018 ICT MEDIA 35
  • 38. yaptığımız firmaların kalitesinde üretim yapmaya kendimizi şartlandırdık. Yani ne üretiyorsak, maliyeti ne olursa olsun en iyisi olacak, müşteri şikayeti gelmeyecek. Müşteri şikayeti gelecekse de o ürünü ne üretiriz ne de satarız yaklaşımına sahibiz. Tüm bunlar lojistik, muhasebe, üretim ve yönetim olarak müşteri odaklı olmayı gerektiriyor. Biz bu felsefe ile hareket etmeye özen gösteriyoruz. Bu felsefemizi de yalnızca kendimize değil, çalışanlarımızla da açık açık müzakere edip şeffaf şekilde aktarıyoruz. Hiçbir üretim AR-GE’siz ol(a)maz, devam edemez. Biz de, şu anda iç ve dış AR-GE çalışmalarını yürütmeye başladık. Daha doğrusu eskiden yaptığımız AR-GE faaliyetlerini kayıt altına alıp yeni projeler yapmaya başladık. 200’e yakın ürün geliştirdik. Ar-Ge personeli olarak da çalışmış birisi olarak doğruyu söylemek gerekirse; AR- GE akşamdan sabaha yapılmıyor. Uzun bir süreç, sabırlı ve disiplinli olmak gerekiyor. Fark yaratacak, firmayı birden büyütecek derecede bir arge için biraz daha zamana ihtiyacımız var. ICT MEDIA: 2023 yılında Türkiye’nin 500 büyük firması arasında yer alma vizyonunuz bulunuyor. Bu anlamda önümüzdeki dönem özellikle Ar-Ge anlamında yürütmeyi planladığınız çalışmalarla ilgili bilgi verebilir misiniz? MUSTAFA AKŞİT: Bu tabii yalnızca ciro büyüklüğünü gösteriyor ancak sürdürülebilir ve karlı büyüme bizim için daha önemli aslında. Bu da sürekli Ar-Ge ile mümkün. Telekom ve bilişim sektörleri çok hızlı değişim gösterebiliyor biz de buna ayak uydurmaya çalışıyoruz. Bu hedef doğrultusunda altyapı çalışmalarımız tamamlanmak üzere. 2014 yılından bugüne yaptığımız yatırım bedeli 10 milyon TL’yi aşmış durumda. Gebze Organize Sanayii Bölgesi (GOSB) teknolojiyi çok yakından takip eden, gerçekten çok organize ve prestijli bir sanayi bölgesi. Burada kendimize ait 7 bin metrekare modern bir tesisimiz de var. Bina, makine altyapısının yanısıra, laboratuvar, Kalite yönetim sistemi, ERP, lojistik, web sitesi ve online satışlarımız hepsi entegre bir şekilde çalışmaktadır. ICT MEDIA: Firma olarak 2023 ciro hedefinizde, yurtdışı satışın payını, cironuzun yüzde kaçı olarak hedeflemektesiniz? MUSTAFA AKŞİT: 2023 yılına kadar Bu sektördeki bazı ürünlerde, yüzde seksenlere varan yerlilik seviyelerini yakalamamıza rağmen, henüz istediğimiz kadar yerli olduğumuzu düşünmüyorum. Bunun nedeni de bizim ‘yerlilik’tanımına bakış açımızdan kaynaklanmaktadır. Y Ü Z Y Ü Z E 36ICT MEDIA Eylül 2018