Uitleg Iconclass systeem voor onderwerpsontsluiting van collecties beeldende kunst (klassiek)

1. Iconclass in praktijk
Adlib Gebruikersdag
30 mei 2017
Reem Weda Informatiespecialist RKD

2. Inhoud
 Introductie terminologieën
 Beeldbeschrijving
 Iconclass ontwikkeling
 structuur en inhoud
 Gebruik browser
 ontwikkelingen

3. RKD-Nederlands Instituut voor
Kunstgeschiedenis, Den Haag

4. • kunstdocumentatie
• bibliotheek
• archieven
• datasets (via
RKDexplore)
• terminologieen:
RKDartists, Iconclass
and AAT-Ned
RKD Collecties via www.rkd.nl

5. RKDartists: biografische gegevens ±250.000 personen gerelateerd
aan de kunsten
Nederlandstalige AAT: meer dan 42.000 generieke concepten om
erfgoedcollecties te beschrijven
Iconclass: 28.000 classificaties voor onderwerpen uit de kunsten
Gecontroleerde terminologieën

6. RKD als knooppunt

7. Beschrijving: wat is het?
Objectcategorie schilderij
Drager:paneel
Materiaal: eikenhout, olieverf
Techniek: Olieverven (geschilderd)
Toestand: craquelé
Vorm: rechthoek
Vervaardiger: Pieter Brueghel (II)
Periode: vroeg-nederlands (Vlaamse primitieven)
Onderwerp: landschap
Pieter Brueghel (II) de Jonge, Winterlandschap

8. Beschrijving: wat is het?
Uniform Resource Identifiers (URI’s) in LOD
Objectcategorie: http://vocab.getty.edu/aat/300033618
Drager: http://vocab.getty.edu/aat/300014657
Materiaal: http://vocab.getty.edu/aat/300012264 en
http://vocab.getty.edu/aat/300015050
Techniek: http://vocab.getty.edu/aat/300178684
Toestand: http://vocab.getty.edu/aat/300228345
Vorm: http://vocab.getty.edu/aat/300055636
Vervaardiger: https://rkd.nl/nl/explore/artists/13293 of ULAN:
http://vocab.getty.edu/ulan/500023420
Periode: http://vocab.getty.edu/aat/300387753
Onderwerp: http://vocab.getty.edu/aat/300015636
Pieter Brueghel (II) de Jonge, Winterlandschap

9. wat zien we hier?
Pieter Brueghel de Jonge,
Winterlandschap
23F41 winter landscape; landscape
symbolizing winter (the four seasons of the
year)
46A14 farmers
46AA14 farmers - AA - female farmer,
farmer's wife
31B522 drunken brawl (usually peasants
fighting in an inn)
31D14 adult man
31D15 adult woman
31A2731 falling
33A61 help (to an endangered fellow man)
43C244(+8) skates (winter sports) (+
quarrel, disagreement (in sports, games, etc.))
41A7751 container made of plant material
other than wood: basket
25G3(WILLOW) trees: willow
5(+6) Abstract Ideas and Concepts (+
situation or event (especially in genre-
painting) with symbolical connotation)

10. Iconclass Linked Open Data
Pieter Brueghel de Jonge, Winterlandschap
http://www.iconclass.org/57A/
http://www.iconclass.org/23F41/
http://www.iconclass.org/46A14/
http://www.iconclass.org/46AA14
http://www.iconclass.org/31B552
http://www.iconclass.org/31D14
Etc…

11. www.iconclass.orgJSON
RDF/SKOS

12. Henri van der Waal (1910-1972)
Prof. kunstgeschiedenis Leiden
Begin in 1950 : project met RKD
‘Decimal index of the art of the Low
Countries’: D.I.A.L.
Iconclass publicatie 1973-1985 (KNAW)
Voor computer: 1990-2001 (cd-rom)
Online browser vanaf 2004. Update in 2009.
Gebruikt door RKD en anderen wereldwijd.

13. Hoofdelementen:
• Vakspecifiek iconografisch classificatiesysteem
• 28.000 Alfa-numerieke codes met tekstcorrelaten
• Hierarchisch geordende thesaurus
• Alfabetische index van trefwoorden
• Meertalig (Engels, Duits, Frans, Italiaan en Fins) En
Portugees, Spaans, Pools en Chinees in voorbereiding.
Maar geen Nederlandse tekstcorrelaten, wel
trefwoorden!
• Internationaal in gebruik online en gratis
• LOD publicatie in RDF/SKOS en JSON maar ook als data
dump
• URI’s: http://www.iconclass.org
www.iconclass.org

14. Hoofdcategorieën met voorbeelden
1 Religion and Magic 11N · Vice, and the Seven Deadly Sins
2 Nature 23A · allegory of Time and Eternity
3 Human being, Man in general 31F · symbols and personifications of Death
4 Society, Civilization, Culture 44A · symbols of the state (in general)
5 Abstract Ideas and Concepts 57A · Good and Bad Behaviour, Moral Qualities
6 History 61B · historical persons (portraits and scenes)
7 Bible 73C · public life of Christ:
8 Literature 84(THE BEAUTY AND THE BEAST)
9 Classical Mythology and Ancient History 94A · the story of the Argonauts:

15. Hiërarchische structuur
7 – Bible
71 – Old Testament
71C – Genesis: the patriarchs
71C2 – story of Isaac
71C21 – Rebekah (Rebecca) sought in marriage
(Genesis 24)
71C217 – marriage of Isaac and Rebekah
Keys: Eliezer (servant of Abraham) · Genesis · Genesis 24 ·
Isaac · Old Testament · Rebekah · bible · marriage · patriarch
· proposal
Rembrandt, Portret van een echtpaar als Isaak en Rebecca, 1662-1666

16. Voorbeelden 11H Saints
• 11H(AUGUSTINE) Augustine, bishop of
Hippo…
• Keys: Augustine (St.) · Christian religion · arrow
· bishop · book · chest (breast) · child · flaming
heart · heart · pen · piercing · religion · saint ·
spoon · supernatural
• 11HH female saints
• 11HH(MARY MAGDALENE)
• 11HH(MARY MAGDALENE)(+3) the penitent
harlot Mary Magdalene…(+ angel(s))

17. verbeterpunten
• Geen Nederlandse vertaling!
• Complexiteit (veronderstelde en feitelijke)
• Verouderde terminologie 32B human races; peoples;
nationalities (met daarin beladen termen ‘coloured races of
America’ ‘American negroes’ en ‘white races and people’
• Westers georiënteerd
• Hiërarchie niet zuiver, ambigue keuzes mogelijk
• Website toe aan een update
• Geen goede integratie iconclass in software

18. Oproep aan Ontwikkelaars
“Het is een verantwoordelijkheid van museale software
ontwikkelaars om oplossingen te bieden voor een
laagdrempelig gebruik van LOD standaarden binnen de
interface. De tijd van knippen en plakken van informatie
moet snel afgesloten worden”

19. Iconclass in de praktijk
• www.iconclass.nl en www.iconclass.org
• Registreren bij Iconclass als gebruiker
• Zoeken in Iconclass
• Gebruik van de clipboard

22. Story of Joseph

23. Browser functies

24. Iconclass: www.iconclass.nl/ & www.iconclass.org
Handleiding Iconclass browser (Engels)
http://www.iconclass.org/media/help.pdf
RKDexplore (and RKDArtists) : www.rkd.nl
VRAGEN?
Presentatie Reem Weda