1. İcab-ı Hâl
HUKUKTA TOPLUMCU TAVIR
Ücretsizdir, Parayla Satılmaz
26 nisan 2012 | SAYI 6 İ.Ü. Hukuk Fakültesi Toplumcu Hukukçular Kulübü’nün yayınıdır
Bir Dönem Biterken...

2. 4 Aynı Tas, Aynı Hamam, Yeni Anayasa
6 Türkiye’de İrtica Tehdidi Var mı?
8 Hukuk: Marxizm İçin Mayınlı Bir Arazi mi?
10 Hukukun Sivas’ta Yakanlarla İmtihanı
12 AKP ile Eğitim Sistemmi: 4+4+4
14 Galatasaray Üniversitesi Cihan’ı Geri Aldı
15 Bir Değerlendirme
Ölüyoruz Kardeşler!
16
Ceplere Kor Düştü!
Bakan Edebi Bir Kenera Koydu
17
Sağlık emekçilerine Şiddet Tırmanıyor
18 Haydi 1 Mayıs’a
‘Server Tanilli’yi Anıyoruz: Akademi ve Aydınlanma’
19
Dersaneler ve Sınavlar Kalkacak’mış
Eğitimi Gericileştirme ve Piyasalaştırma Kanunu: 4x3
20 Her Bijîn Newroz!
12 Eylül Davasında Ailelerin Müdahillik Talepleri Reddedildi
21
Ayrımcılık Körükleniyor
Tortum’da Leyla Kazandı: HES Durduruldu
22
Melih Gökçek Dikmen Vadisi ile İlgili Yargı Kararını Dinlemedi
Zonguldak Çaycuma Köprüsü Çöktü
23
Sivas Katliamı Davası Zamanaşımından Düşürüldü
24 İşçi Sınıfının Sesi: Sendikalar
26 Fotoğrafta Kuvvetli Bir Kadın Yumruğu - Tina Modetti
28 Şiddet Yasasının Getir(eme)dikleri
30 Sivas’ta Katledilen Şairler Anısına
Sahibi: Onur Güneş Sorumlu Yazı İşleri Müdürü: Cankat Aydın
İletişim:
Adres: Aksaray Mah. Katip Muslihiddin Sok. No:9/9 Fatih İstanbul
toplumcuhukukcularkulubu@gmail.com
YEREL SÜRELİ YAYIN Baskı: Yön Matbaa Davutpaşa Cad. Güven Sanayi Sitesi B Blok K:1 No:366 Zeytinburnu İstanbul facebook.com/toplumcuhukukcularkulubu

3. Türkiye’nin girdiği yeni dönemde soruşturmalar, yargılamalar
veya cezalandırmalar sadece mahkemeler eliyle vücut bulan
süreçler olmaktan çıktı. Artık mahkemelerden önce medya,
cemaate yakın kalemler veya hükümet yetkilileri de bu süreçleri
başlatıp nokta koyabiliyor. Dolayısıyla artık mahkemelerin bağım-
sız olup olmadığını tartışmanın bir karşılığı yok çünkü neredeyse
gerekli olup olmadıkları tartışılacak.
Geride bıraktığımız 2 aylık sürede bir takım yeni gelişmeler oldu.
İcab-ı Hal’ in geçmiş sayılarda sıklıkla işlediği toplumsal davalarda
yaşanan tahliyeler, önümüzdeki sürece dair yeni değerlendir-
meler yapmamız gerektiğine dair işaretlerdi. Odatv davasında
Ahmet Şık, Nedim Şener, Coşkun Musluk ve Sait Çakır, KCK
davasında Ragıp Zarakolu ve medyada puşi davası olarak anılan
yargılamanın tek sanığı Cihan Kırmızıgül tahliye edildi. Uzun tu-
tukluk süreleri ve basın özgürlüğü eksenli şikayetlerin yükseldiği
bir dönemde, AKP’ nin, “buyrun işte suçsuzsa bırakıyoruz, yalan
mı?” diyebilmesi elbette kendileri için önemlidir. Bizim içinse bu
yargılamaların yarattığı toplumsal tepkinin önüne yem atılmasın-
dan başka bir şey değildir.
Değinilmeden geçilmemesi gereken bir diğer husus ise AKP’ nin
dış politika konusunda takındığı kana susamış tavırdır. Suriye’ ye
bir emperyalist müdahalenin gerçekleştirilmesi için Tayyip Erdo-
ğan ve Ahmet Davutoğlu uzatılan her mikrofona dert yanmak-
tadır. Medya ise Suriye’ ye yapılması muhtemel bu operasyona,
elinden gelen katkıyı göstermektedir.
Türkiye’ de böyle süreçler yaşanırken dergimize ve kulübümüze
dair de sizlerle paylaşacağımız yeni gelişmeler var. İcab-ı Hal,
İstanbul Üniversitesi’ nin sınırları dışına çıkıyor. Bilgi Üniversitesi,
Galatasaray Üniversitesi ve Marmara Üniversitesi Hukuk Fakül-
teleri’ nden bizimle aynı kaygıları taşıyan, memleket sorunlarına
birlikte çözüm üretmek adına ‘üretmenin’ gereğini hisseden
arkadaşlarımızla görüştük ve İcab-ı Hal’ i birlikte çıkarmaya karar
verdik. Önümüzdeki dönemde bu üniversitelerde de Toplumcu
Hukukçular Kulübü kurulacak ve İcab-ı Hal bir merkezi yayın
haline gelecek.
Hep birlikte daha nitelikli çalışmalar yapmak ve önümüzdeki
dönem tekrar bu satırlarda görüşmek dileğiyle...
İCAB-I HÂL YAYIN KURULU

4. AYNI TAS, AYNI HAMAM, YENİ ANAYASA
Dışarıda yürütülen Suriye
politikası, içeride tutuklu
gazetecilerin, milletvekilleri-
nin ve öğrencilerin durumu,
Kürt sorunu gibi konularda
hükümetin toplumsal ba-
rış ve uzlaşı söylemlerinin
havada kalmış olması, ayrıca
başkanlık sistemi ve cumhur-
başkanlığı gibi konularda AKP
ve cemaat arasında henüz
bir netlik olmaması, anayasa
hazırlamanın AKP için hiç de
kolay olmadığını göstermek-
te.
anayasa yapma sürecinde, anayasa çıkmaması için bir şekilde dizginlen-
ezginur şahin yapacak olan iktidarın herhangi bir hu- miş durumdayken, geri kalanlarla
kuk kuralı ile bağlı olmaması anlamın- pazarlık etmenin -daha doğrusu tehdit
da kullanılmaktadır. Yani, yeni anayasa etmenin- işleri kolaylaştıracağı aşikâr.
Meclis başkanı Cemil Çiçek neredey- yapacak iktidar, örneğin ne yürürlükte Sivas katliamcılarını serbest bırakır-
se son 6 aydır yurdun dört bir yanını olan anayasadaki anayasa değiştiril- ken, birçok akademisyeni “terörist”
gezip, anayasa çalışmaları için görüş mesine ilişkin usul kurallarıyla, ne de diye hapislerde tutarken, öğrenci-
toplamakta. Hüseyin Gülerce’nin de- maddi anlamda o iktidarı sınırlayabi- leri sebepsiz yere hapse atarken,
ğişiyle(1) bu toplantıların amacı, yeni lecek, örneğin değiştirilemez ana- Suriye’ye karşı savaş çığırtkanlığı
anayasaya tüm vatandaşların elinin yasa kurallarıyla bağlı olacaktır. Asli yaparken toplumun anayasaya karşı
değmesi. Ne güzel ne hoş… İnsan is- kuruculuk değişik durumlarda ortaya bu kadar ilgisiz olması şaşırtıcı değil.
temeden de olsa bir umuda kapılmıyor çıkabilir. Darbe veya ihtilal tarihte en Bu dillendirilemeyen durum sebebiy-
değil. Lakin bu demokrasi karnavalı sık karşılaştığımız örnekler arasın- le, yandaş medya her gün anayasa
başlamadan önce hali hazırda AKP’nin dadır. Bu durumda AKP’nin bir asli çalışmalarının kavgasız gürültüsüz,
aşamadığı pek çok sorun var. Dışarıda kurucu iktidar olduğunu söyleyemeyiz. gayet nezih ortamlarda hazırlandığını
yürütülen Suriye politikası, içeride AKP, tüm usul kurallarını hiçe sayıp iddia eden sayfa sayfa haber yapıyor.
tutuklu gazetecilerin, milletvekillerinin kendinde böyle bir yetki görebilir; Cemaatin yayın organlarının bu kadar
ve öğrencilerin durumu, Kürt sorunu ancak hukuken hükümsüz kalmaya heveskar ve TÜSİAD’ın, sabırsız bir
gibi konularda hükümetin toplumsal mahkûmdur. Tali kurucu iktidar ise çocuk gibi zıplayarak, anayasa yapımı-
barış ve uzlaşı söylemlerinin havada mevcut anayasa kurallarını değiştirir- nı hızlandırıcı çözüm önerileri ortaya
kalmış olması, ayrıca başkanlık sistemi ken ya da bunlara yenilerini eklerken, atması(4) aslında durumun pek de
ve cumhurbaşkanlığı gibi konularda yürürlükteki anayasanın koyduğu parlak olmadığının göstergesi. Meclis
AKP ve cemaat arasında henüz bir kurallar çerçevesinde hareket eder. içindeki ve meclis dışındaki tüm siyasi
netlik olmaması, anayasa hazırlama- Yani AKP bir tali iktidardır ve yeni bir partilerin ve sivil toplum kuruluşlarının
nın AKP için hiç de kolay olmadığını anayasa yapamaz. Sadece var olan uzlaştığı bir tek nokta var o da artık
göstermekte. Bu süreci biraz daha anayasal sınırlar içinde yasal düzenle- yeni anayasa için daha fazla beklen-
açmaya çalışalım… meler yapabilir. memesi gerektiği. Burada TÜSİAD’ın,
cemaatin ve de sağ partilerin sabır-
Asli Kurucu İktidar-Tali Kurucu Cici Demokrasi sızlığını anlamak mümkün ancak AKP
İktidar AKP anayasa çalışmalarına başlarken ‘nin dayatmacı ve faşizan tutumu bu
İşin öncelikle hukuksal boyutuna göz tüm toplumsal kesimlerle işbirliği kadar açık iken ve muhalif kesimlere,
atacak olursak karşımıza asli kurucu içinde olacağına dair antlar içmiş olsa sola ve Kürtlere dönük yürüttüğü sal-
iktidar kavramı çıkar. Bu kavram ana- da bunu bir pazarlık konusu yapacağı dırgan politikalar ortadayken , özellikle
yasa hukukunun temel kavramların- herhalde pek tahmin edilemeyen bir sol liberal cenahın hala demokratik ve
dan biri ve belki de en önemlilerinden- durum değildi. Nihayetinde toplumsal özgürlükçü bir anayasa beklentisini
dir. “Asli kurucu iktidar kadar ayağınıza muhalefetin ve Kürtlerin çoğunun anlamak zor fakat şaşırtıcı da değil.
taş düşsün.”(2) diyenleri anlamak hapse atıldığı bir sürecin sonunda Ancak insan sormadan edemiyor:
adına bunu biraz açalım. Asli kurucu anayasa pazarlıklarına başladı. Her Nereye kadar yetmez ve nereye kadar
iktidar(3) en yalın haliyle; (yeni) bir türlü muhalefet aygıtı AKP’nin önüne evet..?
4 | HUKUKTA TOPLUMCU TAVIR | Toplumcu Hukukçular Kulübü’nün yayınıdır

5. 12 Eylül Tiyatrosu Sonuç Yerine fından da sıkı bir biçimde incelenmeli
Zamanın hızla aktığı günlerden geçi- AKP bu anayasa yapım sürecinde pa- ve denetlenmelidir.
yoruz. 12 Eylül darbesinin üstünden zarlıklarına başladı bile. Genel bir irade YÖK yerine yeni bir yapı: Yükseköğre-
31 yıldan fazla zaman geçtikten yaratana kadar da devam edecekler. tim Kurulu yerine, üniversiteler arası
sonra, AKP iktidarının 10’ncu yılında Amaçları en yakın zamanda bir anaya- planlama ve koordinasyondan sorumlu
Kenan Evren ile Tahsin Şahinkaya’nın sa oluşturmak olsa da toplumun bunu yeni bir yapı kurulmalıdır. Akademik
yargılanmasına başlanıldı. Yeni bir nasıl karşılayacağı ve solun bu süreçte özgürlükler ve özerklik güvence altına
anayasa yapılması noktasında inan- nasıl tavır takınacağı belirleyici olacak- alınmalıdır.
dırıcı olmak adına şeklen de olsa “12 tır. Ne derece başarılı olurlar bilinmez Bölgesel yönetim: Demokrasinin ye-
Eylül ile hesaplaşılıyor” görüntüsü ver- ama AKP’nin bu işin altında tek başına rel düzeyde güçlendirilmesi gerekmek-
mek zorundaydılar. Oysa 12 Eylül’ün kalkamayacağını görebiliyoruz. tedir. Bu yaklaşım, yerel yönetimlerin
bütün kurumları hala yaşıyor ve AKP’
etkinlik ve verimliliğini arttıracağı gibi,
nin baskı aracı olarak işlev görüyor- Dipnotlar:
özellikle Güneydoğu’ya hâkim olan
ken, bugünkü tutuklu sayısı darbe 1. http://www.zaman.com.tr/yazar.
Kürt sorununun ve diğer kimlik sorun-
zamanlarını bile geride bırakmışken, iki do?yazino=1255591
larının çözümüne katkı sağlayabilecek-
yaşlı generali ortaya sürerek yargı- 2. http://www.zaman.com.tr/yazar.
tir. Üniter devlet ilkesinin esnetilmesi
lamak kötü bir tiyatro oyunundan do?yazino=1263364
ile ortaya çıkan bölgeli devlet yapısı
başka bir şey olmasa gerek. 12 3. Bülent TANÖR, Anayasa Hukuku
Eylül İddianamesi’nin hazırlanma- da tartışılabilir.
4. TÜSİAD Başkanı Ümit Boyner ile
sı anayasa çalışmalarına hız verilen anayasa profesörleri Ergun Özbudun Cumhurbaşkanı seçimi: Yeni anaya-
ve toplumsal bir uzlaşı görüntüsünün ve Turgut Tarhanlı tarafından kamuo- sada parlamenter sistem benimsen-
yaratılmasına en ihtiyaç duyulan anda yuna açıklanan yeni anayasa taslağın- melidir. Cumhurbaşkanı bugün geniş
yapıldı. Böylelikle hem darbeyi hem da şu öneriler yer alıyor: yetkilere sahiptir; bu yetkiler sınırlan-
de darbe sonrası yazılan anayasayı Laiklik: 1982 Anayasası’nın din ve dırılmalıdır. Parlamenter rejim çoğulcu
mahkûm etmiş görüntüsü vermeye vicdan özgürlüğünün kötüye kullanıl- hale getirilerek işletilmeye devam
çalıştılar. Sanki son 10 yıldır bu anaya- ması yasağını düzenleyen 24. madde- etmelidir ve yeni anayasada tıkanık-
sayı kullanmıyoruz gibi, sanki Kenan sinin son fıkrası, dini inancın her türlü lıkları giderebilecek mekanizmalar
Evren ve Tahsin Şahinkaya saklandık- sosyal görünümünü yasaklamaya öngörülmelidir.
ları delikten daha dün çıkmış gibi… 10 müsait olması nedeniyle çıkarılmalıdır. Başörtüsüne özgürlük: Üniversite
yıl onlar için bir çırpıda geçmiş olacak Din hanesi kalkmalı: Nüfus öğrencileri, milletvekilleri, öğretim
ki 1982 anayasasıyla ülkeyi yıllardır kâğıtlarında din hanesi bulunma- üyeleri ve belli kurallar dahilinde kamu
yönettiklerini unuttular. malıdır. Din kültürü ve ahlak bilgisi görevlilerinin başörtüsü kullanmaları-
dersinin ilköğretim okullarında zorunlu na engel olunmamalıdır. Ancak hâkim,
Başkan Olma Rüyası ders olarak yer alması hükmü yeni savcı, polis, asker gibi kamu görevlileri;
Tartışılan başka bir konu ise başkanlık anayasada yer almamalıdır. ilk ve ortaöğretimdeki eğitimciler; üni-
sistemine geçip geçilemeyeceğiydi. Anadilde eğitim: Anadilinde eğitim versite öncesi öğrenciler dini simgeler
Başbakan’ın ve AKP milletvekillerinin ve anadilin öğreniminde adım atılması taşımamalı.
çoğunun, şu andaki tüzüğe göre, bu için gerekli toplumsal ve pedagojik Türklük kavramı: Yeni anayasa
seçim dönemi sonunda artık aday (öğretmen, müfredat vb.) altyapı- devlet odaklı değil birey odaklı felse-
olamayacaklarını düşünürsek, Tayyip nın oluşturulmasına ilişkin tedbirler feyle kaleme alınmalı, tarafsız olmalı,
Erdoğan’ın anayasadan en büyük alınmalıdır.
milliyetçiliğe yer vermemeli, vatandaş-
beklentisi kendisini tek adam yapa- Parlamenter sistem: Başkanlık
lık ‘Türklük’ kavramına yer verilmeden
cak başkanlık sistemine geçmektir. sistemine geçiş, idarenin ve yürüt-
tanımlanmalı. Anayasada ‘Türk Milleti’
Böylece hem siyasi yaşamına devam me organının yapısının bu sisteme
veya milliyetçiliğe atıf yapan ifadeler
edebilecek hem de Gül’ün ve cemaatin uyarlanmasını gerektirmektedir. Yeni
yer almamalı.
etkisini kıracak güce sahip olabilecek. anayasa parlamenter sistemi benim-
İfade özgürlüğü: İfade özgürlüğünü
Bilindiği gibi önce şike davasındaki semelidir.
bir yasal düzenlemeyle başlayan Askere sivil atama: Milli Güvenlik sınırlayan ceza mevzuatındaki bir dizi
daha sonra da MİT müsteşarı Hakan Kurulu anayasal bir kurum olmak- kanun hükmü değiştirilmeli. Örgütlen-
Fidan’ın savcılığa çağrılmasıyla hat tan çıkarılmalıdır. Genelkurmay, Milli me özgürlüğü de aşırı sınırlamalardan
safhaya çıkmış olan Erdoğan-cemaat Savunma Bakanlığı’na bağlanmalıdır. arındırılmalı ve özellikle siyasi partiler
geriliminin artarak devam ettiğini Yüksek komuta kademesine atamaları mevzuatı liberalleştirilmelidir.
söylemek mümkün. Bu noktada bu sivil otorite yapmalı. Seçim barajı: Milletvekili genel seçi-
iki güç arasında iktidar paylaşımı Savunma harcamaları: Savunma minde geçerli olan yüzde 10’luk ülke
noktasında ciddi sorunların yaşandığı harcamalarının denetimi Sayıştay barajı yüksektir ve 2011 seçiminde
iddia ediliyor. Olabilecekleri kestirmek tarafından etkin bir biçimde yerine daha düşük bir baraj uygulanması yeni
içinse henüz erken ancak bu gerilimin getirilmelidir. Savunma harcamaları anayasayı kabul edecek parlamento-
öyle basit bir şey olmadığı da açık. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu tara- nun temsil gücünü arttırır.
HUKUKTA TOPLUMCU TAVIR | Toplumcu Hukukçular Kulübü’nün yayınıdır | 5

6. TÜRKİYE’ DE İRTİCA TEHDİDİ VAR MI?
Burjuvazinin dönem dönem
kullandığı söylemler vardır.
Bir dönem kullandığını
sonrasında cezalandırır.
konumlanışlarını belirleyen NATO gibi Bitlis’in şüpheli ölümleri gibi olay-
onur güneş kuruluşlar boşluğa düşer ve emperya- lar yaşandı. Aynı yıl Turgut Özal’ın
lizme hizmet noktasında gereksizleşir- ölümünden doğan cumhurbaşkanlığı
28 Şubat soruşturması için düğmeye di. Kısacası yeni bir düşmanın yaratıl- makamı boşluğunu Süleyman Demirel,
basıldığı şu günlerde, geride kalmış ması vakti gelmişti. O düşman “terör” ondan doğan başbakanlık makamı
(veya bırakılmış) bir tartışmayı tekrar olarak isimlendirildi. boşluğunu ise Tansu Çiller doldurdu.
açmak, süreci doğru okumak adına Uluslararası arenada Birinci Körfez “Terör Dönemi” başlamıştı; faili
gerekli görünüyor. Türkiye’nin 90’lı Savaşı olarak başlayan bu süreç Irak’ a meçhullerin, gereksiz tutuklama ve
yıllarına damgasını vurmuş, sonuçları karşı girişilen emperyalist operasyonla cezalandırmaların, yargısız infazların,
itibariyle en önemli olayı şüphesiz kendisini gösterdi. Irak’ın Kuveyt’i kontrgerilla faaliyetlerinin ardı arkası
ki 28 Şubat sürecidir. Her yönüyle işgali sonucu dünya petrol rezervle- kesilmiyordu. Ayrıca 94 yerel seçim-
aydınlatılmaya değer ve birçok açıdan rinin %20’ sini ele geçirmiş olması, leri,, emperyalizm tarafından o güne
kafa karışıklığına sebebiyet veren, elbette bazılarını mutlu etmeyecekti. kadar bir iktidar alternatifi olarak
birçok tartışmayı beraberinde sürük- Ve operasyon hemen ardından geldi. düşünülmemiş Refah Partisi’ nin yaptı-
leyen, mağdur ve muhatabın birbirine 1990 ve 1991 yılları sınırlarımızda ğı çıkışı gösteriyordu. Aynı RP çıkışını
karıştığı bir dönem olarak 28 Şubat’ı yaşanan ciddi bir savaşa tanık oldu. sürdürdü, 95 seçimlerinde birinci parti
ve onun en önemli aktörlerinin siyasi Sonuç binlerce ölü ve yaralı, ABD’nin çıktı ve 1996 yılında kurulan Refah-
konumlanışlarını bilmekte yarar var. petrol rezervlerini uzunca bir süre YOL hükümetinin başbakanı Necmet-
Birçoklarına göre kültürel açıdan; bedava kullanması ve yine ABD’nin tin Erbakan oldu.
televizyon dizilerinin, pop kültürü ürettiği silahları “terör tehdidi” gerek-
tırmanışının, atari oyunlarının döne- çesiyle birçok ülkeye yüksek maaliyet- 28 Şubat Mgk Kararları Ve Laisizm
mi olsa da 90’lı yıllar, siyasi arenada lerle satması. Savaş sırasında oyunun Refah Partisi’nin iktidara gelişi, burju-
Türkiye’nin geçtiği en karanlık dönem dışında kalmak istemeyen Türkiye’nin vazinin hesapları dışında ortaya çıkan
diye adlandırılabilir. Özellikle Özal son- payına ise zarardan başka bir şey bir sonuçtu. 90’ların kaos ortamından
rası ortaya çıkan garip koalisyonların kalmadı. faydalanmayı beceren RP, belediyeler-
yarattığı iktidar boşluğu, uluslararası Savaşların ardı arkası kesilmedi.; Afga- de elde ettiği başarıyı genel seçimlere
sermayenin çok da hoşuna gitmeye- nistan işgali, Irak işgali, Bosna Savaşı de taşıdı. Fakat uluslararası sermaye-
cek karmaşa ve belirsizlik dolu yıllara hep bu dönemde emperyalizmin yeni nin burjuva siyasetlerine çizdiği sınır
gebe olmuştur. düzen arayışının sonucu olarak karşı- ve yeni oluşum sürecinin gereklilikleri,
SSCB’nin 90’ların başında çözülmesi mıza çıktı. RP’nin ulusal burjuvaziyi ihya etmek
sonrası, uluslararası dengelerde birta- Dünya bu bunalımlardan geçerken özlemi ile çelişiyordu. Halkı gericilik
kım değişikliklerin olması kaçınılmazdı. Türkiye de belirsizlikten nasibini aldı kıskacı ile etkisizleştirmeye, sınıf ha-
Emperyalizmin başat aktörlerinin, ve bir kaos dönemi başlamış oldu. reketlerini sönümlendirmeye muktedir
SSCB karşıtı olarak yarattığı birçok Sadece 1993 yılında Uğur Mumcu olan iktidar yapısı, yabancı sermaye-
kuruluşun misyonu artık değişmeliy- suikasti, Sivas Katliamı’nda 35 insanın nin ihtiyaçlarına cevap verebilecek
di. Aksi halde bu karşıtlık üzerinden can vermesi, Turgut Özal ve Eşref düzeyde değildi. Türkiye’deki iktidar
6 | HUKUKTA TOPLUMCU TAVIR | Toplumcu Hukukçular Kulübü’nün yayınıdır

7. Partisi’ne açılan kapatma davasında
bu partinin savunmasından kısa bir
bölüm aktarmak faydalı olacaktır. “Fa-
zilet Partisi diğer tüm siyasi partiler
gibi Cumhuriyetimizin ilk yıllardan beri
varolan siyasi bir geleneğin günümüz
şartlarına göre yeniden yorumlanmış
bir versiyonudur. Bu bakımdan parti-
miz Serbest Fırka, Terakkiperver Fırka,
Demokrat Parti, Adalet Partisi, Milli
Nizam Partisi, Milli Selamet Partisi,
Anavatan Partisi, Doğru Yol Partisi ve
Refah Partisi tarafından oluşturulmuş
siyasi mirası, bu partilere hizmet eden
kişileri, bu partiler tarafından ortaya
konulan genel ideolojik yaklaşımları şu
ya da bu ölçüde bünyesinde barındıran
muhafazakar bir merkez sağ partidir.”
Ne kadar devletli parti varsa hepsinin
anlayışının alışık olmadığı Avrupa İmzalandı ve süreç başladı. devamıyız demenin başka bir yolu
Birliği’ne mesafe koyma, iktisadi yüzü- Refah-Yol iktidarı döneminde ger- olmasa gerek.
nü batıdan Ortadoğu ülkelerine dönme çekten de tarikatların, cemaatlerin
politikaları, elbette ki bir kapitalist çalışma alanı büyüdü. Dinci gericilik Burjuvazinin İrtica İle İlişkisi
devlette iktidarın gerçek sahipleri olan konusunda ciddi bir yol katedildi. Türkiye burjuvazisi 90’larda irtica kar-
burjuvaziyi rahatsız edecekti. Laiklik karşıtı söylemler gerçekten şıtı kesilmiş laikliğin önemi ve değe-
Dünyada yeniden yapılanma sürecine de sarfedildi. Fakat bu yaşananlar rinden şöyle dem vurmuştu. “Lâiklik’,
giren emperyalizm, Türkiye’de iktidara müdahalenin sebebi değil kılıfydı. Bu ortaçağ dogmatizmini yıkarak aklın
taşıdığı RP’yi alaşağı etmesi gerekti- durumun iki adet göstergesi var. Bi- öncülüğü, bilimin aydınlığı ile gelişen
ğini biliyordu. Bu gereklilik kendisini rincisi laiklik konusunda burjuvazinin özgürlük ve demokrasi anlayışının,
28 Şubat günü yapılan Milli Güvenlik süreç sonrası attığı adımlar gösterme- uluslaşmanın, bağımsızlığın, ulusal
Kurulu kararları ile dışa vurdu. Dünya- lik ve arkasından dolaşmak şeklindey- egemenliğin ve insanlık idealinin
daki restorasyon sürecinin Türkiye’ye di. Her zamanki gibi sosyal demokrasi temeli olan bir uygar yaşam biçimidir.
yansıması, bize özel yeni bir restoras- geçici olarak iktidara getirildi ve Çağdaş bilim, skolâstik düşünce tarzı-
yon sürecinde vücut buldu. 12 Mart ılımlı politikalarla aşırı gerilmiş sinirler nın yıkılmasıyla doğmuş ve gelişmiş-
sürecinde partisi kapatıldıktan sonra rahatlatıldı. İkincisi yolu açılanlara, tir. Dar anlamda, devlet işleriyle din
İsviçre’ye giden ve 1973 seçimleri gömlek değiştirenlere ve dolayısıyla
işlerinin birbirinden ayrılması olarak
öncesi ayağına kadar gönderilen su- 28 Şubat’tan asıl zaferle çıkanlara
tanımlansa, değişik yorumları yapılsa
bayın, burjuvazinin kendisine ihtiyacı bakmak gerekir.
da, lâikliğin gerçekte, toplumların
olduğu yönünde telkinleri sayesinde Buraya kadar aktarılanların özeti
düşünsel ve örgütsel evrimlerinin son
geri dönen Necmettin Erbakan’a aynı şunlardır;
aşaması olduğu görüşü, öğretide de
burjuvazinin artık ihtiyacı kalmamış- 1. 90’lar bir kaos dönemidir ve Türkiye
paylaşılmaktadır.” Refah Partisi’nin ka-
tı. Necmettin Erbakan’ı iktidardan yeni düzene alışırken ciddi sancılar
patılması için savcı tarafından yazılan
almanın yolu ise belliydi. Burjuvazinin çekmiştir.
iddianamede laiklik böyle tanımlan-
çok da umrundaymış imajı verdiği 2. RP, burjuvazinin toplumsal gerici-
laiklik atı öne sürülecek ve toplumsal lik adına hep gerekli gördüğü; fakat maktadır. Bugün bu tanımı yapabilen
yaşamda gerçekleştirilecek bir takım iktidar olmasına müsaade etmeyeceği savcının görevinde kalması mümkün
değişiklikler ile hem Erbakan iktidar- bir partidir. değildir. Zira dönem laikliğin içini bo-
dan indirilecek, hem de laikliğin içi 3. Burjuvazinin dönem dönem kul- şaltma, ona küfretme dönemidir.
boşaltılarak, türban sorununa sıkıştı- landığı söylemler vardır. Bir dönem Bugün yapılanların sebebi laikliği
rılacaktı. kullandığını sonrasında cezalandırır. ortadan kaldırmak değil, onun savcının
İstenen oldu. 28 Şubat günü Bugün kullanılan söylemler nasıl ifadesi ile “dar anlamıyla” dahi geri
Erbakan’ın önüne konulan MGK Karar- özgürlük ve demokrasi ise 90’ların dönmesini engellemektir. Yaşadığımız
larının bulunduğu kağıt, imza edilmek söylemi de laikliktir. Bugün burjuvazi ülke laik olmaktan çok uzaktır. Dolayı-
zorundaydı. Aksi halde başa gelecek- laikliğin üstünde tepinmektedir. sıyla baştaki soruya dönecek olursak
ler Türkiye tarihinin önceki sayfaların- Yukarıdaki ikinci sonucu biraz daha aç- Türkiye’de irtica tehdidi yoktur. İrtica,
da gayet berrak bir biçimde yazıyordu. mak adına RP’nin devamı olan Fazilet zaten iktidardadır.
HUKUKTA TOPLUMCU TAVIR | Toplumcu Hukukçular Kulübü’nün yayınıdır | 7

8. HUKUK: MARKSİZM İÇİN MAYINLI BİR ARAZİ Mİ?
“Hukukun toplum tarihin-
den bağımsız bir tarihi yok-
tur.”
Karl Marx
rolü hukuka ve onu yaratan devlete Eleştirisi’ne Giriş adlı yapıtında Marx
suay ergin verildi. Burjuvazi kendi çıkarlarını hukuku din ile birlikte insanın yaban-
toplumun ortak çıkarları olarak kabul cılaşması olarak nitelemiştir. Şu farkla
ettirme gereksinimi sonucu, iktidarını ki din, yabancılaşmanın “kutsal görün-
Dini temel üzerinde yükselen dünya
devlet görüntüsü altına gizledi. İnsa- tüsü” iken hukuk bu yabancılaşmanın
görüşü, Ortaçağ toplum yapısının do-
nın dinden kurtuluşu ona sadece din “yercil biçim”lerindendir.” [2]
ğal bir sonucu olmakla beraber, feodal
özgürlüğü verdi, feodal mülkiyetten Marksizm için aşılması gereken bir
örgütlenmenin ihtiyaçlarına da yanıt
kurtuluşu ona sadece mülkiyet edin- yabancılaşma alanı olarak görülen hu-
veren bir olguydu. Her bilgi ve düşün-
me özgürlüğünü verdi. Kilisenin yerini kuk, üretim ve mülkiyet ilişkileri içinde
ce kilisenin öğretilerine uygun olduğu
devlet, dogmanın yerini hukuk aldı. değerlendirilerek aşılabilmiştir.
ölçüde doğruydu. Kilisenin manevi
Artık tanrının buyrukları yerine huku- Marx, J-B Schweitzer’e yazdığı mek-
hayatta edindiği misyon ise oldukça
kun emredici hükümleri vardı. tupta mülkiyet üzerinden verdiği
maddi temellere dayanmakta, feodal
örnekte; mülkiyetin ne olduğunu
devlet düzenini kutsallaştırmaktaydı. Marx ve Engels’te hukuk anlamak için onun hukuksal ifadesine
Feodal düzenin içinde filizlenen bur- ““Hukuksal dünya anlayışı”, bu de- bakmak yeterli değildir, mülkiyetin asıl
juva sınıfının toplumdaki egemen güç ğişim/gelişim sürecinin ürünüdür. anlamı üretim ilişkileri içinde, eleştirel
olması basit bir iktidar değişikliğinden Feodalizmden kapitalizme geçiş bir bakış açısıyla kavranabilir, der.
ibaret görülmemelidir; üretim ilişkileri, aşamasında, burjuvazinin oluşan yeni Bir üstyapı kurumu olarak hukuk
toplumsal yapı değişirken, devlet ve ekonomik koşullara uyarladığı dünya “Hukuka, bir üst yapı kurumu olması
hukuk da burjuvazinin ihtiyaçları doğ- anlayışıdır. (…) Hukuksal renklerle bo- nedeniyle, Marx’ ın altyapı-üstyapı
rultusunda yeniden yapılandırıldı. Fe- yanarak kapatılmış kapitalist ilişkiler, çözümlemelerinde bolca değinilmek-
odalizmin dünya görüşü burjuvazinin ancak boyanın kazınmasıyla asıl rengi- tedir. Toplumsal üretim ilişkilerinden
üretim ilişkilerine uyamazdı artık. ni verecektir. Hukuksal rengin tonu ve oluşan altyapı, belirli toplumsal bilinç
Yenilen düzene hükmeden kilisenin kaç kat boyanacağı ise sınıf mücadele- biçimleri olan üstyapının temelini
onay ve yaptırım mercii olması, eko- lerinin tonuna şiddetine bağlıdır.” [1] oluşturmakta ve (tabii ki sınıfsal
nomik ve toplumsal ilişkilerin onun Hukukun, Marksizmin kurucuları Marx yapıyı unutmamakla birlikte) altyapı
tarafından yaratıldığı görüntüsünü ve Engels tarafından bütünlüklü bir üstyapıyı belirlemektedir. Buradan
veriyordu. Kilisenin burjuvazinin ihti- çalışmanın konusu yapılmamış olması da şu sonuç çıkmaktadır: Toplumsal
yaçlarını karşılayamayacağı görülünce, ve gelecek kuşaklara Marksist bir gerçeklik, hukuksal gerçekliğin belirle-
bu ilişkilerin kutsal bir irade tarafından hukuk teorisi bırakmamış olmaları- yenidir.”[3]
yaratılıp korunmadığı anlaşıldı; ancak nın temel nedeni “hukuksal dünya Hukukun kökeni olarak görülen üretim
yeni kurulan düzenin bir perdenin görüşü”nün reddidir. Kendisi de hukuk ilişkileri tek belirleyen değildir, bir üst-
ardına saklanması, kendisine yeni eğitimi almış olan Marx, bu sonuca yapı kurumu olan hukukun da üretim
bir “yaratan” bulması gerekiyordu. hukuksal çözümlemeler yaptığı çalış- ilişkileri (yapı) üzerinde etkisi bulun-
Yaratan demeliydi ki “herkes kanunlar malarıyla, gençlik yıllarında varmıştır. maktadır. Üstyapı kurumları kapitalist
önünde eşittir”. Eşitsizlikler bu masal Çalışmalarını ilerlettikçe devletin, üretim ilişkilerinin düzenlenmesine
perdesinin arkasına saklandığı ölçüde siyasetin, dinin olduğu kadar hukukun ve ona yol açılmasında yardımcı olur.
burjuvazi egemenliğini sağlama ala- da kökenini üretim ilişkilerinde bulan Aksi görüş, hukuku bağımlı, özgün
bilirdi. Marx’ın ilgisini kökene yöneltmesi do- olmayan bir gölge konumuna yerleş-
Böylece kuruculuk ve koruyuculuk ğaldır. “Hegel’in Hukuk Felsefesi’nin tirmektir. Özetle şöyle söylenebilir;
8 | HUKUKTA TOPLUMCU TAVIR | Toplumcu Hukukçular Kulübü’nün yayınıdır

9. onaylamakta ve korumaktadır, mül-
kiyet bu nedenle hukukun konusu-
dur. “Hukuk, evlilik ve boşanmada aşkı
değil, mal birleşimi ve paylaşımını; ev-
lat edinme ve ölümde, evlat sevgisi ya
da yası değil, miras düzenlemelerini;
vatandaşlık değiştirmede ülkesel aidi-
yeti değil, mal varlığının hangi ülkenin
burjuvazisinin tekelinde olacağını
konu edinmektedir!”[6]
Sonuç
Görüldüğü üzere, Marksizmin hukuk
alanında söyledikleri bir alternatif
oluşturmaktan çok eleştiri odaklıdır.
Marx ve Engels genel bir hukuk ku-
ramı oluşturmadıklarından klasiklere
dayanan bir hukuk öğretisi oluşturmak
altyapı kurumları üstyapı kurumlarını, değişimin seçimle iktidara gelenlerin da mümkün olmamıştır. Sovyetler
yani bunun içinde bulunan hukuku da oluşturduğu kuvvetler tarafından ya- Birliği deneyiminde hukuk alanındaki
belirlerken bu aynı zamanda karşılıklı pılması “halk iradesi”nin bu yönde ol- tartışmaların temelini sosyalizmde
bir ilişki biçiminde ilerleyerek bütünü duğunu düşündürtse de yasayı yapan hukukun sönümlenip sönümlenmeye-
oluşturur. yine burjuva sınıfıdır, çelişkiyi ortaya ceği konusu oluşturmuştur. Sosyalizm
“Ekonomik durum temeldir ama çeşitli çıkaran yine kapitalist üretim ilişkile- koşullarında, eleştirilen burjuva huku-
üstyapı öğeleri - sınıf savaşımının ridir ve sistem işlemeye devam etsin kunun yerini nasıl bir hukukun alacağı
siyasal biçimleri ve sonuçları - savaş diye çelişkiler giderilmelidir. ise her ülkenin kendi öznelliği çerçe-
bir kez kazanıldıktan sonra, kazanan Hukukun salt iradede aranmaması vesinde yanıt bulacak bir sorudur.
sınıf tarafından hazırlanan anayasalar gerektiği, Marksizmin hukuk alanına Üretim ilişkilerine bağlı ancak tama-
vb. - hukuksal biçimler, hatta bütün yönelttiği iki temel eleştiriden ikin- men onun belirlemesi ile değil kar-
bu gerçek savaşımlara katılanların cisidir. Hukuka sınıfsal bir rol biçen şılıklı ilişki sonucu gelişen hukukun
beynindeki yanılsamaları, siyasal, hu- Marksizme göre hukuk; soyut bir dev- sınıfsal bir karakter taşıması, onu
kuksal, felsefi teoriler, din anlayışları let kavramının yarattığı bir “şey” değil, burjuvazinin elinde ideolojik bir sal-
ve bunların daha sonraki dogmatik elle tutulup gözle görülmese de sahip dırı aracı yapar. Salt hukuki alanda
sistemler halinde gelişmeleri, hepsi olduğu somut araçlar yoluyla egemen verilen mücadeleden medet ummak,
tarihsel savaşımların gidişi üzerinde sınıfın çıkarlarına hizmet eden, hatta burjuvazinin elindeki silahı kendine
etki yapar ve birçok durumda ağır ba- onun varlık koşullarını oluşturan, yani yöneltmesini beklemek anlamına gelir.
sarak onun biçimini belirlerler.”[4] kapitalist mülkiyet ilişkilerinin biricik Bu hukuksal kazanımların önemsiz
Değişime mahkum olan hukuk koruyucusu durumundadır, toplumun olduğu anlamına gelmemekte, ancak
“Gelişmelerinin belirli bir aşamasında büyük çoğunluğunda özel mülkiyetin verilecek mücadeleye sınıf karakteri
toplumun maddi üretici güçleri, o fiilen olmaması ise hukukun ilgi alanı kazandırmamak burjuvazinin en başın-
zamana kadar içinde hareket ettik- dahilinde değildir. dan beri emekçi halka dayattığı hukuk
leri mevcut üretim ilişkilerine, ya da Kamu hukuku-özel hukuk ayrımı anlayışını kabullenmek anlamına ge-
bunların hukuki ifadesinden başka bir Hukuk alanında söylenecek bir diğer lecektir.
şey olmayan mülkiyet ilişkilerine ters söz de kamu hukuku-özel hukuk
düşerler. Üretici güçlerin gelişmesinin ayrımında ortaya çıkmaktadır. Kamu Dipnotlar:
biçimleri olan bu ilişkiler, onların en- hukuku kişi-devlet arasındaki ilişki- 1. Kara, Kemal, Marx ve Engels’in
gelleri haline gelirler.”[5] leri düzenlerken, özel hukuk kişi-kişi Klasiklerinden Hareketle… Marksizmin
Hukuk, değişen üretim ilişkilerine arasındaki ilişkileri düzenler. Kamu Gözünden Hukuka Bakış, Gelenek,
uyum sağlayamadığı ölçüde bu ilişki- hukukunun düzenlendiği yasa bize öz- 2005,83.sayı
lerle çelişkiye düşer. Çelişkiye düştüğü gürlüğümüzü bahşettiği maddenin bir 2. Karahanoğulları, Onur, Marksizm
ölçüde de bu ilişkilerin engeli haline alt fıkrasına eklemektedir “kamu gü- ve Hukuk
gelir. Çelişkilerin giderilmesi amacıyla venliği açısından tehdit oluşturmadığı 3. Kara, Kemal, a.g.e.
yapılan değişiklikler, hukukun sınıfsal sürece!” Marx’ın deyişiyle: “Metinde 4. Engels, Friedrich, “Joseph Block’
yapısını ortaya çıkarır. Uygulamada özgürlük, sayfa kenarında bu özgürlü- a Mektup, Din Üzerine, Sol Yayınları,
oluşan sıkıntılar giderilse de huku- ğün kaldırılması.” 1995, s.256-257
kun sınıfsal yapısının ortaya çıkışı, Kamu hukuku burjuvazinin güvenliğini 5. Marx, Karl, Ekonomi Politiğin
hukukun adalet dağıtan, herkese korurken özel hukuk, burjuvazinin var Eleştirisine Katkı, Sol Yayınları, 1993,
eşit mesafede duran, eşitlikçi ruhuna oluş koşulu olan özel mülkiyeti genel Önsöz, s.22-23
gölge düşürür. Kapitalist toplumda bu bir iradenin sonucu gibi açıklamakta, 6. Kara, Kemal, a.g.e.
HUKUKTA TOPLUMCU TAVIR | Toplumcu Hukukçular Kulübü’nün yayınıdır | 9

10. HUKUKUN SİVAS’TA YAKANLARLA İMTİHANI
Sivas Katliamı’ nın ardından
Tansu Çiller yaptığı ilk
açıklamada “Neyse ki
dışarıdaki vatandaşlarımıza
bir şey olmadı.” derken,
dönemin diğer sağ siyasetleri
“müslüman mahallesinde
salyangoz sattığı”
suçlamasıyla olaylardan Aziz
Nesin’i sorumlu tutuyorlardı
mücadeleye girişmişti. ABD, SSCB‘nin Çiller dönemin başbakanı olmuştu.
seçkin barbaros çözülüşüyle beraber Irak’a müdahale Artık gazete manşetlerini süsleyen
etmiş, tüm dünyada sağa yönelim “reformlar çağı” için harekete geçile-
başlamıştı. Avrupa kıtasının sosyal bilirdi.
Sivas Davası’na ilişkin yazılan bir
demokrat hareketinin dibe vurduğu Aydınlara ve toplumsal muhalefetin
çok şey olduğu ortada, fakat katli-
tarihin 90’ların başı olması bu açıdan çeşitli dinamiklerini susturmaya yöne-
amın gerçekleştiği günden davanın
bir tesadüf olarak değerlendirilemez. lik olarak, bir çok aydın bu yıllarda faili
başlangıcına, dava süreci ve o dönem
Kısacası, emperyalizm dizginlerini meçhul cinayetlerle katledildi. Tansu
aktörlerinin tutumlarına değin bugün
koparmış dünya, yeni bir kabusa Çiller’in meclis kürsüsünden PKK’ye
güncellikle bağını korumaya devam
uyanıyordu. haraç verdiği iddiasıyla okuduğu
eden bir süreç olduğu da bilinen
isim listesi sonrası, aralarında Kürt iş
bir diğer gerçek. Fakat bugün Sivas
Türkiye’de ‘93 adamlarının da olduğu bir çok siya-
Davası’nı bizler için önemli kılan bir setçi ve aydın faili meçhul cinayetlere
Dışarıda bunlar yaşanırken Türki-
diğer olgu hiç kuşkusuz o dönemin ve ye’deki sermaye sınıfı çeşitli toplantı kurban gitmiş, binlercesi de mahkum
günümüzün siyasi aktörlerinin siyasi ve görüşmelerde dünyada yaşanan edilmişti.
rotalarında birbiriyle olan yakınlık ve değişim sürecine ve denge siyasetine 12 Eylül ile birlikte toplumun üzerine
akrabalık bağları ile Sivas Katliamı’na alışkın bir ülkenin tek kutuplu dün- çöken gericilik SHP-DYP koalisyo-
neden olan dinci gericiliğe karşı yaya eklenmesine ilişkin bir arayışa nundan aldığı sınırsız güç ile örgüt-
toplumsal muhalefetteki omurgasızlık sahipti. Dönemin Başbakanı Süleyman leniyor; Kürt halkının, emekçilerin ve
halidir. Demirel, 93 yılının reformlar çağı aydınların kanlarıyla yaşamaya devam
Omurgasızlığın kaynağı bu yazının olacağını söylemiş ve Demirel’in bu ediyordu.
konusu olmamakla birlikte yol açtığı sözleri 1 Ocak günü tüm gazetelerin Ve Sivas katliamı böylesi bir nesnelli-
sonuçları göstermenin kimi açılardan manşetlerinde yerini almıştı. Dönemin ğin sonucunda gerçekleşmişti.
bize önemli veriler sunacağı muhak- gazetelerinde “Tabular Yıkılıyor” baş-
kak. lığıyla yazılan bir çok yazıyı, günlerce Sivas’ta ‘93
süren tartışma programları izliyordu. Pir Sultan Abdal Kültür Derneği tara-
Dünyada ‘93 Yeniden siyaset sahnesine çıkmaya fından Sivas’ta düzenlenen şenliklere
1993’ü hatırlamakta fayda var. çalışan işçiler, toplumsal muhalefetin Aziz Nesin başta olmak üzere bir çok
1988’den itibaren o dönem tüm dinamikleri, SHP’den ayrıldıktan sonra aydın ve sanatçı katılmıştı ve etkinlik
dünyada değişim süreci hızlanmış, kurulan DEP’le beraber daha da şid- yerel basın ve çeşitli gerici dergiler
Sovyetler Birliği ve Doğu Bloğu’nun detlenen Kürt sorunu ve Ortadoğu gibi tarafından günler öncesinden provoke
çözülmesiyle beraber emperyalizm konular ana akım medyanın deyimiyle edilmeye çalışılıyordu. Yerel gazete-
70 yıl boyunca ertelediği emperyal “Türkiye’nin uluslar arası sistemde lerin hepsinde ortak metinler basılıp,
politikalarını hayata geçirmek için oynayacağı rol açısından anahtar tehditler savrulurken, gericiler cami
önündeki engelleri kaldırmıştı. Avru- durumdaydı”. cami dolaşıp her yerde halkı kışkır-
pa’daki iktidarların SSCB korkusunun Alevilerin büyük bir kesiminin oylarını tıyordu. 1 Temmuz günü Müslüman
ekşimsi meyvesi olan sosyal devlet alan SHP, Turgut Özal’ın ölümünün kamuoyuna hitap eden bildiriler tüm
anlayışı tek kutuplu dünya ile beraber ardında Demirel’in Cumhurbaşkanı camilere, sokaklara ve evlere asılmış,
tasfiye olma sürecine girmiş ve Av- olması için DYP’ye destek vermiş ve Sivaslılar etkinliğin düzenlendiği yere
rupa sermayesi işçi sınıfıyla zorlu bir böylece DYP’nin başına geçen Tansu çağrılmıştı. Dönemin Malatya Valisi
10 | HUKUKTA TOPLUMCU TAVIR | Toplumcu Hukukçular Kulübü’nün yayınıdır

11. Saffet Arıkan Bedük, Malatya’dan Acz- (...) İki üç daha fazla 2 Temmuz, daha lerin sadece iki yıl içinde tutuklanan,
mendiler ve Humeyniciler’in Sivas’a fazla Sivas! “. (*1) gözaltına alınan insanların sayısına,
gittiğini ve polisin bunları bildiğini 2012’nin 93’ü eğitim müfredatında hayat bulan geri-
belirtti. Sivas Katliamına ilişkin açılan davada ciliğe, akademideki ve her kademedeki
2 Temmuz günü ise otelin önünde yaşananlar ise bu kez hukukun Sivas imamın ordusuna bakması kafi. O
toplanan gericiler tarafından “Müs- Katliamı olarak karşımıza çıkıyor.(*2) vakit, herkes, 2 Temmuz’da “Neyse ki
lüman Türkiye”, “Laiklik gidecek 2 Temmuz 1993’te 35 aydınımızı halkımıza bir şey olmadı.” diyen başba-
şeriat gelecek”, “Muhammedin ordusu katleden gericilerin avukatlığını yapan kanın yerini zamanaşımı için “Halkımı-
laikliğin korkusu” sloganları atılmaya kişilerin büyük çoğunluğu, bugün AKP za hayırlı olsun.” diyen bir başbakanın
ve otelin camları kırılmaya başlandı. tarafından önemli görevlere getirilmiş aldığını; halklara düşmanlık besleyen
Kolluğun hiçbir şekilde müdahale durumda. Hali hazırda sanık avukat- ve herkesi suçlu gören bir iktidarın
etmediği olaylarda, 37 aydın tekbir larının 8’i AKP listelerinden milletve- yerine herkesi mahkum etmek isteyen
sesleri eşliğinde yakılarak öldürüldü. killiğini sürdürürken, bir çoğu çeşitli bir iktidarın geçtiğini; emperyalizmin
Ankara’da ‘93 devlet kurumlarında üst düzey görev taşeronu, piyasacı, gerici ve faşist bir
Sivas Katliamı’nın ardından Tansu yapmaya devam ediyor. (*3) zihniyetin iktidar olduğunu görecektir.
Çiller yaptığı ilk açıklamada “Neyse Aydınları yakanlar arasında ise şu an Gericilikle mücadele AKP iktidarına
ki dışarıdaki vatandaşlarımıza bir şey hapiste bulunan kimse yok. karşı mücadelenin olmazsa olmaz bir
olmadı.” derken, dönemin diğer sağ AKP iktidarı tarafından bütün kurum- ilkesidir.
siyasetleri “müslüman mahallesinde ların tasfiye edildiği, ele geçirildiği Kısacası birileri gericilikte anti-emper-
salyangoz sattığı” suçlamasıyla olay- bir ortamda, toplumsal yaşamdaki yalizm, liberallikte demokrasi, savaşta
lardan Aziz Nesin’i sorumlu tutuyor- gericilik kurumsallaşmakta ve kendini barış aramak yerine; AKP’nin piyasacı,
lardı. Ana akım medyanın da iktidarla bir program olarak sunmaktadır. Ve gerici ve Amerikancı programına top
aynı tavrı sergilediği günlerde gerici bugün bu program kendini 4+4+4 yekün karşı çıkmalı ve ezberini bozma-
basın katliamdan “Sivas Kıyamı” olarak yasasıyla, kadının toplumsal yaşam- lıdır. Çünkü bu ezber yanlıştır. 1993’te
bahsetmekten geri durmadı. O dönem dan soyutlanmasıyla, karma eğitimi yıkıldığı söylenen tabular yıkılmadı,
İBDA-C’nin yayın organı olan Taraf yavaş yavaş ortadan kaldırarak, kuran yerini putlara bıraktı; olan budur. Ve
dergisinde olayla ilgili şu satırlara yer dersleri vs. ile hayata geçirmektedir. şimdi bu putları yıkmanın vakti geldi.
verildi: “Sivas Katliamı ve Şanlı Sivas AKP gericiliğinin sunduğu bu prog-
Kıyamı yaygınlaşarak devam ede- ram reddedilmedikçe, gericilikle her Dipnotlar:
cektir. Sivaslı Kardeşlerimize destek defasında uzlaşma yoluna gidildikçe 1. Taraf Dergisi - 1-7 Temmuz 1994
olmak, onların yaktığı meşaleyi yurdun yenilmeye mahkum olmak eşyanın 2. Ece Özsaraç’ın dava sürecinde
her tarafına taşımak boynumuzun bor- doğası gereğidir. yaşananlara ilişkin elinizdeki dergide
cudur. Sivas’ta insanlarımız yargılama Gericilikle mücadele zamanaşımına detaylı bir şekilde ele aldığı yazısına
ve cezalandırma hakkını kullanmıştır. tabi değildir. Hukuki değil siyasi mü- bakılabilir.
Yargılama ve cezalandırma hakkı cadelenin konusudur. “Artık gericilik 3. Tüm Listeyi görmek için: : soL Ha-
ancak Müslümanlarındır. (...) Nifak ve tehdidi yok, geçti.” diyenlerin, demok- ber Portalı – “Yakanların avukatlarının
fitnecilerin katli hak ve önceliklidir. rasiden bahsedenlerin, “ama” diyen- çoğu bugün AKP’de!”
HUKUKTA TOPLUMCU TAVIR | Toplumcu Hukukçular Kulübü’nün yayınıdır | 11

12. AKP ile Eğitim sistemi: 4+4+4
4+4+4 sistemi açıkça kişileri
sosyo-ekonomik durumlarına,
cinsiyetlerine, etnik
kökenlerine, dini görüşlerine
göre ayırıyor. Paran yoksa
okuma diyor, çıraklık et diyor.
Kızsan kız okullarına git,
erkeksen erkek okullarına
git diyor. Ateist olma, alevi
olmaya şansın yok.
AKP ile anılan 2000’li yıllar, dinci- ği savunan bir iddianame. Ökkeş Şen-
Bilgi Üniversitesi gericilikle piyasacılığın saldırı ile dilleri tanık gösteren bir mahkeme ve
Toplumcu hukukçular kulübü geçti. Her yönetim gibi Akp’de kendi güzel bir tiyatro. 12 Eylül’ün çocukları
ideolojisinin gençliğini yaratmak için 12 Eylül’ü yargılıyor.
Eğitim ve Öğretimin Anlamı: epeyce uğraştı. Önce kuran kursları sa-
En basit tanımı ile eğitim bireyi top- yısı katlandı, sonrasına kuran kursuna 4+4+4
lumsallaştırırken, öğrenme, tartışma, gitme yaşı küçüldü. İmam hatip liseleri Geleceksizleşen bir ülkenden bahse-
sorgulama, deneyimleme haklarının zaten katlanarak artıyordu ve türban diyoruz. Okulu nasıl kazanacağını bil-
eşit ve parasız bir şekilde sürekli bir anda tüm okullarda serbest oldu. meyen, okulunu bitirince ne olacağını
olarak sağlanmasıdır. Öğretim ise bu Katsayılar ise kaldırıldı. Cemaat ise bilmeyen bir gençlik yaratıldı. Boşluğa
bilgileri gerektiği yerde kullanabil- yurtlara, sınav sorularına hakimdi. düşen boşlukta çürüyen bir gençlik...
mesidir. Özellikle çocuğun yukarıda KPSS’ den, YGS’ den şifreler çıkmaya İsteniyor ki ülkede olan bitene tepki
saydığımız temel formasyonları alması başladı. Kız çocukları okullarına tür- göstermeyen bir gençlik olsun bu
ile kendi yeteneklerini keşfetmesi ve banla girmek isterken, ileri demokrasi ülkede. Uyuşturmak aklı satın almak
toplumla buluşturabilmesi için 12 yıllık kız ve erkek arasındaki 45 cm ile daha istiyorlar.
eğitim zorunlu olmalıdır. ilerleyecekti. Dininin ve Kininin Davacısı Gençlik:
Üniversitelerin içi şirketlerle, bankalar- Ne yapılmaya çalışıyor? Birinci cum-
80 Sonrası Eğitimde Değişmeler: la doldu AKP ile birlikte bu dönemde. huriyetin arta kalan değerleri tüm
Dünyada 70’lerden sonra, Türkiye’de Bir yandan şirketler TEKNO-Kentler değerler silinmeye çalışıyor. İkinci
ise 80’lerden (24 Ocak kararları ve 80 kurarken, taşeronlar okulun kantinine, cumhuriyetin önündeki tüm yasal
darbesiyle birlikte) sonra sosyal haklar spor salonlarına, temizlik görevlile- engeller kaldırılsın isteniyor. 30 Mart
rant alanına döndü. Temel haklardan rine kadar her şeye sahiptiler. Diğer günü eğitim sistemi Abdullah Gül’ün
çıkarılan sağlık, eğitim gibi alanlar, yandan bilim pazarlanabilir hale geldi, onayı ile son halini aldı. Zorunlu ilköğ-
piyasanın eline bırakılmaya başlandı. TÜBİTAK, TÜBA’nın içi boşaltıldı. retim kısmı 6-13 yaşını kapsayacak
82 Anayasası ile kurulan YÖK, üniver- Bilim üniversitelerden dışarı atılmaya şekilde değiştirildi. Böylelikle 60-72
sitelerin özerkliği tamamıyla kaldırdı. çalışılıyordu. Sınav sayısı artarken, ay arasındaki çocuklar zorunlu eğitim
YÖK’ün yaptığı ilk faaliyet 1402 sayılı dershane eğitimin zorunlu parçası ha- kapsamına girecek. Özetle 5 yaşında
yasa gerekçe gösterilerek yüzlerce line geldi. Binlerce öğretmen atanmak okula başlanacak artık. İlk 4 yıldan
ilerici akademisyenin görevine son için beklerken sözleşmeli öğretmenler sonra öğrencilere imam hatip lisesi,
vermek oldu. Solcu öğrenciler ise alınmaya başlandı. İngilizce öğretmeni meslek lisesine (açık öğretimde ilk
potansiyel suçlu oldukları için ya artık bilgisayar öğretmeni oluvermişti. başta ikinci dört yıl kapsamındaydı an-
çeşitli soruşturmalara maruz kaldı ya Ülke ekonomisi her gün daha kötüye cak verilen tepkiler sonucu kaldırıldı.)
da okuldan atıldılar. 84’te ise İhsan gidiyor. Doğalgaza, elektriğe, suya gidebilecek. 4.sınıftan sonra Kuran-ı
Doğramacı’nın kâr amacı gütmeyen her şeye zam geliyor. AKP Sihirli Kerim, Hz. Peygamberimizin Hayatı,
vakıf üniversitesi olan ‘Bilkent’i kurdu. parmaklarla demokrasi vaad ederken Arapça gibi dersler okutulabilecek.
Devlet artık vakıf üniversiteler için gazeteciler, üniversite öğrencileri tu- Sonraki 4 yılda ise öğrenciler açık
özendiricilik edecek, devlet arazisini tuklanıyordu. Komşularla sıfır problem öğretime gidebilecek ya da yine aynı
çok cüzi miktarlara kiralayacaktı. İlk derken, herkesle savaş halinde olan bir okulların liselerine devem edebile-
harç paraları ise hemen ardındandı. ülke dahası muhalif ordularına silah ve cekler.(2) 4+4+4 sisteminin MÜSİAD,
86’da ise harç paralarına %300-350 para yardımı yapan bir ülke. Sağlıkta ASKON, İmam Hatip Lisesi Mezunları
zam geldi. dev adımlar atılırken ölüme terkedilen ve Mensupları Derneğinin destek
insanlarla dolan bir ülke. 12 Eylül’ü verdiği unutulmamalıdır.
2000’li Yılların Ardından: yargılarken örgütsüzlüğü, ideolojisizli-
12 | HUKUKTA TOPLUMCU TAVIR | Toplumcu Hukukçular Kulübü’nün yayınıdır

13. 18 Milli Eğitim Şurası: dinci-gericiliğe değmeyen çocuğun kılan eğitim belli bir sınıfa sunulan hiz-
Milli eğitim Şurası 2000’lerden sonra 4.sınıftan sonra şansı kalmasın. İllaki mete dönüşüyor böylelikle. Sanayiciler
iki defa köklü biçimde değiştirildi. yaktık yine yakarız, diyenlerden olsun de açıkça zaten ‘8 yıllık zorunlu eğitim
Kesintili eğitim sisteminin kararının isteniyor. Böylelikle çocuk gelecek- sanayiye ket vurmuştu’ diyebiliyorlar.
alındığı bu Şura, tüm aşamalarda daha sizleşirken, sorgulamasın, neden bu Sisteme baktıkça iştahları kabarıyor.
etkin bir din eğitimi öngörüyordu. ülkenin hali böyle demesin, cemaat Öğrenci ayağı böyleyken yine 18.
Rehber öğretmenlerinin danışman- elinde uyutulsun isteniyor. Eğitim Şurası’nın önerilerinden biri
lıklarının yanına bir STK’ların ve yine 4.sınıftan sonra ise sınavlarda başa- okullardaki tüm öğretmenler
bir STK olan cemaatlerin, din görevli- rılı olan öğrenciler devlet tarafından
lerinin danışmanlığı istendi. Kadınlar, okutulacak. Burada devlet=cemaat Cinsiyetçilik:
kızlar eğitime katılırken dinsel ve ikilemini hatırlatmak gerekir. YGS- ‘’Bugün nedense karma eğitim sistemi
kültürel şekillendirilmesi gerektiği KPSS-Polis okulları gibi çeşitli sınav- zorunu hale getirmişiz.(…) Kız liseleri
belirtildi. Eğitim-Bir-Sen başkanının larda ortaya çıkmıştır ki ÖSYM-YÖK de açılabilsin. Kız YİBO’lar, kız liseleri,
önerileri arasında ‘piyasaya duyarlı, gibi kurumlar cemaatin elindedir ve kız meslek liseleri…’ (Eğitim Bir-Sen
ekonomiye duyarlı, değerlere duyarlı, okullarında başarılı olan öğrencilere Genel Sekreteri Halil Etyemez) .
yüzde %99’u Müslüman olan bu ülke- cemaat el atacaktır. Böylelikle cemaat Kesintili eğitimle birlikte kız liselerinin
nin Anayasa’nın 24. maddesine göre, eli kurumsallaştırılmaktadır. ortaokulları kısmının açılacağı kesindir.
isteyen anne-babalar çocuklarına din Bu eğitim sisteminden çıkan öğrenci- AKP kız ve erkek çocuklarının 45
eğitimi aldırabilmek’ vardı. Açıkça din- ler hukukçu olurken modern hukuka santim koyulması az görülmüş olacak
ci-gerici ve piyasacı bir saldırı öngö- karşı çıkacak, şeriatı savunacak; tıpçı ki, artık kız ve erkek öğrencilerinin
rülüyordu Şura tarafından. Eğitim-sen olurken bilimci kimliğini unutup ben okulları ayrılsın isteniyor ne de olsa
ise salonu terk etti. kadınım erkek hastaya bakamam hepsi birer cinsel obje. Modern harem-
Eğitim Sen’in çağırısı ile 28-29 Mart’ta diyebilecek. Van depremi için üniversi- lik-selamlık oluşturuluyor.
Ankara’da eylem yapıldı ve genel grev teli kızlar çıplak dolaşmasaydı deprem
ilan edildi. AKP’nin faşizan saldırıları olmazdı diyebilecek. Kanserli hastayı Ayrımcılık:
hız kesmedi. Adana’dan Ankara’ya gel- ölüme terk ederken kader diyebilecek. 4+4+4 sistemi açıkça kişileri sosyo-
mek isteyen 85 KESK üyesi gözaltına Madenlerde yüzlerce işçi ölürken işin ekonomik durumlarına, cinsiyetlerine,
alındı. İzmir, Aydın, Balıkesir, Manisa, doğasında bu var diyebilecektir. İste- etnik kökenlerine, dini görüşlerine
Kocaeli, Bursa, Malatya, Batman, nen açıkça budur. ‘Kader’ ‘mukadderat’ göre ayırıyor. Paran yoksa okuma
Urfa, Konya, Hatay, Zonguldak, Tokat tek hakim olacaktır okullarda. diyor, çıraklık et diyor. Kızsan kız okul-
illerinden üyelerin çıkışları engellendi. larına git, erkeksen erkek okullarına
Ankara’ya varabilen Kesk’lilere ise Piyasacılık: git diyor. Ateist olma, alevi olmaya
polis tarafından ciddi müdahaleler ya- Belli bir ortalama ile ortaokula alı- şansın yok.
pıldı. KESK’liler oturma eylemi yaparak nacak olan öğrenciler 4.sınıfa kadar 4+4+4 sistemi
durumu protesto ettiler. (4) AKP yasa birbirleri ile rekabet içinde olacak. Anayasanın 2. maddesinde yer alan
tasarısının en ufak eleştirisine bile Kariyerizm ve bireycilik ilkokuldan laiklik ilkesine, Yine 24 ve 25. madde-
tahammül edememiştir. itibaren öğrencilerin sıra arkadaşı ola- lerinde yer alan din ve vicdan hürriyeti
bilecek böylelikle. Dershane sistemi ile düşünce ve kanaat hürriyetine yine
Dinci-Gericilik: ilkokula kadar indirilecek ve eğitim bun yasalara paralel olan AİHS’nin
60. ayını dolduran yani 5 yaşında olan piyasanın eline bırakılacaktır. Kaldı ki 9.maddesine aykırıdır.
çocuklar zorunlu eğitimin bir parçası eğitim çeşitli yasal dayanakları gereği Uluslararası Çalışma Örgütü’nün Sana-
haline gelecek. Kısaca AKP artık 5 parasız, laik, sürekli, bireyin ve toplu- yi İşlerine alınacak Çocukların Asgari
yaşındaki çocuğu cemaatlerin içine mun ihtiyaçları gözetilerek sistemleş- Yaş Sınırını Belirleyen Sözleşmesi’nin
alabilecek. Öyle ya zaten Devletin tirilmesi gerekir. Bu eğitim sistemi bu 2. ve 6.maddesine aykırıdır. Yine
Bakanı Faruk Çelik ‘15 yaşındaki çocuk haliyle, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Uluslararası Çalışma Örgütü’nün
hafız mı olur, hafız olacak yaş 6,7, 8, Kanunu’nun 8. maddedeki parasız İstihdama Kabulde Asgari Yaşa İlişkin
9, 10. Anaokuluna inebilir dini eğitim’ eğitim lafzı değiştirilerek ikinci cum- Sözleşme’nin 2,6 ve 7. Maddelerine
diyordu. Dinci gericilik AKP tarafından huriyetin önündeki hukuksal engeller aykırıdır. Ayrıca BM Ekonomik, Sosyal
5 yaşında alınıp yetiştirilmek isteni- kaldırılmak istenmektedir. Dershane ve Kültürel Haklar Sözleşmesi’nin
yor açıkça düşünmesin, tartışmasın, ve özel okullar elbette 4.sınıfla sınırlı 10/3. Maddesine aykırıdır.
sorgulamasın okumayı söküp kuran kalmayacak 12 yıllık kesintili eğitimin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin
ezberlesin deniliyor. her evresinde kendilerini gösterecek- Ayrımcılık yasağı başlıklı 14. Mad-
4.sınıftan sonra imam hatip liselerine ler. desine, İnsan Hakları Evrensel
gidebilecek öğrenciler. Dünya da eşi 4.sınıftan sonra öğrenciler meslek Bildirgesi’nin 1, 2, 7, ve 26 (26.
benzeri olamayan bir sistem bizim ül- liselerine gidebilecek. ‘Erkenden maddede açıkça ‘Herkes, eğitim
kemizde hayata geçirilmiş olacak. Laik eğitilsin isteniyor’ öğrenciler. Ucuz iş hakkına sahiptir. Eğitim, en azından
eğitimin önündeki tüm engeller kaldı- gücü olmak için eğitilsin, 10 yaşından ilk ve temel öğrenim aşamalarında
rılmış oldu. İmam hatip ortaokullarına itibaren çalıştırılabilsin, sömürünün parasızdır’ yazmaktadır. ) maddesine
gitmemiş olsa bile çocuk hiç şansı yok. dozu artırılabilsin diye eğitilsin isteni- aykırıdır. Ayrıca BM Çocuk Hakları
Seçmeli dersler kuran-ı kerim, Hz. Pey- yor. Buralara kimlerin gideceği bellidir: Bildirgesi’nin 1.ve 11. İlkelerine ve
gamberimizin hayatı, Arapça dersleri Yoksul aile çocukları… Paran yoksa BM Ekonomik, Sosyal ve Kültürel
ve MEB tarafından zorunlu olarak veri- okuma deniliyor bu da seçenekmiş Haklar Sözleşmesi’nin 13. Maddesine
lecek bu dersler. 4.sınıfa kadar es kaza gibi sunuluyor. Piyasanın eline bıra- aykırıdır.
HUKUKTA TOPLUMCU TAVIR | Toplumcu Hukukçular Kulübü’nün yayınıdır | 13

14. GALATASARAY ÜNİVERSİTESİ CİHAN’I GERİ ALDI
Tek somut delil olarak
puşiye dayanılarak ve ceza
hukukunun masumiyet
karinesi,tutuklanma halinin
istisna olması gibi genel
ilkeleri göz ardı edilerek bir
öğrencinin özgürlüğü ve
eğitim hakkı iki yıl boyunca
gasp edilmiştir.
suçlu ayrımı yapmadan kişileri keyfice edilen gecikmiş adalet değildir;elde
galatasaray Üniversitesi yargılayabilmesinde aranmalıdır.Ancak edilen baskılanmaya,dönüştürülmeye
Toplumcu hukukçular kulübü bu şekilde saçma sapan delillerle çalışılan öğrencilerin mücadelesinin
gündeme gelen davaların işlevinin ne AKP hukukuna geri adım attırmasıdır.
Medyada puşi davasının sanığı olarak olduğu anlaşılacaktır.ÇHD’nin Ekim Uzun tutukluluk süreleri ile günde-
bilinen Galatasaray Üniversitesi 2011 raporuna göre 500’den fazla me oturan KCK,Ergenekon,Devrimci
Endüstri Mühendisliği öğrencisi Cihan öğrenci tutuklu bulunmaktadır;tutuklu Karargah… gibi davaların işaret ettiği,
Kırmızıgül iki yılı aşkın tutukluluğun öğrencileri ortak bir paydada toplayan AKP’nin hukuk eliyle siyasal alanda
ardından 23 Mart’ta yapılan duruşma- durumun AKP muhalifliği olduğu gö- kendine karşıt çeşitli grupları sindir-
sında tahliye edildi. 20 Şubat 2010 rülmektedir.Bu davalarda tartışılması meye çalışmasıdır.Buna paralel olarak
tarihinde Kağıthane’de yapılan bir mo- gereken toplantı ve gösteri yürüyüş- yeni rejime tabi kılınmaya çalışan
lotof kokteyli saldırısının ardından o lerine katılan öğrencilerin ifade ve öğrenciler de uzun tutukluluk sürele-
semtteki bir durakta bulunan Cihan’ın düşünce özgürlüğünün yok sayılması rinden ve özel yetkili mahkemelerden
boynuna taktığı puşi tutukluğuna delil değil örgütlenme özgürlüklerini kısıt- payına düşeni almaktadır.
olarak gösterildi. Davanın ilerleyen layan TCK hükümleridir;çünkü açıkça Buna karşılık 35 kişiyi yaka-
duruşmalarında geri alınan gizli tanık görüyoruz ki öğrenciler terör örgütü
ifadesi ve puşi Cihan’ın Tekirdağ F Tipi rak öldürenleri “zamanaşımı” ile
üyeliğinden özel yetkili mahkemelerde aklayan;kendine muhalif aydınları ak
Cezaevine gönderilmesine yetti. Dava yargılanmaktadır.
terör örgütü üyeliğinden açılırken, tu- ademisyenleri,gazetecileri,öğrenci
tululuk hali CMK’nın 100.maddesine* leri “tutuklamalarla” hapishanelere
Cihan’ın Tahliyesi Ne Anlama Gel-
dayandırıldı. dolduran AKP hukukuna karşı, diğer
mektedir?
tutukluların serbest bırakılmasına
Metin Lokumcu’nun öldürülmesini pro-
Cihan Neden Tutuklandı? kadar mücadele devam edecektir.
testo eden Hopa Davası’nın ‘sanıkları-
Cihan’ın o gün o durakta bulunması *Madde 100 - (1) Kuvvetli suç şüphe-
nın’ tahliyesinde,Roman Çalıştayı’nda
belki tesadüftü; buna karşılık tutuk- sinin varlığını gösteren olguların ve
“Parasız eğitim istiyoruz,alacağız”
lanması bir yanlışlık ya da tesadüf bir tutuklama nedeninin bulunması
pankartı açan Berna ile Ferhat’ın tah-
değil bir ‘hukuk’ sisteminin sonucu- liyesinde olduğu gibi Cihan’a tahliye halinde, şüpheli veya sanık hakkında
dur.AKP’nin 2.cumhuriyeti TCK ve kararını aldırtan örgütlü mücadelenin tutuklama kararı verilebilir. İşin önemi,
TMK ile kendi hukuk rejimini yaratıp zaferidir.Hopa davasında hiç kimse verilmesi beklenen ceza veya güvenlik
düşman ceza hukukunun gereğince ben yapmadım demedi aksine ‘yaptık tedbiri ile ölçülü olmaması halinde,
tutukladığı öğrencileri,aydınları,gazet yine yaparız’ diyerek suçlu olup olma- tutuklama kararı verilemez.
ecileri…“terörist” ilan ederek kendine dıklarını sorgulatmadan, sorgulanması (2) Aşağıdaki hallerde bir tutuklama
muhalif tüm kesimleri baskı altına al- gerekenin şemsiyenin,limonun,saç nedeni var sayılabilir:
maya çalışmaktadır.Cihan hem öğrenci kestirmenin,kitap okumanın terör a) Şüpheli veya sanığın kaçması,
olması hem Kürt olması nedeniyle örgütü üyeliğine delil olarak sunula- saklanması veya kaçacağı şüphesini
tutuklanacaktı; çünkü her iki kesim bildiği AKP hukuku olduğunu gösterdi. uyandıran somut olgular varsa.
de bugün AKP’nin hukuku işletilerek Tek somut delil olarak puşiye dayanı- b) Şüpheli veya sanığın davranışları;
baskılanmaya çalışılan büyük bir alanı larak ve ceza hukukunun masumiyet 1. Delilleri yok etme, gizleme veya
oluşturmaktadır.Cihan’ın tutukluluğu karinesi,tutuklanma halinin istisna ol- değiştirme,
yanlış işleyen hukuk süreçlerinde de- ması gibi genel ilkeleri göz ardı edile- 2. Tanık, mağdur veya başkaları
ğil, AKP’nin gerçekleştirmeye çalıştığı rek bir öğrencinin özgürlüğü ve eğitim üzerinde baskı yapılması girişiminde
toplumsal dönüşüme karşı koyan tüm hakkı iki yıl boyunca gasp edilmiştir. bulunma,
direnç odaklarını ortadan kaldırırken Çağlayan Adliyesi’ne Cihan’ı almaya Hususlarında kuvvetli şüphe oluştu-
ya da kendine dönüştürürken masum- geldik diyerek gittik ve aldık.Elde ruyorsa
14 | HUKUKTA TOPLUMCU TAVIR | Toplumcu Hukukçular Kulübü’nün yayınıdır

15. bir değerlendirme
İlericilik, aydınlanmacılık,
toplumculuk hukuk fakül-
telerinde tekrardan ayağa
kalkmıştır.
üniversitelerde, tarif ettiğimiz kimliğin kenara koymadan üniversiteye veya
cankat aydın en gelişkin ve etkili kimlik haline gele- ülkeye dair pek çok konuya toplumcu
bilmesidir. Bu yıllarda gençliğin ortaya bir pencereden bakarak söz söylemeye
Toplumcu Hukukçular Kulübü’nün koyduğu deneyim birikimi bugüne bile çalıştı.
kuruluşunun üzerinden neredeyse 1 ışık tutmaktadır.
yıl geçti. Bu bir yılı kulübümüz üye Üçüncü ve son olarak ülkenin ve Etkinlikler
ve dostlarıyla dolu dolu geçirdi diye- üniversitelerin bugünkü tablosudur. Fakültemizde yıllardır ülke ve hukuk
biliriz. Bu yüzden bu süre zarfında Ülke her geçen gün daha büyük bir sorunlarına dair etkinlik, panel
yaptıklarımız, yapamadıklarımız ve karanlığa sürüklenirken, üniversitelerde yapılmamasının sıkıntısını çekiyorduk.
önümüzdeki dönemde yapacaklarımız piyasacılığın, gericiliğin ve kariyerizmin THK bu konuda da bir duvarı yıkmayı
üzerine İcab-ı Hal’in bu eğitim-öğretim egemenliğini ilan ettiği bir ortamda bu başarmıştır. İlk dönem yaptığımız
yılında çıkaracağımız son sayısında bir duruma karşı oluşmuş tepkisellik açıkça Yargıda Dönüşüm paneli, AKP’nin yargı
değerlendirme yazısı yazmak anlamlı bir karşı kimliğin örgütlenebileceğini alanındaki dönüşüm süreci açıkça
olacak. gösteriyordu. tartışılmasını sağlamış, katılımın
Herhalde bu bir yılı değerlendirmeye yoğunluğu ise öğrencilerin ülke
Bir İddia başlayacaksak ilk başta bu iddiamızın sorunlarına dair hala ilgisini halen
Yola çıkarken üniversitelere ve özelde doğrulandığını söylemeliyiz. koruduğunu göstermiş oldu.
hukuk fakültelerine dair bir tespit Elbette, üniversitenin üzerindeki 9 Nisan’da yaptığımız Server Tan-
yapıyorduk: Toplumcu düşünce her piyasanın baskısı ve öğrencilere illi Anması ise sadece Akademi ve
geçen gün buralarda mevzi kaybedi- uygulanan kariyerizmin şiddeti bugün Aydınlanma başlığının tartışılması
yordu. Öğrencisinden akademisyenine halen devam etmektedir. Bu anlamda anlamında değil aynı zamanda İstanbul
üniversite toplumsal olaylara cılız bir tablo henüz tersine çevrilmemiştir. Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin değerli
tepki bile veremez hale gelmişti. Fakat bu günkü duruma karşı dağınık bir hocasına karşı ödemesi gereken
Şüphesiz kimsenin farkında olmadığı bir olan tepkiselliğin örgütlenmesinde ve vefa borcunun da yerine getirilmesi
şeyi ifade etmiyorduk. Fakat bu durum- bir omurgaya oturmasında gereken ilk ile değerli bir yere oturmaktadır. İÜHF
dan rahatsız birçoklarının aksine biz bu adımlar atılmıştır. Derginin sabit bir öğrencileri aydınlanma bilgesi Server
gidişin tersine çevrilebileceğini; şu anki okuyucu kitlesine kavuşması, kulüple Tanilli’yi unutmadıklarını bir kez daha
tablonun değişebileceğini, üniversitel- temasa geçen öğrenciler, yıl boyunca göstermiştir.
erde ve hukuk fakültelerinde toplumcu yaptığımız etkinliklerin ve açıklamaların
bir birikimin yaratılabileceğini iddia ettik. yarattığı heyecan buna örnek olarak Yeni Üniversiteler
Bu iddiayı ortaya atarken yola çıktığımız görülebilir. Örgütlemeye çalıştığımız kimliğin sadece
üç temel nokta vardı: üniversitemizle sınırlı kalmayacağını
Birincisi, Türkiye’de üniversiteler Üretmek dergimizin 6. sayısına başka üni-
kuruluşlarından itibaren aydın, ilerici bir Rahatsız olduğumuz şeylerden birisi versitelerden arkadaşlarımızın da
kimliğe, topluma karşı sorumluluk hiss- de üniversitelerdeki üretimin azlığıydı. yazmış olmalarından anlayabilirsiniz.
ine öğrencisiyle, akademisyeniyle sahip Zaten topluma kendini sorumlu Önümüzdeki yıl Türkiye’nin pek çok
olmuşlardır. Üniversitelerin bir kurum hissetmeyenin üretmek gibi bir derdi üniversitesinde Toplumcu Hukukçuların
olarak Türkiye’deki konumu, üniver- olmamasından normal bir şey de yoktu… kulüp kuracaklarını buradan müjdeleye-
site öğrencisinin toplumun gözündeki Kulüp bu üretimsizlik çemberini de biliriz.
rolü hep bu kimliğin kendisini yeniden bir nebze kırmayı başarmıştır. Sadece Sonuç olarak şunun altını kalınca çizme-
üretebileceği bir temel kurmuştur. bir eğitim-öğretim yılına sığdırmayı kte fayda var. İlericilik, aydınlanmacılık,
İkincisi, 60’lardan başlayarak 12 Eylül başardığımız 6 sayısı ile İcab-ı Hal toplumculuk hukuk fakültelerinde
Darbesi’ne kadar uzanan bir süreçte mütevaziliğini ve acemi ruhunu asla bir tekrardan ayağa kalkmıştır.
HUKUKTA TOPLUMCU TAVIR | Toplumcu Hukukçular Kulübü’nün yayınıdır | 15