Hydrological

1. Hydrological model analysis แบบจำลองทำงอุทกศำสตร์
อันดับแรกก่อนที่จะสร้ำงแบบจำลองทำงอุทกศำสตร์จะต้องกำหนด จุดออกของน้ำ (Pour
Point) ขึ้นมำก่อน แต่ก่อนที่จะทำจุดออกของน้ำ (Pour Point) ได้จะต้องทำแบบจำลองควำมสูง
เชิงเลข (DEM) เสียก่อน ซึ่ง DEM จะได้มำจำกข้อมูลที่สุ่มเก็บมำในลักษณะของจุด เช่น ปริมำณ
น้ำฝน อุณหภูมิ จุดควำมสูง เป็นต้น ดังนั้นอันดับแรกมำเริ่มทำ DEM ก่อน
กำรทำ DEM
1. สร้ำงโฟลเดอร์เปล่ำขึ้นมำ 1 โฟลเดอร์ แล้วก็อปข้อมูลต้นฉบับมำใส่ในโฟลเดอร์ที่เรำสร้ำง
ไว้ที่ทำแบบนี้เพื่อไม่ให้ข้อมูลต้นฉบับเรำเปลี่ยนแปลงไป

2. 2. เปิดข้อมูลที่เรำต้องกำรทำ DEM ขึ้นมำ
3. ทำกำร Interpolate โดยใช้วิธี IDW ในกำรทำ

3. 4. จำกนั้นใส่ข้อมูลในช่อง Input point featue เป็นข้อมูลจุดที่เรำเปิดไว้ แล้วในช่อง Z value
ให้ใส่ค่ำ Z ของข้อมูลจุดลงไป ช่อง output raster คือ brows ไปยังที่ที่เรำต้องกำรเก็บข้อมูล
ช่อง output cell size ให้เปลี่ยนเป็น 40
5. ผลของ DEM แบบจำลองควำมสูงเชิงเลข
เมื่อเรำได้ข้อมูล DEM แล้ว เรำจะมำเริ่มทำ Fill , Flow direction ,Flow accumulation,Stream
order,Basin,watershed ตำมลำดับ
ให้ไปเซ็ตให้อยู่ในขอบเขตที่
เรำต้องกำรใน Environments
ซึ่ง เรำจะไปเซ็ตค่ำตรง
Processing Extent กับ Raster
Analysis

4. 1. กำรเติมเต็ม พท. Fill >> คือ กำรปรับพื้นผิวให้มีควำมสูงใกล้เคียงกัน
1.1 ให้ไปเปิดเครื่องมือ Spatial Analyst Tools >> Hydrology เครื่องมือเกี่ยวกับ
แบบจำลองทำงจะอยู่ในนี้ทั้งหมด จำกนั้นเลือกเครื่องมือ Fill
1.2 ใส่ข้อมูล IDW แล้วเลือกโฟลเดอร์ที่ต้องกำรเก็บงำน แล้วกด OK

5. 1.3 แสดงผล Fill
2. ทิศทำงกำรไหล Flow direction >> คือ กำรคำนวณทิศทำงกำรไหลจำกเซลล์หนึ่งไปยง
เซลล์หนึ่งในรูปแบบข้อมูลรำสเตอร์
2.1 ไปเปิดเครื่องมือ Flow direction

6. 2.2 ใส่ข้อมูล Fill จำกนั้นเลือกโฟลเดอร์ที่ต้องกำรเก็บงำนแล้วกด OK
2.3 แสดงผล

7. 3. กำรไหลสะสม Flow accumulation >> คือ กำรคำนวณกำรไหลสะสมของข้อมูลทุกๆเซลล์
ไปยังเซลล์ที่มีควำมชันต่ำที่สุด สำมำรถเป็นจุดออกของน้ำได้
3.1 ไปที่คำสั่งFlow accumulation จำกนั้นใส่ข้อมูล Flow direction แล้วเลือกโฟลเดอร์ที่
เก็บงำน จำกนั้น ตรง Data type มันจะมี 2 แบบ คือ Float (จำนวนจริง) และ Integer
(จำนวนเต็ม) ให้เลือกเป็น Integer จำกนั้น กด OK
3.2 แสดงผล

8. 4. ลำดับของลำน้ำ Stream order >> คือ กำรจัดลำดับให้กับลุ่มน้ำ
มีอยู่ 2 แบบ คือ แบบ Strahler กับ แบบ Shreve
4.1 แบบ Strahler >>ไปที่คำสั่ง Stream order ตรงช่อง Input stream raster ให้ใส่ข้อมูล
Flow accumulation ตรงช่อง Input Flow ให้ใส่ข้อมูล Flow direction แล้วเลือกโฟลเดอร์ที่
ต้องกำรเก็บจำกนั้นเลือกทำแบบ Strahler จำกนั้นกด OK
4.1.1 แสดงผล

9. 4.2 แบบShreve >> ไปที่คำสั่ง Stream order ตรงช่อง Input stream raster ให้ใส่ข้อมูล Flow
accumulation ตรงช่อง Input Flow ให้ใส่ข้อมูล Flow direction แล้วเลือกโฟลเดอร์ที่ต้องกำรเก็บ
จำกนั้นเลือกทำแบบ Shreve จำกนั้นกด OK
4.2.1 แสดงผล

10. 5. กำรแปลง Stream order จำกแรสเตอร์ให้เป็นเว็กเตอร์ ซึ่งเรำจะใช้ข้อมูลของ Stream order
แบบ Strahler มำทำ
5.1 ไปที่คำสั่ง Stream to feature
5.2 ตรงช่องของ Input stream raster ให้ใส่ข้อมูล แบบ Strahler ตรงช่อง Input Flow ให้ใส่
ข้อมูล Flow direction จำกนั้นเลือกโฟลเดอร์ที่เก็บงำน แล้วกด OK

11. 5.3 แสดงผล
5.4 ผลเมื่อทำกำร Zoom

12. 6. ทำกำรเลือกเส้นที่มำกกว่ำ หรือเท่ำกับ 5 ขึ้นไป เพื่อเป็นกำรเอำแต่เส้นหลักๆ โดยใช้วิธี
Select By Attributes
6.1 แสดงผลเมื่อ Select By Attributes เสร็จ

13. 6.2 ทำกำร Export ข้อมูลออกมำ
6.3 กำร Save ต้อง Save เป็น Shapefile

14. 6.4 เปิดกำรแสดงผลข้อมูลที่ทำกำร Export มำเมื่อข้ำงต้น
7. ลุ่มน้ำ Basin >> คือ กำรวิเครำะห์พื้นที่ลุ่มน้ำว่ำอยู่ในบริเวณใดบ้ำง จะใช้ข้อมูล Flow
direction เป็นข้อมูลหลักในกำรวิเครำะห์
7.1 เปิดคำสั่ง Basin จำกนั้น ใส่จ้อมูล Flow direction แล้วเลือกที่ต้องกำรเก็บงำน จำกนั้น
กด OK

15. 7.2 แสดงผล
8. กำรทำพื้นที่รับน้ำ watershed >> อย่ำงแรกต้องกำหนด Pour Point ขึ้นมำก่อน
Pour Point มักจะอยู่บริเวณขอบๆของพื้นที่ และอยู่ใน พื้นที่ต่ำ สำมำรถจะดูจำกค่ำควำมต่ำสูงของ
พื้นที่ได้จำกข้อมูลFlow accumulation ที่เรำทำผ่ำนมำแล้ว
8.1 เปิดข้อมูล Flow accumulation จำกนั้นทำกำรสร้ำง Shapefile เพื่องสร้ำงจุด Pour
Point

16. 8.2 ทำกำร Snap Pour Point >> ไปที่คำสั่ง Snap
8.3 ตรงช่อง Input raster ให้ใส่ข้อมูล Pour Point ที่เรำจุดไว้ตอนแรก ตรงช่อง Pour Point
Field เลือกเป็น ID เลือกโฟลเดอร์ที่ต้องกำรเก็บงำน แล้วกด OK

17. 8.4 เมื่อได้แล้ว Pour Point เรำจะเริ่มทำขั้นตอนสุดท้ำย คือ watershed ไปที่คำสั่ง
watershed
8.5 ตรงช่อง Input raster ให้ใส่ข้อมูลที่กำร Snap มำจำกข้ำงต้น แล้วไปเลือกโฟลเดอรที่
เก็บงำน จำกนั้น กด OK

18. 8.6 แสดงผล
8.7 พื้นที่ที่ได้สำมำรถรับน้ำได้ตำมเส้นทำง Stream

19. 8.8 กำรแปลงตัวwatershed ไปเป็นโพลิกอน >> ไปที่ กล่องเครื่องมือที่ชื่อว่ำ Conversion
Tools >> Raster to Point
8.9 จะได้ไฟล์เป็น Polygon สำมำรถนำไปใช้งำนได้