3. DIDACTISCH
TOEGANKELIJKHEIDSPROBLEMEN
Lln. met beperkingen meer auditieve en visuele
ondersteuning nodig
Lln. met beperkingen moeilijkheden met lange
en complexe teksten
4. OPLOSSINGEN VOOR DIDACTISCHE
TOEGANKELIJKHEIDSPROBLEMEN
Klare taal tijdens lessen vb. Visualisatie
Duidelijke teksten vb. www.wablieft.be
Zie Hdst. 5: Specifieke aspecten van ICT gebruik
en begeleiding van lln. met beperkingen
6. FYSIEKE
TOEGANKELIJKHEIDSPROBLEMEN
Motorische beperkingen probleem bij gebruik
muis en toetsenbord
7. OPLOSSING VOOR FYSIEKE
TOEGANKELIJKHEIDSPROBLEMEN
Joystick i.p.v. muis
Voordeel: Betere aanpassing
Nadeel: Duur terugbetalingsregelingen
Niet te koop in gewone winkels
(gespecialiseerde diensten)
Andere oplossing = aanpassen van gewone
computermuis GRATIS
8. AANPASSEN VAN GEWONE
COMPUTERMUIS
Grootte van de muis
Muissnelheid
Dubbelkliksnelheid
Nadelen: - verschuiven op tafel
- regelmatig optillen
- kan van tafel vallen
- botst tegen toetsenbord
- gebruik linkermuisknop + slepen
- stilhouden + klikken
12. SPECIALE COMPUTERMUIZEN
Joysticks uit de speciale handel
Stick = bewegen van muiscursor
soms alle richtingen
sommige beperkt tot 4/8
richtingen
Meestal meerdere muisknoppen
links en rechts klikken
slepen
dubbelklikken
vb. Funkey Joystick
13. AANPASSEN VAN HET TOETSENBORD
Veel voorkomende problemen met toetsenbord:
Indrukken van foute toetsen
Drukken op 2 toetsen tegelijk
Te lang blijven drukken
Extreem traag typen (dr 1 van bovenstaande problemen)
Eenhandig typen
Oplossen:
Via toegankelijkheidsopties onder configuratiescherm
Gratis
14. AANPASSEN VAN HET TOETSENBORD
Mogelijke aanpassingen:
Herhaalsnelheid vertragen of herhaalsnelheid
uitschakelen
Plaktoetsen voor lln die met één hand/vinger
typen
Intensief gebruik van toetscombinaties
voor lln die door motorisch beperking trager
werken
Toetsenbord op scherm
voor lln die vlot werken met muis
16. BEDIENING VIA ÉÉN OF ENKELE
SCHAKELAARS
Lln met ernstige beperkingen
Geen muis of toetsenbord
Gecombineerd met aangepaste
computerprogramma's (ook eenvoudige)
Actie-reactie software
Gevorderden gebruiken éénfunctieschakelaar
17. SCHAKELKAST
Schakelkast met twee
knoppen: hier de ICON-
schakelaar
Allerhande vormen, afmetingen
en kleuren
Ze worden altijd aan de
computer aangesloten via een
speciaal schakelkastje
Nadeel: Dit is een trage en
omslachtige manier om de
computer te bedienen.
18. AANPASSINGEN VOOR BLINDEN EN
SLECHTZIENDEN
Maken gebruik van een
brailleleesregel
Een uitgebreid gamma
leesloepen en
vergrotingssoftware
Een voorbeeld van
eenvoudige
vergrotingssoftware is de
magnifier
20. AANPASSINGEN VAN DE MUIS
Grote muiscursor
Muisknop verduidelijken
Rechtermuisknop uitschakelen
21. AANPASSINGEN VAN DE MUIS
Grote muiscursor
Voordeel: Aandacht gaat
naar de plaats waar er actie
is
22. AANPASSINGEN VAN DE MUIS
Muisknop verduidelijken
Gekleurde etiketten op de linkermuisknop
aanbrengen.
23. AANPASSINGEN VAN DE MUIS
Rechtermuisknop uitschakelen
Voordeel: rechtermuisknop geen functie meer
heeft
Nadeel: staat voor iedere gebruiker
uitgeschakeld.
Muis voorzien met één knop
Chester Mouse.
24. AANRAAKSCHERMEN (TOUCH
SCREEN)
Direct contact.
Er is een rechtstreeks verband tussen de plaats waar
je drukt en de plaats waar er iets gebeurt.
Nadeel: - Enige coördinatie nodig om het
aanraakscherm te bedienen.
- Duur en moeilijk verplaatsbaar.
26. AANPASSINGEN VAN HET
TOETSENBORD
Het gewone toetsenbord duidelijker maken
Etiketten op het
het toetsenbord plakken
Je bepaalt zelf welke
kleur , grootte van de
letter en het lettertype
Toetsen op het
toetsenbord die je niet
nodig hebt, kan je met
blanco etiketten
27. AANPASSINGEN VAN HET
TOETSENBORD
Vereenvoudigd toetsenbord
Minder toetsen. De toetsen zijn groter en hebben een
grote letterprint hierop.
Meestal hebben de toetsen duidelijke kleuren.
Soms is een vereenvoudigd toetsenbord beschikbaar met
kleine letters in plaats van hoofdletters.
Je kan een vereenvoudigd toetsenbord zonder problemen
gelijktijdig met een gewoon toetsenbord combineren.
Het Clevy toetsenbord is
hier een voorbeeld van.
28. AANPASSINGEN VAN HET
TOETSENBORD
Het toetsenbord ‘Intellikeys’ is hier een
voorbeeld van.
Een membraantoetsenbord is een
toetsenbord waarop je een werkblad
legt.
Je kan ook je werkblad ook zelf
ontwerpen.
Nadeel: vraagt wel wat denk- en
doewerk.
29. EENVOUDIGE SOFTWARE
Aanpassingen voor de software mogelijk
Criteria:
Het programma moet je kunnen afstemmen
op het niveau van de leerling.
De leerling moet snel aan de slag kunnen.
Het is handig als je de aangeboden
oefeningen kan uitbreiden met
zelfgemaakte toepassingen.
Een goed regelbaar beloningssysteem.
30. TOEGANKELIJK INTERNET
Soms gevaarlijk
Oplossing:
websites inperken vb MyBee.nl
Leerling blijft binnen 1 website
WAINOT = Internetten binnen een toegankelijke
online- omgeving.
Pretpark: - actualiteit
- vrije tijd
- spelletjes
- leefwereld
- thema’s
31. ECONOMISCHE
TOEGANKELIJKHEIDSPROBLEMEN
1) - Duur
- Terugbetalingsregelingen van het
departement onderwijs en het VAPH
2) Onbestaande software door onvoldoende
afzetmarkt
Oplossing: - gratis aangepaste software
- hardware bijna altijd terugbetaald door
VAPH of cel speciale
onderwijsleermiddelen.
Editor's Notes
Er zijn verschillende toegankelijkheidsproblemen: didactische, fysieke, cognitieve en economische toegankelijkheidsproblemen. Deze toegankelijkheidsproblemen kunnen verschillende oorzaken hebben.
Ons schoolsysteem is op tekst gebaseerd, dit is een ramp voor kinderen met een beperking. Deze kinderen hebben het moeilijk met lange en complexe teksten omdat ze meer auditieve en visuele ondersteuning nodig hebben.
Veel lesmateriaal wordt te complex verwoord, vooral voor leerlingen met een beperking. Mogelijke oplossingen voor dit probleem zijn: - zorgen voor klare taal tijdens de lessen door moeilijke woorden bijvoorbeeld te visualiseren. - zorgen voor duidelijke teksten. Deze kan je bijvoorbeeld vinden op www.wablieft.be. Meer informatie hierover vind je op in hoofdstuk 5: Specifieke aspecten van ICT i.v.m. het gebruik en de begeleiding van leerlingen met een beperking.
Kinderen met een motorische beperking hebben vaak problemen bij het gebruik van een muis en een toetsenbord.
Mogelijke oplossingen zijn: Gebruik van een joystick i.p.v. een muis uitleg zie slide het aanpassen van een gewone computermuis Dit is een zeer aantrekkelijke oplossing aangezien dit gratis is en dus haalbaar is voor scholen.
Grootte van de muis goede muis ligt goed in de hand anders moeilijk te bedienen Verlaging muissnelheid soms al vereenv. Maar lln moet muis verder bewegen om ze op de juist plaats op scherm te krijgen Dubbelkliksnelheid kan ook aangepast worden
Mogelijk alternatief = trackball
Wordt vaak ingezet voor lln met mentale beperking Duidelijk 2 verschillende acties: klikken en bewegen
Bij joysticks uit de speciale handel beweegt men de muiscursor door te bewegen met de stick. Soms kan je deze stick bewegen in alle richtingen maar sommige sticks laten maar 4 of 8 richtingen toe. Meestal vind je op deze joysticks ook meerdere muisknoppen. Een knop om links te klikken, een knop om rechts te klikken, een knop om te slepen en een knop om te dubbelklikken. Een voorbeeld van deze joysticks is de Funkey Joystick. Deze joystick heeft knoppen in verschillende kleuren wat ervoor zorgt dat een kind deze makkelijker kan bedienen.
Veel voorkomende problemen met het toetsenbord zijn: Indrukken van foute toetsen Drukken op 2 toetsen tegelijk Te lang blijven drukken Extreem traag typen (dr 1 van bovenstaande problemen) Eenhandig typen Dit kan opgelost worden via de toegankelijkheidsopties die je vindt in het configuratiescherm. Dit is ook zeer aantrekkelijk omdat het gratis is.
Hierbij verschijnt er slechts 1 letter, ookal blijf je lang op een toets duwen. Voor hen zijn toetscombinaties zonder aanpassing moeilijk / onmogelijk. (vb. ctrl + alt + del) Plaktoetsen zorgen ervoor dat toetsen na elkaar ingedrukt mogen worden i.p.v. in combinatie met elkaar. ( vb. eerst ctrl, dan alt en daarna del) Wordt gebruikt om algemene werksnelheid op te drijven (vb. ctrl + o openen bestand; ctrl + x knippen; …) Hierbij klikt men op de letters die men wil schrijven
‘ actie-reactie software’. Hierbij drukt de leerling gewoon op de knop om een leuke animatie of geluid te krijgen. Éénfunctieschakelaar: hiermee puzzelen, communiceren, schrijven en zelfs de muis bedienen. Ze doen dit aan de hand van scanning. Bij scanning worden de verschillende opties één voor één overlopen. Wanneer de gewenste optie aangeduid is, drukt de leerling op de schakelaar.
een brailleleesregel waarmee computerteksten zoals internetpagina’s of documenten omgezet worden in braille.
Leerlingen met verstandelijke beperkingen hebben al snel een gevoel van “ ik kan het niet” of “ik snap het niet”. Toch kan ook voor hen de computer toegankelijk worden gemaakt het gaat dan meestal over vereenvoudigingen. Een klassiek voorbeeld hiervan zijn de trackballs. Ook voor kinderen met mentale beperkingen is de gewone muis immers vaak te moeilijk. Bij een trackball kan je steeds blijven rollen in de richting die de cursor uitmoet. Ook het uitsplitsen van de beweging met de bal en het klikken met de knop, vereenvoudigt de bediening.
In Windows kan je kiezen voor een grote muiscursor. Dit doe je via: startknop › instellingen › configuratiescherm › muis › aanwijzers. Je kan kiezen voor muiscursors van verschillende groottes. Nog grotere, zeer opvallende en bewegende muiscursors kan je gratis downloaden op internet. ‘Large Pointers’ is een kant-en-klare set van 80 zeer duidelijke muiscursors.
Je kan er voor zorgen dat de rechtermuisknop geen functie meer heeft. Dit heeft als voordeel dat de leerling geen ongewenst snelmenu op het beeldscherm krijgt. Bij sommige muizen kan je dit instellen. Als dit niet lukt, kan je hiervoor gratis software downloaden, bijvoorbeeld Basic Mouse - www.dolesoft.com .
Je kan er voor zorgen dat de rechtermuisknop geen functie meer heeft. Dit heeft als voordeel dat de leerling geen ongewenst snelmenu op het beeldscherm krijgt. Bij sommige muizen kan je dit instellen. Als dit niet lukt, kan je hiervoor gratis software downloaden, bijvoorbeeld Basic Mouse - www.dolesoft.com . Je kan een extra muis op de computer voorzien die enkel één knop, nl. de linkermuisknop, heeft. De leerling kan dus niet fout klikken. Dit type muis is meestal een verkleinde muis. Deze is uitermate geschikt voor kinderhanden. Een voorbeeld hiervan is de Chester Mouse.
Daarom kan je best eerst uitzoeken of het aanraakscherm de enige goede oplossing is.
Werkblad zelf ontwerpen: Zo bepaal je zelf de inhoud van je toetsenbord. Je kan dan werken met enkel de aangeleerde letters of lettercombinaties of volledige woorden, al dan niet ondersteund door pictogrammen.
Niet alleen de muis en het toetsenbord kunnen worden aangepast. Het programma moet je kunnen afstemmen op het niveau van de ll. Zowel wat betreft de bediening als de inhoud. Een goed regelbaar beloningssysteem werkt als een zeer waardevolle bekrachtiging.
Personen met een verstandelijke beperking zijn op het internet soms een vogel voor de kat. MyBee.nl is een speciaal programma waar je websites mee kan inperken. Pretpark is in 5 rubrieken ingedeeld voor 3 niveau’s : licht, matig, ernstig.
2 economische toegankelijkheidsproblemen. Moeite doen voor een aanvraag in te dienen zodat de lln het meest geschikte materiaal kan gebruiken.