1. Haksız Fiilin Unsurları
1- Hukuka Aykırı Fiil
2- Zarar
3-Kusur
4-Ġlliyet bağı

2. Hukuka Aykırı Fiil
 Hukuk düzeninin kiĢilerin malvarlığını ya
da Ģahıs varlığını korumaya yönelmiĢ
 Yazılı veya yazılı olmayan kurallarına
aykırılık oluĢturan fiiller
 Olumlu fiiller
 Olumsuz fiiller

3. Hukuka Aykırılığı Ortadan
Kaldıran Sebepler
 1- Kamu gücünün kullanılması
 2- Özel hukuktan doğan bir hakkın kullanılması
 3- Zarar görenin rızası
 Rıza geçerli olmalıdır (ehliyet vs. )
 Rızanın hukuka aykırılığı ortadan kaldırmamasına
rağmen tazminat borcunu etkilemesi
 BilimselEleĢtiriler
 MeĢru savunma
 Zorda kalma
 Kendi Hakkını bizzat korumak için kuvvet
kullanma

4. MeĢru Savunma:
Bir kimsenin kendisinin veya üçüncü bir kiĢinin mallarına veya
Ģahsına yöneltilmiĢ ve sürmekte olan haksız bir saldırıyı defetmek
zorunluluğu içinde yaptığı savunma
• UNSURLARI:
 1-Savunanın ya da üçün kiĢinin malına,
Ģahsına karĢı saldırının olması ya da yakın
saldırı tehlikesi
 Savunmanın saldırı devam ederken
yapılması
 3-Saldırının hukuka aykırı olması
 4- savunma saldırıyı durdurma amacıyla
olmalı (karĢılıklılık)

5. Iztırar (Zorda kalma) hali: KiĢinin
kendisini ya da bir baĢkasını derhal meydana gelecek bir
tehlikeden korumak için baĢkasının mallarına zarar vermek
zorunda olması
 Unsurları:
 1- KiĢiye/mala yönelmiĢ zarar veya tehlikenin
derhal meydana gelecek nitelikte olması
 2-Yapılan saldırı veya tehlike ile iliĢkisiz üçüncü
kiĢinin malına tecavüz edilmesi
 3- Önlenmek istenen zarar/tehlikenin verilen
zarardan daha büyük olması
 4-Zarar/tehlikeden korunmak için üçüncü kiĢinin
malına zarar vermek kaçınılmaz olmalıdır

6. Kendi hakkını Korumak Ġçin
Kuvvet Kullanma
Kural: Kimse hakkını koruma için kuvvet
kullanamaz
Ġstisna:BK 52/3: Mevcut durum ve Ģartlar
gereği, devlet organlarının müdahalesi
zamanında gerçekleĢmediğinde, hakkın
kaybolmasının ya da hakkın kullanılmasının
çok daha güç hale gelmesi
-korunan hakkın nitelik ve kapsamının haklı
göstermediği Ģiddetten kaçınılması

7. ZARAR:
Mal varlığının mevcut durumuyla , hukuka aykırı fiil
olmasaydı arz edeceği durum arasındaki fark
 Maddi Zarar
 Fiili Zarar: Malvarlığında fiili bir azalma
oluĢması
 Kazanç Yoksunluğu: Malvarlığında meydana
gelebilecek bir artıĢın önlenmiĢ olması
 Manevi zarar: Hukuka aykırı bir fiille kiĢilik
haklarına yönelmiĢ saldırılar nedeniyle
ortaya çıkan zarar

8. Kusur: Hukuk düzeninin
kınadığı bir irade veya irade
noksanı
 Kast: Hukuka aykırı sonucun görülmesi ve istenmesi
 Vasıtasız kast (dolus directus)
 Vasıtalı Kast (dolus eventualis): Hukuka aykırı sonucu
istememekle birlikte öngörmek
 Ġhmal: Hukuka aykırı sonucun istenmemesine
karĢılık, gerekli önlemin alınmaması, dikkat ve özenin
gösterilmemesi nedeniyle zararın doğmasına sebep
olmak
 Ağır ihmal
 Hafif ihmal

9. Haksız Fiil Ehliyeti
 1- Temyiz gücüne sahip olanların vardır
 Geçici olarak ve kendi kusuru ile temyiz
gücünü kaybedenler bu gruba girmez
Temyiz gücüne sahip olmayanların
 2-
yoktur
 Kural: haksız fiil ehliyet yok
 1. Ġstisna: hakkaniyet sorumluluğu
 2. Ġstisna : Temyiz gücünü geçici kaybeden
kiĢiler, kendi kusuru ile bu duruma
düĢmemiĢlerse sorumlulukları yoktur.

10. Ġlliyet bağı: zararın o haksız fiil
neticesinde meydana gelmesi
 1- Mantıki illiyet
 2- Hukuki Ġlliyet
 A) Uygun illiyet:Haksız fiilin , genel yaĢam
deneyimlerine , olayların olağan akıĢına göre
bu türden bir zararın oluĢumuna neden
olması
 B) Hukuka Aykırılık bağı: Ġhlal edilen kuralın
korumak istediği çıkarı zedelenenler ya da
korunan çıkarla kural arasında bir bağ olması

11. Uygun Ġlliyet Kuramının
Uygulanmasında Çıkacak Sorunlar
 1- Zararın doğmasına esas oluĢturan fiili yapan
kimse, bu fiilin etkisiyle çoğalan zararların tümünden
sorumludur
 2- Fail fiilden doğrudan zarar gören kiĢinin uğradığı
dolaylı zararları ve hukuka aykırılık bağı içindeki
üçüncü kiĢilerin uğradığı zararları tazminle
yükümlüdür
 3-Fail,, kendi fiili olmasaydı bile daha sonra aynı
zararlı sonucun kaçınılmaz olarak gerçekleĢeceğini
ileri süremez (önüne geçen illiyet)
 4-Belli bir zararı oluĢturmaya elveriĢli fiilin sonuçları
tamamen meydana gelmeden, baĢka bir olay,
gerçekleĢmesi beklenen sonucu doğurmuĢsa, fail bu
olaya kadar gerçekleĢen zarardan sorumludur (illiyet

12. 5-Ġlliyetin Toplanması
 1- Ortak Ġlliyet
 Birden çok kiĢi anlaĢarak bir zarara sebep olması. Her biri
zarardan müteselsil sorumludur
 2- Birlikte Ġlliyet
 Birden çok kiĢi aralarında bağlantı olmadan bir zarara
sebep olması ve her birinin fiili aynı zararı doğurmaya yerli
olması . Her biri zarardan sorumludur.
 3- Alternatif illiyet
 Birden çok kiĢiden hangisinin zararlı sonuca yönelik fiili
gerçekleĢtirdiğinin belli olmaması halinde
• Olayda bütünlük yoksa hiç biri sorumlu olmaz
• Olayda bütünlük varsa her biri müteselsil sorumlu olur.

13. KUSURSUZ SORUMLULUK
 1- Hakkaniyet sorumluluğu (BK 54)
 2- Özen Yükümünün Ġhlalinden Doğan
Sorumluluk (Özen Sorumluluğu) (BK 55,
56,58, MK 369, 730
 3- Tehlike Sorumluluğu (Trafik Kanunu
vs.)

14. Kusursuz Sorumluluk
 1-Ayırtım Gücünden Yoksun KiĢilerin S.
 2- Adam ÇalıĢtıranın Sorumluluğu
 3- Ev BaĢkanının Sorumluluğu
 4- Hayvan Ġdare Edenlerin Sorumluluğu
 5-Bina ve Diğer Eser maliklerinin s.
 6-TaĢınmaz Malikinin Sorumluluğu
 7-Tapu Sicilinin Tutulmasından Devletin S.
 8- Araç ĠĢletenin Sorumluluğu
 9-.........
 10.......

15. (C) ĠSTĠHDAM EDENLERĠN
MESULĠYETĠ
 Madde 55 - BaĢkalarını istihdam eden kimse,
maiyetinde istihdam ettiği kimselerin ve
amelesinin hizmetlerini ifa ettikleri esnada
yaptıkları zarardan mesuldür. ġu kadar ki böyle
bir zararın vukubulmaması için hal ve
maslahatın icabettiği bütün dikkat ve itinada
bulunduğunu yahut dikkat ve itinada bulunmuĢ
olsa bile zararın vukuuna mani olamıyacağını
ispat ederse mesul olmaz.
 Ġstihdam eden kimsenin, zamin olduğu Ģey ile
zararı ika eden Ģahsa karĢı rücu hakkı vardır

16. Adam ÇalıĢtıranın Sorumluluğu
 1- ÇalıĢtıran ile zarar veren arasında çalıĢtırma
(istihdam) iliĢkisine bağlı emrine tabi olmanın varlığı
 2- Zararın iĢin ifası sırasında ve görülen iĢle bağlantılı
olarak meydana gelmesi
 3- Zararın çalıĢanın haksız fiiliyle meydan gelmesi
 (kusur aranmaz, diğer koĢullar aranır)
 4- KurtuluĢ kanıtı getirilmemiĢ olması
 A) çalıĢtıranın zararın meydana gelmemesi için Ģartların
gerektirdiği bütün dikkat ve özeni gösterdiğini kanıtlaması
(seçme, talimat verme, nezaret etme)
 B) ġartların gerektirdiği bütün özen ve dikkat gösterilse bile
zararın yine de doğacağının ispatı
• Mücbir sebep
• Zarar görenin ağır kusuru
• Üçüncü kiĢinin ağır kusuru
 5- Trafik kanuna göre iĢletenin sorumluluğu


17. II. Özen sorumluluğu
1. Adam çalıĢtıranın sorumluluğu
 Madde 61- Adam çalıĢtıran, çalıĢanın, kendisine
verilen iĢin yapılması sırasında baĢkalarına verdiği
zararı gidermekle yükümlüdür.
 Adam çalıĢtıran, çalıĢanını seçerken, iĢiyle ilgili talimat
verirken, gözetim ve denetimde bulunurken, zararın
doğmasını engellemek için gerekli özeni gösterdiğini
ispat ederse, sorumlu olmaz.
 Bir iĢletmede adam çalıĢtıran, iĢletmenin çalıĢma
düzeninin zararın doğmasını önlemeye elveriĢli
olduğunu ispat etmedikçe, o iĢletmenin faaliyetleri
dolayısıyla sebep olunan zararı gidermekle
yükümlüdür.
 Adam çalıĢtıran, ödediği tazminat için, zarar veren
çalıĢana, ancak onun bizzat sorumlu olduğu ölçüde
rücu hakkına sahiptir.

18. MEDENĠ KANUN MADDE 369
 .- Ev başkanı, ev halkından olan küçüğün, kısıtlının, akıl
hastalığı veya akıl zayıflığı bulunan kişinin verdiği
zarardan, alışılmış şekilde durum ve koşulların
gerektirdiği dikkatle onu gözetim altında
bulundurduğunu veya bu dikkat ve özeni
gösterseydi dahi zararın meydana gelmesini
engelleyemeyeceğini ispat etmedikçe sorumludur.
 Ev başkanı, ev halkından akıl hastalığı veya akıl zayıflığı
bulunanların kendilerini ya da başkalarını tehlikeye veya
zarara düşürmemeleri için gerekli önlemleri almakla
yükümlüdür.
 Zorunluluk hâlinde gerekli önlemlerin alınmasını yetkili
makamdan ister.

19. Ev baĢkanının Sorumluluğu
 1- Ev baĢkanıyla birlikte yaĢayan ve onun
hakimiyeti altında olan, küçük, kısıtlı, akıl
hastası, akıl zayıflarının haksız fiille bir
baĢkasına zarar vermesi (kusuru dıĢında diğer
unsurların varlığı)
 2- Ev baĢkanının kurtuluĢ kanıtı getirememesi
• Özen görevini yerine getirdiğini kanıtlamak
• Özen görevini yerine getirmiĢ olsa idi dahi zararlı
sonucun yine de doğacağını kanıtlamak (illiyet bağının
yokluğu)
 Mücbir sebep,
 Zarar görenin ağır kusuru
 üçüncü kiĢinin ağır kusuru

20.  (D) HAYVANLAR TARAFINDAN YAPILAN ZARARDAN
MESULĠYET I –
 Zarar ve ziyan Madde 56 - Bir hayvan tarafından yapılan zararı
o hayvan kimin idaresinde ise o kimse hal ve maslahatın
icabettiği bütün dikkat ve itinayı yaptığını yahut bu dikkat ve
itinada bulunmuĢ olsa bile zararın vukuuna mani olamıyacağını
ispat etmedikçe tazmine mecburdur. Bu surette eğer hayvan
diğer bir Ģahıs yahut diğer bir Ģahsa ait olan hayvan tarafından
ürkütülmüĢ olur ise bu kimse onlara rücu edebilir.
 II- Hayvan üzerinde hapis hakkı Madde 57 - Bir kimsenin
hayvanı diğerinin gayri menkulü üzerinde bir zarar yaptığı
takdirde gayrimenkulün zilyedi o hayvanı zabt ve kendisine ita
olunabilecek tazminat mukabilinde teminat olmak üzere
yedinde hapsetmeğe hakkı vardır. Eğer hal ve maslahat
icabederse, gayrimenkul zilyedi o hayvanı öldürebilir. ġukadar
ki gayrimenkulün zilyedi heman keyfiyetten hayvanların sahibini
haberdar etmeğe ve eğer onu bilmiyorsa kendisini bulmak için
lazımgelen tedbir- leri ittihaz eylemeğe mecburdur.

21.  Hayvan Ġdare Edenlerin Sorumluluğu
 1- Bir hayvanın içgüdüsel bir davranıĢıyla zarar
vermesi
 2-Hayvanı muhafazasında , gözetiminde, bakım
ve kullanılmasında yetkili olan bir kiĢinin
bundan dolayı sorumlu olması
 3- KurtuluĢ kanıtı getirilememesi
• Bütün özeni gösterdiğini kanıtlamak
• Bütün özeni göstermiĢ olsa idi bile zararın doğacağını
kanıtlamak
 Mücbir sebep, zarar görenin/üçüncü kiĢinin ağır kusuru
 4- Ürküten kiĢiye rücu hakkı
 5- TaĢınmaz zilyedinin hayvanı öldürme ya da
alıkoyma hakkı

22.  (BK TASARI) 2. Hayvan bulunduranın sorumluluğu
 a. Giderim yükümlülüğü
 Madde 62- Bir hayvanın bakımını ve yönetimini sürekli veya
geçici olarak üstlenen kiĢi, hayvanın verdiği zararı gidermekle
yükümlüdür.
 Hayvan bulunduran, bu zararın doğmasını engellemek için,
gerekli özeni gösterdiğini ispat ederse sorumlu olmaz.
 Hayvan, bir baĢkası veya bir baĢkasına ait hayvan tarafından
ürkütülmüĢ olursa, hayvanı bulunduranın, bu kiĢilere rücu hakkı
saklıdır.

 b. Alıkoyma hakkı
 Madde 63- Bir kiĢinin hayvanı, baĢkasının taĢınmazı üzerinde
bir zarar verdiği takdirde, taĢınmazın zilyedi, o hayvanı
yakalayabilir, zararı giderilinceye kadar alıkoyabilir; hattâ durum
ve koĢullar haklı gösteriyorsa hayvanı öldürebilir.
 Bu durumda, taĢınmazın zilyedi derhâl hayvan sahibine bilgi
vermek ve sahibini bilmiyorsa, onun bulunması için gerekli
giriĢimleri yapmak zorundadır.

23.  (H) BĠNA VE DĠĞER ġEYLERDE MESULĠYET
 I - Zarar ve ziyan
 Madde 58 - Bir bina veya imal olunan herhangi bir
Ģeyin maliki, o Ģeyin fena yapılmasından yahut
muhafazadaki kusurundan dolayı mesul olur.
 Bu cihetten dolayı kendisine karĢı mesul olan
Ģahıslar aleyhindeki rücu hakkı mahfuzdur.
 II- Tedbirler:
 Madde 59 - Bir binadan yahut diğer bir Ģahsın imal
ettiği Ģeylerden dolayı zuhura gelecek bir zarara
maruz olan kimsenin, tehlikeyi bertaraf etmek için,
lazımgelen tedbirlere tevessül etmesini malikten talep
etmeğe hakkı vardır.
 ġahısların ve malların vikayesine dair olan zabıta
nizamları bakidir.

24. Bina ve Diğer Eser maliklerinin
Sorumluluğu
 Bir bina ya da diğer eserin
 Yapımında bozukluk ya da bakımında noksanlık
dolayısıyla
 bir kiĢinin zarar uğramasından dolayı (davacı
kanıtlar)
 o bina ya da eser maliki sorumludur.
 Malikin kusuru aranmaz
 KurtuluĢ kanıtı getirme olanağı tanınmamıĢtır.
 Malikin tehlikeyi önleyici tedbir alma
zorunluluğu vardır.

25. (BK TASARI)3. Yapı malikinin sorumluluğu
a. Giderim yükümlülüğü
 Madde 64- Bir binanın veya diğer yapı eserlerinin
maliki, bunların yapımındaki bozukluklardan veya
bakımındaki eksikliklerden doğan zararı gidermekle
yükümlüdür.
 Ġntifa ve oturma hakkı sahipleri de binanın bakımındaki
eksikliklerden doğan zararlardan malikle birlikte
müteselsilen sorumludurlar.

• b. Zarar tehlikesini önleme
 Madde 65- Bir baĢkasına ait bina veya diğer yapı
eserlerinden zarar görme tehlikesiyle karĢılaĢan kiĢi,
bu tehlikenin giderilmesi için gerekli önlemlerin
alınmasını hak sahiplerinden isteyebilir.
 KiĢilerin ve malların korunması hakkındaki kamu
hukuku kuralları saklıdır.

26. V. TaĢınmaz malikinin sorumluluğu
MK 730
 .-Bir taĢınmaz malikinin mülkiyet hakkını bu
hakkın yasal kısıtlamalarına aykırı kullanması
sonucunda zarar gören veya zarar tehlikesi ile
karĢılaĢan kimse, durumun eski hâline
getirilmesini, tehlikenin ve uğradığı zararın
giderilmesini dava edebilir.
 Hâkim, yerel âdete uygun ve kaçınılmaz
taĢkınlıklardan doğan zararların uygun bir
bedelle denkleĢtirilmesine karar verebilir.

27. TaĢınmaz Malikinin Sorumluluğu
 1- Malik taĢınmazından yararlanma hakkını
aĢkın kullanmamalıdır
 2- AĢkın kullanım sonucu zarara uğrayan ya da
uğrama tehlikesi içinde olan komĢu malik yada
zilyet:
• A) eski halin iadesini
• B) Tehlikenin giderilmesi için gerekli önlemlerin
alınmasını
• C) Zararının tazminini ister.
 KurtuluĢ kanıtı getirilmemiĢtir; illiyet bağının
kesilmesi söz konusu olabilir (mücbir sebep vs).
 Yerel adete uygun kaçınılmaz taĢkınlıklar
dolayısıyla denkleĢtirme istenebilir

28. 2. Sorumluluk
MK 1007
 .- Tapu sicilinin tutulmasından doğan bütün
zararlardan Devlet sorumludur.
 Devlet, zararın doğmasında kusuru bulunan
görevlilere rücu eder.
 Devletin sorumluluğuna iliĢkin davalar, tapu
sicilinin bulunduğu yer mahkemesinde görülür.

29. Tapu Sicilinin Tutulmasından Doğan
Zarardan Devletin Sorumluluğu
 1- Tapu sicili hukuka aykırı bir Ģekilde
tutulmuĢ olmalı
 2- Bundan bir zarar doğmuĢ olmalı
 3- Bu zararın giderilmesi için bir yol
kalmamıĢ olmalı
 4- 1 ve 10 yıllık zamanaĢımı süresi içinde
açılmıĢ olmalı
 Devlet kusurlu memura rücu edebilir.

30.  III. Tehlike sorumluluğu
 Madde 66- Önemli ölçüde tehlike arzeden bir
faaliyetten zarar doğduğu takdirde, faaliyette bulunan
kiĢi, hukuk düzeni tarafından böyle bir faaliyete
katlanılması öngörülmüĢ olsa bile, doğan zarardan
sorumludur.
 Bir faaliyetin, mahiyeti veya faaliyette kullanılan
malzeme, araçlar ya da güçler göz önünde
tutulduğunda, bu iĢlerde uzman bir kiĢiden beklenen
tüm özenin gösterilmesi durumunda dahi sıkça veya
ağır zararlar doğurmaya elveriĢli olduğu sonucuna
varılırsa, bunun önemli ölçüde tehlike arzeden bir
faaliyet olduğu kabul edilir. Özellikle herhangi bir
yasada benzeri tehlikeler arzeden faaliyetler için özel
bir tehlike sorumluluğu öngörülmüĢ olması
durumunda, bu faaliyetin de önemli ölçüde tehlike
arzettiği varsayılır.
 Belirli bir tehlike hali için öngörülen özel sorumluluk
hükümleri saklıdır.

31. Birden Çok Kimsenin Aynı zarardan
Sorumluluğu
 1- Birden çok kiĢi aynı zarara ortak kusurla sebep
olursa bunlar zararın tamamından müĢterek
sorumludur.(tam teselsül) Rücu hakkının olup
olmadığına, oranına hakim karar verir.
 2- Birden çok kiĢi aynı zarardan çeĢitli sebeplerle
sorumlu tutulması (eksik teselsül)
 Haksız fiilden doğan sorumlu
 SözleĢmeden doğan sorumlu
 Yasadan doğan sorumlu
 Rücu hakkının olup olmadığına, varsa sırasına hakim
karar verir. Kural olarak: Yasadan doğan sorumlu diğer
ikisine sözleĢmeden doğan sorumlu haksız fiil failine
rücu edebilir

32. Maddi Zararın Tazmini
 1- Zararı zarara uğrayan ispat etmelidir
 2- Tazminatın Ģeklini ve kapsamını hakim
belirler
 ġekli: Aynen tazmin- Nakden tazmin
 Kapsamı
 A) Uğranılan zarar
 B) Kusurun ağırlığı
 C) Zarara uğrayanın rızası
 Hukuka aykırılığı kaldıracak derecede olmayan rızadır
 D)Zarar görenin birlikte kusuru
 E) Zarar görenin ekonomik durumu
 Hafif kusurda söz konusu olur
 F) Hal ve ġartlar

33. MANEVĠ ZARARIN TAZMĠNĠ
 Manevi tazminat miktarını hakim belirler.
 Hakim zararı ve tazminatı takdir ederken:
 tarafların sıfatı, iĢgal ettikleri makam ile diğer
sosyal ve ekonomik durumlar,
 ihlalin ağırlığı,
 kusurun ağırlığı,
 ihlal edilen kiĢilik değerinin önemi,
 ihlalin ani veya sürekli olup olmadığı,
 zarar görenin kusuru gibi
 Kriterleri de değerlendirilecektir.

34. Adam Ölmesi Halinde Maddi
Zararın Kapsamı
 1- Gömme giderleri
 2- Tedavi giderleri ve çalıĢamamaktan doğan
zarar
 3- Destekten yoksun kalanların zararları
 Destekten yoksun kalma tazminatı: yasal
zorunluluk olmasa bile , ölen kiĢiden belli ölçüde
de olsa, sürekli ve düzenli olarak yardım gören
kimselerin ölüm meydan gelmeseydi yardımın
devam etmesi olasılığı bulunan durumlarda,
ölümle birlikte bu yardımdan yoksun kalmaları
nedeniyle uğradıkları zararın tazmini

35. Bedensel Zarar Halinde Maddi
Zararın Kapsamı
 1- Tedavi giderleri
 2-ÇalıĢma gücünün tamamen ya da
kısmen kaybedilmesi nedeniyle uğranılan
zarar
 3- Ekonomik geleceğinin sarsılmasından
doğan zarar
 Ölüm ve bedensel zarar halinde taraflar
ayrıca manevi tazminat da isteyebilirler.

36. Tazminat davasının tarafları,
zamanaĢımı ve daimi def’i hakkı
 Davacılar
 1- Haksız fiilden zarar gören
 2-Zarar görenin baĢka sebepten ölümü halinde mirasçılar
 3-haksız fiilden ölüm halinde mirasçılar, destekten yoksun
kalanlar, yakınlar
 Davalılar
 1- Haksız fiili yapanlar
 2-Dolayısıyla sorumlu olanlar (örn kusursuz sorumlu)
 3- Mirasçılar
 ZamanaĢımı: 1 ve 10 yıllık süre+ Ceza zamanaĢımı
 Daimi def’i hakkı: Haksız fiilin zarar gören aleyhine
alacak doğurması halinde, zamanaĢımı geçmiĢ olsa
bile zarar gören bu alacağın ödemekten her zaman

37. SEBEPSĠZ ZENGĠNLEġMEDEN
DOĞAN BORÇLAR (BK 61 vd.)
 (BKtasarı md. 82:Haklı bir sebep
olmaksızın bir baĢkasının malvarlığından
veya emeğinden zenginleĢen, bu
zenginleĢmeyi geri vermekle yükümlüdür.
Bu yükümlülük, özellikle zenginleĢmenin
geçerli olmayan veya gerçekleĢmemiĢ ya
da sona ermiĢ bir sebebe dayanması
durumunda vardır.)

38. I-Kurumun ĠĢlevi
 1- Malvarlığı kaymalarını önlemek
 2- Tamamlama, düzeltme iĢlevini yerine
getirmek

39. II- Kurumun Özellikleri
 1- Nispi hak sağlar :ġahsi niteliktedir:
iflasta iflas masasından talep, 3. kiĢiye karĢı
açılamaması
 2- Fiil ehliyetine bağlı değildir
 3- Kusurun varlığı aranmaz
 4- Bağımsızlığı: SözleĢmeden doğan talep
hakkı ile mülkiyetten kaynaklanan istihkak
talepleri ile bir arada bulunamaz; tazminat
davası ile bulunabilir.

40. III- Sebepsiz ZenginleĢme
Davasının Ģartları
 1- ZenginleĢme : mal varlığında iki
durum arasında meydanan gelen fark;
istenebilecek tazminatın en yüksek sınırını
oluĢturur
 a. Müspet zenginleĢme: mal varlığında
fiili artıĢ
 b. Menfi zenginleĢme : mal varlığının
azalması önlenmiĢtir.

41. FakirleĢme:
a . Malvarlığındaki fiili azalma
 b. Malvarlığındaki artıĢın önlenmesi

42. 3- Ġlliyet Bağı :
 DavalınınfakirleĢmesi, davacının
zenginleĢmesi sonucunu doğurmuĢ
olmalıdır

43. .
4-Malvarlığındaki artıĢ her hangi bir sebebe dayalı olmamalıdır
 a. Ġfa sonucu gerçekleĢen sebepsiz zenginleĢmeler
 i. Geçersiz sebebe dayalı zenginleĢmeler
 ii. Borç olmayan Ģeyin ifası
• 1. Ġfanın kazandırma amacıyla yapılması
• 2. Borcun mevcut olmaması
• 3. Ġfanın hataen gerçekleĢmesi
 iii. GerçekleĢmeyen sebebe dayalı zenginleĢmeler
 iv. Sonradan ortadan kalkan sebebe dayalı zenginleĢmeler
 b. Ġfa dıĢı gerçekleĢen sebepsiz zenginleĢmeler
 i. Müdahale veya dıĢ etkiden doğan zenginleĢme
• 1. ZenginleĢenin davranıĢından doğan
• 2. 3. kiĢinin davranıĢından doğan
• 3. Doğal bir olaydan doğan
• 4. fakirleĢenin davranıĢından doğan
 ii. Harcamadan doğan zenginleĢme
 c. Yasa gereği Sebepsiz ZenginleĢmeler
 i. Asla malik olanın tamamlayıcı parçaya da malik olması
 ii. ĠĢlemede iĢleyenin emeğinin fazla olmasında
 iii. Araziye malik olan üzerindekilere de sahiptir.
 iv. KarıĢma ve birleĢme

44. IV-Sebepsiz ZenginleĢme Davasının
Açılamayacağı Haller
 1- ZamanaĢımına UğramıĢ borcun
ödenmesinde (Bk 62/2)
 2- Ahlaki bir görevin yerine
getirilmesinde
 3- Haksız veya ahlaka aykırı bir amaç için
yapılan ödemeler

45. V-Ġade borcunun kapsamı
 1- Ġyiniyetli : Ġade zamanında elinde
bulunan ne ise onu verme. Elinden çıkmıĢ
ise karĢılığında elde ettiği ya da
tüketmiĢse harcamadan kurtulduğu değeri
iade; mala yaptığı zorunlu ve yararlı
harcamalarının ödenmesini talep, lüks
giderleri söküp alma.
 2- Kötüniyetli: ZenginleĢmenin
tamamını iade ile yükümlüdür.

46. ZamanaĢımı ve daimi Def’i
hakkı
 1- Sebepsiz zenginleĢmenin
öğrenilmesinden itibaren 1 yıl
 2- Hakkın doğduğu andan itibaren 10 yıl
 DaimiDef’i : ZenginleĢme zarar gören
aleyhine bir borç doğmasına sebep
olmuĢsa, zamanaĢımı geçse bile bu borcu
ödemeden kaçınabilir.