Câu chuyện kể về một người nông dân nghèo và con gái anh, bị ép vào tình thế khó khăn bởi một lão già xấu tính đòi gả con gái để xóa nợ. Cô gái thông minh đã biến tình thế bằng cách giả vờ làm rơi viên sỏi, từ đó tạo ra một kịch bản mà lão già không thể chối cãi. Từ câu chuyện, người đọc được gợi mở về những cách suy diễn và giải quyết vấn đề phức tạp trong cuộc sống.

1. Phong cảnh Trung Hoa và chuyện hai viên sỏi Kính tặng Qúi vị

2. Sự khác biệt suy diễn về lý lẽ và suy diễn « bên lề »

3. Ngày x ư a trong một làng quê có ng ườ i nông dân nghèo khó, không có tiền trả món nợ lớn cho một lão già xấu ng ườ i, xấu nết.

4. Ng ườ i nông dân có cô con gái xinh đẹ p mà lão chủ nợ lâu nay ngắm nghé. Lão quyết đị nh mặc cả với ng ườ i nông dân.

5. Lão hứa sẽ xóa hết nợ nần, nếu ng ườ i nông dân chịu gã con gái cho lão.

6. Thấy lão đề nghị, hai cha con lo lắng sợ hãi.

7. Thấy vậy, lão già gợi ý, đề nghị một giải pháp dễ nghe h ơ n.

8. Lão sẽ bỏ hai viên sỏi : một trắng, một đ en vào trong một cái túi.

9. Và cô gái sẽ bốc một trong hai viên sỏi.

10. trong túi cột kín không thấy đượ c .

11. Nếu cô gái bốc nhằm viên sỏi đ en, cô sẽ trở thành vợ lão già xấu xí, nợ nần cha cô đượ c tha. …

12. Nếu may mắn cô bốc trúng viên sỏi trắng, cô không phải làm vợ lão già, và nợ cha cô cũng đượ c xóa hết.

13. Nh ư ng nếu cô từ chối, cha cô sẽ bị đẩ y vào tù.

14. Lão già không ngừng nhắc về hai viên sỏi trắng đ en trong cái túi, và cô gái chấp nhận.

15. Khi lão l ượ m hai viện sỏi bỏ vào túi, cô gái nhìn rất kỹ.

16. Cô nhận ra lão già qủi quyệt đã bỏ vào túi 2 viên sỏi đ en.

17. Nh ư ng cô gái im lặng, không nói gì cả.

18. Kế tiếp, lão già đề nghị cô thọc tay vào túi bốc một trong hai viên sỏi.

19. Cô gái nhìn ra d ướ i đấ t có vô số viên sỏi nh ư lão già mới lấy bỏ vào túi xách.

20. Hãy t ưở ng t ượ ng tr ườ ng hợp nh ư vậy bạn sẽ làm gì ?

21. đ ể góp ý cho cô gái đá ng th ươ ng đó .

22. Bạn có thể suy diễn ra 3 cách thức :

23. 1. Cô gái có thể từ chối thọc tay vào túi bốc viên sỏi.

24. 2. Bốc ra cả hai viên sỏi đ en, cho lão biết lão đ ang lừa dối, gian xảo.

25. 3. Chấp nhận bốc viên sỏi đ en, làm vợ lão để giải thoát nợ nần cho cha cô.

26. Bạn dừng lại một vài phút suy nghĩ xem trong hoàn cảnh này mình phải làm gì.

28. Câu chuyện này mục đí ch để mỗi ng ườ i nhìn lại chính mình …

29. hầu nhận ra sự khác biệt về lối suy diễn lấy lý lẽ làm chính, hay lối suy diễn « bên lề ».

30. tr ướ c sự lựa chọn của cô gái không thể có một kết thúc công minh

31. để phù hợp với lối suy nghĩ theo truyền thống

32. mà bạn cho đó là kết qủa của một trong ba cách thức cô gái phải chấp nhận.

33. Nh ư vậy bạn sẽ phải nghĩ gì đâ y ?

34. Bây giờ mời bạn theo dõi cô gái nhé:

35. Bạn cố gắng suy nghĩ tr ướ c khi xem giải thích…

39. Cô gái chậm rãi thọc tay vào túi, chọn một trong hai viên sỏi rồi làm s ơ sẩy r ơ i xuống đườ ng

40. trộn lộn với vô số viên sỏi d ướ i đấ t .

41. Trời ! Làm sao tôi có thể vụng về làm r ơ i viên sỏi ! Cô gái la lên.

42. Nh ư ng không quan trọng : tôi có thể bốc viên sỏi còn lại trong túi.

43. Ai cũng thấy tôi bốc viên sỏi đầ u tiên, phải thế không ạ !

44. Bây giờ tôi bốc nhằm viên sỏi còn lại màu đ en.

45. Nh ư vậy chắc chắn viên đầ u tiên r ơ i xuống đấ t phải la viên trắng. Th ư a phải không ạ !

46. Và lão già chủ nợ cũng không thể nhận lỗi gian dối, lừa đả o của mình.

47. Cô gái đã biến đổ i tình thế xem ra không còn lối thoát

48. bằng một chung cục nhiều lợi thế !

51. Ý h ướ ng của câu chuyện này :

52. cho thấy luôn có những lý giải hiện hữu cho những vấn đề phức tạp

53. mà chúng ta chỉ nhìn d ướ i một khía cạnh .

54. Khi chúng ta vận dụng đầ u óc suy nghĩ kỹ càng, rồi hãy trả lời theo sự khôn ngoan !

58. Tạm biệt Qúi vị Belgique le 6 janvier 2011