2. 05-06-13 Duurzaam toerisme
Inhoud
Toerisme anno 2010
Dualiteit van toerisme
Economische impact van toerisme
Ecologische impact van toerisme
Sociaal-culturele impact van toerisme
Ontstaan duurzaam toerisme
Voorbeelden initiatieven
in Vlaanderen
internationaal
3. 05-06-13 Duurzaam toerisme
Toerisme anno 2010 op wereldvlak
Toerisme is de bedrijfstak met de grootste omzet en het grootste aantal
banen.
Toerisme is één van de snelst groeiende industrieën
In 2010 telde de UNWTO 940 miljoen toeristen
UNWTO voorspelt 1.6 miljard toeristen in 2020 (verdubbeling)
Internationaal toerisme genereerde in 2010 693 miljard euro aan
inkomsten
Bijna 200 miljoen mensen werken wereldwijd in toerisme (8% van
globale werkgelegenheid)
Toeristische toppers: Frankrijk, China
In Nederland gaat men gemiddeld 3 x per jaar op reis
In USA plant men een extra 720.000 kamers voor de volgende 10 jaar
In Azië plant men een extra 732.000 kamers
12. 05-06-13 Duurzaam toerisme
Invloed van macrotrends op toerisme
Wereldwijde maatschappelijke ontwikkelingen hebben hun impact op
toerisme.
Evoluties in de communicatietechnologie, een verouderende bevolking, de
economische ontwikkeling van nieuwe markten, … bepalen mee het
dynamische karakter van de toeristische sector.
Heel wat trends zijn globaal waarneembaar
Toerisme is heel gevoelig aan globale verschuivingen
Wat maakt een toeristische bestemming?
◦ Bereikbaarheid (directe luchtverbinding, low cost destinations)
◦ Attracties (natuurlijk of gecreëerd vb Bilbao)
◦ Klimaat (overwinteren, temperatuur, natuurrampen)
◦ Prijs (hoge wisselkoersen, langdurige verblijf in landen lage kosten)
◦ Politieke stabiliteit (Afghanistan, Egypte, Kroatië)
◦ Infrastructuur (Centre parcs Limburg, Peer en Lommel, Maasmechelen village)
◦ Marketing (niet gekend, niet bezocht) en trends
13. 2008
Economische impact
Genereert inkomsten, investeringen,
Overheidsinkomsten door taxen
Genereert buitenlandse valuta - hard
currency - Bijdrage tot BNP
Creeëert tewerkstelling, formeel,
informeel,verhoogt koopkracht locale
bevolking
Stimuleert kleine ondernemerschap
Draagt bij tot consumptie van locale
goederen
Diversifieert globale economie
Teruglekeffect; geld stroomt terug naar
land van toeristen
Negatieve effecten op prijzen, inflatie,
verhoging landprijzen, tekort aan
goederen
Hoge infrastructuurkosten, may reduce
government investment in other critical
areas such as education & health
Slechte tewerkstellingscondities; slecht
betaald, slechte contracten
Gevoelige economische sector
Gevaar indien volledige afhankelijk van
toerisme
Seizoensgevoelige sector
Ontstaan zwarte markt
Verlies buitenlandse valuta door all
inclusive cruises…
+ -
20. 05-06-13 Duurzaam toerisme
20
The top 10 ranking by international
tourism spenders
Germany
United States
United Kingdom
China
France
Italy
Japan
Canada
Russian federation
Netherlands
21. 05-06-13 Duurzaam toerisme
Ecologische impact van toerisme
Toerisme heeft impact op milieu en natuur door het toeristische verblijf, het
transport en de natuurgerichte activiteiten.
22. 05-06-13 Duurzaam toerisme
Milieudruk door logies
Hotels, pensions, bungalowparken, appartementcomplexen en campings
oefenen druk uit op milieu door:
het ruimtebeslag,
het energiegebruik,
het waterverbruik,
de afvalproductie,
de hinder (lawaai, licht)
30. 05-06-13 Duurzaam toerisme
Vervoer naar en op de bestemming
Vervoer: onmisbaar onderdeel van reis
Transport naar en op de bestemming belast het milieu
Meest gebruikte vervoermiddel is de auto
Meest vervuilende vervoermiddel is het vliegtuig
Grootste milieubelasting door:
gebruik van fossiele brandstof
produceren van kooldioxide (CO2)
37. 05-06-13 Duurzaam toerisme
Activiteiten in de natuur
Natuur als belangrijkste aantrekking
Fragiele ecosytemen - Natuurbelasting
Natuurbehoud (natuur is economische waarde)
Problemen i.v.m. natuurrecreatie:
Uitgraven en plukken van planten, vangen van dieren
Betreding
Verstoring
Effecten van recreatie op de natuur zijn afhankelijk van:
Oppervlakte, aantal bezoekers
Aard van het bezoek
Terreingesteldheid
Types van natuurrecreanten:
Natuurvorsers
Natuur- en landschapsschoongenieters
Natuurvermaakzoekers
Samenwerking beleid Toerisme en Natuur
46. 05-06-13 Duurzaam toerisme
Waarde van natuur erfgoed en
landschap
Het economisch spel van vraag en aanbod
Als mensen behoefte hebben aan natuur en die is schaars
dan ontstaat er een waarde
Die waarde is voor iedereen anders
Niet verstandig deze waarde enkel om te zetten in geld,
ook emotionele waarde is belangrijk
Welvaartsbegrip ruim interpreteren: “alles wat mensen
nodig hebben om zich prettig te voelen, niet alleen
materiële spullen maar ook cultuur, natuur, landschap…
zijn economische factoren die meespelen
Natuurbehoud is resultaat van het besef dat natuur een
economische waarde heeft
Belangrijk voor toerisme: grootste motivatie om op
vakantie te gaan is natuurbeleving!
47. 05-06-13 Duurzaam toerisme
Sociaal-culturele impact van toerisme
Wederzijds begrip
Sociaal en culturele draagkracht
Behoud tradities - vercommercialisering
tradities
Gewoonten en gebruiken
Beeldvorming
Toerisme en globalisering
57. 05-06-13 Duurzaam toerisme
Dualiteit van toerisme
Meer vrije tijd, meer tijd voor recreatie, ontspanning & beleving
Basiskapitaal van toerisme is een aantrekkelijke bestemming:
Aantrekkelijke bestemming = kwaliteit van
natuur + cultuur + mensen + dienstverlening +…
Positieve en negatieve effecten van toerisme en recreatie
• Op ecologisch vlak
• Op sociaal-cultureel vlak
• Op economisch vlak
Klimaatverandering, stijging olieprijzen, verlies natuurlijke
grondstoffen
• Belangrijke ontwikkelingen waarmee toerisme rekening moet houden
Ongecontroleerde groei kan leiden tot kwaliteitsverlies op alle
vlakken en voor iedereen. Basiskapitaal onder druk door exponentiële groei van
toerisme: Teveel mensen op dezelfde plaats, op hetzelfde tijdstip, consumeren hetzelfde
product
58. 05-06-13 Duurzaam toerisme
Ontstaan van duurzaam toerisme
1995: UNWTO Wereldcongres in Lanzarote
Charter voor duurzaam toerisme
1996: Agenda 21 voor internationaal toerisme
2002: Jaar van het Ecotoerisme
2002: Cape Town Declaration: responsible tourism in destinations
2003: Ontwerp van Agenda 21 voor Europees toerisme
2004: UNWTO: definitie duurzaam toerisme
2007: EU Agenda for a sustainable and competitive European Tourism +
Tourism Sustainable group
59. 05-06-13 Duurzaam toerisme
Duurzaam toerisme: definitie
Een duurzame ontwikkeling van toerisme in een land, regio of
een toeristische bestemming streeft naar een evenwicht in de
relatie tussen economische, ecologische en socio-culturele
aspecten. Het is een participatieproces dat leidt tot
kwaliteitsverbetering waar alle betrokken partijen nu en in de
toekomst baat bij hebben.
World Tourism Organisation 2004
60. 05-06-13 Duurzaam toerisme
60
Sustainable tourism is tourism
which is economically viable
but does not destroy the
physical environment, the
social fabric of the host
community or the tourist
experience
(Swarbrooke 1999; Thibal 1997)
62. 05-06-13 Duurzaam toerisme
62
Waarom duurzaam toerisme?
Duurzaam, ethisch, verantwoord toerisme is een trend
Draagt bij tot het behouden van natuurlijke en culturele bronnen
De bestemming blijft aantrekkelijk
Alle toeristen appreciëren het
64. 05-06-13 Duurzaam toerisme
Lokale bevolking
Toeristen
Vrijwilligerssector,
N.G.O.’s
Experten, consultants,
onderwijs
Overheid
Media
Internationale instellingen
Privé-sector
Stakeholders
Goede voorbeelden van betrokken actoren
74. 05-06-13 Duurzaam toerisme
Voorbeelden initiatieven duurzaam
toerisme beleid in Vlaanderen
Promoten binnenlands toerisme
Seizoenspreiding
Visitor management
Toegankelijkheidslabel
Mondiaal ethische code voor toerisme
Digitale cursus duurzaam toerisme voor reisorganisatoren
Award voor duurzame touroperator
Integreren criteria over duurzaamheid in subsidieregeling
Operationaliseren van de Groene Sleutel voor logies en attracties
Integratie van de principes van duurzame ontwikkeling binnen Hoger onderwijs Toerisme en
opleidingen gids en reisbegeleiders
Onderzoek naar draagkracht van toerisme in niet - en stedelijke gebieden Een duurzame
bereikbaarheid voor Vlaamse toeristische attracties
Radiocampagne voor de toerist
Ontwikkelen educatief materiaal
Leed-checklist voor duurzaam bouwen voor eigendommen van Toerisme Vlaanderen
Promoten lokale producten
www.toerismevlaanderen.be/du
urzaam
77. Thomas Cook Airlines
Publicatie van code of conduct voor
verantwoordelijk gedrag in bestemmingen voor
zowel leveranciers als klanten
Permanente revaluatie van het gewicht van de
lading van de vliegtuigen van Thomas Cook
Airlines + streven hoge bezetting
Overwegend gebruik van lokale gidsen en
chauffeurs voor excursies en lokale
toeleveranciers voor hotels
Herbruik brochures
Informeren klanten in brochure, website, inflight
magazine
81. 05-06-13 Duurzaam toerisme
Heen-en-weer-week
van 3 tot 9 mei 2010
Jaarlijks weerkerende
campagne voor duurzame
mobiliteit begin mei
Tot 2007 onder de noemer
Week van de Zachte
Weggebruiker
2010 = 15de
editie
Volgende jaren: focus op
milieuvriendelijk recreatief
verkeer
82. 05-06-13 Duurzaam toerisme
IDUT Nieuwsbrief maart 2011
Nieuwe index klimaatprestaties
luchtvaartmaatschappijen
www.atmosfair.de/en/air-travel-climate/airline-index
TUI Nederland brengt duurzaam toerisme
jaarverslag
www.tui.nl/duurzaamtoerisme
TUI Nederland stopt met Ofilantonvriendelijke
excursies
Sawadee geeft navulbare waterfles aan klanten
83. Wat kan gids/reisleider doen?
Op de hoogte zijn van de impact van toerisme
op de bestemming
Goede voorbeelden kennen van inspanningen
geleverd voor een duurzame ontwikkeling van
toerisme
Deze kennis doorgeven aan de toeristen
Toeristen tips geven om duurzamer te reizen
Toeristen te wijzen op hun
verantwoordelijkheden en aanzetten om respect
te tonen voor milieu en cultuur
84. Contact en info
Griet Geudens
Toerisme Vlaanderen
Griet.geudens@toerismevlaanderen.b
e
02 5040329
www.toerismevlaanderen.be/duurza
am
www.groenesleutel.be
www.ikkenmijnwereld.be
Editor's Notes
Tussen 1989 en 1999 groeiden de inkomsten uit het toerisme met gemiddeld 8.1 procent per jaar, sneller dan de wereldhandel en veel sneller dan het bruto binnenlands product van de meeste landen Het Afrikaanse continent is de grootste groeier, met uitschieters als Mozambique (+37 procent) en Kenia (+26 procent).In Europa en het Middellandse Zeegebied waren Turkije, Israël en Servië-Montenegro de sterkste groeiers (+20 procent).In Azië nam het aantal toeristen gemiddeld met 7 procent toe, met Taiwan, China en Japan als uitschieters. Het Midden-Oosten zag eveneens 7 procent meer toeristen komen. Voor 2006 verwacht de WTO dat de toeristische sector opnieuw zal groeien met 5 procent. (JR) Tourism provides direct employment for 115 million people worldwide, which accounts for 4 % of the worlds total. Tourism has grown 1.5 times faster than the World GDP with no sign of slowing down in the future
AK = internationale aankomsten= som van alle buitenlandse aankomsten in elke land (met minstens 1 overnachting) 935 in 2010 Eerste daling ooit in 2003, oorzaak: SARS In 1950: 25 miljoen ak wereldwijd, Groei 06-07: +6,6% Verwacht 08: +3,7%, maar eerste kwartaal 08 was +8,3%, 2 e : +2,6%
AK = internationale aankomsten= som van alle buitenlandse aankomsten in elke land (met minstens 1 overnachting) ! 87% van de aankomsten in Europa is Europees! expected market share 2020: Eur: 46%, Am 18%, Azie 27%, MO 4,5%, Afr 5% Eerste daling ooit in 2003, oorzaak: SARS In 1950: 25 miljoen ak wereldwijd, VERWACHTE GROEI 2008: Europe 1,7% Asia/Pacific 4,3% Americas 5,6% Middle East 17,3% Africa 3,2%
Ik wil meteen met de realiteit in huis vallen
As in other economic sectors, tourism follows a "product life cycle", with a curve similar to that of the above graph. In this process several stages can be identified: Nowadays there’s more competition between destinations than between providers
China’s Qingdao Huiquan Beach Carrying capacity
Cambodia, te snelle groei, grote negatieve impact
Tussen 1989 en 1999 groeiden de inkomsten uit het toerisme met gemiddeld 8.1 procent per jaar, sneller dan de wereldhandel en veel sneller dan het bruto binnenlands product van de meeste landen Het Afrikaanse continent is de grootste groeier, met uitschieters als Mozambique (+37 procent) en Kenia (+26 procent).In Europa en het Middellandse Zeegebied waren Turkije, Israël en Servië-Montenegro de sterkste groeiers (+20 procent).In Azië nam het aantal toeristen gemiddeld met 7 procent toe, met Taiwan, China en Japan als uitschieters. Het Midden-Oosten zag eveneens 7 procent meer toeristen komen. Voor 2006 verwacht de WTO dat de toeristische sector opnieuw zal groeien met 5 procent. (JR) Tourism provides direct employment for 115 million people worldwide, which accounts for 4 % of the worlds total. Tourism has grown 1.5 times faster than the World GDP with no sign of slowing down in the future
Malta, depens on tourism India,domestic tourism, less depending from international changes All inclusive Zanzibar
Locale tewerkstelling, arbeidsvoorwaarden, contract, loon, arbeidsrechten, seizoensarbeid, informal income
Strand Goa: locale ondernemers proberen iets op te zetten voor toeristen
Africa remained the star performer among world regions throughout 2009, achieving positive growth in international tourist arrivals of 3%, to 46 million (5% of world total). International tourism receipts, however, are estimated to have decreased by 4% in real terms to US$ 29 billion (3% of world total). A number of countries in Subsaharan Africa far outperformed the world average in 2009. Kenya sustained its recovery, achieving an impressive doubledigit increase (visitor arrivals +24%, tourist arrivals not yet available). Angola recorded 24% growth, Swaziland 20% and Ghana 15%. South Africa continued its positive trend benefiting from the build-up to the hosting of the 2010 FIFA World Cup and international arrivals increased by 4%. In North Africa, Morocco maintained momentum (+6%) and was one of the top performers of 2009, supported by state-of-the-art product development and active and imaginative promotion.
RUIMTE Wildgroei van logies, wet en regelgeving vaak aangepast Vlaamse kust Voor en nadelen van ruimtelijke verspreiding van infrastructuur (wegen…) Malediven: hotels niet hoger dan palmboom Uitbaters kiezen mooiste plaats WATER Het gemiddelde watergebruik hangt niet alleen af van de logiesvorm maar ook van de locatie. In hotels op een strandlocatie is het gemiddelde watergebruik per vakantieganger meer dan 400 liter per dag. In luxueuze hotels met zwembad en veel groenaanplantingen wordt geschat dat dit kan oplopen tot 800 liter. Het spreekt voor zich dat de logiesvormen in bestemmingen waar water schaars is een aanzienlijke aanslag plegen op de watervoorziening. ENERGIE De moderne technologie in de toeristische logies vergt enorm veel energie. verwarming van bad- en zwemwater en sauna’s, voor het verwarmen van de kamers en gemeenschappelijke ruimtes in de koudere streken en het koelen ervan in warmere gebieden, voor de verlichting, en voor de keuken en wastoestellen. allerlei energiebesparende maatregelen toe (zonnepanelen, spaarlampen, automatisch uitschakelen van verwarming, airconditioning, verlichting, TV via sleutelkaarten, het verbeteren van isolatie). AFVAL: verpakkingsafval, toerist wil propere bestemming maar is zelf grootste vervuiler
Tenerif, playa de las americas Location: most atteactive, vulnerable places Fits inenvironment Typical,local, where are we?
Lanzarote: 1 ste conference of sustainable tourism
Authenticity Traditional past ( modernity) Western facilities for tourists comfortable What you ‘see’ reality behind the scene Give local people stake in the tourist industry reduce poaching
Only 7 bungalows, never crowded.
Je kunt 21 jaar lang met de auto naar Frankrijk voor één keer met de auto naar Costa Rica Verre bestemmingen goedkoop een week Kenia all inclusive is goedkoper dan één week oostenrijk Op de bestemming: zachte recreatie versus jetski…
Of all the air passengers in the world,40% fly on aeroplanes registered in the United States. These flights are both domestic and international. In the year 2000 there were 1.6 billion aircraft passengers. In these statistics, every time a person takes a flight, they are counted as an aircraft passenger. Some people are passengers many times in a year so far fewer than 1.6 billion individual people fly in a year.
Shinkansen= bullet train In Japan network of high-speed railway lines Between Tokyo and Osaka, the two largest metropolises in Japan, up to ten trains per hour with sixteen cars each (1,300 seats capacity) run in each direction with a minimum headway of three minutes between trains.
Traffic jams in cities
Aantrekking nummer 1: zee, strand, duinen bos, heide, groen, water bergen woestijnen ecosystemen kusttoerisme: spaanse costa, Belgische kust bergtoerisme: Alpen, Himalaya natuurparken: Yellowstone De negatieve invloed van recreatie op de natuur is afhankelijk van: de oppervlakte van het betrokken gebied: hoe kleiner het gebied hoe intensiever het bezoek; het aantal bezoekers. Dit hangt uiteraard samen met de ligging van het gebied (geïsoleerd of nabij een grote bevolkingsconcentratie) en met de aard ervan (aantrekkelijkheid); de aard van het bezoek: betreft het stille recreatie of meer actievere vormen met meer kans op verstoring; de terreingesteldheid: reliëf (geaccidenteerd gebied trekt bvb mountainbikers aan), waterhuishouding (een moerassig gebied beperkt de penetratiemogelijkheid; open water trekt waterrecreatie aan), de bodem (zandbodem is makkelijker te belopen dan klei- of leembodems) en landschapsopbouw (open terrein is gevoeliger voor verstoring, bijvoorbeeld voor weidevogels, dan een bebost gebied). Richtlijnen skiërs: Alpenplatform Richtlijnen snorkelen: Lonely Planet: Rode Zee
Tunesie, golf populair maar kampt met gebrek aan water
Zion national park rules
Opwarming klimaat, sneeuwkanonen, Zwitserland investeert in nieuwe toeristische producten: fietsen, mountainbike als alternatief voor sneeuwvakanties
Photo competition UNWTO Tourism & biodiversity Natural aquarium, Bora Bora, French Polynesia. A sea biologist explaining biodiversity to tourists. Barbara Ainis
Wederzijds begrip: positief T kan culturen dichter bij mekaar brengen vraagt respect voor andere culturen Soc- culturele draagkracht afhankelijk van flexibiliteit, weerbaarheid, openheid, informatie, bereidheid aanpassen… reactie kan vijandelijk zijn conflicten binnen families, sociale veranderingen criminaliteit Tradities: cultureel erfgoed Globalisering: standaardisering van de voorzieningen enerzijds door vraag naar herkenning van toeristen en globalisering gewoonten en gebruiken: afdingen, fooien, bedelaars, etiquette, familie fotograferen beeldvorming: realistisch - stereotypen
Wederzijds begrip: positief T kan culturen dichter bij mekaar brengen vraagt respect voor andere culturen Soc- culturele draagkracht afhankelijk van flexibiliteit, weerbaarheid, openheid, informatie, bereidheid aanpassen… reactie kan vijandelijk zijn conflicten binnen families, sociale veranderingen criminaliteit Tradities: cultureel erfgoed Globalisering: standaardisering van de voorzieningen enerzijds door vraag naar herkenning van toeristen en globalisering gewoonten en gebruiken: afdingen, fooien, bedelaars, etiquette, familie fotograferen beeldvorming: realistisch - stereotypen
Malaysia,different customs in muslim countries
Wat is echt?
Preserve cultural heritage
Gent, goed voorbeeld visitor management
avoid buying illegal souvenirs made from endangered species. "Buyer Beware," published jointly by TRAFFIC and the Fish and Wildlife Service, will be distributed free to travelers at border crossings and travel agencies and will be made available to cruise lines, visitors bureaus and other traveler services. The brochure is available in both English and Spanish and includes a tear-off card for travelers to take with them listing products to avoid. Products to avoid in the Caribbean include: all sea turtle products, including the shells and products made from the skins all spotted cat skin products certain leather products, including some made from caiman, crocodiles, lizards and snakes most live birds, including many parrots, macaws, cockatoos and finches some wild bird feathers, mounted birds, skins and some skin products live monkeys some corals and coral products certain orchids, cacti and cycads www.cites.org convention on international trade in endangerd species of wild fauna and flora www.wwf.org
YES!! Tourists can bring additional spending power to a community – jobs and economic development. Tourism can provide resources for environmental conservation Tourism can provide social benefits keeping young people in rural communities and valuing cultural heritage MAAR The value has to be captured and the impacts have to be controlled Tourism has to be managed.
In wetenschappelijke literatuur duikt het begrip op vanaf jaren 90 veel informatie, veel begrippen
Wie is er bij betrokken en wat kunnen ze doen? Voorbeelden initiativen internationale organisaties AWARDS TO, bestemmingen, ecolabels EU: EDEN European Commission Vice-President Gunter Verheugen awarded twenty localities with the title of “best local intangible heritage destination in Europe” on the occasion of the 7th European Tourism Forum in Bordeaux today. The European Destinations of Excellence awards promote venues where commercial success goes hand in hand with social, cultural and environmental sustainability.
Sensibiliseringscampagne nog actieve website
Voorbeelden duurzaam toerisme in Vlaanderen
Attracties en duurzame mobiliteit
Samenwerking met verschillende beleidsdomeinen: plattelandsoverleg (IPO stilte en rust) klimaatdebat: conferentie + rapport Mobiliteit: EU niveau, DO Vlaams niveau, ruimtelijke ordening, cultuur, natuur Regelgeving VoorbeeldenGent ; Roomer
Checklist Travelife Minder water reserves, dunnere verflagen, lichter materiaal stoelen…
Eg winnars, finalist tourism for tomorrow 2010, see infodoc Chumbe Island is the first privatly established and managed marine park in the world and takes serious note in its sustainability operations. Its income from eco-friendly visitors finances conservation and environmental education programs for local schools and other groups. The 7 palm thatched bungalows, while comfortable and beautifully unique, are also built entirely out of local material and designed with solar lights, rainwater catchment, solar-heating of shower water and composting toilets. responsibletourism.com We carefully screen every holiday against our criteria for responsible travel. 'Look behind the brochure' to find how each holiday makes a difference (see left). We don't claim to be perfect - there is no global accreditation - but we've led the way since 2001 and screened 1000's of holidays. We invite every traveller to write a review about their experiences and responsible tourism. This valuable feedback is sent to the people who run the holidays. We keep a very close eye on it and take off holidays that don't live up to our standards.
