SlideShare a Scribd company logo
1 of 55
Download to read offline
EVRENDEKİ
MUCİZELER
1
Birinci Bask›: May›s 2004
GLOBAL YAYINCILIK
Darülaceze Caddesi No: 9
Ekflio¤lu ‹fl Merkezi, B Blok D. 5
Okmeydan›-‹stanbul
Bask›: SEÇ‹L OFSET
Yüzy›l Mahallesi MAS-S‹T Matbaac›lar Sitesi
4. Cadde No: 77 Ba¤c›lar-‹stanbul
Tel: 0 212 629 06 15
2
ADEM YAKUP
EVRENDEKİ
MUCİZELER
3
4
‹Ç‹NDEK‹LER
G‹R‹fi.......................................................................................6
11.. bbööllüümm:: EEVVRREENN‹‹NN YYAARRAATTIILLIIfifiII ........................................................................................1100
Bir Zamanlar Evren Yoktu! .....................................................10
Big Bang (Büyük Patlama) ve Evrenin Genifllemesi .................18
Patlamayla Oluflan Düzen .....................................................20
Kuran’da Evren Hakk›nda Verilen Bilgiler ...............................24
22.. bbööllüümm:: EEVVRREENN ....................................................................................................................................2266
Galaksiler ..............................................................................27
Y›ld›zlar ................................................................................35
Günefl Sistemi .......................................................................36
Gezegenler ...........................................................................47
Di¤er Gök Cisimleri ...............................................................52
5
33.. BBÖÖLLÜÜMM:: DDÜÜNNYYAA ..............................................................................................................................5544
DÜNYAMIZ'DA ÖZENLE HAZIRLANMIfi DENGELER ..............54
XXDünya’n›n Evrendeki Yeri .................................................60
XXDünya’n›n Is›s› ..................................................................65
XXDünya’n›n Büyüklü¤ü ve
XXDi¤er Gök Cisimlerinden Korunmas› .................................69
XXOkyanuslar - Denizler .......................................................72
XXAtefl Püskürten Da¤lar ......................................................73
ATMOSFER ...........................................................................77
Ak›p Giden Bulutlar ...............................................................88
Ya¤murdaki Ölçü ..................................................................92
Rengarenk Gökkufla¤› ...........................................................94
Gecelerimizi Ayd›nlatan Ay ...................................................97
Gece-Gündüz ve Mevsimler ..................................................99
SSOONNSSÖÖZZ ........................................................................................................................................................110066
çinde yaflad›¤›m›z evrenin büyüklü¤ünü hiç dü-
flündünüz mü? Herhalde bu konu üzerinde çok
detayl› düflünmemiflsinizdir. Zaten düflünmüfl
olsan›z da evrenin geniflli¤ini tam olarak anlayabilmeniz
çok zordur. Bunu size bir örnekle anlatmaya çal›flal›m. Ak-
l›n›za gelen en büyük genifllik nedir, bir düflünün. Örne¤in
oturdu¤unuz flehrin bir ucundan di¤er ucuna kadar olan
alan›n çok genifl oldu¤unu düflünüyor olabilirsiniz. Veya
kimileriniz bulundu¤unuz ülkenin en do¤usundan en ba-
t›s›na kadar yolculuk etmifl ve ne kadar genifl bir alan ol-
du¤una flahit olmufl olabilir. Hatta baz›lar›n›z ülkenizden
çok uzak bir ülkeye seyahat etmifl olabilir. Ancak flunu
unutmay›n! Tüm dünyay› dolaflm›fl bile olsan›z, dünya
üzerindeki hiçbir uzakl›k evrenin geniflli¤ini anlayabilme-
niz için yeterli de¤ildir. Çünkü Dünya'n›n evren içinde
kaplad›¤› yer bir toz tanesi kadar bile de¤ildir.
Yanl›fl duymad›n›z! Koskoca Dünya gezegeni, ev-
6
G‹R‹fi
İİ
Bir topun üzerinde tutmaya çalıştığımız oyuncak arabalar ko-
layca yere yuvarlanır. Peki Dünyamız'ın üzerinde nasıl durabil-
diğimizi hiç düşündünüz mü?
rende bir toz tanesi kadar yer tutmaz. Bu örnek size evre-
nin ne kadar büyük oldu¤unu bir parça anlatabilmifltir
san›r›z.
Sevgili çocuklar, flimdi koskocaman evrenin içinde,
küçücük bir yer kaplayan Dünyam›z'› düflünün. Her gün
bu yuvarlak topun üzerindeki evinizde uyan›yorsunuz.
Okula, bu yuvarlak topun üzerinde yap›lm›fl olan yollar-
dan gidiyorsunuz.
fiimdi bir düflünün! Elinize bir top alsan›z ve onun
üzerine minik arabalar koysan›z, bu arabalar› da tutma-
san›z onlar bu topun üzerinde durabilirler mi? Tabii ki du-
7
ramazlar. Ama siz hiç düflmeden yuvarlak bir top olan
Dünyam›z'›n üzerinde bütün gün arkadafllar›n›zla birlikte
gülüp e¤lenebiliyorsunuz.
Peki bir de Günefl'i düflünün. Alev alev yanan bu k›r-
m›z› atefl topu olmasa nas›l ›s›nacakt›n›z, nas›l ayd›nlana-
cakt›n›z? Yaz›n denize girip, yüzebilir miydiniz? Ailenizle
ya da s›n›f arkadafllar›n›zla ve ö¤retmeninizle birlikte pik-
ni¤e gidebilir miydiniz? Hay›r! Bunlar›n hiçbirini yapa-
mazd›n›z. Çünkü, Günefl olmasa Dünya'da hiçbir canl›
varl›k olmazd›. Yaln›zca bitkiler, a¤açlar, kufllar, böcekler,
8
çok sevdi¤iniz kedi ve köpekler de¤il, anneniz, baban›z,
arkadafllar›n›z, kardefliniz ve siz de olmazd›n›z.
Dünya ve Günefl'le ilgili bu iki örnek, evrendeki gök ci-
simlerinin ve onlar›n sahip olduklar› özelliklerin, hayat›n›z
için çok önemli olduklar›n› göstermektedir. Tabii, bunlar›n
benzeri daha pek çok ilginç örnek verebiliriz. ‹flte bu kitap-
ta size bu örneklerden baz›lar›n› anlataca¤›z. Bu örnekler-
le evreni tan›mak sizin için hem çok ilginç hem de e¤lence-
li olacak. Annenize, baban›za ya da arkadafllar›n›za ö¤-
rendiklerinizi anlatmal›s›n›z. Emin olun, bu ilginç konular›
ö¤renmek onlar›n da hofluna gidecektir.
Bu kitaptaki bilgileri okudukça evrenimizin ve içinde-
ki tüm varl›klar›n Yarat›c›m›z olan Allah taraf›ndan en gü-
zel flekilde var edildiklerini göreceksiniz. Allah'›n Günefl'i,
Ay'›, Dünyam›z'› k›sacas› evrendeki herfleyi, bizim en güzel
ve en rahat bir flekilde yaflamam›z için özel olarak yaratt›-
¤›n› ö¤reneceksiniz.
fiimdi sizlerle birlikte evrende güzel bir yolculu¤a ç›-
kaca¤›z...
9
çsuz bucaks›z evrenin nas›l olufltu¤unu, kosko-
caman Dünyam›z'›n, Günefl'in, Ay'›n ve y›ld›zla-
r›n nas›l meydana geldi¤ini hiç merak edip araflt›rd›n›z
m›? Peki, evrenin Dünyam›z, Ay ve Günefl'ten baflka birçok
ilginç cisimle dolu oldu¤unu biliyor musunuz? Bu cisimle-
rin bir arada varl›klar›n› sürdürebilmeleri için, evrende bir-
çok hassas dengenin ayn› anda çal›flmas› gerekti¤inden
haberiniz var m›?
fiimdi bu sorular›n cevaplar›n› ö¤renece¤imiz ihti-
flaml› bir yolculu¤a ç›kal›m ve Allah'›n evreni ilk olarak na-
s›l yaratt›¤›n› ö¤renelim.
BBiirr ZZaammaannllaarr EEvvrreenn YYookkttuu!!BBiirr ZZaammaannllaarr EEvvrreenn YYookkttuu!!
Eskiden insanlar gökyüzü hakk›nda çok az fley bili-
yorlard›. Çünkü, gökyüzünü araflt›rmak için gerekli olan
araçlar flimdiki gibi geliflmifl de¤ildi. Bu yüzden, insanlar›n
10
1. bölüm:
EVREN‹N
YARATILIfiI
UU
evrenin ilk ortaya ç›k›fl›yla ilgili saçma ve komik düflüncele-
ri vard›. Bunlar›n en komik olan› ise evrenin hep var oldu-
¤unu zannetmeleriydi. Yani, gökyüzü yeterince incelen-
meden önce, baz› bilgisiz insanlar evrenin bir bafllang›c›
olmad›¤›n› hep var oldu¤unu söylüyorlard›.
Oysa bu çok mant›ks›z bir düflünceydi! Bir düflünün,
evinizin ya da okulunuzun ilk yap›ld›¤› tarih hatta flu an
okudu¤unuz bu sat›rlar›n bile belli bir yaz›l›fl tarihi vard›r.
Ayn› flekilde, annenizin, baban›z›n ve tabi sizin de bir do-
¤um tarihiniz var. Demek ki, canl› ya da cans›z olsun, her-
fley belli bir tarihte ortaya ç›kar. ‹flte, bunun için "evrenin
ortaya ç›k›fl tarihi yoktur, o zaten hep vard›" diye düflün-
mek çok ak›ls›zca bir düflünce olur.
Bu konuyu daha iyi anlaman›z için flöyle bir örnek
verelim: Sabah okula giderken farkl› bir yoldan gitti¤inizi
ve yol üzerinde bir heykel ile karfl›laflt›¤›n›z› düflünün. Ne
düflünürsünüz? "Bir heykelt›rafl bu heykeli yapm›fl ve bu-
raya yerlefltirmifl" dersiniz de¤il mi? Peki bir arkadafl›n›z
ç›ksa ve "hay›r bu heykel hep buradayd›, onu kimse yap-
mad›, her zaman burada duruyordu" dese ne dersiniz?
Herhalde arkadafl›n›z›n son derece saçma düflündü¤ünü,
her sanat eserinin mutlaka bir yap›mc›s› oldu¤unu söyler-
siniz de¤il mi?
11
O halde evrenin hep var oldu¤unu söyleyenler, heyke-
lin hep var oldu¤unu söyleyen arkadafl›n›zdan çok daha
saçma düflünmektedirler. Çünkü heykel, bir kaya parças›-
n›n flekillendirilmifl halidir. Evrenin içinde ise bu kaya par-
ças› ile asla k›yaslanamayacak kadar çok gök cismi, çok
fazla sistem ve ola¤anüstü dengeler vard›r.
Zaten evrenin hep var oldu¤u gibi bir düflüncenin saç-
ma oldu¤u gökyüzü araflt›rmalar› geliflince daha da iyi an-
lafl›ld›. Çünkü, bu araflt›rmalar›n sonucunda herfley gibi ev-
renin de bir bafllang›c› oldu¤u ortaya ç›kt›.
Evrenin bir do¤um günü oldu¤unu ispatlayan ilk kifli Ed-
12
Bu heykeli tasarlayıp ortaya çıkaran bir sanatçının olması, biz-
leri de tasarlayıp meydana getiren bir tasarımcının olması gerek-
tiğini ve hiçbir şeyin kendiliğinden oluşamayacağını bize
hatırlatıyor.
win Hubble (Edvin Hab›l) ad›nda bir gök bilimcidir. (Zaten
biliyorsunuzdur ama yine de hat›rlatal›m: gök bilimci gök-
yüzünü, uzay› inceleyen insanlara denir.) Gök bilimci olan
Hubble'›n dev bir teleskobu vard›. 1929 y›l›nda, her za-
manki gibi dev teleskobuyla gökyüzünü inceledi¤i bir gün,
y›ld›zlar›n hareket etti¤ini fark etti.
Bunlar s›radan hareketler de¤ildi. Çünkü y›ld›zlar sü-
rekli olarak bizden uzaklafl›yorlard›. Hatta y›ld›zlar birbir-
lerinden de uzaklafl›yorlard›. herfleyin birbirinden uzaklafl-
t›¤› bir evren ise sürekli geniflleyen bir evren demekti.
Bundan yüzy›l öncesine kadar insanlar bu gerçe¤i bil-
miyorlard›. Fakat bugün y›ld›zlar›n birbirlerinden ve Dün-
ya'dan uzaklaflt›klar›n› bütün bilim adamlar› söylemekte-
dir.
Y›ld›zlar›n bu hareketi evrenin yarat›l›fl›yla ilgili çok
önemli bir bilgidir. Çünkü, y›ld›zlar›n birbirlerinden sürekli
13
uzaklafl›yor olmalar›, bafllang›çta hepsinin bir arada oldu-
¤unu gösterir. Bilim adamlar›, bundan yaklafl›k 15 milyar
y›l önce evrenin tüm maddesinin toplu i¤ne bafl› kadar kü-
çük bir noktada s›k›fl›k olarak bulundu¤unu hesaplad›lar.
Bu noktan›n patlamas› ve uzaya da¤›lmas› sonucunda bu-
günkü evren ortaya ç›km›flt›.
fiimdi, buraya kadar anlatt›klar›m›z› s›rayla alt alta
yazal›m:
- Birincisi, y›ld›zlar sürekli hareket ederler;
- ‹kincisi, y›ld›zlar bizden uzaklaflmaktad›rlar;
- Üçüncüsü, zaman yavafl yavafl geriye al›nsa, y›ld›z-
lar›n birbirlerine yaklaflt›¤› görülür. Bu geri gidifl, tüm ev-
ren tek bir noktada birleflinceye kadar devam eder.
Biraz daha geriye gidersek bu nokta da yok olur. Ya-
ni evren hiç yokken var olmufltur, yani Allah taraf›ndan
yarat›lm›flt›r.
Yoklu¤un nas›l bir fley oldu¤unu afla¤›daki üç basit
soruyu cevaplayarak kolayca anlayabilirsiniz.
1- Bir sene önce kaç yafl›ndayd›n›z?
Mutlaka flu anki yafl›n›zdan bir yafl daha küçük oldu-
¤unuzu söyleyeceksiniz.
2- fiu anda bulundu¤unuz yafltan birer birer geri say-
san›z, en son hangi yafl›n›z› söylersiniz?
14
Hepiniz "bir" demifl olmal›s›n›z. Bu sizin do¤du¤unuz
andan bir y›l sonra girdi¤iniz yaflt›r. ‹lk do¤du¤unuz anda
ise henüz bir yafl›n›z yoktur, bu an ise s›f›r yafl olarak ifade
edilebilir.
3- Do¤du¤unuz zamandan bir sene önceyi düflünün!
O zaman kaç yafl›ndayd›n›z? Ve neredeydiniz?
Bu soruya, "O zaman ben yoktum" fleklinde cevap
vermifl olmal›s›n›z.
Do¤ru cevap da gerçekten anneniz size henüz hami-
le kalmadan önceki zamanlarda yok oldu¤unuzdur.
Yafl›n›zla birlikte vücudunuz için de ayn› geriye say-
ma ifllemini yapacak olursak, sonuçta vücudunuzun da
yok oldu¤unu görürsünüz. Geri ald›¤›m›z her bir yaflla bir-
likte vücudunuz da küçülür. Vücudunuz küçüle küçüle, an-
nenizin karn›ndaki halinizi al›r. Annenizin karn›nda da
Eğer günümüzden geriye doğru gi-
dersek, daha sizin hiç ortada olmadığı-
nız ana kadar, bu resim kareleri tersi-
ne dizilmiş şekilde devam eder.
küçülme devam eder ve en sonda annenizin size hamile ol-
mad›¤› zamana gelir.
‹flte evren de, ayn› sizin gibi, Allah taraf›ndan yarat›l-
madan önce yoktu. Zaman› geri ald›¤›m›zda evrenin de
yafl› küçülür. Yine sizin gibi, bir yere kadar küçülür ve en
sonunda yok olur. O halde evrenin ortaya ç›km›fl olmas›,
onun "yarat›lm›fl" olmas› demektir.
Bu arada flunu hat›rlatmal›y›z, bir fleyin yok iken var
oldu¤unu anlatmak için "yarat›l›fl" kelimesi kullan›l›r. Ve
herhangi bir fleyi yoktan var edebilen yani "yaratan" sade-
ce Allah't›r. ‹nsanlar da daha önce var olmayan fleyler ya-
pabilirler. Örne¤in ortada bir resim yokken resim yapabi-
lirler. Veya bir gemi yokken gemi infla edebilirler. Ama in-
sanlar ancak Dünya'da var olan imkanlarla, daha önce
örneklerini gördükleri fleyleri yapabilirler. Bu ise, yaratmak
de¤ildir. Yaratmak bir fleyi yoktan örneksiz olarak meyda-
na getirmektir. Evrendeki herfleyi ve tabi evrenin içindeki
Dünyam›z'› da Allah örneksiz olarak yaratm›flt›r.
‹nsan ise, biraz önce söyledi¤imiz gibi bir resim ya-
parken bile Allah'›n yaratt›klar›n› örnek al›r. Örne¤in, siz-
den bir manzara resmi çizmenizi istesek, ka¤›da neler çi-
zersiniz? Büyük ihtimalle, Günefl, da¤ ve birkaç yeflil a¤aç
ve belki bir de gökkufla¤› ya da deniz çizersiniz. Peki, flim-
16
di bir düflünün! Hiç a¤aç görmemifl olsayd›n›z, a¤aç resmi
çizebilir miydiniz? Hay›r, kesinlikle çizemezdiniz. Ya da do-
¤ufltan kör birini düflünün Günefl'in yuvarlak oldu¤unu bil-
mesi için birinin kendisine söylemifl olmas› gerekir. Çünkü,
göremedi¤i bir fleyi bilmesine imkan yoktur.
Çocuklar! Bu örneklerden sonra bir kez daha aç›kça
gördü¤ümüz gibi, örneksiz yaratma gücü olan sadece
Allah't›r. Allah'›n tüm insanlara yol gösterici olarak in-
dirdi¤i kutsal kitap olan Kuran'da bu gerçek flöyle haber
verilmektedir:
OO ((AAllllaahh)) ggöökklleerrii vvee yyeerrii bbiirr öörrnneekk eeddiinnmmeekkssiizziinn yyaarraa--
ttaanndd››rr...... (Enam Suresi, 101)
Çocuklar flimdi s›ra, Allah'›n evreni nas›l yaratt›¤›n›
ö¤renmeye geldi. Eminiz hepiniz, böyle büyük bir olay›n
nas›l gerçekleflti¤ini merak etmeye bafllam›fls›n›zd›r.
17
Daha önce hiç
görmediğiniz bir
şeyin resmini ya-
pabilir misiniz? El-
bette yapamazsı-
nız çünkü sadece
Allah örneksiz ya-
ratabilir.
BBİİGG BBAANNGG ((BBÜÜYYÜÜKK PPAATTLLAAMMAA))BBİİGG BBAANNGG ((BBÜÜYYÜÜKK PPAATTLLAAMMAA))
VVEE EEVVRREENNİİNN GGEENNİİŞŞLLEEMMEESSİİVVEE EEVVRREENNİİNN GGEENNİİŞŞLLEEMMEESSİİ
Evrenin milyarlarca y›l
önce, tek bir nokta oldu-
¤unu art›k biliyorsunuz.
fiimdi s›ra bu minik
noktan›n nas›l bir anda
büyümeye bafllad›¤›n› ö¤-
renmeye geldi.
Bilirsiniz, çizgi filmlerde kahraman›n
hep bir düflman› olur. Bu düflman filmin kahraman›n› ya-
kalamak için çeflitli yollara baflvurur. Bu yollardan s›k s›k
baflvurdu¤u yöntem ise dinamit kullanmakt›r. Örne¤in;
sevimli tavflan Bugs Bunny'nin yuvas›na ya da h›zl› deve
kuflu Road Runner'›n geçti¤i yollara düflmanlar› hep dina-
mit koyarlar. Sevimli kahramanlar bu dinamitlerden bü-
yük bir ustal›kla kurtulurlar.
Evet flimdi, bu patlamalardan birini hayal edin. Ör-
ne¤in; Bugs Bunny'i yakalamak isteyen avc›n›n, Bunny'nin
topra¤›n alt›ndaki yuvas›na dinamit koydu¤unu düflünün!
Dinamit patlad›¤›nda ne olur? Yerden yukar› do¤ru dört
bir tarafa toprak parçalar› f›rlar, de¤il mi? Patlamadan
18
önce bu toprak parçalar› bir aradad›r. Fakat, patlama-
dan sonra toprak minik parçalar halinde etrafa da¤›l›r ve
parçalar birbirlerinden uzaklafl›r.
‹flte çocuklar, evren de milyarlarca y›l önce, böyle bir
patlamayla ortaya ç›kt›. Patlamayla parçalar olufltu. Bu
parçalar, toprak parçalar›n›n etrafa f›rlay›p da¤›lmas› gi-
bi birbirlerinden uzaklaflarak da¤›ld›lar. Evreni ve içindeki
gök cisimlerini oluflturmaya bafllad›lar.
Evrenin Allah taraf›ndan yarat›l›fl›n›n bafllang›c›
olan bu patlamaya, Big Bang (Büyük Patlama) ad› verildi.
Bu büyük patlama ile evren o andan itibaren sürekli büyü-
meye ve genifllemeye bafllad› ve hala da genifllemeye de-
vam etmektedir.
fiimdi, di¤er bölüme geçmeden önce buraya kadar
anlatt›klar›m›z›, maddeler halinde yazal›m.
19
1- Uzun y›llar önce evren diye bir fley yoktu;
2- Evren, tek bir noktan›n patlamas› ile var oldu;
3- Patlamayla evrenimizi oluflturan cisimler orta-
ya ç›kt› ve birbirlerinden uzaklaflmaya bafllad›-
lar;
4- Evrendeki cisimlerin birbirinden uzaklaflmas›
ile evren genifllemektedir.
Tüm bunlar Allah'›n sonsuz güç ve kudretinin delille-
ridir. Dünyadaki bütün insanlar biraraya gelse evrenin kü-
çük bir benzerini bile meydana getiremezler. Big Bang'in
benzeri bir patlama, Dünya'daki bütün malzemeler kulla-
n›lsa bile gerçeklefltirilemez. Demek ki, tüm güç bütün
bunlar› gerçeklefltiren Allah'›nd›r. fiimdi gelen konuyu oku-
du¤unuzda Allah'›n gücünün ve akl›n›n sonsuz oldu¤unu
daha iyi anlayacaks›n›z.
PPAATTLLAAMMAAYYLLAA OOLLUUŞŞAANN DDÜÜZZEENNPPAATTLLAAMMAAYYLLAA OOLLUUŞŞAANN DDÜÜZZEENN
Çocuklar sizin de tahmin edece¤iniz gibi hiçbir patla-
ma düzenli bir yap› oluflturmaz. Tam tersine, patlama var
olan düzeni bozar. Patlaman›n oldu¤u yerdeki herfley za-
rar görür. Güçlü bir bomba, kocaman bir binay› y›kabilir.
Dünya'n›n en güçlü bombas› atom bombas›d›r. Bu bomba
20
at›ld›¤› yerdeki bütün düzeni yok eder. Bir anda koca bir
flehri yerle bir edebilir.
Big Bang ismini verdi¤imiz evreni meydana getiren
Büyük Patlama ise milyarlarca atom bombas›n›n patla-
mas›ndan çok daha güçlü bir patlamad›r. Fakat tam tersi-
ne, bu patlaman›n sonucunda, mükemmel bir düzen olufl-
mufltur. Her taraf› bizim için özenle haz›rlanm›fl olan Dün-
yam›z da bu patlaman›n ard›ndan ortaya ç›km›flt›r.
Peki sizce Big Bang'ten sonra bu mükemmel düzen
nas›l oluflmufl olabilir?
Evet çocuklar, büyük bir patlamayla evreni yoktan
yaratan Allah't›r. Tabi evrendeki mükemmel düzeni sa¤la-
yan da yine Rabbimiz'dir.
21
Bomba patladığında herşeyi yakıp yıkar. Patlamanın ardından
tesadüfen düzenli bir yapı oluşamaz.
Zaten bundan baflka her cevap yanl›flt›r. Örne¤in,
patlamadan sonra düzen kendi kendine olufltu diyen bir
insan, saçma bir cevap vermifl olur. Bunun neden saçma
bir cevap oldu¤unu bir benzetmeyle size aç›klayal›m:
Kumsala bir bomba at›lsa, kumlar ne olur? Etrafa sa-
ç›l›rlar, de¤il mi? Peki, biri kumsalda bir patlamadan son-
ra çok büyük bir kale olufltu¤unu söylese, ne düflünürsü-
nüz? Bu kiflinin muhtemelen deli, söylediklerinin de kesin-
22
Kumsalda oluşan bir patlama sonucunda resimde görülen kum-
dan kalenin tesadüfen oluşması nasıl imkansız ise, Big Bang (Bü-
yük Patlama) dan sonra içinde Dünyamız'ın ve canlıların da yer al-
dığı evrenin tesadüfen, Allah'ın kontrolü dışında oluşması o dere-
cede imkansızdır.
likle uydurma oldu¤unu
düflünürsünüz. ‹flte ayn›
flekilde, evrendeki düze-
nin kendi kendine olufl-
tu¤unu söyleyen birinin
de deli oldu¤u düflünü-
lür. Üstelik dev evrende
kumdan bir kaleyle k›-
yaslanamayacak kadar
çok fazla ayr›nt›, denge
ve üstünlük vard›r.
Sonuç olarak, ev-
rendeki mükemmel düzen, evrenin kendi kendine olufl-
mad›¤›n› kan›tlar. Evrende var olan her düzen ve denge
de Allah'›n sonsuz akl›n›n göstergelerindendir.
23
KKUURRAANN''DDAA EEVVRREENNKKUURRAANN''DDAA EEVVRREENN
HHAAKKKKIINNDDAA VVEERRİİLLEENN BBİİLLGGİİLLEERRHHAAKKKKIINNDDAA VVEERRİİLLEENN BBİİLLGGİİLLEERR
Kuran, Allah'›n insanlara gönderdi¤i kutsal kitapt›r. Her
konuda en do¤ru bilgiler Kuran'dan ö¤renilir. Çünkü, Kuran'›n
her sat›r› Yüce Allah'›n bir sözüdür. Fakat, Kuran'›n indirildi¤i
dönemde, bilim ve teknoloji bugünkü kadar geliflmifl de¤ildi.
Bu sebeple, son y›llara gelinceye kadar Kuran'da yaz›l› olan bil-
giler araflt›r›lamad›. Bugün ise bilimde ve teknolojide çok bü-
yük ilerlemeler yaflanmaktad›r. Her yeni geliflme, Kuran'da ha-
ber verilen bilgilerle tamamen ayn› ç›kmaktad›r. Örne¤in, Ku-
ran'da evrenin bir aradayken ayr›l›p da¤›ld›¤› bildirilir. Önceki
sayfalarda size anlatt›¤›m›z gibi, günümüz biliminin ulaflt›¤›
sonuç, Kuran'daki bilginin tamamen ayn›s›d›r. Kuran'da bu bi-
limsel gerçek flu flekilde anlat›l›r:
OO iinnkkaarr eeddeennlleerr ggöörrmmüüyyoorrllaarr mm›› kkii ((bbaaflflllaanngg››ççttaa)) ggöökklleerrllee
yyeerr bbiirrbbiirriiyyllee bbiittiiflfliikkkkeenn,, BBiizz oonnllaarr›› aayy››rrdd››kk …… (Enbiya Sure-
si, 30)
Bu ayeti flu flekilde aç›klayabiliriz
- "Gökler" kelimesi, tüm evren anlam›na gelir.
- Öyleyse, "Göklerle yer birbiriyle birleflikti" ifadesi, eski-
den evrendeki tüm varl›klar›n birbirleriyle içiçe oldu-
¤unu anlat›r.
- Son olarak, ayette geçen "Onlar› ay›rd›k" ifadesi evre-
24
nin patlamayla parçalara ayr›ld›¤›n› belirtir.
Kuran'da, bilimin yeni keflfetti¤i, evrenle ilgili daha pek
çok bilgi vard›r. fiimdi bu bilgilerden bir örnek daha verelim.
Size daha önce söz etti¤imiz Hubble adl› gök bilimci, ev-
renin geniflledi¤ini ispatlad›¤›nda y›l 1929'du. Yani bundan
sadece 72 y›l önceydi. Oysa, ayn› bilgi Kuran'da bundan tam
1400 sene önce haber verilmifltir. Ayetlerde bu konudan flöyle
bahsedilir:
BBiizz ggöö¤¤üü ''bbüüyyüükk bbiirr kkuuddrreettllee'' bbiinnaa eettttiikk vvee flflüüpphheessiizz BBiizz
((oonnuu)) ggeenniiflfllleettiicciiyyiizz.. (Zariyat Suresi, 47)
Ayette geçen "gök" kelimesi, uzay ve evren anlam›nda
kullan›lm›flt›r. "BBiizz ((oonnuu)) ggeenniiflfllleettiicciiyyiizz" ise aç›kça evrenin genifl-
ledi¤ini bildirir.
Bu örnekler iki fleyi kan›tlar:
- Kuran kesin olarak Allah taraf›ndan gönderilmifl bir
kutsal kitapt›r;
- Kuran'da yaz›l› olanlar, her zaman en do¤ru bilgiler-
dir. Çünkü Kuran, evreni ve içindeki herfleyi yaratan
Allah taraf›ndan gönderilmifltir, elbette Kendi yaratt›-
¤›n› en iyi bilen de Allah't›r.
Bu bölümde tüm evrenin Allah taraf›ndan yoktan var
edildi¤ini gördük. fiimdi de Allah'›n sonsuz gücünün ve bilgisi-
nin eseri olan evrende bir yolculu¤a ç›kal›m.
25
u bölümde size evreni oluflturan gök cisimlerini
anlataca¤›z. Günefl, Ay ve Dünya elbette bu
gök cisimlerinin bize en yak›n ve en tan›d›k
olanlar›... Ancak evrenin gözünüzle göremedi¤iniz yerle-
rinde baflka gök cisimleri de var.
Uzay› konu alan çizgi filmleri ya da uzayla ilgili si-
nema filmlerini düflünün! Bulutlar›n yukar›s›, bu filmlerde
gördü¤ünüz y›ld›zlar, gezegenler ve gök tafllar›yla dolu-
dur. Bunlar›n her birine gök cismi denir. Bu gök cisimlerinin
milyarlarcas› toplan›p bir araya gelerek galaksi dedi¤imiz
dev y›ld›z kümelerini olufltururlar. Gök cisimlerinin hepsi
çok büyüktür. Örne¤in, Dünyam›z di¤er gök cisimleri için-
de küçük say›labilecek bir gezegendir. Ama buna ra¤men
insanlar›, hayvanlar›, da¤lar›, ovalar›, okyanuslar› akl›n›-
za gelen herfleyi üzerinde tafl›yacak kadar büyüktür.
fiimdi isterseniz yolculu¤umuza milyarlarca y›ld›z›n
26
BB
2. bölüm:
EVREN
birarada bulundu¤u, dev y›ld›z kümeleri olan galaksilerle
devam edelim!
GGAALLAAKKSSİİLLEERRGGAALLAAKKSSİİLLEERR
Galaksiler milyarlarca y›ld›zdan oluflur. (fiunu unut-
may›n: Y›ld›zlar Günefl gibi büyük gök cisimleridir. Örne-
¤in Dünyam›z veya Ay birer y›ld›z de¤il, sadece gezegen-
dir.) En büyük galaksideki y›ld›z say›s› yaklafl›k 3 trilyon-
dur. Orta büyüklükteki bir galakside yaklafl›k 200-300
milyar, küçük bir galakside ise yaklafl›k 100 milyar y›ld›z
vard›r.
27
Burada k›saca bir durup düflünelim: Milyar rakam› si-
zin için ne ifade ediyor? Örne¤in 1 rakam›n›n yan›na iki s›-
f›r koyarsan›z 100 olur. E¤er buna bir s›f›r daha eklerseniz
o zaman 1000 olur. Bir s›f›r daha ekleyin, flu an karfl›n›zda
10.000 (on bin) rakam› vard›r. 10.000'e kadar sayabilir
misiniz? Belki sayars›n›z ama bu muhtemelen baya¤›
uzun bir vaktinizi al›r. Fark›ndaysan›z hala milyar raka-
m›n› ulaflamad›k. O zaman 10.000'in yan›na iki s›f›r daha
ekleyelim. fiu an karfl›m›zdaki rakam 1.000.000 (bir mil-
yon)'dur. Yine galaksilerdeki y›ld›z say›s›na ulaflamad›k.
Ama 1.000.000'un yan›na üç s›f›r daha koyarsan›z iflte
flimdi 1.000.000.000 (bir milyar) rakam›na ulaflt›n›z.
28
1.000.000.000'a kadar sayabilir misiniz? Buna biz cevap
verelim: Bir milyara kadar saymak birkaç tane on y›l›n›z›
alacakt›r...
fiimdi galaksilerdeki y›ld›z say›s›na yaklaflt›k say›l›r.
1.000.000.000 rakam›n›n yan›na iki s›f›r daha koyarsan›z
100.000.000.000 (yüz milyar) olur. ‹flte bu, milyarlarca
galaksi içinde en küçüklerinden birinde yer alan y›ld›zlar›n
say›s›d›r.
fiimdi uzay›n ne kadar büyük oldu¤unu anlad›n›z
m›? Uzaydaki tüm y›ld›zlar› saymaya kalksan›z, bunu hiç
durmadan ömrünüz boyunca sürdürseniz bile bitiremezsi-
niz. Ama Yarat›c›m›z olan Allah, bu, gözünüzde canlan-
d›ramayaca¤›n›z kadar büyük uzay› yoktan yaratm›flt›r
ve her an bu uçsuz bucaks›z evrenin her yerine hakimdir.
29
Dev evrenimizde gerçekleflen herfleyi, var olan her varl›¤›
Allah bilir ve görür. Rabbimiz'in sonsuz kudreti bir Kuran
ayetinde flöyle bildirilir:
......VVee ggöökklleerrddee oollaann›› ddaa,, yyeerrddee oollaann›› ddaa bbiilliirr.. AAllllaahh,,
hheerrflfleeyyee ggüüçç yyeettiirreennddiirr.. ((AAll--ii ‹‹mmrraann SSuurreessii,, 2299))
Biz yine konumuza devam edelim ve Allah'›n yaratt›-
¤› galaksileri daha yak›ndan tan›maya çal›flal›m.
Büyük ve orta büyüklükteki galaksilerde bir galaksi
merkezi olur. Bu merkez, yaklafl›k 100 milyar y›ld›zdan
oluflan bir y›ld›zlar toplulu¤udur. Galaksi merkezinin et-
raf›nda ise büyük bir h›zla dönen kollar vard›r. Bu kollar,
y›ld›zlar, gaz ve toz bulutlar›ndan oluflur.
Kollar› ve merkezleriyle galaksiler uzaydaki en büyük
gök cisimleridir. Bu dev gök cisimleri bir de kendi aralar›n-
da kümeler olufltururlar. Baz› galaksi kümelerinde binlerce
galaksi vard›r. Dahas›, bu galaksi kümeleri de kendi ara-
lar›nda tekrar kümeleflirler. Bu düzenli kümeleflme böyle
devam eder.
fiimdi buraya kadar anlat›klar›m›z› s›ralayal›m:
- Galaksiler milyarlarca hatta trilyonlarca y›ld›zdan
oluflur.
- Büyük ve orta büyüklükte galaksilerin, galaksi mer-
30
kezleri vard›r. Bu merkezler yaklafl›k 100 milyar y›ld›-
z›n galaksinin ortas›nda toplan›p kümelenmesiyle
oluflur.
- Galaksi merkezinin y›ld›zlar, gaz ve toz bulutundan
oluflmufl kollar› vard›r. Bu kollar, büyük bir h›zla ga-
laksi merkezinin etraf›nda durmadan dönerler.
- Galaksiler bir araya gelerek galaksi kümelerini olufl-
turur. Kimi zaman, bir galaksi kümesinde binlerce
galaksi olabilir. Galaksi kümeleri de kendi aralar›nda
kümeleflir.
Bütün bunlar›n haricinde, 100 milyar y›ld›zl› bir ga-
laksinin küçük bir galaksi oldu¤unu unutmay›n. Tabi her
bir y›ld›z›n en az Güneflimiz kadar büyük oldu¤unu, ayr›-
ca pek çok y›ld›z›n etraf›nda Dünyam›z gibi irili ufakl› ge-
zegenlerin döndü¤ünü de...
Peki, flimdi iyice düflünüp cevap verin. Milyarlarca y›l-
d›z kendi kendilerine düzenli bir flekilde bir araya gelebilir
mi? Y›ld›zlar birbirleriyle veya di¤er gök cisimleriyle (örne-
¤in Dünyam›z veya di¤er gezegenlerle) çarp›flmadan ha-
reket edebilecekleri bir dengeyi kendi kendilerine olufltura-
bilirler mi?
Hay›r, y›ld›zlar›n kendi kendilerine bir düzen ya da
31
denge oluflturmalar› mümkün de¤ildir. Demek ki y›ld›zla-
r›n, birbirlerine çarpmadan ilk var olduklar› günden beri
yani milyarlarca y›ld›r, büyük bir süratle dönebilmeleri,
onlar› bir yaratan, planlayan ve düzenleyen oldu¤unu
gösterir. Hiç flüphesiz bu Yarat›c›, tüm evrenin hakimi olan
Allah't›r. Allah, uzaydaki gezegenler, y›ld›zlar ve kuyruklu
y›ld›zlar için say›s›z yollar yaratm›flt›r. Bu gök cisimleri
kendi yollar›nda birbirleriyle çarp›flmadan ilerler.
fiimdi, evrendeki yolculu¤umuza içinde bizim de bu-
lundu¤umuz galaksiyle devam edelim!
SSaammaannyyoolluu GGaallaakkssiissiiSSaammaannyyoolluu GGaallaakkssiissii
Samanyolu, Dünyam›z'›n içinde bulundu¤u galaksi-
nin ismidir. Samanyolu Galaksisi çok büyüktür. Tabii, bü-
tün büyük galaksilerde oldu¤u gibi Samanyolu'nun da bir
galaksi merkezi vard›r. Hat›rlarsan›z, galaksiler bölümün-
de, galaksi merkezinin ne oldu¤undan bahsetmifltik. Bu
merkezde bulunan y›ld›zlar daha yafll›, k›rm›z› ve sar› olan
y›ld›zlard›r. Galaksinin kollar›ndakiler ise daha çok s›cak,
genç mavi y›ld›zlard›r. Ayr›ca bu kollarda gaz ve toz bu-
lutlar› da vard›r.
Bu galaksi sarmal fleklindedir, asl›nda galaksinin flek-
32
li "rüzgar gülünün" fleklinin ayn›s›d›r. Yani, merkezinden
d›fla do¤ru aç›lan kollar› vard›r. Bu kollar dört tanedir.
Bunlardan birinin ad› "Avc› Kolu"dur. "Günefl Sistemi" de-
nilen gezegenler toplulu¤u bu kolda bulunur ve bu toplu-
luktaki gezegenlerden biri de Dünyam›z'd›r.
Günefl Sistemimiz Samanyolu Galaksisi'nin merkeze
yak›n olan k›sm›ndad›r. Fakat, yak›n olmas›na ra¤men
merkezin etraf›ndaki turunu, ancak 220 milyon y›lda ta-
mamlar.
Dev Samanyolu, milyarlarca y›ld›r bu biçimini ve ha-
33
Samanyolu Galaksisi'nin içinde Dünyamız'ın bulunduğu yer
okla gösteriliyor.
reketini sürdürür. ‹çindeki y›ld›zlar, son derece büyük bir
süratle döndükleri halde, hiç flafl›rmadan düzenlerini ve
yörüngelerini korurlar.
Ancak, y›ld›zlar›n kendi kendilerine böyle bir flekil
oluflturmas› mümkün de¤ildir. Kendi aralar›nda böyle bir
karar al›p en uygun biçimde dizilmeleri ve hareket etmele-
ri de imkans›zd›r. Bir bahçedeki tafllar› düflünün! Tafllar bir
araya gelerek, "bir bölümümüz merkezi, di¤er bölümümüz
de kollar› olufltural›m ve sonra da hiç durmadan ve s›ray›
bozmadan bahçede dönelim" diye bir karar alabilirler mi?
Biri size böyle bir fley gördü¤ünü söylese inan›r m›s›n›z? El-
bette ki inanmazs›n›z... Tabii ki Samanyolu'nun tesadüfen
olufltu¤unu ve y›ld›zlar›n kendi kendilerine ald›klar› karar-
la hareket etti¤ini söylemek de en az bu bahçedeki tafllar
örne¤i kadar komik olur. Unutmay›n, tafllar nas›l cans›z
varl›klarsa, gök cisimleri de cans›z, fluursuz varl›klard›r.
Allah'tan baflka hiçbir güç, milyarlarca dev y›ld›z› ya-
rat›p onlar için düzenli bir sistem oluflturamaz. ‹flte bu ne-
denle, evrenle ilgili ö¤rendi¤imiz her bilgi Allah'›n varl›¤›-
n› ve üstün yaratma gücünü hat›rlat›r. Ayr›ca, O'nun son-
suz akl›n› ve bilgisini bize gösterir.
fiimdi, yolculu¤umuzun bafl›ndan beri sürekli bahset-
ti¤imiz y›ld›zlara do¤ru yola devam edelim.
34
YYIILLDDIIZZLLAARRYYIILLDDIIZZLLAARR
Y›ld›zlar ve gezegenler, uzaydaki "bulutsu" ismi veri-
len gaz ve toz y›¤›nlar›n›n bir araya gelip s›k›flmalar›yla
meydana gelirler. Gök cisimlerinin kayna¤› olan bulutsu-
lar bu nedenle evrende oldukça önemli bir yere sahiptirler.
Bulutsular›n y›ld›zlar gibi kendi ›fl›klar› yoktur. Bu nedenle,
onlar› görmek çok zordur. Ancak, içlerindeki gaz parlad›-
¤›nda, y›ld›zlardan gelen ›fl›¤› yans›tt›klar›nda veya ›fl›¤›n
kayna¤›n›n önüne geçtiklerinde görünürler.
Y›ld›zlar, çevrelerine ›s›, ›fl›k ve enerji verirler. Çok kü-
çük y›ld›zlar oldu¤u gibi çok büyük dev y›ld›zlar da vard›r.
35
Yıldızları biz uzaktan bakınca beşgen ya da altıgen görürüz. Ama
aslında yıldızlar da bizim Güneşimiz gibi küre şeklindedir.
Bununla beraber çok büyük oldu¤unu düflündü¤ümüz
Günefl orta büyüklükte bir y›ld›zd›r ve Günefl'ten çok daha
büyük y›ld›zlar vard›r.
Peki y›ld›zlar›n belli bir süre yaflad›klar›n› biliyor muy-
dunuz? Evet, çocuklar y›ld›zlar canl› de¤ildirler ama t›pk›
canl›lar gibi do¤ar, yaflar ve ölürler.
Yukar›da da bahsetti¤imiz gibi y›ld›zlar bulutsularda
oluflur ve yaflamaya bafllarlar. Dev bir y›ld›z yaflam›n›n so-
nuna geldi¤inde ise, fliddetli bir patlama ile uzay bofllu¤u-
na da¤›l›r. Bu y›ld›z›n da¤›lan parçalar›ndan da daha kü-
çük y›ld›zlar ve gezegenler oluflur. Günefl, Günefl Sistemi
içindeki gezegenler ve elbette bizim Dünyam›z da, çok eski
zamanlarda dev bir y›ld›z›n patlamas› sonucunda ortaya
ç›km›flt›r.
fiimdi de Günefl Sistemimiz'in konu¤u olal›m. Baka-
l›m Günefl Sistemi'yle ilgili neler ö¤renece¤iz.
GGÜÜNNEEŞŞ SSİİSSTTEEMMİİGGÜÜNNEEŞŞ SSİİSSTTEEMMİİ
Günefl Sistemimiz; Günefl, dokuz gezegen ve bu geze-
genlerin altm›fl bir adet uydusundan meydana gelir. Bu
gezegenlerin aras›ndaki bofllukta birçok kuyruklu y›ld›z ve
göktafl› bulunur. Bütün bu gökcisimlerinin en büyü¤ü olan
Günefl ise, tüm Günefl Sistemi'nin kalbidir.
36
Günefl Sistemimiz'in bir parças› olan bu dokuz geze-
gen, hem kendi etraflar›nda, hem de Günefl'in etraf›nda s›-
ralanm›fl bir flekilde sürekli dönerler. Günefl'e en yak›n
olandan en uza¤a do¤ru gezegenlerin adlar›n› sayal›m;
Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs,
Neptün ve Plüton. Gördü¤ünüz gibi Dünyam›z, Günefl'e
yak›nl›k s›ralamas›nda üçüncüdür.
Günefl Sistemi içinde bulunan her gezegenin farkl›
37
özellikleri var-
d›r. Bunlardan
kiminin s›cakl›-
¤› kurflunu erite-
cek kadar yüksek-
tir. Kimi ise tamamen bu-
zullarla kapl›d›r. Baz› geze-
genler tamamen gazdan oluflur. Baz›lar›
ise Ay kadar minik gezegenlerdir.
Uydular ile gezegenler aras›n-
da çok uyumlu bir iliflki vard›r.
Gezegenler uydular›n› ken-
dilerine do¤ru çekerler. Uy-
dular ise bu çekimi dengelerler.
E¤er bu denge kurulmasayd›, uydular gezegenlere yap›fl›r
ya da kopar giderlerdi.
Örne¤in, Ay biraz daha yavafl dönseydi, h›zla Dün-
ya'ya çarpard›. Bu ise Dünya'n›n sonu olurdu. Daha h›zl›
dönseydi, bu sefer de Dünya'dan giderek uzaklafl›r ve art›k
bizim uydumuz olamazd›.
Yolculu¤umuza Günefl Sistemi'nin kalbi olan Günefl'i
inceleyerek devam edelim.
38
GGüünneeşşGGüünneeşş
Günefl, Günefl Sistemi'ndeki
en büyük gök cismidir. Çok s›cak
ve yanmakta olan baz› gazlardan
oluflur. Bu nedenle, yüzeyinde her sani-
yede milyonlarca atom bombas› patlamas›na eflit güçte
patlamalar olur. Bu patlamalarda boyu Dünyam›z'›n bü-
yüklü¤ünün 40-50 kat› olan alevler f›flk›r›r.
Ateflten bir topa benzeyen Günefl, yüzeyinden çok
büyük bir ›s› ve ›fl›k yayar. E¤er, Günefl olmasayd›, her za-
man gece olurdu ve her yer buzla kapl› olurdu. En önemli-
si daha önce söylemifltik ya! Dünya'da yaflam yani biz ola-
mazd›k.
Çünkü, uzay (uzay filmlerinden de hat›rlars›n›z) ka-
ranl›k bir yerdir. Dünyam›z da bu karanl›k yerdeki bir gök
cismidir. Bu karanl›k yerin içinde Dün-
yam›z'› Günefl'ten baflka ayd›nlatabi-
lecek ve ›s›tabilecek bir gök cismi
yoktur.
Ancak, Günefl'ten yay›lan
›fl›k çok parlakt›r. Havan›n aç›k
oldu¤u bir günde Günefl'e bak-
39
may› denemiflsinizdir. Hat›rlay›n bakal›m. Birkaç saniye
bak›nca gözleriniz kamaflm›flt›, de¤il mi? Asl›nda, Günefl'e
bu parlak ›fl›k nedeniyle do¤rudan bakmak çok tehlikeli-
dir. Gözlerimize bu parlak ›fl›k zarar verebilir. Ayr›ca, ya-
z›n uzun süre Günefl'te kalmak da tehlikelidir. Hatta, cildi-
mizde uzun bir tedaviyi gerektirecek çok ciddi yan›klar
oluflabilir. Çünkü, Günefl'ten yay›lan ›s› özellikle yaz›n çok
yüksek olur. Oysa Günefl, Dünya'ya milyonlarca kilometre
uzaktad›r ve uzaya yayd›¤› ›s›n›n sadece binde ikisi Dünya-
m›z'a ulafl›r.
Peki Günefl'ten çok uzakta olmas›na ra¤men, Dünya-
m›z'da s›cakl›k bu kadar yükselebiliyorsa, acaba Günefl'in
üzerindeki s›cakl›k ne kadard›r?
Bilim adamlar›, bu konuda yaklafl›k say›lar verebilir-
40
Güneş'in dış yüzeyindeki sıcaklık 6000 derece, içindeki
sıcaklık ise 12 milyon derecedir.
ler. Ama bu s›cakl›¤›, bildi¤imiz herhangi bir fleyin s›cakl›-
¤›yla karfl›laflt›rarak anlamak mümkün de¤ildir. Bir düflü-
nün! Günefl'in yüzeyindeki s›cakl›¤›n 6 bin derece oldu¤u-
nu, içinde ise s›cakl›¤›n 12 milyon dereceye kadar yükseldi-
¤ini... Bunu bildi¤imiz neyle karfl›laflt›rabiliriz ki? Elimizle
s›cak suya temas etti¤imizde 50 dereceden fazlas›na da-
yanamay›z. En s›cak yaz günlerinde bile hava en fazla 40-
50 derece civar›ndad›r. Bu örnekten de anl›yoruz ki, Allah
Dünya ile Günefl'in uzakl›¤›n› en uygun olacak flekilde ya-
ratm›flt›r. Günefl bize biraz daha yak›n olsayd›, Dünya
üzerindeki herfley s›caktan kavrulur kül olurdu. Ancak,
41
Güneşimiz eğer bizim Dünyamız'a gereğinden fazla ya-
kın olşaydı, Dünyamız bayağı ter dökerdi hatta erirdi. Tüm
bu hassas dengeler Allah'ın kontrolündedir.
biraz daha uzakta olsayd›, bu sefer de herfley buz tutard›.
Tabi ki her iki flekilde de yaflam mümkün olmazd›.
Asl›nda, benzer flekilde Günefl'in ›s›s›n› daha az alan
kutup bölgeleri devaml› bir buz tabakas› ile kapl›; daha
çok alan Ekvator bölgeleri ise devaml› s›cakt›r. Allah, bu
bölgeleri bizlere örnek olsun diye yaratm›flt›r. Di¤er yerler
ise canl›lar›n yaflam›na en uygun flartlarda yarat›lm›flt›r.
Bu Allah'›n bize olan flefkatini gösterir. Çünkü, Allah Günefl
ile Dünya aras›ndaki uzakl›¤› flu anki gibi en uygun flekilde
yaratmasayd›, Dünya'daki yaflam çok daha zor olurdu.
Hatta olmayabilirdi.
Ancak önceki sayfalarda da anlatt›¤›m›z gibi Allah
Günefl'i ve Ay'› Dünya'da yaflam›m›z› rahatl›kla sürderebi-
lece¤imiz gibi bir düzen ile yaratm›flt›r. Bir Kuran ayetinde
Günefl'in ve Ay'›n Allah'›n emri ile hareket etti¤i flöyle haber
verilir:
AAllllaahh OO''dduurr kkii,, ggöökklleerrii ddaayyaannaakk oollmmaakkss››zz››nn yyüükksseellttttii;;
oonnllaarr›› ggöörrmmeekktteessiinniizz.. SSoonnrraa aarrflflaa iissttiivvaa eettttii vvee GGüünneeflfl
iillee AAyy''aa bbooyyuunn ee¤¤ddiirrddii,, hheerr bbiirrii aadd›› kkoonnuullmmuuflfl bbiirr ssüürree--
yyee kkaaddaarr aakk››pp ggiittmmeekktteeddiirrlleerr.. HHeerr iiflflii eevviirriipp ddüüzzeennlleerr,,
aayyeettlleerrii bbiirreerr bbiirreerr aaçç››kkllaarr.. UUmmuulluurr kkii,, RRaabbbbiinniizz''ee kkaa--
vvuuflflaaccaa¤¤››nn››zzaa kkeessiinn bbiillggiiyyllee iinnaann››rrss››nn››zz.. ((RRaadd SSuurreessii,, 22))
42
GGüünneeşş''iinn ÇÇeekkiimm KKuuvvvveettiiGGüünneeşş''iinn ÇÇeekkiimm KKuuvvvveettii
Evrendeki say›s›z gök cisminin birbirleri ile çarp›flma-
dan, bir düzen içinde hareket edebilmeleri, "yörüngele-
ri"nin Allah taraf›ndan çok ince bir hesap ile belirlenmifl
olmas› sayesindedir. Gezegenlerin Günefl'in etraf›nda dö-
nerken izledi¤i yola "yörünge" denir. Hiçbir gezegen yö-
rüngesinden kopup baflka bir yöne do¤ru hareket edemez.
Çünkü, gezegenler Günefl'in çekim kuvvetinin etkisindedir.
Düflünün, siz bu sat›rlar› okurken Dünyam›z Günefl çevre-
sindeki yörüngesinde saatte yaklafl›k 108.000 kilometre
h›zla ilerliyor. Bu h›z›n ne kadar büyük bir h›z oldu¤unu
flöyle anlayabilirsiniz: Normal bir araba ile saatte ulaflabi-
lece¤iniz en yüksek h›z, ortalama 200 kilometre kadard›r.
Yani Dünya'n›n Günefl etraf›nda dönüfl h›z› araba ile ya-
pabilece¤iniz süratin 540 kat› kadard›r. Bu konuda bir
43
Dünyamız'ın Güneş
etrafındaki hızı, bir yarış
arabasının yaptığı hızın
540 katıdır.
baflka örnek ise flöyledir: bir mermi saatte yaklafl›k 1800
kilometre h›zla ilerler. Dünya'n›n Günefl etraf›ndaki dönüfl
h›z› ise bir merminin h›z›n›n 60 kat› kadard›r.
‹flte Dünya'n›n bu yüksek h›z› nedeniyle, Günefl'in çe-
kim kuvveti çok önemlidir. E¤er, flu an Günefl'in çekim kuv-
vetinde bir azalma olsa, ola¤anüstü h›z› nedeniyle Dünya
ile birlikte uzaya savruluruz ve bu, Dünya'n›n sonu olur...
Tam tersi bir durumda, yani Günefl'in çekim kuvveti
artsa, Dünyam›z süratle Günefl'e yaklafl›r ve eriyerek bu-
harlafl›r. Tabii, bizler de yok oluruz. Dahas›, Günefl'in çe-
44
Dünyamız'ın yerçekimi eğer şu ankinden az olsaydı Dünyamız'ın
üzerindeki herşeyle birlikte biz de uzaya savrulurduk.
kim kuvveti yörüngede ilerle-
yen gezegenlerin birbirlerine
çarpmalar›n› da engeller. Pe-
ki ama Günefl bu gezegenleri
nas›l kendine do¤ru h›zla çe-
kebilir, hiç düflündünüz mü?
Asl›nda, herfley çok aç›k-
t›r. Bu dengeleri yaratan ve
onlar› bu haliyle sürekli koru-
yan üstün bir güç sahibi olan
Yarat›c›m›z Allah't›r.
Ayr›ca, çekim kuvvetine
sahip olan yaln›zca Günefl de-
¤ildir. Günefl Sistemi'nin içerisindeki gezegenlerin de kendi
çekim kuvvetleri vard›r. Örne¤in, Dünya'n›n çekim kuvveti,
Ay'› Dünya'ya do¤ru çekmektedir. Ay, bu çekim kuvvetin-
den dolay› belli bir uzakl›kta adeta as›l› durur. Bu sayede,
Dünya Ay'la çarp›flma gibi bir tehlikeden korunmufltur.
fiüphesiz ki, onu Dünya'ya düflmekten al›koyan, Allah'›n
üstün ve sonsuz gücüdür.
Günefl'in çekim kuvvetine benzeyen ve insan hayat›
için önemli olan bir çekim kuvveti daha vard›r. Bu da yer-
çekimidir. Bizi yeryüzünde tutan, rahatl›kla yürüyüp kofl-
45
Dünyamız'ın üzerinde yere
basabilmemiz, yürüyor, ko-
şuyor olabilmemiz Allah'ın
çok hassas dengeleri ta-
sarlaması ve kontrolünde
tutması sayesinde mümkün
olmaktadır.
mam›z› sa¤layan sebep yerçekimidir.
Elinizde bir top oldu¤unu düflünün. Ellerinizi çekti¤i-
nizde ne olur? Top düfler de¤il mi? Çünkü yerçekimi onu
yere do¤ru çeker. Fakat, bu topu uzayda elinizden b›rak-
san›z, top düflmez. Çünkü, uzaya ç›k›ld›¤›nda yerçekiminin
etkisi biter. Bu yüzden yerçekiminin varl›¤› bizim için çok
önemlidir.
Ama çok önemli bir konu daha var: Yerçekiminin tam
flu andaki ölçülerde olmas› da flartt›r. E¤er az olsa biraz
önce söyledi¤imiz gibi uzaydaym›fl gibi havada yürür, ye-
re ayak basamazd›n›z. Rahat hareket edemez, sürekli bir
yerden bir yere sürüklenir, bir ad›m att›¤›n›zda z›play›p ta-
vana çarpard›n›z. Ayn› flekilde e¤er yerçekiminin fliddeti
fazla olsayd› bu sefer de yere yap›flaca¤›n›z için yürüye-
mezdiniz. Ancak, yerde sürünerek hareket edebilirdiniz.
Fakat, bunlar›n hiçbiri bafl›m›za gelmez. Çünkü, Allah
yerçekimini yaflant›m›z için en uygun ölçüde yaratm›flt›r.
Bu konuda bir örnek verirsek daha iyi gözünüzde can-
land›rabilirsiniz: Ay'da da Dünya'daki gibi yerçekimi kuvve-
ti vard›r. Ancak, bu çekim kuvveti Dünya'dakine göre daha
azd›r. Bu nedenle, Ay'da yaflam›n›z› sürdürmeniz mümkün
olmaz. Muhakkak televizyonda veya uzayla ilgili filmlerde
46
astronotlar›n Ay'daki hareketlerini izlemiflsinizdir. Tüm ya-
flam›m›z› böyle geçirebilir miydik? Elbette geçiremezdik.
fiimdi, Günefl'in çekim kuvveti alt›ndaki gezegenleri
ziyaret ederek yolculu¤umuzu sürdürelim.
GGEEZZEEGGEENNLLEERRGGEEZZEEGGEENNLLEERR
Gezegenlerin y›ld›zlar›n etraf›nda dönen gökcisimleri
oldu¤undan daha önce bahsetmifltik. Bu bölümde Dünya-
m›z'›n da içinde bulundu¤u Günefl Sistemi'ndeki gezegenle-
ri inceleyece¤iz. Günefl Sistemi'ni bir daire olarak düflünür-
sek Günefl bu dairenin tam ortas›nda yani merkezindedir.
Dairenin en d›fl›ndaki gezegen Plüton'dur. Plüton ay-
n› zamanda, Günefl'e en uzak ve en küçük olan gezegendir.
Bu gezegenin gözlemlenmesi oldukça zordur, Hubble uzay
teleskobu bile, ancak bunun yüzeyinde bulunan baz› kaba
ayr›nt›lar› ortaya ç›kartabilmifltir. Bu küçük gök cismi, ol-
dukça "so¤uk"tur. Yaklafl›k eksi 238 derece kadar! K›fl›n
karl› havalarda eksi 2-3 dereceye kadar düflen ›s› donduru-
cu bir so¤uktur. Plütondaki eksi 238 derecelik ›s› ise bizim
dayanamad›¤›m›z k›fl günlerindeki so¤u¤un yaklafl›k 100
kat›d›r. Bu da hayat›m›z› sona erdirecek derecede bir so-
¤uk demektir. Plüton gezegeni bu kadar so¤uk olmas› ne-
47
deniyle d›flar›dan bir buz y›¤›n› gibi görünür.
Günefl Sistemi'nin merkezine, yani dairenin iç k›sm›-
na do¤ru biraz daha ilerledi¤inizde Neptün'le karfl›lafl›r›z.
Bu gezegen de oldukça "so¤uk"tur: Yüzey s›cakl›¤› eksi
218 derece civar›ndad›r. Gazlardan oluflan atmosferi in-
san için zehirlidir. Dahas› gezegenin yüzeyinde, h›zlar› sa-
atte 2000 kilometreye varan korkunç f›rt›nalar eser.
Merkeze yani dairenin ortas›na do¤ru biraz daha
ilerleyince Uranüs'le karfl›lafl›r›z. Uranüs, Günefl Sis-
temi'ndeki üçüncü büyük gezegendir. Atmosfer
s›cakl›¤› eksi 214 derece civar›ndad›r yani bu ge-
48 Neptün
Plüton
Mars
Uranüs
zegen de bizi bir saniyede dondu-
racak kadar so¤uktur. Zehirli gaz-
lardan oluflan atmosferi, yaflama ke-
sinlikle uygun de¤ildir.
Günefl'e do¤ru yolculu¤umuza devam edersek Sa-
türn'le karfl›lafl›r›z. Günefl Sistemi'nin bu ikinci büyük geze-
geni, etraf›ndaki halkalarla tan›n›r. Bu halkalar gaz, buz
ve kaya parçalar›ndan oluflmaktad›r. Bu gezegende ›s› yi-
ne yaflama izin vermeyecek derecede düflüktür: Eksi 178
derece.
Günefl'e do¤ru biraz daha ilerle-
di¤imizde Günefl Sistemi'nin en
büyük gezegeni olan Jüpiter'le
karfl›lafl›r›z. Jüpiter, Dünya'n›n
çap›n›n 11 büyüklükte (Bu büyüklü¤ü da-
ha iyi anlamak için 11 tane Dünya büyüklü-
¤ünde gezegenin birleflti¤ini düflünün!) olan bir gezegen-
dir. Bu gezegende de flartlar yaflamaya elveriflli de¤ilir.
Çünkü Jüpiter'in, üzerinde hiç kara parças› bulun-
maz ve çok so¤uk bir gezegendir.
Jüpiter'den sonra Mars gelir.
Mars, Dünya ile karfl›laflt›r›lama-
49
MerkürVenüs
JüpiterDünya
Satürn
yacak kadar ölü bir gezegendir. Mars'ta herhangi bir can-
l›n›n yaflamas› mümkün de¤ildir. Bunun çok önemli neden-
leri vard›r: Birincisi, Mars'›n atmosferi yo¤un karbondioksit
içeren zehirli bir kar›fl›md›r. ‹kincisi, gezegenin üzerinde
hiç su yoktur. Üçüncüsü, Mars'ta s›cakl›k yaklafl›k eksi 53
derecedir. Ve dördüncüsü, Mars'ta çok kuvvetli rüzgarlar
ve aylarca devam eden kum f›rt›nalar› vard›r.
Mars'tan sonra karfl›m›za ç›kan mavi gezegen, Dün-
yam›z'd›r. Dünyam›z'›n özelliklerini en son bölümde size
detayl› bir flekilde anlataca¤›z. Ancak flimdiden flunu hat›r-
latal›m: Dünyam›z, üzerinde canl›lar›n yaflamas›na izin
veren tek gezegendir.
Günefl'e do¤ru bir sonra karfl›laflaca¤›m›z gezegen
Venüs'tür. Venüs gökyüzünde Günefl ve Ay'dan sonraki en
parlak cisimdir. Bu nedenle, en eski ça¤lardan bu yana in-
sanlar taraf›ndan bilinir. Venüs'te, dondurucu so¤uklar›n
aksine, yak›c› bir s›cakl›k hüküm sürer. Is› yüzeyde yaklafl›k
art› 450°C'ye kadar ulafl›r. Bu, kurflunu bile eritmeye yete-
cek bir ›s›d›r. Venüs'ün bir di¤er özelli¤i de, yo¤un bir kar-
bondioksit tabakas›ndan oluflan a¤›r atmosferidir. Ayr›ca,
Venüs'ün atmosferinde kilometrelerce kal›nl›kta asit kat-
manlar› bulunmaktad›r. Bu yüzden gezegende sürekli öl-
50
dürücü asit ya¤murlar› ya¤ar. Böyle bir ortamda, hiçbir
canl› yaflayamaz.
Günefl'e do¤ru ilerlemeye devam edersek Günefl'e en
yak›n gezegen olan Merkür'e ulafl›r›z. Merkür'ün en ilginç
özelli¤i, kendi etraf›nda çok yavafl dönmesidir. Kendi etra-
f›ndaki dönüfl h›z›, neredeyse Günefl'in etraf›nda yapt›¤›
dönüfl kadar yavaflt›r. Öyle ki Merkür Günefl etraf›nda iki
kez döndü¤ünde, kendi etraf›nda sadece üç kez dönmüfl
olur. Gece ile gündüzün bu kadar uzun sürmesi, gezegenin
bir yüzünü kavururken, öteki yüzünü ise dondurur. Bu ne-
denle gece ile gündüz aras›ndaki ›s› fark› yaklafl›k 1000 de-
recedir. Elbette böyle bir ortam, hiçbir canl›n›n yaflamas›-
na imkan vermez.
Buraya kadar ö¤rendiklerimizin sonucunda ortaya
ç›kan gerçek, Dünya hariç Günefl Sistemi'ndeki gezegenle-
rin hiçbirinin yaflamaya uygun olmad›¤›d›r. Günefl Siste-
mi'ndeki gezegenlerin her biri ölü ve sessiz dev cisimlerdir.
Dünyam›z ise yaflam için gerekli olan herfleyin var oldu¤u,
yüzeyi rengarenk bir gezegendir. Yemyeflil ormanlar› ve
masmavi denizleriyle uzaydan çok güzel görünmektedir.
Ay'a ilk giden astronotlar, Dünya'n›n renkli ve parlak gö-
rünümü karfl›s›nda hayrete düflmüfllerdir.
51
DDİİĞĞEERR GGÖÖKK CCİİSSİİMMLLEERRİİDDİİĞĞEERR GGÖÖKK CCİİSSİİMMLLEERRİİ
Günefl Sistemi'ndeki di¤er baz› gök cisimleri de kuy-
ruklu y›ld›zlar, göktafllar› ve meteroitlerdir. Bunlar, bundan
yaklafl›k 4 ya da 6 milyar y›l önce içinde Günefl Sistemi'nin
de olufltu¤u bulutsudan geriye kalan gök cisimleridir.
- KKuuyyrruukklluu yy››lldd››zzllaarr donmufl haldeki gazlardan ve
tozlardan oluflmufltur. Bunlar bazen Günefl'in etraf›nda
dolanmaya bafllarlar. Kuyruklu y›ld›z Günefl'e yaklaflt›kça
›s›n›n etkisiyle yüzeyi buharlaflmaya bafllar. Buharlaflma-
n›n sonucunda parlak ›fl›k ortaya ç›kar. Çekirde¤in üzerin-
de büyük bir gaz ve toz küresi oluflur. Bu gaz ve toz küresi-
ne "saç" ismi verilir. Ayr›ca saça ba¤l› yine gaz ve tozdan
bir kuyruk oluflur.
-- GGöökkttaaflflllaarr›› uzaydaki kayal›k cisimlerdir. Genelde
Mars ve Jüpiter'in yörüngeleri aras›nda görülürler. Göktafl-
lar›n›n çaplar› en fazla 1000 km'ye kadar ç›kabilmektedir.
-- MMeetteerrooiittlleerr genelde göktafllar› ya da kuyruklu y›ld›z-
lardan kopan, küçük tafl ya da tafl ve demir kar›fl›m› parça-
lard›r. Dünya, bir kuyruklu y›ld›zdan arta kalan toz bulu-
tunun içinden geçti¤inde toz bulutunun içindeki cisimler
atmosferde yanarlar. Dünya atmosferine girdiklerinde ›s›-
n›r ve ince bir çizgi b›rak›rlar. Buna meteor denir. Ama ba-
z› meteorlar tamamen yan›p tükenmediklerinden yeryüzü-
52
ne düflerler. Yeryüzü-
ne ulaflan bu mete-
orlara göktafl› ya da
meteroit denir.
Ancak burada
önemli bir konuya
dikkat etmenizi istiyoruz:
Atmosfere giren meteorlar çok en-
der olarak yeryüzüne düflerler. Düfltüklerinde ise büyüklük-
lerine göre de¤iflen zararlar verebilirler. Dünyam›z her an
bu tehlike ile karfl› karfl›yad›r. Ama Allah, bu gök cisimleri-
ni ço¤unlukla atmosferde yanarak yok olup bize zarar ver-
meyecek flekilde yaratm›flt›r. ‹flte bu, Allah'›n bize olan flef-
kat ve merhametinin, korumas›n›n bir göstergesidir.
Evet çocuklar, ikinci bölümün sonuna geldik. Bu bö-
lümde anlat›lanlardan sonra, Allah'›n küçük ya da büyük,
bütün gök cisimlerini kontrol etti¤ini, her an hepsini planl›
ve düzenli bir flekilde yönetti¤ini anlam›fl olmal›s›n›z.
53
Kuyruklu yıldız
Meteoritler
kuyruklu yıldızlar-
dan kopan
parçacıklardır.

More Related Content

Featured

2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by HubspotMarius Sescu
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTExpeed Software
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsPixeldarts
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthThinkNow
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfmarketingartwork
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024Neil Kimberley
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)contently
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024Albert Qian
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsKurio // The Social Media Age(ncy)
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Search Engine Journal
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summarySpeakerHub
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Tessa Mero
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentLily Ray
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity -  Best PracticesTime Management & Productivity -  Best Practices
Time Management & Productivity - Best PracticesVit Horky
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementMindGenius
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...RachelPearson36
 

Featured (20)

2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPT
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
 
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Culture Code
Skeleton Culture Code
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
 
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
 
Introduction to Data Science
Introduction to Data ScienceIntroduction to Data Science
Introduction to Data Science
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity -  Best PracticesTime Management & Productivity -  Best Practices
Time Management & Productivity - Best Practices
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project management
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
 

Evrendeki mucizeler (adem yakup). turkish (türkçe)

  • 1.
  • 2.
  • 4. Birinci Bask›: May›s 2004 GLOBAL YAYINCILIK Darülaceze Caddesi No: 9 Ekflio¤lu ‹fl Merkezi, B Blok D. 5 Okmeydan›-‹stanbul Bask›: SEÇ‹L OFSET Yüzy›l Mahallesi MAS-S‹T Matbaac›lar Sitesi 4. Cadde No: 77 Ba¤c›lar-‹stanbul Tel: 0 212 629 06 15 2
  • 6. 4 ‹Ç‹NDEK‹LER G‹R‹fi.......................................................................................6 11.. bbööllüümm:: EEVVRREENN‹‹NN YYAARRAATTIILLIIfifiII ........................................................................................1100 Bir Zamanlar Evren Yoktu! .....................................................10 Big Bang (Büyük Patlama) ve Evrenin Genifllemesi .................18 Patlamayla Oluflan Düzen .....................................................20 Kuran’da Evren Hakk›nda Verilen Bilgiler ...............................24 22.. bbööllüümm:: EEVVRREENN ....................................................................................................................................2266 Galaksiler ..............................................................................27 Y›ld›zlar ................................................................................35 Günefl Sistemi .......................................................................36 Gezegenler ...........................................................................47 Di¤er Gök Cisimleri ...............................................................52
  • 7. 5 33.. BBÖÖLLÜÜMM:: DDÜÜNNYYAA ..............................................................................................................................5544 DÜNYAMIZ'DA ÖZENLE HAZIRLANMIfi DENGELER ..............54 XXDünya’n›n Evrendeki Yeri .................................................60 XXDünya’n›n Is›s› ..................................................................65 XXDünya’n›n Büyüklü¤ü ve XXDi¤er Gök Cisimlerinden Korunmas› .................................69 XXOkyanuslar - Denizler .......................................................72 XXAtefl Püskürten Da¤lar ......................................................73 ATMOSFER ...........................................................................77 Ak›p Giden Bulutlar ...............................................................88 Ya¤murdaki Ölçü ..................................................................92 Rengarenk Gökkufla¤› ...........................................................94 Gecelerimizi Ayd›nlatan Ay ...................................................97 Gece-Gündüz ve Mevsimler ..................................................99 SSOONNSSÖÖZZ ........................................................................................................................................................110066
  • 8. çinde yaflad›¤›m›z evrenin büyüklü¤ünü hiç dü- flündünüz mü? Herhalde bu konu üzerinde çok detayl› düflünmemiflsinizdir. Zaten düflünmüfl olsan›z da evrenin geniflli¤ini tam olarak anlayabilmeniz çok zordur. Bunu size bir örnekle anlatmaya çal›flal›m. Ak- l›n›za gelen en büyük genifllik nedir, bir düflünün. Örne¤in oturdu¤unuz flehrin bir ucundan di¤er ucuna kadar olan alan›n çok genifl oldu¤unu düflünüyor olabilirsiniz. Veya kimileriniz bulundu¤unuz ülkenin en do¤usundan en ba- t›s›na kadar yolculuk etmifl ve ne kadar genifl bir alan ol- du¤una flahit olmufl olabilir. Hatta baz›lar›n›z ülkenizden çok uzak bir ülkeye seyahat etmifl olabilir. Ancak flunu unutmay›n! Tüm dünyay› dolaflm›fl bile olsan›z, dünya üzerindeki hiçbir uzakl›k evrenin geniflli¤ini anlayabilme- niz için yeterli de¤ildir. Çünkü Dünya'n›n evren içinde kaplad›¤› yer bir toz tanesi kadar bile de¤ildir. Yanl›fl duymad›n›z! Koskoca Dünya gezegeni, ev- 6 G‹R‹fi İİ
  • 9. Bir topun üzerinde tutmaya çalıştığımız oyuncak arabalar ko- layca yere yuvarlanır. Peki Dünyamız'ın üzerinde nasıl durabil- diğimizi hiç düşündünüz mü? rende bir toz tanesi kadar yer tutmaz. Bu örnek size evre- nin ne kadar büyük oldu¤unu bir parça anlatabilmifltir san›r›z. Sevgili çocuklar, flimdi koskocaman evrenin içinde, küçücük bir yer kaplayan Dünyam›z'› düflünün. Her gün bu yuvarlak topun üzerindeki evinizde uyan›yorsunuz. Okula, bu yuvarlak topun üzerinde yap›lm›fl olan yollar- dan gidiyorsunuz. fiimdi bir düflünün! Elinize bir top alsan›z ve onun üzerine minik arabalar koysan›z, bu arabalar› da tutma- san›z onlar bu topun üzerinde durabilirler mi? Tabii ki du- 7
  • 10. ramazlar. Ama siz hiç düflmeden yuvarlak bir top olan Dünyam›z'›n üzerinde bütün gün arkadafllar›n›zla birlikte gülüp e¤lenebiliyorsunuz. Peki bir de Günefl'i düflünün. Alev alev yanan bu k›r- m›z› atefl topu olmasa nas›l ›s›nacakt›n›z, nas›l ayd›nlana- cakt›n›z? Yaz›n denize girip, yüzebilir miydiniz? Ailenizle ya da s›n›f arkadafllar›n›zla ve ö¤retmeninizle birlikte pik- ni¤e gidebilir miydiniz? Hay›r! Bunlar›n hiçbirini yapa- mazd›n›z. Çünkü, Günefl olmasa Dünya'da hiçbir canl› varl›k olmazd›. Yaln›zca bitkiler, a¤açlar, kufllar, böcekler, 8
  • 11. çok sevdi¤iniz kedi ve köpekler de¤il, anneniz, baban›z, arkadafllar›n›z, kardefliniz ve siz de olmazd›n›z. Dünya ve Günefl'le ilgili bu iki örnek, evrendeki gök ci- simlerinin ve onlar›n sahip olduklar› özelliklerin, hayat›n›z için çok önemli olduklar›n› göstermektedir. Tabii, bunlar›n benzeri daha pek çok ilginç örnek verebiliriz. ‹flte bu kitap- ta size bu örneklerden baz›lar›n› anlataca¤›z. Bu örnekler- le evreni tan›mak sizin için hem çok ilginç hem de e¤lence- li olacak. Annenize, baban›za ya da arkadafllar›n›za ö¤- rendiklerinizi anlatmal›s›n›z. Emin olun, bu ilginç konular› ö¤renmek onlar›n da hofluna gidecektir. Bu kitaptaki bilgileri okudukça evrenimizin ve içinde- ki tüm varl›klar›n Yarat›c›m›z olan Allah taraf›ndan en gü- zel flekilde var edildiklerini göreceksiniz. Allah'›n Günefl'i, Ay'›, Dünyam›z'› k›sacas› evrendeki herfleyi, bizim en güzel ve en rahat bir flekilde yaflamam›z için özel olarak yaratt›- ¤›n› ö¤reneceksiniz. fiimdi sizlerle birlikte evrende güzel bir yolculu¤a ç›- kaca¤›z... 9
  • 12. çsuz bucaks›z evrenin nas›l olufltu¤unu, kosko- caman Dünyam›z'›n, Günefl'in, Ay'›n ve y›ld›zla- r›n nas›l meydana geldi¤ini hiç merak edip araflt›rd›n›z m›? Peki, evrenin Dünyam›z, Ay ve Günefl'ten baflka birçok ilginç cisimle dolu oldu¤unu biliyor musunuz? Bu cisimle- rin bir arada varl›klar›n› sürdürebilmeleri için, evrende bir- çok hassas dengenin ayn› anda çal›flmas› gerekti¤inden haberiniz var m›? fiimdi bu sorular›n cevaplar›n› ö¤renece¤imiz ihti- flaml› bir yolculu¤a ç›kal›m ve Allah'›n evreni ilk olarak na- s›l yaratt›¤›n› ö¤renelim. BBiirr ZZaammaannllaarr EEvvrreenn YYookkttuu!!BBiirr ZZaammaannllaarr EEvvrreenn YYookkttuu!! Eskiden insanlar gökyüzü hakk›nda çok az fley bili- yorlard›. Çünkü, gökyüzünü araflt›rmak için gerekli olan araçlar flimdiki gibi geliflmifl de¤ildi. Bu yüzden, insanlar›n 10 1. bölüm: EVREN‹N YARATILIfiI UU
  • 13. evrenin ilk ortaya ç›k›fl›yla ilgili saçma ve komik düflüncele- ri vard›. Bunlar›n en komik olan› ise evrenin hep var oldu- ¤unu zannetmeleriydi. Yani, gökyüzü yeterince incelen- meden önce, baz› bilgisiz insanlar evrenin bir bafllang›c› olmad›¤›n› hep var oldu¤unu söylüyorlard›. Oysa bu çok mant›ks›z bir düflünceydi! Bir düflünün, evinizin ya da okulunuzun ilk yap›ld›¤› tarih hatta flu an okudu¤unuz bu sat›rlar›n bile belli bir yaz›l›fl tarihi vard›r. Ayn› flekilde, annenizin, baban›z›n ve tabi sizin de bir do- ¤um tarihiniz var. Demek ki, canl› ya da cans›z olsun, her- fley belli bir tarihte ortaya ç›kar. ‹flte, bunun için "evrenin ortaya ç›k›fl tarihi yoktur, o zaten hep vard›" diye düflün- mek çok ak›ls›zca bir düflünce olur. Bu konuyu daha iyi anlaman›z için flöyle bir örnek verelim: Sabah okula giderken farkl› bir yoldan gitti¤inizi ve yol üzerinde bir heykel ile karfl›laflt›¤›n›z› düflünün. Ne düflünürsünüz? "Bir heykelt›rafl bu heykeli yapm›fl ve bu- raya yerlefltirmifl" dersiniz de¤il mi? Peki bir arkadafl›n›z ç›ksa ve "hay›r bu heykel hep buradayd›, onu kimse yap- mad›, her zaman burada duruyordu" dese ne dersiniz? Herhalde arkadafl›n›z›n son derece saçma düflündü¤ünü, her sanat eserinin mutlaka bir yap›mc›s› oldu¤unu söyler- siniz de¤il mi? 11
  • 14. O halde evrenin hep var oldu¤unu söyleyenler, heyke- lin hep var oldu¤unu söyleyen arkadafl›n›zdan çok daha saçma düflünmektedirler. Çünkü heykel, bir kaya parças›- n›n flekillendirilmifl halidir. Evrenin içinde ise bu kaya par- ças› ile asla k›yaslanamayacak kadar çok gök cismi, çok fazla sistem ve ola¤anüstü dengeler vard›r. Zaten evrenin hep var oldu¤u gibi bir düflüncenin saç- ma oldu¤u gökyüzü araflt›rmalar› geliflince daha da iyi an- lafl›ld›. Çünkü, bu araflt›rmalar›n sonucunda herfley gibi ev- renin de bir bafllang›c› oldu¤u ortaya ç›kt›. Evrenin bir do¤um günü oldu¤unu ispatlayan ilk kifli Ed- 12 Bu heykeli tasarlayıp ortaya çıkaran bir sanatçının olması, biz- leri de tasarlayıp meydana getiren bir tasarımcının olması gerek- tiğini ve hiçbir şeyin kendiliğinden oluşamayacağını bize hatırlatıyor.
  • 15. win Hubble (Edvin Hab›l) ad›nda bir gök bilimcidir. (Zaten biliyorsunuzdur ama yine de hat›rlatal›m: gök bilimci gök- yüzünü, uzay› inceleyen insanlara denir.) Gök bilimci olan Hubble'›n dev bir teleskobu vard›. 1929 y›l›nda, her za- manki gibi dev teleskobuyla gökyüzünü inceledi¤i bir gün, y›ld›zlar›n hareket etti¤ini fark etti. Bunlar s›radan hareketler de¤ildi. Çünkü y›ld›zlar sü- rekli olarak bizden uzaklafl›yorlard›. Hatta y›ld›zlar birbir- lerinden de uzaklafl›yorlard›. herfleyin birbirinden uzaklafl- t›¤› bir evren ise sürekli geniflleyen bir evren demekti. Bundan yüzy›l öncesine kadar insanlar bu gerçe¤i bil- miyorlard›. Fakat bugün y›ld›zlar›n birbirlerinden ve Dün- ya'dan uzaklaflt›klar›n› bütün bilim adamlar› söylemekte- dir. Y›ld›zlar›n bu hareketi evrenin yarat›l›fl›yla ilgili çok önemli bir bilgidir. Çünkü, y›ld›zlar›n birbirlerinden sürekli 13
  • 16. uzaklafl›yor olmalar›, bafllang›çta hepsinin bir arada oldu- ¤unu gösterir. Bilim adamlar›, bundan yaklafl›k 15 milyar y›l önce evrenin tüm maddesinin toplu i¤ne bafl› kadar kü- çük bir noktada s›k›fl›k olarak bulundu¤unu hesaplad›lar. Bu noktan›n patlamas› ve uzaya da¤›lmas› sonucunda bu- günkü evren ortaya ç›km›flt›. fiimdi, buraya kadar anlatt›klar›m›z› s›rayla alt alta yazal›m: - Birincisi, y›ld›zlar sürekli hareket ederler; - ‹kincisi, y›ld›zlar bizden uzaklaflmaktad›rlar; - Üçüncüsü, zaman yavafl yavafl geriye al›nsa, y›ld›z- lar›n birbirlerine yaklaflt›¤› görülür. Bu geri gidifl, tüm ev- ren tek bir noktada birleflinceye kadar devam eder. Biraz daha geriye gidersek bu nokta da yok olur. Ya- ni evren hiç yokken var olmufltur, yani Allah taraf›ndan yarat›lm›flt›r. Yoklu¤un nas›l bir fley oldu¤unu afla¤›daki üç basit soruyu cevaplayarak kolayca anlayabilirsiniz. 1- Bir sene önce kaç yafl›ndayd›n›z? Mutlaka flu anki yafl›n›zdan bir yafl daha küçük oldu- ¤unuzu söyleyeceksiniz. 2- fiu anda bulundu¤unuz yafltan birer birer geri say- san›z, en son hangi yafl›n›z› söylersiniz? 14
  • 17. Hepiniz "bir" demifl olmal›s›n›z. Bu sizin do¤du¤unuz andan bir y›l sonra girdi¤iniz yaflt›r. ‹lk do¤du¤unuz anda ise henüz bir yafl›n›z yoktur, bu an ise s›f›r yafl olarak ifade edilebilir. 3- Do¤du¤unuz zamandan bir sene önceyi düflünün! O zaman kaç yafl›ndayd›n›z? Ve neredeydiniz? Bu soruya, "O zaman ben yoktum" fleklinde cevap vermifl olmal›s›n›z. Do¤ru cevap da gerçekten anneniz size henüz hami- le kalmadan önceki zamanlarda yok oldu¤unuzdur. Yafl›n›zla birlikte vücudunuz için de ayn› geriye say- ma ifllemini yapacak olursak, sonuçta vücudunuzun da yok oldu¤unu görürsünüz. Geri ald›¤›m›z her bir yaflla bir- likte vücudunuz da küçülür. Vücudunuz küçüle küçüle, an- nenizin karn›ndaki halinizi al›r. Annenizin karn›nda da Eğer günümüzden geriye doğru gi- dersek, daha sizin hiç ortada olmadığı- nız ana kadar, bu resim kareleri tersi- ne dizilmiş şekilde devam eder.
  • 18. küçülme devam eder ve en sonda annenizin size hamile ol- mad›¤› zamana gelir. ‹flte evren de, ayn› sizin gibi, Allah taraf›ndan yarat›l- madan önce yoktu. Zaman› geri ald›¤›m›zda evrenin de yafl› küçülür. Yine sizin gibi, bir yere kadar küçülür ve en sonunda yok olur. O halde evrenin ortaya ç›km›fl olmas›, onun "yarat›lm›fl" olmas› demektir. Bu arada flunu hat›rlatmal›y›z, bir fleyin yok iken var oldu¤unu anlatmak için "yarat›l›fl" kelimesi kullan›l›r. Ve herhangi bir fleyi yoktan var edebilen yani "yaratan" sade- ce Allah't›r. ‹nsanlar da daha önce var olmayan fleyler ya- pabilirler. Örne¤in ortada bir resim yokken resim yapabi- lirler. Veya bir gemi yokken gemi infla edebilirler. Ama in- sanlar ancak Dünya'da var olan imkanlarla, daha önce örneklerini gördükleri fleyleri yapabilirler. Bu ise, yaratmak de¤ildir. Yaratmak bir fleyi yoktan örneksiz olarak meyda- na getirmektir. Evrendeki herfleyi ve tabi evrenin içindeki Dünyam›z'› da Allah örneksiz olarak yaratm›flt›r. ‹nsan ise, biraz önce söyledi¤imiz gibi bir resim ya- parken bile Allah'›n yaratt›klar›n› örnek al›r. Örne¤in, siz- den bir manzara resmi çizmenizi istesek, ka¤›da neler çi- zersiniz? Büyük ihtimalle, Günefl, da¤ ve birkaç yeflil a¤aç ve belki bir de gökkufla¤› ya da deniz çizersiniz. Peki, flim- 16
  • 19. di bir düflünün! Hiç a¤aç görmemifl olsayd›n›z, a¤aç resmi çizebilir miydiniz? Hay›r, kesinlikle çizemezdiniz. Ya da do- ¤ufltan kör birini düflünün Günefl'in yuvarlak oldu¤unu bil- mesi için birinin kendisine söylemifl olmas› gerekir. Çünkü, göremedi¤i bir fleyi bilmesine imkan yoktur. Çocuklar! Bu örneklerden sonra bir kez daha aç›kça gördü¤ümüz gibi, örneksiz yaratma gücü olan sadece Allah't›r. Allah'›n tüm insanlara yol gösterici olarak in- dirdi¤i kutsal kitap olan Kuran'da bu gerçek flöyle haber verilmektedir: OO ((AAllllaahh)) ggöökklleerrii vvee yyeerrii bbiirr öörrnneekk eeddiinnmmeekkssiizziinn yyaarraa-- ttaanndd››rr...... (Enam Suresi, 101) Çocuklar flimdi s›ra, Allah'›n evreni nas›l yaratt›¤›n› ö¤renmeye geldi. Eminiz hepiniz, böyle büyük bir olay›n nas›l gerçekleflti¤ini merak etmeye bafllam›fls›n›zd›r. 17 Daha önce hiç görmediğiniz bir şeyin resmini ya- pabilir misiniz? El- bette yapamazsı- nız çünkü sadece Allah örneksiz ya- ratabilir.
  • 20. BBİİGG BBAANNGG ((BBÜÜYYÜÜKK PPAATTLLAAMMAA))BBİİGG BBAANNGG ((BBÜÜYYÜÜKK PPAATTLLAAMMAA)) VVEE EEVVRREENNİİNN GGEENNİİŞŞLLEEMMEESSİİVVEE EEVVRREENNİİNN GGEENNİİŞŞLLEEMMEESSİİ Evrenin milyarlarca y›l önce, tek bir nokta oldu- ¤unu art›k biliyorsunuz. fiimdi s›ra bu minik noktan›n nas›l bir anda büyümeye bafllad›¤›n› ö¤- renmeye geldi. Bilirsiniz, çizgi filmlerde kahraman›n hep bir düflman› olur. Bu düflman filmin kahraman›n› ya- kalamak için çeflitli yollara baflvurur. Bu yollardan s›k s›k baflvurdu¤u yöntem ise dinamit kullanmakt›r. Örne¤in; sevimli tavflan Bugs Bunny'nin yuvas›na ya da h›zl› deve kuflu Road Runner'›n geçti¤i yollara düflmanlar› hep dina- mit koyarlar. Sevimli kahramanlar bu dinamitlerden bü- yük bir ustal›kla kurtulurlar. Evet flimdi, bu patlamalardan birini hayal edin. Ör- ne¤in; Bugs Bunny'i yakalamak isteyen avc›n›n, Bunny'nin topra¤›n alt›ndaki yuvas›na dinamit koydu¤unu düflünün! Dinamit patlad›¤›nda ne olur? Yerden yukar› do¤ru dört bir tarafa toprak parçalar› f›rlar, de¤il mi? Patlamadan 18
  • 21. önce bu toprak parçalar› bir aradad›r. Fakat, patlama- dan sonra toprak minik parçalar halinde etrafa da¤›l›r ve parçalar birbirlerinden uzaklafl›r. ‹flte çocuklar, evren de milyarlarca y›l önce, böyle bir patlamayla ortaya ç›kt›. Patlamayla parçalar olufltu. Bu parçalar, toprak parçalar›n›n etrafa f›rlay›p da¤›lmas› gi- bi birbirlerinden uzaklaflarak da¤›ld›lar. Evreni ve içindeki gök cisimlerini oluflturmaya bafllad›lar. Evrenin Allah taraf›ndan yarat›l›fl›n›n bafllang›c› olan bu patlamaya, Big Bang (Büyük Patlama) ad› verildi. Bu büyük patlama ile evren o andan itibaren sürekli büyü- meye ve genifllemeye bafllad› ve hala da genifllemeye de- vam etmektedir. fiimdi, di¤er bölüme geçmeden önce buraya kadar anlatt›klar›m›z›, maddeler halinde yazal›m. 19
  • 22. 1- Uzun y›llar önce evren diye bir fley yoktu; 2- Evren, tek bir noktan›n patlamas› ile var oldu; 3- Patlamayla evrenimizi oluflturan cisimler orta- ya ç›kt› ve birbirlerinden uzaklaflmaya bafllad›- lar; 4- Evrendeki cisimlerin birbirinden uzaklaflmas› ile evren genifllemektedir. Tüm bunlar Allah'›n sonsuz güç ve kudretinin delille- ridir. Dünyadaki bütün insanlar biraraya gelse evrenin kü- çük bir benzerini bile meydana getiremezler. Big Bang'in benzeri bir patlama, Dünya'daki bütün malzemeler kulla- n›lsa bile gerçeklefltirilemez. Demek ki, tüm güç bütün bunlar› gerçeklefltiren Allah'›nd›r. fiimdi gelen konuyu oku- du¤unuzda Allah'›n gücünün ve akl›n›n sonsuz oldu¤unu daha iyi anlayacaks›n›z. PPAATTLLAAMMAAYYLLAA OOLLUUŞŞAANN DDÜÜZZEENNPPAATTLLAAMMAAYYLLAA OOLLUUŞŞAANN DDÜÜZZEENN Çocuklar sizin de tahmin edece¤iniz gibi hiçbir patla- ma düzenli bir yap› oluflturmaz. Tam tersine, patlama var olan düzeni bozar. Patlaman›n oldu¤u yerdeki herfley za- rar görür. Güçlü bir bomba, kocaman bir binay› y›kabilir. Dünya'n›n en güçlü bombas› atom bombas›d›r. Bu bomba 20
  • 23. at›ld›¤› yerdeki bütün düzeni yok eder. Bir anda koca bir flehri yerle bir edebilir. Big Bang ismini verdi¤imiz evreni meydana getiren Büyük Patlama ise milyarlarca atom bombas›n›n patla- mas›ndan çok daha güçlü bir patlamad›r. Fakat tam tersi- ne, bu patlaman›n sonucunda, mükemmel bir düzen olufl- mufltur. Her taraf› bizim için özenle haz›rlanm›fl olan Dün- yam›z da bu patlaman›n ard›ndan ortaya ç›km›flt›r. Peki sizce Big Bang'ten sonra bu mükemmel düzen nas›l oluflmufl olabilir? Evet çocuklar, büyük bir patlamayla evreni yoktan yaratan Allah't›r. Tabi evrendeki mükemmel düzeni sa¤la- yan da yine Rabbimiz'dir. 21 Bomba patladığında herşeyi yakıp yıkar. Patlamanın ardından tesadüfen düzenli bir yapı oluşamaz.
  • 24. Zaten bundan baflka her cevap yanl›flt›r. Örne¤in, patlamadan sonra düzen kendi kendine olufltu diyen bir insan, saçma bir cevap vermifl olur. Bunun neden saçma bir cevap oldu¤unu bir benzetmeyle size aç›klayal›m: Kumsala bir bomba at›lsa, kumlar ne olur? Etrafa sa- ç›l›rlar, de¤il mi? Peki, biri kumsalda bir patlamadan son- ra çok büyük bir kale olufltu¤unu söylese, ne düflünürsü- nüz? Bu kiflinin muhtemelen deli, söylediklerinin de kesin- 22 Kumsalda oluşan bir patlama sonucunda resimde görülen kum- dan kalenin tesadüfen oluşması nasıl imkansız ise, Big Bang (Bü- yük Patlama) dan sonra içinde Dünyamız'ın ve canlıların da yer al- dığı evrenin tesadüfen, Allah'ın kontrolü dışında oluşması o dere- cede imkansızdır.
  • 25. likle uydurma oldu¤unu düflünürsünüz. ‹flte ayn› flekilde, evrendeki düze- nin kendi kendine olufl- tu¤unu söyleyen birinin de deli oldu¤u düflünü- lür. Üstelik dev evrende kumdan bir kaleyle k›- yaslanamayacak kadar çok fazla ayr›nt›, denge ve üstünlük vard›r. Sonuç olarak, ev- rendeki mükemmel düzen, evrenin kendi kendine olufl- mad›¤›n› kan›tlar. Evrende var olan her düzen ve denge de Allah'›n sonsuz akl›n›n göstergelerindendir. 23
  • 26. KKUURRAANN''DDAA EEVVRREENNKKUURRAANN''DDAA EEVVRREENN HHAAKKKKIINNDDAA VVEERRİİLLEENN BBİİLLGGİİLLEERRHHAAKKKKIINNDDAA VVEERRİİLLEENN BBİİLLGGİİLLEERR Kuran, Allah'›n insanlara gönderdi¤i kutsal kitapt›r. Her konuda en do¤ru bilgiler Kuran'dan ö¤renilir. Çünkü, Kuran'›n her sat›r› Yüce Allah'›n bir sözüdür. Fakat, Kuran'›n indirildi¤i dönemde, bilim ve teknoloji bugünkü kadar geliflmifl de¤ildi. Bu sebeple, son y›llara gelinceye kadar Kuran'da yaz›l› olan bil- giler araflt›r›lamad›. Bugün ise bilimde ve teknolojide çok bü- yük ilerlemeler yaflanmaktad›r. Her yeni geliflme, Kuran'da ha- ber verilen bilgilerle tamamen ayn› ç›kmaktad›r. Örne¤in, Ku- ran'da evrenin bir aradayken ayr›l›p da¤›ld›¤› bildirilir. Önceki sayfalarda size anlatt›¤›m›z gibi, günümüz biliminin ulaflt›¤› sonuç, Kuran'daki bilginin tamamen ayn›s›d›r. Kuran'da bu bi- limsel gerçek flu flekilde anlat›l›r: OO iinnkkaarr eeddeennlleerr ggöörrmmüüyyoorrllaarr mm›› kkii ((bbaaflflllaanngg››ççttaa)) ggöökklleerrllee yyeerr bbiirrbbiirriiyyllee bbiittiiflfliikkkkeenn,, BBiizz oonnllaarr›› aayy››rrdd››kk …… (Enbiya Sure- si, 30) Bu ayeti flu flekilde aç›klayabiliriz - "Gökler" kelimesi, tüm evren anlam›na gelir. - Öyleyse, "Göklerle yer birbiriyle birleflikti" ifadesi, eski- den evrendeki tüm varl›klar›n birbirleriyle içiçe oldu- ¤unu anlat›r. - Son olarak, ayette geçen "Onlar› ay›rd›k" ifadesi evre- 24
  • 27. nin patlamayla parçalara ayr›ld›¤›n› belirtir. Kuran'da, bilimin yeni keflfetti¤i, evrenle ilgili daha pek çok bilgi vard›r. fiimdi bu bilgilerden bir örnek daha verelim. Size daha önce söz etti¤imiz Hubble adl› gök bilimci, ev- renin geniflledi¤ini ispatlad›¤›nda y›l 1929'du. Yani bundan sadece 72 y›l önceydi. Oysa, ayn› bilgi Kuran'da bundan tam 1400 sene önce haber verilmifltir. Ayetlerde bu konudan flöyle bahsedilir: BBiizz ggöö¤¤üü ''bbüüyyüükk bbiirr kkuuddrreettllee'' bbiinnaa eettttiikk vvee flflüüpphheessiizz BBiizz ((oonnuu)) ggeenniiflfllleettiicciiyyiizz.. (Zariyat Suresi, 47) Ayette geçen "gök" kelimesi, uzay ve evren anlam›nda kullan›lm›flt›r. "BBiizz ((oonnuu)) ggeenniiflfllleettiicciiyyiizz" ise aç›kça evrenin genifl- ledi¤ini bildirir. Bu örnekler iki fleyi kan›tlar: - Kuran kesin olarak Allah taraf›ndan gönderilmifl bir kutsal kitapt›r; - Kuran'da yaz›l› olanlar, her zaman en do¤ru bilgiler- dir. Çünkü Kuran, evreni ve içindeki herfleyi yaratan Allah taraf›ndan gönderilmifltir, elbette Kendi yaratt›- ¤›n› en iyi bilen de Allah't›r. Bu bölümde tüm evrenin Allah taraf›ndan yoktan var edildi¤ini gördük. fiimdi de Allah'›n sonsuz gücünün ve bilgisi- nin eseri olan evrende bir yolculu¤a ç›kal›m. 25
  • 28. u bölümde size evreni oluflturan gök cisimlerini anlataca¤›z. Günefl, Ay ve Dünya elbette bu gök cisimlerinin bize en yak›n ve en tan›d›k olanlar›... Ancak evrenin gözünüzle göremedi¤iniz yerle- rinde baflka gök cisimleri de var. Uzay› konu alan çizgi filmleri ya da uzayla ilgili si- nema filmlerini düflünün! Bulutlar›n yukar›s›, bu filmlerde gördü¤ünüz y›ld›zlar, gezegenler ve gök tafllar›yla dolu- dur. Bunlar›n her birine gök cismi denir. Bu gök cisimlerinin milyarlarcas› toplan›p bir araya gelerek galaksi dedi¤imiz dev y›ld›z kümelerini olufltururlar. Gök cisimlerinin hepsi çok büyüktür. Örne¤in, Dünyam›z di¤er gök cisimleri için- de küçük say›labilecek bir gezegendir. Ama buna ra¤men insanlar›, hayvanlar›, da¤lar›, ovalar›, okyanuslar› akl›n›- za gelen herfleyi üzerinde tafl›yacak kadar büyüktür. fiimdi isterseniz yolculu¤umuza milyarlarca y›ld›z›n 26 BB 2. bölüm: EVREN
  • 29. birarada bulundu¤u, dev y›ld›z kümeleri olan galaksilerle devam edelim! GGAALLAAKKSSİİLLEERRGGAALLAAKKSSİİLLEERR Galaksiler milyarlarca y›ld›zdan oluflur. (fiunu unut- may›n: Y›ld›zlar Günefl gibi büyük gök cisimleridir. Örne- ¤in Dünyam›z veya Ay birer y›ld›z de¤il, sadece gezegen- dir.) En büyük galaksideki y›ld›z say›s› yaklafl›k 3 trilyon- dur. Orta büyüklükteki bir galakside yaklafl›k 200-300 milyar, küçük bir galakside ise yaklafl›k 100 milyar y›ld›z vard›r. 27
  • 30. Burada k›saca bir durup düflünelim: Milyar rakam› si- zin için ne ifade ediyor? Örne¤in 1 rakam›n›n yan›na iki s›- f›r koyarsan›z 100 olur. E¤er buna bir s›f›r daha eklerseniz o zaman 1000 olur. Bir s›f›r daha ekleyin, flu an karfl›n›zda 10.000 (on bin) rakam› vard›r. 10.000'e kadar sayabilir misiniz? Belki sayars›n›z ama bu muhtemelen baya¤› uzun bir vaktinizi al›r. Fark›ndaysan›z hala milyar raka- m›n› ulaflamad›k. O zaman 10.000'in yan›na iki s›f›r daha ekleyelim. fiu an karfl›m›zdaki rakam 1.000.000 (bir mil- yon)'dur. Yine galaksilerdeki y›ld›z say›s›na ulaflamad›k. Ama 1.000.000'un yan›na üç s›f›r daha koyarsan›z iflte flimdi 1.000.000.000 (bir milyar) rakam›na ulaflt›n›z. 28
  • 31. 1.000.000.000'a kadar sayabilir misiniz? Buna biz cevap verelim: Bir milyara kadar saymak birkaç tane on y›l›n›z› alacakt›r... fiimdi galaksilerdeki y›ld›z say›s›na yaklaflt›k say›l›r. 1.000.000.000 rakam›n›n yan›na iki s›f›r daha koyarsan›z 100.000.000.000 (yüz milyar) olur. ‹flte bu, milyarlarca galaksi içinde en küçüklerinden birinde yer alan y›ld›zlar›n say›s›d›r. fiimdi uzay›n ne kadar büyük oldu¤unu anlad›n›z m›? Uzaydaki tüm y›ld›zlar› saymaya kalksan›z, bunu hiç durmadan ömrünüz boyunca sürdürseniz bile bitiremezsi- niz. Ama Yarat›c›m›z olan Allah, bu, gözünüzde canlan- d›ramayaca¤›n›z kadar büyük uzay› yoktan yaratm›flt›r ve her an bu uçsuz bucaks›z evrenin her yerine hakimdir. 29
  • 32. Dev evrenimizde gerçekleflen herfleyi, var olan her varl›¤› Allah bilir ve görür. Rabbimiz'in sonsuz kudreti bir Kuran ayetinde flöyle bildirilir: ......VVee ggöökklleerrddee oollaann›› ddaa,, yyeerrddee oollaann›› ddaa bbiilliirr.. AAllllaahh,, hheerrflfleeyyee ggüüçç yyeettiirreennddiirr.. ((AAll--ii ‹‹mmrraann SSuurreessii,, 2299)) Biz yine konumuza devam edelim ve Allah'›n yaratt›- ¤› galaksileri daha yak›ndan tan›maya çal›flal›m. Büyük ve orta büyüklükteki galaksilerde bir galaksi merkezi olur. Bu merkez, yaklafl›k 100 milyar y›ld›zdan oluflan bir y›ld›zlar toplulu¤udur. Galaksi merkezinin et- raf›nda ise büyük bir h›zla dönen kollar vard›r. Bu kollar, y›ld›zlar, gaz ve toz bulutlar›ndan oluflur. Kollar› ve merkezleriyle galaksiler uzaydaki en büyük gök cisimleridir. Bu dev gök cisimleri bir de kendi aralar›n- da kümeler olufltururlar. Baz› galaksi kümelerinde binlerce galaksi vard›r. Dahas›, bu galaksi kümeleri de kendi ara- lar›nda tekrar kümeleflirler. Bu düzenli kümeleflme böyle devam eder. fiimdi buraya kadar anlat›klar›m›z› s›ralayal›m: - Galaksiler milyarlarca hatta trilyonlarca y›ld›zdan oluflur. - Büyük ve orta büyüklükte galaksilerin, galaksi mer- 30
  • 33. kezleri vard›r. Bu merkezler yaklafl›k 100 milyar y›ld›- z›n galaksinin ortas›nda toplan›p kümelenmesiyle oluflur. - Galaksi merkezinin y›ld›zlar, gaz ve toz bulutundan oluflmufl kollar› vard›r. Bu kollar, büyük bir h›zla ga- laksi merkezinin etraf›nda durmadan dönerler. - Galaksiler bir araya gelerek galaksi kümelerini olufl- turur. Kimi zaman, bir galaksi kümesinde binlerce galaksi olabilir. Galaksi kümeleri de kendi aralar›nda kümeleflir. Bütün bunlar›n haricinde, 100 milyar y›ld›zl› bir ga- laksinin küçük bir galaksi oldu¤unu unutmay›n. Tabi her bir y›ld›z›n en az Güneflimiz kadar büyük oldu¤unu, ayr›- ca pek çok y›ld›z›n etraf›nda Dünyam›z gibi irili ufakl› ge- zegenlerin döndü¤ünü de... Peki, flimdi iyice düflünüp cevap verin. Milyarlarca y›l- d›z kendi kendilerine düzenli bir flekilde bir araya gelebilir mi? Y›ld›zlar birbirleriyle veya di¤er gök cisimleriyle (örne- ¤in Dünyam›z veya di¤er gezegenlerle) çarp›flmadan ha- reket edebilecekleri bir dengeyi kendi kendilerine olufltura- bilirler mi? Hay›r, y›ld›zlar›n kendi kendilerine bir düzen ya da 31
  • 34. denge oluflturmalar› mümkün de¤ildir. Demek ki y›ld›zla- r›n, birbirlerine çarpmadan ilk var olduklar› günden beri yani milyarlarca y›ld›r, büyük bir süratle dönebilmeleri, onlar› bir yaratan, planlayan ve düzenleyen oldu¤unu gösterir. Hiç flüphesiz bu Yarat›c›, tüm evrenin hakimi olan Allah't›r. Allah, uzaydaki gezegenler, y›ld›zlar ve kuyruklu y›ld›zlar için say›s›z yollar yaratm›flt›r. Bu gök cisimleri kendi yollar›nda birbirleriyle çarp›flmadan ilerler. fiimdi, evrendeki yolculu¤umuza içinde bizim de bu- lundu¤umuz galaksiyle devam edelim! SSaammaannyyoolluu GGaallaakkssiissiiSSaammaannyyoolluu GGaallaakkssiissii Samanyolu, Dünyam›z'›n içinde bulundu¤u galaksi- nin ismidir. Samanyolu Galaksisi çok büyüktür. Tabii, bü- tün büyük galaksilerde oldu¤u gibi Samanyolu'nun da bir galaksi merkezi vard›r. Hat›rlarsan›z, galaksiler bölümün- de, galaksi merkezinin ne oldu¤undan bahsetmifltik. Bu merkezde bulunan y›ld›zlar daha yafll›, k›rm›z› ve sar› olan y›ld›zlard›r. Galaksinin kollar›ndakiler ise daha çok s›cak, genç mavi y›ld›zlard›r. Ayr›ca bu kollarda gaz ve toz bu- lutlar› da vard›r. Bu galaksi sarmal fleklindedir, asl›nda galaksinin flek- 32
  • 35. li "rüzgar gülünün" fleklinin ayn›s›d›r. Yani, merkezinden d›fla do¤ru aç›lan kollar› vard›r. Bu kollar dört tanedir. Bunlardan birinin ad› "Avc› Kolu"dur. "Günefl Sistemi" de- nilen gezegenler toplulu¤u bu kolda bulunur ve bu toplu- luktaki gezegenlerden biri de Dünyam›z'd›r. Günefl Sistemimiz Samanyolu Galaksisi'nin merkeze yak›n olan k›sm›ndad›r. Fakat, yak›n olmas›na ra¤men merkezin etraf›ndaki turunu, ancak 220 milyon y›lda ta- mamlar. Dev Samanyolu, milyarlarca y›ld›r bu biçimini ve ha- 33 Samanyolu Galaksisi'nin içinde Dünyamız'ın bulunduğu yer okla gösteriliyor.
  • 36. reketini sürdürür. ‹çindeki y›ld›zlar, son derece büyük bir süratle döndükleri halde, hiç flafl›rmadan düzenlerini ve yörüngelerini korurlar. Ancak, y›ld›zlar›n kendi kendilerine böyle bir flekil oluflturmas› mümkün de¤ildir. Kendi aralar›nda böyle bir karar al›p en uygun biçimde dizilmeleri ve hareket etmele- ri de imkans›zd›r. Bir bahçedeki tafllar› düflünün! Tafllar bir araya gelerek, "bir bölümümüz merkezi, di¤er bölümümüz de kollar› olufltural›m ve sonra da hiç durmadan ve s›ray› bozmadan bahçede dönelim" diye bir karar alabilirler mi? Biri size böyle bir fley gördü¤ünü söylese inan›r m›s›n›z? El- bette ki inanmazs›n›z... Tabii ki Samanyolu'nun tesadüfen olufltu¤unu ve y›ld›zlar›n kendi kendilerine ald›klar› karar- la hareket etti¤ini söylemek de en az bu bahçedeki tafllar örne¤i kadar komik olur. Unutmay›n, tafllar nas›l cans›z varl›klarsa, gök cisimleri de cans›z, fluursuz varl›klard›r. Allah'tan baflka hiçbir güç, milyarlarca dev y›ld›z› ya- rat›p onlar için düzenli bir sistem oluflturamaz. ‹flte bu ne- denle, evrenle ilgili ö¤rendi¤imiz her bilgi Allah'›n varl›¤›- n› ve üstün yaratma gücünü hat›rlat›r. Ayr›ca, O'nun son- suz akl›n› ve bilgisini bize gösterir. fiimdi, yolculu¤umuzun bafl›ndan beri sürekli bahset- ti¤imiz y›ld›zlara do¤ru yola devam edelim. 34
  • 37. YYIILLDDIIZZLLAARRYYIILLDDIIZZLLAARR Y›ld›zlar ve gezegenler, uzaydaki "bulutsu" ismi veri- len gaz ve toz y›¤›nlar›n›n bir araya gelip s›k›flmalar›yla meydana gelirler. Gök cisimlerinin kayna¤› olan bulutsu- lar bu nedenle evrende oldukça önemli bir yere sahiptirler. Bulutsular›n y›ld›zlar gibi kendi ›fl›klar› yoktur. Bu nedenle, onlar› görmek çok zordur. Ancak, içlerindeki gaz parlad›- ¤›nda, y›ld›zlardan gelen ›fl›¤› yans›tt›klar›nda veya ›fl›¤›n kayna¤›n›n önüne geçtiklerinde görünürler. Y›ld›zlar, çevrelerine ›s›, ›fl›k ve enerji verirler. Çok kü- çük y›ld›zlar oldu¤u gibi çok büyük dev y›ld›zlar da vard›r. 35 Yıldızları biz uzaktan bakınca beşgen ya da altıgen görürüz. Ama aslında yıldızlar da bizim Güneşimiz gibi küre şeklindedir.
  • 38. Bununla beraber çok büyük oldu¤unu düflündü¤ümüz Günefl orta büyüklükte bir y›ld›zd›r ve Günefl'ten çok daha büyük y›ld›zlar vard›r. Peki y›ld›zlar›n belli bir süre yaflad›klar›n› biliyor muy- dunuz? Evet, çocuklar y›ld›zlar canl› de¤ildirler ama t›pk› canl›lar gibi do¤ar, yaflar ve ölürler. Yukar›da da bahsetti¤imiz gibi y›ld›zlar bulutsularda oluflur ve yaflamaya bafllarlar. Dev bir y›ld›z yaflam›n›n so- nuna geldi¤inde ise, fliddetli bir patlama ile uzay bofllu¤u- na da¤›l›r. Bu y›ld›z›n da¤›lan parçalar›ndan da daha kü- çük y›ld›zlar ve gezegenler oluflur. Günefl, Günefl Sistemi içindeki gezegenler ve elbette bizim Dünyam›z da, çok eski zamanlarda dev bir y›ld›z›n patlamas› sonucunda ortaya ç›km›flt›r. fiimdi de Günefl Sistemimiz'in konu¤u olal›m. Baka- l›m Günefl Sistemi'yle ilgili neler ö¤renece¤iz. GGÜÜNNEEŞŞ SSİİSSTTEEMMİİGGÜÜNNEEŞŞ SSİİSSTTEEMMİİ Günefl Sistemimiz; Günefl, dokuz gezegen ve bu geze- genlerin altm›fl bir adet uydusundan meydana gelir. Bu gezegenlerin aras›ndaki bofllukta birçok kuyruklu y›ld›z ve göktafl› bulunur. Bütün bu gökcisimlerinin en büyü¤ü olan Günefl ise, tüm Günefl Sistemi'nin kalbidir. 36
  • 39. Günefl Sistemimiz'in bir parças› olan bu dokuz geze- gen, hem kendi etraflar›nda, hem de Günefl'in etraf›nda s›- ralanm›fl bir flekilde sürekli dönerler. Günefl'e en yak›n olandan en uza¤a do¤ru gezegenlerin adlar›n› sayal›m; Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün ve Plüton. Gördü¤ünüz gibi Dünyam›z, Günefl'e yak›nl›k s›ralamas›nda üçüncüdür. Günefl Sistemi içinde bulunan her gezegenin farkl› 37
  • 40. özellikleri var- d›r. Bunlardan kiminin s›cakl›- ¤› kurflunu erite- cek kadar yüksek- tir. Kimi ise tamamen bu- zullarla kapl›d›r. Baz› geze- genler tamamen gazdan oluflur. Baz›lar› ise Ay kadar minik gezegenlerdir. Uydular ile gezegenler aras›n- da çok uyumlu bir iliflki vard›r. Gezegenler uydular›n› ken- dilerine do¤ru çekerler. Uy- dular ise bu çekimi dengelerler. E¤er bu denge kurulmasayd›, uydular gezegenlere yap›fl›r ya da kopar giderlerdi. Örne¤in, Ay biraz daha yavafl dönseydi, h›zla Dün- ya'ya çarpard›. Bu ise Dünya'n›n sonu olurdu. Daha h›zl› dönseydi, bu sefer de Dünya'dan giderek uzaklafl›r ve art›k bizim uydumuz olamazd›. Yolculu¤umuza Günefl Sistemi'nin kalbi olan Günefl'i inceleyerek devam edelim. 38
  • 41. GGüünneeşşGGüünneeşş Günefl, Günefl Sistemi'ndeki en büyük gök cismidir. Çok s›cak ve yanmakta olan baz› gazlardan oluflur. Bu nedenle, yüzeyinde her sani- yede milyonlarca atom bombas› patlamas›na eflit güçte patlamalar olur. Bu patlamalarda boyu Dünyam›z'›n bü- yüklü¤ünün 40-50 kat› olan alevler f›flk›r›r. Ateflten bir topa benzeyen Günefl, yüzeyinden çok büyük bir ›s› ve ›fl›k yayar. E¤er, Günefl olmasayd›, her za- man gece olurdu ve her yer buzla kapl› olurdu. En önemli- si daha önce söylemifltik ya! Dünya'da yaflam yani biz ola- mazd›k. Çünkü, uzay (uzay filmlerinden de hat›rlars›n›z) ka- ranl›k bir yerdir. Dünyam›z da bu karanl›k yerdeki bir gök cismidir. Bu karanl›k yerin içinde Dün- yam›z'› Günefl'ten baflka ayd›nlatabi- lecek ve ›s›tabilecek bir gök cismi yoktur. Ancak, Günefl'ten yay›lan ›fl›k çok parlakt›r. Havan›n aç›k oldu¤u bir günde Günefl'e bak- 39
  • 42. may› denemiflsinizdir. Hat›rlay›n bakal›m. Birkaç saniye bak›nca gözleriniz kamaflm›flt›, de¤il mi? Asl›nda, Günefl'e bu parlak ›fl›k nedeniyle do¤rudan bakmak çok tehlikeli- dir. Gözlerimize bu parlak ›fl›k zarar verebilir. Ayr›ca, ya- z›n uzun süre Günefl'te kalmak da tehlikelidir. Hatta, cildi- mizde uzun bir tedaviyi gerektirecek çok ciddi yan›klar oluflabilir. Çünkü, Günefl'ten yay›lan ›s› özellikle yaz›n çok yüksek olur. Oysa Günefl, Dünya'ya milyonlarca kilometre uzaktad›r ve uzaya yayd›¤› ›s›n›n sadece binde ikisi Dünya- m›z'a ulafl›r. Peki Günefl'ten çok uzakta olmas›na ra¤men, Dünya- m›z'da s›cakl›k bu kadar yükselebiliyorsa, acaba Günefl'in üzerindeki s›cakl›k ne kadard›r? Bilim adamlar›, bu konuda yaklafl›k say›lar verebilir- 40 Güneş'in dış yüzeyindeki sıcaklık 6000 derece, içindeki sıcaklık ise 12 milyon derecedir.
  • 43. ler. Ama bu s›cakl›¤›, bildi¤imiz herhangi bir fleyin s›cakl›- ¤›yla karfl›laflt›rarak anlamak mümkün de¤ildir. Bir düflü- nün! Günefl'in yüzeyindeki s›cakl›¤›n 6 bin derece oldu¤u- nu, içinde ise s›cakl›¤›n 12 milyon dereceye kadar yükseldi- ¤ini... Bunu bildi¤imiz neyle karfl›laflt›rabiliriz ki? Elimizle s›cak suya temas etti¤imizde 50 dereceden fazlas›na da- yanamay›z. En s›cak yaz günlerinde bile hava en fazla 40- 50 derece civar›ndad›r. Bu örnekten de anl›yoruz ki, Allah Dünya ile Günefl'in uzakl›¤›n› en uygun olacak flekilde ya- ratm›flt›r. Günefl bize biraz daha yak›n olsayd›, Dünya üzerindeki herfley s›caktan kavrulur kül olurdu. Ancak, 41 Güneşimiz eğer bizim Dünyamız'a gereğinden fazla ya- kın olşaydı, Dünyamız bayağı ter dökerdi hatta erirdi. Tüm bu hassas dengeler Allah'ın kontrolündedir.
  • 44. biraz daha uzakta olsayd›, bu sefer de herfley buz tutard›. Tabi ki her iki flekilde de yaflam mümkün olmazd›. Asl›nda, benzer flekilde Günefl'in ›s›s›n› daha az alan kutup bölgeleri devaml› bir buz tabakas› ile kapl›; daha çok alan Ekvator bölgeleri ise devaml› s›cakt›r. Allah, bu bölgeleri bizlere örnek olsun diye yaratm›flt›r. Di¤er yerler ise canl›lar›n yaflam›na en uygun flartlarda yarat›lm›flt›r. Bu Allah'›n bize olan flefkatini gösterir. Çünkü, Allah Günefl ile Dünya aras›ndaki uzakl›¤› flu anki gibi en uygun flekilde yaratmasayd›, Dünya'daki yaflam çok daha zor olurdu. Hatta olmayabilirdi. Ancak önceki sayfalarda da anlatt›¤›m›z gibi Allah Günefl'i ve Ay'› Dünya'da yaflam›m›z› rahatl›kla sürderebi- lece¤imiz gibi bir düzen ile yaratm›flt›r. Bir Kuran ayetinde Günefl'in ve Ay'›n Allah'›n emri ile hareket etti¤i flöyle haber verilir: AAllllaahh OO''dduurr kkii,, ggöökklleerrii ddaayyaannaakk oollmmaakkss››zz››nn yyüükksseellttttii;; oonnllaarr›› ggöörrmmeekktteessiinniizz.. SSoonnrraa aarrflflaa iissttiivvaa eettttii vvee GGüünneeflfl iillee AAyy''aa bbooyyuunn ee¤¤ddiirrddii,, hheerr bbiirrii aadd›› kkoonnuullmmuuflfl bbiirr ssüürree-- yyee kkaaddaarr aakk››pp ggiittmmeekktteeddiirrlleerr.. HHeerr iiflflii eevviirriipp ddüüzzeennlleerr,, aayyeettlleerrii bbiirreerr bbiirreerr aaçç››kkllaarr.. UUmmuulluurr kkii,, RRaabbbbiinniizz''ee kkaa-- vvuuflflaaccaa¤¤››nn››zzaa kkeessiinn bbiillggiiyyllee iinnaann››rrss››nn››zz.. ((RRaadd SSuurreessii,, 22)) 42
  • 45. GGüünneeşş''iinn ÇÇeekkiimm KKuuvvvveettiiGGüünneeşş''iinn ÇÇeekkiimm KKuuvvvveettii Evrendeki say›s›z gök cisminin birbirleri ile çarp›flma- dan, bir düzen içinde hareket edebilmeleri, "yörüngele- ri"nin Allah taraf›ndan çok ince bir hesap ile belirlenmifl olmas› sayesindedir. Gezegenlerin Günefl'in etraf›nda dö- nerken izledi¤i yola "yörünge" denir. Hiçbir gezegen yö- rüngesinden kopup baflka bir yöne do¤ru hareket edemez. Çünkü, gezegenler Günefl'in çekim kuvvetinin etkisindedir. Düflünün, siz bu sat›rlar› okurken Dünyam›z Günefl çevre- sindeki yörüngesinde saatte yaklafl›k 108.000 kilometre h›zla ilerliyor. Bu h›z›n ne kadar büyük bir h›z oldu¤unu flöyle anlayabilirsiniz: Normal bir araba ile saatte ulaflabi- lece¤iniz en yüksek h›z, ortalama 200 kilometre kadard›r. Yani Dünya'n›n Günefl etraf›nda dönüfl h›z› araba ile ya- pabilece¤iniz süratin 540 kat› kadard›r. Bu konuda bir 43 Dünyamız'ın Güneş etrafındaki hızı, bir yarış arabasının yaptığı hızın 540 katıdır.
  • 46. baflka örnek ise flöyledir: bir mermi saatte yaklafl›k 1800 kilometre h›zla ilerler. Dünya'n›n Günefl etraf›ndaki dönüfl h›z› ise bir merminin h›z›n›n 60 kat› kadard›r. ‹flte Dünya'n›n bu yüksek h›z› nedeniyle, Günefl'in çe- kim kuvveti çok önemlidir. E¤er, flu an Günefl'in çekim kuv- vetinde bir azalma olsa, ola¤anüstü h›z› nedeniyle Dünya ile birlikte uzaya savruluruz ve bu, Dünya'n›n sonu olur... Tam tersi bir durumda, yani Günefl'in çekim kuvveti artsa, Dünyam›z süratle Günefl'e yaklafl›r ve eriyerek bu- harlafl›r. Tabii, bizler de yok oluruz. Dahas›, Günefl'in çe- 44 Dünyamız'ın yerçekimi eğer şu ankinden az olsaydı Dünyamız'ın üzerindeki herşeyle birlikte biz de uzaya savrulurduk.
  • 47. kim kuvveti yörüngede ilerle- yen gezegenlerin birbirlerine çarpmalar›n› da engeller. Pe- ki ama Günefl bu gezegenleri nas›l kendine do¤ru h›zla çe- kebilir, hiç düflündünüz mü? Asl›nda, herfley çok aç›k- t›r. Bu dengeleri yaratan ve onlar› bu haliyle sürekli koru- yan üstün bir güç sahibi olan Yarat›c›m›z Allah't›r. Ayr›ca, çekim kuvvetine sahip olan yaln›zca Günefl de- ¤ildir. Günefl Sistemi'nin içerisindeki gezegenlerin de kendi çekim kuvvetleri vard›r. Örne¤in, Dünya'n›n çekim kuvveti, Ay'› Dünya'ya do¤ru çekmektedir. Ay, bu çekim kuvvetin- den dolay› belli bir uzakl›kta adeta as›l› durur. Bu sayede, Dünya Ay'la çarp›flma gibi bir tehlikeden korunmufltur. fiüphesiz ki, onu Dünya'ya düflmekten al›koyan, Allah'›n üstün ve sonsuz gücüdür. Günefl'in çekim kuvvetine benzeyen ve insan hayat› için önemli olan bir çekim kuvveti daha vard›r. Bu da yer- çekimidir. Bizi yeryüzünde tutan, rahatl›kla yürüyüp kofl- 45 Dünyamız'ın üzerinde yere basabilmemiz, yürüyor, ko- şuyor olabilmemiz Allah'ın çok hassas dengeleri ta- sarlaması ve kontrolünde tutması sayesinde mümkün olmaktadır.
  • 48. mam›z› sa¤layan sebep yerçekimidir. Elinizde bir top oldu¤unu düflünün. Ellerinizi çekti¤i- nizde ne olur? Top düfler de¤il mi? Çünkü yerçekimi onu yere do¤ru çeker. Fakat, bu topu uzayda elinizden b›rak- san›z, top düflmez. Çünkü, uzaya ç›k›ld›¤›nda yerçekiminin etkisi biter. Bu yüzden yerçekiminin varl›¤› bizim için çok önemlidir. Ama çok önemli bir konu daha var: Yerçekiminin tam flu andaki ölçülerde olmas› da flartt›r. E¤er az olsa biraz önce söyledi¤imiz gibi uzaydaym›fl gibi havada yürür, ye- re ayak basamazd›n›z. Rahat hareket edemez, sürekli bir yerden bir yere sürüklenir, bir ad›m att›¤›n›zda z›play›p ta- vana çarpard›n›z. Ayn› flekilde e¤er yerçekiminin fliddeti fazla olsayd› bu sefer de yere yap›flaca¤›n›z için yürüye- mezdiniz. Ancak, yerde sürünerek hareket edebilirdiniz. Fakat, bunlar›n hiçbiri bafl›m›za gelmez. Çünkü, Allah yerçekimini yaflant›m›z için en uygun ölçüde yaratm›flt›r. Bu konuda bir örnek verirsek daha iyi gözünüzde can- land›rabilirsiniz: Ay'da da Dünya'daki gibi yerçekimi kuvve- ti vard›r. Ancak, bu çekim kuvveti Dünya'dakine göre daha azd›r. Bu nedenle, Ay'da yaflam›n›z› sürdürmeniz mümkün olmaz. Muhakkak televizyonda veya uzayla ilgili filmlerde 46
  • 49. astronotlar›n Ay'daki hareketlerini izlemiflsinizdir. Tüm ya- flam›m›z› böyle geçirebilir miydik? Elbette geçiremezdik. fiimdi, Günefl'in çekim kuvveti alt›ndaki gezegenleri ziyaret ederek yolculu¤umuzu sürdürelim. GGEEZZEEGGEENNLLEERRGGEEZZEEGGEENNLLEERR Gezegenlerin y›ld›zlar›n etraf›nda dönen gökcisimleri oldu¤undan daha önce bahsetmifltik. Bu bölümde Dünya- m›z'›n da içinde bulundu¤u Günefl Sistemi'ndeki gezegenle- ri inceleyece¤iz. Günefl Sistemi'ni bir daire olarak düflünür- sek Günefl bu dairenin tam ortas›nda yani merkezindedir. Dairenin en d›fl›ndaki gezegen Plüton'dur. Plüton ay- n› zamanda, Günefl'e en uzak ve en küçük olan gezegendir. Bu gezegenin gözlemlenmesi oldukça zordur, Hubble uzay teleskobu bile, ancak bunun yüzeyinde bulunan baz› kaba ayr›nt›lar› ortaya ç›kartabilmifltir. Bu küçük gök cismi, ol- dukça "so¤uk"tur. Yaklafl›k eksi 238 derece kadar! K›fl›n karl› havalarda eksi 2-3 dereceye kadar düflen ›s› donduru- cu bir so¤uktur. Plütondaki eksi 238 derecelik ›s› ise bizim dayanamad›¤›m›z k›fl günlerindeki so¤u¤un yaklafl›k 100 kat›d›r. Bu da hayat›m›z› sona erdirecek derecede bir so- ¤uk demektir. Plüton gezegeni bu kadar so¤uk olmas› ne- 47
  • 50. deniyle d›flar›dan bir buz y›¤›n› gibi görünür. Günefl Sistemi'nin merkezine, yani dairenin iç k›sm›- na do¤ru biraz daha ilerledi¤inizde Neptün'le karfl›lafl›r›z. Bu gezegen de oldukça "so¤uk"tur: Yüzey s›cakl›¤› eksi 218 derece civar›ndad›r. Gazlardan oluflan atmosferi in- san için zehirlidir. Dahas› gezegenin yüzeyinde, h›zlar› sa- atte 2000 kilometreye varan korkunç f›rt›nalar eser. Merkeze yani dairenin ortas›na do¤ru biraz daha ilerleyince Uranüs'le karfl›lafl›r›z. Uranüs, Günefl Sis- temi'ndeki üçüncü büyük gezegendir. Atmosfer s›cakl›¤› eksi 214 derece civar›ndad›r yani bu ge- 48 Neptün Plüton Mars Uranüs
  • 51. zegen de bizi bir saniyede dondu- racak kadar so¤uktur. Zehirli gaz- lardan oluflan atmosferi, yaflama ke- sinlikle uygun de¤ildir. Günefl'e do¤ru yolculu¤umuza devam edersek Sa- türn'le karfl›lafl›r›z. Günefl Sistemi'nin bu ikinci büyük geze- geni, etraf›ndaki halkalarla tan›n›r. Bu halkalar gaz, buz ve kaya parçalar›ndan oluflmaktad›r. Bu gezegende ›s› yi- ne yaflama izin vermeyecek derecede düflüktür: Eksi 178 derece. Günefl'e do¤ru biraz daha ilerle- di¤imizde Günefl Sistemi'nin en büyük gezegeni olan Jüpiter'le karfl›lafl›r›z. Jüpiter, Dünya'n›n çap›n›n 11 büyüklükte (Bu büyüklü¤ü da- ha iyi anlamak için 11 tane Dünya büyüklü- ¤ünde gezegenin birleflti¤ini düflünün!) olan bir gezegen- dir. Bu gezegende de flartlar yaflamaya elveriflli de¤ilir. Çünkü Jüpiter'in, üzerinde hiç kara parças› bulun- maz ve çok so¤uk bir gezegendir. Jüpiter'den sonra Mars gelir. Mars, Dünya ile karfl›laflt›r›lama- 49 MerkürVenüs JüpiterDünya Satürn
  • 52. yacak kadar ölü bir gezegendir. Mars'ta herhangi bir can- l›n›n yaflamas› mümkün de¤ildir. Bunun çok önemli neden- leri vard›r: Birincisi, Mars'›n atmosferi yo¤un karbondioksit içeren zehirli bir kar›fl›md›r. ‹kincisi, gezegenin üzerinde hiç su yoktur. Üçüncüsü, Mars'ta s›cakl›k yaklafl›k eksi 53 derecedir. Ve dördüncüsü, Mars'ta çok kuvvetli rüzgarlar ve aylarca devam eden kum f›rt›nalar› vard›r. Mars'tan sonra karfl›m›za ç›kan mavi gezegen, Dün- yam›z'd›r. Dünyam›z'›n özelliklerini en son bölümde size detayl› bir flekilde anlataca¤›z. Ancak flimdiden flunu hat›r- latal›m: Dünyam›z, üzerinde canl›lar›n yaflamas›na izin veren tek gezegendir. Günefl'e do¤ru bir sonra karfl›laflaca¤›m›z gezegen Venüs'tür. Venüs gökyüzünde Günefl ve Ay'dan sonraki en parlak cisimdir. Bu nedenle, en eski ça¤lardan bu yana in- sanlar taraf›ndan bilinir. Venüs'te, dondurucu so¤uklar›n aksine, yak›c› bir s›cakl›k hüküm sürer. Is› yüzeyde yaklafl›k art› 450°C'ye kadar ulafl›r. Bu, kurflunu bile eritmeye yete- cek bir ›s›d›r. Venüs'ün bir di¤er özelli¤i de, yo¤un bir kar- bondioksit tabakas›ndan oluflan a¤›r atmosferidir. Ayr›ca, Venüs'ün atmosferinde kilometrelerce kal›nl›kta asit kat- manlar› bulunmaktad›r. Bu yüzden gezegende sürekli öl- 50
  • 53. dürücü asit ya¤murlar› ya¤ar. Böyle bir ortamda, hiçbir canl› yaflayamaz. Günefl'e do¤ru ilerlemeye devam edersek Günefl'e en yak›n gezegen olan Merkür'e ulafl›r›z. Merkür'ün en ilginç özelli¤i, kendi etraf›nda çok yavafl dönmesidir. Kendi etra- f›ndaki dönüfl h›z›, neredeyse Günefl'in etraf›nda yapt›¤› dönüfl kadar yavaflt›r. Öyle ki Merkür Günefl etraf›nda iki kez döndü¤ünde, kendi etraf›nda sadece üç kez dönmüfl olur. Gece ile gündüzün bu kadar uzun sürmesi, gezegenin bir yüzünü kavururken, öteki yüzünü ise dondurur. Bu ne- denle gece ile gündüz aras›ndaki ›s› fark› yaklafl›k 1000 de- recedir. Elbette böyle bir ortam, hiçbir canl›n›n yaflamas›- na imkan vermez. Buraya kadar ö¤rendiklerimizin sonucunda ortaya ç›kan gerçek, Dünya hariç Günefl Sistemi'ndeki gezegenle- rin hiçbirinin yaflamaya uygun olmad›¤›d›r. Günefl Siste- mi'ndeki gezegenlerin her biri ölü ve sessiz dev cisimlerdir. Dünyam›z ise yaflam için gerekli olan herfleyin var oldu¤u, yüzeyi rengarenk bir gezegendir. Yemyeflil ormanlar› ve masmavi denizleriyle uzaydan çok güzel görünmektedir. Ay'a ilk giden astronotlar, Dünya'n›n renkli ve parlak gö- rünümü karfl›s›nda hayrete düflmüfllerdir. 51
  • 54. DDİİĞĞEERR GGÖÖKK CCİİSSİİMMLLEERRİİDDİİĞĞEERR GGÖÖKK CCİİSSİİMMLLEERRİİ Günefl Sistemi'ndeki di¤er baz› gök cisimleri de kuy- ruklu y›ld›zlar, göktafllar› ve meteroitlerdir. Bunlar, bundan yaklafl›k 4 ya da 6 milyar y›l önce içinde Günefl Sistemi'nin de olufltu¤u bulutsudan geriye kalan gök cisimleridir. - KKuuyyrruukklluu yy››lldd››zzllaarr donmufl haldeki gazlardan ve tozlardan oluflmufltur. Bunlar bazen Günefl'in etraf›nda dolanmaya bafllarlar. Kuyruklu y›ld›z Günefl'e yaklaflt›kça ›s›n›n etkisiyle yüzeyi buharlaflmaya bafllar. Buharlaflma- n›n sonucunda parlak ›fl›k ortaya ç›kar. Çekirde¤in üzerin- de büyük bir gaz ve toz küresi oluflur. Bu gaz ve toz küresi- ne "saç" ismi verilir. Ayr›ca saça ba¤l› yine gaz ve tozdan bir kuyruk oluflur. -- GGöökkttaaflflllaarr›› uzaydaki kayal›k cisimlerdir. Genelde Mars ve Jüpiter'in yörüngeleri aras›nda görülürler. Göktafl- lar›n›n çaplar› en fazla 1000 km'ye kadar ç›kabilmektedir. -- MMeetteerrooiittlleerr genelde göktafllar› ya da kuyruklu y›ld›z- lardan kopan, küçük tafl ya da tafl ve demir kar›fl›m› parça- lard›r. Dünya, bir kuyruklu y›ld›zdan arta kalan toz bulu- tunun içinden geçti¤inde toz bulutunun içindeki cisimler atmosferde yanarlar. Dünya atmosferine girdiklerinde ›s›- n›r ve ince bir çizgi b›rak›rlar. Buna meteor denir. Ama ba- z› meteorlar tamamen yan›p tükenmediklerinden yeryüzü- 52
  • 55. ne düflerler. Yeryüzü- ne ulaflan bu mete- orlara göktafl› ya da meteroit denir. Ancak burada önemli bir konuya dikkat etmenizi istiyoruz: Atmosfere giren meteorlar çok en- der olarak yeryüzüne düflerler. Düfltüklerinde ise büyüklük- lerine göre de¤iflen zararlar verebilirler. Dünyam›z her an bu tehlike ile karfl› karfl›yad›r. Ama Allah, bu gök cisimleri- ni ço¤unlukla atmosferde yanarak yok olup bize zarar ver- meyecek flekilde yaratm›flt›r. ‹flte bu, Allah'›n bize olan flef- kat ve merhametinin, korumas›n›n bir göstergesidir. Evet çocuklar, ikinci bölümün sonuna geldik. Bu bö- lümde anlat›lanlardan sonra, Allah'›n küçük ya da büyük, bütün gök cisimlerini kontrol etti¤ini, her an hepsini planl› ve düzenli bir flekilde yönetti¤ini anlam›fl olmal›s›n›z. 53 Kuyruklu yıldız Meteoritler kuyruklu yıldızlar- dan kopan parçacıklardır.